www.zozursynow.plNr 1 (24) 2016 ISSN: 2081-6588

ZDROWIE URSYNOWAPrzychodnia ul. Romera 4 • Przychodnia ul. Kajakowa 12

Przychodnia ul. Na Uboczu 5 • Przychodnia ul. Zamiany 13

Szpital - Ursynowskie Centrum Zabiegowe ul. Kajakowa 12

1410

Znieczulenie do zabiegów chirurgicznych

8

Ruch lekiem nie tylko dla seniorów

Pulmonologia dziecięca

Kwartalnik bezpłatny: 5000 egz.ISSN: 2081-6588

Wydawca: SPZOZ Warszawa-Ursynówul. Zamiany 13, 02-786 Warszawa, tel. 22 643 74 44www.zozursynow.pl

Redaktor Naczelna: Anna Dymińska, tel. 22 643 74 44 wew. 65, anna.dyminska@zozursynow.pl

Zespół redakcyjny: Grażyna Napierska, Magdalena Fekete, Barbara Lasota, Marek Kruk, Magdalena Mrozowska,

e-mail: zdrowie@zozursynow.pl

Korekta: Maria Kałuża Okładka: archiwum Skład i druk: Galia Reklama Poligrafia Zdjęcia: Redakcja, Irena Sadowska-Jurkowska, Jakub Domański, Maria Wilczyńska, archiwum

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczonych re-klam, zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania nadesła-nych tekstów. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych.

„Zdrowie Ursynowa” nie zastępuje indywidualnego kontaktu z lekarzem. Przed skorzystaniem z porad należy się skonsultować z lekarzem.

Grażyna NapierskaDyrektor SPZOZ Warszawa-Ursynów

Spis treściDiagnostyka w Poradni Kardiologicznej przy ul. Na Uboczu 5

Pielęgnacja skóry niemowląt i dzieci

Pulmonologia dziecięca

Zmiany w piramidzie żywieniowej

Poród siłami natury a cesarskie cięcie

Znieczulenie do zabiegów chirurgicznychw UCZ

ABC problemów alkoholowych

Portret prywatny Lucyna Iwankiewicz-Domańska

4

6

9

14

18

8

10

13

17

Barbara Englert

Irena Sadowska-Jurkowska

Ewa Czerniak

Ruch lekiem nie tyko dla seniorówKatarzyna Beroud-Ostaszewska

Marta Szajnik-Szczepański

Wojciech Smykiewicz

Aleksandra Szołdra-Kobus

Anna Dymińska

Joanna Szymańska

Wydanie tego kwartalnika przypada na trudny okres dla naszych organizmów. Ciepłe i wilgotne przedwiośnie powoduje nasilenie chorób grypopodobnych, gryp i zapaleń oskrzeli.

Nasilają się również dolegliwości alergologiczne ze względu na wczesne pylenie. Stąd w tym wydaniu naszej gazetki znajdziecie Państwo bardzo pomocne artykuły odnoszą-ce się do dzieci, autorstwa lek. dermatolog Ireny Sadowskiej-Jurkowskiej i lek. pulmonolog Ewy Czerniak.

Polecam również następujące artykuły:

– „Ruch lekiem nie tylko dla seniorów” lek. Katarzyny Beroud-Ostaszewskiej – pro-fesjonalne, konkretne wskazówki, w jaki sposób można poprawić swoją sprawność fizyczną.

– „Zmiany w piramidzie żywieniowej” – mgr Joanna Szymańska prezentuje zmiany w żywieniu i jego wpływie na zdrowie człowieka. Informacje te korelują z powyższym arty-kułem. Wiedza ta pozwoli nam nie tylko poprawić sprawność fizyczną, ale i samopoczucie psychiczne.

– „Poród siłami natury a cesarskie cięcie”– dr n. med. Maria Szajnik-Szczepański, ginekolog-położnik, kontynuuje serię artykułów w sposób profesjonalny przybliżających tematykę związaną z narodzinami dziecka. Wiele kobiet oczekujących dzieci interesuje się tymi procedurami.

– „Diagnostyka w Poradni Kardiologicznej przy ul. Na Uboczu 5” – diagnostyka to kolejny cykl, który publikujemy na życzenie Pa-cjentów. Pielęgniarka kardiologiczna mgr Barbara Englert w sposób wyczerpujący opisuje badania kardiologiczne, które wykonuje się w naszym Zakładzie. Informacje konsultował kardiolog dr n. med. Witold Pokojski.

– „Znieczulenie do zabiegów chirurgicznych w UCZ” – lek. Wojciech Smykiewicz, szef zespołu anestezjologów w Ursynowskim Centrum Zabiegowym przy ul. Kajakowa 12, przekazuje szczegółową, niezwykle merytoryczną wiedzę (również na życzenie Pacjen-tów) na temat znieczuleń oraz informuje, jak przygotować się do zabiegów operacyjnych i znieczuleń.

– „ABC problemów alkoholowych” – autorką artykułu dotykającego trudnego problemu społecznego jest mgr Aleksandra Szoł-dra-Kobus, psycholog, specjalista terapii uzależnień.

Kończąc, serdecznie dziękuję autorom niniejszych artykułów, którzy starali się przybliżyć Państwu problematykę zdrowotną.

Z okazji Świąt Zmartwychwstania Pańskiegochciałabym złożyć wszystkim naszym Pacjentom,

Czytelnikom i Pracownikom najcieplejsze życzenia,aby wnosiły nadzieję na każdy dzień roku 2016.

ZDROWIE URSYNOWA 3

Drodzy Czytelnicy,

Diagnostyka w Poradni Kardiologicznej przy ul. Na Uboczu 5

Poradnia Kardiologiczna działa w SPZOZ Warszawa-Ursynów już 25 lat. Pracują w niej doświadczeni lekarze, a dzięki środkom z Unii Europejskiej, od organów założycielskich i własnym jest to jedna z najnowocześniejszych i najlepiej wyposażonych w sprzęt diagno-styczny poradni specjalistycznych.

Dysponuje aparaturą do przeprowa-dzania prób wysiłkowych, do badań obra-zowych serca w spoczynku (echo serca) i podczas wysiłku (stress echo), do ca-łodobowej, ambulatoryjnej rejestracji pra-cy serca – standardowej i 12-odprowa-dzeniowej oraz holterem zdarzeń, który pacjent nosi przez cały tydzień; wykonuje też całodobową, ambulatoryjną rejestra-cję pomiarów ciśnienia tętniczego. Porad-nia prowadzi wszechstronną, nieinwazyj-ną diagnostykę pacjenta leczącego się u kardiologa.

Echokardiografia (echo serca)Dysponujemy wysokiej klasy aparatem

do echokardiografii, pozwalającej w spo-sób nieszkodliwy dla organizmu, za pomo-cą odbitych od serca fal ultradźwiękowych ocenić budowę tego organu i dużych na-czyń krwionośnych. Lista wskazań do ba-dania obejmuje prawie wszystkie choroby kardiologiczne:• wady serca (zastawkowe, wrodzone, po-urazowe, ocena budowy i działania mięśnia sercowego),• zawał serca,• nadciśnienie tętnicze,• kardiomiopatie,• zapalenie mięśnia sercowego bakteryj-ne, wirusowe),• zapalenie osierdzia (płyn w osierdziu),• zaburzenia rytmu serca.

Badanie jest wykonywane ambulato-ryjnie i całkowicie bezbolesne. Trwa około 20 min i nie wymaga specjalnego przygoto-wania – można przed nim jeść, pić i przyj-mować leki. Do badania pacjent rozbie-ra się do pasa i kładzie na lewym boku lub na plecach, z lewą ręką pod głową. Lekarz przykłada do klatki piersiowej sondę pokry-tą żelem i przesuwa ją po klatce piersiowej, badając poszczególne części serca.

Badanie echo jest bezpieczne dla osób w każdym wieku, także dla dzieci i kobiet w ciąży, a w razie potrzeby można je po-wtarzać wielokrotnie bez szkody dla pa-cjenta. Mogą się mu również poddawać pa-

cjenci z wszczepionym stymulatorem ser-ca oraz kardiowerterem – defibrylatorem.

Echokardiografia obciążeniowa (stress echo)

Według standardów europejskich i wytycznych Europejskiego Towarzy-stwa Kardiologicznego (z 2010 r.) jest to uznana metoda diagnostyczna, któ-ra pozwala na wykrycie niedokrwie-nia mięśnia sercowego podczas wy-siłku fizycznego. Można również ko-rzystać ze środków farmakologicznych (stress echo z dobutaminą), ale wysiłek fizyczny jest bardziej naturalny dla na-szego organizmu i mniej inwazyjny niż leki. Badanie to przeprowadzamy w na-szej poradni od 10 lat. Polega na wy-konaniu echa serca, podczas gdy pa-cjent cały czas jedzie na rowerze sta-cjonarnym. Na badanie należy przyjść 15 minut wcześniej, aby odpocząć, nie podejmować tego dnia żadnego wysiłku fizycznego, normalnie zjeść śniadanie i jeśli lekarz prowadzący nie zalecił ina-czej – przyjąć leki.

Całodobowe ambulatoryjne badanie EKG metodą Holtera

Badanie EKG metodą Holtera (nazwa pochodzi od nazwiska twórcy tej meto-dy) wykonuje się, aby ocenić pracę ser-ca. Stanowi modyfikację zwykłego bada-nia EKG polegającą na tym, że trwa przez całą dobę, a nie kilkadziesiąt sekund. Za-pis EKG w sposób ciągły rejestrowany jest na karcie pamięci w urządzeniu wielkości telefonu komórkowego, które pacjent nosi ze sobą przez cały czas trwania badania. W tym okresie nie należy ograniczać ak-tywności fizycznej – badanie ma sens, je-śli rejestruje czynność serca podczas nor-malnego dnia (praca, zwykłe czynno-ści domowe, aktywny wypoczynek, sen). Po 24 godzinach aparat jest zdejmowany w pracowni holterowskiej, a zapisane dane ocenia kardiolog. Wynik pozwala określić częstość i regularność pracy serca (aryt-mie, dodatkowe skurcze, bloki serca lub niedokrwienie).

Na badanie trzeba się zgłosić o wy-znaczonej godzinie ze skierowaniem od kardiologa prowadzącego. Na klatce

4 ZDROWIE URSYNOWA

piersiowej pacjenta przyklejane są elek-trody – skóra jest przedtem odtłuszczana, a u mężczyzn musi być wygolona. Do elektrod kablem podłączony jest rejestra-tor wielkości telefonu komórkowego, który nosi się powieszony na szyi przez całą dobę. W dniu badania pacjenci przyjmujący na stałe leki powinni wziąć normalną daw-kę, chyba że lekarz kierujący zdecydował inaczej. Rejestratory nie są wodoodpor-ne – nie można się w nich kąpać. Co ja-kiś czas należy sprawdzić, czy elektrody są przyklejone do skóry – jeśli nie, należy je umieścić w tym samym miejscu i przy-mocować plastrem bez opatrunku. W ra-zie odłączenia się przewodu od elektro-dy przyklejonej do skóry należy go po-nownie podłączyć (najczęściej połącze-nie typu zatrzask).

