ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

12
The Official Organ Democratic Party of Kurdistan - I ran KURDISTAN NO: 633 5 june 2014 The Organ of Kurdistan Democratic Party-Iran ی وای بهر له ماێرنێت دا: ئینتی جیهانی له تۆڕی»کوردستان« ، رۆژنامهیی کوردستانزبی دێموکرات حیی ناوهندی ماڵپهڕیهێنی:تی ن تهشکیونی تهلهفومەیل و ئی+9647508578190 [email protected] www.kurdistanukurd.com [email protected] [email protected] www.kurdch.tv Hotbird:6 13 MHz 11137 polarization: horezental-SR: 27500 - FEc : 3/4 مافیکاریرو داکۆکیدیاکا مینگه دوو برای ما15 کهی نزیودانینی لهقاواور به تادی کوردپوو مهسعوسرهوو مرۆڤ، خوش بۆ سهرمو هێرراکردنی ستهنی مافی مرۆڤو ئاشک پێشێلکران ئهگهر له ئاستنه. ئهواونه بهندیخاتوهکانی خهلك، کهویزادی ئا گرێ خۆیان زمانییان، هاونیشتمانانانو هاوزمان سهرکوتی خۆیان گرتبا،ویستیان به کباو ده نوقاندن خۆیانباو چاوی دااتۆروستهمه دیکت سیتانهیم لهو وون. بهدهبو نهدان زینوشی توهتینایوانو جیون له تاگنهبو بێدهن»وانتا« هترینییهکان له سهر کارن، گهورسان دژه ئینهکانییزادین له ماف و ئاهوڵدان بۆ ڕێزگیراڵکو هریدان به خهنیاتدارانو زاسه ده مرۆڤه.هرین، هو نوناسی نهبو سیزبێکی هیچ حیور ئهندامیدی کوردپوو مهسعوسرهوو خوا کاری، تهنیر کارهیزامهش دا که ئهمڕۆ له ئێران له سهاساکانی ئهو ن یوهی له چوارچیو خهریکنونن به ڕقداچون لێیاتداراسه دههر بۆیه. هیان کردوهیو مرۆڤدۆستانهدیای مییزادییو ئاودهین ئاسوبهن. ئهوایان دهوهندودمهد سهدیق کهبوردی محهممان دهه ه بهناوه.ڵک دا وه له پێناوی خهیانکار و خۆشهویستان کهسو بنهماله و له نیو خۆیانو ژیانرنگه تا له بیر بێت. گانی و بنهمالهکهیس بێت و ئهوانه ئهمهگنارنگه خهڵکی ئێم زۆر گرانییکاران، داکۆکدیاکاهکان، می، ڕاگهیهنادهگیرێننه دا ر به ناحهق له بهندیخا ئهو کاتهی بن و بهریانژدان له بی به ویان و خهڵکی سیاسییهک مرۆڤ، حیزبو ڕێکخراوه مافینه به ناحهق ئهوا کهوهی بێننه گشتیورایوه و وهبیر بیر بکهنهوجۆر یادیان بۆنهی جۆرام و دهزگایوروهرو دادادپهی نا و جهزایی قهزایستهمیم ئهگهر ڕۆژێک سی به گیراون.وڵیاننانی پو گرهوداسیقه و بهوی وه، بیانون دادکردنهکهیازامبهر ئاهتی له بهرا ئهمنییممهت بکهن و له خۆیانبن، هیا ده ئهوتۆ پهیدوی دهسڕۆیشتوکیا کهسانی لێکردن، ئایێن؟یه دابن ماتی دهزانمرفه ده، ئێستا به ڕام گرتوههیهو دڵم دا ه قسهیهک له مێژه له کهسیندێکش دیتبێتتان هێوهنه و لهوانهیه له نزیکهوتاڕم. ئێوهش بیستوب دهری بنڕو کچی فاری بۆ کوتر به دی سیفر کیلۆمی ماشێنیی کورد،چۆنو دهستڕۆیشتواوچهکهیانکهی شارو ن دیمودهزگایتو داعا ئیتدهستیکاربهوره گهندارو فهرمان بهموشکردن دهدهشانهی پێشکه نوێ به نیهکیڵو سهرسهرایلی ماا کلیبهن، ی ده خۆیان!وروبهری ده ڕێژیم لهلخۆر و فاسدیم بهرتیو بهرهی دهستڕۆێشتو ئهو مۆرفهتێکیان لهن چ ئیمتیاز و ده دهزانه. بۆ خۆیان خوا دا نیی ئهوان له ڕێیوکارهی ئهاوهتیوو دا لهم پیهاتوش له داهمێکی باره و یا چ بهوه پێ دراوهتانهی ئهم زا ڕێگاردنهکهرینکوتهو خۆشیلکهسون تێدایه کشیا! هی واوهگرنهڵ دهه ه خۆیانتهیخاوه سه خوشکینو ئامادهن کچ وکهشیان بۆ ده تریلیو شتیت دهو تهنانهنپهڕێنوهش تێده لهه له داو بخهن!ان»زهروو« خۆیان بۆ ئهوشتمانیو هاونیوسێوهاوزمان درای کوردستان، شارهکاناتنههژاد دهو ئهحمهدینهیو خامهنهیفسهنجانیی ره ئهو کاتانهندارانینو ساماوڵهمهندا دهندێک لهردوونی هێیکردنو گاوو گه قوربانۆشخزمهتیو خیان بهون که بڕواست بیسهلمێنیانهوییان دهوانهم کرده؟ ئهوان به بیرههتان لهران ئهو شااویان له پێنیشیان گیانو ئامادهنیچ، بهڵکوتو سامان هروههیهو سهرانی ه نیزامهو ڕێبهه له پێناویکردنرینو تهنیا خۆشیکهنزانی درۆ دهس دهیو کههمو ههن!دیارها بد د کهسانه خهم لهو جۆرهین ئه نوهڕوانان چا مهمان ڕێژیم. دیاره ئیمتیاز لهگرتنی وهرهڵک بخۆن. ڕۆڵهی بهندکراوی خن و سهدانورهکان و دهیا کوردپودهکان وودوهن کهبوایه که سهربهدام تیدڵهی وای بنهمان و سهدانک دهیاهر شار و ناوچهیهم خۆ ه بهو ڕێژیمه، بهڵکوۆشخزمهتی بهوهی خ له پڕێک و له سای نهکین و ڕێژیم ن و دهزگایروهت و سامان.نی سه خاوهبنهویانه با دا، توانی ڕێگای ڕهو خۆیان و بهممهتی هی بهزبی وهک حیی سیاسیزبێکی به حیی ماڵیارمهتیاوێرین ی نه، بڵێن کهسانم جۆره ئهگهر ئههکهین. لۆمه نهیه زۆریان، لهوانه بکهینتێکی شۆڕشگێرانردستان و خهباموکراتی کو دی بنهماڵهی یهک له سهدانا، دهستی خۆشیاندی ماڵین له دراوسێیهتیتوانم ئایا نا بهقهیهک و وهسیاسی سیهکیی بهندیبنه زامنین بتوان؟ نای بگرن سیاسییدو بهندیهی شهروکتودنی خهرجی دو له دابینکرن بهشداریتوان؟ ناێن دا دابنیانزادکردنمبهر ئا له بهرا بنهمالهکهی ئهندامێکی نهخۆشی نهخۆش یای سیاسیهکیی بهندییو نهشتهرگهری دهرمانهمالهی ئهو مرۆڤانهی بن بێئهنوایهاتیو و بیدای خهمێک له بێسهرپهناینتوان؟ نا دا بکهنوه، و لهم سۆنگهیهدانه زینونتو، کهوی له مافی خهڵکت به داکۆکباره بخۆن که سهان کڕیوه؟همالهکانی و بنان بۆ خۆیانی چهرمهسهری سروشتییه کهه. شتێکیهیی جۆراوجۆری هون ڕێگا گهلدۆستبوروهر و نیشتمانپه تێکۆشهرانیزیانه و له ڕیاسی و خهباتگێڕ سی بچێته نێو کاری کهس نهتوانێوهمو هن ڕێگاتواننهی نابێ ئهوا زۆر تاڵ دهم خهبات بکا. به حیزبێک دایهێنیشکرا و ن ئایووهی ئهرکی نهته سادهترین خۆ له یا نهیانهوێهوێرن، نهڵبژێرنکان ههزینه پڕههلومهرجی ههم ئهوانهی لهوهامێنێتههر له دۆخیک دا نن. ڕۆژگار هشتمانی بده نی ئهوانهی ئهمڕۆهمن ڕۆژیان دێت،ه شک نابهیهکستێرهان ئه له حهوت ئاسمان دا ئێستاسابیو کات حیهمو هک دهچێ. دیاره تێیهیان لێهوام ه ئهفی وانه، ڕۆژێکا به کهی دنیتدارانیسهوانی دهو شهریکه تااودهست هایه کهێک لهوتاقمانه جی خهلکر جۆرهه ه بهس نییه که مرۆڤ تهنیاووهندههر ئهشه دیکههکهی بۆ خهلکمون. به گهلی بو دژیڕۆژ، کار وبێ بۆ دواکهی خۆی نهکردبێ. ئهدی ناوه خراپهی خهلک و نهته تهنیا بکهن و پیوهیت که شانازیهبین دا ه ئهعمالیا ئهوتۆ له کارنامهیستێکیهڵوێهوه کردهوهو کردوومانه؟!اتوهست ه دهمان لهوه خۆی ئهن ئێمهش کاتی بڵیی فهرامۆشی دالهمۆی له بن ژیورهکان کوردپوـــتـــوڕای زانـکـۆیتــی دوک خــهل بێشکچی،ن به ئیسماعیحهدی سه تورکی ناوبانگی بـهوسـهری نـوی کورد درا.زیک نی دوستیی7 ،ی رۆژی چوارشهمه ئێوارهیری رۆشنبی هـۆڵـیردان لـه جـــــۆزههولێر، شاری هنیحهدی زانکۆی سهیهتی کهسایـی ســـهدان بـه بـهشـداریهرانیوێن نـری، ڕوونـاکـبـیاسیو سین، وهزیــــران، پـارلـهمـانـی کــوردســتــا بواری هوگرانیی زانکۆو مامۆستا له زیاتری کورد، ڕێزدهب میژوو ئه بهرخودانی خـهبـاتوده لـه نیو ســهوســـهریـل بـێـشـکـچـی نـــو ئـیـسـمـائـیورکی دۆستی بهئهمهگیورهی ت گــهد نرا. گهلی کور ئهی« هتی نهتهوای به سـروودیـی پـێ کـــردو دواتــر دهسـت» رهقــیــبکـتـور ئهحمهدیــهن دو وتـارێـک لـهحهدین زانکۆی سهی، سهرۆکی دزهی پوختیرتی و که به کووه خوێندرایه تێکۆشانی ئهوده له نیو سـه باسی به ناوبانگه کرد.رهوسه نوســمــهدام ڕێــورهی ئـ ه درێــــژه لــه له سهر ژیانوکومێنتیلمێکی دو فیوه.و کرایهانی بێشکچی بهمهکره بهسمهدام ڕێورهانی باسه که له شاین زاده، حـهسـه مامۆستا عـهبـدوڵـهی کوردسراوی بزووتنهومای نا سیان دهعوهتیی کوردستته ڕۆژه لهو.سمه بوم ڕێوره ئه بهبۆنهیی کوردستانتهی ڕۆژهڵپارێزیدی مندا ناوهنیبهتی تایورهسمێکین ڕێی مندا جیهانیوهی ڕۆژیاتنه هندای کوردستازبی دێموکڕات حیی سیاسیفتهریی ده له بنکهڕێوه برد. بهی11 ،مه یهکشهموهڕۆی ڕۆژیسمه که دوانی رێوره ئهوزی، سکرتێرید عهزیاک خالیی کان به بهشداری جـ ۆزهردهرانیوێنۆمهڵێک له نردستانو کزبی دێموکڕاتی کو حیی گشتیا بههروههو ه کۆیه قوتابخانه له شـاری چهند ڕێکخراوویشتهجێ له بنکهوهماڵهکانی ن منداڵو بنی سـهدان بهشداریۆمهڵێک بڕگهیو؛ کڕێوه چوێموکڕاتدا بهزبی د حی بارهگاکانیێش کران.ی منداڵ پێشککینهریو چا هونزاده،کتور ئاسۆ حهسهسمهدا دو ڕێورهتای ئهوره له سهی کوردستانزبی دێموکڕات حیی ناوهندی کۆمیته ئهندامی دهقیێش کرد کهکی پێشکوه وتارێزبی دێموکراتههن حیی له دایه.5 پهڕی کتور ئاسۆ له قسهکانی دو ناوهندیامیسمهدا پهی ڕیوڕهکهی ئهو دیهکی له بڕگهینــهن شییـــی کـوردسـتـان لــهتـــهـی ڕۆژهڵـپـارێـزی مـنـداتی رۆژهەیڵپارێزی مندا ناوەندیپرسی بهر قوربانیفهر،ێش کرا.وە پێشک کوردستانەته سهرشکی خسدا تیامهکهیفهر له پهی قوربانین شیژی،ندوتیە توژین که بەداخەونێک دا ده جیهای ئهمڕۆ لهوه ئهای دنی برسێتیهنانهتێندهواریو تۆریزم ، شهر، نهخو تێرو له زۆر جێگای ئهماندوهن شێو له مندانهیی مندا جوانوه بۆخۆیانهن، بێ ئهردان ئهو دیای قوربانینیه مندا دنیاهبێ.وریان هندا دهاڵێک له خوڵقاندنیا توزقی کوردستانتهی ڕۆژهڵپارێزیدی منداپرسی ناوهنبهر.... ئهو مافانهیانه بهرباسی هێننیدا بههی قسهکا دیک له بهشێکیێبهشن، جهختی له کوردستان لێی بن له ئێرانو که مندا و باوکهکانه بهو دایکهمور ه که لهسهوه کردبۆوه سهر ئهییهکان کهدهن مهزراوهێکخراوو دامـه یهکهم، پاشان ر پلهیکردنیتن له کارهگری منداڵ، ڕێگده کردنروهر مهسهلهی پهن بهدیدار به مـنـدای پێوهن دیکه کێشهی مـنـداڵو گهلێکهی دوارۆژین سهرمایهترک گهورو منداڵ وهدی بگرن جید سهیر بکهن.سمهدا به سروود، شێعر، ڕیوڕهکهی ئهو دی بڕگهکانین ڕازابۆوه.هڵپهڕکێی مندانۆ، گۆرانی و ه شا قادر وریایفتخاری ئیکتوراینی دو بهخشیل بێشکچین به ئیسماعیحهدی زانکۆی سهنی مندا جیهانی ڕۆژینی ڕێوڕهسمیوڕێوهچو بهی کوردستانزبی دێموکڕات حی بارهگای له

Upload: kurdistanukurd

Post on 23-Mar-2016

243 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

ژماره ٣٦٣ی رۆژنامه‌ی کوردستان چاپ و بڵاوکرایه‌وە

TRANSCRIPT

Page 1: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

The Official Organ Democratic Party of Kurdistan - I ran

No: 493 5 Sep 2008

KURDISTAN NO: 633 5 june 2014

The Organ of Kurdistan Democratic Party-Iran

به ر له مااڵوایی

ماڵپه ڕی ناوه ندیی حیزبی دێموکراتی کوردستان، رۆژنامه ی »کوردستان« له تۆڕی جیهانیی ئینتێرنێت دا:

ئیمەیل و ته له فوونی ته شکیالتی نهێنی:+9647508578190

[email protected]

[email protected] [email protected]

www.kurdch.tv Hotbird:6 13 MHz 11137polarization: horezental-SR: 27500 - FEc : 3/4

مافی داکۆکیکاری میدیاکار و برای دوو مانگه 15 نزیکه ی له قاودانی تاوانی به کوردپوور مه سعوودی مرۆڤ، خوسره و و پێشێلکرانی مافی مرۆڤ و ئاشکراکردنی سته م و هێرش بۆ سه ر ئازادییه کانی خه لك، که وتوونه به ندیخانه. ئه وان ئه گه ر له ئاست گرێ خۆیان زمانی هاونیشتمانانیان، هاوزمانان و سه رکوتی دابا و چاوی خۆیانن نوقاندبا و ده ستیان به کاڵوی خۆیان گرتبا، تووشی زیندان نه ده بوون. به اڵم له و واڵتانه ی سیسته مه دیکتاتۆر و دژه ئینسانییه کان له سه ر کارن، گه وره ترین »تاوان« بێده نگنه بوون له تاوان و جینایه تی ئازادییه کانی ماف و له ڕێزگیران بۆ هه وڵدان خه ڵک و به زانیاریدان ده سه اڵتداران و

مرۆڤه . خوسره و و مه سعوودی کوردپوور ئه ندامی هیچ حیزبێکی سیاسی نه بوون و نین، هه ر له چوارچیوه ی یاساکانی ئه و نیزامه ش دا که ئه مڕۆ له ئێران له سه ر کاره ، ته نیا کاری میدیایی و مرۆڤدۆستانه یان کردوه . هه ر بۆیه ده سه اڵتداران لێیان به ڕقداچوون و خه ریکن به هه مان ده ردی محه ممه د سه دیق که بوودوه ندیان ده به ن. ئه وان ئاسووده یی و ئازادیی خۆیان و ژیان له نیو بنه ماله و که سوکار و خۆشه ویستانیان له پێناوی خه ڵک دا وه الناوه . زۆر گرنگه خه ڵکی ئێمه ئه مه گناس بێت و ئه وان و بنه ماله که یانی له بیر بێت. گرنگه تا ئه و کاته ی به ناحه ق له به ندیخانه دا راده گیرێن، ڕاگه یه نه کان، میدیاکاران، داکۆکیکارانی مافی مرۆڤ، حیزب و ڕێکخراوه سیاسییه کان و خه ڵکی به ویژدان له بیریان بن و به بۆنه ی جۆراوجۆر یادیان بکه نه وه و وه بیر بیرورای گشتیی بێننه وه که ئه وانه به ناحه ق گیراون. به اڵم ئه گه ر ڕۆژێک سیسته می قه زایی و جه زایی نادادپه وروه رو دام و ده زگای ئه منییه تی له به رامبه ر ئازادکردنه که یان دا، بیانووی وه سیقه و به گره ودانانی پووڵیان لێکردن، ئایا که سانیکی ده سڕۆیشتووی ئه وتۆ په یدا ده بن، هیممه ت بکه ن و له خۆیان

مایه دابنێن؟ده زانم ده رفه تی به ئێستا گرتوه ، ڕام هه یه و دا دڵم له قسه یه ک مێژه له که سی هێندێک دیتبێتتان نزیکه وه ش له له وانه یه بیستووتانه و ئێوه ش ببڕم. ده ری فالن کچی کوڕ و بۆ دیاری به کیلۆمیتر سیفر ماشێنی کورد،چۆن ده ستڕۆیشتووی ناوچه که یان شار و دیکه ی داموده زگای ئیتالعات و گه وره کاربه ده ستی فه رماندا ر و به م و ده ده ن پێشکه شکردن نیشانه ی به نوێ سه رسه رایه کی ماڵ و کلیلی یا ده به ن، له ده وروبه ری خۆیان! ئه و مۆره ی ده ستڕۆێشتوو به الم به رتیلخۆر و فاسدی ڕێژیم له ئیمتیاز و ده رفه تێکیان بۆ خۆیان ده زانن چ نییه . دا له ڕێی خوا ئه وان ئه وکاره ی پیاوه تی و له م دا داهاتوو له باش به رهه مێکی چ یا و دراوه پێ زاتانه وه ئه م ڕێگای سه خاوه ته ی خۆیان هه ڵ ده گرنه وه ! هی واشیان تێدایه کلکه سووته و خۆشیرینکردنه که له وه ش تێده په ڕێنن و ته نانه ت ده اڵلی و شتی تریشیان بۆ ده که ن و ئاماده ن کچ و خوشکی

دراوسێ وهاوزمان و هاونیشتمانی خۆیان بۆ ئه و »زه روو«انه له داو بخه ن! ئه و کاتانه ی ره فسه نجانی و خامه نه یی و ئه حمه دینه ژاد ده هاتنه شاره کانی کوردستان، ده وڵه مه ندان و ساماندارانی له هێندێک گاوو گه ردوونی قوربانیکردن و خۆشخزمه تی و ئه و شارانه تان له بیره ؟ ئه وان به م کرده وانه یان ده یانه ویست بیسه لمێنن که بڕوایان به و نیزامه و ڕێبه رانی هه یه و سه روه ت و سامان هیچ، به ڵکوو ئاماده ن گیانیشیان له پێناویان پێناوی له خۆشیرینکردنه ته نیا ده که ن و درۆ ده یزانی که س هه موو بده ن!دیاره دا وه رگرتنی ئیمتیاز له ڕێژیم. دیاره مه مانان چاوه ڕوان نین ئه و جۆره که سانه خه م له که بوودوه نده کان و کوردپووره کان و ده یان و سه دان ڕۆڵه ی به ندکراوی خه ڵک بخۆن. به اڵم خۆ هه ر شار و ناوچه یه ک ده یان و سه دان بنه ماڵه ی وای تیدایه که سه ربه دام و ده زگای ڕێژیم نین و نه ک له پڕێک و له سایه ی خۆشخزمه تی به و ڕێژیمه ، به ڵکوو به هیممه تی خۆیان و به ڕێگای ڕه وا دا، توانیویانه ببنه خاوه نی سه روه ت و سامان. ئه گه ر ئه م جۆره که سانه ، بڵێن ناوێرین یارمه تیی ماڵی به حیزبێکی سیاسیی وه ک حیزبی دیموکراتی کوردستان و خه باتێکی شۆڕشگێرانه بکه ین، له وانه یه زۆریان لۆمه نه که ین. بنه ماڵه ی له سه دان یه ک ده ستی ماڵی خۆشیاندا، دراوسێیه تیی له ناتوانن ئایا به اڵم شه هید و به ندیی سیاسیی بگرن؟ ناتوانن ببنه زامنی به ندییه کی سیاسی و وه سیقه یه ک له به رامبه ر ئازادکردنیان دا دابنێن؟ ناتوانن به شداری له دابینکردنی خه رجی دوکتورو ده رمان و نه شته رگه ریی به ندییه کی سیاسیی نه خۆش یا ئه ندامێکی نه خۆشی بنه ماله که ی دا بکه ن؟ ناتوانن خه مێک له بێسه رپه نایی و بیداهاتی و بێئه نوایی بنه ماله ی ئه و مرۆڤانه له م سۆنگه یه وه ، له مافی خه ڵک، که وتوونه زیندان و داکۆکی به بخۆن که سه باره ت

چه رمه سه رییان بۆ خۆیان و بنه ماله کانیان کڕیوه ؟ گه لدۆستبوون ڕێگای جۆراوجۆری هه یه . شتێکی سروشتییه که نیشتمانپه روه ر و هه موو که س نه توانێ بچێته نێو کاری سیاسی و خه باتگێڕانه و له ڕیزی تێکۆشه رانی ناتوانن ڕێگا تاڵ ده بێ ئه وانه ی بکا. به اڵم زۆر ئاشکرا و نهێنیی حیزبێک دا خه بات نه ته وه یی و ئه رکی ساده ترین له خۆ نه یانه وێ یا نه وێرن هه ڵبژێرن، پڕهه زینه کان هه لومه رجی له ئه وانه ی نامێنێته وه.هه م دا دۆخیک له هه ر ڕۆژگار بده ن. نیشتمانی ئێستا دا له حه وت ئاسمانان ئه ستێره یه ک شک نابه ن ڕۆژیان دێت،هه م ئه وانه ی ئه مڕۆ دنیا به که یفی وانه ، ڕۆژێک ئه م هه وایه یان لێ تێک ده چێ. دیاره هه موو کات حیسابی ده سه التدارانی تاوانی شه ریکه هاوده ست و که جیایه له وتاقمانه خه لکێک جۆره هه ر دژی گه لی بوون. به الم بۆ خه لکه که ی دیکه شهه ر ئه وه نده به س نییه که مرۆڤ ته نیا و و کار دواڕۆژ، بۆ نابێ ئه دی نه کردبێ. خۆی نه ته وه که ی و خه لک خراپه ی ته نیا کرده وه هوهه ڵوێستێکی ئه وتۆ له کارنامه ی ئه عمالیان دا هه بیت که شانازیی پیوه بکه ن و

بڵیین ئێمه ش کاتی خۆی ئه وه مان له ده ست هاتوه و کردوومانه ؟!

کوردپووره کان له بن ژیله مۆی فه رامۆشی دا خــه اڵتــی دوکـــتـــوڕای زانــکــۆی سه الحه دین به ئیسماعیل بێشکچی، تورکی ناوبانگی بــه نــووســه ری

دوستی نیزیکی کورد درا.7ی چوارشه مه ، رۆژی ئێواره ی رۆشنبیریی هــۆڵــی ــه ل جـــــۆزه ردان هه ولێر، زانکۆی سه الحه دینی شاری ــه دان که سایه تیی بــه شــداریــی سـ بــه نوێنه رانی ڕوونــاکــبــیــری، سیاسی و ــران، ــ ــان، وه زی پــارلــه مــانــی کــوردســتبواری هوگرانی زانکۆو مامۆستای ئه ده ب میژووی کورد، ڕێز له زیاتر به رخودانی خــه بــات و ســه ده نیو لــه ــه ری ئــیــســمــائــیــل بــێــشــکــچــی نـــووسـبه ئه مه گی دۆستی تورکی ــه وره ی گ

گه لی کورد نرا.ئه ی « نه ته وایه تی ســروودی به ــردو دواتــر ــب« ده ســتــی پــێ کـ ــی ره قــه ن دوکــتــور ئه حمه د وتــارێــک لــه الی

دزه یی، سه رۆکی زانکۆی سه الحه دین خوێندرایه وه که به کورتی و پوختی ئه و تێکۆشانی ســه ده نیو له باسی

نووسه ره به ناوبانگه کرد. ــوره ســمــه دا ــه درێــــژه ی ئـــه م ڕێ لژیان و سه ر له دوکومێنتی فیلمێکی

به رهه مه کانی بێشکچی باڵو کرایه وه . شایانی باسه که له م ڕێوره سمه دا زاده ، حــه ســه ن عــه بــدوڵــاڵ مامۆستا بزووتنه وه ی کورد ناسراوی سیمای ده عوه تی کوردستان ڕۆژهه اڵتی له

ئه م ڕێوره سمه بوو.

به بۆنه ی کوردستان ڕۆژهه اڵتی منداڵپارێزیی ناوه ندی تایبه تیی ڕێوره سمێکی مندااڵن جیهانیی ڕۆژی هاتنه وه ی له بنکه ی ده فته ری سیاسیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستاندا

به ڕێوه برد.ئه و رێوره سمه که دوانیوه ڕۆی ڕۆژی یه کشه ممه ، 11ی سکرتێری عه زیزی، خالید کاک به شداریی به جـــۆزه ردان گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان و کۆمه ڵێک له نوێنه رانی به هه روه ها کۆیه و شــاری له قوتابخانه ڕێکخراوو چه ند بنکه و له نیشته جێ بنه ماڵه کانی منداڵ و ســه دان به شداریی باره گاکانی حیزبی دێموکڕاتدا به ڕێوه چوو؛ کۆمه ڵێک بڕگه ی

هونه ری و چاالکیی منداڵ پێشکێش کران.له سه ره تای ئه و ڕێوره سمه دا دوکتور ئاسۆ حه سه ن زاده ،

کوردستان دێموکڕاتی حیزبی ناوه ندی کۆمیته ی ئه ندامی له الیه ن حیزبی دێموکراته وه وتارێکی پێشکێش کرد که ده قی

قسه کانی دوکتور ئاسۆ له الپه ڕی 5 دایه .ناوه ندی په یامی ڕیوڕه سمه دا ئه و دیکه ی بڕگه یه کی له ــان لــه الیــه ن شیالن ــه اڵتـــی کــوردســت مــنــداڵــپــارێــزیــی ڕۆژهـرۆژهەاڵتی منداڵپارێزیی ناوەندی به رپرسی قوربانی فه ر،

کوردستانەوە پێشکێش کرا.

تیشکی خسته سه ر په یامه که ی دا له قوربانی فه ر شیالن ئه وه ی ئه مڕۆ له جیهانێک دا ده ژین که بەداخەوە توندوتیژی، دنیای برسێتی ته نانه ت نه خوێنده واری و شه ر، ، تێرۆریزم جوانی مندااڵنه ی له مندااڵن شێواندوه و له زۆر جێگای ئه م بۆخۆیان ئه وه بێ دیاردانه ن، ئه و قوربانیی منداالن دنیایه

توزقاڵێک له خوڵقاندنیان دا ده وریان هه بێ. ....به رپرسی ناوه ندی منداڵپارێزیی ڕۆژهه اڵتی کوردستان له به شێکی دیکه ی قسه کانیدا به هێنانه به رباسی ئه و مافانه ی له جه ختی بێبه شن، لێی کوردستان ئێران و له مندااڵن که سه ر ئه وه کردبۆوه که له سه ر هه موو دایک و باوکه کانه به که مه ده نییه کان دامــه زراوه رێکخراوو پاشان یه که م، پله ی کارکردنی له ڕێگه گرتن منداڵ، کردنی په روه رده مه سه له ی

به مــنــدااڵن به پێوه ندیدار دیکه ی کێشه ی گه لێک مــنــداڵ و دوارۆژ سه رمایه ی گه وره ترین وه ک منداڵ بگرن و جیددی

سه یر بکه ن.به سروود ، شێعر ، ڕیوڕه سمه دا ئه و دیکه ی بڕگه کانی

شانۆ ، گۆرانی و هه ڵپه ڕکێی مندااڵن ڕازابۆوه .

