wykonawca opracowania koordynator...

O

1

Zleceniodawca: CH2M HILL

ul. Wspólna 47/49 00-684 Warszawa

Wykonawca opracowania: FPP Enviro sp. z o.o. Wilcza 50/52 00-679 Warszawa

Koordynator projektu: Agnieszka Kordecka

Zespół opracowujący: Rafał Cieślak

Janusz Hejduk

Robert Kruszyk

Jan Kusznierz

Ostap Reshetylo

Karol Szymankiewicz

Marek Wołkowycki

Zatwierdził: Marzena Zblewska

O

3

SPIS TREŚCI

1. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ................................................................................................ 5

1.1. OBSZARY CHRONIONE .............................................................................................................. 6

1.2. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE SIEDLISK PRZYRODNICZYCH,

RZADKICH I CHRONIONYCH GATUNKÓW GRZYBÓW, MSZAKÓW, POROSTÓW I ROŚLIN

NACZYNIOWYCH ......................................................................................................................... 8

1.3. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE BEZKRĘGOWCÓW ............................. 10

1.4. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE RYB ...................................................... 12

1.5. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE PŁAZÓW I GADÓW ............................. 12

1.6. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE PTAKÓW .............................................. 16

1.7. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE SSAKÓW I KORYTARZY

EKOLOGICZNYCH ..................................................................................................................... 18

2. ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ORAZ

SPOSOBY OGRANICZANIA WPŁYWU ..................................................................................... 25

2.1 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA OBSZARY NATURA 2000 ................................... 26

2.2 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA SIEDLISKA PRZYRODNICZERZADKIE, RZADKIE

I CHRONIONE GATUNKI GRZYBÓW, MSZAKÓW, PAPROTNIKÓW I ROŚLIN

NACZYNIOWYCH ORAZ SPOSOBY OGRANICZANIA WPŁYWU ........................................... 27

2.3 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA BEZKRĘGOWCE ORAZ SPOSOBY

OGRANICZANIA WPŁYWU ........................................................................................................ 27

2.4 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA RYBY ORAZ SPOSOBY OGRANICZANIA

WPŁYWU .................................................................................................................................... 27

2.5 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA PŁAZY I GADY ORAZ SPOSOBY OGRANICZANIA

WPŁYWU .................................................................................................................................... 27

2.6 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA PTAKI ORAZ SPOSOBY OGRANICZANIA

WPŁYWU .................................................................................................................................... 28

2.7 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA SSAKI I KORYTARZE EKOLOGICZNE ORAZ

SPOSOBY OGRANICZANIA WPŁYWU ..................................................................................... 31

3. OCENA WALORÓW PRZYRODNICZYCH I RÓŻORODNYCH BIOLOGICZNĄ ....................... 35

4. PODSUMOWANIE ...................................................................................................................... 36

4. LITERATURA .............................................................................................................................. 37

5. ZAŁĄCZNIKI ................................................................................................................................ 43

O

5

1. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE

Planowana modernizacja linii kolejowej na odcinku Katowice Szopienice Południowe – Katowice

została przeanalizowana pod kątem następujących wariantów:

Wariant 0 – wariant polegający ma niepodejmowaniu przedsięwzięcia (wariant

referencyjny), co oznacza, że prowadzone będą jedynie prace związane z bieżącym

utrzymaniem linii

Wariant 1 – wariant polegający na dobudowie dwóch dodatkowych torów na odcinku

Katowice Szopienice Południowe – Katowice i z wyjściem ze stacji Katowice dwoma torami

po stronie południowej nieczynnej lokomotywowni oraz dwoma torami po stornie północnej

tej lokomotywowni (w kierunku Tych i Zabrza)

Wariant 2 – wariant polegający na dobudowie dwóch dodatkowych torów na odcinku

Katowice Szopienice Południowe – Katowice oraz z wyjściem ze stacji Katowice czterema

torami po północnej stronie nieczynnej lokomotywowni (w kierunku Tych i Zabrza).

W ramach modernizacji planuje się dobudowę 2 dodatkowych torów na odcinku Katowice

Szopienice Południowe – Katowice. Projektowana prędkość na odcinku będzie wynosiła od p.o.

Katowice Szopienice Południowe 120 km/h dla wariantu 1 i 2. Na stacji Katowice oraz przy wyjściu ze

stacji zaprojektowano prędkość 60 km/h.

Na etapie prac studialnych przygotowania wykonawca w pierwszej kolejności przeanalizował

dostępne dane: publikowane i niepublikowane dotyczące środowiska przyrodniczego terenu objętego

inwestycją (wykaz wszystkich pozycji został ujęty w rozdziale: Literatura).

Przeanalizowano dostępną dokumentację pod kątem występowania siedlisk i stanowisk

chronionych prawem krajowym i europejskim gatunków zwierząt oraz materiały kartograficzne

(ortofotomapy, zdjęcia lotnicze) obejmujące teren inwestycji. Etap ten służył rozpoznaniu obszaru pod

kątem potencjalnego występowania siedlisk przyrodniczych, stanowisk grzybów, grzybów

zlichenizowanych (porosty), mszaków i roślin naczyniowych oraz siedlisk bezkręgowców, ryb, płazów i

gadów, ptaków, ssaków naziemnych i nietoperzy w chronionych w ramach prawa krajowego i

europejskiego.

