مقاله کنفرانس مدیریت ساخت اصلی
TRANSCRIPT
اصفهان (_قم _)تهران مورد مطالعاتی راه آهن پروژه ی راه آهن سریع السیر روش های تامین مالی بررسی
راه آهن ((ریلی *احسان عوض زاده ،دانشجوی مهندسی خط و سازه های
سید محمد جواد حسینی ، دانشجوی مهندسی عمران
تهران –دانشگاه علم و صنعت ایران
چکیده :
با افزایش استسعه اقتصادی هر كشور شناخته شده تو نقش حمل و نقل از دیر باز به عنوان یکی از اهرم های مهم در فرایند رشد و
ین و همچن مندی بیشتری به توسعه و مدیریت بیشتر راه آهننیاز ،تبع آن افزایش نیاز برای جابجاییجمعیت روز افزون شهر نشین و به
متعارف صورت به كشور نیازیک مورد زیرساختهای توسعه برای دولتی های بودجه كه درحالیست این و آمده استراه ها بوجود
اما به دلیل باال بودن سرمایه ها در این بخش وعدم سرمایه گذاری الزم حمل و نقل جاده ای و ریلی در است بهینه غیر و محدود
گار زكشور به نقطه ای شکننده رسیده است. با توجه به اینکه امروزه از راه آهن سریع السیر به عنوان یک روش حمل و نقل پیشرفته و سا
مایه . مشکالت مالی دولت ها و لزوم انجام سراز آن در دنیا رو به افزایش است با محیط زیست و عامل توسعه یاد میشود اقبال عمومی
در ژه ها ایجاب می كند كه روش های نوین برای سرمایه گذاری در این نوع خطوط جست و جو شود.گذاری سنگین در این پرو
و مسایل ه است نیا مورد بررسی قرار گرفتسابقه استفاده از راه آهن سریع السیر در د ،نظری-رده مدارك علمی با كاوش گستاین تحقیق
شاخص راه آهن سریع السیر از طریق مشاركت بخشو اصفهان _قم_تهران مربوط به سیستم های انجام و تامین مالی پروژه ی راه آهن
ژه های مذكور با آنها كه كشور ها هنگام انجام پرو چالش ها ومسایلیشده است، ونیزخصوصی بررسی و نکات مهم استخراج -دولتی
،تخمین درست تقاضا ،ن داد كه نرخ بازگشت سرمایه باالروبه رو شده ا ند شناسایی و تجزیه و تحلیل گردید . بررسی های انجام شده نشا
ر قرار داد ازعوامل بسیار تاثیر گذار در دستیابی به موفقیت در این انتخاب اركان قدرتمند در پروژه و انتخاب استراتژی مناسب د
پروژه ها می باشد .
پارامتر های اقتصادی قرارداد های سرمایه گذاری، راه آهن سریع السیر، ،تامین مالیكلمات كلیدی :
مقدمه :
این سیستم نسبت به حمل ونقل جاده ای و ریلی برای جابجایی مسافر و بارسال از شروع حمل ونقل 081پس از گذشت حدود
یکی از معایب اثرات زیست محیطی كمتر وظرفیت باال را دارا میباشد. مصرف سوخت پایین، هوایی برتری هایی از قبیل ایمنی باال،
سیستم جمل ونقل ریلی درمسافت ،راه آهن سریع السیرره برداری از این سیستم در گذشته پایین بودن سرعت آن بود كه امروزه با به
پیچیدگی نسبی آن ،از خصوصیات این سیستم حمل ونقل [1].ت با حمل ونقل هوایی پرداخته استكیلومتر به رقاب 0111های زیر
ی نوین در این سیستم و شیوه ها ی سرمایه گذار بوده و هم چنین ساخت وبهره برداری از آن نیازمند سرمایه گذاری سنگین میباشد.
اجرای پروژه یکی از راه حل های ارایه شده، روش های مختلفی در جهت سود آور بودن این این خطوط در دنیا به كار برده است .