قادر وریا

به خشینی دوکتورای ئیفتخاریی زانکۆی سه الحه دین به ئیسماعیل بێشکچی

به ڕێوه چوونی ڕێوڕه سمی ڕۆژی جیهانیی مندااڵن له باره گای حیزبی دێموکڕاتی کوردستان

Page 2: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

رەسووڵ سوڵتانی

مێزەكەی سەر دایە فڕێ كتێبەكەی پێش خۆی. دەستی برد بۆ پەرداخە چایەكە. نیوە بوو. سارد ببۆوە. چیرۆكەكەشی هەر نیوە كردبوو. سێ، چوار رۆمانی نیوەچڵی لە پێش خۆی دانابوو. تاقەتی تەواوكردنی شتێكی هەر گوتی، نەبوو. شتێكی هیچ تەواوی بكەی, وەك ئەوە وایە كوشتبێتت. باوێشكێكی و كێشاوە یەك لەبەر خۆی دەهاتە پەنجەرەكەوە لە شنەبایەك دا. ئەو دەجوواڵند. پەردەكەی و ژوورێ هەروا لەجێی خۆی دانیشتبوو. دوودڵ بوو ئاخۆ چیرۆكەكە تەواو بكات یان نا. یەكەم چیرۆكی كتێبەكەی خوێندبووەوە و حەزی نووسیبای. خۆی چیرۆكە ئەو بوو لێ كاتانەدا لەو تەنیا حەسوودی گوتی: شتێكی باشە. چیرۆكی دووەمی بەنیوەچڵی بەجێ هێشت و نیوە چایەكەی هەر وا بە ساردی خواردەوە و هەستا چووە دەرێ. پیس زۆر نەچێ. یان بچێ بوو دڵ دوو نەبوو. وا سەرەتا گرتبوو. پێوە خووی پێ دەستی لەسەرخۆ و هێمن ئەوەندە قوڕقوڕۆچكەی داوە هەتا ئاوڕی كە كرد، رۆچووبوو. ئەو دەمی هاموشۆی مزگەوتی وەك كوفر كە بیستبوو مەالی لە دەكرد، شەوێكی لە وایە مێروولەیەك رۆیشتنی تاریكی ئەنگوستەچاودا كە بەسەر بەردێكی دەردە ئەو ناوەڵاڵ گوتی، بڕوات. رەش دا ناكەیت لەو مێروولەیە دەچێ، هەستی پێ

هەتا هەموو گیانت دانەگرێ.نە مانگێكە لە پتر ئەوە ئێستا دیتوویەتی و نە گوێی لە دەنگیشی بووە. لە بەاڵم ببوو. كارەساتێك لە گوێی رادیۆوە هەواڵەكان ناوی راستەقینەی كوژراوەكەیان پیاوكوژەكەشیان تەنانەت نەدركاندبوو. گوتبوویان: ئەوەندە هەر نەدابوو. لەقاو دوێنێ شەوێ پیاوێك بە ناوی س.ج هەژدە داوە. خۆی ژنەكەی سەری لە فیشەكی بۆ ئەوی تەلەفۆنی كە رۆژەوە لەو ئیتر كوژراوە. ئەوە وایە پێی هەر نەهاتووە، قەول بچێ. ماڵیان دا بەالی ناشوێرێ خۆ ئەو بەناوی خۆی رۆمانەی ئەم وابوو باڵو بكاتەوە. بەتایبەتی كە بەشێكی زۆری پێی بوو. تێدا خۆیانی بەسەرهاتەكەی بكەیتەوە، باڵو رۆمانەت ئەم گوتبوو، با چش، بەاڵم دەچین. تێدا هەردووكمان لە چاویان هەردووكیان چییە. بچین، تێدا زەردەخەنەیەكیان و بڕیبوو یەكتر چاوی

نیشتبوووە سەر لێو. یەكەم جار كە چاوی پێی كەوتبوو، بوو. فرۆشتن دا جلوبەرگ دووكانێكی لە لەبیر مێزەكە لەسەر جزدانەكەی ژنە بداتێ، دەستی دەیەوێ كوڕێك و دەچێت دەكەوێتە و دەستێنێتەوە لێی ئەو كەچی شوێن ژنەكە بەشكم بیگاتێ و جزدانەكەی دەرێ، دەچێتە مۆڵەكە لە كە بداتەوە. بزر خەڵكەكەدا ئاپۆرای لە دەكا سەیر هەر نایدۆزێتەوە، كە رۆیشتووە. و بووە بۆ ژنە هیوایەی بەو رادەوەستێ، لەوێ

جزدانەكەی بگەڕێتەوە. سەعاتێكی زیاتر پێ دەچێ و ژنە بە پەشۆكاوی لە سەیارەیەكی بەرز دادەبەزێ. بەر لەوەی ژنە بگاتە بەر دەڵێ: دەچێ و پیرییەوە بە ئەو دەرگاكە، ببوورە خاتوون، ئەم جزدانە هیی جەنابتە، لەبیرت چووبوو. ژنە زۆری پێ خۆش دەبێ. ئەو پێی دەڵێ، پارەی نێو جزدانەكەت ورد بژمێرە تكایە، تا لێرەی. ژنە دەڵێ، نایەوێ، دیارییەكت شیرینییەك، پێویستە بەاڵم بدەمێ و ئەویش هەر لێی قەبووڵ ناكا. ئیتر ژنە ژمارەی تەلەفۆنەكەی خۆی بۆ بەجێ ئێمە بە ئیشێكت هەر دەڵێ، و دەهێڵێت هەبوو، لە هەر شوێنێك دەتوانین یارمەتیت لەو بیر ژنەكە، رۆیشتنی پاش بدەین. قسەیەی دەكاتەوە. ئێمە. ئێمە یانی كێ؟ بۆ ئەوان كێن؟ جا من چ كارێكم بەوان دەبێ؟ تەنانەت ناتوانێ ئەوەی پاش شەوە ئەو ماڵەوە. دەچێتەوە بكڕێ، ژێركراسێكیش هەر ئەم خانووەی وا ئێستا لێی هاتە دەرێ. گوتی، ئەگەر »یەكە«م لە مۆبایلەكەم دەكەم، بۆ تەلەفۆنێكی وا هەر كردەوە، هەموو وەك منیش وا. هەر كێیە. بزانم دەكەم حەز فزوولم. دیكە نووسەرێكی بەاڵم بكەم. كونێك دا هەموو بە سەر بۆ یەكەیەك توانیی هەتا چوو پێ زۆری بۆ تەلەفۆنێكی هەلی و بكڕێ مۆبایلەكەی بڕەخسێت. ئەو رۆژە پارەی چاپبوونی سێ وتاریان بۆ ناردبوو. ئەویش بەر لە هەموو نانێكی بچم جارێ با گوتبووی، شتێك پڕ تەلەفۆنەكەم دواییش بخۆم، لێ باشی دەكەمەوە و تەلەفۆنێكی بۆ دەكەم. دەمێك خواردنگە ئەو بچێتە بوو لێ حەزی بوو تاموچێژی تاریفی هەمووان گەورەیەی

كەوت وەژوور كە دەكرد. خواردنەكانیان و گارسۆن بەپیرییەوە هاتن، سەری سووڕ رێگەیان دانیشێ. لێی هەیە جێگە چما ما، نیشان دا و بردیانە سەر مێزێك. سەیری ئەوانی دانیشتووە. بەتەنیا ئەو هەر كرد چوار و سێ و دووكەس هەمووان دیكە نەمابوو. لێ بەتاڵی شوێنی پتریش... و دەمەدا لەو هەڵیگرت. خەیاڵ و دانیشت دەنگێكی ناسك گوتی: ببوورە برا، دەكرێ لێرە دانیشم؟ پێی بە عەرزەوە وشك بوو، وابوو قەول وا ژنەیە ئەو هەر خۆ ئەوە

دادە فەرموو بكەمەوە. بۆ تەلەفۆنێكی گیان، فەرموو. بەاڵم خۆی لێ نەناس كرد. نەبووی تۆ كاكە ئەرێ گوتی، ژنە كەچی هاتمەوە؟ بۆی تا راگرتبوو جزدانەكەمت نێو لە ناسیمەوە. باشت گوتی ناسییەوە. قسەكانیان دا گوتی، بۆیە تا ئێستا تەلەفۆنم وابێ پێت نەكا گوتم، نەكردووە، بۆت ئەوەش، دوای كردووە. گەورەم شتێكی

بە پێویستیم نەبووە، وام گرفتێكی هیچ شەوە ئەو بێت. هاوكاریتان و گەورەیی پێكەوە نانەكەیان خوارد. ژنە بۆی گێڕاوە، خواردنگەیە. ئەم دێتە شەوێ هەموو كە زانیبووی كە ژنە نانخواردنەكەش دوای خۆم گوتبووی، نییە، پێ سەیارەی ئەو ژنە رێگایە لە ماڵەوەت. دەتگەیەنمەوە گوتبووی، كردبوو. بۆ قسەی پشوو یەك ناوبەدەرەوەیە. كابرایەكی مێردەكەم،

ناوەكەیت پێ ناڵێم. پۆست و پلەیەكی زۆر بەرزیشی هەیە. باش نییە بزانی چ كارەیە. هەر ئەوەندە دەڵێم، من لە هیچم كەم نییە. باسی وردی بە شەوە ئەو ژنە لە چۆن كە كردبوو. بۆ مێردەكەی شەوێ هەموو پێشوودا حوكمەتەكەی ئەو مەكۆی و مۆڵگە بووەتە ماڵەكەی پیاویان بە دینارێك پیاوانەی سەری سەد دەفرۆشت. چۆن بە دەم خواردنەوەی ڤۆدكا باسی و كێشابوو قاقایان وێسكییەوە و پێشمەرگەیەكیان ئەشكەنجەدانی چۆنێتیی

هەردوو سەرەمەرگ دا لە چۆن و دەكرد ئەو گوتبووی، دەرهێنابوو. چاویان بكەمە ژەهرێك دەكرد حەزم شەوە بەاڵم بمرن، و هەمووان خواردنەكەیانەوە هەرچی كردم نەمدەزانی دواتر چیم بەسەر دێ. بەتایبەتی كە باسی ئەو كچە كوردەیان القەیان كەسان هەشت بە وا دەكرد هەموو دەست دابوویانە دواتر و كردبوو

بەندییەكان...بۆ شتانەم ئەو گوتبووی، ئەویش چیرۆكێك. بیانكەمە دەمەوێ بگێڕەوە، و دێنم خۆت ناوی نە دەدەم پێ قەولت چیرۆكنووسم. من مێردەكەشت. ناوی نە ناوی گێڕانەوانەدا لەو ناكا پێویست ئەم بیستبووی كە ژنە ئیتر بێنم. كەس دڵی پرێسكەی یەكسەر چیرۆكنووسە،

خۆی بۆ كردبۆوە. گوتبووی: نەما، حوكمەتەكەش ئەوەی پاش ئێمە ترسمان لێ نیشت و گوتمان، تەواو، دوو ماوەی دەكرێتەوە. لێ تۆڵەمان و هەرا لە دواتر كرد. بزر سااڵن خۆمان خستە خۆمان و هاتینەوە پشێوییەكەدا ماڵی خزمێكمانەوە و تكای بۆ كردین. باش تەپوتۆزەكەدا شتەكان لە رێكەوت وا بوو ئەو من بەاڵم كران. دیزەبەدەرخۆنە ئێستاش ناچێتەوە. لەبیر هەرگیز رۆژانەم هەر بەرزە، پۆستەكەی وا مێردەكەم كە لەگەڵ جارێك مانگێ نییە. من لە ئاگای دەكا. خاریج سەفەری سكرتێرەكەی دا سكرتێرەكەی كچۆڵەیەكی هەژدە سااڵنەیە، كە دێتەوەش دیسان خۆی بە كاروبارانەوە چیت لە دەڵێ، منیش بە و دەكا سەرقاڵ بڕۆ و دەكەم بۆتی دەوێ چیت كەمە؟ چیت پێ خۆشە بیكڕە. مێردەكەم پێی وایە هەموو شتێك هەر زێڕ و جلوبەرگە بۆ ژن. هاموشۆی هەروا بوو مانگ دوو دەیبردەوە خۆی لەگەڵ شەوانە دەكرد. ماڵەوە. بە دەرگاكەی پشتەوەیاندا دەیبردە پێشەوەمان دەرگاكەی دەیگوت، ژوورێ. كامێرای لەسەرە. ئاگات لێ بێ بە رۆژ نەیە ئەم دەوروبەرە، نەكا چەكدارەكان، ئەوانەی جار یەكەم بینن. بت دەپارێزن مێردەكەم هەر سەعاتێك ماڵەكەیان، چووبووە كە سەیری دارودیواری ناوەوەی خانووەكەی ئیجازەم دەكەم حەز گوتبووی، كردبوو. بدەی سەرێك بە هەموو ژوورەكان دا بكەم. فزوولییە. لە نووسەرم و حەزم ئاخر من راكشابوو، خەوەكە تەختی لەسەر كە تەزوویەك لە گیانی گەڕابوو. ژنە هەستی سەر خەوی وەاڵ گوتبووی، كردبوو. پێ ئەم تەختەخەوانە زۆر خۆشە، بەاڵم ئاخر

بڵێی بنوێ، ئاوا تەختەخەوی لەسەر پیاو شەوانە بنووسێ؟ چیرۆك بتوانێ ئیتر دەخوێندەوە. بۆ خۆی چیرۆكەكانی بۆ دەست نەیدەهێشت ژنە سەرەتاكان، و كتێب تاقەتی من دەیگوت، بەرێ. كتێب وردە دواتر، حەفتەیەك بەاڵم نییە. شتم وردە وای خوو بە چیرۆك و رۆمانەكانەوە خەریكی منداڵییەوە لە دەتگوت گرتبوو، كتێبەكەی ئەو ئەمجارەیان خوێندنەوەیە. من با بێنە دەیگوت، و وەردەگرت لێ دوو ماوەیەدا لەو بخوێنمەوە. بۆتی یەكیان دا لە ببوون. چاپ خۆی كتێبی ژنە كردبوو. خۆی بەسەرهاتەكەی باسی

كردووە؟ وات بۆ گوتبووی: و ترسابوو لە و بیخوێنێتەوە خوێندەوارێك نەكا بنووسێ. لەسەر شتێكی رۆژنامەیەك دا هەر خێراش دڵخۆشیی دابۆوە و گوتبووی: كوڕە دەی، خۆ ئەوانەی ئێمە كتێب و شت پێوە پارەی هەرچی دەڵێن ناخوێننەوە.

نەبێ پووشێك ناهێنێ.لە شەوێكیان، هاتەوە وەبیری كردبوو دەستی ژنە باوەشی دا، گەرمەی خۆ چییە؟ گوتبووی، ئەویش گریان. بە بە زۆری نەهاتووم، خۆت منت فێری ئێرە چی، دەڵێی ئەوە گوتبووی: ژنە كردووە. لە شتێكی دیكە دەكەمەوە. بڕوات بیر من نیم. سۆزانی من نیم. سووك من بێ خۆشمم زۆر خۆش دەوێ. بەاڵم چ بكەم، لەوێ و واڵتانە لە ئەوەندەی مێردەكەم ئێرەیش دێتەوە كە رایدەبوێرێ، خۆش ئەوە لەبەر سكرتێرەكەی ئاگای لە من نییە.پێكەوە دانابوو وایان ئێوارەیەكیان، زۆریش شار. دەرەوەی پاركەكەی بچنە دەترسان نەكا یەكێك پێكەوە بیانبینێ. دوو گوتبووی: ژنە نەچن. یان بچن بوون دڵ دەچین. تێ دا هەردووكمان بینن، بمان هیچم من گوتبووی، وەاڵم دا لە ئەویش زۆر ئێوارەیە ئەو بدەم. لەدەستی نییە چاوەڕوان ببوو. هەر نەهاتبوو. تەلەفۆنیشی هاتنی دا چاوەڕوانیی لە نەكردبوو. بۆ ئەمسەرئەوسەری جاران سەد لە زیاتر بڕاو هیوا كە ئیتر كردبوو. شەقامەكەی ببوو، گەڕابۆوە ژوورەكەی خۆی و گوێی لە دەنگی رادیۆكە دەبێ و هەواڵی كوژرانی پیاوەكەی كە ژنێك دەخوێنێتەوە. ژنێك بە رۆژنامەكان سبەینێ كوشتوویەتی. بەاڵم باسەكەدا چووبوون. بەدوای وردی رووداوە ئەم وردەكاریی گوتبووی، كابرا لە هەر رۆژنامە و رادیو و تڕەماشێك باڵو بێدەنگەی لێ ئیتر بێتەوە، چاوی دەردێنم.

كرابوو. لە پاش ئەوە، تاقەتی تەواوكردنی هیچ شتێكی نەما. هەرچی دەكەوتە بەردەستی، بە نیوەچڵی بەجێی دەهێشت و پێی وابوو، تەواوكردنی هەر شتێك، واتە كوشتنی ئەو

شتە...

ژماره : 633

١5ی جۆزەردانی ١3٩3

5ی ژوئەنی ٢٠١٤

نیوەچڵ

Page 3: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

رۆژنامەی10 ژماره : 633 هزر١5ی جۆزه ردانی ١3٩3 5ی ژۆئه نی ٢٠١٤

عه لی له یالخ

خه ریکه مه رگ نادیاری ده ستی ساڵێکه به نزیک که ڵه هونه رمه ندانمان لێ ده ستێنێ و هه ر چه ند مانگ جارێک به بیستنی کۆچی دوایی هه رکام له م عه زیزانه ڕاده چڵه کین. بێکه س شێرکۆ کورد شاعیری مه زنه مه رگی دوای له هه رده م رۆژهه اڵت له تایبه ت به کوردستان کۆمه ڵگه ی تووشی خه م وکۆستی تازه بووه و خه مبارتر بووه . ماویه که شاری »سنه »بۆته ناوه ندی ئه م خه م و په ژارانه وجێگای به تاڵی که سانێکی لێهاتوو وه کوو »مه حیه دینی حه قشناس«و »کابرات »و مه له ک محه ممه د محه ممه دی و، عه بدووڵاڵی به ته واوه تی هونه ر جیاجیاکانی بواره له شه ریعتی. نیگارکێش، شاعیر، دوایی کۆچی هه تا پێ ده کرا هه ست مامۆستا کورد سه رکه تووی ئاوازدانه ر وگۆرانیبێژی

عه بباسی که مه ندی هه موومانی تاساند.هونه رمه ندان دا ئاستی له مه رگ ئه گه رچی بشارێته وه . مه زنایه تییان نه یتوانیوه هیچکات کویله یه و پێویسته ئه وه ند ئازیزانه ئه م گه وره یی و بوونی به اڵم به خه مێکی هه ست مه رگیان، هه واڵی بوونه وه ی باڵو که ئاسه واره به نرخه کانیان له خۆمان نامۆده که ین وغه ریبی وامانده زانی ناکاو له مرد »شیرکۆ« که ده بینینه وه . هه ستمان باڵی په پووله »و »ده ربه ندی له په پووله یه کین »مه حێ دینی مه رگی بیستنی به فرێ. خه مباری به به تایبه تی تاراوگه نشینه کان کورده حه قشناس«یش،گشت کوردانی خه ڵکی سنه به سواری شاباڵی زیڕینی »شاره که م ده یان منداڵی و کۆاڵنی به ره والی گه ڕانه وه سنه » که خاک ونیشتمانی داگیرکراو. خۆشه ویستنی نۆستالژیاو »کابرات و«عه بدوڵاڵی شه ریعه تی به جێی هێشتین » بێ ناز بوونی ده وڵ وزورناو گۆرانی ره سه نی کوردی ئاخێکی له »که مه ندی«حه وته وانه ی که هه روه ها هه ڵکشا. ناخمان دا هونه ر کۆچی دوایی کرد،له هه ر چوارپارچه ی کوردستان به ی دایه وه .گۆرانی«کاڵه ده نگی ئه هووراییه کانی گۆرانیه به بوون دیکه ، گۆرانی ده یان قافڵه چی و و«کیژی الدێ و به باخی خۆشه ویستی وشاربه شار وباخ کۆتری پۆلێک چاره نووسمان چه میوی چڵی له سه ر گه ڕان و نیشتمان

نیشتنه وه .بوونی زیندوو کاتی له وایه باشتر ئه گه رچی رێزیان ناوداره گورانیبێژه ئه م وه کوو که سانێک بخرێته هونه رییه کانیان وچاالکییه به رهه م لێ بگیردرێ و جۆربه جۆری هۆکاری خه ساره ش ئه م به اڵم باس، به ر هه یه که ره نگه له و به شه ی له کوردستان واته رۆژهه اڵت هۆکار سه ره کیترین کوردی سیاسی ده سه اڵتی نه بوونی باشترین وشیاوترین که هه بێ ئه وه ئیمکانی هه تا بێت. هه لومه رج بۆ ژیان وکاری هونه رمه ندان ونووسه ران، دابین بکرێت. هه ر بۆیه لێره بۆ رێزلێنان و هاوخه می، ئاورێک له ناسک ودڵبزوێنه هه ست هونه رمه نده ئه م هونه ری ژیانی

ده ده ینه وه :هه تاوی 1331ی ساڵی له که مه ندی عه بباسی بنه ماڵه یه کی له سنه شاری »جورئاوا«ی گه ره کی له شیوه ی به 1٨ساڵه یی ته مه نی له دایکبوو. له هونه رمه ند له وته مه نه هه ر توانی نووسین و دایه ده ستی پێشه یی رادیوی له که بنووسێت حه مه شوان( )شه وبۆ و چیرۆکی سنه چه ندین جار باڵوکرایه وه . دوای دامه زرانی تله ویزیۆنی شانۆنامه چیرۆک و واته خۆی، ئه ده بی کاری سنه نووسین درێژه پێداو له به رهه مه هه ره به رچاوه کانی ئه م ئاماژه ده توانین تله ویزیون کاری بواری له هونه رمه نده فیلمه کانی )زنجیره سه رکه وتوانه ی دوبله ی به بکه ین »لۆرڵ وهاردی«که بۆ خۆی له م دوبالژه له جیاتی چوار

ئه کته ر به ده نگی جیاجیا قسه ی کرد.دوای ناسین و دۆستایه تی له گه ڵ«حه سه ن کامکار« مه یدانی نێو هاته به ره به ره کامکاره کان، بنه ماڵه ی باوکی نووسینی شێعر هه ڵبژاردن و دانان و چڕین وئاواز گۆرانی بۆ گورانییه کوردییه کانی ئه وسه رده مه هه تا سه روبه ندی شۆرشی گه النی ئێران زۆربه ی هه ره زۆری شێعرو ئاوازی گۆرانیه کانی )خانه فرهنگ( له ئه ستۆی مامۆستا که مه ندی بوون که که مه ندی وکامکاره کان عه بباسی هاوکاری بوو، به هۆی بوو ئێران له به ناوبانگترین گرۆپی مۆسیقایی به خۆڵقاندنی ده یان گۆرانی و ئاوازی جوان و هونه رمه ندانه ،که ساڵی له »هه ورامان«و ناوی ژێر له به رهه میان یه که م

باشی پێشوازی خه ڵکه وه له الیه ن که 1360باڵوکرایه وه ملیتاریزه سنه ی شاری که له سه رده مانێک چونکه لێکرا. کراو وه کوو ده روازه ی هێرش کردن بۆ سه ر کوردستان! بوو که مه ندی وه کوو هونه رمه ندانێک گورانییه کانی ئه مه که توزقاڵێک فێنکایی له چه شنی کانیاوه کانی کوردستانی بێ کوردوخه ڵکی تاکی هه ڵپرووزکاوی ناخی ده خسته به سۆزوعاشقانه که ی ده نگه لێکراو. زوڵم ده ره تان و الواندنه وه یه کی ئه ویندارانه بوو، بۆ کۆسپ وخه می داسپاو

به سه ر خه ڵکی دڵبه خه م ژیان شڵه ژاو.و«گه الوێژ« »پرشنگ ناوی به دیکه دووکاسێتی به رهه می هاوکاری کاک عه بباسی که مه ندی وکامکاره کانه ،که تائیستاش له باشترین و هونه ری ترین گورانییه کوردییه کان دێته ئه ژمار. چونکه هه م خاوه نی ده نگ وفۆرمی مۆسیقایی ته ڕوتازه تری خوێندنێکی به هه میش خۆیه به تایبه ت ئاوازه ره سه ن وفۆلکلۆرییه کان گیانێکی دووباره ی به خشی ماویه ک بۆ مه زنه هونه رمه نده ئه م کوردی گۆرانی به ده ست نه خۆشی ژیان و گیروگرفتی هێندێک هۆی به یه که م سه ر ده گه رێته وه هه ڵده گرێ و گوتن گۆرانی له

له م توانی به نووسین ده دات. واتا درێژه هونه ری خۆی کتێبخانه ی به پێشکه ش باش به رهه می چه ندین ماوه یه دا کوردی بکات،که بریتین له شێعر وکۆ کردنه وه ی ئه ده بی نامه ی نمایشنامه وفیلم چه ندین هه روه ها فۆلکلۆریک و »سنجرخان« نامه فیلم وه کوو نووسی. نرخیشی به قارمانێک له ده روبه ری ناوچه ی سنه وله یالخ که به رانبه ر به هێرشی سپای رووس ده ست ئه داته خه باتی چه کداری و هێزی داگیرکه ر له و ناوچانه ڕاو ده نێت. نووسین وزیندوو )پاڵه وان به ناوی مندااڵن بۆ فۆلکلۆر کردنه وه ی چیرۆکی رۆمانی هاوشێوه ی خۆی قسه ی گوێره ی به که په مۆ( به ناوی)دۆن ئیسپانیایی به ناوبانگی«سروانتس«ی

کیشۆت(ه . 150 نووسینی له جیا به هه سته بەرزو مرۆڤه ئه م شێعر بۆ ئاوازه و ملۆدی کوردی وتۆمار کردنی60 گۆرانی وه کوو دیکه ش بواره کانی له به سۆزه که ی ده نگه به به رهه می چه ندین خاوه نی نووسین لێکۆڵینه وه وشانۆنامه

به نرخه وه کوو:

- نووسینی ژیانامه ی هێندێک له ناودارن و پاڵه وانانی کورد

- کۆ کردنه وه ی ئه ده بی فۆلکلۆریک.له نێو شانۆنامه ی؛ئه سپ/هه ڵفرین نووسینی -

قه فه سدا/کۆاڵنی سوور/کاروانسه را/قه ڵه م وشه یتان...هه روه ها خاوه نی چه ند کتێبه ؛

-کۆمه ڵه شێعری کوردی وفارسی-ژیاننامه ی سه ی ئه سغه ری کوردستانی

-هه ورامان-کۆکردنه وه ی شێعری هه جایی له ئێران پێش هاتنی

ئیسالم.

ماندوویی نه ناسی وچاالکی ئه م هونه رمه نده گه وره یه له بواره جیاجیاکان سه ره ڕای ژیان وبژیوی کورت وناخۆش ژیانی هه رچه ند رێزلێنانه . سه رنج و جیگای ڕاستی به هه ر هێشتا داخه وه به کورد بۆهونه رمه ندانی ناخۆش که سانێک به هه ستی به رزو وره ی به اڵم هه یه، درێژه ی وه کوو »که مه ندی«بوونه ته هۆی ده وڵه مه ندی ماڵی ئه ده ب بێ چاالک هه ڵسوور و هونه رمه ندانی کورد. وفه رهه نگی گومان سامانێکی نه ته وه یی وئینسانین بۆ هه ر نه ته وه یه ک. تاکه که سییه کانی ئازاره »که مه ندی« به رێز ئه گه رچی دوای نموونه ؛ بۆ ده هاتن به رهه مه کانی به شانی شان که نه بوو خۆی بۆ خانوویه کی تێ کۆشانه هه موو ئه م ژیان چۆکی نه دا ئیزنی به اڵم هه رگیز بحه سێته وه ! تێی دا پێ دابێنێ و له ره که به ری هونه رو ژیانی تاڵ سه رکه وتووانه به شته دزێو تیکه ڵ سه رکه وت. هه رگیز هونه ر و گۆرانی بۆ که ناسراوه گورانیبێژێک به و نه کرد ناحه زه کان و ئه وینێکی به ربه رین و دنیایه کی پڕ له خۆشه ویستی وجوانی

دانا. هونه ره بریقه داره که ی شار ئاوازی گۆرانی چری و سۆزێکی به نیشتمان و گوندواڵدێیه کانی بۆ ده باته وه

ئاسمانی »کیژی الدێ« ش ده الوێنێته وه .سه رده مێکه دوور له بااڵت وا له شارانه ئه ژیم

ئاخرشه ریم. گیرۆده ی ژینێک؟!چاوه کانم چ ژین )گورانی کیژی الدێ(

له سه ره تا ئاماژه م به وه کرد که نه بوونی ده سه اڵتی هه لومه رجی هۆکاری سه ره تایی ترین له ره نگه کوردی رۆژهه اڵتی له بێت هونه رمه ندان کۆمه ڵگای ناله باری کوردستان، به اڵم سه ره ڕای ئه م خه ساره کاتێک هونه رمه ندو نووسه رێک وه کوو به رێز »که مه ندی«له الی خه ڵکی خۆی ناروا، ده سه اڵتی نه ک ده به ستێ به وان وپشت ده مێنێت خۆیان مۆڵک وماڵی به هونه رمه ندانه ئه م خه ڵک بێ شک ده زانن. هه ربۆیه به مه رگی عه بباس که مه ندی سه رانسه ری کوردستان خه مباروهاو ده ردی خۆیانیان له گه ڵ بنه ماڵه ی هونه رمه ندان و به تایبه تی بنه ماڵه ی ئه و ئازیزه ده ربری. ئه مه نیشانه ی مه زنایه تی هونه ر وئه مه گناسییه بۆ هونه رمه ندانی

دڵسۆزو ده روه ست!نووسه روگورانیبێژ شێوه کارو هونه رمه ندی »عه باسی که مه ندی« به داخه وه له رۆژی 1ی جۆزه ردانی 1393 دڵه پڕ له ئه وینه که ی له لێدان که وت وکۆچی دوایی

کرد.یادی هه رده م به نازو نیاز بێت ورێگای هونه ریی پڕ

رێبوار. ..................

ژێده : ژیاننامه ی عه بباسی که مه ندی..