Całodobowy ambulatoryjny pomiar ci-śnienia tętniczego krwi metodą Holtera

Wykonanie 24-godzinnego pomia-ru ciśnienia tętniczego krwi jest zalecane szczególnie gdy:• ciśnienie tętnicze krwi jest znacz- nie podwyższone w godzinach porannych;• występują znaczne wahania między po-szczególnym pomiarami gabinetowymi oraz pomiarami domowymi wykonywany-mi przez pacjenta;• lekarz zdiagnozował tzw. nadciśnienie tętni-cze oporne (występuje ono, gdy pacjent stosuje trzy lub więcej leków zmniejszają-cych ciśnienie w pełnych dawkach);• występują objawy sugerujące okresowe spadki ciśnienie tętniczego krwi (tj. utrata przytomności, zawroty głowy, upadki, za-słabnięcia).

Do wykonania badania niezbędne jest skierowanie od lekarza kardiologa (po-dobnie jak w wypadku holtera EKG). Na-leży przyjść około 15 minut wcześniej, aby odpocząć przed założeniem aparatu. Pie-

lęgniarka dobierze odpowiedni mankiet, aparat powiesi na specjalnej taśmie na szyi pacjenta.

Urządzenie mierzy ciśnienie w zapro-gramowanych odstępach czasu: w ciągu dnia co 15–20 minut, a w godzinach noc-nych co 30 minut. Pacjent ma za zadanie prowadzić podczas całego badania tzw. dzienniczek aktywności (godziny przyjmo-wania leków, godziny odpoczynku, aktyw-ności fizycznej, pory posiłków oraz sytu-acje stresowe).

Automatyczny 24-godzinny pomiar ci-śnienia tętniczego krwi (potocznie zwany holterem ciśnieniowym) jest badaniem nie-inwazyjnym.

Na podstawie tego badania lekarz może nie tylko rozpoznać nadciśnienie tęt-nicze, ocenić skuteczność leczenia, ale także oszacować ryzyko sercowo-naczy-niowe pacjenta.

Test wysiłkowy kardiologiczny (EKG wysiłkowe)

Badanie to polega na ocenie zmian za-chodzących w sercu podczas wysiłku fizycz-nego (marsz na bieżni z ruchomym chodni-kiem lub jazda na rowerze stacjonarnym).

W czasie wysiłku w zapisie EKG mogą się pojawić zmiany, które nie wy-stępują w spoczynkowym badaniu EKG. Badanie wykonuje się – na zlecenie le-karza kardiologa – w przebiegu i przy podejrzeniu choroby wieńcowej, bólów w klatce piersiowej, po zawale mięśnia sercowego, po zabiegu rozszerzania zwężonych tętnic wieńcowych za pomo-cą balonu lub stentu (sprężynki rozsze-rzającej chorą tętnicę) – aby ocenić, czy nastąpiła poprawa ukrwienia serca, oraz po operacjach serca (bajpasach) – aby ocenić, czy nastąpiła poprawa ukrwie-nia, a w związku z tym poprawa wydol-ności serca.

Badanie służy do:• wykrywania niedokrwienia mięśnia serco-wego (choroby niedokrwiennej serca),• oceny arytmii (zaburzeń w rytmie pra-cy serca),• oceny ciśnienia tętniczego, (w czasie wy-siłku mogą wystąpić nieprawidłowe warto-ści ciśnienia tętniczego krwi, które w życiu codziennym mogą zagrażać choremu,• oceny wydolności fizycznej pacjenta.

W trakcie tego badania u osób chorych mogą się pojawić objawy niedokrwienia lub niewydolności serca – np. bóle w klat-ce piersiowej, duszność lub zawroty głowy – najczęściej ustępujące po zakończeniu badania, należy jednak niezwłocznie po-informować o nich prowadzącego badanie kardiologa.

Na badanie należy się zgłosić 15 min wcześniej, koniecznie po odpo-czynku. Trwa ono 10–15 min (zależy to od wydolności fizycznej badanego oraz od wielu innych parametrów oce-nianych przez lekarza wykonujące-go badanie, m.in. ciśnienia krwi i tęt-na). Zwykle składa się z kilku etapów, w czasie których co 3 min zwiększane jest obciążenie (bieżnia przyśpiesza i unosi się do góry). W dniu badania pa-cjenci przyjmujący na stałe leki powin-ni przyjąć codzienną dawkę, chyba że lekarz prowadzący zaleci inaczej. Na-leży unikać większych wysiłków fizycz-nych, zjeść normalne śniadanie oraz nie smarować się balsamem po poran-nej toalecie.

5

mgr Barbara Englertpielęgniarka

Poradnia Kardiologicznaprzychodnia przy ulicy Na Uboczu 5

Pielęgnacja skóry niemowląt i dzieci

6 ZDROWIE URSYNOWA

Niemowlę i małe dziecko nie są miniaturami dorosłych, również ich skóra wykazuje szereg odmienności w budowie i funkcji, co wynika z mniejszego stopnia jej dojrzałości.

Zdecydowanie cieńsza i bardziej prze-puszczalna warstwa rogowa, mniejsza ak-tywność gruczołów potowych i łojowych, pH zbliżone do obojętnego powodują więk-szą jej wrażliwość na szkodliwe oddzia-ływania środowiskowych czynników ze-wnętrznych (promienie UV, wszechobec-ne substancje alergizujące, czynniki za-kaźne, zbyt wysokie i niskie temperatury).

U małych wcześniaków urodzonych po-niżej 24. tygodnia życia nie ma wcale war-stwy rogowej, co predysponuje je do zwięk-szonej utraty wody i łatwości nadkażania bakteryjnego skóry przy nieprawidłowej pie-lęgnacji. Częściowo przeciwdziała tym nie-korzystnym okolicznościom maź płodowa, która jest usuwana w pierwszych dniach ży-cia podczas czynności pielęgnacyjnych.

Skóra niemowląt do 6. miesiąca życia jest bardziej wrażliwa na macerację, otarcia i urazy z powodu „luźniejszej” budowy, mniejszej liczby włókienek łączących naskó-rek ze skórą właściwą i skóry z tkanką pod-skórną oraz bardziej podatna na przegrza-nie i powstawanie odparzeń (kombinezon + pampers i przegrzanie, np. podczas dłuż-szej jazdy samochodem). Odczyn pH obni-ża się stopniowo do 5–5,5, a kwaśny odczyn przeciwdziała rozwojowi niekorzystnych mi-kroorganizmów. Pod koniec 3. roku życia skóra przypomina już skórę dorosłego.

Pielęgnacja ogólna polega na oczysz-czeniu skóry, utrzymaniu jej prawidłowego nawilżenia i przeciwdziałaniu odparzeniom. Ważne jest nieoparzenie skóry przez słoń-ce, unikanie narażenia na zimny wiatr, mróz i czynniki drażniące. Odpowiedni dobór pie-luch i częste ich zmienianie (co 2–4 godziny), „wietrzenie” skóry bez pieluszki, smarowanie kremami ochronnymi do tego przeznaczony-mi zapobiegają powstawaniu pieluszkowego zapalenia skóry i ułatwiają jego leczenie.

Dzieciom (przede wszystkim nie-mowlętom) nie zaleca się tłustych emo-lientów. Stosowanie ich, zwłaszcza kilka razy dziennie, może doprowadzać do zaty-kania ujść gruczołów łojowych i prowoko-wać wystąpienie dziecięcego łojotokowe-go zapalenia skóry i trądziku niemowlęce-go. Małym pacjentom warto polecić lekkie kremy, balsamy (emulsje) lub lotiony. Apli-kuje się je dwukrotnie w ciągu doby. Nie-które emolientowe serie kosmetyczne za-

wierają substancje roślinne przeciwzapal-ne, odkażające i przeciwświądowe, tani-nę, ectoinę – dające korzystny efekt pielę-gnacyjny, należy jednak sprawdzić w ulot-ce od producenta, do jakiej skóry i od ja-kiego wieku są dopuszczone do stosowa-nia oraz ile razy dziennie.

Dorosłym z mocno wysuszoną skó-rą można polecić maści i kremy, zwłasz-cza gdy np. atopii towarzyszy również su-chość skóry związana z wiekiem. W przy-padku AZS (atopowe zapalenie skóry), szczególnie u dzieci, zaleca się stosowa-nie linii preparatów pielęgnacyjnych tej sa-mej firmy. Łatwiej jest wtedy ustalić „wino-wajcę” ewentualnych podrażnień skóry. W atopowym zapaleniu skóry obserwuje-my zjawisko tachyfilaksji, czyli przyzwy-czajenia skóry do emolientu, i stopniowy zanik efektu terapeutycznego. W takiej sy-tuacji wskazana jest zmiana emolientu. Niektóre firmy farmaceutyczne, zwłaszcza francuskie, produkujące emolienty w od-mienny sposób oznakowują swoje produk-ty. I tak balsam ma konsystencję kremu, a krem – balsamu. Dlatego zalecane jest dokładne czytanie ulotek przylekowych. Ważne jest zakładanie dzieciom miękkich, przewiewnych ubranek z włókien natural-nych, bez tworzyw sztucznych, oraz pra-nych w środkach do tego przeznaczonych, nieperfumowanych i niebarwionych.

W całościowym podejściu np. do skó-ry atopowej należy zwrócić również uwagę na sposób jej codziennej pielęgnacji. Zale-cane są krótkie, prysznicowe kąpiele, tem-peratura wody nie powinna przekraczać 37°C, a do mycia wskazane jest używanie syndetów, czyli syntetycznych detergentów, tzw. mydeł bez mydła. Są pozbawione do-datków silnie konserwujących, zapachów i barwników. Często zawierają substancje zmiękczająco-natłuszczające. Problem su-chości skóry dotyczy nie tylko pacjentów z AZS. W naszym klimacie stosunkowo czę-sto spotykamy się z przesuszeniem skóry na podudziach, przedramionach i bokach tułowia, któremu towarzyszy świąd. Taką dolegliwość nazywamy egzemą zimową.

Lotiony działają na powierzchni na-skórka. Blokują kanały transportu wody do skóry właściwej i chłoną wilgoć z otacza-jącego powietrza. Kremy działają podob-

nie, ale dodatkowo natłuszczają powierzch-nię warstwy rogowej. Z kolei maści mają je-dynie właściwości natłuszczające naskó-rek, nie wchłaniają się do głębszych warstw skóry. Podział postaci fizycznych emolien-tów zależy od zawartości wody w prepara-cie. I tak maści zawierają poniżej 40% wody, kremy w granicach 40%, a lotiony więcej niż 40%. Mocznik dodawany do emolientów, w zależności od stężenia, działa na skórę nawilżająco (w stężeniu do 10%) lub kerato-litycznie (w stężeniu powyżej 10%).