در سالهای اخیر توجه خاصی به توسعه ی حمل ونقل ریلی و راه آهن سریع خصوصی است. -با استفاده از مشاركت بخش عمومی
لوگاه توسعه بخش گ كشور شده و برنامه ریزی مناسبی توسط دولت صورت گرفته تا این عقب ماندگی جبران شود مهم ترینالسیر در
تامین مالی ساخت این پروژه های زیر بنایی می باشد و كمبود اعتبارات عمال امکان تحقق برنامه های توسعه این ،حمل ونقل ریلی
درصد و 7درصد پیش بینی شده كه در سال اول نرخ رشد 8ادی در برنامه ی پنجم توسعه متوسط نرخ رشد اقتص .دهدبخش را نمی
اقتصادی توسعه پنجم برنامه در اقتصادی رشد درصد 8 حدود میانگین تحقق برایدرصد می رسد 52.9در سال پایانی برنامه به
به بیکاران شمار اینصورت غیر در [2] .شود گذاری میلیارد دالر از طریق فاینانس از خارج جذب و سرمایه 01ساالنه باید كشور
و جدی مسئله كشور امنیت برای بلکه اقتصاد برای تنها نه كار عظیم نیروی حجم این وجود .رسید خواهد نفر میلیون 8 حدود
ضروری آنان اجتماعی رفاه بهبود و مشروع درآمد به شهروندان دستیابی برای شغلی های فرصت ایجاد .بود خواهد كننده نگران
51 برای بیکاری مشکل و نماید جذب را بیکاران درصد 01 تنها است دولت قادر حالت ترین خوشبینانه در دیگر سوی از. است
كشور اقتصادی رشد جمعیت رشد نصف تقریبا یعنی درصد 029سال در درصد است باقی خود قوت به همچنان بیکاران درصد
خصوصی بخش گذاری سرمایه از گیری بهره و مشاركت نیازمند معضلی چنین حل است، بوده0۷75 دوره طی اینکه ضمن حدود
.است
:و كار های انجام شده گذشتگان راه آهن سریع السیرتاریخچه
"كیلومتر درساعت 11.آور منظم مسافری با بیش از حركت سود "سرعت زیاد در راه آهن های امروزی كه به طور كلی به معنای
،خط سریع السیر شین كانزن بین 0591در اكتبر سال به این مفهوم در ژاپن آغاز شد. است .در ابتدا حركت واقعا سریع السیر قطارها
01.رعت مسافری با حداكثر س كیلومتر افتتاح شد .در این خط به طور اختتصاصی قطار های سریع السیر 909توكیو و اوكازا به طول
سال اول خدمات تجاریش متجاوز از سه میلیارد مسافر را بدون حتی یک 9.كیلومتر در ساعت عبور می كردند .شین كانزن در طی
کنند یا صفر یاد می zero ) (سانحه منجر به مرگ جابجا كرده است در دنیا از راه آهن یا به عبارتی بخش ریلی ژاپن به عنوان سیستم
زیرا از زمان احداث آن بدون سانحه به كار خود ادامه میدهد . شین كانزن به سرعت بر راه آهن های اروپا تاثیر نهاد و آن ها به
برسانند .استراتژی كشور های اروپایی به دلیل تراكم 11.زیاد دست زدند تا سرعت قطار های خود را به بیش از تالش های سخت و
11.نداشتن توجیه اقتصادی احداث خط جدید این بودكه حداكثر سرعت قطار های خود را به نسبت به ژاپن ونیزجمعیتی كم
كیلومتر بر ساعت برسانند.ساخت و بهره برداری از راه آهن سریع السیر در كشور های مختلف به شدت مورد توجه قرار گرفته است
1.1.میلیارد دالر تا سال ۷11كیلومترخط آهن سریع السیر به ارزش 9111.ساخت برای نمونه كشور چین برنامه های بلندی برای
میلیون دالر برای هر كیلومتر خط آهن است .وضعیت كشور های پیشرو .0انجام داده است كه نشان دهنده ی هزینه ساخت حدود
[3] ارایه شده است . 0داری در جدول شماره یدر زمینه ساخت واجرای راه آهن سریع السیر به ترتیب طول خطوط مورد بهره بر
مسیر 111.لسا در. دنمو حفتتاا ساعت بر كیلومتر 11. سرعت با را دخو لسیراسریع خط لیناو ،.11. لسا در چین ركشو ،سیاآ در