Prace terenowe prowadzono w odległości 250 m po obu stronach analizowanej linii kolejowej.

W szczególnych przypadkach, kiedy cenne zasoby przyrodnicze znajdowały się na granicy buforu

inwentaryzacyjnego, został on rozszerzony w zależności od wielkości lub stopnia cenności danego

zasobu.

Terminy i przebieg prac terenowych uwzględniał specyfikę poszczególnych siedlisk

przyrodniczych oraz poszczególnych gatunków grzybów, grzybów zlichenizowanych (porosty),

mszaków, roślin naczyniowych oraz gatunków zwierząt objętych analizą, tj przede wszystkim

gatunków z Załącznika I, II i IV Dyrektywy Siedliskowej1 oraz z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej

2 oraz

podległych ochronie ścisłej i częściowej w myśl prawa krajowego 3

4. Brano również pod uwagę

gatunki znajdujące się na Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce5 oraz w

Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt6.

1 Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory

2 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa

3 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2014 poz.

1348). . 4 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. 2014 poz.

1409). 5 Zbigniew Głowaciński (red.). Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Instytut Ochrony Przyrody PAN,

Kraków. 2002 6 Głowaciński Z. (red.), 2001. Polska Czerwona Księga Zwierząt. PWRiL Warszawa

O

6

Dodatkowo, badania terenowe zostały rozszerzone o wyniki archiwalne, m.in. zawarte w Studium Wykonalności Modernizacji i Rozbudowy Katowickiego Węzła Kolejowego

7.

Biorąc pod uwagę iż, metodyka prac terenowych w zakresie poszczególnych zasobów przyrodniczych wykonana w 2013 roku była analogiczna jak metodyki prac terenowych w 2012r.

8 to

dane są porównywalne i uzupełniające. Podczas prac terenowych zwracano również uwagę na ewentualne potencjalne siedliska w

których możliwe byłoby występowanie gatunków oraz siedlisk.

Szczegółowa metodyka została opisana w kolejnych rozdziałach dotyczących inwentaryzacji

siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin i zwierząt.

1.1. OBSZARY CHRONIONE

W tabeli poniżej wymieniono obszary chronione znajdujące się w promieniu 10 km od

inwestycji, na które potencjalnie może oddziaływać niniejsze przedsięwzięcie.

W rejonie 10 km od inwestycji nie znajdują się obszary Natura 2000: Specjalne Obszary

Ochrony Siedlisk (SOO) w odwołaniu do zapisów Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992

roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. Dyrektywy Siedliskowej)

oraz Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) powołane w odniesieniu do Dyrektywy Rady

2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. Dyrektywy Ptasiej) a

także korytarze ekologiczne9, zapewniające łączność między tymi obszarami chronionymi.

Mając na względzie zasadę przezorności dodatkowo przeanalizowano obszary Natura 2000 z

Shadow List 201310

oraz obszary potencjalne11

- brak w 10 km strefie przedsięwzięcia.

Tabela 1. Formy ochrony przyrody w odległości do 10 km od wariantów przedsięwzięcia.

Lp. Nazwa Obszaru Położenie inwestycji względem obszaru - ok. km

Wariant 0, 1, 2

Obszary Chronionego Krajobrazu

1 O charakterze wyspowym Góra

Zamkowa, Wzgórze Doroty i Lasek Grodziecki

Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 7,5 km w kilometrze 312,1

2 Przełajka Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 7 km w

kilometrze 316,068

Rezerwaty przyrody

1 Las Murckowski Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 7,1 km w

kilometrze 317,274

2 Ochojec Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 4,5 km w

kilometrze 320,801

Zespoły przyrodniczo - krajobrazowe

1 Żabie Doły Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 7,8 km w

kilometrze 319,600

2 Dolina Jamny Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 9,6 w

kilometrze 319,600

3 Uroczysko Buczyna Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 4,5 w

kilometrze 319,600

4 Źrodla Kłodnicy Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 3,5 w

kilometrze 18,600

5 Wzgórze Kamionka Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 10 w

kilometrze 319,600

7 „Studium Wykonalności Modernizacji I Rozbudowy Katowickiego Węzła Kolejowego”; Etap VII - Raport o oddziaływaniu

przedsięwzięcia na środowisko, luty 2013, FPP Consulting 8 „Studium Wykonalności Modernizacji I Rozbudowy Katowickiego Węzła Kolejowego”; Etap VII - Raport o oddziaływaniu

przedsięwzięcia na środowisko, luty 2013, FPP Consulting 9 Jędrzejewski W., Nowak S., Stachura K., Skierczyński M., Mysłajek R.W., Niedziałkowski K., Jędrzejewska B., Wójcik J.M., Zalewska H., Pilot M., 2005. Projekt korytarzy ekologicznych łączących Europejską Sieć Ekologiczną Natura 2000 w Polsce. Opracowanie wykonane dla Ministerstwa Środowiska w ramach realizacji programu Phare PL0105.02. Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża. Aktualizacja 2012-dane niepublikowane. 10

http://www.kp.org.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=470&Itemid=577 11