Parę słów o alergiiNiektóre hipotezy naukowe sugerują,

że ekspozycja na różne mikroorganizmy we wczesnym dzieciństwie może powodować rozwinięcie się tolerancji immunologicznej na nie i w ten sposób zmniejszyć ryzyko rozwo-ju alergii w późniejszym czasie. Sama eks-pozycja na czynniki mikrobiologiczne w du-żej mierze zależy zaś od domowych zwycza-jów. Czy więc ich modyfikacja może uchronić dzieci przed alergią? Obecnie coraz częściej mówi się, że jest to możliwe. Zbadanie wła-śnie tego zagadnienia było celem szwedz-kich naukowców. Okazało się, że ręczne mycie naczyń było związane ze zmniejszo-nym ryzykiem rozwoju chorób alergicznych. Autorzy pracy sugerują, że mniej efektyw-ne pod względem niszczenia drobnoustro-jów ręczne mycie naczyń może indukować tolerancję immunologiczną dzięki zwiększo-nej ekspozycji na mikroorganizmy. Jest to kolejny głos mówiący, że zbyt sterylne wy-chowanie małych dzieci może przynieść im więcej szkody niż pożytku (układ od-pornościowy, zamiast „ćwiczyć się” na bak-teriach, wirusach, czy pasożytach, zaczyna walczyć z własnymi tkankami i tak generu-ją się choroby alergiczne). Przytaczając po-wyższe stwierdzenia, nie namawiam tutaj do niestaranności w opiece pielęgnacyjnej nad małym dzieckiem, tylko do zachowania pew-nego rozsądku i nieprzesadzania z nadmier-ną sterylnością w jego otoczeniu. Wiele sub-stancji przenika przez skórę zdrową, a tym bardziej przez uszkodzoną, i staje się po ja-kimś czasie u osób z predyspozycją alerge-nem kontaktowym, co ujawnia się po latach uczuleniem np. na cynk (alergen zawarty w smogu, a tak popularnie stosowany w środkach do pielęgnacji skóry).

Czy wiesz czym są pneumokoki i dlaczego warto chronić przed nimi dzieci?

Pneumokoki to bakterie, które „mieszkają” w nosach i gardłach zdrowych dzieci oraz osób dorosłych – i jest to zjawisko powszechne. Szacuje się, że ponad 60% maluchów uczęszczających do żłobków i przedszkoli oraz ok. 22% dzieci wychowywanych w domu jest nosicielami pneumokoków.

Samo nosicielstwo nie jest chorobą, jednak w sytuacji osłabienia odporności, np. w wyni-ku infekcji wirusowej, chociażby grypy bakterie te mogą przedostać się do ucha środkowe-go czy zatok wywołując zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok oraz zapalenie płuc.

Pneumokoki mogą także przełamać bariery ochronne i przedostać się do krwi, a z krwią do płynu mózgowo-rdzeniowego czy płuc, powodując ciężkie choroby takie jak zapale-nie opon mózgowo- rdzeniowych, sepsę czy zapalenie płuc z bakteriemią.

W Warszawie realizowane są bezpłatne szczepienia przeciwko pneumokokom dla dzieci w wieku

od 24 do 36 miesiąca życia.Zachęcamy do konsultacji z lekarzem i rozpatrzenia możliwości szczepienia.

Program finansowany ze środków Miasta Stołecznego Warszawy.

Na szczęście można dziecko przed tym zabezpieczyć poprzez szczepienia!

R E K L A M A

Odpowiednia profilaktyka i pielęgna-cja skóry dziecięcej jest bardzo istotna, gdyż zapobiega rozwojowi różnych der-matoz oraz pomaga w ich leczeniu, a bez niej takie leczenie jest wręcz niemożliwe i nieefektywne. Ważna jest współpraca pacjentów z chorobami skóry czy rodzi-ców małych pacjentów z lekarzami róż-nych specjalności oraz tychże specjali-stów między sobą, aby jak najlepiej pomóc chorym, a i zdrowym pomóc jak najdłu-żej zachować dobrą kondycję. We współ-czesnym, zbiurokratyzowanym (oby tego było jak najmniej) modelu opieki zdrowot-nej wcale nie jest to proste dla żadnej ze stron. „Tęsknię za byciem lekarzem” – na-pisała jedna z moich koleżanek w porta-lu dla lekarzy. „Dziś zamiast kolacji ster-ta biurokracji (…) Marzenia spełnić, misją je wypełnić, aby życie ludzkie w ręce brać” – śpiewa młoda adeptka sztuki lekarskiej w piosence „Rezydenci”. Ja dodaję: z pro-fesjonalizmem i pokorą, czego sobie, mło-demu narybkowi medyków i Czytelnikom życzę dla wspólnego dobra.

ZDROWIE URSYNOWA 7

lek. Irena Sadowska-Jurkowskaspecjalista dermatologii dziecięcej

przychodnia przy ul. Na Uboczu 5

Zapraszamy na szczepienia przeciw pneumokokom w ramach programu profilaktycznego

„Zdrowie, Mama i Ja, etap II” finansowanego ze środków miasta stołecznego Warszawy

Program profilaktyki zakażeń pneumokokowych u dzieci w wieku od 24 do 36 miesiąca życia, zamieszkałych na terenie Warszawy, przy zastosowaniu trzynastowalentnej (PCV 13) szczepionki przeciwko pneumokokom.Więcej informacji w poradniach pediatrycznych:• ul. Na Uboczu 5, tel. 22 648 68 10• ul. Romera 4, tel. 22 643 04 98• ul. Kajakowa 12, tel. 22 855 47 37

8 ZDROWIE URSYNOWA

Ewa Czerniaklekarz pediatra

specjalista chorób płucprzychodnia przy ul. Zamiany 13

Pulmonologia dziecięca

Choroby układu oddechowego są jednym z najczęstszych powodów zgłoszeń do lekarza. Le-czą je różni specjaliści, przede wszystkim podstawowej opieki zdrowotnej: pediatrzy i medycy-ny rodzinnej. Pacjenci ze schorzeniami przewlekłymi, ciężkimi, nawracającymi trafiają do po-radni specjalistycznych: laryngologicznej (górne drogi oddechowe) lub pulmonologicznej (dol-ne drogi oddechowe). Nazwa „pulmonologia” wywodzi się od łacińskiego słowa pulmo – płuco.

Dzieci, które często chorują na infek-cje dolnych dróg oddechowych, jak zapa-lenia oskrzeli i płuc, stanowią dużą część pacjentów poradni chorób płuc. Dla mło-dych, pracujących rodziców, którzy są zmuszeni do posyłania dzieci do żłobków i przedszkoli, takie choroby są dużym problemem. Często dochodzi do wzajem-nych zakażeń między rodzeństwem, a im młodsze dziecko, tym przebieg choroby bywa cięższy, niekiedy wymaga leczenia szpitalnego.

Przyczyny poważniejszych chorób dolnych dróg oddechowych są bardzo różne. Na pierwszy plan u maluchów wy-suwa się typowa dla tego wieku niedojrza-łość układu odpornościowego oraz odde-chowego. Nabywanie tej dojrzałości trwa przez kilka pierwszych lat życia dziecka i przebiega w sposób indywidualny. Inne przyczyny chorób to m.in. wczesna kolek-tywizacja dzieci w żłobkach, przedszko-lach, klubikach, a także alergie, scho-rzenia laryngologiczne, refluks żołądko-wo-przełykowy, wady układu oddecho-wego i krążenia, narażenie na dym tyto-niowy, zanieczyszczenie powietrza, dieta nieodpowiednia do wieku, stres oraz czę-ste spędzanie czasu w pomieszczeniach zamkniętych, szczególnie przed telewizo-rem lub komputerem.

Każda z tych przyczyn chorób układu oddechowego wymaga odrębnej diagno-styki i wdrożenia innego postępowania.

Drugą, liczną grupę pacjentów porad-ni pulmonologicznej stanowią dzieci cho-rujące na astmę oskrzelową – alergiczną i niealergiczną. Wymagają one zazwyczaj przewlekłego, systematycznego leczenia wziewnego przeciwzapalnego. Każde na-głe odstawienie leków lub przyjmowanie ich niesystematycznie może prowadzić do zaostrzenia objawów choroby. Zaostrze-nia zdarzają się także w przebiegu infekcji oraz przy narażeniu na uczulające alerge-ny, np. w czasie sezonu pylenia roślin. Wy-maga to ścisłej współpracy z lekarzem i in-tensyfikacji stosowanej terapii.

Monitorowanie przebiegu leczenia i stanu dróg oddechowych możliwe jest dzięki badaniu spirometrycznemu, które można wykonać w poradni specjalistycz-nej. Badanie to zakłada aktywną współ-pracę pacjenta, więc wykonywane jest u dzieci od mniej więcej 6. roku życia.

Wszelkie przewlekłe i nawracające choroby układu oddechowego mają wpływ na codzienne samopoczucie dziecka, na jego aktywność ruchową i wydolność fi-zyczną. Infekcje układu oddechowego są

główną przyczyną nieobecności w przed-szkolu i szkole, szczególnie w okresie je-sienno-zimowym. Dlatego tak ważne są wszelkie działania profilaktyczne – od uprawiania sportu, aktywnego spędza-nia czasu na świeżym powietrzu, harto-wania (na miarę małego człowieka), uni-kania dymu tytoniowego, po szczepienia ochronne, przyjmowanie witaminy D i od-powiednich suplementów diety. Wszystko to pomaga wzmocnić naturalną odporność organizmu dziecka. Ważne są także wcze-sne włączanie leczenia łagodzącego ob-jawy oraz długość stosowanej kuracji, bo zbyt krótkie leczenie może prowadzić do nawrotu choroby lub przejścia jej w stan przewlekły.

Objawem najbardziej charakterystycz-nym jest kaszel. Może on być wynikiem nie tylko chorób dolnych dróg oddechowych, ale także symptomem schorzeń laryngo-logicznych, alergologicznych, gastrolo-gicznych, kardiologicznych czy też sta-nów emocjonalnych, dlatego diagnosty-ka i leczenie kaszlu często wymaga ści-słej współpracy specjalistów wielu dyscy-plin medycznych.

ZDROWIE URSYNOWA 9

Joanna Szymańskamgr dietetyki

przychodnia przy ulicy Na Uboczu 5

Zmieniła się nazwa – obecnie to Piramida Zdrowego Żywienia i Aktyw-ności Fizycznej, bo na naszą kondycję zdrowotną wpływa nie tylko to, co jemy, ale również to, jak bardzo jesteśmy aktywni fizycznie. Korzystny dla zdrowia jest każdy rodzaj tej aktywności oraz jej regularność (najlepiej uprawiać ją codziennie przez 30–45 minut), co w połączeniu z właści-wą dietą chroni przed rozwojem nadwagi i otyłości z ich konsekwencjami.

Poziomy piramidyNajwiększą zmianą w nowej piramidzie

jest przesunięcie warzyw i owoców na pierwsze miejsce wśród grup produktów spożywczych. Awans zawdzięczają do-broczynnemu działaniu na organizm przez redukcję ryzyka wystąpienia chorób ukła-du krążenia oraz nowotworów. Zaleca się spożywać co najmniej 400 g warzyw i owoców dziennie (górnego limitu nie okre-ślono), przy czym warzyw ma być 3-krot-nie więcej niż owoców i powinny stanowić przynajmniej połowę posiłku. Wybierać trzeba produkty o różnych kolorach (do-starczają innych witamin, składników mi-neralnych, antyoksydantów), a połwa z nich powinna być spożyta na su-rowo.

Przesunięcie warzyw i owo-ców ku podstawie piramidy nie zmienia dotychczaso-wych zaleceń w odniesie-niu do produktów zbo-żowych. Trzeba je spożywać kilka razy dziennie, najlepiej w postaci peł-n oz i a r n is te j , z a w i e r a j ą -cej więcej witamin z gru-py B,

składników mineralnych i błonnika regulu-jącego pracę przewodu pokarmowego, za-pobiegającego nowotworom jelita grubego, redukującego poziom cholesterolu i dające-go uczucie sytości po posiłku.

