zİhİn kurami - meb

ÇORUM REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİ BÖLÜMÜ

(0364) 225 48 22https://corumram.meb.k12.tr

ZİHİN KURAMINe yapıyorsun?

Bununlaoynuyorum.

Zihin Kuramı, kişinin diğerlerinin zihinseldurumlarını ve duygularını fark edebilme yeteneğiolarak ifade edilmektedir.

İnanç, istek, niyet, hayal, duygu gibi zihinseldurumlardan çıkarsama yaparak eylemde bulunmakseklinde tanımlanmaktadır.

Kişinin zihin kuramına sahip olması, diğer kişilerinkendisinden farklı bir zihne sahip olduğunufarkedebilmesini, kendisinin veya diğer kişilerinniyet, inanç, istek ve bilgisi gibi zihinsel durumlarınıanlayabilmesini ve zihinsel olarak bunları temsiledebilme yetisine sahip olmasını gerektirmektedir.

Kısacası zihin kuramına sahip olmak, kişininkendisinin ve diğerlerinin zihninin içeriğiniyansıtabilmesi demektir.

1

NEDİR?

Yapılan araştırmalara göre; zihinsel durumlara aittahminde bulunma ve diğer kişilerin davranışlarınınnedenlerini anlayabilmemizi sağlayan zihin kuramıbecerileri, çocuklarda sosyal gelişimin ve bilişselgelişimin kilit noktası olduğunu göstermektedir.

Normal gelişim gösteren çocuklarda 18 ay-30 ayitibariyle; duygu, istek, düşünce, rüya, inanç gibizihinsel durumlar belirmeye başlar.

Araştırmalara göre; zihin kuramı yeteneğinde enönemli gelişme 3 ve 4 yaşlar arasında oluşmaktadırve 5 yaş itibari ile bu becerinin neredeysetamamen kazanılmaktadır. Bunun yanı sıra zihinkuramı gelişiminin yaşam boyu devam etmekteolduğu ileri sürülmektedir.

2

ÖNEMİ

Yapılan birçok araştırma sonucunu; zihin kuramıyeteneklerinin kazanılmasının daha iyi düzeyde olançocukların, diğer çocuklara oranla daha fazlasosyal alan becerisi gösterdiğini ve daha fazlaişbirliği gerektiren oyun becerisi kazandığını aynızamanda da olumlu sosyal davranışlarının dahafazla olduğunu göstermektedir.Zihin kuramı yaşın ilerlemesiyle gelişmekle beraber çevreyle de ilişkilidir. Sosyal yönden daha boluyaranlı çevrede büyüyen çocukların zihin kuramı,diğer çocuklara oranla daha fazla geliştiğibilinmektedir.

Zihin kuramı kavramının tek bir yeti olduğunusavunmanın güç olduğu düşünülerek farklıbileşenleri ile değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu bileşenler;

birinci düzey yanlış inanç,ikinci düzey yanlış inanç,metafor ve ironi kavrama vegaf (faux pas) kavramabecerilerinden oluşmaktadır.

3

ÖNEMİ

En basit ve ilk gelişen zihin kuramı becerisidir vebir kişinin başkalarının yanlış inancını, düşüncesinianlama becerisi olarak tanımlanmaktadır.

Birinci düzey zihin kuramı becerileri, birinci düzeyyanlış inanç görevleriyle değerlendirilmektedir. Bugörevlerde bir karakterin yanlış inancına atıftabulunulur ve kişinin bu karakterin davranışını doğruolarak öngörüp öngöremediği değerlendirilir.

4

1.DÜZEY

İkinci sırada gelişen zihin kuramı becerisidir. Pernerve Wimmer’a göre bu beceri “inanç hakkındakiinanç” veya “düşünce hakkındaki düşünce” olaraktanımlanmaktadır. İkinci düzey zihin kuramı, birbireyin başkasının, bir durumla veya üçüncü birkişini inançlarıyla / düşünceleriyle ilgili inancı /düşüncesi hakkındaki inançlarını / düşüncelerinitanıma ve yanlış bir inanca sahip olduğunuanlayabilme becerisidir.