راه برساعت كیلومتر 910 سرعت كثراحد و ساعت بر كیلومتر1۷1 داریبرهبهر سرعت با نگدوپو لمللیابین هگاودفر به یشانگها
به نیاد یلیر مسیر طوالنیترین .10. سامبرد در ،كیلومتر 5۷11لطو به یلیر نقل و حمل شبکه گترینربز شتندا با چین. شد ازیندا
سرعت پر یلیر مسیر كیلومتر 905.. دارای 1.9. لسا در ركشو ینا كه دمیشو بینی پیش. دنمو حفتتاا را نجواگو _ پکن 58.. لطو
یلیر شبکه. دنمو ازیندا راه ،ساعت بر كیلومتر۷11 سرعت ماكزیمم با را دخو لسیرا سریع یلیر مسیر ،117. لسا در نیز انتایو. باشد
KTX از آن وریفنا كه جنوبی هكر GTV را لسئو كه خط ینا لطو. سیدر داریبر هبهر به 111. لسا در ستا هشد گرفته نسهافر
پیمااهو از كه ندداد ترجیح شبکه ینا ازیندا راه از پس ییاهو انمسافر %8. تنها و میباشد كیلومتر.10 برابر ،میكند متصل نبوسا به
كیلومتر .۷. لطو به و برساعت كیلومتر91. سرعت كثراحد با تركیه در پرسرعت یلیر مسیر لیناو نیز115. لسا در.كنند دهستفاا
یهاركشو ،ینا بر وهعال. یافت یشافزا100. لسا در كیلومتر 111 به رمذكو خط لطو ،جدید مسیر حفتتاا با سپس. یددگر حفتتاا
ارقر دخو ركا رستود در را معمولی طخطو تقاار یا و طخطو ینا اثحدا نعربستا و انیرا ،هند ن،لهستا ل،پرتغا ،سیهرو: نظیر ییگرد
هید یسوسر انمسافر به سیاآ در پرسرعت یلیر مسیر كیلومتر ۷0187 ،1.9. لسا در كه ستا هشد بینی پیش سساا ینابر و داده
پس ژاپن، در[4] .دمیشو پیشبینی كیلومتر0991 مریکاآ ایبر و كیلومتر08.91 پاارو ایبر رمذكو دعد كه ستا حالیدر ینا. نماید
آن از پس .دندیرس انیپا به 1980 دهه اواسط در زین گرید ریالس عیسر آهن راه پروژه 3 دو،یتوكا نکاسنیش پروژه تیموفق از
بحران خاطر به انیم نیا در كه .گرفتند قرار ساخت و زییر برنامه كار دردستور (نکاسنیش دوم فاز) بولت قطار دیجد پروژه5
و یمال (JNR) فوق مطالب به توجه با .[5 ] افتادند قیتعو به کو،یهوكور نکاسنیش جمله از ها پروژه نیا فشارهای نفت،
نیا در .است انجام قابل یمختلف دگاههایید از ریالس عیسر آهن راه یابیارز كه گرددیم مشخص ژاپن یمل آهن راه یورشکستگ
گذاری هیسرما ،یاجتماع و اقتصادی منافع و ایمزا و یدولت بخش توسط یمال نیتام مشکالت و منافع اساس بر دگاههاید انیم
ریالس عیسر آهن راه ،یمال مشکالت وجود رغمیعل كه دهدیم نشان دراروپا ریالس عیسر خطوط یابیارز .[5 ] شوندیم میتقس یدولت
و عیسر ییجابجا ضرورت HSR اطراف ینواح یدسترس شیافزا با و یجهان یطیمح ستیز های ینگران كردن برطرف منظور به
و مهم شهرهای نیب تعادل عدم به منجر شهری، مراكز به سازی ادهیپ كه است شده ثابت نیهمچن .باشدیم تیاهم دارای منیا
رینظ ییپارامترها به آن، عیتوز و سفر انجام به بیترغ سفر، دیتول بر خطوط نیا ریتاث کهیحال در .[6 ] گرددیم هاییحاش مناطق
.(نیچ عیسر شبکه به یدسترس راتیتاث)است وابسته شده احداث ستگاههاییا تعداد و ییهوا خطوط ،یمعمول یلیر خطوط وجود
HSR بر ریتاث نظر نقطه از د،یجد ارائه در سفرها مقصد و مبدا و ای بودجه تهاییمحدود ،یتیجمع پوشش رینظ یعوامل نیهمچن
ست،یز طیمحاز نقطه نظر خط احداث برای رییگ میتصم موضوع نیا به توجه با .[7 ] گذارند ریتاث یلیر شبکه گسترش مدل
بودجه صیتخص زانیم و (خاص مناطق به یده سیسرو منظور به) دولت استهاییس ،یعیطب عوارض تیوضع ،یخیتار هاییژگیو
. شودیم انجام
این جدول بررسی رشد تقاضا برای خطوط پر سرعت را نمایش میدهد.