شاری له کۆڕیادێکدا له هونه رمه ندی بیره وه ریی یاد و تاران به رز که مه ندی عه باس کۆچکردوو

ڕاگیرا.به که کۆبوونه وه یه دا له و به شداریی دكتۆر جگه رخوێن، جێگری هه رێمی حکومه تی نوێنه رایه تیی چه ندین تاران و له كوردستان فه رهه نگی و سیاسیی، كه سایه تیی وه ک کورد، غه یره كورد و هونه ریی عه باس بنه ماڵه ی نازری، شارام دكتۆر كورد شانۆكاری كه مه ندی، جه الل دكتۆر سادقی، قوتبه دین ئه رده اڵن، ئه سعه د دكتۆر جه اللیزاده، مامۆستای زانكۆی تاران، خوێندکاران و به شێکی زۆر له کوردانی دانیشتووی تاران له الیه ن رێكخراوه ی فه رهه نگی و هونه ریی »سیما گوسته ری زاگرۆس« به ڕێوه چوو، دكتۆر ئه سعه د ئه رده الن كه مه ندی عه باس كه سایه تیی له سه ر

بۆ به شداران دوا. له ئه رده الن ئه سعه د دكتۆر كه مه ندی عه باس گوتی قسه کانی دا كوردستان و بێوێنه ی هونه رمه ندێكی كۆمه ڵگای كلتووری سه رمایه یه كی و هونه رمه نده ئه م ژیانی ئێمه یه و، به جێی بۆمانی كه به رهه مانه ی ئه و كه ئه وه یه هێمای هه مووی هێشتووه به هره یه كی ده وڵه مه ندی هه بوو، له گه ڵ دوایین تا شێلگیر و پێداگر ئه وه شدا به درێژه پێدان له ژیانی ساته كانی

هونه ر نه وه ستا. به رنامه یه دا ئه م درێژه ی له پرسه نامه ی جگه رخوێن، دكتۆر سه رۆكی هه رێمی كوردستان مه سعود بارزانی به بۆنه ی كۆچی دوایی عه باس

كه مه ندی خوێنده وه .ئه م دیکه ی به شێکی له ئه سعه د كورد بێژه ری رێوره سمه دا عه باس ژیاننامه ی خۆشگه وار كه مه ندی خوێنده وه كه تیێدا ئاماژه ی به ته واوی قۆناغه كانی ژیانی هونه ری پاشان كردبوو، هونه رمه نده ئه م په یامی ده سته ی زۆرانبازی پارێزگای عه باس دوایی كۆچی بۆنه ی به سنه درێژه دا له خوێندرایه وه و كه مه ندی ته وه كولی، بێهرووز هونه رمه ند ده نگه به كه مه ندی عه باس شیعرێكی به سۆزه که ی خوی به شێوه ی مه قام

پێشكه ش كرد.ئه و دیکه ی بڕگه کانی له دكتۆر كورد شانۆكاری رێوڕه سمه دا قوتبه دین سادقی له باره ی كه سایه تیی كه مه ندی گوتی: كه مه ندی عه باس عه شقێكی گه وره ی به كوردستان بوو، پیاوێك بوو كه بۆخۆی خۆی دروست الی له فێربوو شتێك هه ر و كرد

خۆیه وه فێری ببوو. یاده دا ئه م دیكه به شێكی ....له بۆنه ی به پرسه نامه و په یام چه ندین كه مه ندیی عه باس دوایی كۆچی ئه م کۆتایی له خوێندرانه وه و، رێوره سمه دا دكتۆر جه الل جه اللیزاده ، گوتی: به داخه وه قه دری هونه رمه ندانی نازانین و ژیانیاندا كاتی له خۆمان مردوو په ره ستین. ده بێ ئێمه وه فادار بین و ڕێز له هونه رمه ندانمان بگرین و

هونه ره كه یان بپارێزین.

»که مه ندی«کوڵکه زێڕینه ی هونه روگۆرانیبه ڕێوه چوونی

کۆڕیادێک بۆ عه باس كه مه ندی له تاران

Page 4: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

رۆژنامەی9 ژماره : 633 ١5ی جۆزه ردانی ١3٩3 5ی ژۆئه نی ٢٠١٤هزر

ئانارشیستەكان پێیان وایە ئەم كارە سەر دەگرێ و سەرەڕای ئەوەی ئانارشیستەكان بەردەوام كەمینە بوون، ئێمە دەبێ گوێیان لێ بگرین: ئێمە وەك فەیلەسوفانی سیاسی بخەینە باو دەسەاڵتی كە ئەوەیە ئەركمان ناتوانین كەواتە كردنەوەوە، تاقی بــەردەم لێكدانەوەی ئەو دەسەاڵتی سیاسیی بە بێ لە سەلمێنراو ئــارادان، لە كە جێگرەوانەی رێگای دوو دەتوانین لێرەدا بدەین. قەڵەم جیاواز هەڵبژێرین: خودی ئانارشیستەكانیش دەبــنــە دوو گــرووپــی تـــەواو لێك جــیــاواز. گرووپێكیان بەرەو الی كۆمەڵەكان دەچن و

ئەوی دیكەشیان بەرەو الی بازار.دەسەاڵتیی كۆمەڵەخوازانی جێگرەوەی ئەندامەكانیان كە كۆمەاڵنەیە ئەو سیاسی، ئەم هەیە. پێكەوە پێوەندییان راستەوخۆ لە بــۆ دروســـت كــردنــی متمانە كــۆمــەاڵنــە نێوان تاكەكان دا بنەڕەتیترین تۆخمن و دەبنە نێوانیان. هاوكارییەكانی سەرگرتنی هۆی خەڵكەكەی كە بچووك دا كۆمەڵەیەكی لە بــەرەوڕوو یەكتری لەگەڵ رۆژێــك هەموو كۆمەڵەكە ئەندامانی هەمووان و دەبنەوە نین، ئەندام كێگەلیش دەزانــن و دەناسن ــی ســەقــامــگــیــریــی كــۆمــەاڵیــەتــی ــن ــاراســت پهێرش كەسێك هــەر ئاسانە. ــەك ــاڕادەی تبكاتە سەر كەسێكی دیكە، دەست بە سەر یان بگرێ، دیكەدا خەڵكی سامانی و ماڵ ئەو كارانەی كە ئەركیەتیی و لە كۆمەڵەكەدا سزای لەگەڵ نەدات، ئەنجام سپێراوە بەو دەبێتەوە. چۆنكە بــەرەوڕوو كــراو دیــاری باڵو نەشیاوەكانی هەڵسووكەوتە هەواڵی و دەكــەن لۆمەی دیكە خەڵكی دەبێتەوە و رەنگە لە داهاتووش دا كاری لەگەڵ نەكەن. لە لێپرسینەوەی كۆمەڵەكەدا كۆبوونەوەكانی كە لێ بكەن داوی رەنگە دەكــرێ و لەگەڵ ئەمانە هەموو بهێڵێ. بەجێ كۆمەڵەكەیان بــە بــێ ئـــەوەی تاكی خــراپــەكــار نــاچــار بە ئەنجامدانی كارێك بكرێ، دەتوانێ رووبدا. ـ ــدرێ ب ســزاش فەرمی شێوەیەكی بە با دەتوانین ئێمە كــە هــۆكــارەیــە ــەم ئ لــەبــەر دەسەاڵتی جێگرەوەی وەك كۆمەڵەخوازی شێوازێك نــەك بــدەیــن، لەقەڵەم سیاسی گرنگرنترین لە یەكێك كۆمەڵەگەرایی. لە لێیە حەزی كە ئەوەیە مــرۆڤ، حەزەكانی قبووڵ بكرێ و لە الیەن دەورووبەرەكەیەوە رێزی لێ بگیردرێ. تەنانەت سەرەڕای ئەوە ئەم نین پــاك و تــاوان بێ مرۆڤەكان كە چوارچێوەی لە ئەوەی هۆی دەبێتە حەزە

كۆمەڵەیەكی بچووك دا هاوكاری بكەن.پێیان كۆمەڵەخوازەكان ئانارشیستە ــە كــۆمــەڵــگــایــەك دا كــە هــەڵــقــواڵوی ــە ل وایـپانتایەكی ــە ل بــێ، كــۆمــەاڵنــە ــۆرە جـ ئــەم لە دەڕەخسێ. هاوكاری هەلی بەرباڵوتردا رێك یەكتری لەگەڵ كۆمەڵەكان بنەڕەت دا دەكەون كە خزمەتگوزاییەكانیان بگۆڕنەوە ـ بۆ وێنە رەنگە هەر كامیان لە بەرهەمهێنانی كااڵ جیاوازەكاندا شارەزایی پەیدا بكەن ـ و كە رەهەندێكی گەورەتریان، پرۆژانەدا لەو و گواستنەوە سیستمی دامەزراندنی وەك یان گەیاندن، لەگەل یەكدی هاوكاری بكەن. كە لەوەدایە قازانجی كۆمەڵەیەك هەموو ئەگەر و بكا رێككەوتنانەدا لەم بەشداری و نــەبــا ــوە ــەڕێ ب رێككەوتنەكە كۆمەڵێك سزاكەی نییە، متمانە جێ كە دەربــكــەوێ ــە هــاوكــاری ــە داهـــاتـــوودا ل ــە ل ئــەوەیــە ككەواتە دەبــێ. بەش بێ دیكە كۆمەڵەكانی ئــەوەی بۆ ناوەندیی دەسەاڵتێكی لــێــرەدا بكەن، چ كە رابگەیەنێ الیــەك هەموو بە رێگای لە نییە پێویستیش و ناكا پێویست ناچار كۆمەڵەكان هــێــزەوە بەكارهێنانی ـ خــودی بــكــەن یــەكــدی ــاری ــاوك ه بكرێن سیستمەكە لە ڕووی كارامەییەوە كارەكانی

رایی دەكا و رێوشوێنیان بۆ دادەنێ.كێشەی ئەم وێنە جوانە كە بە نیسبەت لە دەكرێ، پێشكەش دەوڵەتەوە بێ ژیانی

چی دایە؟ لێرەدا كێشەی گەورە ئەوەیە كە بچووكە كۆمەڵە ئەو سەر لە وێنەیە ئەم سەقامگیری بــنــەمــای كــە ئــااڵوانــەی لێك ــن، دانـــــــراوە. ئــەگــەرچــی لە ــی ــەت ــەاڵی ــۆم ككۆمەاڵنە ئەم بوونی گریمانەی رابــردوودا لۆژیكی بوو، بەاڵم ئەمڕۆ چیتر بەو شێوەیە نییە. ئێمە لە كۆمەڵگاگەلێكدا دەژین كە زۆر بزۆكن، چ بەو واتایە كە تاكەكان بە ئاسانی شوێنگۆڕكێ دەكەن و چ بەو واتایە كە تاكێك یارمەتیدان و بۆ نوێ تاكگەلێكی هەمیشە بــۆ كــاڵو لەسەرنان، بــەداخــەوە هــەروەهــا دەدۆزێتەوە. ئەم وێنە ئانارشیستییە بێ مانا نییە، بەاڵم تەنیا بەو مەرجە چارەسەرە كە گرووپێكی لەگەڵ زەمەن دا ماوەی لە ئێمە دیاری كراوە كار بكەین و بەم پێیە شێوەی گــرووپــەكــەدا ــاو ن لــە ئێمە هەڵسوكەوتی لێ هاوبەشیی تێگەیشتنی چــوارچــێــوە و

ئەم دیــكــەی مەرجێكی پێش بــكــەوێــتــەوە. وێنەیە ئەوەیە كە ئەگەری دورخستنەوە لە گرووپەكە ببێتە كۆسپێكی بەهێز لە بەرابەر هەڵسوكەوتی دژە كۆمەاڵتیی دا. بەاڵم ئەم بەرباڵوی بزۆك دا لە كۆمەڵگایەكی مەرجە بە پێویستمان ئێمە پێیە بــەم دی. ناێتە ئەوانەی ئەوەی بۆ دادوەرییە سیستمێكی چــاودێــری دەگەێنن ئــەوانــی دی بــە ــان زیپێك بــدا. سزایان دواتــر بكا و دەستگیر و هێنانی ئەم سیستمە دادوەرییە ئەو هەلەمان بۆ دەڕەخسێنێ كە گرێبەستگەلێكی پێویست لــەو الدان ــە ك ببەستین ــەكــدی ی ــەڵ ــەگ ل

گرێبەستانە ببێتە هۆی سزادانمان.ــان بــەو ــەك ــەڵ ــۆم هـــاوكـــاری نـــێـــوان كدەكــەن باسی ئانارشیستەكان كە شێوە ئەمەگدارێتی چونكە نییە. كەموكۆڕی بێ بـــەرامـــبـــەر بـــە كــۆمــەڵــەكــەت، بـــە گشتی دی ــی ــەوان ئ بــە بــەرامــبــەر متمانەیی بــێ دەتوانێ ئەم هەستە لێ دەكەوێتەوە و هەر هەڵبوەشێنێتەوە. رێككەوتنەكان هەموو چونكە ئێمە ـ كە الیەنێكی رێككەوتنەكەین ـ ناتوانین دڵنیا بین لەوەی كە ئێوەـ كە الیەنی دیكەی رێككەوتنەكەن ـ لە پرۆژەیەكەدا كە بە هاوبەش كاری لە سەر دەكەین، نیوە بە نیوە ئەنجامی بدەن. تەنانەت رەنگە هەر لە ویستەكانی لەمەڕ رێككەوتنێك سەرەتاوە دادپەروەری لە نێوانمان دا نەبێ. وای دابنێن دەسەاڵتدارێكی نەبوونی لە دەمانەوێ كە لە ئاسن رێگای رایەڵەیەكی نــاوەنــدیــی دا، هەر بكەین. ئاستی سەراسەری دا دروست كۆمەڵەیەك دەبێ تا چ رادەیەك سەرچاوە پێویستەكان دابین بكا؟ ئایا هەر كۆمەڵەیەك ــێ بــە پــێــی رێــــژەی جـــەمـــاوەرەكـــەی ــ دەبسەرمایە دابنێ، یان كۆمەڵە دەوڵەمەندەكان زیاتر بەشی ماڵ و سامانیان پێی بە دەبێ

بدەن؟ ئەگەر كۆمەڵەكەی من لە ناوچەیەكی رێگای راكێشانی كــە بــێ دەســت دوورە زیاتری زۆر تێچوویەكی ئــەوێ بۆ ئاسن ئەو تەنیا بە دەبــێ كۆمەڵەكەم ئایا بــوێ، تێچوویە بدا، یان نا ئەم تێچوویە دەبێ وەك بكرێ؟ دابەش كۆمەڵەكان دا نێوان لە یەك و نین، ئامادە پرسیارانە ئەم وەاڵمەكانی وابێ پێمان كە ئەوە بۆ هۆكارێكیش هیچ ئەم لەمەڕ دەتوانن ناوچەییەكان كۆمەڵە خۆویستانە، رێككەوتنێكی بگەنە بابەتگەلە رێگا دەتوانێ دەوڵــەت بەرامبەردا لە نییە. بۆ دەتوانێ، دەوڵــەت بسەپێنێ: چارەیەك یان تاكێك و هەر بــاج، وەرگرتنی بە وێنە كۆمەڵەیەك ناچار بكا كە بڕێكی دیاری كراو

لە تێچووەكان بدا. جــێــگــرەوەیــەكــی بـــا وەرن ــێــســتــا ئــی ــڕەوای ــان ــەرم ــكــە بــۆ ف ئــانــارشــیــســتــی دی

كە جێگرەوەیەك لێك بدەینەوە. سیاسی دانراوە. ئابووری بازاڕی بنەمای سەر لە دونیای لەگەڵ جێگرەوەیە ئــەم بێگومان مۆدێڕن باشتر دەسازێ، چونكە بۆ ئەوەی یەكتر لە الی لە خەڵك ژمارەیەكی زۆرتر ئەمەش ئامێرە و باشترین بازاڕ بكەن، كار ــووە. لە ــەوتـ ــردوودا دەركـ ــ لــە ســااڵنــی رابـئێستادا زۆربەی شمەك و خزمەتگوزارییە بەاڵم دێنێ. پێكی بازاڕ ئێمە پێویستەكانی ئایا بازاڕ دەتوانێ جێگرەوەی دەوڵەت بێ؟

ئەو ئاناراشیستانەی كە الیەنگری بازاڕن )Libertarian( لیبرتێریەن جاروبار كە ـ دەوتــرێ پێ تاك(یان ــازادی ئ )الیەنگرانی ئەو وەرگرتنی بۆ دەتوانین ئێمە ئێژن ـ پێشكەشی دەوڵەت كە خزمەتگوزارییانەی ببەستین و گــرێــبــەســت تـــاك وەك ــا، ــ دەكتێچووەكەشی بۆ خۆمان بیدەین. گرنگترینی ئەو خزمەتگوزارییانەش، پارێزگاری كردنە لە گیان و ماڵ و سامانی تاكەكان. لە نەبوونی بۆ دادەمەزرێن كۆمپا كۆمەڵێك دەوڵــەت دا ماڵ و كڕیارەكان و لە پارێزگاری ــەوەی ئوەرگرتنەوەی پێیە بــەم بكەن. سامانیان كردنی جێبەجێ دزراو، ســامــانــی مـــاڵ و گرێبەستەكان، وەرگرتن غەرامە لە بەرابەر ــەری كــەوتــووە، لە ئــەو زیــانــەی كە تــاك بكەواتە دایــە. كۆمپانیاگەلە ئــەو ئەستۆی بە بدزێ، من دراوسێیەكەم شتێكی ئەگەر جێی ئەوەی پێوەندی بە پۆلیس )دەوڵەتی( جێبەجێكارەكەی بە پێوەندی بكەم، ـــەوە منەوە الیەن لە ئەویش و دەكەم خۆمەوە دژی دراوسێیە دزەكەم رێوشوێنی پێویست

دەگرێتە بەر. رەتی من دراوسێیەكەی ئەگەر بــەاڵم كە دزی كردوە و جێبەجێكارەكەی بكاتەوە خۆی )كە رەنگە لەگەڵ جێبەجێكارەكەی من

جیاواز بێ( ئاگادار بكاتەوە، چ روو دەدات؟ لیبرتێریەنەكان دەێژن ئەگەر دوو جێبەجێكار نەتوانن رێك بكەون، پە نا دەبنە بەر بڕیارێك كە ئەویش بۆ ئەو كارەی كە كردویانە هیچ هیچ بێ چی هــەر وەرنــاگــرن. پادداشتێك لــەوەدا قازانجیان جێبەجێكارەكان لە كام نییە كە بكەونە كێشەوە لەگەڵ یەكتری. بەم پێیە بازاڕێكی سەرەتایی بۆ خزمەتگوزاری بۆ دیكەش بازارێكی كــردن و پارێزگاری چارەسەر كردنی ناكۆكییەكان هەیە ـ مەگەر جێبەجێكار یەك لەگەڵ هەمووان كە ئەوە رێك بكەون )بــەاڵم بۆ دەبێ وا بــێ؟(. ئەو ــەت دەوڵ كە دیكەش خزمەتگوزارییانەی ئەستۆی ــە ــت دەكــەوێ ــات ــ دەك پێشكەشی كۆمپانیاكانی لەگەڵ تاكەكان ـ بــازاڕیــش دڵنیایی تەندروستی گرێبەست واژۆ دەكەن، بۆ دەدەن، پارە منداڵەكانیان خوێندنی بۆ

سەفەر بە جادەكاندا باج دەدەن، و ... هتد. بەڕاستی ئایا ئەم سیستمە فەرمانڕەوایی كۆمپانیاكانی ــات؟ ــ دەب نــاو لــە ســیــاســی ــۆ بــەرگــریــكــردن لە ــاری كـــردن ب ــزگ ــارێ پزۆر لە بەوەیە پێویستیان خوازیارەكانیان من دراوسێیەكەی ئەگەر وەربگرن. كەڵك ئەو ماڵ و سامانەی كە بەهەق سەلمێنراوە ــات ــەو ك ــ ــەوە، ئ ــت ــێ ــن ــەڕێ ــگ ــەی ــی مـــنـــە، ن هـجێبەجێكارەكەی من ئایا پیاوە بەهێزەكانی لێ سامانەكەمی ماڵ و ئــەوەی بۆ دەنێرێ بەاڵم هێشتا دەسەاڵتدارێتیی وەربگرێتەوە. نییە، گــۆڕێــدا لــە واقیعی وشــە مــانــای بــە چــونــكــە دراوســێــیــەكــەی مــن لــە ســەری ـ بناسێ فەرمی بە جێبەجێكارەكەم نییە بــەرابــەردا وەك لە ئــەو هەمیشە دەتــوانــێ لە ئەگەر منیش و ـ بداتەوە ئەنجام خۆی نەبم، رازی جێبەجێكارەكەم كردەوەكانی جێبەجێكارێكی لەگەڵ گرێبەست دەتوانم ئــەمــە راســـتـــیـــدا ــە لـ ــەم. ــكـ بـ واژۆ دیـــكـــە دەوڵــەت. بۆ ئانارشیستییە جێگرەوەیەكی

بەاڵم ئایا ئەمە جێگرەوەیەكی باشە؟ــە جــێــبــەجــێــكــارە ــە كـ ــەی ــان ــم ــری ــەو گ ــ ئناكۆكییە كردنی چارەسەر بۆ جیاوازەكان نێوان دیــكــەی كێشەكانی و ــان ــەك ــی داریپەێڕەوی رێسا یــەك لە خوازیارەكانیان ــان ــاكــۆكــیــدا هــەمــووی ــەكــاتــی ن ــكــەن و ل ببن، سەربەخۆ دادوەری بڕیاری ملكەچی بۆ ــەاڵم ب راكێشە. ســەرنــج گریمانەیەكی دەبێ ئەوان وا بكەن؟ رەنگە جێبەجێكارێك خۆی بۆ زیاتر خوازیاری كە هیوایە بەو بەدەست بێنێ، بەڵێنی ئەوە بە خەڵك بدات ـ كە لە هەموو دۆخێك دا شەڕیان بۆ دەكا كە پێوەرانەش ئەو پێی بە ئەگەر تەنانەت داوای كردوە، پەسەندیان خەڵك زۆرینەی چەند ئەگەر نەبێ. رەوا خوازیارەكانیان

كەس لەم جێبەجێكارانە بچنە ناو بازاڕەكەوە، ئەوانی دیكەش ناچار دەبن بە هەمان شێوە كۆمەڵێك رێگای هێرشبەرانە بگرنە بەر. واتە جێبەجێكارەكان بۆ چارەسەكردنی ناكۆكییە روو لە زیاد بوونەكانی خۆیان پەنا دەبەنە بەر زۆری فیزیكی. لێرەدا ئەو مەترسییەش ناو لە كە هەیە ئاسایی خەڵكی ســەر لە كێشەكەدا گیر بكەن. بەم جۆرە وردە وردە هۆبز كە دۆخەی ئەو بۆ الی دەگەڕێنەوە باسی دەكرد:« جەنگ، ئەو شوێنەی كە هەر وەها لە دیكەیە«. ئەوی دوژمنی مرۆڤێك دۆخێك دا تەنیا هەڵبژاردنیی ئاوەزمەندانەی هەر تاكێك ئەوەیە كە لەگەڵ جێبەجێكارێك ــە ئــەگــەری ســەركــەوتــنــی ــكــەون ك رێـــك بــری لـــە شــــەڕەكــــان دا هـــەیـــە. بـــەاڵم ــاتـ زیـئاكامەكەی ئافراندنی تاكێك )یان لێژنەیەك(ـە كە دەسەاڵت و هێزی ئەوەی هەیە كۆمەلە بە ـ تاكەكان دا بە سەر یاسایەك بسەپێنێ دیسان )نــەخــوازراو( ئێمە دیكە واتایەكی

دەوڵەتمان ئافراندوە.جێبەجێ بــۆ بـــازاڕ بــە بەستن پشت ــەت لە ــ ــەی كــە دەوڵ ــردارانـ كــردنــی ئــەو كـلێ دیكەی كێشەی ئەستۆیە، لە ئێستادا دەكەوێتەوە. یەكێك لەو كردەوانە رێخۆش كە ــەو شتانەیە ئ كــردنــی ــامــادە ئ ــردن و كـ)Public goods(یــان گشتی« »ویستی پێ دەوترێ ـ كۆمەڵە قازانجێك كە هەمووان سوودی لێ وەردەگرن و ناتوانرێ كەسی لێ بێ بەش بكرێ. ئەم قازانجانە جۆراوجۆرن بەرگری خاوێن، ئــاوی و هــەوا وێنە بۆ ـ دەست دەركی دا، دەستدرێژی بەرامبەر لە راگەیشتن بە رێگا و بان، پاركەكان، كەوپەلی لەو شتی كۆڵێك و میدیاكان كەلتووری، سەپاندنی بە یان داواكارییانە ئەم بابەتە. كۆمەڵێك سنوور بە سەر تاكەكان دا دابین حكوومەتەكان كاتێك وێنە بــۆ ـ دەكـــرێ رێژەی كە دەكەن كارخانەدارەكان لە داوا هەوا لە ژەهراوییەكان گازە باڵوبوونەوە باج كردنی زیــاد بە یان ـ بكەن كۆنترۆڵ دابین بــۆ داهــاتــە ــەم ل و كەڵك وەرگــرتــن كردنی تێچووی میدیا گشتییەكان، سیستمی پــاراســتــنــی ژیــنــگــە و شتی ــەوە، ــن گــواســتكە هەیە ئــەوە دەرەتــانــی ئایا بابەتە. لــەو ئابووریشدا بـــازاڕی لە داواكارییانە ئــەم ئەو سەر لە بــازاڕ كاری بكرێ؟ جێبەجێ بەرابەر لە خەڵك كە راوەســتــاوە بنەمایە ئەو سەرجەم )داواكارییەكانیان( و كااڵكان لێ وەردەگرن، كەڵكی كە خزمەتگوازییانەی گشتییەكان داوكارییە لەمەڕ دەدەن. پارە ئەم دواكارییانە ئەوەیە كە كێشەكە راست پارە بــدا و چ بۆ پــارەی چ تاكێك، بۆ هەر نەدا، دابین كراون. دیارە بە پێی تێگەیشتنی كە داواكارییانەی ئەو بایەخی لە تاكەكان خۆویستانە دەكــرێ هــاتــووە، پێك بۆیان تێچووەكانیان دا كردنی دابین لە بەشداری بكەن: نۆژەن كردنەوەی كلیسا كۆنەكان كە تا ئاستێك چاویان تێچووی زۆری دەوێ، لە دەستی ئەو كەسانەی كە سەردانی كلیسا دەكەن و چێژ لە سەردانەكەیان وەردەگرن و دواتر رەنگە پارەیەك بخەنە ناو سندوقی مفتەخۆری مرۆڤ بــەاڵم دەرگــاكــەوە. الی حزمەتگوزاییە زۆربـــەی و دەكـــا بــەدخــو گشتییەكان بە شێوەیەكن كە بە بێ ئەوەی هەستی پێ بكەین، كەڵكیان لێ وەردەگرین )بۆ وێنە كاتێك بەیانیان لە خەوە هەڵدەستین، قەت بیر لەوە ناكەینەوە كە هەڵمژینی هەوای خاوێن و دوور بوون لە هێرشی دەركی چ شتانە ئەو كە وایە ئەوە وەك نیعمەتێكە: هەن و دەبێ هەبن، تەنیا كاتێك دەزانین كە وا نییە كە كێشە لە شوێنێك دروست ببێ(. دڵنیا بۆ كە ئەنجامە دەگەین بەو پێیە بەم بوون لە دابین كردنی ئەو خزمەتگوزاییانە،

دەسەاڵتێكی سیاسیی بەهێزمان پێویستە.

فەلسەفەی دەسەاڵتدارێتیی سیاسینووسەر: دەیڤید میلر بەشی دووهه م و: مادح ئەحمەدی

Page 5: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

رۆژنامەیژماره : 633 ١5ی جۆزه ردانی ١3٩3 5ی ژوئه نی ٢٠١٤ کۆمەاڵیەتی8

فه ردین کەریمی

ناوبانگی به بێرنارد شاو شانۆنامه نووسی جۆرج ئینگلیسی ده ڵێ: »جگه ره ته رک کردن زۆر ئاسانه ، من

هه زاران جار ته رکم کردوه« .ئه و هه ڵگری »شـــاو« ناوبانگه ی بــه رسته ئــه م راستییه یه که ته رک کردنی جگه ره که سه ره تاییترین ئه وی تا زه حمه ته کارێکی بــوونــه ، ــووش ت جــۆری و هیرۆئین وه ک دیکه سڕکه ره کانی ماده له ده ست کاریگه ری بۆ ده گه ڕێته وه ئه وه ش هه ڵ بگیردرێ. هتد به مرۆڤ مێشکی ره وان و سه ر له ماده سڕکه ره کان گشتی. له شی مــرۆڤ ده تــوانــێ یــه ک حــه وتــوو دا له بوونی جگه ره خاوێن بێته وه، به اڵم ئه وه ی که ده بێ زیاتر هه وڵی بۆ بدرێ الیه نی ده روونی و ره وانی ئه و ماده یه که زه حمه تێکی زۆرتری ده وێ. ئه مه له خۆیدا هه ڵگری ئه و په یامه یه که خووگرتن به ماده سڕکه ره کان به گشتی پڕۆسه یه کی ئاڵۆزو دژواره که تایبه تمه ندی خۆی هه یه و ده بێ به وردی بیناسین و لێکی بده ینه وه . ئه گه رچی به چه ند جۆر پێناس کراوه، به اڵم له مانایه کی گشتی دا خووگرتن: )اعتیاد، ,)Addictionنیگه رانیه کی له ــه ده ر ب بیرکردنه وه ی هــۆی ده بێته که ده روونــیــه

کۆنتڕۆڵی تاکه که س.بۆ چوونه ناو ئه م بابه ته ده بێ ئه وه له به ر چاوبگرین کــه پــڕۆســه ی کــڕیــن و فــرۆشــی مــاده ســڕکــه ره کــان به ســه ده ی چه ند لــه م لـــه وان، وه رگــرتــن که ڵک گشتی و جار زۆر پشته وه یه و له سیاسی هۆکارێکی دوایــی دا ده برێت. کار به ده وڵه تانی تر سه ر بۆ فشارێ وه ک و سیاسه تمه داران کاریگه ری گرینگی نموونه یه کی له ماده سڕکه ره کان، گه مه ی سیاسیه کان و چاالکییه سه رده می له ئێران سیاسییه کانی تێرۆره یه که مین ده رورانی له که قمرئ(، 51٨ -465( حه سه ن سه باح وه ده ر کــرد، شۆڕشی ئــێــران دا له سه لجووقی یه کان ده که وێ. الیه نگرانی حه سه ن سه باح بۆ ئه وه ی بتوانن له بگه یه نن به جێ خۆیان تێروره کانی ئه رکی باشتر به م وه رده گـــرت. که ڵکیان )به نگ( حه شیش ــاده ی مئه نجام بــه ســپــێــردراویــان ئــه رکــی باشی بــه شێوه ئاشکرایه که خووگرتن جۆرێ نه خۆشینی ده گه یاند. ره هه نده وه چه ند له که فاکته ره موڵتی کۆمه اڵیه تی، بۆ که ینه وه بیر وا کــه مـــادام لێکدانه وه یه . جێگای ئه م ده بێ کۆمه اڵیه تییه ئازاره له م بوونه وه به ره نگار

خااڵنه به باشی له به ر چاو بگرین:ــه پــڕۆســه یــه کــی ســیــاســی، کــۆمــه اڵیــه تــی و 1 - لده روونی به بنه مایه کی زانستی و به یارمه تی پسپۆرانی کۆمه ڵناس، دروونناس و پزیشکی پسپۆرو هتد له کاتێکی مندااڵنی له کۆمه ڵگا الیه نه کانی هه موو درێژخایه ن دا، ته مه ن ژێر 5 سااڵن تا ده گاته هه موو تاکه که سی نێو کۆمه ڵگا به شێوازه نوێیه کانی به رنگاری و پێشگرتن له تووش بوون و به کارهێنان، ده رمان و ئه نجامی که ڵک له ماده سڕکه ره کان فێر بکرێن و ئه و باس و بابه تانه ی که

پێویسته فێریان بکرێت، وه ک به رنامه کانی ئاشناکردنی فێرکردنی مــاده ســڕکــه ره کــان و جۆره کانی به خه ڵک کارامه ییه کانی ژیان و هتد، به شێوازی پراکتیکی ببرێته

خانه ی جێ به جێ کردنه وه . 2 - هه روا که مافیای ماده سڕکه ره کان هه ر رۆژ بــازاره به ــوێ دا ن نموونه یه کی جلوبه رگ و له خــۆی به ــه وه و ــات ده ک خــۆبــه ڕۆژ ده ناسێنێ و جیهانییه کان پشتیوانی ده وڵه تان و مافیاکانی جیهانی به شێوازگه لێکی جۆراوجۆر پشتگیری و پڕوپاگه نده ی بۆ ده کرێ و هه ر رۆژ له تێکه ڵی چه ن ماده ، ماده سڕکه ره نوێیه کان دێته بازار. ده بێ ئه و که سانه ش که له خه می کۆمه ڵگادان و کۆمه اڵیه تییه نه خۆشییه ئــه م گــه ڵ له به رنگاری بۆ قۆڵیان لێ هه ڵماڵیوه ، به خوێندنه وه یه کی قووڵ له سه ر ماده سڕکه ره کان و ئاگاداری له چۆنیه تی و هۆکاره کانی چاالکی و بــه و ــوون ب ئاشنا هــه روه هــا به کارهێنان و بــوونــه وه ی به رنگار بــۆ ــادا ــی دون لــه کــه مێتودانه ی له چ و تاکه که س ره هه ندی له چ ماده سڕکه ره کان ئه نجام ئێستا تا سیاسیه وه کۆمه اڵیه تی و ره هه ندی دراوه ، به ر به دووپات کردنه وه ی چاالکییه کان بگرێت.