2.DÜZEY

5

Dilin soyut veya düz anlamını bir kenara koyarakyorumlanmasını ve konuşmacının gerçek niyetinipragmatik bir anlayış ile anlamamızı sağlayan dahakarmaşık ve ince bir zihin kuramı becerisidir.Pragmatik, dil işlemlemenin bir yönü olarak kabuledilmektedir.

Bir ifadenin anlaşılması sadece kelimelerin anlamına(semantic) ya da bağlantılı olduğu gramere (syntax)dayalı değildir (Frith & Frith 2003).

Dil ve iletişim gelişiminde diğerlerinin niyetleriniokuyabilmek önemlidir çünkü insanlar ima ettiklerişeyi doğrudan söylemezler.

METAFOR VE İRONİ KAVRAMA

6

Türkçe’ye pot kırma, gaf yapma şeklindeçevrilebilecek, gelişimsel açıdan daha karmaşık birzihin kuramı becerisidir. Konuşmacı dinleyicininduymak istemeyebileceğini, alınabileceğini ya dasöylediklerinden dolayı rencide olabileceğini gözönünde bulundurmadan bir söylemde bulunduğundaoluşur. Gaf görevlerinde, konuşmakta olan ikikişiden biri söylememesi gerektiğini bilmeden ya dafark etmeden söylememesi gereken bir şey söylerve bu durumla ilgili bir dizi soru sorulur.

Gafın oluştuğunu anlama iki zihin kuramı bileşenini;hem bilişsel bileşeni (söyleyen kişinin söylememesigerektiğini bilmediğini anlama) hem de duygusalbileşeni (duyan kişinin rencide edilmiş ya da üzgünhissedeceğine ilişkin empatik anlayış) kullanmayıiçerir. Gaf kavrama görevi, ince zihin kuramıbozukluklarının iyi bir ölçümü olarak kabuledilmektedir.

GAF (FAUX PAS) KAVRAMA

7

Zihin kuramı kazanımları ne zaman gerçekleşiyor?

Zihin kuramı aslında bebeklikten itibaren bazıöncüleriyle ortaya çıkıyor. Örneğin 8-10 aylıkbebeği severken siz gülersiniz, dil çıkartısınız,yüzünüzle mimikler yaparsınız ve o da size bakar,gülümser, sizi taklit etmeye çalışır. Ya da ortakdikkat dediğimiz şey de zihin kuramınınöncülerindendir. Çünkü o da bir sosyal etkileşimbaşlatmanın ilk adımı. Bu da 12-18 ayda başlar.

ZİHİN KURAMI GELİŞİMİ

8

Bebekler yaklaşık 12 aylıkken ortak dikkat (jointattention) yetenekleri gelişmeye başlar. Zihinkuramının gelişimsel olarak kendisini ilk kez buortak dikkat yeteneğinde 18. ay civarındagösterdiği kabul edilmektedir.

18 aylık bebeklerde, amaçları ve istekleri anlamakonusunda değişiklikler başlar. Zihin kuramıbecerilerinin gelişmesindeki diğer aşama hayalgücüne dayalı oyunlar oynamadır. 18-24 aylararasında çocuk gerçek ile temsil arasındaki farkıayırarak “–mış gibi” oyunları oynayabilmekte,böylece üst temsilleri (metarepresantation)geliştirmekte ve yavaş yavaş zihinsel durumlarıiçeren becerileri kazanmaktadır.