)نمایانگر حجم عملیات اجرایی پروژه های راه آهن سریع السیر در اقسا نقاط جهان(جدول شماره یک
0202برنامه ساخت تا خطوط در حال بهره برداری بر حسب کیلومتر نام کشور ردیف
2901 1194 چین 1
- 345 تایوان 2
495 - هند 3
475 - ایران 4
583 2452 ژاپن 5
550 - عربستان 6
- 330 کره جنوبی 7
1679 235 ترکیه 8
راه آهن سریع السیرمیانگین هزینه به ازای هر كیلومتر زیر ساخت
در سفر خود به استان قم، فرمان آغاز عملیات اجرایی خط آهن 0۷5۷آقای دكتر روحانی رییس جمهور كشورمان، در اسفندماه
امکان میشود این خط آهن كه در ابتدا دو خطه اجرا .كیلومتر، صادر كرد 111اصفهان را به طول بیش از -قم –السیر تهران سریع
با اجرای این خط آهن مسیر ریلی تهران به كند.كیلومتر در ساعت را فراهم می ۷91تا ۷11السیر با سرعت قطارهای برقی سریعتردد
میلیارد تومان در مصرف سوخت 99برداری از آن شود در دوره بهرهبینی میو پیش می یابد كیلومتر كاهش 0۷8اصفهان حدود
سال و با 1بینی شده این پروژه در مدت میلیارد تومان باشد. پیش 989برداری از آن جویی شده و مزایای ریالی ایجاد بهرهصرفه
. دهم میلیارد یورو به صورت فاینانس اجرا شود 21.هزینه
راه آهن های سریع السیر ساخته شده از سرمایه گذاری كامل دولتی برخوردار بوده اند در دهه ی اخیر استفاده از سرمایه ی اكثر
یز مورد ن بخش خصوصی با استفاده از مفهوم مشترك بخش خصوصی عمومی با توجه به مزایای دیگری كه بر آن مرتبط میباشد
[5] استقبال قرار گرفته است .
لتدو برخی ایجهدبو یتودمحد به توجه با ون ریا از و میباشد نكال یهااریسرمایهگذ ممستلز لسیرا سریع یلیر طخطو ایجرا
[5] . دمیشو ارگذوا خصوصی بخش به شبکه ینا ازیندا راه و ساخت ،ها
: high speed railway [HSR]انواع روش های سر مایه گذاری در
ط به عنوان مثال اكثر خطوط ریلی چین توس ساخته شده در دنیا از حمایت مالی دولت برخوردارند. اكثر راه آهن های سریع السیر
كیلومتر ،كه سایر منابع سرمایه گذاری را امتحان 0۷08دولت مركزی سرمایه گذاری شده است بجز خط آهن پکن شانگهای به طول
ی آن پیش بینی شده تا از ارد دالر را تقبل نمود و بقیه میلی ۷21.شده هزینه ی پیش بینی %7825نمود تامین مالی بدین صورت بود كه
بر اساس آمارهای موجود در میان كشورهای آسیایی بیشترین خط موجود مربوط به سرمایه گذاران بخش خصوصی تامین گردد .
ت ریلی از آن بیشترین خطوط پرسرع كشور ژاپن و بیشترین میزان سرمایه گذاری مربوط به كشور چین و در میان كشورهای اروپایی
.كشور فرانسه و بیشترین سرمایه گذاری از آن كشور اسپانیا است
در ذیل به معرفی چند روش مرسوم در جهان برای تامین مالی پروژه ها می پردازیم :
« :ساخت ،تملک ،بهره برداری »BOT =[Build ,operating, transfer]الف( روش
روش پس ازاتمام دوره قرار دادمالکیت، توسط سرمایه گذاران به دولت منتقل میگردد همچنین تمام یا بخشی از تامین در این -
مالی نیز در این روش بعهده طرف خصوصی است. ولذا دوره قرار داد باید طوالنی مدت باشد تا اطمینان الزم برای بازگشت سرمایه و
سود طرف خصوصی حاصل شود.
نحو مشکل تامین مالی پروژه به مد های پروژه و تامین سرمایه ی پروژه از طریق سرمایه گذار ،بدلیل استفاده از درآ BOTدر روش
وثری مرتفع می گردد كه این امتیاز بسیار مهمی در اجرای پروژه ها به این روش می باشد .با وجود دارا بودن امتیاز های متعددم
برخی پروژه های ناموفق در این زمینه موید این موضوع است كه این سیستم همواره باید با الزامات اساسی به BOTدیگر در مدل
ی كه این روش دارای نتیجه الزم و موفقیت پروژه حاصل نمی گردد. از آن جای كار گرفته شود و بدون لحاظ نمودن آن ها
:مانند عواملی از ناشی شمار بی ایو قرارداده فراوانی به دلیل وجود افرادپیچیدگی های
گذار سرمایه بیشتر ریسک پذیرش بدلیل ها هزینه رفتن باال _0
. بنایی زیر طرح عمومی طبیعت و جنبه شدن وفراموش خصوصی بخش در انحصار ایجاد خطر_.