ده بێ ماده سڕکه ره کان گه ڵ له به ربه ره کانی - 3

سه رده میانه ، زانستی و هه وڵی به رباڵو و به رده وام بێ. به هۆی به گشتی ئێران کــوردی کۆمه ڵگای - 4ده سته ویه خه بوونی چه ند ساڵه له گه ڵ ئه م نه خۆشییه سه پێندراوه دا، تا راده یه کی زۆر ئاگاداری ماڵوێرانی و مــردنــی روڵــه کــانــی خــۆیــان و واڵتــه کــه یــانــن. کــه وابــوو به و زۆره وه حه ساسیه تێکی تێبینی و به پێویسته به بین خه ڵک ــه وه دا ئ هه وڵی له نوێ شێوازگه لێک خۆمانه وه ماندوو تر نه که ین و النی که م شێوازیکی نوێ

بۆ ئه م مه به سته بدۆزینه وه .5 - یه کێ له گرینگترین بابه ته کان ئه وه یه که ده بێ به بێ شه رم و راشکاوانه و به پشت به ستن به بنه ما تووش هۆکاره کانی باسی ده روونییه کان زانستی و بوون و تووش کردن )بۆ نموونه پیاوانی تووش بوو که ژنانی خۆیان تووش ده که ن(، کڕین و فرۆش وهه نووکه ش درووســـــت کــردنــی مـــاده ســـڕکـــه ره کـــان بــه تــایــبــه ت به وردی له کوردستان )محرک( جۆره کانی هه ژێنه ر بکرێ . بۆ نموونه له ئه ده بیاتی زۆر که س دا که له سه ر راگه یاندنه کان دا له یان ده نووسن و ماده سڕکه ره کان له م پێوه نده دا باس ده که ن، به هۆی فه رهه نگی تێکه ڵ به شه رم و حه یا، له سه ر بابه تی سێکس که یه کێ له

هیچ یان ماده سڕکه ره کان دا، له هۆکاره بنه ماییترین له ئاماژه یه کی کورتی باسه کان دا نێو له یان ناڵێن و چوارچێوه ی خیزانی دا پێ ده که ن. ئه مه له حاڵێک دایه نێوان ژن و مێرد وه ک خیزان و پێوه ندی جنسیی که له نیوان که سانێک دا که جیا له چوارچێوه ی خێزانی، و به جۆرێکی زۆر پێوه ندی جینسییان هه یه ، پێکه وه وه رئه گرن که ڵک ماده سڕکه ره کان له هێنه ر سه رسام )ئه م بابه ته هه روه ها خواردنه وه ی مه شرووب له خۆی به پیاوان دا نیوان له تایبه ت به نموونه بۆ ده گــرێ، هۆی ناکارامه یی له پێوه ندی جنسی ، یان نه زانین له ره وتی پێوه ندی جنسی له شێوازی نابه جێ و نادروست که ڵک وه ر ده گرن. یه ک له وانه خواردنه وه ی مه شرووبه که به پێی توێژینه وه زانستییه کان مه شرووب )الکل ( له درێژخایه ن دا نه ک هه ر کارکردنی سێکس له ناو ده با نیشانه کانی تووشی ده یخۆنه وه که ئه وانه ی زۆربه ی Korsakoff’s كــورســاكــف، )ســنــدرم کورساکێف syndrome( ده کا(. نموونه ی هه ره گرینگی ئاماره کانن که جاروبار باڵو ده کرێته وه بۆ نـموونه له شاری سنه له ساڵه کانی 13٨9تا 91 به پێی ئامار 56 له سه دی به راسته وخۆ وه رگــردوه ته اڵقیان که که سانه ی ئه و

هۆی کێشه ی سێکسی نێوان ژن و مێرد بووه .

تاقه تی له تایبه تی خۆی هه یه و ئه وه ش هۆکاری نییه . که وابوو ئێستا کاتی ئه وه هاتوه ئه م وتــاره دا که مێتۆده کۆنه کان وه النێین و به راشکاوی و به پشت »قسه له دوور به زانستییه کان و بنه ما به به ستن ده رمانی« و » ئامۆژگاری ده رمانی«، بۆ ڕزگار کردنی حه شیمه تێکی زۆر له تووش بوان هه وڵ به ین. پڕوسه ی گۆڕانکارییانه ی ئه و ماده سڕکه ره کان و به ربه ره کانی که به درێژایی دوو سه ده ی ئاخر به سه ری دا هاتوه له چوار قۆناغ دا جێ ده گرن. )له پێوه ندی نێوان ده وڵه ت و

خه ڵک دا(یه که م : به سه ر خه ڵک ) ده وڵه ت به سه ر خه ڵک(تاوانبار وه ک بــوو تــووش که سی قۆناغه دا لــه م ... شێوازی روو لێدان و ئێعدام و کوشتن و ده ناسرا و به ڕووبوونه وه له گه ڵ که سی تووشبوو دا بوو و هه ر به و پێیه ش به ره نگاری له ماده سڕکه ره کان ده کرا. ناوی )اداره سڕکه ره کان« ماده له »به ربه ره کانی ئیداره ی مبارزه با مواد مخدر( له ئێران به پێی ئه م قۆناغه یه که

ئێستا که متر له واڵتانی جیهان دا به کار ده برێت.

قۆناغی دووهه م: بۆ خه ڵک

له م قۆناغه دا ئاراسته ی ده وڵه تان به نیسبه ت تاکی تووش بوو گــوڕدرا و زیاتر له هه وڵی ئه ودا بوون له بووان تووش یارمه تی هتد و قوتابخانه بنه ماڵه ، نێو بده ن، هه رچه ند کوشتن و ئێعدام تا راده یه ک هه ر وه ک

جۆرێک به رنگار بوونه وه ، مابوو.

قۆناغی سیهه م: له گه ڵ خه ڵکبوو تووش تاکی نیسبه ت به ده وڵه تان روانگه ی و ماده سڕکه ره کان گۆڕدرا و له جیاتی تاوانبار تاکی تووش بوویان به نه خۆش ده زانی که ده با یارمه تیان بدا. له م قۆناغه دا بوو که » ان جی او » و رێکخراوه له و ــه وه ــازن ب نێو هاتنه ناحوکمییه کان ــی و مــه ده نبۆ بوون ده وڵه تان ده ری یارمه تی و ده وڵه تان گه ڵ چاره سه ری کێشه کان و چ له ره وتی ده رمان و چ له ره وتی وشیارکردنه وه ی بنه ماڵه کان و تووش بووان و

به گشتی کۆمه ڵگادا ده وریان گێڕا.

قۆناغی چوارم: به خه ڵک سپاردنله م قۆناغه دا که ئێستا له زۆربه ی واڵتانی جیهان و له ده چــێ بــه ڕێــوه پێشکه وتووکان ــه واڵت تایبه ت به گشتی به خه ڵک ئه مجاره تــردا قۆناغه کانی درێــژه ی گیرۆده ی کاری به ربه ره کانی له گه ڵ ماده سڕکه ره کان )اجتماع بنه مای کۆمه ڵگا له سه ر به رنامه ی له ڕێگای به ئه رکه ئــه و سپاردنی پرۆسه ی بــوونــه وه . محور( و ده روونناسان شــاره زا، که سانی که ئاوایه خه ڵک

یارمه تیده ری کۆمه اڵیه تی« مددکار اجتماعی« و هتدبه ئه ستوور »پشت به رنامه یی چوارچێوه ی له کۆمه ڵگا » )اجتماع محور( خه ڵک په روه رده ده کرێ بۆ ئه وه ی به ده ستی خۆی چاره نووسی خۆی و دراوسێ و منداڵ و که س و کاری له چوارچێوه ی تیمێکی گه وره دا که کۆمه ڵگایه دابین بکا و مه ترسی ماده سرکه ره کان که م بکاته وه . له م ره وته دا ان جی او » کان پرده بازی نیوان ده وڵه ت و خه ڵکن، تاکه که س روڵی خۆی ده گێڕێ و

هه ر تاکێک به نیسبه ت کۆمه ڵگاوه به رپرسیاره . له درێژه ی ئه م ره وته دا که ئه ویش قۆناغ به ندی Community-( »او تایبه تی خۆی هه یه » سی بی

)based organization( )CBOــان رێــکــخــراوێ که شکڵ ده گـــرێ. ســی بــی او یله که ئه وه یه ئه رکی کۆمه ڵگایه به ئه ستوور پشت پرۆسه یه کی زه مانی دیاریکراودا ئامووزشی گرووپێکی هاتوون به شێوه ی خۆڕسک که له خه ڵک دیاریکراو فێری ئامووزشی دیاریکراو ده کرێن تا به و ئاسته بگه ن بتوانن خه ڵکانی تر توانامه ند بکه ن و به یارمه تی یه کتر ببنه له مپه رێکی قایم له به رانبه ر ته وژمی ماده سڕکه ره کان. ده بێ ئه وش له به رچاو بگرین ئه مه پڕۆسه یه کی درێژ خایه نه و هاوکات شێوازه کالسیکه کان وه ک »متادون

تراپی« و« ان ای« به کار ده برێت. ــێــشــگــرتــن له لـــه کـــۆتـــایـــی دا ده بـــــی بـــزانـــیـــن پبه رنامه و هه ر ســه رووی له ده بــێ ماده سڕکه ره کان ــای راگــه یــانــدن و میدیاکان بــێ و ده زگـ پــڕۆگــرامــێــک دا

ده توانن ده وری ئه سڵی بگێڕن.

قۆناغه کانی به ره نگار بوونه وه ی ماده سڕکه ره کان

مافیای ماده سڕکه ره کان هه ر رۆژ خۆی له جلوبه رگ و نموونه یه کی نوێ دا به بازاره جیهانییه کان شێوازگه لێکی به جیهانی مافیاکانی ده وڵه تان و پشتیوانی به ده کاته وه و خۆبه ڕۆژ ده ناسێنێ و جۆراوجۆر پشتگیری و پڕوپاگه نده ی بۆ ده کرێ و هه ر رۆژ له تێکه ڵی چه ن ماده ، ماده سڕکه ره

نوێیه کان دێته بازار

ده زگــا ــه ی ڕه انـ ــراون و کـ قۆڵبه ست کــه س په یوه ندیداره کان کراون. به اڵم له و کاته وه ی ســڕکــه ره کــان حه به شیشه و ــادده ی مـ کــه هاتۆته سه رده شت تا ئێستا هه ر له و شاره ده ستی مــادده ی شیشه تۆ ن نیو له زیاتر

به سه ردا گیراوه .ئــه وجــوره مــادده یــه واتــه شیشه که له سه ردشت و ده وروبه ری درووست ده کرێ تێکه اڵوێکی کیمیایی زۆر خه ته رناکه که له کاریگه ریی ده توانی که م دا زۆر ماوه یه کی ئه عسابی مــێــشــک و ــه ســه ر ل خـــراپ زۆر به کاری دێنێ، دابنێ و وه های ئه وکه سه ی بۆ بکات. دزێو هه مووکارێکی که لێ بکات و له حه ب مادده یه ئه و جۆره سازکردنی له که ده کرێ ساز هۆشبه رانه مادده ئه و ئاماژه یه ئێران. جێی دێته خاکی عێراقه وه بێنزینی وه ک بــه هــێــز زۆر بێنزینی کــه ئه و ده کرێ که له و جۆره شتانه یه فڕۆکه جۆره مادده یه ی لێ سازبکرێ. به اڵم جێی پرسیاره که بۆ سه رده شت؟ هه روه ک باسم کرد سه رده شت به هۆی دراوسێیه تی له گه ڵ سازکردنی پێداویستیی هه بوونی عێراق و ئه و مادده یه له وێ بۆته باشترین پاڵپشت بۆ که پێداویستیه کانی دابینکردن و سازکردنی ئه و جۆره پێداویستیانه زۆر به ئاسانی دێنه نێو خاکی کوردستانی رۆژهه اڵته وه. لێره دا ده بێ بۆ که پرسیاره و داخ ئه وه ش جێی

له هه رێمی کوردستانه وه که خۆی یه کێک له پاکترین واڵتانی جیهانه له بواری مادده سڕکه ره کانه وه ، پێداویستیی دروستکردنی پێزۆئێفێدرین حه بی وه ک شیشه مــادده ی

له وێرا بێته رۆژهه اڵتی کوردستان. به اڵم شیشه چیه که به م شێوه یه ماڵ و ژیانی مرۆڤه کان به ته واوی کاول ده کا؟ له ده ماره کانی ناوه ندیدا، ئه عسابی سیستمی په یوه ندیدا له پێکه وه راسته وخۆ عه سه بی پێشتر سللوله کانی کۆتایی له نێوان نین. له گه ڵ سه ره تای سللولی دوایی، بۆشایه کی زور بچووک هه یه که له زانستی پزیشکی )سیناپس(ی پێده ڵێن. بۆ ئه وه که سللولێکی عه سه بی بتوانێ داواکارییه ک بۆ سللولێکی ــێ لــه ئــاخــری خـــۆی ڕا دیــکــه بــنــێــرێ، ده بـبۆشایی واته به شه ئه م نێو بۆ مادده یه ک بچووکه که باڵو بکاته وه . ئه و مادده یه له سه ر دوایــی سللوولی پێش له ده مــارانــه ی ئــه و هه ن، ده نیشن و به م شێوه یه داواکارییه که ڕاده گه یه ندرێ. له سیسته می عه سه بی دا زور جۆری ئه م مادده یه ی تێدایه که هه رکامیان ــه . دۆپــامــیــن ــه ی ــان ه ــۆی تــایــبــه تــمــه نــدیــی خ وسرۆتۆنین دوو جۆر له م ماده یه ن که به زیاد هۆی ده بێته شیشه له که ڵکوه رگرتن باڵو بوونه وه ی ئه م مادده یه له مێشک دا، که زێده ره وییه ک یان که مبوونه وه ی له ڕاده ی پێویست ده بێته هۆی نه خۆشیی مێشک. ئه و

که ڵکوه رگرتن ده که نه ڕوو که که سانه ی له شیشه له خۆشییه ک ده گه ڕێن که دوای دا له مێشک ئــه ومــادده یــه بــاڵوبــوونــه وه ی ده بــێ. چونکه هــه رواش که ده بێته وه باڵو له که ڵکوه رگرتن ده کاته که سه ی ڕوو ئه و شیشه یه که م جار ده بێته هۆی که یفخۆشی. هێزی بیرکردنه وه و له خۆڕادیوی زۆر به خێرایی ڕوو له زیاد بوون ده کات و پێی وایه که خۆی یه که پاڵه وانه و پێی وایه که که س کاته ش دا له م هه ر بــدات. ــازاری ئ ناتوانێ ــه ده ر ڕاده ب له ده بــێ و خه ڵک زیاترهۆگری ماوه یه ک تا ده بێ، خۆرێکخه ر مێهره بان و خه ریک که م کاتێکی نه یده توانی له مه وبه ر خوێندنه وه )سه عی کردن( بێ، به اڵم ئه مجار هه ر له سه ری شه و تا به یانی بێوچان ده رس قوتابییه که که سێک هه ربۆیه ده خوێنێت و دا خوێندن له بواری یه که م مانگی ڕه نگه نه ی دوێنێ هه تا ئه گه ر و بێت باش زۆر ڕابگری دا له مێشکی شێعر دێرێک توانیبا هه ر ده ڵــێــت. شێعر شاعیر و ده بێته ئــه وه له م کاته دا کاتی ده بینێ هیچ شتێک تا ئه و ڕاده یه که یفخۆشی ناکات ئه وه سه ر له نوێ که ڵکی لێ وه ردگرێته وه، جا ئه و جار زوو به زوو دووپاتی ده کاته وه . دوا جار که ئه و هه مووه خۆشییه تێری ناکات ئه وجار حه ز ده کات که هه موو کات سه رخۆش بێت، هه ر بۆیه ش ده بێ زیاتری به کار بێنێ. به م جۆره

خۆی ماڵویرانکه رانه ی کاری شیشه ئه وه ته ڕه شوحی به هۆی که سه ئه و و ده کــات واته )نۆرۆترانسمیتیر(ه کان له ڕاده به ده ری هه ر ئه و مادده یه ی له نێوان سللوله کان ساز کاری نا توانێ مێشک ئه نجام دا له ده بــوو، کاته یه ئــه و ــدات. ب ئه نجام به باشی خــۆی له شیشه له که ڵکوه رگرتن کاریگه ریی که ئه و که سه ش دا خۆ وه ده رده خـــات و له ش ترسی له ده کــات و بــه وه هه ست به جوانی عه واریزه که ی درێژه به که ڵکوه رگرتنه که ی خۆشییه ی ئه و ورده ورده بــه اڵم ده دات. جــارانــی نــابــێ. جــا ئــه م جــار کــه م هۆشی، کێشه ی ناحه ز و ئاکاری بــوون و شه ڕانی دڵ هه ڵده دات وکوتانی ســه ر مێشک دڵ و له که سه ی ئه و بۆیه هه ر ده بێ. نائاسایی شیشه که ڵک وه رده گرێ به ته واو مانا تێک ده چێ و زوو هه ڵ ده چێت و هه موو کارێکی دڵه ڕاوکه ،گێژی، ده کــرێــت. ــاوه روان چـ لێ دڵگرتن ــه رو سـ جــه ســتــه ، ــه رزۆکــبــوونــی لکه ڵکوه رگرتن هــۆکــاره کــانــی لــه ــێ ــوان ده تزانیاریی کــه مــبــوونــه وه ی بێت. شیشه لــه گوێ و دیتن هیزی مێشک وکه مبوونه وه ی دیکه ی نه خۆشییه کانی له زۆر و لێبوون ــه ون دواجــاریــش ــ ده مــاره کــان لێی ده رده ک

تووشی راوه ستانی دڵ و مردن ده بێت.ــه و ئـ داخــــــــــه وه بــــه زۆر ئــــه مــــرۆ که سانێکی الیـــه ن لــه بــه اڵمــالــویــرانــکــه ره ــاو مــــرۆڤ ده کـــرێـــت و ــ ــــی و بـــه ن ــۆوالت خــــان داوتــــــه بـــه رپـــه المـــاری ــیـ ــتـ ــه رده شـ سـنییه روون دیکه . کیمیایی بۆمبارانێکی ــه کــه مــان ده کــه نــه ــام شـــاری واڵت ســبــه ی ک

بێ خه ڵکی خــۆیــان و ــه المــاری پ ئامانجی که س هێندێک الی قوربانی. ده که نه تاوان کاتێک مرۆڤایه تی ده مرێ، ویست و داخوازو وه ده ست بو و پاره ده بێته ته نیا ئامانجی ده کــه ن شتێک هــه مــوو لــه ڕوو هێنانی ته نانه ت ئه گه ر کاول کردنی ماڵی دۆست و پووڵپه ره ستی بێت و هاوواڵتانیش خــزم دایه بــارودۆخــێــک لــه وه هــا ئامانج. ده بێته ده بێ و تێپه ر گریان له کار بڵێم ده بی که

رووداوه که ده بێته تراژێدی.ــاری ســـه رده شـــت ئـــه گـــه ر ڕاو لـــه شــنه کرێته وه گرفته ئه م بو باش ته کبیرێکی ئه وه سه رده شت به ره و قه یرانێکی گه وره و هه رهێشتا ده چــێــت. دیکه ئه فغانستانێکی پێشینیان ماسی به وته ی نه بووه و دره نگ خه ڵکی تــازه یــه . بگری ئاوێی له هــه رکــات به رپرسان و ئه گه ر ســه رده شــت بـــه وره ی بکه ن، هاوکاریی بیانه وێ و کاربه ده ستان ماڵوێرانکه ره دێوه زمه ئه م پێشی ده توانن کوردستانی نــاوچــه کــانــی گشت تــا بــگــرن نـــه گـــرتـــۆتـــه وه. هـــه روه هـــا بــه رپــرســان و ــی هــه رێــمــی ــی حــکــوومــه ت ــان ــه ده ســت ــارب کــه و ــتـــان چـــاودێـــریـــی زیـــاتـــری ئ کـــوردسـلێ ساز شیشه یشى کــه بکه ن ده رمــانــانــه له هه رێمی کوردستانه وه ده چێته ده کرێ و روژهه اڵتی کوردستان. به م جۆره ده بێ له زۆر الوه به ربه ره کانییه کی جیددی له گه ڵ ئه وه ی بۆ بکرێ پڕمه ترسییه دیــارده ئه م خه لکی سه رده شت و ناوچه کانی دیکه چیتر

نه بنه قوربانێی ئه م به اڵ ماڵویرانکه ره .

درێژەی: سه رده شت و بۆمب بارانێکی تر به مه وادی کیمیایی

Page 6: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

رۆژنامەی7 ژماره : 633 کۆمەاڵیەتی١5ی جۆزه ردانی ١3٩3 5ی ژۆئه نی ٢٠١٤

کوێستان فتووحی

دڵنشین و پاک ژینگه یه کی کوردستان ئه منییه ت و بۆ کوردستان ژیــان، بۆ نیه ئارامی سه رنجڕاکێش نیه ، مادام »من« ی بدرێم و خه ڵتانی خوێن ئازار تێدا »ژن‹ی

بکرێم.... ،93 جـــۆزه ردانـــی 9ی هه ینی رۆژی هه اڵڵه ــاوی ن تــه مــه ن 22 ســاڵ بــه ژنێكی محه مه دی له سه رده شت خوی هه ڵواسی و گیانی له خۆی سه ند. هه ر له و حه وتوویه دا ئه وه دووهه م رووداوی خۆکوژی بوو له دا. حه وتووی روویان شاری سه رده شت. پێش ئه وه ش له شاری که نگاوه ری سه ربه ســاڵــه ی 1٨ کچێکی ــاشــان ــرم ک ــاری شــده درێته به ر باوکییه وه الیه ن له خوێندکار هه مان هه ر لێ ده سه ندرێ، گیانی چه قۆ و كچێکی سنه ــاوای ئ حه سه ن له حــه وتــوو دیکه به ده ستی باوکی ده کوژرێ .... هه ر باشووری که له کچی له حه وتوویه دا له و ساڵه 15 ته مه ن کچۆڵه یه کی کوردستان ــه ر بــه ده ســتــی »هـــاوســـه ر!«ه کـــه ی وه بـده سڕێژی گوڵله ده درێ و جه سته شلک و ناسکه که ی هه الهه ال ده کرێ. ئه مانه هه واڵی به رده وامی تۆره کۆمه اڵیه تییه کان و ماڵپه ر و

ڕاگه یه نه کانی کوردستانن.ته عبیر له کۆمه ڵ دا ئه م دڕنده ییه بڵێی گولله و ده ســڕێــژی لــه جگه بکا؟ چــی لــه زۆر رۆژانـــه وه بــه رچــه قــۆدان، خنکاندن و رووداوی تاڵ و دڵته زێنی دیکه له نێو ماڵه کان، له م کــۆاڵنــه کــان، شــه قــام و قوتابخانه کان، واڵته ی ئێمه ، رووده دن . هه ر ژنه چیرۆکی له به هه شته دا! واڵته ئه م له نێو ژیان تاڵی نێو سنگی دا هه ڵگرتوه . قسه پێ گوتن، لێدان و له هێندنه گرتن، به تانه وتوانج، ئـــازاردان، ژنانن ژیانی ــه ی رۆژان ئاساییه کانی شته له چاو بن که میش رەفتارانە ئەم ره نگه و کوژران و فڕێدانی جه سته له توپه تکراوه کان

له چۆڵه وانییه کان. ئایا ئه مه که لتووری چ جه نگه ڵستانێکه به دڵ ئاوااڵیی ئــاوا »به نامووس« کــوردی وه ری گرتوه ؟! یان ره نگه هه ر هی خۆشمان

بێ!! ــان ــ ــاره ی ژن ــ ــت ــوشــ ــ ــوو ک ــ ــه م ــ ئـــــه م هله ئێستاش قه ناعه ته ی ئه و ده مانگه یه نێته کوردستان له م سه ده ی ئازادیی نه ته وه کان و جیهانییه کانی جاڕنامه که دیموکراسییه دا، گوێی نه ته وه یه کگرتووه کان مرۆڤی مافی به رینه ی پان و جیهانه ئه م تاکێکی هه موو پڕ کردوه ، کۆیله یی مرۆڤ به ده ستی مرۆڤ هه ر به رده وامه . ئه مه نه گه وره کردنه وه یه ، نه قسه یه کی بێ بنه مایه . ئه م هه موو کوشتن و به سن کوردستان، له ژنــان خۆکوژییه ی نیه هه واڵی ئیدیعایه . رۆژ ئه م بۆ راستیی داماننه چڵه کێنێ، ژنێک خۆکوژی کوژران و

بــه داخــه وه دامانچڵه کێنێ! ئه گه ر هه ڵبه ت خۆسووتاندن و ــوژران، )ک رووداوانـــه ئه و بوونه ته وه ــاره دووب ئه ونده سووتاندن!(، ئینسانییه ت که ئــه وانــه ی بۆ ته نانه ت که له سه ره وه ی هه موو پیرۆزییه کانه، خه ریکه

ئاسایی ده بێ . بێده نگ بــاش، بینه رێکی وه ک ئێمه ش بێگومان شانۆکانین. چاولێکه ری ته نیا ــاســت چــیــرۆکــی ــش لــه ئ ــی ــوون ــگ ب ــێــده ن بشانۆنامه که، بۆخۆی ره نگه جۆرێک بێ له

به شداری کردن!

نرخی مرۆڤایه تییه كان به ها هه موو خۆیان له ده ست داوه

کوشتن له سه ر »بێ ڕه وشتی«ــه ی لــه ــانـ ــچـ ئـــایـــا ئـــــه و ژنــــــان و کـالیـــــه ن کـــه ســـوکـــاریـــانـــه وه بـــه نـــاوی هه موویان ده کوژرێن، »نامووس پارێزی« ده چێته ئایا چ کردارێک »به دره وشتن«؟

خـــانـــه ی بـــه دڕه وشـــتـــیـــیـــه وه و، پــێــنــاســه ی واڵتی له قانوون ئایا چیه ؟ به دڕه وشتی ئێمه دا له پێوه ندی له گه ڵ ئه خالق و ڕه وشتی تاکه کان له کۆمه ڵگه دا چ رۆڵێکی هه یه ؟ کێ له کۆمه ڵگه یه ؟ تاک و ره وشتی به رپرسی هه مووی گرنگتر کێ به رپرسی ئه م هه موو

کوشتاره یه له کوردستان؟ شنۆ. ــه ر، ــب دڵ ــدا ، شــه ی فریشته ، ئــایــا فاتیمه ، هه اڵله کان ، هێشوو، به ناز، دۆعــا، ن، ش. م، س. و شــه وبــۆ عاتیفه ، دنــیــا، وا بوون بێڕه وشت هه موویان و....و....و... کــوردەوە »به غیره تی!« پیاوانی الیه ن له ئه م پرسیارانه و هه موو لێسه ندرا؟ گیانیان واڵمی بابه ته له م دیکه ی پرسیاری ده یان جیدی و شه فافیان ده وێ که بۆ پسپۆران و قانوون و کۆمه ڵناسی و ماف و شاره زایانی به جێ دێڵم! به اڵم هه مووکه سیش ئه و مافه ی

هه یه روانگه ی خۆی له مباره یه وه بڵێ. دابونه ریت و ئایینه کان بوونه ته چه کێک »نامووس« کۆمه ڵگه وه . پیاوانی به ده ست له ئه ویان له جه سته ی ژن و به شێک بۆته بێبه ش ژیــان ئازادییه کانی زۆر به شێکی

خۆی بوونی ئینسان له ئه ویان ــردوه و کخاڵی کردۆته وه . هه ر ئه وه شه وای کردوه ، جینایه تێک پیاوانێکه وه الیه ن له هه ررۆژه به ناوی »سڕینه وه ی په ڵه ی شه رم له داوێنی که سیش رووده دا و واڵتــه دا له م بنه ماڵه « مرۆڤه ژن بڵێ هه ڵنه برێ و ده نگ ناوێرێ نه ک »نامووسی پیاو«! له م واڵته دا که پڕه له یاساناس، دادوه ر، رۆژنامه نووس، چاالکی که رێکخراوانه هه موو ئه م مرۆڤ و مافی کۆمه ڵگه ی رێکخراوه کانی لێ نراوه ناویان کۆمه اڵیه تی، چاالکه هه موو ئه م مه ده نی و تێکۆشانیان به ناو فه رهه نگی و... سیاسی، که ناکه ن له وه قسه واڵته که یان، بۆ هه یه له کۆمه ڵگه دا پیاوساالرییه ی بونیادی ئه م ریشه ی داکوتاوه ، ریفۆرمی ریشه یی ده وێ. بتوانێ ــه ت ده وڵ ته نیا نیه شتێک ریفۆرم به تایبه تی توێژێک چین و هه موو بیکات، ــی کــۆمــه ڵــگــه ی ــان ــخــراوه ک ــک ــی رێ ــان چــاالکسیاسی و.... فه رهه نگی، چاالکانی مه ده نی،

ده بێ رۆڵی کارای تێدا بگێرن.