Kolejny poziom piramidy zajmują pro-dukty mleczne. Szczególnie zaleca się co-dzienne picie 2 szklanek mleka o zawartości tłuszczu do 2%, zamiennie z kefirem lub jo-gurtem. To bardzo dobre źródła wapnia. Sery podpuszczkowe, tzw. żółte, mają – co praw-da – wapnia więcej, ale z powodu wysokiej kaloryczności ogranicza się ich spożycie.

Piąty poziom piramidy to źródła warto-ściowego białka w postaci ryb, mięs, wę-dlin, jaj i nasion roślin strączkowych. Naj-bardziej zalecane są ryby i jaja. Ryby mor-skie dostarczają nienasyconych kwasów tłuszczowych n3 o działaniu przeciwza-palnym, przeciwkrzepliwym i powinny być spożywane minimum 2 razy tygodniowo. Jajka są pokarmem niemalże kompletnym, a zawarty w żółtku cholesterol, jak się oka-zuje, nie jest dla nas szkodliwy. Zdrowy człowiek może w tygodniu zjeść 5–6 jajek. Mięso, zwłaszcza czerwone, i przetwory (wędliny) należy ograniczyć do 0,5 kg ty-godniowo. Niedawno uznane zostały za produkty rakotwórcze, więc lepiej zastą-pić je rybami i drobiem. Dobrym zamienni-kiem mięsa są rośliny strączkowe. Spoży-te dwa razy w tygodniu w postaci zup, sa-

łatek, past dostarczą białka i błonnika.Zdrowe żywienie nie oznacza eli-

minacji tłuszczu z diety. Po pro-stu niezdrowe tłuszcze zwierzę-

ce zastępujemy roślinnym i ry-bim. Potrzebujemy ich do pra-

widłowego rozwoju, funkcjo-nowania i zabezpieczenia

przed chorobami ser-cowo -nacz yniow ymi

i nowotworami. Źró-dłem nienasyco-

nych kwasów tłuszc zow ych

są oleje oraz o r z e c h y ,

mig da ł y i nasio-

na oleiste (dynia, słonecznik, siemię lnia-ne, sezam), które pojawiły się w piramidzie po raz pierwszy. Wystarczającą ilość zdro-wego tłuszczu zapewnią 2 łyżki oleju (oli-wa, rzepakowy, lniany) spożytego na zim-no w sałatkach oraz garść orzechów.

Czego unikaćPiramida podpowiada nam również,

czego należy unikać. Po pierwsze, alko-holu. Po drugie, cukru i słodyczy – zdro-wiej jest zastąpić je owocami i orzechami. Po trzecie, soli, która wpływa na wzrost ci-śnienia krwi, zwiększa ryzyko zawału ser-ca i udaru mózgu. Robiąc zakupy, nale-ży wybierać produkty o niskiej zawartości soli, potraw przygotowywanych w domu nie dosalać, a smak nadawać, używając różnych ziół i przypraw. Potrafią one wpły-nąć korzystnie na zdrowie, m.in. zmniej-szając stany zapalne czy redukując poziom cholesterolu.

WodaDobra dieta oznacza też właściwe na-

wodnienie organizmu. Dzienna podaż to co najmniej 1,5 litra płynów, a najważniej-szym napojem pozostaje woda. Nowo-ścią jest zaliczenie kawy i herbaty do pro-duktów prozdrowotnych. Kawa naturalna i bezkofeinowa wypijana w ilości 3–5 filiża-nek dziennie zmniejsza ryzyko zgonu z po-wodu chorób układu krążenia, redukuje ry-zyko rozwoju cukrzycy, choroby Parkinso-na oraz niektórych nowotworów. Korzyst-ne działanie wykazuje także herbata zie-lona i czarna.

Nowa piramida wskazuje drogę pro-wadząca do długiego, zdrowego życia. Jej żywieniową ideę można zawrzeć w sfor-mułowaniu: minimum soli, cukru, tłusz-czu, maksimum błonnika. Kierowana jest do ludzi zdrowych, natomiast w przypad-ku osób dotkniętych chorobami koniecz-na może się okazać modyfikacja przedsta-wionych zaleceń.

Zmiany w piramidzie żywieniowejPiramida zdrowego żywienia w prosty sposób przedstawia zasady prawidłowego odży-wiania, oparte na najnowszej wiedzy o żywności i jej wpływie na zdrowie człowieka. Nie-dawno opublikowana przez Instytut Żywności i Żywienia aktualna piramida znacznie róż-ni się od poprzedniej wersji z 2009 roku.

Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej

10 ZDROWIE URSYNOWA

Ruch lekiem nie tylko dla seniorów

Ruch jest nieodłącznym elementem życia człowieka i stanowi podstawową formę jego ak-tywności życiowej. Wybór formy aktywności fizycznej dla osób zdrowych nie stwarza takich trudności, jak w wypadku osób cierpiących na różne dolegliwości, ale nawet wtedy daje wy-mierne korzyści i poprawia ogólną sprawność. Większość pacjentów, niezależnie od wieku, może wykonywać różnego rodzaju ćwiczenia nie tylko w poradniach rehabilitacyjnych.

Ćwiczenia izometryczne Zarówno młodym spędzającym dużo

czasu przed komputerem i telewizorem, jak też seniorom z deformacją kręgosłu-pa piersiowego, m.in. w przebiegu oste-oporozy, zalecane są ćwiczenia wymy-ślone w Mayo Clinic w USA w 1982 roku przez doktor Sinaki. Można je wykony-wać w domu i w biurze w pozycji siedzą-cej, dzięki czemu są bezpieczne nawet dla osób starszych z zawrotami głowy, a także nie przeszkadzają w pracy oso-bom zawodowo czynnym.

Polegają one na napięciach izome-trycznych mięśni grzbietu (tzn. występu-jących np. podczas ściągania łopatek). Należy je wykonywać systematycznie, kilka razy dziennie po kilka powtórzeń w jednym cyklu, utrzymując napięcie mię-śni przez kilka sekund. Rano i wieczorem podczas leżenia na niezbyt miękkim pod-łożu można je wykonywać, wciskając łok-cie w podłoże.

W celu profilaktyki pierwotnej i wtór-nej bólów krzyża wskazane jest wykony-wanie w pozycji leżącej napięć izometrycz-nych mięśni prostych i skośnych brzucha. Jedne i drugie stanowią tzw. gorset mię-śniowy, który przez wytwarzanie tłocz-ni brzusznej stabilizuje (,,podpiera”) odci-nek lędźwiowy kręgosłupa i przeciwdziała dolegliwościom bólowym kręgosłupa. Le-żąc na plecach na twardym podłożu, nale-ży skierować zgięte łokcie do zgiętych ko-lan, nie dotykając ich, i utrzymać to napię-cie przez kilka sekund. Jeśli będziemy zbli-żać kończyny naprzemiennie (prawy ło-kieć – lewe kolano i odwrotnie), to wzmoc-nimy mięśnie skośne brzucha.

Ćwiczenia równoważne i ogólnie usprawniające

W związku z dość częstym występo-waniem zawrotów głowy i zaburzeń rów-nowagi zwłaszcza u seniorów wskazane jest wykonywanie ćwiczeń równoważnych. Można je wykonywać w domu, na stojąco, przy stabilnych meblach, a także na sie-dząco. Polegają one na wychylaniu tuło-wia na boki, staniu na jednej nodze itp.

Wszystkie ćwiczenia z naprzemienny-mi wymachami kończyn górnych i dolnych podczas marszu lub w pozycji leżącej po-wodują dotlenienie organizmu i poprawiają ruchomość stawów. W razie niesprzyjają-cych warunków pogodowych można cho-dzić krokiem marszowym po mieszkaniu przy otwartych oknach.

Nordic walkingNording walking jest formą aktywno-

ści dostępną dla każdego, ponieważ moż-na go uprawiać o każdej porze roku, w róż-nych miejscach i przy bardzo niewielkich nakładach finansowych.

Dobry trening techniki nordic walkingu usprawnia układ oddechowy i sercowo-naczyniowy, rozwija też mięśnie kończyn dolnych. Ponadto w porównaniu ze zwy-kłym chodem pozwala spalić więcej kalo-rii. Kijki pomagają również w utrzymaniu lepszej postawy, równowagi i stabilności podczas chodu w trudnym terenie. Warto zaznaczyć, że nordic walking, zwłaszcza uprawiany grupowo, sprzyja również roz-wojowi życia towarzyskiego.

11ZDROWIE URSYNOWA

Pływanie i aqua aerobicPływanie jest świetną formą rehabilitacji,

bo odciąża stawy, wzmacnia mięśnie, tre-nuje układ oddechowy i krążeniowy. Pod-czas ruchów w wodzie angażujemy prawie wszystkie mięśnie, zwiększa się pojemność płuc, korygują wady postawy. Stylem najko-rzystniejszym dla kręgosłupa jest pływanie na grzbiecie, bo pracują wtedy mięśnie koń-czyn, brzucha i pośladków, które trzeba na-pinać, by utrzymać się na powierzchni wody. Nie powoduje przy tym bólów krzyża zwią-zanych z nadmierną lordozą lędźwiową.

Aqua aerobic to szczególna forma ćwi-czeń w wodzie – jest odpowiednia prak-tycznie dla każdego, ponieważ odciąża sta-wy, a zwiększenie siły mięśni jest zależne od szybkości ruchów wykonywanych w wo-dzie. Nadwaga, bóle pleców czy kolan nie są przeciwwskazaniem do tych ćwiczeń.

Tai chiTa forma ćwiczeń pochodzi ze staro-

żytnych Chin. Tai chi („wielki węzeł”, „wspa-

niały cel”) to system 108 ćwiczeń zdro-wotnych wykonywanych powoli, płynnie, w określonym porządku, w celu wzmoc-nienia mięśni i uelastycznienia ich. Tre-ning składa się głównie z ćwiczeń rozcią-gających, a także wszelkiego rodzaju ob-rotów. Jest to forma ruchu bezpieczna dla wszystkich grup wiekowych, zalecana tak-że seniorom.

Gorąco zachęcam do zadbania o po-prawę swojej sprawności fizycznej i samo-poczucia. Wiadomo przecież, że wysiłek fizyczny wyzwala w organizmie endorfiny, inaczej zwane hormonami szczęścia. Oso-bom, które nie czują się jeszcze przeko-nane o konieczności uprawiania ćwiczeń gimnastycznych przypominam myśl Woj-ciecha Oczki, XVI-wiecznego lekarza pol-skich królów: ,,Ruch zastąpi wiele leków, ale żaden lek nie zastąpi ruchu”.

lek. Katarzyna Beroud-Ostaszewska specjalista chorób wewnętrznychprzychodnia przy ul. Na Uboczu 5

12 ZDROWIE URSYNOWA

ZDROWIE URSYNOWA 13

Poród siłami natury a cesarskie cięcie

dr n. med. Marta Szajnik-Szczepańskispecjalista ginekolog położnik

przychodnia przy ulicy Romera 4

Ursynowska Szkoła Narodzinul. Na Uboczu 5

Informacje i zapisy:

Grażyna Szymańska - położna

tel. 669 526 879

Kursy finansowane ze środków m.st. Warszawy przysługują Paniom, które spełniają jeden z niżej wymienionych warunków:

• posiadają meldunek stały lub czasowy w Warszawie,• przebywają w domu matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży

lub innej placówce opiekuńczej na terenie m.st. Warszawy lub takiej, z którą m.st. Warszawa podpisało właściwą umowę,

• rozliczające podatek dochodowy od osób fizycznych we właści-wym organie podatkowym na terenie m.st. Warszawy.