18 AY- 3 YAŞ

9

Normal gelişim gösteren çocuklar bu becerileri“sosyal öğrenme” dediğimiz yolla ve çevresindekileriizleyerek şekillendirirken, otizm spektrumbozukluğu olan grupta bunlar için programlarhazırlamak, bir takım yöntemler bilmek gerekiyor.Yani normal gelişim gösteren çocukların doğalyollarla öğrendiği şeyleri bizim onlara nasılöğreteceğimizi öğrenmeye ihtiyacımız var. Buyüzden de eğitimcilerin bu yöntemleri öğrenmesigerekiyor.

18 AY- 3 YAŞ

10

Sembolik oyun: Zihin kuramı için öncelikle oyunbecerilerine bakılmalı. Oyun esnasındasembolleştirme yapıp yapmıyor olması önemli biripucudur.

Taklit becerileri: Yüz ifadesi taklit etme önemli birolgu. Bununla ilgili daha önce bir yazı yazmıştımzaten. O yazıya buradan ulaşabilirsiniz.

Göz kontağı: Kişilerle göz kontağı kurma, konuşankişiyi izleme yine zihin kuramı için önemli bir ipucu.

İlgi duyma: Kişilere, aktivitelere, konuşan kişilere venesnelere ilgi duyma onları izleme zihin kuramınınolup olmamasıyla ilgili önemli ipuçları oluşturuyor.

ÖNKOŞUL BECERİLER

11

Otistik çocukların temel ve belirli alanlarda zihinkuramı bozuklukları olacağı hipotezi, otizminönemli belirtilerinden olan sosyal işlevsellik veiletişim alanındaki temel eksiklikleri açıklamak içinkullanılmıştır (Tager-Flusberg, 2003).

Otistik bozuklukta zihin kuramının gelişimindekiyetersizlikler nedeni ile başkalarını ses tonundan veyüz ifadesinden duygu durumunu yorumlamadaeksiklikler görülebilir. Sosyal beceriksizlikler veuygunsuzluklar gösterirler. Empati kurmadasınırlılıklar mevcuttur.

OTİZMDE ZİHİN KURAMI

12

Otizm tanısı alan çocukların; diğer kişilerinduygularını anlayamadığı, empati yapamadığı,başkalarının beklentilerini fark edemediği,düşüncelerini ve niyetlerini tahmin edemediği vehatta sır saklama konusunu tam olarak yerinegetirememeleri zihin kuramındaki yetersizliklerleyakından ilişkilidir (Frith, 2004; Perner, 1999).

Araştırmalara göre; otizm, şizofreni, asperger,işitme engeli gibi sosyal alanda iletişim eksikliğiyaşayan çocukların da zihin kuramı yeteneklerininnormal gelişim gösteren çocuklara oranla dahageride olduğu bilinmektedir (Yücel, 2008).


13

Zihin kuramı bugüne kadar çok farklı şekildetestlerle değerlendirildi. Farklı istekler, inanışlar,düşünce, bilgiye ulaşma, gerçek görünen duygulargibi yeteneklerin ölçümü için literatürde kullanılanterimler ve testler; ‘’1. düzey yanlış inancı anlama’’,‘’2. düzey yanlış inancı anlama’’, ironileri kavrama,gaf yapma/pot kırma (faux pas)’dır (P.Howling,S.Baron-C.J.Hadwin; 2016).

Otizmli bireylerde, diğer kişilerin inancınıanlamadaki yetersizlikler yapılan aldatma testlerisonucunda anlaşılmaktadır. Yapılan aldatma;inançları yönlendirir ve otizmli bireylerin bu inancıkavramada yaşadığı zorluklar test sonuçları iletutarlılık gösterir.Zihinsel durumlara ait bir alandaduygularımızdır. Hobson, duygular ve ifadelerieşleştirme yeteneğinde otizm tanısı olan çocuklardiğer gruptaki çocuklara göre daha düşükperformans göstermişlerdir.