پیرۆزیان به رگی هه ڵه كان تێڕوانینه له به ر کراوه

ژن دا جه سته ی له پێناسه ی شه ره ف یه کێکه له و تێڕوانیه هه اڵنه ی که مێژوویه کی دوور و درێژی له کۆمه ڵگه دا هه یه ، ته نانه ت بــووه ، ئینسانه کان نــاخــی تــێــکــه اڵوی وا ــه و پێناسه ل ــار کـــردن زه حــمــه تــه خــۆرزگ

داسه پاوه دا، به اڵم مه حاڵ نیه . بـــۆ کــۆتــایــی هــێــنــان بـــه جــیــنــایــه تــی تێڕوانینی به پێویستمان »ناموسپارێزی« نوێ هه یه . دیاره قسه کردن ئاسانه ، به اڵم زه حمه ت ئه وه یه چۆن ئه و بیرکردنه وه یه له بیروزه ینی مرۆڤه کانی ئه م واڵته داماڵدرێ. سڕینه وه ی پێناوی له کردن کار بێگومان ــیــاوســاالری و دیـــارده دزێــوه کــانــی دژی پ - ئیسالمی کۆمه ڵگه یه کی له نێو ــان، ژنـدژواره ، ئــاڵــۆز و پرۆسه یه کی نــه ریــتــی دا، خۆی واڵتــه کــه ده ســه اڵتــی کــه به تایبه تی به ناوی بــێ و پــیــاوســاالر ئیسقان تــاســه ر له زۆر پـــیـــرۆزیـــیـــه کـــان، ســـــــه روه ری و

کێشه کان پشت گوێ بکا. هه روه ک کێشه ی گیانی سااڵنێکه »نامووسپارێزی«، به ناو

ئینسانه کان ده ستێنێ.

به ژه وه ندییه حیزبی و تاکه که سییه کان نه ته وه په رستی و نیشتمان و گــه مــه ی ــی ــان پـــیـــرۆزیـــیـــه کـــان، هـــه لـــومـــه رجـــی ژندیکه هێنده ی کــوردســتــان دا له کۆمه ڵگه ی ئاڵۆز کردوه . ئه نجومه ن و ئین جی ئۆ کانی مــافــی مـــرۆڤ، تــه نــانــه ت رێــکــخــراوه کــانــی ملمالنێی ــێــو ن کــه وتــوونــه تــه ژنــانــیــش، »پــیــرۆزیــیــه کــان«ی خــێــل و عــه شــیــره و به نــه تــه وه نیشتمان و ــی ــدی ــه رژه وه ن ب نـــاوی له بیر کردوه ئه رکه سه ره کییه کانی خۆیان بــۆ ریفۆرمی نــاو خــه بــات ده کـــه ن کــه بــه

کۆمه اڵیه تی و ... . کوردستانیش نه ته وه ییه کانی حیزبه کێشه ی وه ک کــێــشــه یــه کــی ــه ل هــه مــیــشــه ــی ژنـــــان لـــه ســــه ر مــه ســه لــه ی ــن کــوشــتــامــووس« بــه رووکـــه ش لــێ روانــیــوه . »ن

کاتێک ژنێک ده کوژرێ، هه ربه م تێڕوانیه نه نامووسی« »کێشه ی ده گــوتــرێ هــه ڵــه وه نیشان مه سه له که قه بێحی واتــه ــووه ! بـناده ن، وه ک ئه وه ی به رژه وه ندییان له وه دا

بێ قسه ی لێ نه که ن. لــه کــوردســتــان بــێ نــرخ کــردنــی ژن قسه که به اڵم خۆی، ئه وپه ڕی گه یشتۆته ــان ــه ژن ل تــه نــیــا روو ــه چـــاره ســـه ر دێ، لــێ بــۆخــۆیــان چــاره ســه ر ــرێ کــه ده بـ ــ ده کله جگه ئه مه ببیننه وه . کێشه کانیان بــۆ ئه رکێکی له خۆدزینه وه خۆده ربازکردن و کردنە بــەرژەوەنــدی و، خۆڵ یــاری گرنگ، حیزبێکی هیچ ئێستا تا خەڵکیشه . چاوی رای نه گه یاندوه ڕاشکاوی به کوردستانی ئینسانه . بێ، چونکه »نامووس« نابێ ژن روانینی »نامووس« به م پێناسه یه ی ئێستا

باوه ، بێ نرخکردنی ئینسانه .حیزبه نه ته وه ییه کان له پێوه ندی له گه ڵ به رپرسیاره تیی ئه رکو ــان« ژن »کێشه ی ــگــه یــان دابــــه ش کــــردوه بــه ســه ر کــۆمــه ڵ»ژنـــانـــه« و »پـــیـــاوانـــه« دا. هــه ر ئــه وه شــه ریفۆرمی پــێــنــاوی لــه کــار ــردوه ، ــ ک وای

کۆمه اڵیه تی دا به ره وپێشچوونێک به خۆیه وه پرۆسه ی له سه ر کارکردن دیــاره نه بینێ. کــه لــتــووری سه ره تا یــاســایــی و ریــفــۆرمــی ئه گه ر ده ســه اڵت بــه اڵم ئه رکی ده ســه اڵتــه ، کۆماری )وه ک بوو، ریفۆرم دژی خۆی

ئیسالمی( ده بێ چ بکرێ؟

پاراستنی ناوی ژێر له ژنان كوشتنی نابێ مرۆڤانییه و دژی تاوانێكی نامووس، لـێ بكرێ. چاوپۆشیی ئاسانی به هــه روا ــژی ــی ــدوت ــون ــوو الیـــــه ک ده زانـــــــن ت ــه مـ هـنێگه تیڤی کاریگه رییه کی چ ژنــان له سه ر هه یه. به گشتی کۆمه ڵگه هــه مــوو لــه ســه ر توندوتیژی تـــاوان و له پڕ کۆمه ڵگه یه کی ژنان ته نیا ناکرێ بۆیه دێــتــه وه . به رهه م پرسانه ئـــه م ــاره ســـه ری چـ بــه بــه رپــرســی رێکخراو ه سیاسییه کان، حیزب و بــزانــن. ئه نجومه ن و ئین جی ئۆکانی مافی مرۆڤ، ژنان، الوان، که سایه تییه کاریگه ره کانی نێو پرسی ئاست له ده توانن هتد، کۆمه ڵگه و له گه ڵ هه ماهه نگ ژنان ، دژی توندوتیژیی ــه اڵت. ــۆســه ر ده ســ ب فــشــار ببنه یــه کــتــر و که لتووری، ریفورمی پێناو له کــارکــردن ده کرێ. هه مووالیه ک به یاسایی ئایینی و نیشتمان دایه غه می لــه کــه الیه نێک هــه ر به به رپرسیاریه تیه وه هه ست بــه و ــێ ده بئازاره کانی نیشتمانیش کار بۆ سڕینه وه ی له و یه کێکه ژنــان کوشتنی ــوژران و ک بکا. ئازارانه ی نیشتمان که هه رگیز واڵت رووی مادام نابینێ به خۆیه وه ئارامی ئه منییه ت و ژنان ئه وه چاره نووسیان بێ . ئه گه ر پرسی نه ته وه یی مینبه رێکه له مینبه ره کانی کورد تا داوا و مافه کانی به رجه سته بکاته وه ، ده کرێ رێنوێنی و روونــی به زۆر مینبه ره وه له و خه ڵکی بخرێته پێش ئینسانییش رێکاری له ئاستی داو کردن گێل خۆ نه ک واڵته که، سپاردنی به به شێک له ئه ندامانی کۆمه ڵ، که ئه مه ده بێته هۆی هێشتنه وه و ره وایی دان به توندوتیژی و به ناوی که لتووری »کوردی«.له هه رێمی کوردستان و ئه وه ی ئه مڕۆ ژنــه وه نیسبه ت به به گشتی، کوردستان رووده دا و دواتر شاردنه وه و پاساوهێنانه وه له دژی ئینسانییه کانی که بۆ کردوه دژی زیانی دڵنیاییه وه به به رووده ده ن، ژنان

هه موو کورد ده شکێته وه . غه می نــه تــه وه و پرسی ناتوانێ کــه س که بفرۆشێته وه خه ڵکانێک بــه نیشتمان نیشتمان جــه ســتــه ی ــه وێ ــانـ ده یـ ــڕۆ ــه م ئبگه ڕین. ئازاره کانی ده رد و له و هه ڵکۆڵن له هیچی کوشتن ژن بۆ پاساوهێنانه وه که متر نــه تــه وه به نیشتمان و به خیانه ت نیه . چونکه ژن کوشتن به داخه وه خه ریکه ده بێته پێناسه ی کورد. به دڵنیایه وه مێژوو ئه م رووداوانه له سه ر کورد تۆمار ده کا و

که سیش ناتوانێ مێژوو بسڕێته وه .

شه رم له خوێنی ڕژاوتان ده که ین!

ــت و ئــایــیــنــه کــان ــه ریـ ــونـ دابـپیاوانی به ده ست چه کێک بوونه ته کۆمه ڵگه وه . »نامووس« بۆته به شێک له جه سته ی ژن و ئه ویان له به شێکی زۆر ئازادییه کانی ژیان بێبه ش کردوه و ئه ویان له ئینسان بوونی خۆی خاڵی کردۆته وه . هه ر ئه وه شه وای کردوه ، ــه ن پــیــاوانــێــکــه وه ــه الیـ ــه ررۆژه ل ــ هـ»ســڕیــنــه وه ی بــه نــاوی جینایه تێک بنه ماڵه « داوێنی له شه رم په ڵه ی

له م واڵته دا رووده دا

ــه س نـــاتـــوانـــێ پــرســی ــ کـنه ته وه و غه می نیشتمان به خه ڵکانێک ده یــانــه وێ ئــه مــڕۆ کــه بفرۆشێته وه جه سته ی نیشتمان هه ڵکۆڵن و له ده رد و ئازاره کانی بگه ڕین. پاساوهێنانه وه بۆ ژن کوشتن هیچی له خیانه ت به نیه . که متر نــه تــه وه به نیشتمان و چونکه ژن کوشتن به داخه وه خه ریکه ده بێته پێناسه ی کورد. به دڵنیایه وه کورد له سه ر رووداوانــه ئه م مێژوو تۆمار ده کا و که سیش ناتوانێ مێژوو

بسڕێته وه

Page 7: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

رۆژنامەیژماره : 633 ١5ی جۆزه ردانی ١3٩3 5ی ژوئه نی ٢٠١٤ سیاسی6

راپۆرت: جەمال نەجاری

کۆماری ئیسالمی لەدوای هاتنە تاوانی گەلێک ئێران لە سەرکاری لێکراوی زوڵم گەالنی بە دەرحەق ناوخۆی ئێران کرد کە بەشی گەلی کوردستان ــی رۆژهــەاڵت لــە ــورد کرەنــگــە زیــاتــر لــە هــەمــوویــان بێ، هەر ئێستاش هەتا دەبینین وەک بەردەوامە لە سەرکوتی گەلی کورد لەسێدارەدان شاهیدی رۆژانـــە و سیاسی چــاالکــانــی بەندکردنی و لەو یەکێک ــن. ــوردی ک مــەدەنــی و تاوانە گەورانەی کە کاربەدەستانی کۆماری ئیسالمی بەرانبەر بە گەلی کوردستان ــی رۆژهــەاڵت لــە ــورد کبەکۆمەڵی ئێعدامی داوە، ئەنجامی ســاڵــی لـــە مـــەهـــابـــادی الوی 591362 هــەتــاوی بــوو، کــە لــە پاش 135٨ قــاڕنــێ کۆمەڵکوژییەکەی هەتاوی، وەک کۆمەڵکوژییەکی دیکە ناوی دێت و تا ئێستا ئەنجامدەرانی دادگایەکدا هیچ لە جینایەتە ئــەو

دادگایی نەکراون.جــــۆزه ردانــــی 12ی روژی )دووی ــاوی ــه ت ه 1362ی ســاڵــی رێژیمی زایــیــنــی( 19٨3 ــی ــەن ژوئــه اڵت گــه یــشــتــووی ــه ده ســ ــ تــــازه بئێران، 59 الوی کۆماری ئێسالمی ئێعدام مهاباد شــاری لــه کـــوردی الوه 59 ــه م ئ ئێعدام کردنی کــرد. کورده ی شاری مەهاباد، بە یەکێک لەقەڵەم گــەورانــە جینایەتە لــەو دەدرێت کە بەرانبەر بە کوردەکان رۆژاوا ئازەربایجانی پارێزگای لە ئەوپەڕی و ئەنجامدراوە )ورمــێ( بە بەرانبەر دەســەاڵت توندوتیژی نەتەوەی کورد نیشان دەدات و ئەو سەرکوتی لــەدرێــژی ئێعدامانەش ــە رۆژهــەاڵتــی نـــارەزایـــیـــەکـــان دا ل

کوردستان ئەنجام دران.ئەوەی کە روونە ئەوەیە تەرمی هەرگیز مــەهــابــاد الوەی 59 ــەو ئنەکرانەوە، بنەماڵەکانیان ڕادەستی کران ئێعدام کوێ لە نازانێ کەس و لە کوێ بە خاک سپێردران، بەاڵم بۆ بنەماڵەکانیان روون و ئاشکرایە ــک لە ــەشــێ ــە ب ــوونـ ــە ئــەمــانــە بـ کـژینۆسایدی گەلی کورد کە سەرانی شارەکانی لــە ئیسالمی کــۆمــاری بەرێوەیان کوردستان رۆژهەاڵتی

بردووە.بۆ مــانــگ ــــرێ ــوت ــ دەگ وەک نامێنی، هـــەور پشت لــە هەمیشە ئەمڕۆ الیەنی شاراوەی جینایەتێکی

پێدەچێ کە دەکرێ ئاشکرا گەورە هەموو و مەهاباد الوەی 59 ئەو ئەوانەی لە نێوان سااڵنی 60 تا 67 دەرچــووە بۆ ئێعدامیان فەرمانی و چـــارەنـــووســـیـــان بـــە نـــادیـــاری لەو بووبێتن بەشێک مــاوەتــەوە بابەتەکەدا لەم کە مەزنە جینایەتە

باسی لێوە دەکەین.ــەگــەڵ هــەڵــگــیــرســانــی شــەڕی لــەو حــوکــمــەی ــراق، بـ ــێـ ئـــێـــران وعـــاری ــەالمـ ــراق پـ ــێـ ــی عـ ــەت ــووم ــک حــی دا، حــکــوومــەتــی کــۆمــاری ــران ــێ ئئــیــســالمــی کـــە لـــەپـــاش شــۆرشــی گەالنی ئێران خۆی بەسەر ئێران دا نــاوی بــە 57 و شــۆرشــی سەپاند لەگەڵ الیەک لە کرد، تەواو خۆی و ئێران ســەر بۆ عێراق هیڕشی ناڕەزاییە لەگەڵ دیکە الیەکی لە تایبەتی بــە ئــێــران ناوخۆییەکانی لە پیشمەرگە کــە کــوردســتــان لــە و ببۆوە بوو رووبــەروو ناوچەکە توانای بەرخۆدانی نەمابوو. بڕیاری چاالکانی بــۆ کــۆمــەڵ بــە ئێعدامی ــاوخــۆ رادەگـــەیـــەنـــێ و ســیــاســی نیــاســا ــا و ــ ــ دادگ چــــاوی لـــە دوور ــان کــەســی ئێعدام رۆژانـــە بــە دەیـرادەستی تەمەنەکانیان و دەکــرد

بنەماڵەکانیان نەدەکرایەوە. پــرســیــاری ســەرەکــی ئــەوەیــە؛ ــەی ــەو کــەســان ــ ــەرمـــی ئ بــۆچــی تـرادەستی هەرگیز دەکــران ئێعدام دیوی نەدەکرایەوە، کەسوکاریان

شاراوەی ئەو جینایەتە چ بوو؟بـــە پــێــی بـــەڵـــگـــەیـــەک کـــە لە هاتووە بالوکراوەتەوە؛ ئەنتەرنێت ــاری کــە دادوەریــــــی گــشــتــی کــۆمئیسالمی ئێران لە نامەیەکی نهێنی دا هەتاوی 1360/7/10 رێککەوتی لە شۆرش دادگاکانی هەموو لە داوا ئێران شارەکانی و پارێزگاکان لە و لەسەر داوای سوپای پاسدارانی کۆماری ئیسالمی لەکاتی شەڕی ناو شارەکان و هەروەها شەری ئێران بریندارەکان ــاســدارە پ عــێــراق، و ــە بۆ پــێــویــســتــیــان بــە خــوێــن هــەیبە بەاڵم بکرێن، چارەسەر ئەوەی پێویست خوێنی کە ــەوەی ئ هــۆی ــەر ــەب ــەدا رەنـــگـــە دەســت ــاتـ لـــەو کـــن بە ــ ــان دەدەی ــەرم نــەبــێ، بــۆیــە فئــەو خــوێــنــی نهێنی شــێــوەیــەکــی کەسانە کە فەرمانی ئێعدامکردنیان بۆ دەرچووە و دەبێ دەست بەجێ کەسانی ــەن الی لە بکرێن، ئێعدام کەسانە ئــەو خوێنی متمانە جێی بەر لەوەی ئێعدام بکرێن بە درزی

بەتاڵ بکرێن و بنێردرێتە نزیکترین بانکی یـــان تــەنــدروســتــی بــنــکــەی لە تــا بــپــارێــزرێ لــەوێــدا خوێن و کاتی پێویستدا بۆ ئەو پاسدارانەی

بریندار بوون بەکار بهێندرێت.لە نامەکەدا هاتووە؛ بۆ ئەوەی لەبەر کارەش ئەو الیەنی شەرعی لێ دروست نارەزایی و بگرن چاو ــدی دامــەزرێــنــەری ــەن نــەبــێ، رەزامفەقیە ــی وەل و ئیسالمی کــۆمــاری )خومەینی( وەرگیراوە و لەمبارەوە شەرعییەوە رووی لە گوتویەتی:

کێشە نییە ورێگە پێدراوە.بەم چەشنە بۆمان دەردەکەوێ

لە ساڵی 1362 کە ئەو 59 الوەی ــاد فــەرمــانــی ــاب ــاوی لـــە مــەه ــەتـ هـکەوتنە دەرچــــوو، بــۆ ئێعدامیان کۆماری خوێن مژانی الفــاوی بــەر شووشە لە خوێنیان و ئیسالمی کران و بەر لەوەی ئێعدام بکرێن بە بەتاڵ کردنی خوێن لە دەمارەکانی چوونه و بــوون شەهید لەشیان رێگای شەهیدانی کاروانی ریــزی

ئازادیی کوردستان.شاهۆ حوسێنی رۆژنامەنووس

لە سیاسی چاودێریی هەروەها و ئەو دروستی و راستی لێدوانێکدا دەلــێــت: و دەسەلمێنێت بەڵگەیە وه ک ئیسالمی کۆماری »رێژێمی به رهه می سیاسی، پێکهاته یه کی به که رادیکاڵه، ئایینی گوتارێکی هۆی خومه ینی یه وه پراکتیزه کراوه، ئه م رێژیمه جیهان دابه ش ده کا به دوو به شی حه ق و باتڵ و هه ر به م ده کــات ــه ش داب مرۆڤه کان پێیه ش الیه نگرانی ده سته ی دوو سه ر به حه ق و الیه نگرانی باتڵ، ئه م رێژیمه ئــه وان که بــاوه ره یــیــه ئــه م له سه ر الیه نی حه قن و الیه نگرانی وان وه ک

وه، ئه ژمار دێنه حه ق الیه نگرانی له به رامبه ریش دا جیهانی به رانبه ری پێناسه بــاتــڵ جیهانی وه ک وان ده کرێت و هه ر که سیش له گه ڵ ئه م ده خرێته ئیتر نه بێ ئایینیه نیزامه ئه ندێشه له باتڵ، الیه نگرانی پــاڵ جیهان نیزامه دا ئــه م بووچونی و نێوان تێکهه ڵچونی مه کۆی شه ر و له ئاکامدا به ره ی باتڵه که حه ق و حه ق به سه ر باتڵ دا سه ر ده که وێ و باتڵ له ناو ده بات، ئه م پێکهاته یه

مه شرووعییه تی که ئه وه هۆی به ئایینی بۆ خۆی بــه ڕه وا ده زانــێ و پێی وایه که نوێنه ری ئیمامی زه مانه که ئه میش جێگری پێغه مبه ره و به پـــه روه ردگـــاره، ــردراوی ــێ ن گشتی له ناو بــۆ بیکات کــه کــارێــک هــه ر

بردنی باتڵ ره وایه«ــژەدا ــ درێ ــە ل حوسێنی شــاهــۆ دەڵێت: » له ئه ندێشه ی ئه م رژێمه دا هیچ بیرو باوه رێکی جیاواز به هۆی ئه وه که ئه م نیزامه مه شرووعییه تی نییه، بوونی مــه ودای هه یه ئیالهی چونکه هه ر جۆره دژایه تێک له گه ڵ ئه مر له گه ل دژایــه تــی نیزامه ئــه م بۆیه هـــه ر فــه رمــانــی خـــودایـــه، و توندترین شێوه به دژبــه ران ده بێ ئیمام رژێمه دا له م ببردرێن، له ناو و رێـــبـــه ری هـــه ر ده وره یــــــه ک به ئیمامی جێگره وه ی ئه وه که هــۆی ــی زه مــانــه، ده تــوانــێ بــه ده رکــردنــه ر بــه ره کــانــی لــه گــه ڵ ــوا بــۆ بـ ــت فــه ره ی ــی بـ ــران ــگ ــه ن ــاران و الی ــه یـ نـکــرده وه یــه ک جــۆره هه موو کوفر بــێــنــن، بــۆیــه وه ک یــه کــه م ــار ــه ک بنامه یه ئـــه م پــێــمــوایــه ــن م ــل ــی ده لده توانێ راست بێ، ده لیلی دووهه م به خشاندنێک چاو به که ئه وه یه نامه که ده رده کــه وێ که ئه ده بییاتی باوی ئه ده بییاتی ئه ده بییاته ، ئه م سه ره تایی ساڵه کانی ســه رده مــی ده رکردنی و شۆرش سه رکه وتنی کاتی له هه روه ها نامیلکه یه یه، ئه م خوێنه ر نامیلکه که، خوێندنه وه ی له گه ڵ نووسراوه یه کی یه ک ده ست له هه مان ــه وه، ــت ــێ ده ب رووبـــــه روو کاتیشدا وه رگرتنی فتوا له خومه ینی رێــبــه ری شــۆرش و جێگری وه ک جینایه تی زۆر بۆ زه مــان ئیمامی به کۆمه ڵه کانی کوشتنه وه ک تری ره وتێکی 67 هه تا 60 ساڵه کانی ــوه، بۆیه بـ ــه رده وام ــ بـ ئــاســایــی و به باوه ری من ئه م نامیلکه یه ده توانێ ــاوه ر ب سه نه دێکی و بێت راســـت رادده ی نیشاندانی بۆ بێ، پێکراو ئه م بوونی جینایه تکار و دڕنده یی

رێژیمه.«ــە ــەن پــێــویــســتــە حـــیـــزب و الیسیاسییەکان و کوڕ و کۆمەڵەکانی بەرگریکار لە مافەکانی مرۆڤ کار دیوە و بکەن بەڵگەیە ئەو لەسەر شاراوەکانی جینایەتەکانی کۆماری ئیسالمی دەرحەق بە گەلی کورد بۆ

ڕای گشتی ئاشکرا بکەن. ئـــەگـــەر چـــی بـــاڵوکـــردنـــەوەی ئـــــەو بـــەڵـــگـــەیـــە زامــــــی ســـارێـــژ

قوربانیان کــەســوکــاری نــەکــراوی کۆتایی دەبێ بەاڵم دەکولێنێتەوە، بدەن هەوڵ و بێنن بێدەنگییە بەو بەشوێن راستییەکاندا بچن و بزانن ئێعدام کران ئەوانەی چارەنووسی ــە ئــێــعــدامــکــردن و پـــاش لە بـــەر لئێعدامکردن چیان بەسەر هاتووە.

و گٶڕەکانیان دۆزیــنــەوەی بە لێکۆلینەوە بە تەرمەکان دیتنەوەی و تاقیکردنەوەی پزیشکی دەرکەوێ کە ئێعدامکراوانی سااڵنی 62 تا 67 کەوتوونەتە بەر الفاوی خوێنمژانی

کۆماری ئیسالمی .یــادکــردنــەوەی بۆ کۆتاییدا لە جــــۆزەردانــــی 62ی ــی ــدان ــی شــەهو دەنووسینەوە نــاویــان مەهاباد پاکیان روحی بۆ دەنێرین دروود کوردستان دا و کورد پێناو لە کە

گیانی خۆیان بەخشیوە.

ناوی ئەو 59 کەسەی کە لە 12ی )دووی هەتاوی 13٦2 جــۆزەردانــی ژوئەنی 19٨3 زایینی( ئیعدام کران؛

حەسەن ــارزی- بـ ــرەزا ــواڵم غ جیهانیان- عەلی بانه یان- محەمەد سەفا- ئەمین محەمەد عەلیالی- مەحموود نــیــلــوفــەری- هــمــایــون ریزیی- محەمەد حوسێنی- عەباس حوسین پور- کازم خاتوونی- عەلی مەزنه - عەبدوڵاڵ تەحریان- رەحمان گوڵپەرەست- عــەلــی رەحــیــمــی- مستەفا عیسمەتی- خالق بارزانی-چاوشینی- کەمال ئەیازی- یۆسف رەحیم خالید رەحمانیان- حەسەن سەفایی-سەید خالید ــازەر- ــ ئمحەمەد ــەدی- ــەحــم ئ ئیبراهیم ئەبوبەکری- محەمەد مەسعودی- جناح- مەنسوور ئەلیاسی- وەفا ئەحمەدی-محەمەد ئەمین محەمەد عەلی فەرەیدون شەنگه - سەلیمی- ئەبوبەکر رەنگین- خزر بازیان- هەژار نــادری- ئینشاڵاڵ شوکری- کەریم کەریمی- کەمال کەریمی- پەناه - حەبیب یۆسف رە حیمیان- بازیار-ئیبراهیم ــارق ف محەمەد ئیبراهیمی- مــام ئەمینی-ساڵح فەقری- مستەفا نــادری- شوکری عەلی غەواره - عەلی سەالحی- مەال سولەیمان ــوەردی- ــ الج حــەســەن حەسەن یــۆســف زاده - حــەســەن زاده - کەریم کاوه - سەید مەحموود مەحموود مەحموودی-حامید سەید کەندو- حوسێن کەلهوری- عەباس عەلی سەقزی- سیامەک یۆسفی- حه جازی- زاهیر ئاباده -کامران ســالــح فـــەرهـــوودی- مــەقــســوود کەهروبی- ئەحمەد مەحموودی-

رەحمان خزرپور

مه نووچێهر پوردل

ــی ــ ــان ــ ــاره ک ــه شــ ــ ــه کـــێـــک لـ ــ یـســـه رســـنـــوور کـــه دانــیــشــتــووانــی کوردن و سه ربه پارێزگای ورمێیه و له له گه ڵ هه رێمی کوردستانی عێراق ــاری ســه رده شــتــه. ــه، شـ ــی دراوســێزمــانــن و کـــورد ــه وشــاره ئ خه ڵکی زاراوه ی )بن سۆرانی ــه زاراوه ی بموکریانی( قسه ده که ن. هه روه ها له له سه ره ووی میتری 1500 به رزایی ده ریا هه ڵکه وتوه . شاری سه رده شت له باشووره وه 90 کیلۆمیتر مه ودای باکووره وه له پیرانشار و گه ڵ له 60کــیــلــومــیــتــر مــــــه ودای لـــه گــه ڵ له باکووری رۆژئــاواوه 120 بانه و مه هاباد گه ڵ له مــه ودای کیلومیتر هــه یــه. شــاری ســه رده شــت لــه الی

رۆژئاوا له گه ڵ هه رێمی کوردستان سنووری کیلۆمیترله دراوسێیه ،30 9٦ دووره و هــــه رێــــم ــی ــ ــاک خــله هــاوبــه شــی کیلۆمیترسنووری ــه ڵ هــه رێــمــی کــوردســتــان هه یه . گشــارانــه لــه و یه کێک ســه رده شــت بوو که به داخه وه له شه ڕی عێراق و شه ر قووربانیی به بوو ئــێــران دا وه ک ــه وره ی ــ گ ژینۆسایدێکی و رێژیمی هـــۆی ــه ب کــیــمــیــایــیــبــاران سه دام حوسێنه وه ی تێدا رووی دا. فرۆکه شه ڕکه ره کانی عێراق له ٧ی پووشپه ڕی 13٦٦ به که ڵکوه رگرتن له بۆمبی کیمیایی له چوار شوێنی جینایه تیان ئــه وشــاره قه ره باڵغی باڵوکراوه کانی به پێی که خوڵقاند ئه و کاته 110 که س بوونه قوربانی و ٨000 که سیش تووشی ئازاره کانی ئه و ماده یه بوون و ئێستاش 27ساڵ زۆرێــک له خه ڵکی ئه و شــاره به ئه و ئاسه واره کانی ئــازار و ده ست

بۆمبارانه وه ده ناڵێنن.هـــــــه روه ک ئــــامــــاژه م پــێــکــرد له یه کێک ســه رده شــت بۆمبارانی هۆی به کۆمه ڵکوژی گه وره ترین گازی کیمیایییه وه بوو که ئێستاش

ئاسه واره که ی هه رماوه ، سه ره رای ئه وه ی جمهووریی ئیسالمیی ئێران ئه و هێرشه ی شه رمه زار کردو وه ک برد و نــاوی مــرۆڤ دژه جینایه تی یه که م وه ک ســه رده شــتــی شــاری شاری قوربانیی چه کی کۆمه ڵکوژی کیمیایی له جیهان دوای هیرۆشیما ناو برد، کۆمه ڵگه ی جیهانی به هۆی پشتگیری کردن له سه دام حوسێن ــچ هــه ڵــوێــســتــێــکــی ئــه وتــۆیــان ــی هله خۆیان نیشان نه دا. به اڵم پێشتر له خاکه لێوه ی 1365 )19٨٦( ئه ندامانی ــیــیــه تــی نـــه تـــه وه ــووڕای ئــه مــن ــ ــ شـ یه کگرتووه کان له هه ڵوێستێک دا دژ به جینایه تی ڕوونی سه دام حوسێن بڕیارنامه یه کیان له په یوه ندی له گه ڵ کیمیایی چه کی له که ڵکوه رگرتن تــاوتــوێ کــرد کــه لــه کــۆتــایــی دا له ئامریکا به ره نگاربوونه وه ی گــه ڵ پــاش ئێستا و ــۆوه. ــ ب رووبـــــه روو نزیکه ی دوو ده یه ونیو، سه رده شت ــه بـــــــــه ره وڕووی ــکـ ــکـــی دیـ ــارێـ جـبۆته وه دیکه کیمیایی بۆمبارانێکی که له درێژه ی ئه م وتاره دا، باسی