• Kurs w 100% finansowany jest ze środków m.st. Warszawy.

Czas oczekiwania na narodziny dziecka jest wyjątkowy. To okres przygotowań, robienia planów, porządkowania myśli o nowej roli – mamy. Jednak między byciem w ciąży a wzię-ciem na ręce nowo narodzonego dziecka jest poród. Sposób, w jaki przebiega, ma ogrom-ne znaczenie zarówno dla kobiety, jak i jej dziecka.

Poród siłami natury i cesarskie cięcie to całkowicie inne drogi urodzenia dziecka. Cesarskie cięcie jest operacją przeprowa-dzaną w czasie ciąży lub porodu, polegają-cą na przecięciu powłok brzusznych i mię-śnia macicy w celu wydobycia płodu i wy-konywaną ściśle ze wskazań medycznych. Poród siłami natury jest fizjologią i pozosta-je najlepszą opcją dla matki i jej dziecka.

Bardzo trudno przewidzieć przebieg porodu, gdyż istnieją indywidualne różni-ce w jego szybkości i łatwości. Do czynni-ków wpływających na przebieg porodu za-licza się: wielkość płodu, budowę kanału rodnego, opór tkanek miękkich dna mied-nicy i krocza, siłę i częstość skurczów ma-cicy oraz liczne niepoznane w pełni czyn-niki determinujące położenie płodu.

Poród fizjologicznyJest to trwający kilka–kilkanaście go-

dzin akt, w czasie którego wskutek regu-larnych skurczów porodowych dochodzi do rozwierania się kanału szyjki i wydala-nia płodu z macicy. Nadzór i prowadzenie porodu rozpoczynają się po rozpoznaniu jego początku. Dla ciężarnej oznaki roz-poczynania się porodu to bóle skurczo-we, odchodzenie krwistego śluzu, odpły-wanie wód płodowych. Kontrola przebiegu porodu z uwzględnieniem czasu, rozwar-cia ujścia szyjki, ułożenia i szybkości zstę-powania części przodującej płodu opiera się na badaniach przez pochwę oraz mo-nitorowaniu stanu ogólnego rodzącej i sta-nu płodu. Podczas przeżynania się główki

płodu dochodzi do maksymalnego napię-cia tkanek miękkich pochwy i krocza matki. W celu zapobiegania pęknięciom tkanek miękkich i zmniejszenia ryzyka powikłań u matki rodzenie się płodu musi następo-wać możliwie powoli, tj. powinno być kon-trolowane. W chwili, gdy zagraża pęknię-cie krocza, wykonuje się jego nacięcie. Po urodzeniu noworodka następuje odpępnie-nie. Noworodka po ocenie jego stanu ogól-nego podaje się matce. Pierwsze przysta-wienie zdrowego noworodka do piersi mat-ki powinno nastąpić 30 minut po porodzie.

Poród kończy się wydaleniem łożyska. Po jego kontroli niezwłocznie zaopatruje się ranę krocza oraz ewentualne uszko-dzenia szyjki i śluzówki pochwy, po czym matka pozostaje w okresie nadzoru popo-rodowego mniej więcej przez dwie godzi-ny na sali porodowej. Do największych za-let porodu siłami natury należy fakt, że to dziecko daje znak, że jest już gotowe do przyjścia na świat i że matka ma nieprze-rwany kontakt z rodzącym się dzieckiem. Nie bez znaczenia pozostaje szybka rege-neracja sił po porodzie naturalnym – za-zwyczaj już po dwóch godzinach kobieta samodzielnie wstaje i karmi swoje dziecko.

Cesarskie cięcieWydobycie płodu metodą cesarskiego

cięcia jest najczęściej wykonywaną opera-cją położniczą. W każdym przypadku nale-ży dokładnie określić wskazania do zabie-gu i tryb jego wykonania. Decyzja zapada w gabinecie lekarskim. Podejmuje ją pa-

cjentka wraz z lekarzem prowadzącym cią-żę na podstawie wskazań medycznych i po przedstawieniu zagrożeń i powikłań. Znie-czuleniem z wyboru do cesarskiego cięcia jest znieczulenie przewodowe, które cechu-je się dużym bezpieczeństwem w odniesie-niu do matki i dziecka. Znacznie zmniej-sza ryzyko zachłyśnięcia, redukuje o poło-wę okołooperacyjną utratę krwi i wiąże się z szybszym uruchomieniem pacjentki.

Istnieje szereg wskazań do cięcia ce-sarskiego, najczęstsze z nich to brak po-stępu porodu, groźba niedotlenienia dziec-ka, nieprawidłowe położenie płodu, duża masa płodu (powyżej 4,5 kg), łożysko przodujące. Cesarskie cięcie w nagłych przypadkach ratuje życie, jest szybkie i bezbolesne. Ale to poważna operacja, która wiąże się z ryzykiem komplikacji śródoperacyjnych, takich jak uraz pęche-rza moczowego, moczowodów czy krwo-toki związane z pęknięciem macicy. Po operacji przez długi czas utrzymuje się ból brzucha, a czasem popunkcyjne bóle gło-wy związane ze znieczuleniem. Pacjent-ki po cesarskim cięciu są najczęściej od-separowane od dziecka przez kilka go-dzin po porodzie, więc pierwsze karmienie jest zwykle opóźnione. Ponadto napotykają większe trudności w funkcjonowaniu fizycz-nym i powrocie do codziennej aktywności.

14 ZDROWIE URSYNOWA

Znieczulenie do zabiegów chirurgicznych w UCZ

Zabieg chirurgiczny wiąże się w naszej świadomości z bólem, strachem oraz niepewno-ścią efektu. Stały postęp nauk medycznych, zdobycze współczesnej techniki oraz odkrycia w dziedzinie nauk farmaceutycznych i synteza nowych leków umożliwiają łagodne i bez-pieczne przetrwanie trudnego czasu hospitalizacji i zabiegu.

Specjalizacją medyczną, która trosz-czy się o dobrostan chorego i zapewnia bezbolesność w czasie zabiegów chirur-gicznych, jest anestezjologia (łącznie z in-tensywną terapią), a lekarzem zapewnia-jącym takie świadczenie jest anestezjolog.

Aktualnie istnieje wiele metod znieczu-lenia, aby zapewnić komfort oraz uśmie-rzyć ból pooperacyjny. Sposób znieczule-nia dobierany jest indywidualnie dla każ-dego chorego w zależności od wielu czyn-ników, w tym rodzaju i zakresu zabiegu operacyjnego, wieku, aktualnego stanu zdrowia i schorzeń współistniejących oraz stosowanego leczenia.

Wizyta anestezjologicznaNieodzownym elementem postępo-

wania okołooperacyjnego jest kwalifikacja anestezjologiczna. To wymóg medyczny i prawnie zagwarantowany każdemu cho-remu niezależnie od pilności zabiegu ope-racyjnego. Odbywa się po ustaleniu za-kresu i sposobu leczenia chirurgicznego przez chirurga.

W czasie spotkania lekarz anestezjo-log zapoznaje się z pacjentem. Przepro-wadza rozmowę na temat aktualnego sta-nu zdrowia oraz stosowanego leczenia. Z perspektywy opieki okołooperacyjnej niezwykle istotne są pytania dotyczące przebiegu wcześniejszych zabiegów chi-rurgicznych i inwazyjnych procedur dia-gnostycznych. Bardzo ważna jest informa-cja o przebytych znieczuleniach, ich prze-biegu oraz działaniach niepożądanych czy powikłaniach związanych z procedurami anestezjologicznymi.

Należy podkreślić, iż w czasie zabie-gu operacyjnego i znieczulenia chory pozo-staje pod nadzorem lekarza anestezjologa, który jest rzecznikiem dobrostanu pacjenta i gwarantem jego bezpieczeństwa. Stąd tak ważne jest zebranie szczegółowego wywia-du o aktualnym stanie chorego oraz rzetel-ne przekazanie wszystkich danych.

W trakcie wizyty odbywa się badanie lekarskie, oceniane są wyniki badań do-datkowych bądź zlecane ich wykonanie.

Omawiane są wyniki konsultacji specja-listów innych dziedzin mające znaczenie dla bezpiecznego przebiegu okresu około-operacyjnego.

Wynikiem spotkania z anestezjologiem powinno być ustalenie sposobu znieczule-nia, objaśnienie choremu w wyczerpują-cy sposób jego przebiegu oraz uzyskanie świadomej zgody na wykonanie określo-nej procedury anestezjologicznej. Towa-rzyszyć temu powinno zmniejszenie lęku i zapewnienie o wykonaniu wszystkich czynności zmierzających do redukcji bólu.

Warto pamiętać, że na wizytę aneste-zjologiczną należy zabrać aktualne wyni-ki badań podstawowych, EKG, opis RTG klatki piersiowej, oryginały lub kopie kart informacyjnych z dotychczasowego le-czenia, zaświadczenia, opinie lekarza POZ lub specjalistów o aktualnym stanie zdrowia.

Rodzaje znieczuleniaZadaniem anestezjologa jest dobór

właściwego rodzaju znieczulenia do pla-nowanego zabiegu operacyjnego, tak aby pacjent odniósł jak największe korzyści, a ryzyko związane z zabiegiem i znieczu-leniem zostało zminimalizowane.

Aktualnie rozróżnia się wiele rodzajów znieczulenia do zabiegów chirurgicznych. Nie zawsze jest konieczne zastosowanie znie-czulenia ogólnego, często korzysta się ze znieczulenia regionalnego lub analgosedacji.

Znieczulenie ogólneZnieczulenie ogólne, potocznie nazy-

wane narkozą, osiąga się przez podanie wielu leków: usypiających, przeciwbólo-wych, zwiotczających mięśnie. Podane leki działają w różnych mechanizmach na wiele struktur ośrodkowego układu nerwowego.

Znieczulenie ogólne charakteryzuje się: snem z niepamięcią, bezbolesnością, utratą napięcia mięśni. Zwyczajowo sto-suje się je w przypadkach rozległych za-biegów na dużych jamach ciała, takich jak głowa, klatka piersiowa czy jama brzusz-na, u chorych operowanych w sytuacjach

nagłych oraz w stanach, kiedy przeciw-wskazane jest znieczulenie regionalne. Zaletą znieczulenia jest stosunkowo ła-twa sterowność, tzn. szybkie zasypianie, osiągnięcie pożądanego stopnia oraz ła-twe budzenie. Istnieje kilka wariantów w zależności od drogi podania anestety-ku: znieczulenie wziewne, dożylne lub łą-czone z zastosowaniem obu wspomnia-nych sposobów bądź uzupełnienia znie-czulenia regionalnego. Stan uśpienia osią-ga się u dorosłych najczęściej po zastoso-waniu leku usypiającego drogą dożylną, z kontynuacją podawania środków znie-czulenia ogólnego drogą wziewną.