14

Yapılan diğer araştırmalarda duyguları tanıyabilmedeğil tahmin edebilme yeteneği üzerindeçalışılmıştır (P.Howling, S.Baron-C.J.Hadwin;2016).-‘’mış gibi’’ yapmayı anlayabilmekte otizmtanısı olan çocukların zorlandığı alanlardan biridir.Normal gelişim gösteren çocuklar 2 yaş itibari ilesembolik oyun oynamaya başlarlar. Ancak otizmliolan ve 2 yaş üzerindeki çocuklar hiç sembolikoyun oynamayabilir ya da çok az oynayabilirler.Zihin kuramında birinci düzey yanlış inancıdeğerlendirmek amacıyla; Wellman ve Liu (2004)tarafından geliştirilen farklı istekler, farklı inançlar,bilgi edinmek, FlavellFlavellve Green (1983)tarafından geliştirilen görünüm-gerçeklik, Hogrefe,Wimmer ve Perner (1986) tarafından geliştirilenbeklenilmeyen içerik,Wimmer ve Perner (1983) ileBaron-Cohen ve arkadaşları (1985) tarafındangeliştirilenbeklenilmeyen yer değişikliği işlemleri kullanılmıştır.


15

Bu işlemde çocuğa, yetişkin bir bayan kuklagösterilip “Bu bayan kahvaltı yapmak istiyor.Burada iki yiyecek var. Bir havuç ve bir de bisküvi”denilirken havuç ve bisküvi fotoğrafları dagösterilmektedir.

Ön test sorusu: Ardından çocuğa “Sen hangisiniseversin?” sorusu yöneltilmektedir. Çocuk beklenentepkiyi göstermediğinde “Birini seçmen gerekiyor.Havucu mu? Bisküviyi mi çok seversin?”denilmektedir. Eğer çocuk havucu seçerse “Evet bugüzel bir seçim fakat bu bayan havucu sevmiyor.Bisküviyi daha çok seviyor. En çok bisküvi yemeyiseviyor” denilmektedir. Bu ön test aşamasındansonra test aşamasına geçilmektedir.

FARKLI İSTEKLER (DIVERSE DESIRES)

16

Test sorusu: “Şimdi bu bayan sadece bir yiyecekseçebilir. Hangisini seçecek?” sorusuyöneltilmektedir. Eğer çocuk beklenen tepkiyigöstermezse “Havucu mu bisküviyi mi seçecek”denilmektedir (Doğru cevap: Bayanın sevdiğiyiyecek, her zaman çocuğun sevdiğinin zıddıdır).Çocuklar bu sorudan 0-1 arasında puanalmaktadırlar.

Tahminin Açıklanması: Çocukların “Neden?”sorusuna verdikleri “Çünkü bisküviyi çok seviyor.Bisküviyi beğeniyor” yanıtları doğru kabuledilmiştir. Çocuklar verdikleri bu cevaplardan da 0-1 arasında puan almaktadırlar. Böylece FarklıĐstekler işleminde çocuklar, toplam 0-2 arasındapuan almaktadırlar.

FARKLI İSTEKLER (DIVERSE DESIRES)

17

Bu işlemde çocuğa bir kız kuklası gösterilerek “Bukız kedisini istiyor. Bak bu kedisi. Ama bu kedisaklanıyor” denilerek kedi resmi gösterilmekte veardından ortamdan kaldırılmaktadır. Sonra devamedilerek “Kedi çalılıkların arasında da olabilirarabaların altında da” denilirken çocuğa çalılık vearabaların olduğu ikiayrı fotoğraf gösterilmektedir.

Ön test sorusu: Ardından çocuğa “Sence kedinerede?” sorusu yöneltilmektedir. Eğer çocukbeklenen tepkiyi göstermezse “Birini seçmengerekiyor. Kedi çalılıkların arasında mı? Arabalarınaltında mı?” denilmektedir. Eğer çocuk çalılıklarıgösterirse “Evet bu güzel bir tahmin. Ama bu kızkedisinin arabaların altında olduğunu düşünüyor”denilmektedir. Bu ön test aşamasından sonra testaşamasına geçilmektedir.