ده که ین.**

ئێستا کــه گــــه وره گــرفــتــێــکــی ــانـــی ــه وه زۆربـــــــه ی واڵتـ ــ ــه داخـ ــ بـخۆمان ــی واڵت به تایبه ت جیهان و کێشه ی ــه وه، ــۆتـ بـ بـــــــه ره ورووی تووشبوون به مادده سڕکه ره کان و ماێرانکه ره یه. ئــه ومــادده قاچاغی ــی ــوجــاره ت ت دوای ڕاســـتـــی دا لـــه قاچاغی چه ک وته قه مه نی، نــه وت و ــان ئــه مــڕۆکــه پر ــه ره ک ــادده ســڕک مله جیهان توجاره ت ده سکه وتترین

به ئه ژمار دێت.دژواربــێ کردنی بــاوه ر ڕه نگه ــادده م جیهانیی ڕۆژی لــه بـــه اڵم نه ته وه ڕێکخراوی سڕکه ره کان دا که گــه یــانــد رای یــه کــگــرتــووه کــان واڵتێکی له مــه واده ئه و بازرگانیی ماوه ی له ته نیا ئه فغانستان وه ک دۆاڵر ۴میلیارد له دا ســاڵ چــوار دۆاڵر میلیارد 61 گه یشتووه ته ڕوو هه ر به داخه وه که ســاڵ دا له تا که سرنجه جێی زیادبوونه. له ئه فغانستان لــه مــه وبــه ر مــاوه یــه ک ئه و به رهه مهێنه ری روڵـــی ته نیا ئه مرۆکه ــه اڵم ب هــه بــوو مـــه واده ی زیاتر له یه ک میلۆن که سی موعتاد ڕێژه یه ئــه و بــه داخــه وه که تێدایه

ڕۆژ له ڕۆژ به ره و زیادبوونه.کوردستان رۆژهه اڵتی ئه مڕۆ بــه داخــه وه ســه رده شــت، به تایبه ت ــکــی تـــایـــبـــه تـــی لـــــه و بـــه اڵ ــشــکــێ پبزانین با پــێ بــڕاوه . ماڵوێرانکه ره ــاغ و تـــووشـــبـــوون و هــۆگــری ــاچـ قـــه شــاری ــه مــاده ســڕکــه ره کــان ل بســـه رده شـــت چــۆنــه؟ســه رده شــت خۆی خاوه نی سروشتێکی جوان و ــات دا تا ڕازاوه یــــه و لــه هــه مــان کـچــه نــد ساڵێک لــه مــه وبــه رهــه ر به موعتادی ده ســت قامکه کانی قــه را ناسراو بۆ خه ڵکی شار که هه بوو شاره یان ئه و یان هه ربۆیه بوون، که سانه ی ــه و ئ ــان ی جێ ده هێشت قۆڵیان ئه وه بوون له ده وروبه ریان تا ده ماڵی و هه ڵ چاره سه ریان له په ره گرتنی، له گه ڵ گونجابا بۆیان

به ربه ره کانیان ده کرد.لـــه و دوو ســێ ســاڵــه ی ــه اڵم بـڕابـــــــــــردوودا هــــاوکــــات لـــه گـــه ڵ که لوپه لی ده رمان و درووستبوونی ماده درووستکردنی بۆ پێویست بــه تــایــبــه تــی شیشه ســڕکــه ره کــان هه مووشتێک گۆڕاى به سه رداهاتوه . ماده یه ئــه و بوونی ــاد زی بـــه دوای بـــووه. ئاماری ــاد داخــوازیــشــی زیــاره بــه ڕاده یــه کــی مــوعــتــاد لــه و شـــه رێ. ســرنــجــڕاکــێــش چـــووه تـــه ســـه ری ــ خــانــووه بــاغــه کــانــی ده ورووبـــه بــنــکــه ی ــه تـ ــوونـ ســــه رده شــــت بـ

مــادده ســڕکــه ره کــان دروستکردنی به تایبه تی شیشه و هه روه ها پێگه ی قاچاخچییه کان. نرخی زه وی و باغ و به ڕاده یه کی سه رسوڕهێنه ر خانوو گران بووه و دروستکردن و قاچاغی هۆی به بووه سڕکه ره کان مــادده هه تیو بنه ماڵه کان و ماڵوێرانکردنی خستنی مندااڵنی خه ڵک. تووشبوون که سی زۆر ــانــی ژی ــه ــادده ی ــه وم بــه ره و تـــارمـــایـــی و لــه نــێــوچــوون ــ بـــه ر جــــاران قــاچــاغــی ــه گ ــردوه. ئ ــ بـمه شرووباتی ئه ڵکۆڵی جه ماعه تیکی زۆری به خۆیه وه خه ریک کردبوو ئه مڕۆکه بازرگانیی مادده ی شیشه هــاتــۆتــه جــێــی کــه بــه پــێــی ئــامــاری ــی ــان ــه ره ک ــاده ســڕک دژه م پۆلیسی ــای ورمـــــــێ، تـــه نـــیـــا لــه ــ ــزگ ــ ــارێ ــ پ1٦ی ڕه شـــه مـــمـــه ی1392تـــا 2٧ی کیلۆگه ڕه م 211 خاکه لیوه ی1393، ــان لــه ــ ــه مـــــــادده ســــڕکــــه ره کـ ــ لــان پــۆلــیــســه وه ــه الیـ نـــــــه ورۆزدا لـله چاو که به سه رداگیراوه ده ستی ــه وه هــاکــاتــێــک ــی ڕابـــــردوو ل ســاڵکـــردوه. ــادی ــ زی ــه ســه د ل 392 دا ــه م پــه یــوه نــدیــیــه دا 2٨کــه س هــه رلکــه س 21٨ قــاچــاغــچــیــیــه کــان، لـــه له وانه ی باڵوکه ره وه ی ئه م مادده یه لـــه وانـــه ی کــه ســیــش و25 بــــوون 2٧1 له سه ریه ک ــوون و ب هه ڵگری

خوێنی الوانی کورد لە شووشەی زوحاکانی کۆماری ئیسالمی دا

سه رده شت و بۆمب بارانێکی تر به مه وادی کیمیایی

ل ٨

Page 8: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

رۆژنامەی5 ژماره : 633 پەیام١5ی جۆزه ردانی ١3٩3 5ی ژۆئه نی ٢٠١٤

ــه نـــاوی حیزبی بـ ــاش! ــ ب ــان ــه ت ــات ک ـــه م ئرۆژی به بۆنه ی کوردستانه وه دێموکراتی مناڵه لــه پــیــرۆزبــایــی ــه وه ــدااڵن مــن جیهانیی که به ڕێزانه ئه و هه موو له و چاوگه شه کان پـــه روه رده کردن پیرۆزی و قــورس ئه رکی – شانه له سه ر منداڵه کانیان پێگه یاندنی و ده کــه م. مامۆستایان- و بــاوکــان و دایــکــان ــدی ــاوه ن ــه ن ده ســتــخــۆشــی و ســوپــاســیــش لمنداڵپارێزیی رۆژهه اڵتی کوردستان ده که م بۆ

به ڕێوه بردنی ئه و رێوڕه سمه جوانه.جه ژنی جیهانیی مندااڵن که هه موو ساڵێک به ڕێوه ده چێ، کاتی له رۆژی 1ی ژووئه ندا باو سۆسیالیستیدا واڵتانی له زۆرتــر خۆی له چین کونسولی ریوایه تێک به پێی ــوو. بدا بــڕیــاری ]1925 ]ســاڵــی سانفرانسیسکۆ کۆمه ڵێک منداڵی بێسه رپه رستی چینی وه عۆده به ڕێوه بۆ که رنه ڤاڵێکی ئه وه دوای و بگرێ بردن که هاوکات بوو له گه ڵ کۆنفڕانسێک که هه ر ئه و رۆژه له ژنێڤ سه باره ت به مافه کانی نه ریتێک وه ک دواتر ده چوو. به ڕێوه منااڵن مــنــااڵن. جیهانیی رۆژی بـــووه رۆژه ئــه م یه كگرتووه کانیش نه ته وه رێکخراوی دیــاره په سند رۆژی کــه نۆڤامبری 20ی رۆژی مافه کانی نێونه ته وه یی په یماننامه ی کردنی منااڵن مافه کانی جیهانیی رۆژی به مناڵه دیاری کردووه؛ هه ر له م مانگه دا رۆژی 12ی ژوئه نیش به دژی کارکردنی منااڵن دانراوه و وا بزانم له پێوه ندی له گه ڵ منااڵنی چه كداریشدا

رۆژێکی تایبه تی هه یه. منااڵنی کــه ئــه وه یــه گرینگ بــه هــه رحــاڵ ده ژین تایبه تیدا بارودۆخێكی له که ئێمه ش و بکه ن شــادی دنیا منااڵنی له گه ڵ هاوکات ئه و رۆژه بکه نه ده رفه تێک بۆ که یف و خۆشی و ده رخستنی تواناکانیان، هه م وه ک مناڵ، و جلوبه رگی به هه تا کــورد مناڵی وه ک هــه م ببه ن به ڕێوه هونه ری ئاهه نگی کوردییه وه هه ڵپه ڕکێی و و شانۆ گۆرانی و ســروود و

کوردی پێشکه ش بکه ن.ــاســی بـــارودۆخـــی تــایــبــه تــیــی مــنــااڵنــی بمنااڵنی شۆڕشن. ئێمه منااڵنی کرد. خۆمانم نێو کۆشی ده کــه ونــه ده بــن له دایک که هــه ر خه بات بۆ رزگاریی نه ته وه که یان. هه ربۆیه ش مــه تــرســی و بــێــبــه شــی زۆر رووبـــــــه ڕووی ــه اڵم لــه ســایــه ی هــه وڵــی خۆیان ده بـــنـــه وه. بـو بــه رپــرس باوکانی و دایــکــان هیممه تی و به ڕێوه خه باته ئــه و وا ئــه وانــه ی مــشــووری منااڵنه ئه و که ده بینین به خۆشییه وه ده به ن، که سانی نموونه یان لێ ده رده چێ؛ له قوتابخانه و به ڕه وشتن کۆمه ڵگادا له یه که مه کانن، له بێ خۆیان میلله تی مه سه له ی به به رامبه ر

ته فاوه ت نین و لێی حاڵین.ئه و خه باته که ئه و مندااڵنه ی تێدا په روه رده ده بن به دژی سیستمێک وه ڕێ خراوه که ته نیا به ڵکوو ناکا، زه وت گه له که مان له ئـــازادی چین هه موو که مرۆییشه دژه سیستمێکی توێژه کانی کۆمه ڵگا ده چه وسێنێته وه و بێ و مافیان ده کا، به تایبه ت منااڵن که هه ستیارترین دێنن. پێک کۆمه ڵگا توێخی ناسکترین و حه شیمه تی نــیــوه ی بــه نزیک کــه له حاڵێکدا مناڵ مــافــه کــانــی په یمانی پێناسه ی ــێــران ئساڵی هه تا ئیسالمی کۆماری ده یگرێته وه، 1373 ئه و په یمانه ی په سند نه کرد و ته قریبه ن گه ڵ چووه که بوو جیهان ده وڵه تی ئاخرین ئه و په یمانه. ئێستا رێکخراوی یوونیسێف له ئیسالمی کۆماری و هه ن، ئۆفیسی ئێرانیش له مندااڵندا مافی لــه بــواری که ده کــا ئیدیعا و نموونه یه نێوه ڕاستدا رۆژهه اڵتی هه موو ئه گه ر کێشه یه کیش هه بێ ئه وه زۆرتر کێشه ی

مناڵه کۆچبه ره ئه فغانییه کانه )هه روه ک ئه وه ی په نابه ر منااڵنی به به رامبه ر که وابــێ پێی

هیچی ئه رک و ئیلزامێکی له سه ر نیه(. مــه ســه لــه کــه شتێکی واقــعــیــیــه تــی بـــه اڵم په یمانه دا ئه و په سندکردنی کاتی له دیکه یه. به و کــه ــانــدووه ــگــه ی رای ئیسالمی کــۆمــاری به نده کانی که ده كــا ئیمزا په یمانه که مه رجه پێوه ره و نێوخۆیی یاسای له گه ڵ دژایه تیی به هۆی که تێبینییه ک نه بێ. ئیسالمییه کان ئه وه ی زۆر گشتی و ناڕوونه و به پێچه وانه ی جێگای په یمانه که شه، ئامانجی و مه به ست کارنامه ی له چاوێکیش ئه گه ر نیه. قبووڵ پــاراســتــن و بـــواری ــه ل ــاری ئیسالمی ــۆم کده بینین بکه ین مندااڵندا مافه کانی په ره پێدانی ــردی رێژیم ــارک ــه م ک ــانــوون و ه ــه م ق کــه ه

نێوه رۆکی لــه گــه ڵ ــه واوی ــه ت ب ــواره دا ــ ب ــه و لپه یماننامه که دا ناته بایه:

بــوون بــاڵــغ تــه مــه نــی که سێتیدا ــه بــاری لــی ئــێــرانــدا ــی ــه ده ن ــزدواج لــه یــاســای م ــیـ و ئـ)له خــوارێــیــه لــه زۆر کــچــان بــۆ به تایبه تی بــه ده یــان هــه زار نموونه ی 9 تا 13 ســاڵ( و هه یه. ئێراندا له منااڵنمان ته اڵقی و ئیزدواج ئێران له جیناییش به رپرسیارێتیی ته مه نی جــار نــزمــه و زۆر هــه مــان شــێــوه زۆر ــه بهه بووه که سانێک به هۆی تاوانێک که ره نگه دابێ، ئه نجامیان ساڵی هــه ژده ته مه نی پێش ئێعدام کراون. ئه مڕۆ زۆر باسی منااڵنی کار ده کــرێ. ئێراندا له شه قام ســه ر منااڵنی یا ئه گه ر له ئاماره کانی رێکخراوی نێونه ته وه یی نێوخۆی لــه پــێــوه نــدیــداره کــان بنیاته و کــار گرینگی رێژه یه کی ده بینین بڕوانین، واڵت تا 3 )له نێوان ئێران کــارکــه ری حه شیمه تی پێک منااڵن له له ڕاستیدا کــه س( میلیۆن 5له رێگای بۆخۆی قانوون که شتێک هاتووه، کارگه ی و ناوماڵ کارکردنی وه ک چه مکی بۆ رێــگــای مێرمنداڵ کــرێــکــاری و بــچــووک سه ر منااڵنی به سه باره ت کــردووه. خۆش بیست ــاران ت له ته نیا که ده گــوتــرێ شه قام

هه زار مناڵی ده ستفرۆش هه یه. ئه و منااڵنه ی ده بێ بۆ وه ده ستهێنانی بژیوی خانه واده کانیان بێنن قوتابخانه ش له واز ناچارن بکه ن، کار شتێک بن. بێبه ش خوێندن له جــۆرە به م و به تایبه تی بــه رچــاوه زۆر گونده کاندا له که منااڵنی دیــارده ی ئێستاش که کوردستان له منااڵن ئێران له بــه رده وامــه. هه ر کوره خانه هه روه ها له بواری ته ندروستیشدا زۆر بێنازن. و بــه دخــۆراکــی ره سمییه کان ئــامــاره به پێی پێنج ئێران چوار له رێژه ی مردنی ساواکان پێشکه وتوویه. واڵتــانــی نێونجی ئــه وه نــده ی له پڕ کۆمه ڵگایه کی له نێو ئێران له منااڵن توندوتیژییه ئه و ده بــن. گــه وره توندوتیژیدا ئه گه ر سه رده مێک له به سیج کردنی منااڵن و ده نواند، به ره کانی شه ڕدا خۆی بۆ ناردنیان ئه مڕۆ له به شداریی منااڵن له مه ڕاسیمه کانی وه سه رمین یــان گشتیدا مه یدانی له ئێعدام وه ک سنوورییه کانی نــاوچــه لــه په ڕینیان النیکه مه که ی یا ده رده خا، خۆی کوردستاندا ئه وه یه که منااڵن له کۆمه ڵگایه کدا ده ژین که تێدایه. په تای وه ک مه وادی موخه دیری زۆر ئه و ژینگه نه گونجاو و پڕ کێشه و گرژی یه که منااڵنی تێدا هه ڵ ده ده ن نه ک هه ر هه ڕه شه له جه سته ی منااڵن ده کا، به ڵکوو زیانی گه وره به

سه المه تیی ده روونیشیان ده گه یه نێ.پره نسیپێکی باسی خۆشه پێم لــێــره دا ئێمه ی بۆ که بکه م مناڵ مافه کانی په یمانی بوونی قه ده غه ئه ویش گرینگه، زۆر کــورد له سه ره وه ی تبعیض(ه که )عدم هــه اڵواردن

له ــراوه. ــه ن راگــه ی په یمانه دا ئــه و به نده کانی ئه و هه موو به هۆی منااڵن ده کــرێ ئێراندا یا ــه ڕه وڕوون ــ ب له گه ڵی ــان ژن بێ مافییانه ی ته نیا له به ر ئه وه که دایکیان شووی به پیاوێک مافانه ی له و له زۆر نیه ئێرانی که کــردووه له و په یمانه دا هاتوون بێبه ش بکرێن به تایبه تی و سه رپه رستی و هاوواڵتیبوون لــه بــواری میراتگریدا. منااڵن هه روه ها به هۆی ئه وه که دایک و باوکیان چاالکی سیاسی و مه ده نییه بن. به شدار زیندانیش دا سووچی له ده بــێ ئه و مناڵه ساوایانه ی چه نده زۆرن نموونه ی بــه هــۆی بـــیـــروبـــاوه ڕی ســیــاســیــی دایــکــیــان نێو مه ترسییه کانی به ر که وتوونه ئه وانیش له چــوون. تێدا ته نانه ت و زیندان گۆشه ی هه مووشی گرینگتر بۆ ئێمه وه ک کورد ئه وه یه پێویسته مناڵ، مافه كانی په یمانی به پێی که منااڵن به زمان و فه رهه نگی دایک و باوکیان مناڵی وه ك مافه کانیان له و بکرێن ئاشنا سه ر به »که مایه تییه کان« سوود مه ند بن که ساده ترین و سه ره کیترینیان مافی خوێندن به

زمانی دایکه که ده زانین له ئێراندا قه ده غه.مۆدێله ئــه و بڵێم ــه وێ ده مـ کۆتاییدا لــه و بۆ جێگه روانین له و مناڵ پێگه یاندنی له

باوه ڕمان ئێمه که کۆمه ڵگادا له مناڵ پێگه ی پێیه و ده بێ خه باتی بۆ بکه ین دروست دژه مۆدێل و پێچه وانه ی ئه و شته یه که له کۆماری پــه روه رده یــی سیستمی له بــاوه. ئیسالمیدا مــنــااڵن ده درێ هـــه وڵ ئــیــســالمــیــدا ئــێــرانــی به تایبه تی منااڵنی کچ ملکه چ بار بێن، »ئاقڵ« دانیشن، و ته نانه ت پرسیاریش نه که ن. ئه وان شه رمێون و بێده نگ منااڵن ده یانه وێ بۆیه وایان هاوواڵتیی دواڕۆژدا له هه تا بێنن بار و نه گرن ره خنه و بترسن که ده ربچێ لێ بــاوه ڕی له به پێچه وانه وه، نه بن. سه ربزێو ئازا و بــیــرفــراوان مــنــدااڵن پێویسته ئێمه دا مرۆییه کانی مــافــه بــه و بکرێن پــــه روه رده خۆیان گۆش بکرێن. ره نگه بۆ زۆرتان سه یر مــرۆڤ -وه ک مافانه ی لــه و بــه اڵم زۆر بــێ، راده ربڕین و ئازادیی بیرکردنه وه و ئازادیی به گشتی هه قی هه ڵبژاردن- که ره نگه پێمان له به ڕوونی باڵغن، مرۆڤی مافی ته نیا وابێ چونکه هــاتــوون منداڵدا مافه کانی په یمانی ئامانجی په روه رده کردنی مناڵ ئاماده کردنی به ڕێوه بردنی و ژیــانــدا لــه ســه رکــه وتــن بــۆ کاتێک ئـــه وه ش و دوارۆژدایــــه لــه کۆمه ڵگا ده كرێ که –وه ک له په یمانه که دا هاتووه- هه ر

له سه ره تاوه شه خسییه ت به منداڵ بدرێ. ــی مــنــااڵن ــــێ ده ســت بــێــگــومــان ئــێــمــه ده برابردووی خۆمان بکه ین، رێنوێنییان بگرین، فێری بگێڕێنه وه، بۆ خۆمانیان میلله تی و به تایبه تی بکه ین به رزه کانیان و جوان به ها له بواری ره وشت و رێزگرتن له گه وره تر له

خۆیان و دڵفراوانی و یه کتر قبووڵ کردن و دیکه ی منااڵنی له گه ڵ هاوپێوه ندی هه ستی منااڵندا جیهانیی لۆگۆی له هــه روه ک دنیادا، ئــه و کۆمه ڵه مناڵه لـــه ودا کــه ده رده کــــه وێ بچووکه ی به ده وری زه ویدا ده ستی یه كتریان شکڵێکی و ره نــگ له کامه یان هه ر گرتووه، سوریه منااڵنی له بیر ئێستا هه ر جیاوازن. ده که مه وه که له دوو سێ ساڵی رابردوودا رێک به هاوده ستیی کۆماری ئیسالمیی ئێران شێوه یه کی به زۆریـــان چه نده ژمــاره یــه کــی

چه نده وه حشیانه بوونه قوربانی. ــه وه ش بــه خــۆمــان بڵێین که بـــه اڵم بــا ئـمناڵیش مناڵه کانمان گه ڕێین لــێ پێویسته ده ورانی له چێژ و بجووڵێنه وه مندااڵنه بن، منداڵییان وه ربگرن. ئه و کاته یه که منااڵن باشتر هۆگری و خه لالقییه ته کانیان وه ده رده خه ن و له ژیانی ئاینده شیاندا که سانی به خۆوه ژیو و کاتی و رۆژ ده رده چــێ. لێ متمانه به خۆیان دیکه جارێکی منداڵه کانه. خۆشیی و شادی مناڵه هه موو له پیرۆزبایی بۆنه یه وه بــه م و خــۆمــان خۆشه ویسته كانی و خنجیالنه

هه موو کوردستان ده که م.

په یامی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان به بۆنه ی رۆژی جیهانیی منااڵن

رۆژی 1ی ژووئه نی 2014، ناوه ندی منداڵپارێزیی رۆژهه اڵتی کوردستان به بۆنه ی رۆژی جیهانیی مندااڵنه وه رێوڕه سمێکی به به شداریی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان و سه دان که س له مندااڵن و بنه ماڵه کانی حیزبی دێموکڕات به ڕێوه برد. له و رێوڕه سمه دا د. ئاسۆی حه سه ن زاده له الیه ن حیزبی دێموکڕاتی کوردستانه وه وته یه کی

پێشکه ش کرد. ئه مه ی خواره وه ده قی داڕێژراوه ی قسه کانی ناوبراو له و ڕێوڕه سمه دایه:

له هه مووشی گرینگتر بۆ ئێمه وه ک کورد ئه وه یه که به پێی په یمانی مافه كانی مناڵ، پێویسته منااڵن به زمان و فه رهه نگی دایک و باوکیان ئاشنا بکرێن و له مافه کانیان وه ك مناڵی سه ر به »که مایه تییه کان« ئێراندا له ده زانین که دایکه زمانی به مافی خوێندن و سه ره کیترینیان بن که ساده ترین سوود مه ند

قه ده غه.

خەڵکی خوێناویی تێکهەڵچوونی زیاتر کوژراوێک و کە بێوەن باینگان و لە 60برینداری لێکەوتەوە، پێکهەڵپڕژانی ترکەشی لە بنەماڵە دوو پڕتێچووی بە کــەســی 4 ــی ــوژران ک کــە پیرانشار بوون. نموونانە لەو دوو بوو، دواوە هەر لەم بەهارە دا چەند حاڵەت کوشتنی جیاوازەکانی ناوچە لە ئەنقەست بە داوە. روویــان کوردستان ڕۆژهەاڵتی یا تایفە دوو نێوان شــەڕی پێشتریش لە ناوچەیەک گوندی دوو دانیشتوانی لەوەڕگە زەوی و ــاو و ئ کێشەی ســەر ــردن و ــەی دوایــــی دا م ــەم ســااڵن ــەر ل ه

بەرچاوی ژمارەیەکی برینداربوونی بۆ پــەنــابــردن لــێــکــەوتــۆتــەوە. خەلکی بــوونــەوەی بـــەرەوڕوو و توندوتیژی زۆر ڕێگای بە ناکۆکییەکان کێشە و ــە چــەکــی ســـارد و و کــەلــکــوەرگــرتــن لخوێنڕشتن و لە سڵنەکردنەوە گــەرم و زۆر شوێن و زۆر لە هێشتا کوشتن، کۆمەڵێک مــاوە! بــرەوی دا، هەلومەرج ــی ــی ــەت ــەاڵی ــۆم ک کـــێـــشـــەی ــاوان و ــ ــ تـئەم بەردەوامیی شانبەشانی دیکەش، دەبینرێن. دا کۆمەڵ لە توند وتیژیانە، لە هەموویان پڕمەترسیتر بەرهەمهێنان سڕکەرەکان و ماددە باڵوکردنەوەی و نقوومبوونی ڕۆژبەڕۆژ زیاتری الوانی ــاددە سڕەرەکان م لە زەڵــکــاوی کــورد

دایە.ــن ئـــەو ڕوخــســارە ــی ــوان چـــۆن دەتــیــانــەی ئــیــنــســانــی، ئــەمــڕۆیــی و مــەدەنڕۆژهەاڵتی کوردستان بەرینتر، قووڵترو گشتیتر بکەینەوە؟ چ بکەین بۆ ئەوەی پاشەکشە هــیــوا، تــرووســکــانــەی بــەم ناشارستانی و تــاریــک، روخــســارە بــە کۆمەڵگەی بکەین؟ توند وتیژخوازەکە کوردستان و ــی رۆژهــەاڵت لــە مــەدەنــی کە سیاسییەکان ڕێکخراوە و حیزب خەڵک قسەیان لێ دەبیسن، دەتوانن کار لە سەر ئەو ناتەبایییە بکەن و هەوڵی بە هەڵسوکەوتی بیرکردنەوە و هیزکردنی مەدەنیانە و الواز کردنی الیەنە دزێوەکە

بدەن.

درێژەی:

ڕۆژهەاڵتی کوردستان،

دوو ڕوخساری دژ بەیەک!

پێگەیشتوویی فکری و فەرهەنگی و گەشەکردنی ڕوانین و بیرکردنەوە ی

مەدەنیانە و رەنگدانەوەیان لە ژیان و هەڵسوکەوتی

تاکەکان دا، پێشتریش بە زۆرشێوە لە نێوخەڵکی

ڕۆژهەاڵتی کوردستان دا، خۆی نیشانداوە. دوورکەوتنەوە

لە توند وتیژی، بەرەوڕووبوونەوەی هێمنانە لە گەڵ کێشە و گرفتەکان و

پەنابردن بۆ دیالۆگ و شێوازی مەدەنیانەی چارەسەری کێشە و ئاستەنگەکان،

خەریکن دەبن بە ڕوخسارێکی دیاری کۆمەڵگەیەک کە

بە ڕۆژهەاڵتی کوردستانی دەناسین. بەاڵم ئەم

کۆمەڵگەیە، ڕووخسارێکی دیکەشی هەیە

Page 9: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

رۆژنامەیژماره : 633 ١5ی جۆزه ردانی ١3٩3 5ی ژوئه نی ٢٠١٤ 4

ناوچەی سەردەشت:

هەڵدێرانی بۆردزێلێک و کوژرانی شۆفیرەکەیسەرلەبەیانیی ڕۆژی 31ی بانەمەڕ لە پشتی گوندی بێتووشی ناوچەی سەردەشت، بۆردزێلێکی هێزەکانی کۆماری ئیسالمی لە کاتی کارکردن دا،

هەڵ دێرا و شۆفیرەکەی کە خەڵکی پیرانشار بوو، کوژرا.خدر. پ لە ناوچەی سەردەشت

**

کوژرانی کاسبکارێک لە نزیک گوندی چەکۆماشێنی ــۆزەردان، ــ ج 1ی شــەوی پەرواز، حوسێن ناوی بە کاسبکارێک لە مەهاباد خەڵکی ســاڵ، 32 تــەمــەن سەردەشت ناوچەی چەکۆی گوندی هێزەکانی دەســڕێــژی بــەر دەکــەوێــتــە ــی و دەکـــــــوژرێ. ــســالم ــی ــاری ئ ــ ــۆم ــ کبارەکەشی دەستی بە سەردا دەگیرێ.

جەنگی 50 لە ناوچەی سەردەشتەوە**

شەڕی خەڵکی باینگان و بێوەن دەیان برینداری لێکەوتەوە

ڕۆژی هەینی 9ی جۆزەردان، خەڵکی باینگان و خەڵکی ئاوایی بیوەن لە سەر زەوی و زار لە هاوینە هەواری زەمەگە و قولقولە بە شەڕ هاتوون. سەرەرای حوزووری هێزی ئینتیزامی، چەکی ڕاو بە کار هاتوە و زیاتر لە کەس خەلکی باینگان بریندار بوون. کەسێکیش بە ناوی عیرفان باینگانی کوڕێ سێمان، کو ژراوە. هێندێک لە بریندارەکان بریتین لە نادر نادری،

ئێستا هەر قورسە و برینەکانیان باینگانی، وەلی و خوسرەوی ئولفەت زیاتر لە 30 کەس لە بریندارەکان لە نەخۆشخانەکانی شاری کرماشانن.