W przypadku krótkiego zabiegu cho-ry oddycha samodzielnie (tzw. znieczu-lenie ogólne dożylne, krótkie), natomiast w zabiegach dłuższych, bardziej skompli-kowanych, po osiągnięciu poziomu znie-czulenia w głębokim śnie zabezpiecza się drogi oddechowe, wykonując zabieg in-tubacji, tj. wprowadza się specjalną rur-kę do tchawicy i stosuje wentylację me-chaniczną. Mięśnie oddechowe chorego są wtedy wyłączone i „oddycha” za niego respirator. Po zakończeniu zabiegu ope-racyjnego zaprzestaje się podawania le-ków znieczulenia ogólnego i usuwa rurkę intubacyjną. Następuje powrót własnego oddechu, świadomości. Chory po krótkim czasie jest budzony w sali operacyjnej, a następnie przekazywany do sali powy-budzeniowej, pod ścisły nadzór poope-racyjny. Ocenie podlegają tam wszystkie podstawowe funkcje życiowe: stan świa-domości, ciśnienie tętnicze krwi, tętno, stopień wysycenia krwi tlenem, liczba od-dechów, ocena bólu, ilość moczu wydala-nego przez nerki.

W ostatnich dekadach rozwój nowych technik znieczulenia, wprowadzenie co-raz bezpieczniejszych leków, rozszerzone monitorowanie pracy ważnych narządów zmniejszyły liczbę powikłań wynikających z anestezji. Jednak z każdym działaniem medycznym, w tym z anestezją, może się wiązać wystąpienie zjawisk niepożąda-nych. Do niedogodności związanych z za-stosowaniem znieczulenia ogólnego nale-

żą: ogólne złe samopoczucie, uczucie roz-bicia, ból gardła, chrypka, nudności, wy-mioty czy polekowe reakcje uczuleniowe. Poważne zdarzenia niepożądane w posta-ci zatrzymania akcji serca, zawału mięśnia sercowego, zaburzeń rytmu serca zagra-żających życiu zdarzają się bardzo rzadko i zwykle wiążą się z ciężkim ogólnym sta-nem chorego.

Od początku przebiegu znieczule-nia do momentu wybudzenia, a następnie obserwacji w sali powybudzeniowej cho-ry pozostaje pod stałym nadzorem profe-sjonalnego zespołu anestezjologicznego, w którego skład wchodzi lekarz aneste-zjolog i pielęgniarka anestezjologiczna. Prowadzą dokładną obserwację chorego. Analizę stanu zdrowia umożliwia wysoko-specjalistyczny sprzęt anestezjologiczny w czasie usypiania, zabiegu i po wybudze-niu. Niemniej należy zgłaszać wszystkie wątpliwości i niepokojące objawy, w tym nasilenie dolegliwości bólowych.

Znieczulenie regionalneZnieczulenie regionalne ma formę tzw.

blokad centralnych, do których zalicza się znieczulenie podpajęczynówkowe (zwane także rdzeniowym, dooponowym, neuro-osiowym) i zewnątrzoponowe, z możliwo-ścią leczenia bólu w okresie pooperacyj-nym oraz blokad splotów i nerwów obwo-dowych (do zabiegów na kończynach gór-nych i dolnych). Specyficznym rodzajem jest znieczulenie odcinkowe dożylne (tzw. odcinkowa blokada Biera).

Zasada ogólna działania znieczulenia regionalnego polega na podaniu w okoli-ce splotów i włókien nerwowych środka, który blokuje w sposób odwracalny (na kilka godzin) przewodzenie bodźców bó-lowych w formie pobudzenia elektryczne-go. Znieczulenie regionalne jest chętnie stosowane w chirurgii krótkoterminowej z uwagi na zakres zabiegów, stosunko-wą łatwość wykonania i mniejsze obcią-żenia układowe.

W przypadku blokady centralnej (znie-czulenie podpajęczynówkowe i zewnątrz- oponowe) środek znieczulający miej-scowo o ściśle określonych właściwo-ściach fizykochemicznych podawa-ny jest przez cienką igłę do odpowied-niej przestrzeni w kręgosłupie na ści-śle określonej wysokości. Należy w tym czasie pozostać w bezruchu. Z chwi-lą podawania leku chory odczuwa cie-pło rozchodzące się w kierunku dol-nej połowy ciała, wrażenie drętwienia lub mrowienia w kierunku stóp. Następ-nie dochodzi do zablokowania motory-ki (brak możliwości poruszania kończy-nami), tzw. blokady czuciowej, czyli od-czuwania bólu (możliwe uczucie sma-gania pędzelkiem) oraz blokady autono-micznej (zablokowania funkcji z zakresu autonomicznego układu nerwowego, np. opróżnienia pęcherza moczowego). Blo-

kada jest odwracalna. Należy leżeć pła-sko do chwili jej ustąpienia, tj. powro-tu funkcji ruchowych, czucia i odruchów autonomicznych. Następnie pielęgniarka pomaga choremu w uruchomieniu, tj. po-wstaniu z łóżka. Często ten rodzaj znie-czulenia jest w trakcie jego trwania uzu-pełniany sedacją, czyli podaniem środka nasennego.

Do niepożądanych działań blokady regionalnej w postaci znieczulenia pod-pajęczynówkowego należy zaliczyć bóle krzyża w miejscu nakłucia lędźwiowego, nudności, wymioty, spadek ciśnienia krwi, popunkcyjne bóle głowy, zatrzymanie moczu, podrażnienie korzonków i splo-tów nerwowych w postaci obszaru niedo-czulicy lub przeczulicy. Ciężkie zdarzenia w postaci uszkodzenia rdzenia prowadzą-ce do niedowładu występują bardzo rzad-ko i dotyczą ściśle określonych sytuacji i stanów chorego, którym częściowo moż-na zapobiec.

Znieczulenie zewnątrzoponowe, bę-dące innym rodzajem blokady centralnej, stosowane jest rzadziej. Związane jest z za-stosowaniem cienkiego cewnika, przez któ-ry podaje się lek przeciwbólowy. Zwykle jest stosowane w rozległych zabiegach z zamia-rem leczenia bólu pooperacyjnego.

Blokady splotów i nerwówW czasie wykonywania tego rodza-

ju znieczulenia wymagane jest precyzyj-ne zlokalizowanie poszczególnych struk-tur nerwowych. Osiąga się to dzięki sty-mulacji nerwów lub coraz powszechniej-szej technice identyfikacji z wykorzysta-niem ultrasonografii.

W zakresie blokad regionalnych splo-tów nerwowych niepożądane działania mogą być związane z toksycznym efek-tem środków znieczulenia miejscowego – zwłaszcza gdy lek przedostanie się do krwioobiegu, mogą wystąpić ogólnoustro-jowe działania niepożądane z objawami neurologicznymi i kardiologicznymi, uszko-dzenie nerwów, szeroki zakres blokady.

Odcinkowe znieczulenie dożylne Odcinkowe znieczulenie dożylne osią-

ga się, podając określoną objętość środ-ka miejscowo znieczulającego do żyły kończyny operowanej, na której umiesz-cza się mankiet jak do aparatu do pomia-ru ciśnienia w celu ograniczenia rozprze-strzeniania się leku. Krążący w naczyniach lek wywołuje stan znieczulenia, objawiają-cy się początkowo mrowieniem kończyny, a następnie uczuciem jej ciężkości i brakiem

ZDROWIE URSYNOWA 15

czucia bólu. Kończyna staje się ciężka i trudno ją unieść.

Zastosowanie tej metody umożli-wia przeprowadzenie zabiegu, a po ustą-pieniu blokady bezpieczne wypisanie do domu tego samego dnia. Do niepożąda-nych zjawisk związanych z tym sposobem znieczulenia należy możliwość przedosta-nia się środka do krążenia systemowego, a zatem toksyczne działanie ogólnoustro-jowe, zbyt szybkie ustąpienie blokady wią-żące się z dolegliwościami bólowymi miej-sca operowanego. Ten rodzaj znieczulenia wydaje się przeżywać renesans we współ-czesnej anestezji.

Monitorowana opiekaanestezjologiczna

Nadzór anestezjologiczny z analgose-dacją jest metodą powszechnie stosowa-ną u pacjentów zakwalifikowanych do za-biegów diagnostycznych (np. endoskopo-wych), drobnych operacji (skórne zmia-ny miejscowe, operacja zaćmy), gdzie nie trzeba stosować znieczulenia ogólne-go, lub u osób z przewlekłymi choroba-mi układowymi, operowanych w znieczu-leniu miejscowym i wymagających nadzo-ru w czasie zabiegu operacyjnego z uwa-gi na stan ogólny. Ten sposób znieczule-nia polega na podaniu niewielkich dawek środków nasennych i przeciwbólowych w celu uspokojenia chorego i zapewnie-nia bezbolesności bez wywoływania głę-bokiego snu.

Ryzyko znieczuleniaWszystkie rodzaje znieczulenia są pro-

cedurami pomocniczymi dla leczenia chi-rurgicznego i wiążą się z pewnym ryzy-kiem. Jednak przeprowadzone prawidło-wo, z uwzględnieniem stanu chorego, nie powodują zagrożenia. U chorych z istot-nymi współistniejącymi schorzeniami, nie-stabilnym stanem ogólnym zaleca się wy-konanie planowego zabiegu i znieczulenia w szpitalu pełnoprofilowym, z możliwością konsultacji i ewentualnego leczenia przez specjalistów poszczególnych dziedzin

w okresie okołooperacyjnym. Taki sposób postępowania ustalany jest właśnie w cza-sie spotkania z anestezjologiem w trakcie wizyty przedoperacyjnej.

Jak się przygotować do zabiegu operacyjnego i znieczulenia

Wymienione poniżej zalecenia ogólne dotyczą wszystkich rodzajów znieczulenia.

W UCZ większość zabiegów i badań diagnostycznych w znieczuleniu jest wy-konywana w dniu zgłoszenia się chorego. Do zabiegu i znieczulenia należy się sta-rannie przygotować. Obowiązuje przed-operacyjna wizyta anestezjologiczna. W dniu przyjęcia do szpitala należy przy-jąć leki stosowane przewlekle wg zalece-nia lekarza anestezjologa lub lekarza pro-wadzącego oddziału zabiegowego. Można popić niewielką ilością wody – kilka łyków.

Do szpitala należy stawić się planowo w dobrostanie zdrowia, tj. bez cech zaka-żenia oraz zaostrzenia schorzeń przewle-kłych. Obowiązuje powstrzymanie się od spożywania pokarmów stałych, picia na 6 godzin przed zabiegiem oraz zakaz pale-nia tytoniu i żucia gumy. Jest to podyktowa-ne troską o bezpieczeństwo chorego w trak-cie usypiania, kiedy brak karencji pokarmo-wej grozi przelaniem się zawartości żołądka do dróg oddechowych, co prowadzi do po-ważnego uszkodzenia płuc z koniecznością dalszego leczenia, nierzadko na intensyw-nej terapii. Nie wolno spożywać alkoholu 24 godziny przed operacją.

Należy zabrać ze sobą:• niezbędną dokumentację medyczną,• leki stosowane przewlekle,• piżamę, kapcie, wodę niegatywaną, kosmetyki na pobyt jednodniowy lub krót-koterminowy.

Jeśli stosowane są leki rozrzedzające krew (przeciwzakrzepowe, przeciwpłytko-we), szczegółowy sposób postępowania jest omawiany w czasie przedoperacyj-nej wizyty przez anestezjologa lub lekarza prowadzącego.

Chorzy na cukrzycę wymagają odręb-nego sposobu przygotowania do zabiegu i znieczulenia, co dokładnie jest ustala-ne w czasie oceny przedzabiegowej. Na-leży realizować ustalenia postępowania w dniu zabiegu operacyjnego. Ogólna za-sada: chorujący na cukrzycę są znieczula-ni i operowani w pierwszej kolejności.