FARKLI İNANÇLAR (DIVERSE BELIEFS)

18

Test sorusu: “Kız kedisini bulmak için ilk olaraknereye bakacak?” sorusu yöneltilmektedir. Eğerçocuk beklenen tepkiyi göstermezse “Arabalarınaltına mı bakacak yoksa çalılıkların arasına mı?”denilmektedir Doğru cevap: çocuğun kendi inancınıntersi olan yer). Çocuklar bu sorudan 0-1 arasındapuan almaktadırlar.

Tahminin Açıklanması: Çocukların “Neden?”sorusuna verdikleri “Çünkü orayı düşünüyor. Çünküorada olduğunu sanıyor. Çünkü öyle düşünüyor”yanıtları doğru kabul edilmiştir. Çocuklar verdikleribu cevaplardan da 0-1 arasında puanalmaktadırlar. Böylece Farklı Đnançlar işlemindeçocuklar, toplam 0-2 arasında puan almaktadırlar.

FARKLI İNANÇLAR (DIVERSE BELIEFS)

19

Ön test sorusu: Bu işlemde çocuğa bir çantagösterilerek “Sence içinde ne var?” sorusuyöneltilmekte ve tahminde bulunması istenmektedir.Tahminde bulunmakta güçlük çeken çocuklara“Annen çantasına ne koyuyor?” denilerek ipucuverilmektedir. Bu ipucundan sonra da yanıtvermekte güçlük çekerse “Cep telefonu, anahtar,cüzdan bunlardan hangisi olabilir” denilip seçeneksunarak ikinci ipucu verilmektedir. Daha sonraçocuğun cevabı alınarak “Evet güzel bir tahmin hadiaçalım” deyip çantanın içindeki köpek çıkarılmaktave “Aa bak içinde bir köpek varmış” denilmektedir.Ardından köpek tekrar çantaya koyulup çantakapatılmaktadır.Kontrol Sorusu 1: Daha sonra ilk kontrol sorusuolan “Çantada ne var?” sorusu yöneltilmekte veçocuğuncevabı alınmaktadır. Bu sorunun cevabı köpektir.Daha sonra ortama oyuncak bebek getirilmektedir.“Bu çocukdaha önce hiç çantayı görmedi. Çantayı hiç açmadı”denilmektedir.

BİLGİ EDİNME (KNOWLEDGE ACCESS)

20

Kontrol Sorusu 2: Ardından oyuncak bebeğinçantaya hiç bakmadığının doğrulanması için ikincikontrolsorusu yöneltilmektedir “Bu çocuk çantanın içinebaktı mı?”. Bu sorunun cevabı bakmadığınıbelirtmektir.

Test Sorusu: Ardından test sorusu olan “Çocukçantanın içinde ne olduğunu biliyor mu?” sorusuyöneltilmektedir (Doğru cevap: Hayır). Çocuklar busorudan 0-1 arasında puan almaktadırlar.

Tahminin Açıklanması: Çocukların “Neden?”sorusuna verdikleri “Çünkü hiç açmadı. Çünkü hiçgörmedi. Çünkü hiç bakmadı çantaya. Dahaöğrenmedi“ yanıtları doğru kabul edilmiştir.Çocuklar verdikleri bucevaplardan da 0-1 arasında puan almaktadırlar.Bilgi Edinmek işleminde çocuklar, toplam 0-2arasında puan alınmaktadır.