لذا. اشدب می پذیر مایه سر دوش بر گذاری قانون با ارزی سیاست تغییر به مربوط خطر تحمیل جهت خصوصی طرف كوشش_ ۷
به كند مدیریت مناسب طور به و گرفته نظر در را ممکن های ریسک تمام است الزم نشود زیان دچار اینکه برایBOT گذار سرمایه
. اند دانسته BOT(build operate transfer ) پروژه هر ساختار ثقل مركز را ریسک مدیریت دیگر عبارت
استفاده از بخش سرمایه ی بخش خصوصی در موارد زیر كاربرد دارد :سرمایه گذاری با ب(
شركت راه آهن دولتی كه تراز نامه ی مالی آن ها به گونه ای است كه تعهدات مالی جدید را غیر ممکن می سازد .-0
می ن رساندن یک طرح بزرگشركت های راه آهن دولتی كه نه دارای امکانات مالی و نه دارای تجربه الزم و كافی برای به پایا-.
باشند .
مورد كامال ویژه كه ریسک های زیادی دارد به گونه ای كه شركت های راه آهن دولتی مایل نیست آن ها را بر عهده بگیرد اگر -۷
ااین امکان وجود داشته باشد كه طرح از سود زیادی برخوردارباشد، در آن صورت ممکن است سرمایه گذار ،ریسک های مذبور ر
قبول كند .استفاده از سرمایه ی بخش خصوصی در كنار مزایای آن دارای ریسک ها و محدودیت هایی است كه دولت ها با بررسی
[7] دقیق و همه جانبه در جهت استفاده از این مدل سرمایه گذاری گام بردارند .
مشاركت بخش خصوصی و عمومی :ج(
بلند مدت بین یک سازمان بخش عمومی و نماینده ی خصوصی می باشد كه به مشاركت بخش های عمومی وخصوصی یک قرارداد
موجب آن منابع و ریسک های پروژه بین طرفین قرار دادتوسعه و یا نوسازی تسهیالت عمومی است . یک گرایش جهانی به منظور
صی در پروژه های زیر بنایی نشان می شکل گرفته است. پایگاه داده مشاركت بخش خصو ppp تامین پروژه های عمومی به روش
كشور در حال توسعه به طور جدی از مشاركت بخش خصوصی استقبال میکنند .این گرایش هم چنین در كشور های 0۷5دهد كه
فاده از تتوسعه یافته ا ی چون آمریکا، انگلستان ، اتحادیه ی اروپا، ژاپن، كره نیز مشهود می باشد كشور ما نیز در بخش حمل و نقل ،اس
روش مشاركت رادر پروژه های آزاد راه تجربه كرده است، وپروژه هایی در این زمینه انجام شده است یا در حال انجام است .
بدلیل احداث وبهره برداری از سرویس های راه آهن سریع السیر نیازمند سرمایه گذاری هنگفت در هنگام ساخت میباشد، به جای
به منظور حداقل رساندن مشکل منابع مالی به طور روز افزون در پروژه های pppاز بع مالی از منابع عمومی،لی از مناروش تامین ما
اصفهان است .–یک راه حل برای اجرای پروژه های راه آهن سریع السیر تهران ppp زیر بنایی استفاده میگردد از این رو
عبارتند از :PPP انواع قرار داد های مشاركت در
قرار داد خدمات :-0
در این روش بخش دولتی بیشترین كنترل را برتاسیسات و خدمات حفظ میکند.
می بسته خصوصی بخش و دولت بین پروژه، یک در مشخص ووظیفه فعالیت یک تکمیل یا و اجرا برای قراردادها گونه این معموال
برای .گیرد می قرار استفاده مورد مرتبط نگهداری و تعمیرات یا آنها و با كردن كار آالت، ماشین تأمین برای قراردادها این .شود
بزرگراهها عوارض آوری جمع در :مثال
قرارداد مدیریت :-.
در یک قرار داد مدیریت بخش خصوصی راهبری یک تاسیسات زیر بنایی را بر عهده دارد .