http://natura2000.gdos.gov.pl/natura2000/pl/aktualnosci.php

O

7

Lp. Nazwa Obszaru Położenie inwestycji względem obszaru - ok. km

Wariant 0, 1, 2

Użytki ekologiczne

1 Las na Górze Hugona Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 6,9 w

kilometrze 319,600

2 Michałkowicka Kępa Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 7,6 w

kilometrze 319,500

3 Bażanciarnia Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 6,5 w

kilometrze 317,600

4 Park Pszczelnik Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 5,9 w

kilometrze 315,900

5 Staw Remiza Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 6,2 w

kilometrze 317,300

6 Staw pod Chorzowem Obszar znajduje się w minimalnej od ległości około 5,9 w

kilometrze 319,600

7 Przełajka Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 10 w

kilometrze 315,600

8 Las Chropaczewski Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 8,8 w

kilometrze 319,600

9 Staw Foryśka Obszar znajduje się w minimalnej odległości około 9 w

kilometrze 319,600

W granicach 10 km strefy linii kolejowej od Zadania 2 bis zlokalizowane są – 2 rezerwaty

przyrody, 2 obszary chronionego krajobrazu, 5 zespołów przyrodniczo – krajobrazowych, 9 użytków

ekologicznych. Inwestycja nie przecina żadnego z tych obszarów. Najbliżej położony jest rezerwat

Ochojec - ok. 4,5 km oraz zespół przyrodniczo – krajobrazowy Źródła Kłodnicy – ok. 3,5 km.

Obszar Chronionego Krajobrazu o charakterze wyspowym Góra, Zamkowa, Wzgórze

Doroty i Lasek Grodziecki

Na terenie miasta Będzin w 1993 roku powołano trzy obszary chronionego krajobrazu o

charakterze wyspowym, mające na celu zachowanie krajobrazów o wysokich wartościach

ekologicznych i estetycznych oraz przywrócenia właściwej jakości środowisku naturalnemu i

wykorzystaniu go do celów rekreacyjno-turystycznych:

Góra Zamkowa,

Las Grodziecki,

Góra Św. Doroty.

Góra Zamkowa – zajmuje teren o powierzchni 6,7 ha. Obszar obejmuje wzgórze wraz z zamkiem oraz

parkiem założonym w 1801 r. W parku występują graby, buki, jesiony, jawory, klony, lipy drobnolistne,

dęby szypułkowe, robinia akacjowa, kasztanowiec zwyczajny; siedliska grądowe. Pod Górą Zamkową

istnieją podziemia, które charakteryzują się licznymi walorami geologicznymi oraz przyrodniczymi

Las Grodziecki - zajmuje teren o powierzchni 149,3 ha. Obejmuje kompleks leśny, w którym występują

jesiony, jawory, klony, brzozy, dęby szypułkowe, sosny i świerki w wieku ponad 100 lat. Wzdłuż

cieków i zagłębień wykształcają się siedliska łęgowe, a wyjątkowo - w miejscach stagnacji i

utrudnionego odpływu wód - spotyka się siedliska o charakterze olsów. Las Grodziecki jest jedyną

ostoją fauny leśnej gdzie występuje: myszołów, jastrząb, strzyżyk, dzięcioł duży, grubodziób, sarny,

lisy i dziki.

Góra Św. Doroty - zajmuje teren o powierzchni 147,3 ha. Obejmuje zróżnicowane pod względem

użytkowania tereny rolnicze, licznie występujące zarośla śródpolne o dużym znaczeniu

biocenotycznym oraz fragmenty lasów z pozostałościami po dawnej działalności górniczej. Do

cennych elementów środowiska przyrodniczego należy zaliczyć roślinność zaroślową i murawową na

miedzach i skarpach ze stanowiskiem perzu sinego.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Grab

http://pl.wikipedia.org/wiki/Buk

http://pl.wikipedia.org/wiki/Jesion

http://pl.wikipedia.org/wiki/Klon_jawor

http://pl.wikipedia.org/wiki/Klon_%28ro%C5%9Blina%29

http://pl.wikipedia.org/wiki/Lipa_drobnolistna

http://pl.wikipedia.org/wiki/D%C4%85b_szypu%C5%82kowy

http://pl.wikipedia.org/wiki/Robinia_akacjowa

http://pl.wikipedia.org/wiki/Kasztanowiec_zwyczajny

http://pl.wikipedia.org/wiki/Gr%C4%85d

http://pl.wikipedia.org/wiki/Sosna

http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awierk

http://pl.wikipedia.org/wiki/Myszo%C5%82%C3%B3w_zwyczajny

http://pl.wikipedia.org/wiki/Jastrz%C4%99bie_%28ptaki%29

http://pl.wikipedia.org/wiki/Strzy%C5%BCyk_zwyczajny

http://pl.wikipedia.org/wiki/Dzi%C4%99cio%C5%82_du%C5%BCy

http://pl.wikipedia.org/wiki/Grubodzi%C3%B3b_zwyczajny

http://pl.wikipedia.org/wiki/Sarna

http://pl.wikipedia.org/wiki/Lis

http://pl.wikipedia.org/wiki/Dzik

O

8

Obszar Chronionego Krajobrazu Przełajka

Obszar zlokalizowany w pasie podmokłych łąk w dolinie rzeki Brynicy na granicy dwóch

aglomeracji miejskich - Siemianowic Śląskich i Czeladzi o powierzchni 39,49 ha. Utworzony został w

1997 roku. Do cennych elementów przyrody na terenie obszaru należą: storczyk szerokolistny,

wełnianka wąskolistna, knieć błotna, pokląskwy, potrzeszcze, 3 gatunki jaskółek.