BİLGİ EDİNME (KNOWLEDGE ACCESS)

21

Ön Test Soruları: Bu işlemde çocuğa yılanabenzeyen bir kalem gösterilmekte ve dokunupincelemesin izin vermeden önce nesnenin ne olduğusorulmaktadır “Bak bunu görüyor musun? Bunedir?”. Bu soruya yanıt alınamadığında “Neyebenziyor? Bak gözleri de var” denilerek ipucusunulmaktadır. Soruya yanıt alındıktan sonra yılanabenzeyen kalem çocuğa verilerek “Peki şimdi elineal, dokun ve incele” denilmektedir. Çocuk nesneyedokunup incelerken kalemin kapağını açmadıysakapak araştırmacı tarafından açılarak “Şimdi söylebakalım gerçekte bu nedir?” sorusuyöneltilmektedir. Temsili düşünce ve gerçekarasındaki ayırımı değerlendirmek için sorulan buön test sorusunun yanıtlanmasının ardındanaşağıdaki test soruları sorulmaktadır:

GÖRÜNÜM VE GERÇEKLİK (APPEARANCE-REALITYTASK)

22

Test Sorusu 1: Çocuğa “Evet bu yılan değil birkalemmiş” denilerek test sorusu şu şekildeyöneltilmektedir: “Peki, ben bunu sana vermedenönce ne olduğunu sanmıştın?”. Kendisinin yanlışinancıyla ilgili olan bu soruya çocuğun “yılan”yanıtını vermesi beklenmektedir (Doğru cevap:kalemi ilk gördüğünde yaptığı etiketlemenin aynısı:yılan, solucan).

Ardından yine temsili düşünce ve gerçek arasındakiayırıma yönelik olarak sorulan “Aslında neymiş?Yılan mı kalem mi?” kontrol sorusutekrarlanmaktadır. Bu soruya çocuğun, nesneningerçekte ne olduğunun ve ilkgördüğünde ne sandığının ayrımını yapabildiğinigösterecek “kalem” yanıtını vermesi beklenmektedir.Çocuklar test sorusundan 0-1 arasında puanalmaktadırlar. Ardından ikinci test sorusu aşağıdakişekilde yöneltilmektedir.


23

Test Sorusu 2: Bir diğerinin yanlış inancını anlamasorusuna “Arkadaşın henüz buna dokunmadı, elinealmadı, birazdan arkadaşını da çağıracağım.Arkadaşın ben ona bunu vermeden önce bunun neolduğunu sanır?” ise çocukların “yılan” cevabınıvermeleri beklenmektedir. Çocuklar bu sorudan 0-1arasında puan almaktadırlar.

Tahminin Açıklanması: Çocukların “Neden?”sorusuna verdikleri “Çünkü yılana benziyor. Çünkühiç görmedi kalemi. Çünkü bilmiyor kalemolduğunu” yanıtları doğru kabul edilmiştir. Çocuklarverdikleri bu cevaplardan da 0-1 arasında puanalmaktadırlar. Görünüm ve Gerçeklik işlemindeçocuklar, toplam 0-3 arasında puan almaktadırlar.


24

Test Sorusu 1: Ön test sorusunun ardındankalemler tekrar kutunun içine koyulup kutukapatıldıktan sonra “Evet kutunun içinde kalemlervarmış. Peki, ben bu kutuyu açmadan önce seniçinde ne olduğunu sanmıştın?” diyerek test sorusuyöneltilmektedir. Kendi yanlış inancına yönelikolarak sorulan bu soruya çocuktan kendiyanlış inancını belirterek “şeker” cevabını vermesiya da kutu açılmadan önce yaptığı etiketlemeyletutarlı olarak (çikolata vb) cevap vermesibeklenmektedir. (Doğru cevap: Kutuyu ilkgördüğünde yaptığı tahminin aynısı). Çocuklar busorudan 0-1 arasında puan almaktadırlar.

BEKLENİLMEYEN İÇERİK (UNEXPECTED CONTENTS)

25

Test Sorusu 2: Ardından diğerinin yanlış inancınıyordamaya yönelik olarak “Arkadaşın henüz bukutuyu ve içindekileri görmedi, birazdan arkadaşınıda çağıracağım. Arkadaşın ben bu kutuyu açmadanönce içinde ne olduğunu sanır?” sorusuyöneltilmektedir. Bu soruya çocuğun “şeker”yanıtını vermesi beklenmektedir. Çocuklar busorudan 0-1 arasında puan almaktadırlar.