ڕزگار لە پاوەوە

بۆکان: هێزی ئینتیزامی کەوتە کۆکردنەوەی سواڵکەرەکان

کۆکردنەوەی بە کرد دەستی ئینتیزامی هێزی 1393/2/2٨ ڕۆژی سواڵکەرانە ئــەم کــۆکــردنــەوەی شــار. ــەراغ ق شــار و نێو سواڵکەرەکانی متکدیان«. آوری جمع »طــرح نــاوی بە دایــە تەرحێک چوارچێوەی لە سواڵکەرەکانیان برد بۆ دادگا. دەبێ بوترێ کە بۆکان ئیستا ژمارەیەکی و پاکستانی زۆربــەیــان کە لێ دەبینرێ کــوردی غەیرە سواڵکەری زۆر

بەلووچن.هیوا چیا لە بۆکانەوە

**

ناوچەی سەالسی باوەجانی: کوژرانی 2 کەس لە سەر کێشەی کۆمەاڵیەتی

ڕۆژی هەینی 2ی جۆزەردان، لە نێوشاری هوز عالی ناوچەی سەالسی باوەجانی، کەسێک بە ناوی ی.ق، 2 کەسی بە ناوەکانی عظیم عباسی و

ڕامین مرادی بە هۆی کێشەی کۆمەاڵیەتی، بە چەک کوشت.عەبدوڵال.م، ناوچەی سەالسی باوەجانی

**

ئاکامەکانی کەمبارانی و بێئاوی لە گوندەکانی بۆکانبە هۆی کەمبارانی و بێئاوی لە ناوچەکانی بۆکان، زەرعات و بەروبووی کشتوکاڵی لە گوندەکانی کانی قەاڵ، کانی گورگە، کانی سەوزە، ئاغجیوان،

گامێشگۆلی، گامێشان و ئەربەنووس، تووشی زیان هاتوون. سەرچاوەکانی بۆ ئاوەکانیان ئاوبەندی زۆر و ڕەوانەکرانی لێدانی بە هۆی ناوچە ئاوی تەورێز و شارە دوورەکان، وشک بوون. لە ئاکام دا ناوچە کوردنشینەکان

تووشی زیان بوون و رەنج و زەحمەتی خەڵک بە خەسار چووە.بۆکان: رزگار14

**

پاوە: کوژرانی کەسێک بە هۆی کەوتنە سەر مین٨ی ــە ــم ــجــشــەم ــن ــێ پ ڕۆژی جــــــــۆزەردان، کــەســێــک بـــە نـــاوی پەیمان حەیدەرزادە کوڕی وەهاب، دانیشتووی ســاڵــە، 32 خــێــزان دار شاری پاوە لە چیای شاهۆ بە هۆی تەقینەوەی مین گیانی لە دەست دا

و دوو کەسیش بریندار بوون.

**

پووڵ ستاندن لە کاروانچیان بە ناوی حیزبی دیموکراتی کوردستان!

پشت شکاوێ ئاشی لە 11ی شەو کاتژمێر جــۆزەردان، 2ی ڕۆژی لە الیەن لە کاروانچییەکانی دۆڵەتوو، پۆلێک نزیک گوندی گۆڕەشێر، لە چەند چەکدار پێشیان پێ دەگیرێ. ئەو چەکدارانە خۆیان وەک پێشمەرگەی لێ پووڵیان ناوەش بەو هەر دەناسێنن و کوردستان دیموکراتی حیزبی

دەستێنن. خ.پ لە ناوچەی سەردەشتەوە

لە خوێنەرانەوە

سه رنج بده ن!

» کوردستان« هه موو ژماره یه ک هه ڵبژارده یه ک له و راپۆرت و هه وااڵنه ی له الیه ن ئه ندامان و الیه نگرانی حیزب، یان خوێنه رانی ئه م رۆژنامه یه به راگه یه نه کانی حیزب ده که ن له م الپه ڕه یه دا باڵو ده کاته وه . داوا له

خوێنه ران ده که ین له گه ڵ راپۆرت و هه واڵه کانیان دا وێنه ی پێوه ندیدار به بابه ته که ش بنێرن.

خالید محه مه دزاده

ــیــه ك ــه زیـــــاد لـــه مــه تــرســی ــرۆكـ ــه مـ ئـئــێــران ــه ل ئــێــمــه ی كــۆمــەڵــگــای ده وره ی دانــانــی لــه هــه ر مه ترسییانه ئــه و داوه ، هه ڵته كاندنی بــۆ درێـــژمـــه ودا بــه رنــامــه ی سیاسی و كه لتووری و ئابووری ، ژێرخانی ئه م گۆچكردنی تــا بــگــره كــۆمــه اڵیــه تــی ڕا شــیــرازه ی هــه ڵــوه شــانــه وه ی كۆمه ڵگایه و بۆ پاڵپێوه نانی دواجــار له كه كۆمه اڵیه تی بوونی نابه رپرسیار بــوون و بێ ته فاوه ت

نه وه كانی به رامبه ر به خۆی .ئه مرۆكه له ژیر سه رپه رشتی سیستمی ــه هێزێك و ل ــاد ئــیــســالمــی دا زیـ ــاری ــۆم كسه ر ــه ل كــار سیستمیشه وه ــودی خـ بــه كه ــه ن، ــ ده ك ئێمه كۆمەڵگای ســڕكــردنــی باڵوكردنه وه ی جۆره كانی ماده ی هۆشبه ر یه كێك له رێكاره كانی لێدانه له م كۆمه لگایه ، له هــێــنــدێــک ــه ل ئێستا ــه ك ــك ــه جــورێ بشاره كانی كوردستان وه ك سه رده شت كه له جوانی سروشت دا به بووكی كوردستان به نێو بانگه، ده بن به شوێنی به رهه مهێنان و

ترانزیتی ماده ی هوشبه ر.حــكــوومــه ت لــه ئــێــران كـــاری لــه سه ر ــی كــۆمــه اڵیــه تــی و ــرخــان هــه ڵــتــه كــانــدنــی ژێــی كــــــــردوه و ــاســ ــ ــی ــووری و ســ ــ ــ ــت ــ ــ ــه ل ــ ــ كبه رنامه ڕێژی ئه مه بــه ره نــگــاروبــونــه وه ی كه لتووری و سیاسی میدیایی و به رفراوانی ده وێن . جیاوازی حكوومه تی ئێران له گه ل عیراق سووریا و توركیا و حكوومه ته كانی ئه م كه ئه وه یه فریوداوه ، كه سی زۆر كه له كار نــه رم به سه بكی شــه ڕی سیستمه خــه ون و ــه و ئ هــه مــوو هه ڵته كاندنی ســه ر ئاره زووانه ده كات كه ده كرێت له داهاتوو دا ئه گه ر بنرێت. بونیاد ســه ر لــه واڵتێكی

حكوومه تی عیراق له سه رخان دا 5 هه زار كــوردی ــه زار هـ 1٨2 هه ڵه بجه و مــرۆڤــی زیاتر زۆر ئێران حكوومه تی كرد، ئه نفال هه ڵته كاندووه و ناخه وه له كــوردی لــه وه هه موو كردونه ته وه ، خاڵی كوردبوون له ئه وانه شی نه فه سێكی له كوردبوونیانی تێدا بووه یا راوی ناون و كوشتونی یا قیبله ی

جووڵه یانی پێ گواستوه ته وه بۆ شوینی تر.ته نیا هۆشبه ر مــاده ی باڵوكردنه وه ی دواجــاردا له كه هه ڵمه ته یه ئه م روویه كی

كاره ساتی گه وره ی به دوای خوی هێناوه . دیــوێــكــی ئـــه م تــراژیــدایــه بــێــده نــگــبــوون و نیشتمانییه به رنامه یه كی نه بوونی الڵبون و ــه وه و پــاكــكــردنــه وه ی ــون ــاروب ــگ ــه ره ن ــۆ ب بئاسایی ئاستی تا حاڵه ته ، له م كوردستان

سه یركردنی دیارده كه یه .زۆرترین رواڵــه ت له ئێمه الی راسته قسه له سه ر مه ترسییه كانی ئه م كاره ساته كردار و به نه بوون هیچیان به اڵم كــراوه ، به رنامه یه كی نیشتمانی بۆ به ره نگاربوونه وه .

بووه كه كاره ساته ئه م به ره نگاربونه وه ی كوردی ، كومه ڵگای سیمای له به شێك به كورت مه ترسییه كانی پیشاندانی به ته نیا ناكرێته وه، به ڵكوو ده بێت هه نگاوی جیدی و رۆشنبیری ، ئاستی ســه ر لــه پراكتیكی بۆ كۆمه اڵیه تی و... كه لتووری و میدیایی و بۆ نیشتمانی هه ڵمه تێكی وه رێ بــخــرێــت و

به ره نگاربونه وه ی پێویسته .كۆمه ڵگای ــه وه ی ئ نه چیت بیرمان له كوردی له گه ڵ كۆمه ڵگا كوردییه كانی تر له

به شه كانی دیكه ی كوردستان جیا ده كاته وه ، كه لتوروی و ده ركه وته ی كۆمه لێك له جیا سیاسی و... بوونی رێژه یه كی زۆری خه ڵكی توشبووه به ماده هۆشبه ره كان به جورێك قووڵتر جیاوازییه كانی ئــه وه نــده ی تــر كه

كردوه ته وه .بــه هــه مــان رێــــژه ی بـــاڵوبـــوونـــه وه ی كار ئێمه الی هۆشبه ر ماده ی جوره كانی نــه كــراوه بــۆ بــه ره نــگــاربــوونــه وه ی و وه ك وتیشم له ئێستادا كار له سه ر ئه وه كراوه

بكرێت و سه یر ئاسایی به پرسه ئه م كه پیشان كۆمه اڵیه تی نه خۆشییه كی وه ك گشتی ئاستی ســه ر له بــێ ئــه وه ی بدرێت

كارێك بكرێت.ئه گه ر ئه مه نه خۆشییه كی كۆمه اڵیه تییه، ده بێت به رپرسیاره تی كۆمه اڵیه تی به دوای خوی بێنێ و ئه و راستییه قه بووڵ بكه ین كه ناخاته ئه خالقی به رپرسیاره تی ته نیا ئه مه به ڵكوو توشبوان، تاكه كه س و شانی سه ر به رپرسیاره تی گشتی و غه می گشتی ده وێ .

به بكرێت پرسه ئه م گرنگه له ئێستادا ناوبازار و پرسی به بكرێت پرسی گشتی ، گــه وره دیالۆگی ــااڵن و م ــۆالن و ك كوچه و بنه ماڵه و ئاستی ســه ر له بكات دروســت ــی كــۆمــه ڵــگــای ــان ــخــراوه ك ــك ــگــا، رێ كــۆمــه ڵئه و واڵت و هه ڵكه وته ی نوخبه و مه ده نی ، ناوه نده له كار كه رۆشنبیرییه ی نوخبه ــووری و ــت ــه ل ــی و مــیــدیــایــی و ك ــه ت ــه اڵی ــۆم كله جیدیی به ده بێت ده كــه ن سیاسییه كان ببنه وه و ــه روو رووبـ كاره ساته ئــه م گــه ل

وه ك غه مێكی نیشتمانی سه یر بكرێت.ئه وه ی له پشت ئه م كاره ساته وه یه ته نیا به ڵكوو نیه، كه سێك چه ند موعتادكردنی سڕكردنی كۆمه لگایه كه كه خه ونی جیاواز و پێیه ــه وره ی گ نایه كی جــیــاوازو خواستی

به رامبه ر به ناعه دا ڵه تی سیاسی له واڵت.ــای كـــــــوردی لــه ــگـ ــه لـ ــۆمـ ئـــــــه وه ی كـبه شه كانی دیكه ی ئێران جیاده كاته وه ته نیا »نا«گه وره یه ئه و به ڵكوو نیه ، كوردبوون له ناجارێك جار هه ر كۆمه لگایه ئه م كه له كــار پــیــشــانــده دات و سیستمیش خــوی ده كــات و یاغیبونه ئــه م خه فه كردنی ســه ر له یه كێك هۆشبه ریش مــاده ی جۆره كانی رێگاكانی دابه زینی ئه م ده نگه له ناره زایی

بوونه .به رپرسیاره كانی هیزه ئێمه و مرۆڤی ــی ســـه یـــری ئــه م ــاســای ئــیــمــه نــابــێــت بـــه ئفره نه ته وه یی خه باتێكی بكه ن و دیارده یه ره هــه نــدی ده وێــت هــه م بۆ دانــی بێداری و ئاگابوون به بۆ نه ته وه یی هوشیاریه كی

هه م بۆ به ره نگاربوونه وه .ــه م كــاره ســاتــه ــگــاروبــونــه وه ی ئ بــه ره نكاردانه وه و خه باتی گشتگیری هه ڵویست و نه ته وه یی ده وێ ، ئه و كاته ی ئێمه ده توانین نه ته وه یی گشتگیری خه باتێكی لــه بــاس بكه ین كه كۆمه ڵگایه كی ساغله مان هه بێت و رۆشنبیری و كۆمه اڵیه تی و ته ندروستی فه رهه نگی به ردی بناغه ی نه ته وه یی بوون

له داهاتووی ئیمه بونیاد ده نێن . له ئێستاكه هێزه كانی كۆمه ڵگای ئێمه و بــه رده م لــه كۆمه ڵگا ــنــدووی زی ویــژدانــی تــاقــیــكــردنــه وه ی مــێــژویــیــدان و ده بــێــت به هه موو شێوه یه ك كار بۆ ریشه كێشكردنی ئه م دیارده یه بكرێت و ئه و راستیه ساده یه سه ر له ئیمه واڵتی داهاتووی كه بزانین نانرێت، بونیاد ســركــراو كۆمه ڵگایه كی به ڵكوو له سه ر كۆمه ڵگایه كی ته ندروست و ــه خــه ونــی ســه ركــێــش بــونــیــاد ده نــرێــت ك

گه وره ی بۆ بونیادنان هه بێت.

له كۆمه ڵگایه كی یاغییه وه بۆ كۆمه ڵگایه كی سڕكراو!

Page 10: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

رۆژنامەی3 ژماره : 633 هه واڵ و راپۆرت١5ی جۆزه ردانی ١3٩3 5ی ژۆئه نی ٢٠١٤

دێموکراتی الوانـــی یەکیەتیی یەکیەتیی کوردستان و رۆژهەاڵتی بە کــوردســتــان، دێموکراتی ژنانی مــنــدااڵن جیهانیی رۆژی ــەی ــۆن بڕۆژی یه کشه ممه ، 11 ی جۆزه ردان، سمینارێکی هاوبەشیان بۆ محەممەد پێک پــاالنــی مەجید و ئەحمەدیان

هێنا. سمیناره دا ــه و ئ ــای ســه ره ت لــه یەکیەتیەکانی هــاوبــەشــی په یامی لەالیەن بۆنەیه بــەو ــان ژن الوان و ــەرپــرســی ــوب رەحـــیـــمـــی، ب ــب ــەح مــی ــرات ــوک ــم ــی دێ ــانـ ــی ژنـ ــی ــه ت ــی ــەک یکوردستان لە نۆروێژ پێشکەش کرا.ــی ــانـ ــه کـ ــاسـ ــه درێـــــــــــژه ی بـ ــ لـئەحمەدیان، محەممەد سمیناره که دا باسێکی تایبەتی لە سەر » گرینگیی

زمان و زمانی زگماکی« کرد. ــی دووهــــــەمــــــی ــ ــل ــ ــێ ــ ــان ــ لــــــە پمەجید مــامــۆســتــا ســمــیــنــاره کــه ش پااڵنی وتارێکی لە سەر پەروەردەی سکپڕی قۆناخەکانی لە هەر منداڵ دوای ــەی، ــ ــەک ــ ــۆرپ ــ ک ــە ــ ب دایــــــک

دەسپێکی ــداڵ، ــن م ــای ــی دون هــاتــنــە ســاوایــان، باخچەی بــە ــه روه رده ــ پقوتابخانە سەرەتاییەکان، ناوەندی و دواناوەندی، واتا لە تەمەنی لەدایک ساڵی، هــەژدە تەمەنی تا بوونەوە

پێشکەش کرد. پێویست بە ئاماژەکردنە کە نێو خوێندنەوەی بە سمینارەکە ئاخنی دوو الیـــەن لــە شێعر پــارچــە دوو

بـــەهـــرە، شەکیال خــــاوەن مــنــداڵــی ــوان ــری ــێ ب ــەدی و ــمـ ــەحـ ئـ حـــاجـــی تابڵۆیه کی هــەروەهــا رۆســتــەمــی و هونەریی کۆری هەڵپەرکێی جوانی یەکیەتی الوان، رازابۆوەو لە کۆتایی سەر بــە خــەاڵت دا سمینارەکەش

هەموو منداڵەکان دا دابەش کرا.

دێموکڕاتی حیزبی کــانــادای ــاوای ڕۆژئـ کۆمیته ی بۆ ڤانکوێردا له ماڵی کورد له سمینارێکی کوردستان

باس له سه ر پرسی کورد به شداری کرد.له و سمیناره دا که ڕۆژی یه کشه ممه، 1٨ی مانگی کوردانی له بــه رچــاو ژماره یکی به شداریی به مــه ی هه موو به شه کانی کوردستان به رێوه چوو، خاتوو لۆری فره یزه ر، نوسه ری ناسراوی کانادایی که کتێبێکی له سه ر نووسیوه نه گوتراوه کان« »وشه ناونیشانی به کورد جۆرج زانکۆیی مامۆستای هۆما، ئاڤا خاتوو له گه ڵ

براون له ئانتاریۆ باسه کانیان پێشکێش کرد.ماڵی په یامی دا ئه و سمیناره دیکه ی بڕگه یه کی له کوردله الیه ن خه لیل ئه شکانی، به رپرسی پێوه ندییه کانی

کاناداوه ــاوای ڕۆژئ له کوردستان دێموکراتی حیزبی خوێندرایه وه که له ودا باس له به ربه ست و رێگرییه کانی کۆماری ئیسالمی له سه ر چاالکیی ڕۆژنامه نووسان به کوردستان ڕۆژهــه اڵتــی له رۆژنامه نووسان گشتی و

کرابوو.له و په یامه دا به ئاماژه به تێچووی زۆری چاالکیی مافه کانی بــواری له هــه ڵــســووڕان ڕۆژنــامــه نــووســی و عه دنان به ئاماژه کوردستان ڕۆژهــه اڵتــی له مــرۆڤ حه سه نپور و خوسره وو مه سعود کوردپور کرابوو که له سه ر ئه و چاالکییانه له الیه ن ده زگای قه زایی ڕێژیمه وه سزای زۆر قورسی زیندان و دوورخراوه ییان به سه ردا

سه پاوه .

به شداریی کۆمیته ی کانادای حیزبی دێموکڕاتی کوردستان له سمینارێکی ماڵی کورددا

نۆروێژ: بەڕێوەچوونی سمینارێک بە بۆنەی لە رۆژی جیهانیی مندااڵن

دێموکڕاتی حیزبی هه یئه تێکی ئیسماعیل کۆرێکی له کوردستان بــێــشــکــچــی دا بـــه شـــداری کـــرد که له الیه ن ئاکادیمیای کوردی له هولێر

بۆ بێشکچی گیرابوو.ی 11 ــه ، ــم ــشــه م ــه ک ی رۆژی ئه کادیمیای هۆڵی لــه ــۆزه ردان ــ ج

کوردی کۆڕێک له ژێر ناوی ــازادی ــ ئ ــازادی ڕامــــان و ــ ئـ «ــۆ نـــووســـه ر و ــن » بـ ــ ــڕیـ ــ راده ربـــی ــاســی تـــوورکـــی دۆســت ــن کــۆمــه ڵنێزیکی کورد، »ئیسماعیل بێشکچی ــه هــه یــئــه تــێــکــی ــ ــات ک ــ » پـــێـــک هـبه کوردستان دێموکراتی حیزبی باڵه کی، عومه ر کاک سه رپه رستیی حیزب سیاسی ده فــتــه ری ئه ندامی

به شداریان تێدا کرد.ئیسماعیل بێشکچی له باسه که ی چه ند ســه ر خسته تیشکی خــۆیــدا هه تا چــۆن که گرینگ پرسیارێکی میلیۆن 40 ــه کــی ــه وه ی ــه ت ن ئێستا بڕیار ناتوانێ کــورد وه ک که سیی لــه ســه ر چــاره نــووســی خــۆی بــداو حوکمی سیاسیی خۆی به ده سته وه کیانی سیاسیی خۆی بێ و خاوه نی

بێ.ئه و خه سارناسیی بۆ نــاوبــراو بابه ته ئاوڕی له رووداوه کانی دوای یه که می جیهانی و رووخانی شه ڕی

ئیمپراتووڕی عوسمانی دایه و گوتی: هه ر ئه و کات و دوای دروستبوونی سه ر لــه واڵت ــه ت و ــ ده وڵ چه ندین عوسمانی ئیمپراتۆریی په یکه ره ی له جۆرێک نێوده وڵه تیدا ئاستی له له و و هه بوو کورد ئانتی تێئۆریی سه رده مه دا له به ر ئه وه ی کوردیش خۆی وه ک پێویست له مه یدانه که دا ــه وه ی ــ ــردن ــ ــک ــه شــ ــ ــه داب ــ نــــه بــــوه، لدووبــاره ی نه قشه ی جیهاندا کورد هه ر ئێستاش ــراو، خـ ــز ــه ڕاوێ پ لــه کاتێک له دنیای ده ره وه کوردستان له سه ر قسه زلهێز ده وڵه تانی له و کوردو مه سه له که ی ده کرێ، زۆر به ئاسانی ئه و واڵمه وه رده گرینه وه که کورد له سه ر نه قشه ی جیهاندا نییه .

ــراو لــه بــاســه کــه یــدا چه ند ــاوب ن

ده ستنیشان ڕێــکــار وه ک خاڵێکی کرد بۆ ئه وه ی کورد له و بارودۆخه که ــرده وه کـ جه ختی ده رێ و بێته ده بێ خوێندنه وه یه کی زانستیانه بۆ بۆ که بکرێ 1920 دوای مێژووی کورد ئانتی نێوده وڵه تیی سیستمی ــه وڵ بــدا له ــێ ه ــورد ده ب بـــووه و، کئااڵی به جیهانیه کاندا ئۆڵه مپیاده ــه وه ی ــێ، بــۆ ئ ــه شــدار ب ــه وه ب خــۆینه ته وه و ده وڵه ته کانی دیکه زیاتر و

زیاتری بناسن .شایانی باسه له کۆتایی کۆره که دا تێبینی و ــج و ســه رن ــه ب بـــه شـــداران پرسیار به شداریان له باسه که دا کرد وه اڵمی بێشکچی یه وه له دواتــر که

پرسیاری به شداران درایه وه .

به شداریی هه یئه تێکی حیزبی دێموکراتی کوردستان له کۆرێکی ئیسماعیل بێشکچی دا له هەولێر

هاوبه شی کۆبوونه وه یه کی له دانمارکی کۆمیته ی شاندێکی نێوان حیزبی دێموکراتی کوردستان له گه ڵ پەیوەندییه ەنێونەتەوەیەکانی به شی یـــەکـــیـــه تـــیـــی الوانـــــــی ســۆســیــال ــه دا پرسی ــ ئـــه و واڵتـ دیــمــۆکــراتــی کۆمه اڵیه تیی سیاسی و بارودۆخی ــی کــوردســتــان ــه اڵتـ ئــێــران و ڕۆژهـ

تاوتوێ کرا.لـــه و کــۆبــوونــه وه یــه دا شــانــدی ــه ســیــمــۆن رێـــدار ــاوی ب حــیــزب چـپەیوەندییە بــەرپــرســی تــۆمــســۆن، الوانی یه کیه تیی نیونەتەوەییەکانی ــارک و ــم ســۆســیــال دیــمــۆکــراتــی دان

خاتوو ئەمانادا نیلسن که وت.پیرمە، ئامانج دانیشتنەدا لــەم کومیته ی پەیوەندییەکانی بەرپرسی بەرپرسی قازی رەشید دانمارکی و سەر لە شیلەند ناوچەی کۆمیتە ئیران و بــارودۆخــی کــورد و پرسی لە نیشتەجی کــوردەکــانــی گرفتی کورد ــی الوان بەتایبەتی دانــمــارک، بۆ هه یئه تی خانه خوێ دوان. ئامانج سیمۆنە داوای ــەر سـ لــە پــیــرمــە لــه ســه ر ڕه وشــی باسێکی کــورتــی خه باتی مێژووی ئێران و سیاسیی

کوردستان و ڕۆژهــه اڵتــی له کــورد ــێــرۆر و ــه ری ســیــاســه تــی ت ــه ب ــن گــرتسه رکه وتی دوو رێژیمی پاشایه تی و ــه ق به ــ کـــۆمـــاری ئــیــســالمــی ده رحـ

داخوازی کورد کرد.باسه کانی دیکەی تەوەرێکی لە تێکەاڵویی لە باس دانیشتنەدا ئه و سیستەمی ــەڵ ــەگ ل کـــورد ــی ــ الوانواڵتانی ئوروپایی بە گشتی و واڵتی شاندی کــراو تایبەتی بە دانــمــارک خانه خوێ پێشنیاری کرد بۆ باشتر سیستمی ــە ل الوان تــێــکــەڵــبــوونــی کەڵک ــارکـــی داو ــمـ دانـ کــۆمــەلــگــەی ــەوان ــن لــە وزە و تــۆانــا ئ وەرگــرت

زیاتر هاوکاری یەکتر بکەن. داخوازیی پرسی باسه شایانی مافی دێموکراسی و نێوان له کورد ــووس ــاره نـ ــی چـ ــاف ــی و م ــه وه یـ ــه تـ نـبوو دانیشتنه ئه و دیکه ی بابه تێکی ــه وه به ــازی ی کــه لــه الیــه ن رەشــیــد قکورتی قسه ی له سه ر کراو دواتر له الیه ن هه یئه تی حیزبه وه پرۆتۆکێلێک ــوو و ــ ــات ــ ــەکــانــی داه ــن ــیــشــت ــۆ دان بـنیوان سۆسیال لە زیاتر هاوکاریی دێموکرات و حیزبی دیمۆکراتەکان و الیەنی پێشکەشی الوان یه کیه تیی له الیه ن ئه وانه وه خانەخوێ کرا که

به گه رمی پێشوازیی لێکرا.

دانمارک: کۆبوونه وه ی کۆمیته ی حیزبی دێموکراتی کوردستان

له گه ڵ به شی پەیوەندییه نێونەتەوەیەکانی یەکیه تیی الوانی سۆسیال دیمۆکرات

دێموکراتی حیزبی شاندێکی کوردستان سه ردانی سه رکردایه تیی پارێزگای هه ولێری پارتی دێموکڕاتی کوردستانی کرد و له گه ڵ به رپرسانی له و کوردستان دێموکڕاتی پارتی

پارێزگایه کۆبوونه وه .ی 31 ــه ، ــم چــوارشــه م ڕۆژی حیزبی هه یئه تێکی 93 بانه مه ری پێکهاتوو کــوردســتــان دێمۆکراتی حسن وکــاک کریمی کمال کاک له ــه ری ــت ــدامــانــی ده ف ــه ن ـــادرزاده ، ئ ــ ــ قنوێنه ری زێوه یی ئیبراهیم سیاسی، حیزب له هه ولێرو ئه حمه د سادق پور به رپرسی ناوه ندی 3 ی کوردستان، سه ردانی ئه نجومه نی سه رکردایه تی ــای هـــه ولـــێـــری پـــارتـــی ــ ــزگ ــ ــارێ ــ پدێــمــۆکــراتــی کــوردســتــانــیــان کــردو ئه نجومه نه ئه و شاندێکی الیه ن له نه جار، کاکه مین سه رپه رستیی به ســه رۆکــی ئــه نــجــومــه ن و ئــه نــدامــی مــه کــتــه بــی ســیــاســی پــارتــی یــه وه ،

پێشوازییان لێ کرا .حیزبی شاندی دانیشتنه دا له و دێموکراتی کوردستان پێخۆشبوونی به کوردستانی دێمۆکراتی حیزبی بۆنه ی به ڕێوه چونی سه رکه وتوانه ی ــی ــانـ ــه کـ ــژاردنـ ــبـ ــه ڵـ ــه ی هـ ــ ــرۆسـ ــ پـئــه نــجــومــه نــی نــوێــنــه رانــی عــێــراق و هه رێمی پارێزگاکانی ئه نجومه نی کوردستان له حکومه تی هه رێمی به شاندی خانه خوێ، پارتی دێمۆکراتی کۆمه اڵنی ســه رجــه م کــوردســتــان و

خه ڵکی کورد له باشوری کوردستان ڕاگه یاند.

ــه و دیــــداره دا شــانــدی حیزبی لــی کــوردســتــان هــیــوای ــمــوکــڕات دێخواست که ئه م پرۆسه و ئه زموونه سه قامگیریی بــه یارمه تی زیــاتــر کــوردســتــان و هــه رێــمــی حکومه تی چــه ســپــانــدنــی ویــســت و داخــــوازی

کۆمه اڵنی خه ڵکی کوردستان بدا.

سه رۆکی ڕێکخراوی ئاشتیی خێرخوازی له هه رێمی حیزبی نوێنه رایه تیی ده فته ری سه ردانی کوردستان

دێموکڕاتی کوردستانی له شاری هه ولێر کرد.دلێر شێخ جـــــۆزه ردان ی 6 سێشه ممه رۆژی خێرخوازی ئاشتیی ڕێکخراوی سه رۆکی نه قشبه ندی، له هه رێمی کوردستان سه ردانی ده فته ری نوێنه رایه تیی حیزبی دێــمــۆکــراتــی کــوردســتــان لــه هــه ولــێــری کــردو سه رپه رستیی به حیزب نوێنه رایه تیی شاندی له الیه ن

کاک ئیبراهیم زێوه یی پێشوازیی لێ کرا.هێندێک ســـه ر ــه ل ــه ن ــ دووالیـ دا دانیشتنه لـــه و به ناوچه و کوردستان و هه رێمی به پێوه ندیدار پرسی تایبه ت چه مکه کانی ئاشتی، پاراستنی مافه کانی مرۆڤ، ئه م کردنی جێگیر چۆنیه تیی هه روه ها دێمۆکراسی و چه مکانه له کۆمه ڵگاو ئاشناکردنی تاکی کورد به په یڕه و کردنی ئوسول و پرێنسیپه کانی مافی مرۆڤ هاتنه به ر

باس و، ئاڵوگۆری بیروڕایان له سه ر کرا.