Rezerwat przyrody Las Murckowski

Utworzony został w 1953 roku, oraz poszerzony w 1989 roku. Zajmuje powierzchnie 102,56

ha, składa się z dwóch części ograniczonych 4 - pasmową drogą szybkiego ruchu Katowice - Bielsko-

Biała. Rezerwat utworzono w celu zachowania, ze względów naukowych, dydaktycznych i

społecznych, fragmentu lasu mieszanego o cechach naturalnych. Rezerwat pomimo lokalizacji w

bezpośrednim sąsiedztwie obszarów miejsko - przemysłowych, cechują wysokie walory przyrodnicze i

krajobrazowe. Do najcenniejszych wartości przyrodniczych rezerwatu należą 150 - 220 letnie

drzewostany bukowe, będące pozostałością po dawnej Puszczy Śląskiej, a także liczne pomnikowe

okazy dębów, różne gatunki roślin m.in.: storczyk - kruszczyk szerokolistny, konwalia majowa, kalina

koralowa, rzadsze gatunki roślin objęte ochroną częściową (kopytnik pospolity i mrzanka wonna) oraz

dość rzadka w konurbacji katowickiej koloryczka okółkowa. W lesie bukowym występuje wiele gat.

grzybów m.in. sromotnik bezwstydny, który jest gatunkiem chronionym. Spotkać można także

gigantycznych rozmiarów owocnik innego, chronionego grzyba, jakim jest flagowiec olbrzymi. W

rejonie rezerwatu występują rzadkie gatunki zwierząt, w tym ptaków i płazów.

Rezerwat przyrody Ochojec

Obejmuje ponad 25 - hektarowy fragment rozległego kompleksu Lasów Murckowskich,

położony w dolinie potoku Ślepiotka, na terenie dzielnicy Ochojec. Powołano go dla ochrony kolonii

roślin górskich o reliktowym charakterze, w szczególności zaś dla ochrony stanowiska liczydła

górskiego, rzadkiego w niżowej części kraju gatunku górskiego. Najcenniejszą wartością przyrodniczą

obiektu jest liczna populacja tego rzadkiego gatunku oraz kilkanaście innych roślin górskich, a także

inne rośliny chronione (konwalia majowa, kruszyna pospolita, ciemiężyca zielona, kalina koralowa) i

regionalnie rzadkie. W granicach rezerwatu występuje ponad 230 gat. roślin naczyniowych.

Na terenie rezerwatu bytuje wiele gatunków zwierząt, które reprezentowane są zarówno przez gatunki

leśne, jak i - ze względu na bliskie sąsiedztwo terenów zurbanizowanych - synantropijne.

1.2. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE SIEDLISK PRZYRODNICZYCH, RZADKICH I CHRONIONYCH GATUNKÓW GRZYBÓW, MSZAKÓW, POROSTÓW I ROŚLIN NACZYNIOWYCH

Metodyka inwentaryzacji w zakresie siedlisk przyrodniczych

Celem opracowania było zinwentaryzowanie siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy

Siedliskowej oraz cennych zbiorowisk roślinnych występujących w bezpośredniej okolicy planowanych

wariantów inwestycji. W toku prac wstępnych przygotowano listę zbiorowisk roślinnych na podstawie

opracowania ujmującego zróżnicowanie roślinności w skali całego kraju (Matuszkiewicz 2001),

przeanalizowano nieliczną literaturę fitosocjologiczną z danego terenu (Głowacki 1975, Zalewska

1997), w szczególności opracowania dotyczące potencjalnej roślinności badanego terenu.

Prace terenowe przeprowadzono w październiku 2013 roku oraz uwzględniono dane z

inwentaryzacji przyrodniczej wykonanej w obszarze pokrywającym się z przedmiotową inwestycją w

okresie wegetacyjnym 2012 roku. Prace terenowe polegały na wyszukiwaniu w terenie siedlisk

O

9

cennych ujętych w Dyrektywie Siedliskowej oraz cennych zbiorowisk roślinnych. Prace

inwentaryzacyjno-kartograficzne przeprowadzono w nawiązaniu do metodyki kartografii

geobotanicznej i florystycznej (Faliński 1990). Podkład roboczy stanowiły mapy topograficzno-

wysokościowe w skali 1: 10 000 w układzie „92” oraz ortofotomapy. Prace prowadzono w pasach

szerokości 250 m od linii kolejowej.

Wyniki inwentaryzacji w zakresie siedlisk przyrodniczych

W wyniku prac inwentaryzacyjnych w obrębie planowanej inwestycji nie wykazano obecności

siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz innych cennych zbiorowisk

roślinnych w skali regionu.