Bezpośrednio przed udaniem się do sali operacyjnej lub zabiegowej konieczne jest:•wyjęcie protez dentystycznych (stałe apa-raty korekcyjne nie są przeciwwskazaniem do znieczulenia),• zdjęcie biżuterii (zegarek, kolczy ki, łańcuszki, pierścionki, obrączka, piercing),• zmycie makijażu i lakieru do paznokci, usunięcie kremu,• wyjęcie soczewek kontaktowych, pozosta-wienie okularów w bezpiecznym miejscu.

W przypadku zabiegów w trybie ambu-latoryjnym jednodniowym lub krótkotermi-nowym należy zapewnić odbiór ze szpitala przez osobę towarzyszącą.

Powszechną regułą jest zapewnienie opieki w domu w ciągu kolejnych 24 go-dzin po opuszczeniu szpitala, mimo że chorzy są wypisywani w stanie ogólnym stabilnym. Jest możliwość kontaktu telefo-nicznego z jednostką w razie problemów pozabiegowych.

Po zabiegu i znieczuleniu obowiązuje zakaz prowadzenia pojazdów mechanicz-nych i obsługi urządzeń w ruchu. Nie po-winno się podejmować istotnych decyzji. Należy zastosować się do zaleceń oraz in-strukcji w kartach informacyjnych leczenia szpitalnego.

W UCZ priorytetem wszystkich dzia-łań medycznych jest bezpieczeństwo cho-rego. Stąd też stała troska zespołu spe-cjalistów anestezjologii i intensywnej te-rapii oraz zespołu pielęgniarskiego o wy-soki poziom udzielanych świadczeń. Le-karze i pielęgniarki są specjalistami z dłu-goletnim stażem w ośrodkach akademic-kich, szpitalach wieloprofilowych, z prakty-ką w intensywnej terapii i stale doskonalą-cymi wiedzę medyczną. Postępowanie jest zgodne z aktualnie obowiązującymi stan-dardami w dziedzinie anestezjologii i inten-sywnej terapii oraz wypełnia podstawowe wymagania Deklaracji Helsińskiej o Bez-pieczeństwie Pacjenta w Anestezjologii z 2010 roku, podpisanej przez ówcześnie urzędującego prezesa Polskiego Towarzy-stwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii.

W każdej sprawie związanej ze znie-czuleniem zachęcamy do kontaktu z na-szym zespołem. Wszelkie uwagi są mile widziane, gdyż poprawa jakości i bezpie-czeństwa jest naszym nadrzędnym celem.

16 ZDROWIE URSYNOWA

lek. Wojciech Smykiewiczkierownik anestezjologii

Ursynowskie Centrum Zabiegowe ul. Kajakowa 12

ZDROWIE URSYNOWA 17

ABC problemów alkoholowychPrzez wiele lat zagadnienie problemu alkoholowego było zawężone do samego uzależnienia. Tym samym wzmacniano dychotomiczny podział na osoby, które mają ten problem, i te, które go nie mają. Osoby doświadczające tego problemu uważane były za uzależnione od alkoholu.

Podczas analizy zagadnienia okazało się, że problemów alkoholowych nie da się po-dzielić w sposób zero-jedynkowy. W związ-ku z tym w słowniku problemów alkoholowych pojawiły się takie określenia jak: pijący bez-problemowo, pijący w sposób towarzyski, pi-jący ryzykownie, pijący w sposób szkodliwy i wreszcie osoba uzależniona od alkoholu.

Zdecydowana większość dorosłych osób spożywa alkohol w sposób, który nie łączy się dla nich z żadnymi negatywnymi konsekwen-cjami. Mówi się, że piją one alkohol w sposób towarzyski, bezproblemowy. Zatem co jest zwiastunem problemów w tym zakresie?

Niepokojącymi symptomami są:• zwiększanie ilości wypijanego alkoholu;• traktowanie alkoholu jako lekarstwa na trudności dnia codziennego, element odstresowania się;• koncentracja sposobu myślenia i działa-nia na piciu – planowanie czy organizo-wanie picia, dbanie o zakup wystarcza-jącej ilości alkoholu, poszukiwanie oka-zji do picia, zwiększanie tempa picia itp.

Wymienione czynniki zwiastują poja-wianie się problemów alkoholowych, na-tomiast problemy te mogą występować na bardzo różnym poziomie. Pierwszy z nich to picie ryzykowne. Charakteryzuje je spo-żywanie nadmiernych ilości alkoholu przez osoby, które z tego powodu nie doświad-czają jeszcze negatywnych konsekwencji, przy czym można oczekiwać, że jeśli wzo-rzec się nie zmieni, takie konsekwencje wystąpią w przyszłości (ten wzór picia jest dość charakterystyczny dla osób młodych).

Innym rodzajem problemowego spo-żywania alkoholu jest picie szkodliwe, któ-rym określa się utrwalony wzór picia al-koholu niosący za sobą szkody zdrowot-ne, psychologiczne i społeczne, przy jed-noczesnym braku objawów pozwalających na zdiagnozowanie zespołu uzależnienia od alkoholu. Innymi słowy, osoba pijąca al-kohol w ten sposób doświadcza negatyw-nych konsekwencji picia i jeśli nie ograni-czy spożywania alkoholu, z dużym praw-dopodobieństwem się od niego uzależni.Ostatnią kategorią problemów związanych ze spożywaniem alkoholu jest zespół uza-

leżnienia od alkoholu. To kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznaw-czych, wśród których picie dominuje nad innymi zachowaniami, wcześniej dla osoby pijącej mających większą wartość.

Na ostateczne rozpoznanie uzależ-nienia pozwala identyfikacja co najmniej trzech poniższych objawów, które wystę-powały łącznie przez pewien okres w cią-gu ostatniego roku (picia):• silne pragnienie i poczucie przymusu picia, zwane głodem alkoholowym;• upośledzona zdolność kontroli zachowań związanych z piciem (trudności w unikaniu rozpoczęcia picia, trudności w zatrzymaniu pi-cia na poziomie wcześniej założonym, trud-ności z zakończeniem picia);• fizjologiczne objawy zespołu abstynen-cyjnego, pojawiające się, gdy picie jest ograniczane lub zatrzymane, albo picie al-koholu w celu złagodzenia tych objawów – tzw. klinowanie;• zmieniona tolerancja na alkohol, np. ta sama dawka nie przynosi już oczekiwane-go efektu;• narastające zaniedbywanie alternatyw-nych źródeł przyjemności lub zainteresowań, zwiększenie ilości czasu przeznaczonego na zdobywanie i spożywanie alkoholu, a na-stępnie dochodzenie do siebie po piciu;

• picie alkoholu mimo świadomości strat i zniszczeń z tego wynikających.

Jeżeli po przeczytaniu tego materiału macie Państwo jakieś pytania czy wątpli-wości, jeżeli zaobserwowaliście, że spo-żywacie zwiększoną ilość alkoholu czy też doświadczyliście negatywnych konse-kwencji wynikających z picia alkoholu lub obserwujecie takie symptomy u bliskich – zapraszamy do Poradni Terapii Uzależ-nienia i Współuzależnienia od Alkoho-lu przy ul. Zamiany 13 na konsultacje, których termin ustalić można osobiście w placówce lub telefonicznie: (22) 648 66 57 lub 608 594 226. Właśnie tu, w przy-jaznych warunkach, otrzymacie Państwo odpowiedzi na swoje pytania. Fachowy personel pomoże rozwiać wszelkie wątpli-wości związane z zagadnieniem spożywa-nia alkoholu. Należy pamiętać, iż właściwe zdiagnozowanie problemów alkoholowych umożliwi dostosowanie skutecznej pomo-cy osobom, które doświadczają trudności w tym zakresie.

mgr Aleksandra Szołdra-Kobuskierownik poradni uzależnienia

i współuzależnienia od alkoholuul. Zamiany 13

Portret prywatnyLucyna Iwankiewicz-Domańska

Lucyna Iwankiewicz-Domańska, reje-stratorka medyczna w Przychodni przy ul. Zamiany 13. Ciepła, sympatycz-na żona i matka, osoba z uśmiechem. Bardzo skromna, krępowała się udzie-lać wywiadu. Nie lubi się chwalić.

Czym zajmowała się pani w życiu zawodowym?Po skończeniu szkoły gastronomicznej w Siedlcach podjęłam pracę w Warszawie. Trwało to 10 lat. Moją pierwszą pracą były Zakłady Mięsne Żerań na Annopolu, które już nie istnieją. Kiedy zamieszkałam na Ur-synowie, zmieniłam pracę ze względu na dojazdy. Zostałam przyjęta do jednej z ur-synowskich przychodni naszego ZOZ-u.

Jak długo pani życie zawodowe związa-ne jest z SPZOZ Warszawa-Ursynów?Z ochroną zdrowia związana jestem od 1 kwietnia 1992 roku. Zostałam wówczas przyjęta na stanowisko asystentki stoma-tologicznej w przychodni przy ul. Rome-ra. Długo tam nie popracowałam, ponie-waż okazało się, że mam alergię i prze-niesiono mnie do rejestracji w Przychodni przy ul. Na Uboczu. Następnie była Przy-chodnia przy ul. Cybisa i wreszcie przy ul. Zamiany, gdzie pracuję już jedenasty rok. Tutaj od podstaw organizowaliśmy rejestrację.

Jest pani osobą wrażliwą. Jak pani sobie radzi z emocjami w pracy?Staram się pomóc pacjentom w miarę swo-ich możliwości. Poradnia zdrowia psychicz-nego jest specyficzną poradnią. Przyjmu-je dzieci z innymi schorzeniami, nie takimi oczywistymi jak katar, chore gardło czy ból brzuszka, tylko z zaburzeniami emocjonal-nymi. Staram się być o wiele bardziej cier-pliwa, wyrozumiała, ciepła.

Jaki ma pani sposób na odreagowanie stresu?Słucham muzyki. Uwielbiam włączyć ra-dio i nastawić stację z przebojami lat 70., 80. i 90. Często słucham muzyki, prowa-dząc samochód, gdy jestem w domu czy podczas codziennych obowiązków. Mu-

zyka jest zawsze ze mną. Choć bar-dzo lubię teatr, bywam w nim sporadycz-nie, ponieważ na zmianę z siostrą opiekuje-my się naszą mamą. Interesują mnie książ-ki. Lubię dokumentalne i biograficzne. Wła-śnie przeczytałam biografię Jackie Kenne-dy i jestem pod jej wrażeniem. Podobała mi się ta postać ze wzglądu na cierpliwość i to, że potrafiła się pogodzić z losem. Bar-dzo lubię czytać o życiu znanych osób. Jakie były, jakimi je widział świat. Najwięcej satys-fakcji daje mi pobyt w domku na wsi. Gdy tam jestem, to zapominam o wszystkich proble-mach. Kiedy mieszkała tam mama, bardzo często jeździliśmy w odwiedziny. Miałyśmy z siostrą nawet ogródek warzywny. Upra-wiałyśmy swoje pomidorki, ogórki, marchew-kę. Potrawy z tymi warzywami smakowa-ły wyśmienicie, samo zdrowie. Gdy będę na emeryturze, to na pewno będę tam częściej i wznowię swoje uprawy. Kiedyś nie lubiłam „grzebać w ziemi”, z czasem przyszła ta pa-

sja. Wychowywałam się na wsi i dobrze wiem, jaka to ciężka praca. Teraz chyba dojrzałam i czerpię z tego przyjemność. Mam też pie-ska rasy pinczer. Jest już trochę schorowa-ny, bo ma 18 lat, ale wciąż daje mi tyle ra-dości co kiedyś. Chodzimy razem na space-ry; przy nim, w pewnym stopniu, odreagowu-ję swój stres.