سه ردانی شاندێکی حیزبی دێموکراتی کوردستان له سه رکردایه تیی پارێزگای هه ولێری پارتی دێموکڕاتی کوردستان

سه ردانی ڕێکخراوی ئاشتی له ده فته ری نوێنه رایه تیی حیزب

له کوردستان دێموکڕاتی حیزبی نوێنه رایه تیی کوردستانی دێموکڕاتی پارتی نوێنه رایه تیی هه ولێرو

باکوور له هه رێمی کوردستان کۆبوونه وه .دوکتۆر ــۆزه ردان جـ ی 7 شه ممه ، چــوار ڕۆژی موسا که ڤاڵ، نوێنه ری پارتی دێمۆکراتی کوردستانی بــاکــور لــه هه رێمی کــوردســتــان ســه ردانــی ده فــتــه ری نوێنه رایه تیی حیزبی دێمۆکراتی کوردستان له هه ولێری پێشوازیی لێ کرا .کردو له الیه ن کاک ئیبراهیم زێوه یی، نوێنه ری حیزبه وه

دیدارو سەردانەکانی نوێنەرایەتیی حیزب لە هەولێر

Page 11: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

رۆژنامەیژماره : 633 ١5ی جۆزه ردانی ١3٩3 5ی ژوئه نی ٢٠١٤ هه واڵ و راپۆرت2

حیزبی سکرتاریای هه یئه تێکی به شداریی کوردستان دێموکڕاتی دامه زرانی ساڵیادی ڕێوڕه سمی له کوردستان دا نیشتمانیی یه کیه تیی

کرد.ی 13 ــه ، ــم ــشــه م ســێ ڕۆژی پایه به رزی هه یئه تێکی جـــۆزه ردان حیزبی دێموکڕات به سه رپه رستیی سکرتیری عــه زیــزی، خالید کــاک گشتیی حیزبی دێموکڕات له هه ولێر به شداریی له ڕێوڕه سمی 39 ساڵه ی یه کیه تیی ــــی ــه زران ــ دام ــادی ــی ســاڵ

نیشتمانیی کوردستان دا کرد.کـــاک خــالــیــد عـــه زیـــزی وێـــڕای ــن بـــه هــه یــئــه تــی ــوت ــی گ ــای ــرۆزب ــی پــێــشــکــێــش کــردنــی ــوێ و پ ــه خــ ــ ــان خــهه یئه تی به پیرۆزبایی چه پکه گوڵی هیوای ڕێوڕه سمه که به ڕێوه به ریی

زیاتری سه ربه رزیی سه رکه وتن و کوردستان نیشتمانیی یه کیه تیی بۆ

خواست.ــه پـــه راوێـــزی شــایــانــی بــاســه لدانــیــشــتــنــه کــانــی ئـــه و ڕێــوڕســمــه دا

به کۆمه ڵێک هه یئه تی حیزب چاوی له که سایه تییه سیاسی و حیزبییه کان که وت و دیداریان له گه ڵ یه کتر تازه

کرده وه .

سه ردانی کوردستان دێموکراتی حیزبی شاندێکی مه ڵبه ندی کۆیه ی یه کیه تیی نیشتمانیی کوردستانی کرد.به بۆنه ی 39 ساڵه ی دامه زرانی یه کیه تیی نیشتمانیی کوردستان دێموکراتی حیزبی هه یئه تێکی کوردستان، به سه رپه رستیی قادر وریا، ئه ندامی ده فته ری سیاسیی حیزب، سه ردانی مه ڵبه ندی کۆیه ی یه کیه تیی نیشتمانیی

کوردستانی کرد.له نیزیکه وه پیرۆزبایی ئه م یاده ی هه یئه تی حیزب

نیشتمانیی یه کیه تیی تێکۆشه رانی بــه رپــرســان و لــه له دۆستایه تیی خــواســت هــیــوای کـــردو کــوردســتــان له نیشتمانی یه کیه تیی دێموکڕات و حیزبی مێژینه ی

داهاتووش دا ڕوو له پێشکه وتن و گه شه سه ندن بێ.پێشوازی و لــه گــه ڵ ــه ســه ردان ــه م ئ بــاســه شایانی خۆشحاڵیی به رپرسانی یه کیه تیی نیشتمانیی کوردستان

به ره وڕوو بوو.

سه ردانی کوردستان دێموکراتی حیزبی شاندێکی له کوردستانی نیشتمانیی یه کیه تیی 14ی مه ڵبه ندی

شاری کۆیه کرد.ڕۆژی چوارشه ممه ، 31 ی بانه مه ڕ شاندێکی حیزبی عومه ر کاک سه رپه رستیی به کوردستان دێموکڕاتی سه ردانی حیزب سیاسیی ده فــتــه ری ئه ندامی باڵکی، کوردستانی نیشتمانیی یه کیه تیی 14ی مه ڵبه ندی به خانه خوێ شاندی له الیه ن کــردو کۆیه شــاری له سه رپه رستیی کاک ڕه هبه ر سه ید برایم پێشوازییان لێ

کرا.له و سه ردانه دا شاندی حیزبی دێموکڕات به ئاماژه

به به ڕێوه چوونی سه رکه وتووانه ی هه ڵبژاردنه کانی ئه م پارێزگاکانی ئه نجوومه نی عێڕاق و پاڕلمانی دواییانه ی که ئاواتی خواست کوردستان هه رێمی له کوردستان ئه م هه ڵبژاردنانه زیاتر یارمه تی به سه قامگیری سیاسی به شه ی له و پێشکه وتنه کان کوردستان و هه رێمی له

کوردستان بکه ن.خسته تیشکیان کۆبوونه وه یه دا له و دووال شاندی سه ر هه ندێ پرس و بابه تی پێوه ندیدار به کوردستان و ــه نــاوچــه ی ــه ســه ر هــاوکــێــشــه نــوێــیــه کــان ل عــێــڕاق و لئاڵوگۆڕی عێڕاق تایبه ت به نێوه ڕاست ڕۆژهــه اڵتــی

بیروڕا کرا.

ــه وه ی ــوونـ ــۆبـ ــه دیـــــــدارو کـ لـدێموکراتی حیزبی هه یئه تی دوو گــۆڕان بــزووتــنــه وه ی کوردستان و پــرســه کــانــی گرینگترین ســـه ر ــه ل

کوردستان ئاڵوگۆڕی بیروڕا کرا.5ی ــه ، ــ ــمـ ــ ــه مـ ــ دووشـ ڕۆژی حیزبی هــه یــئــه تــێــکــی ــۆزه ردان ــ ــ جـــی کــــوردســــتــــان بــه ــ ــڕات ــ ــوک ــ ــم ــ دێــاک مــســتــه فــا ــ ســـه رپـــه رســـتـــیـــی کـسکرتیری جــێــگــری مـــه ولـــوودی، گشتیی حیزب سه ردانی بزووتنه وه ی ئه و مــه کــۆی سه ره کیی لــه گـــۆڕان سلێمانی شاری له بزووتنه وه یه ی کردو له الیه ن هه یئه تێکی خانه خوێ به سه رپه رستیی دوکتور محه ممه د حاجی، ڕیکخه ری ژووری پێوه ندییه ــی بـــزووتـــنـــه وه ی ــان ــه ک ــی ــاســی ســی

گۆڕانه وه پێشوازییان لێکرا.دیداره دا کاک ئه و له سه ره تای ــوودی پــیــرۆزبــایــی ــه ولـ مــســتــه فــا مـبــه ڕێــوه چــوونــی ســه رکــه وتــووانــه ی پاڕلمانی هه ڵبژاردنه کانی پڕۆسه ی پارێزگاکانی ئه نجوومه نی عێڕاق و هه رێمی کوردستانی له بزووتنه وه ی باشووری خه ڵکی هه موو گــۆڕان و خواست هیوای کــردو کوردستان ــه نــوێــیــه ش پتر ــه زمــوون کــه ئـــه و ئیارمه تی به به ره وپێشچوونی دۆزی سیاسی و نه ته وه یی کورد له عێڕاق و له هێمنی ئاشتی و سه قامگیرکردنی پته وتربوونی هه رێمی کوردستان و؛

هێزه یه کگرتوویی ته بایی و ڕوحی باشووری له کــورد سیاسییه کانی

کوردستان بکا.ــمــه د حــاجــی، دوکـــتـــور مــحــه مپــێــوه نــدیــیــه ژووری ڕیـــکـــخـــه ری ــی بـــزووتـــنـــه وه ی ــان ــه ک ــی ــاســی ســیــدی ــانـ ــرخـ ــه رزنـ ــه بـ ــ گـــۆڕانـــیـــش بحیزبی ڕوانــگــه کــانــی هــه ڵــوێــســت و نیسبه ت به کوردستان دێموکراتی پــرســه ســیــاســیــیــه کــانــی هــه رێــمــی خسته سه ر تیشکی کــوردســتــان یه کگرتوویی تــه بــایــی و پێویستیی ــاشــووری هــێــزه ســیــاســیــیــه کــانــی بــی ــتـــان بـــــۆوه ی قــورســای کـــوردسـزیاتریان له به غدا هه بێ، به تایبه ت کێشه ی کۆمه لێک کــه کــاتــه دا ــه و لنێوان له چاره نووسساز جیددی و حکومه تی ــان و کــوردســت هــه رێــمــی هه ڵپه سێراوی به به غدادا ناوه ندیی

ماونه ته وه .ــور مــحــه مــمــه د حــاجــی له ــت دوک

هه ڵوێست و قــســه کــانــیــدا ــژه ی ــ درێبه گۆڕانی بزووتنه وه ی ڕوانگه ی له به شه کانی نیسبه ت پرسی کورد ــرده وه و ک شی کوردستان دیکه ی جــه خــتــی لـــه وه کــــرده وه کــه هێزه له پارچه یه ک هــه ر سیاسییه کانی دیکه دا به شه کانی لــه کــوردســتــان نه ک ــن، ب یه کتر پشتیوانی ده بـــێ وه ربده نه ده ســت بیانه وێ ــه وه ی ئکاروباری خه باتی سیاسی و دۆزی

کورد له به شه کانی دیکه دا.پێگه ی سیاسیی کورد له ناوچه، بارودۆخی سیاسیی ئێران له دوای کۆماری، سه رۆک هه ڵبژاردنه کانی له نوێ ده وڵه تی پێکهێنانی پرسی دوو یه کگرتنه وه ی پرسی عیڕاق و ته وه رێکی چه ند دێموکرات الیه نی که بـــوون دانیشتنه ئـــه و ــکــه ی دیقسه و ــئــه تــه وه هــه ی دوو لـــه الیـــه ن

ئاڵوگوڕی بیروڕایان له سه ر کرا.

11ی ــه، ــم ــشــه م ــه ک ی ڕۆژی جۆزه ردان که ساڵڕۆژی دامه زرانی کوردستانه ، نیشتمانی یه کیه تیی ــی هــۆلــه نــد ــ ــک لــه واڵت ــوڕه ســمــێ رێمه کته بی هه یئەتێکی به به شداریی به نێشتمانی یه کیه تی سیاسیی ــیــار، ــه ال بــه خــت ــ ــی م ــی ــه رســت ســه رپــتـــه ی کــارگــێــڕیــی ــرســی ده سـ ــه رپ بله و به ڕێوه چوو. سیاسی مه کته بی کومیته ی به رپرسی ڕێــوڕه ســمــه دا ــمــوکــڕاتــی دێ ــزبــی حــی ده ره وه ی شڵماشی مسته فا کاک کوردستان، ڕه ســمــیــی بانگهێشتنی ســـه ر لـــه کوردستانییه کانی پێوه ندییه به شی نیشتمانی یــه کــیــه تــیــی ده ره وه ی

کوردستان به شداری کرد. ــاشــی ــم کـــــاک مـــســـتـــه فـــا شــەڵبروسکه یه کی ــه دا ــوڕه ســم ڕێ لــه و پــیــرۆزبــایــی حــیــزبــی دێــمــوکــڕاتــی ــه ش بــه ــکـ ــشـ ــێـ کــــوردســــتــــانــــی پـسه رکردایه تی، ئه ندامان و الیه نگرانی

به شدارانی نیشتمانی و یه کیه تیی مه ڕاسیمه که کرد.

ــه دا وێـــــڕای ــ ــه ک ــ ــک ــروســ ــ لــــه بله سه رکه وتن داوای پیرۆزبایی و پێناوی وه دیهاتنی ئامانجه ڕه واکانی گه لی کورد، داوا کرابوو که یه کیه تیی توانای وزه و کوردستان نیشتمانی پرسی به ره وپێشبردنی بــۆ خــۆی

پارچه کانی هــه مــوو لــه نــه تــه وه یــی هه میشه بۆ به کاربێنێ و کوردستان فــاکــتــه ری گــه شــه ی دێــمــوکــڕاســی و هه رێمی ئــه زمــونــی لــه بــێ ته بایی ــان و هــه مــوو ــوردســت بـــاشـــووری ک

به شه کانی دیکه ی کوردستان دا.

کۆبوونه وه ی هه یئه تێکی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان له گه ڵ بزووتنه وه ی گۆڕان سه ردانی شاندێکی حیزبی دێموکراتی کوردستان له

مه ڵبه ندی کۆیه ی یه کیه تیی نیشتمانیی کوردستان

سه ردانی شاندێکی حیزبی دێموکراتی کوردستان له مه ڵبه ندی 14 ی یه کیه تیی نیشتمانیی کوردستان

هولەند: بەشداریی بەرپرسی کومیتەی دەرەوەی حیزب لە یادی

٣٩ساكەی دامەزرانی یه کیه تیی نیشتمانیی کوردستان دا

به شداریی هه یئه تێکی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان له ریوڕه سمی ساڵیادی دامه زرانی یه کیه تیی نیشتمانیی کوردستان دا

هاوبه شی کــۆبــوونــه وه یــه کــی لــه شاندێکی حیزبی دیموکراتی کوردستان و کۆمه ڵه ی زه حمه تکێشانی کوردستان به پێوه ندیدار بابه ته کانی گرینگترین

کوردستان و ئێران تاوتوێ کران.شه ممه رۆژی ــیــی ــان ــه بــه ی ســه رلحیزبی هه یئه تێکی جـــــۆزه ردان 3ی دیموکراتی کوردستان به سه رپه رستی سکرتێری جێگری مه ولوودی مسته فا کوردستان دیموکراتی حیزبی گشتیی ســه ردانــی نــاوه نــدی ســه رکــردایــه تــیــی کوردستانی زه حمه تکێشانی کۆمه ڵه ی

کۆمه ڵه وه هه یئه تێکی الیــه ن له و کرد ئیلخانیزاده عــومــه ر سه رپه رستی بــه زه حمه تکێشانی کۆمه ڵه ی سکرتێری پێشوازییان گه رمی به کوردستانه وه

لێکرا .ــه دا هــه یــئــه تــی ــه وه یـ ــوونـ ــۆبـ لـــه و کـلێکدانه وه ی و باس وێــڕای هــه ردووال ــه اڵتـــی نــاوه ڕاســت ــارودۆخـــی رۆژهـ بـباسێکیان له ئاڵوگۆڕه کانی ئه م ناوچه یه له ته سه لیان باسێکی ــر دواتـ و کــرد بارودۆخی ئێستای ئێران و کوردستان

کرد.

هــه یــئــه تــی حــیــزبــی دیــمــوکــرات و کوردستان زه حمه تکێشانی کۆمه ڵه ی وێڕای هیوادار بوون به ئاسۆی خه باتی دیکتاتۆریی دژی بــه ــێــران ئ خه ڵکی خه باتی له باسیان ئیسالمی کۆماری ــورد له ــ ــه وه ی کـ ــ ــه ت ــ ــه ی ن ــران ــگــی ــل شــێوێڕای و کرد کوردستان رۆژهه اڵتی به رز نرخاندنی چاالکیی هه موو حیزب و ته بایی کــوردســتــان، الیه نه کانی و رۆژهه اڵتیان حیزبه کانی یه کگرتوویی به پێویستیی ئه م قۆناغه له خه بات زانی.

) بۆ ئاگاداریی بیروڕای گشتی و سەرجەم هێز و الیەن و تاکەکانی نەتەوەی کورد!(

لە چەند ڕۆژی ڕابردوو دا، دۆستی لەمێژینە و بەنرخی جار چەند بێشکچی، ئیسماعیل دوکتور ــورد، ک نــەتــەوەی باسی لە سیاسەت و هەڵوێستەکانی کۆماری ئیسالمیی ئێران خۆی تەواوەتیی لە واڵتــە و لەو کــورد پرسی بە بەرامبەر تیرۆری بە ئاماژە وێڕای دا پێوەندییەش لەم هەر کرد. دا و د.شەرەفکەندی د.قاسملوو و دیموکرات، حیزبی ڕێبەرانی ئەو ڕێژیمەوە، داواکار بوو ڕۆلەکانی لە الیەن هاوڕێیانیان نەتەوەی کورد لە هەموو بەشەکانی کوردستان، بە ئاگاداری هەڵوێستێکی ڕێــژیــمــە، ئــەم کـــوردی دژە ــێــوەرۆکــی ن ــە لیەکگرتووانەیان بەرامبەر بە کۆماری ئیسالمیی ئێران هەبێ.

چاوی بە کات هەموو کوردستان، دیموکراتی حیزبی بوێرانەی هەڵوێستی و ــیــن ڕوان ئەمەگناسییەوە، ڕیـــزو نەتەوەی کورد بە پرسی کورد و بەرامبەر بەڕێز بێشکچیی چەرمەسەری و لەو ئــاوڕی پێزانینەوە بە هەڵسەنگاندوە و تێچووانە داوەتەوە کە ئەم کەسایەتییە گەورەیە لە سۆنگەی

داکۆکی لە نەتەوەی کورد تووشیان بووە.گەڵ لە پێوەندی لە بێشکچی پەیامی لێدوان و نوێترین کۆماری هەاڵواردنی بە تێکەڵ سەرکوتکەرانە و سیاسەتی خەباتی ڕێبەرانی وتــیــرۆری کــورد بە بەرامبەر ئیسالمی بە ڕێژیمەوە، ئــەم هــۆی بە کوردستان خەڵکی نەتەوەیی دەرفەت دەزانین بۆ ئەوەی جارێکی دیکە سوپاس و پیزانینی بە دۆستە ئــەم ڕوانگەکانی هەلوێست و ئاست لە خۆمان

دا کاتە لەو هەر بکەینەوە. دووپــات نەتەوەکەمان نرخەی پارچەکانی هەموو لە نەتەوەکەمان ڕۆلەکانی سەرنجی یەکیەتییخوازانەی دڵسۆزانە و پەیامی الی بۆ کوردستان بێشکچی ڕادەکیشین و پشتیوانیی خۆمان لە داوای بەڕێزیان نەتەوەی یەکهەڵوێستیی یەکگرتوویی و پێویستیی بارەی لە ئیسالمیی کۆماری ڕێژیمی سیاسەتەکانی ئاست لە کورد

ئێران، ڕادەگەیەنین.

خالید عەزیزیسکرتێری گشتیی حیزبی دیموکراتی کوردستان

4ی ژوئەنی 201414ی جۆزەردانی 1393

سه ردانی شاندێکی حیزبی دیموکراتی کوردستان له ناوه ندی سه رکردایه تیی کۆمه ڵه ی زه حمه تکێشانی کوردستان

بەیاننامە: له باره ی نوێترین قسه کانی دوکتور ئیسماعیل بێشکچی له سه ر پرسی کورد له ڕۆژهه اڵتی کوردستان

Page 12: ژماره ٣٦٣ی رۆژنامهی کوردستان چاپ و بڵاوکرایهوە

دا فیدراڵ دێموکراتیکی ئێرانێکی چوارچێوه ی له کوردستان کۆماری www.kurdistanukurd.comژماره 6٣٣ پێنجشه ممه ١5ی جۆزه ردانی ١٣٩٣ 5ی ژوئه نی ٢٠١٤دامه زرانی

به‌ڵێ‌بۆ‌داوای‌بێشکچی‌لە‌بارەی‌پێویستیی‌یەکگرتوویی‌و‌یەک‌هەڵوێستیی‌کورد‌لە‌ئاست‌ڕێژیمی‌ئێران

قادر وریا

شایەدی دا ڕابردوو مانگی چەند لە خۆڕسکی چاالکیی و ڕووداو کۆمەڵێک کە بووین کوردستان ڕۆژهەاڵتی خەڵکی ئەو بوون. سەرکردن لە هەڵوێستە جێگای کارە سەمبولیکانەی بە نیشانەی ئاشتبوونەوە لە گەڵ سروشت بەڕێوە چوون، شتێکی کەم نەبوون. لە چەندین شار و ناوچە، راوچییەکان ڕکە و ڕاو و کەوی ئازادکردنی کەوتنە هاندەرانەی پێشوازیی شکاند. تاپڕەکانیان بوون بەڵگە سەمبولیکانە، کارە لەو خەڵک بۆئەوەی ئاشتبوونەوە لە گەڵ سروشت هەر ویستی ژمارەیەکی کەم لە تاکەکان نییە و لە الیەنگری بەرچاو ڕێژەیەکی دا خەڵک نێو هەیە. هەرەوەزی خۆڕسکانە و خۆبەخشانە بۆ خاوێنکردنەوەی ژینگە، یەکێکی دیکە لەو کار و چاالکیانەی چەند مانگی ڕابردوو بوو کە لە چەندین شار و ناوچە دا بەڕیوە چوون. ئەم چاالکییەش ڕوویەکی دیکەی جۆری ڕوانین و ئەمڕۆی کۆمەڵی تاکەکانی بیرکردنەوەی دەناسێنێ. پێ کوردستانمان ڕۆژهەالتی بەرپرسانە و ژیرانە و کە بیرکردنەوەیەک شارستانیانەیە. لە نێو ئەم جۆرە چاالکییانەدا، هاتنی هەزاران کەسیی خەڵکی رەوانسەر بۆ گۆرەپانێکمان بینی کە قەرار وابوو، کەسێکی ئەوان لێ هەاڵوەسن. ئێعدامی بە مەحکووم لە شارەکانی هێندێک پێچەوانەی خەڵکی بە تەماشای بۆ ئێران، دیکەی بەشەکانی مەحکووم الوێکی گیاندەرچوونی چۆنیەتیی تا هاتبوون بەڵکوو نەهاتبوون، مەرگ بە بگرن. مەحکوومە لەو گیانستاندن پێشی بە بگرن و پێشی »قصاص«ێک تا هاتبوون ئەو »قصاص«ی خوازیارانی و داواکاران الوە بڵێن کە »توند وتیژی، توند وتیژی بەرهەم دێنێ« و بە ستاندنی گیانی تاوانباران، تاوان لە کۆمەڵ دا بنەبڕ نابێ، بەڵکوو بە نەهێشتنی سیاسی و فەرهەنگی ، کۆمەاڵیەتی، زەمینە

ئابوورییەکانە کە تاوانەکان کەم دەبنەوە.فەرهەنگی و فکری و پێگەیشتوویی بیرکردنەوە ی ڕوانین و گەشەکردنی ژیان و لە رەنگدانەوەیان مەدەنیانە و پێشتریش تاکەکان دا، هەڵسوکەوتی ڕۆژهەاڵتی نێوخەڵکی لە زۆرشێوە بە کوردستان دا، خۆی نیشانداوە. دوورکەوتنەوە هێمنانە بەرەوڕووبوونەوەی توند وتیژی، لە بۆ پەنابردن گرفتەکان و کێشە و گەڵ لە چارەسەری مەدەنیانەی شێوازی دیالۆگ و بە دەبن خەریکن ئاستەنگەکان، کێشە و بە کە کۆمەڵگەیەک دیاری ڕوخسارێکی ئەم بەاڵم ڕۆژهەاڵتی کوردستانی دەناسین.

کۆمەڵگەیە، ڕووخسارێکی دیکەشی هەیە.ژمارەیەک دا، ڕابردوو ڕۆژی چەند لە رووداوی تەواو ناتەبا لە گەڵ ئەم روخسارە، لە شوێنە جیاوازەکانی ڕۆژهەالتی کوردستان

روویان دا. بۆ الپەڕی ٥

وه زاره تی وته بێژی جێن ساکی، ده ره وه ی ئه مریکا گوتی یه کێک له و رێگه ی ده توانێ که فاکته رانه ی گه ڕانه وه ی ئێران بۆ نێو کۆمه ڵگه ی پاراستنی بکا، خۆش نێونه ته وه یی واڵته که ی دا و له مرۆڤه مافی رێزگرتن له قانوونی بنه ڕه تی خۆی و

قانوونه نێونه ته وه ییه کانه .

لە چەند ڕۆژی ڕابردوو دا، دۆستی کــورد، نــەتــەوەی بەنرخی لەمێژینە و دوکتور ئیسماعیل بێشکچی، چەند جار هەڵوێستەکانی سیاسەت و لە باسی بە بەرامبەر ئێران ئیسالمیی کۆماری پرسی کورد لەو واڵتە و لە تەواوەتیی

بەڕێز خالیدی عەزیزی سکرتێری گشتیی حیزبی بۆنەیەوە بەم دا کرد. خۆی دێموکراتی کوردستان بەیاننامەیەکی بۆ ئاگاداریی بیروڕای گشتی و سەرجەم هێز و الیەن و تاکەکانی نەتەوەی کورد باڵو کردەوە کە دەقی بەیاننامەکە لە

الپەڕی ٢ دایە.

»کورد ده بێ هه وڵ بدا نێوماڵی خۆی ڕێک بخاته وه و پێش به پارچه پارچه بوونی زیاتری خۆی بگرێ و چیدیکه فریوی چه مکێک به ناوی برایه تیی ئۆممه تی ئیسالمی نه خوا، چونکه ئه و ده وڵه تانه ی شێوه یه ک به هه موویان کراوه دابه ش سه ردا به کوردستانیان

ده سه اڵتی ئیسالمین«. له کۆڕێک دا بە بەشداری هەیئەتێکی حیزبی دێموکراتی کوردستان که ئاکادیمیای کوردی رۆژی یه کشه ممه ، 11ی جۆزه ردان له هه ولێر بۆ رووناکبیری ناسراوی تورک و دۆستی به وه فای کورد ئیسماعیل کرده وه ئه وه سه ر له جه ختی بێشکچی هێنابوو. پێکی بێشکچی، که »کورد نابێ چیدیکه فریوی به ناو برایه تیی کوردو عه ڕه ب یان کوردو تورک یا کورد و فارس بخواو ده بێ له سه ر مافه کانی خۆی

سوورو پێداگر بێ.«سیاسه ته له باسێکی دا قسه کانی درێژه ی له بێشکچی باسی وه ها هه ر کرد و ئێران ئیسالمی کۆماری دژه کوردییه کانی

قاسملوو دوکتور کاتێک که کرد نێوده وڵه تییه کانی به رژه وه ندییه شه هید ئێران ئیتاڵعاتی پیاوانی ده ستی به وتووێژ مێزی سه ر له و گه وره مه سه له ئه و ئاست له ئۆتریش ده وڵه تی چۆن ده کرێ،

کاره ساته دا چاوی ده نوقێنێ. بێشکچی له لێدوان و قسه کانی سه فه ری ئه مجاره ی دا بۆ هه رێمی کوردستان، چه ند جار باسی سیاسه تی دژه کوردی کۆماری ئیسالمی و تیرۆری د.قاسملوو و د.شه ره فکه ندی، ڕێبه رانی حیزبی دیموکرات به ده ست رێژیمی کۆماری ئیسالمیی ئێرانی کرد. له م پێوه ندییه دا ده ربڕینی وێرای کوردستان دیموکراتی حیزبی گشتیی سکرتیری پشتیوانیی بێشکچی، قسه کانی به به رامبه ر پیزانین و سوپاس یەکگرتوویی و پێویستیی بارەی لە بەڕێزیان داوای لە حیزبه که ی ڕێژیمی سیاسەتەکانی ئاست لە کورد نەتەوەی یەکهەڵوێستیی

کۆماری ئیسالمیی ئێران، ڕاگەیاندوە.

له كۆمه لگایه كی یاغییه وه بۆ كۆمه لگایه كی سركراو!

په یامی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان به بۆنه ی رۆژی جیهانیی منااڵن

شه رم له خوێنی ڕژاوتان ده که ین!

خوێنی الوانی کورد لە شووشەی زوحاکانی کۆماری

ئیسالمیدا

»که مه ندی«کوڵکه زێرینه ی هونه رو گۆرانی

4

5

6

٧

10

جێن ساکی: ئه مریکا نیگه رانه له به رزبوونه وه ی رێژه ی ئێعدامه کان له ئێران

رسواکردنی و ناساندن بۆ هەڵمەتە ئه م ماددە باڵوکردنەوەی و بەرهەمهێنان باندەکانی بووه و بکار ده ست ماوه یه که که سڕکەرەکانه زانیاری و رۆژانە فه یسبووک تۆری له سه ر جیاجیاکانی ناوچە و شار لە تایبەتی راپۆرتی کوردستانەوە و لە بارەی ئەو کەسانەی دەستیان لە بەرهەمهێنان و باڵوکردنەوەی ماددە سڕکەرەکان

دا هەیە باڵو ده کاته وه . به ڕێوه به رانی ئه م هه ڵمه ته داوا خه ڵک لە هەر له و زانیاری ده که ن، گوندێکن و ناوچە و شار پێوه ندییه دا بە تایبەتی وێنەی ئەو جۆرە کەسانەیان بناسێنین. گشتییان بیرورای به تا بنێرن بۆ هه روه ها داوا ده که ن له ناردنی زانیارییه کان دا ئەو پەڕی دیققەت و وردبینی بە کار بێنن بۆ ئەوەی بە ناحەق ناوی کەس یا که سانێک نەزڕێ و لە خۆڕا

تووشی بەد ناوی نەبن.ئەو »دواتر ده ڵێن: که مپه ین به ڕێوه به رانی زانیارییانە دەکەین بە بوڵتەن و بە زمانی جۆراوجۆر

و مرۆڤدۆستەکان ناوەندە و دەکەین ئامادەیان میدیاکانی جیهانیان لێ ئاگادار دەکەینەوە.

هەڵمەتی بەربەرەکانی لە گەڵ هەڕەشەی ماددە سڕکەرەکان لە ڕۆژهەاڵتی کوردستان

شەڕی گۆڕه پانی هەروا سووریە واڵتی حاڵێكدا لە بەڕێوەبردنی بە دەدا هەوڵ ئەسەد بەشار نێوخۆییە، خۆی پێگه ی واڵتەدا لەم سەركۆماری هەڵبژاردنەكانی پتەوتر بكا. هەڵبژاردنەكانی سەركۆماریی سووریە کۆتایی هات و به شار ئه سه د که له گه ڵ ٢ پاڵێوراو ی دیکه خۆیان پااڵوتبوو، له کۆتایی دا به ڕواڵه ت به سه رکه وتنی ئه سه د

کۆتایی هات .بە ئاماژە وێڕای سووریە ئۆپۆزیسیۆنی هێزەكانی نێوخۆیی لە شەڕی كەس هەزار 160 لە زیاتر كوژرانی هاوواڵتیی سووری، میلیۆن به بوونی ئاوارە واڵتەو ئەم بە سەركۆماری یان هەڵبژاردنەكانی بەڕێوەچوونی شانۆیەكی گەپجاڕانە« زانی و داوایان لە خه ڵكی ئه و واڵته

كردبوو كە لەم بەناو هەڵبژاردنانه دا بەشداری نەكەن. ئامریكاو یەكیەتیی ئورووپاش بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی بە سووریەیان ئێستای بارودۆخی لە سەركۆماریی لە دێمۆكراسی« گاڵتەجاڕانەی كردنەوەیەكی »السایی

قەڵەم داوە.

به شار ئه سه د بۆ ٧ ساڵی دیکه وه ک سه رکۆماری سووریه خۆی داسه پانده وه

ڕۆژهەاڵتی کوردستان، دوو ڕوخساری دژ بەیەک!

له باره ی نوێترین قسه کانی دوکتور ئیسماعیل بێشکچی له سه ر پرسی کورد له ڕۆژهه اڵتی کوردستان