Metodyka inwentaryzacji w zakresie grzybów, mszaków, porostów i roślin

naczyniowych

W ramach inwentaryzacji w zakresie roślin naczyniowych, mszaków, porostów i grzybów

wykonano następujące prace:

1. opracowano listę gatunków „cennych” (tzw. gatunków „specjalnej troski”), mogących wystąpić w

rejonie planowanych przebiegów inwestycji;

2. przeprowadzono badania terenowe mające na celu poszukiwanie stanowisk gatunków „specjalnej

troski”;

Za gatunki „cenne”, wymagające „szczególnej troski” ze względu na ich status prawny lub

zagrożenie wyginięciem w skali regionu, kraju lub kontynentu europejskiego uznano taksony

wymienione w następujących źródłach:

1. Załącznik II i V do tzw. Dyrektywy Siedliskowej,

2. Polska Czerwona Księga Roślin (Kaźmierczakowa, Zarzycki 2001),

3. Lista roślin naczyniowych i grzybów zagrożonych w Polsce (Mirek, Zarzycki, Wojewoda, Szeląg

2006),

4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku w sprawie ochrony

gatunkowej roślin (Dz.U. 2014 poz. 1409).


gatunkowej grzybów (Dz.U. 2014 poz. 1408).

6. Czerwona Lista Roślin Naczyniowych Górnego Śląska (Parusel, Wika, Buła 1996).

Pierwszy etap prac objął zestawienie wszystkich dostępnych danych literaturowych na temat

stanowisk tak zdefiniowanych gatunków „specjalnej troski” podawanych w rejonie planowanej

inwestycji. Jako główne źródła danych posłużyły opracowania dotyczące inwentaryzowanego terenu

(Bernacki 1989, Bernacki, Nowak 1994, Celiński i in 1982, Nowak, Bernacki 1997, Rostański i in 1994,

Sendek 1984, Wika 1992). Wykorzystano także informacje udostępnione przez pracowników Lasów

Państwowych.

Prace terenowe przeprowadzono w październiku 2013 roku oraz uwzględniono dane z

inwentaryzacji przyrodniczej wykonanej w obszarze pokrywającym się z przedmiotową inwestycją w

okresie wegetacyjnym 2012 roku. Badaniami terenowymi objęto obszar inwestycji w pasach

szerokości 250 m w od linii kolejowej. Wykonywano je metodą marszrutową, starając się zlokalizować

stanowiska znane z literatury, a także penetrując potencjalnie dogodne dla różnych gatunków

fragmenty siedlisk.

O

10

Wyniki inwentaryzacji w zakresie grzybów, mszaków, porostów i roślin naczyniowych

W wyniku prac inwentaryzacyjnych w obrębie planowanej inwestycji nie wykazano obecności

chronionych prawem krajowym oraz europejskim gatunków grzybów, mszaków, porostów i roślin

naczyniowych.

1.3. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE BEZKRĘGOWCÓW

Metodyka inwentaryzacji w zakresie bezkręgowców

Celem prac inwentaryzacyjnych było określenie występowania i stanu populacji

bezkręgowców chronionych w ramach Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w spawie

ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, Czerwonej Listy Zwierząt Ginących i

Zagrożonych w Polsce, Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt oraz przepisów prawa polskiego, w tym

przede wszystkim gatunków motyli dziennych i nocnych, ważek, chrząszczy i saproksylobiontów oraz

pozostałych grup w buforze o szerokości 500 m (po 250 m od osi linii) wzdłuż modernizowanej linii

kolejowej.

W celu rozpoznania terenu i wytypowania miejsc penetracji, na etapie studialnym

przeanalizowano mapy topograficzne i ortofotomapy w skali 1:10 000.

Prace terenowe przeprowadzono w okresie lipiec – sierpień 2013 r. Uwzględniono również

dane z inwentaryzacji przyrodniczej wykonanej w obszarze pokrywającym się z przedmiotową

inwestycją w okresie czerwiec – październik 2012 roku.

Inwentaryzację prowadzono w godzinach aktywności owadów: od godz. 8.00 do godz. 18.00

oraz wieczornych od zapadnięcia zmierzchu 20-21 do 22-0.00.

Badania inwentaryzacyjne polegały głównie na wykonywaniu bezpośrednich obserwacji, tj.

stwierdzenia obecności osobników lub ich różnych stadiów rozwojowych, jak też ich śladów (np.

szczątki, odchody, wylinki).

Pod kątem występowania larw owadów, ich postaci dorosłych oraz małż, przeszukiwano dna

cieków wodnych, piaszczystych i ziemistych brzegów, zbiorników z wodą stojącą. Roślinność wodną i

brzegi cieków, zbiorników penetrowano pod kątem występowania wylinek owadów, szczególnie

ważek.

Ślimaki oznaczano przyżyciowo. Żywe ślimaki oraz puste muszle były wyszukiwane wzrokowo wśród roślinności, systemów korzeniowych, na powierzchni gleby, pod kamieniami lub pod korą drzew a także podczas przesiewania ściółki. Kontrole były przeprowadzane w ciepłe i wilgotne dni.