به توجه با قراردادها این .شود می منتقل خصوصی بخش به بخش دولتی از مدیریت و عملیات مسئولیت قراردادها، نوع این در
استفاده مورد فنآوری سطح كه رود می بکار خصوصی همکاری بخش جلب برای زمانی مرتبط، عمومی های پروژه پیچیدگی های
تر طوالنی معموال قراردادها این .دارد قرار آن تأثیر پیچیدگی های تحت شدت به بخشی اثر همچنین و است باال بسیار درطرح،
است . خدمات خرید ازقراردادهای
اجاره :-۷
در قرارداد اجاره، بخش دولتی در ذیل یک توافق نامه، بخش یا تمام تاسیسات را به بخش خصوصی واگذار میکند با این شرط كه آن
فراهم می خصوصی بخش واحدهای برای فرصتی قراردادها این.را بهره برداری و نگهداری كند ودخل وتصرف در آن ننماید
عملیات و كنند مدیریت خوبی به را عمومی بخش های كه دارایی تعهد این با همچنین و ثابت بهایی اجاره پرداخت با تا كند
، )مستاجر(خصوصی بخش سود میزان حالت این در .كنند درآمدی ایجاد های جریان خود برای دهند انجام درستی به را مربوطه
خصوصی بخش به پروژه بازرگانی ریسک دیگر، عبارت به .عملیاتی است های هزینه آوردن یین پا در بخش این توانایی به وابسته
نظر مورد استاندارد سطح تا یشود م متعهد بندد، می بخش دولتی با را قرارداد این كه واحدی حال، عین در .شود می منتقل
.كند رعایت خدمات ارائه در دولت را
امتیاز :حق -1
در ذیل یک قرار داد حق امتیاز، دولت به پیمان كار یا كنسرسیوم بخش خصوصی اجازه انحصاری بهره برداری، نگهداری و مدیریت
تمام یک مجموعه را در یک دوره مشخص زمانی اعطا میکند.
واگذاری كامل و جزیی : -9
تاسیسات كامال در تملک واختیار بخش خصوصی در می آید .این روش در انتهای طیف مشاركت بخش خصوصی واقع شده و
در HSR(high speed railway)استفاده میکنند تا PPP كشور هایی مثل اسپانیا،فرانسه ،پرتغال،بریتانیا ،وتایوان از روش
كشورشان را ارتقا دهند .
وام ادهای امتیازی قرارد
خدمات تعرفه ارایه ی خدمات سرمایه گذاری
PPP[Public Private Partnerships [نمودار ساختار
تامین مالی و *
ساخت خطوط
ریلی
بهره برداری و حفاظت از
خطوط ریلی
تامین مالی و حفاظت
از قطار ها
بهزه برداری از قطار ها
داد دسترسی قرار
به قطار
دولت/ خصوصی خصوصی دولت دولت
امتیاز بهره
برداری از قطار ها
خصوصی خصوصی دولت دولت
امتیاز زیر ساخت
ها
دولت /خصوصی دولت/ خصوصی دولت/خصوصی خصوصی
امتیاز ساخت
وبهره برداری از
زیر ساخت ها
دولت /خصوصی دولت خصوصی خصوصی خصوصی
خصوصی خصوصی خصوصی خصوصی امتیاز جامع
2سرمايه گذار 1سرمايه گذار
1خارجي دولت شركت پروژه
3سرمايه گذار
پروژه
وام دهندگان
استفاده كنندگان
یکی از زیر مجموعه های تامین مالی به صورت مشاركت بخش عمومی و BOT در یک دسته بندی كلی تامین مالی به روش
بپردازیم . PPPمیباشد در نتیجه برای بررسی دقیق تر آن ها ابتدا به بررسی كلی PPPخصوصی
08بسیار مورد توجه قرار گرفت .سرمایه گذاری خصوصی در زیر ساخت های عمومی به قرن 0551در اواخر دهه ی ppp روش
به PPPبه بعدروش 0557میالدی در اروپا برمیگردد و اولین نمونه ی مهم مربوط به اعطای انحصار آب رسانی به پاریس بوداز سال
. شدت در انگلستان مورد استفاده قرار گرفت
عبارتند از : PPPدر یک نگاه كلی مزایای
شامل تقویت مشاركت بخش عمومی وخصوصی_0
مدیریت ریسک بهتر _.
سیاست های دولتی شفاف تر _۷
فاكتور های موفقیت روشن سازی شده _1
قرارداد های مناسب تر وپخته تر _9
تحلیل های مناسب تر مالی _9
می باشد.
AHP:روش
.ابداع گردید ساعتی ال توماس توسط 1970 سال در كه است چندمنظوره گیری تصمیم فنون ترین معروف از یکی AHP روش
.قرارگیرد استفاده مورد میتواند روبروست گیری تصمیم معیار و گزینه رقیب چند با گیری تصمیم عمل كه هنگامی روش این
برمقایسه AHP روش اساس .میسازد پذیر امکان همزمان طور به كمی را معیارهای با همراه كیفی معیارهای تركیب AHP فرآیند
تصمیم از اطالعات جمع آوری به نیاز مقایسه ای چنین برای .تصمیم گیری است معیارهای و گزینه ها دوی به دو یا زوجی های
دو مقایسه روی تنها خارجی، مزاحمت و نفوذ هرگونه از كه فارغ میدهد را امکان این گیرنده تصمیم به امر این .است گیرندگان
به و می سنجد هم به نسبت را عامل دو فقط دهنده، اینکه پاسخ دلیل به دویی، دوبه مقایسه این بر عالوه .كند تمركز گزینه معیاریا
می منطقی را گیری تصمیم فرآیند و می آورد بررسی فراهم مورد مسئله برای را ارزشمندی اطالعات ندارد، توجه عوامل دیگر
سازد .