Tahminin Açıklanması: Çocukların “Neden?”sorusuna verdikleri “Çünkü bu şeker kutusu,üstünde şeker resmi var, içindekileri görmedi, içindeşeker olduğunu sanıyor” yanıtları doğru kabuledilmiştir. Çocuklar verdikleri bu cevaplardan da 0-1 arasında puan almaktadırlar. BeklenilmeyenĐçerik işleminde çocuklar, toplam0-3 arasında puan almaktadırlar.

BEKLENİLMEYEN İÇERİK (UNEXPECTED CONTENTS)

26

Çocuğa arabayla oynamayı seven bir köpek kuklasıgösterilmektedir. Birbirine benzemeyen iki kutu daortamda yer almaktadır. Kukla, oyuncak arabaylakısa bir süre oynadıktan sonra arabayı A kutusunakoyarak gitmesi gerektiğini açıklayıp gitmektedir.Araştırmacı, çocuğa “hadi kuklaya bir şaka yapalım”diyerek arabayı çocukla birlikte A kutusundan alıp Bkutusuna yerleştirmektedir. Uygulamacıyerleştirmede çocuktan yardım istemektedir. Dahasonra aşağıdaki kontrol soruları sorulmaktadır.

Kontrol Soruları: Çocuğun “Köpek gitmeden öncearabayı nereye koymuştu?” sorusunu, köpekgitmeden önce arabasını koyduğu A kutusunugöstererek yanıtlaması beklenmektedir. Çocuğunikinci kontrol sorusu olan “Köpeğin arabası şimdinerede?” sorusuna ise B kutusunu göstererek cevapvermesi beklenmektedir. Bu kontrol soruları,çocukların işlemdeki temel unsurları hatırlayıphatırlamadıklarının belirlenmesi amacıylayöneltilmektedir.

YER DEĞİŞİKLİĞİ (CHANGE OF LOCATION)

27

Test Sorusu: Ardından “Köpek, içeri girdiğinde,arabasını bulmak için ilk olarak nereye bakacak?”test sorusu yöneltilmektedir. Bu soruya çocuğun Akutusunu göstererek yanıt vermesi beklenmektedir.Bu sorudan 0- 1 arasında puan alınmaktadır.

Tahminin Açıklanması: Çocukların “Neden?”sorusuna verdikleri “Çünkü topunu burayakoymuştu, topunun orada olduğunusanıyor/düşünüyor, çünkü o onun kutusuydu”yanıtları doğru yanıtlar olarak kabul edilmiştir.Çocuklar verdikleri bu cevaplardan da 0-1 arasındapuan almaktadırlar. Yer Değişikliği işlemindeçocuklar, toplam 0-2 arasında puan almaktadırlar.

YER DEĞİŞİKLİĞİ (CHANGE OF LOCATION)

28

Kılıç-Tülü, B. (2020). 3-5 yaş arası çocuklarayönelik Zihin Kuramı Ölçeğinin geliştirilmesi(Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal TezMerkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 608846).

Wellman, H. M., & Liu, D. (2004). Scaling of theory-of-mind tasks. Child Development, 75(2), 523-541.

Baron-Cohen, S. (2000). Theory of mind andautism: a fifteen-year review. In S. Baron-Cohen,H. TagerFlusberg, & D. J. Cohen (Eds.),Understanding

Hadwin, J., Baron-Cohen, S., Howlin, P., & Hill. K.(1997). Does teaching theory of mind have aneffect on the ability to develop conversation inchildren with autism? Journal of Autism andDevelopment Disorders, 27,519-537.

KAYNAKÇA

29

ÇORUM REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİ BÖLÜMÜ

(0364) 225 48 22https://corumram.meb.k12.tr

BİZİ TAKİP EDİN!

@corumram /groups/corumram

Çorum Rehberlik Araştırma Merkezi

zİhİn kurami - meb

Documents