Motyle oraz ważki obserwowano w locie oraz dokonywano w celu identyfikacji gatunków, po

czym z dużą ostrożnością były wypuszczane ponownie na wolność. Dodatkowo poszukiwano roślin

żywicielskich oraz siedlisk odpowiednich dla poszukiwanych gatunków motyli. Skład gatunkowy ważek

weryfikowano na podstawie larw oraz oznaczano je do rodzaju czy gatunku, rozpoznawano także

znalezione wylinki.

Motyle nocne obserwowano poprzez obserwację źródeł światła (lampy przy budynkach) na

terenie badanego obszaru, gdzie występowała taka możliwość.

W przypadku chrząszczy poszukiwano postaci doskonałych, a także larw, poczwarek oraz

charakterystycznych śladów świadczących o ich bytności w terenie, takich jak: żerowiska i otwory

wylotowe, kolebki poczwarkowe, szczątki postaci imaginalnych na drogach, w ekskrementach zwierząt

i w porzuconych butelkach oraz puszkach, egzuwia, i inne oznaki, na podstawie których bezspornie

można potwierdzić występowanie danego gatunku. Ze względu na ich rolę w biocenozie leśnej

opracowano metody monitorowania stanu środowiska na podstawie obserwacji biegaczy

(bioindykatory).

Wszelkie cenne obserwacje dokumentowano fotograficznie (w miarę możliwości) oraz

zapisywano na punktowej lub poligonowej warstwie mapy numerycznej za pomocą urządzenia GPS.

O

11

W przypadku inwentaryzacji pachnicy dębowej Osmoderma eremita zastosowano metodę

kontrolowania dziupli12

13

14

. Drzewa stanowiące potencjalne siedlisko pachnicy badane były poprzez,

sprawdzenie dostępności dziupli, a następnie w przypadku stwierdzenia obecności próchnowiska,

analizowana była próba pod kątem występowania larw, ich ekskrementów, postaci dorosłych oraz ich

szczątek (wielkość próby zależna była od dostępności i wielkości próchnowiska)15

. Przyjęto

następujące metody potwierdzenia obecności występowania pachnicy dębowej (Osmodrema

barnabita):

obserwacje lotu imagines podczas rójki w miesiącach letnich lipiec-sierpień;

obserwacje chrząszczy przebywających na pniu w pobliżu dziupli, wypróchnień, martwic itp.;

poszukiwania resztek ciała martwych chrząszczy u podnóża odziomka drzewa;

poszukiwanie resztek ciała chrząszczy, odchodów i kokolitów oraz larw w próchnie dziupli;

wabienia za pomocą światła uznano jako metodę, którą można wykorzystać w celu

uzupełnienia wyników.

Pozostałe chrząszcze z grupy saproksylobiontów poszukiwano przede wszystkim metodą „na

upatrzonego” oraz przeszukując martwe drewno.

Wyniki inwentaryzacji w zakresie bezkręgowców

Na analizowanym obszarze planowanego przedsięwzięcia oraz w 500 m strefie buforowej (po

250 m od osi linii) wariantów inwestycji nie stwierdzono obecności bezkręgowców objętych ochroną w

myśl prawa krajowego oraz europejskiego.

Podczas prowadzonych prac inwentaryzacyjnych stwierdzono pospolicie występujące gatunki

motyli:

Modraszek ikar Polyommatus (Rott.)

Bielinek rzepnik Pieris rapae (L.)

Rusałka pawik Inachis io (L.)

Rusałka kratkowiec Araschnia levana (L.)

Rusałka osetnik Vanessa cardui (L.)

Rusałka pokrzywnik Aglais urticae (L.)

Przestrojnik trawnik Aphanthopus hypernatus (L.)

Przestrojnik likaon Hyponephele lycaon (Rott.)

Bielinek kapustnik Pieris brassicae (L.)

Polowiec szachownica Melanargia galathea (L.)

oraz ważek:

Pironóg zwykły Platycnemis pennipes (Pall.)

Lecicha białoznaczna Orthetrum albistylum (Sélys)

Z uwagi na występowanie przede wszystkim zbiorowisk ruderalnych oraz innych mocno

przekształconych przez człowieka nie stwierdzono występowania typowych zgrupowań

biegaczowatych z dużym udziałem gatunków z rodzaju Carabus. Występujące chrząszcze z tej

rodziny to przede wszystkim małe gatunki z rodzaju Pterostichus oraz Harpalus.

12

Oleksa A. Pachnica dębowa Osmoderma eremita (Scopoli, 1763). W: Małgorzata Makomaska-Juchiewicz (red.). 2010. Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część pierwsza. Warszawa: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978- 83-61227-44-1. 13

Cierlik G., Makomaska-Juchiewicz M., Mróz W., Perzanowska J., Król W., Baran P., Zięcik A. 2012. Opracowanie tekstów przewodników metodycznych dla gatunków i siedlisk przyrodniczych. Część pierwsza. Tom 3/3 Gatunki zwierząt – Motyle i chrząszcze. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków. 14

Oleksa A., Gawroński R., 2008. Wpływ pogody i pory dnia na aktywność pachnicy dębowej (Osmoderma eremita Scop.) oraz ich konsekwencje dla monitoringu. Parki Nar. Rez. Przyr. 27 (3). 15

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych GIOŚ http://www.gios.gov.pl

O

12

Poszukiwano również potencjalnie występujących bezkręgowców wyszukując w terenie

odpowiednich siedlisk oraz roślin pokarmowych. Ze względu na dosyć liczną w zadrzewieniach topolę

osikę i topolę czarną możliwe jest występowanie:

Pokłonnik osinowiec Limenitis populi (L.)