می دست به ضریب ناسازگاری محاسبه با مهم این كه جست اطمینان اطالعات صحت باید از پرسشنامه ها اطالعات بررسی از پس
مگیری تصمی برای شده طراحی های سیستم ترین جامع از مراتبی یکی سلسله تحلیل گفت میتوان باشد. كمتر 0.1 از باید كه آید
مقایسه آن مبنای كه دارد كیفی و كمی معیارهای نظرگرفتن در با مسائل كردن های رابط امکان و است چندگانه بامعیارهای
تصمیم ناسازگاری و سازگاری میزان همچنین .فراهم می آورد را معیارها زیر و معیارها روی حساسیت تحلیل امکان بوده و زوجی
است. شده نهاده بنا بدیهی اصول براساس و معیارهاست چند گیری تصمیم در تکنیک این مهم مزایای از كه نشان می دهد را
قرار دادهای متداول عمرانیبا سایر BOTمقایسه ی روش
: از عبارتند خصوصی -عمومی بخش مشاركت قراردادهای انواع
یا واقعی غیر به قیمت عموما ( پروژه مالکیت قرارداد دوره اتمام از پس روش این انتقال در و عملیات ساخت، قراردادهای )الف
طرف عهده روش به این در نیز مالی تأمین از قسمتی یا تمام همچنین .گردد منتقل می دولت به گذاران سرمایه توسط رایگان
حاصل طرف خصوصی سود و سرمایه بازگشت برای الزم اطمینان تا باشد درازمدت باید قرارداد، دوره بنابراین و است خصوصی
طراحی زمان از قراردادها این .است معروف BOT) ) بیشتربه و گرفته قرار استفاده مورد مختلف كشورهای در قراردادها این شود
سنتی كنترل قدرت از وسیعی بخش كه است آشکار .بطول بیانجامند بیشتر حتی یا و سال بیست است ممکن عملیات، پایان زمان تا
شود. می واگذار خصوصی بخش به قراردادها نوع این در هها پروژ دولت بر
صورت های مختلفی از این قرار دادها در دنیا مورد استفاده است كه عبارتند از :
: یکی از مزایای اصلی این روش آن است كه در منابع به راه های گوناگون میتوان صرفه جویی كرد BOT مزایا و معایب روش
دولت میتواندبر روی مزایای رقابتی اصلی اش متمركز شودو الزم نیست بر منابعش برای پروژه های مشابه تکیه كند.بدلیل مشاركت
تواند با بهره وری بیشتری مورد استفاده قرار گیرد .كه موجب تقویت بخش خصوصی ،سرمایه دولتی ،زمان و ویژگی های خالقانه می
قابل توجه در امکانات و خدمات عمومی می شود .از سوی دیگر با استفاده درست از توانایی ها ،تجربه ،تکنولوژی و نوآوری بخش
قسیم خش عمومی و خصوصی میتواند تعمومی خدمات عمومی میتواند به نحو بسیار بهتری صورت پذیرد.مزیت دیگر آن است كه ب
ریسک با سطوح مختلف داشته باشد از آن جا كه بخش خصوصی در تامین مالی بر پروژه های عمومی نقش میگیردریسک افزایش
هزینه و تاخیر پروژه می تواند به شدت كاهش یابد .عالوه بر مزایای صرفه جویی در منابع و استفاده ی بهینه از آنها جنبه های
روشی برای ساخت زیر ساخت های عمومی با هزینه ی BOT تقویت می شوند به عالوه روش PPP قتصادی با استفاده از رویکرد ا
بسیار كم یا صفر از منابع عمومی شناخته میشود .
ستفاده از روش قابل امعایب: در زمینه معایب این روش باید به این نکته اشاره كرد كه مطالعات نشان میدهد كه موانع سیاسی در م
BOT قد علم میکند .این یک مورد خوشحال كننده نیست زیرا پروژه های BOT به وضع قوانین خاص نیاز دارند به عالوه بعضی
نهاد های عمومی در مقابل این روش مقاومت میکنند زیرا تغییر در زمینه ی انجام و تامین مالی پروژه ها را برنمی تابد در ضمن
ممکن است توسط نهاد دولتی كه آن را مدیریت میکند به درستی درك نشود كه این خود می تواند تبعات بدی داشته BOT روش
هرچند گسترش پیدا كرده است و نمونه های زیادی طبق این قرار دادبه بخش خصوصی BOTباشد.در ایران استفاده از قرارد اد
مسایلی وجود دارد كه مشکال تی را در راه اجرای این قرار داد ها ایجاد كرده است . واگذار شده است اما به نظر میرسد كه
به طور كلی واگذاری یا مشاركت پروژه ها با بخش خصوصی می تواند مزایای زیر را به دنبال داشته باشد :
افزایش بهره وری _0
ایجاد انگیزه برای جلب سرمایه گذاری توسعه ی ظزفیت های پیمان كاری و مشاوره ای _.