Woli pani obowiązki domowe czy zawodowe?Raczej wolę pójść do pracy. Obowiązki do-mowe – wiadomo, trzeba je wykonać, bo kto inny to zrobi, jeśli nie ja? Nie zapomi-nam, że jestem żoną i matką, ale zdecydo-wanie wolę pracę zawodową niż zajmowa-nie się tylko domem.

Skąd zamiłowanie do gastronomii? O pani ciastach krążą legendy.Miałam do tego dryg od dzieciństwa. Bar-

18 ZDROWIE URSYNOWA

dzo lubiłam piec ciasta. Mając 9 lat, pierw-szy raz upiekłam ciasto i się udało. Sma-kowało całej rodzinie. Głównie gotowa-łam, ale pieczenie ciast dawało mi najwię-cej satysfakcji. Tata był piekarzem i pew-nie stąd to zamiłowanie. Jako dziecko lu-biłam przychodzić do niego do pracy i pa-trzeć, jak piecze chałki, chlebki, bułeczki, ciasta. Kiedyś były inne czasy, tradycyj-ne pieczenie z naturalnych produktów, taki kunszt kulinarny.

Mogę liczyć na jakiś przepis?Pani specjalność? Tak, jak najbardziej. Może przepis na szar-lotkę, na pewno się uda.

Szarlotka:• 2 kg jabłek• 4 szklanki mąki• 1 kostka margaryny• 1 szklanki cukru• 1 cukier waniliowy• 5 jaj • 2 łyżki cynamonu do jabłek• 3 płaskie łyżeczki proszku do pieczeniaJabłka obrać, zetrzeć na tarce i zagoto-wać z cukrem i cynamonem. Mąkę wymie-szać z proszkiem do pieczenia, posiekać z margaryną, dodać żółtka utarte dodać z cukrem i zagnieść ciasto. Podzielić je na dwie równe części i włożyć do zamrażalni-ka na 2 godz.

Jedną część ciasta zetrzeć na tarce do for-my wysmarowanej i posypanej tartą bułką. Gorące jabłka wyłożyć na ciasto i zetrzeć drugą część ciasta.Włożyć ciasto na 30–40 minut piekarnika nagrzanego do 180oC.Piec na złoty kolor. SMACZNEGO!

Rodzice dawali pani dużo swobody? Nie bali się, że zrobi sobie pani krzywdę?Gotowania mi nie zabraniali, ale z całą resz-tą było trudno. Bardzo się o mnie troszczyli.

Jaka jest pani ulubiona potrawa?Nie ukrywam, że lubię dania mięsne. Trady-cyjna kuchnia nigdy mi się nie znudzi, choć czasem unowocześniam swoje potrawy, co rodzina wita z wielkim entuzjazmem. Z de-serów najbardziej lubię swoją szarlotkę.

Co pani ceni w ludziach? Szczerość, życzliwość, serdeczność. Otrzy-małam bardzo wartościowe wychowanie. Było nas troje i wszyscy byliśmy jednakowo traktowani. Nie lubię kłamstwa i hipokryzji.

Jakie ma pani wspomnienia z dzieciństwa?Bardzo przyjemne. Moje dzieciństwo było bezstresowe, bezpieczne, czułam opiekę. Z dzieciństwem kojarzy mi się niespełnio-na pasja – śpiewanie.

Ma pani do niego talent?Podobno. W dzieciństwie dostawałam dy-plomy, zajmowałam III, II i I miejsca na fe-stiwalach. Mając 9 lat, śpiewałam na do-żynkach w sąsiedniej miejscowości. Oka-zało się, że wśród publiczności była jakaś znana krytyk muzyczna, która wyszukiwa-ła talenty muzyczne. Bardzo moich rodzi-ców namawiała, żeby puścili mnie do War-szawy, do szkoły muzycznej z internatem. Mama się nie zgodziła, stwierdziła, że je-stem wielką trzpiotką i że coś mi się sta-nie. Trochę mam o to żal, bo bardzo lu-biłam śpiewać i to mi wychodziło. Kiedyś byłam wytypowana do konkursu piosenki harcerskiej w Jeleniej Górze, ale zacho-rowałam na anginę i na tym skończyła się moja przygoda z piosenką. Gdyby pasja była pracą codzienną, to przecież byłoby spełnienie marzeń każdego człowieka.

Niespełnione marzenie? Jest takie?Tak! Podróże! Najbardziej marzy mi się po-dróż do Australii, do mojej chrześnicy. Mam nadzieję, że kiedyś spełnię to marzenie.

Zatem trzymam kciuki i oprócz zdrowia życzę spełnienia marzeń!

Dziękuję za rozmowęAnna Dymińska

ZDROWIE URSYNOWA 19

Ode

rwij

i zac

how

aj

Przychodnia przy ul. Zamiany 13

Centrala: 22 641 67 59, 22 641 29 94Punkt Obsługi Pacjenta, tel. 22 644 83 18

Poradnie specjalistyczne:- alergologii dla dzieci i młodzieży, tel. 22 648 30 76 gabinet zabiegowy – wew. 53,- chorób płuc dla dzieci – tel. 22 648 30 76,- zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży oraz ich rodzin tel. 22 644 83 18,- logopedii – tel. 22 644 83 18

Poradnia terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu i innych zachowań: tel. 22 648 66 57.

Przychodnia przy ul. Kajakowa 12

Punkt Obsługi Pacjenta: tel./faks - 22 855 47 37Podstawowa Opieka Zdrowotna:- rejestracja - tel. 22 855 47 37, 22 855 47 39.

Poradnie specjalistyczne:- położniczo–ginekologiczna – tel. 22 855 47 37, 22 855 47 39,- urologii – tel. 22 855 47 37, 22 855 47 39,- okulistyki – tel. 22 855 47 37, 22 855 47 39,- chirurgi – tel. 22 855 47 37, 22 855 47 39.

Pracownie diagnostyczne:- USG – badania położniczo-ginekologiczne tel. 22 855 47 37,- EKG – tel. 22 855 47 37.

Przychodnia przy ul. Na Uboczu 5

Centrala: 22 649 65 05, 22 649 65 06SEKRETARIAT - Punkt Obsługi Pacjenta w godz. 8 – 15, tel./faks 22 648 84 96 wew. 104.

Podstawowa Opieka Zdrowotna: - rejestracja dla dorosłych – 649 65 02, 649 65 03- rejestracja dla dzieci – tel. 22 648 68 10, 22 648 84 34,- gabinet zabiegowy/EKG – wew. 116 lub 22 648 69 22- pielęgniarki środowiskowe – wew. 149 lub 22 648 69 22. - punkt pobrań – 22 648 98 22

Poradnie specjalistyczne: - położniczo–ginekologiczna – wew. 119, 22 648 98 25 - chirurgii – wew. 106 lub 22 648 84 20 - dermatologii – wew. 123 lub 22 648 77 98, - onkologii – tel. 22 648 00 68, wew. 120 - diabetologii – wew. 121, - ortopedii – wew. 107, 120 - neurologii – wew. 110 lub 648 85 13, - kardiologii – wew. 122 lub tel. 648 67 36, - alergologii dla dorosłych – wew. 106 lub 22 648 84 20, - chorób płuc dla dorosłych – wew. 100, 102, 103, - rehabilitacji dla dorosłych – wew. 124, - gabinet fizykoterapii – wew. 108, - gabinet masażu – wew. 127, - sala ćwiczeń – wew. 143.

Pracownie diagnostyczne:- USG – jamy brzusznej, tarczycy, sutków, ukł. moczowego, or-topedyczne - zapisy wew. 100, 102, 103, 649 65 02, 649 65 03- ECHO serca, ECHO wysiłkowe – wew. 122,- Holter – EKG, Holter – RP – wew. 137,- EKG – wew. 109, EEG – wew. 110,- RTG – wew. 120 lub 22 648 00 68, KTG – wew. 119,- prób wysiłkowych i badań Holtera – wew. 137,- mammografii – wew. 118,- spirometrii – wew. 100, 102, 103, 649 65 02, 649 65 03

Przychodnia przy ul. Romera 4Centrala: 22 641 65 64, 22 641 64 53, 22 641 54 57, 22 643 04 97

SEKRETARIAT – Punkt Obsługi Pacjenta w godz. 8 – 15, tel./faks 22 641 64 54.

Podstawowa Opieka Zdrowotna:- rejestracja dla dorosłych – wew. 200, 217, 218,- rejestracja dla dzieci – wew. 201 lub tel. 22 643 04 98, 22 643 04 99,- gabinet zabiegowy/EKG – wew. 206,- pielęgniarki środowiskowe – wew. 255.

Poradnie specjalistyczne:- położniczo–ginekologiczna – tel. 22 641 67 57, wew. 249,- otolaryngologiczna – wew. 244,- okulistyki – wew. 245, 246,- reumatologii – zapisy – wew. 200, 217, 218,- neurologii dla dzieci – tel. 22 643 87 70,- preluksacji – wew. 256, tel. 22 643 87 70,- rehabilitacji dziecięcej – wew. 256, tel. 22 643 87 70,- gabinet fizykoterapii i masażu dla dzieci – wew. 214,- sala ćwiczeń dla dzieci – wew. 210,- fizykoterapii dla dorosłych - wew. 252, - gabinet masażu leczniczego dla dorosłych – wew.253,- sala ćwiczeń dla dorosłych – tel. 22 641 49 12.

Pracownie diagnostyczne:- USG: jamy brzusznej, dopplerowskie naczyń – wew. 206, ginekologiczno–położnicze – wew. 249, tel. 22 641 67 57, przezciemiączkowe dla dzieci – tel. 22 643 87 70,- audiometrii – wew. 244,- KTG – tel. 22 641 67 57,- laboratorium diagnostyczne – wew. 231, tel. 22 641 54 45.

Poradnia medycyny pracy i medycyny sportowej: tel. 22 855 78 00

URSYNOWSKIE CENTRUM ZABIEGOWE PRZY ul. Kajakowa 12oferuje świadczenia medyczne w następujących dziedzinach:

CHIRURGIA OGÓLNA l CHIRURGIA NACZYNIOWA l CHIRURGIA ONKOLOGICZNA l CHIRURGIA RĘKI ORTOPEDIA l UROLOGIA l OKULISTYKA l GINEKOLOGIA l ENDOSKOPIA PRZEWODU POKARMOWEGO

PUNKT KONSULTACYJNY (zapisy): tel. 22 643 52 36, okulistyka (zapisy): tel. 22 855 47 37(39)PUNKT PIELĘGNIARSKI: tel. 22 643 52 36 PUNKT LEKARSKI: tel. 22 647 00 25

Ursynowska Szkoła Narodzinul. Na Uboczu 5, tel. 669 526 879

Nocna i świąteczna opieka zdrowotna ul. Romera 4, telefon dyżurny 22 643 04 97, 602 680 196

Administracja SPZOZ Warszawa-Ursynów, 02-786 Warszawa, ul. Zamiany 13Telefon 22 643 74 44, faks 22 641 52 14, e-mail: biuro@zozursynow.pl; www.zozursynow.pl

UWAGA, ZMIANY!