Mieniak tęczowiec Apatura iris (L.)

Mieniak strużnik Apatura ilia (Den.&Schif.)

Nie jest wykluczone występowanie gatunków z rodzaju Carabus ze względu na ich

kolonizacyjne tendencje.

Podczas badań nie stwierdzono występowania chronionych gatunków mięczaków.

1.4. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE RYB

Metodyka inwentaryzacji w zakresie ryb

Inwentaryzacją przyrodniczą w zakresie występowania i stanu populacji chronionych

gatunków ryb z Załącznika II i IV Dyrektywy Rady 92/43/EWG objęto fragmenty cieków znajdujących

się w buforze 500 m (po 250 m od osi linii) od planowanej inwestycji.

Prace terenowe zostały przeprowadzone w sierpniu i wrześniu 2013 r.

Na podstawie przeglądu dostępnych materiałów w postaci map topograficznych i ortofotomap

wytypowano stanowiska kontrolne, na których przeprowadzono elektropołowy. Odłowów ryb dokonano

przy użyciu impulsowego urządzenia połowowego IUP-12, przy czym ze względu na niewielką

szerokość badanych cieków (zgodnie z zaleceniami dotyczącymi inwentaryzacji i monitoringu ryb

przedstawionymi przez Instytut Ochrony Przyrody PAN) długość odcinków kontrolnych powinna

wynosić 200 m. Ze względu na specyficzną sytuację w rejonie badanego cieku Potok Leśny i jego

dostępność badania przeprowadzono na odcinku o długości 150 m.

Podczas odłowów poszukiwano gatunków ryb i minogów objętych zakresem opracowania.

Wyniki inwentaryzacji w zakresie ryb

W rejonie inwestycji wyznaczono 1 stanowisko badawcze: Potok Leśny.

Na kontrolowanym stanowisku badawczym nie stwierdzono chronionych gatunków ryb. W

głównej mierze było to spowodowane faktem, iż ciek jest niewielki, silnie zanieczyszczony oraz

posiada uregulowane brzegi.

1.5. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE PŁAZÓW I GADÓW

Metodyka inwentaryzacji w zakresie płazów i gadów

Prace inwentaryzacyjne zostały wykonane w dwóch etapach: studialnym oraz badań

terenowych.

Podczas etapu studialnego przeanalizowano materiały literaturowe, oraz materiały własne w

celu zestawienia wszystkich potencjalnie występujących w obszarze badań gatunków płazów i gadów.

Do wstępnego rozpoznania terenu badań i wytypowania miejsc penetracji dokonano analizy map

topograficznych i ortofotomap w skali 1: 10 000 w odległości 250 m po obu stronach linii kolejowej.

Prace terenowe przeprowadzono w okresie lipiec - wrzesień 2013 roku oraz uwzględniono

dane z inwentaryzacji przyrodniczej wykonanej w obszarze pokrywającym się z przedmiotową

inwestycją w okresie marzec - lipiec 2012 roku.

O

13

Przeprowadzono szczegółowe badania w odległości 250 m po obu stronach torów. Podkład

kartograficzny w trakcie badań stanowiły mapy topograficzno-wysokościowe, oraz ortofotomapy w

skali 1: 10 000. Do oznaczania lokalizacji wykorzystano urządzenia GPS. Do zobrazowania wyników

wykorzystano system ARC Gis 10.0.

Podczas prac terenowych przeszukiwano teren pod kątem występowania gatunków płazów i

gadów. Podczas inwentaryzacji miejsc rozrodu analizowano kłęby i sznury jaj, osobniki dorosłe, oraz

larwy gatunków płazów, przeszukiwano roślinność podwodną w poszukiwaniu ich jaj. Penetrowano

obrzeża zbiorników w poszukiwaniu osobników dorosłych oraz juwenilnych. Osobniki odnalezione w

zbiorniku oraz na brzegach oznaczano do gatunku. Podczas monitoringu nocnego (ciepłe i deszczowe

noce, godzinę po zachodzie słońca do godziny 3:00) prowadzono nasłuch odgłosów tokujących

samców płazów (Berger 2000).

Dla wskazanych gatunków określono status ochrony względem prawa krajowego, w

rozumieniu Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony

gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2014 poz. 1348) oraz w ujęciu Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21

maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych jak również dzikiej flory i fauny (tzw.

Dyrektywa Siedliskowa). Odniesiono się również do Konwencji Berneńskiej- Konwencja o ochronie

gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk z dnia 19 września 1979 roku.

Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie płazów i gadów

Podczas inwentaryzacji wykazano 4 stanowiska płazów. Na zbadanym terenie wykazano

występowanie 3 gatunków płazów. Nie stwierdzono żadnego gatunku gada.