ایجاد فضای الزم برای تولید كنندگان و مدیریتی سیل هاتوسعه ی پتان_۷
بهبود كیفیت خدمات _1
استفاده از متخصصان و قابلیت های فنی و شركت های سرمایه گذار _9
با استفاده از پشتوانه سرمایه گذاری خارجی رپیشبرد اهداف اقتصادی كشو_9
نتیجه گیری :
احداث خطوط سریع السیر به دلیل داشتن ویژگی های منحصر به فرد در كشور هایی كه دارای چگالی جمعیتی باال و میزان تقاضای
سریع السیر در كل كشور های جهان كیلومتر مسیر ریلی 09۷9.،10۷.سفر مطلوبی هستند، گسترش یافته است . به طوری كه تا سال
كیلومتر برسد. 90977به 1.9.تحت بهره برداری قرار گرفته است . پیش بینی میشود كه طول خط راه اندازی شده در دنیا تا سال
را و جو هزینه های ساخت، ااین خطوط كه از مدل های مختلف بهره برداری استفاده میکنند .به لحاظ تاثیر بر بازار حمل و نقل
نگهداری، تاثیرات متفاوتی دارند به طوریکه بررسی ها نشان می دهد كه هزینه ها در خطوط سریع السیر فرانسه و اسپانیا از سایر كشور
های اروپایی پایین تر است .
711تا 11. را در كاهش مسافرت هوایی برای مسافت های بینگر،میتوان تاثیر چشم گیری خطوط همچنین با بررسی پروژه های دی
با بررسی نرخ نولوژی استفاده شده بستگی دارد .كیلومتر مشاهده كرد كه میزان تقاضا به چگالی جمعیتی ،شاخص های فرهنگی و تک
یابد و به شمیتوان پیش بینی كرد كه نرخ رشد تقاضا برای این شبکه در اروپا نیز كاهرشد تقاضا بر در آسیا و تعمیم آن برای اروپا
وط جدید و پش بینی در آمد حاصل از آن در نظر گرفتن تغییر نرخ تقاضا ضروری طاز این رو در طراحی خ ثابتی برسد. میزان
میباشد.لذا این مقاله با هدف بررسی هزینه ساخت وپارامتر های مربوط به آن راه آهن سریع السیر را با سایر مد های حمل ونقل ریلی
کند ونشان میدهد علیرغم هزینه های زیاد احداث و راه اندازی این خطوط، این هزینه ها ،منافع و در كشور های گوناگون مقایسه می
از جمله كاهش زمان سفر، كاهش مصرف سوخت، رونقق اقتصادی شهر مقصد،كاهش آالینده های محیط زیست مزیت های فراوانی
را به دنبال خواهد داشت .وافزایش ایمنی و راحتی سفر و...
: مراجع
[1] UIC 2005a,." high speed. rail's leading Asses for Customers and Society,"
UIC, Paris, november(2005).
[2]Yung-Hsiang cheng.( 2010), "High speed rail in taiwan: New experiance and issues for future development," Transport policy 17( 17),pp. 51-63.
[3]Javier Compos,and Gines de Rus.( 2009). "Some Stylized Facts About High Speed Rail: the Review of HSR experiences around the world," Transport Policy, vol. 16, pp. 19-28.
[4] Yung-Hsiang cheng.( 2010), "High speed rail in taiwan: New experiance and issues for future development," Transport policy 17( 17),pp. 51-63.
[5] Dai, Nakagawa and Masatoshi, Hatoko.(2007)."Reevaluation of Japaness High-Speed Rail Construction Recent Situation of the North Corridor Shinkansen and Its Way to Completion," Transport Policy, vol. 14, pp. 150- 164.
[6] Roger Vickerman, Klaus Spiekermann, Michael Wegner.(1999)."Accessibility and Economic Development in Europe, Regional Studies," Taylor & Francis, vol. 33, no. 1, pp. 1-15.
[7] Victor Blanco; Justo Puerto;Ana B, Ramos.(2011)."Expanding the Spanish High-Speed Railway Network," Omega 39(2), pp 138-150.