Płazy (Aphibia)

Rząd: Bezogonowe (Anura)

Rodzina: Żabowate (Ranaidae)

Żaba trawna (Rana temporaria)

Żaba wodna (Pelophylax esculentus)

Rodzina: Ropuchowate (Bufonidae)

Ropucha szara (Bufo bufo)

Wyniki inwentaryzacji przedstawiono w formie tabelarycznej (tabela 3) oraz naniesiono na

mapy.

Zestawienie statusów ochronnych zinwentaryzowanych gatunków płazów przedstawia tabela

2.

Tabela 2. Lista chronionych gatunków płazów stwierdzonych podczas inwentaryzacji na obszarze

planowanej inwestycji z zaznaczeniem ich statusu ochronnego.

Nazwa polska Nazwa

łacińska Dyrektywa

Siedliskowa Ochrona Gatunkowa Konwencja Berneńska

PŁAZY Amphibia

Żabowate Ranaidae

Żaba trawna

Rana temporaria

- Załącznik II

Ochrona częściowa Załącznik III Ochrona

częściowa

Żaba wodna

Pelophylax esculentus

- Załącznik II


częściowa

Ropuchowate Bufonidae

Ropucha szara

Bufo bufo - Załącznik II


częściowa

W tabeli poniżej przedstawiono wyniki inwentaryzacji płazów w obszarze badań. W 250 m

buforze inwentaryzacji nie stwierdzono stanowisk płazów, jednakże ze względu na występowanie

zbiorników wodnych w pobliżu inwestycji bufor został rozszerzony. Obecność płazów stwierdzono na 4

O

14

stanowiskach. Najczęściej była spotykana żaba wodna – 2 razy, co wynosi 50% wszystkich

zinwentaryzowanych siedlisk. Żabę trawną i ropuchę szarą występują na 1 stanowisku. Na mapach w

Załączniku 3 przedstawiono szlaki wiosennych i jesiennych migracji płazów. Brak kolizji z wariantami

inwestycji.

Zinwentaryzowane stanowisko nr 4 stanowi miejsce rozrodu płazów.

O

15

Tabela 3. Zestawienie położenia zinwentaryzowanych stanowisk płazów względem linii kolejowej

Nr na mapie

Stanowisko Nazwa polska

Nazwa łacińska

Liczebność

Wariant 0 Wariant 1 Wariant 2

Km Odległość

[m] Strona Km

Odległość [m]

Strona Km Odległość

[m] Strona

1

Zbiornik położony w m. Katowice o

powierzchni ok. 50 m2

otoczenie: łąki, zbiornik wodny, zabudowania, zakrzaczenia

Żaba wodna Rana

esculenta 1-10 312,3 1300 Prawa 312,3 1300 Prawa 312,3 1300 Prawa

2

Zbiornik w m. Katowice o

powierzchni ok 150 000 m

2 otoczenie:

łąki, nasyp kolejowy, zabudowania

Żaba trawna Rana

temporaria 1-10 312,3 1300 Prawa 312,3 1300 Prawa 312,3 1300 Prawa

3

Zbiornik w m. Katowiceo

powierzchni ok. 300000 m

2 otoczenie:

łąki, zakrzaczenia, zabudowania

Żaba wodna Rana

esculenta 1-10 312,3 1300 Prawa 312,3 1300 Prawa 312,3 1300 Prawa

4

Zbiornik położony w m. Katowice o

powierzchni ok.50m2

otoczenie: łąki Miejsce rozrodu

płazów

Ropucha szara

Bufo bufo 501-1000 312,3 680 Lewa 312,3 680 Lewa 312,3 680 Lewa

1-10- wielkość populacji do 10 osobników

11-50- wielkość populacji od 11 do 50 osobników

51-100- wielkość populacji od 51 do 100 osobników

101- 500- wielkość populacji od 101 do 500 osobników

501-1000 – wielkość populacji od 501 do 1000 osobników

O

16

1.6. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE PTAKÓW

Metodyka inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie ptaków

Celem badań była inwentaryzacja siedlisk ptaków oraz określenie znaczenia występowania

poszczególnych gatunków umożliwiające ocenę wpływu planowanej inwestycji.

W trakcie badań skupiono się na gatunkach cennych z punktu widzenia prawa

wspólnotowego, tj. na ptakach wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej UE i objętych ochroną

gatunkową.

Badaniami objęto obszar 250 m po obu stronach linii kolejowej. Wykonano przejścia wzdłuż

transektów liniowych równoległych do linii kolejowej. Kontrole wykonano w okresach: lipciec –

sierpień 2013, oraz wrzesień – listopad 2013 r. Uwzględniono również dane z inwentaryzacji

przyrodniczej w obszarze pokrywającym się z przedmiotową inwestycją w okresie maj – czerwiec

2012 r.

Zinwentaryzowane gatunki zlokalizowano w oddaleniu od badanego obszaru (obszar 250 m

po obu stronach linii kolejowych). Bufor inwentaryzacji został rozszerzony ze względu na

występowanie cennych stanowisk ptaków poza założonym terenem badań (m.in. stawy Hubertus i

Morawy).

Ogólna metodyka kontroli terenowej to kompilacja metod z kombinowanej metody

kartograficznej (Tomiałojć 1980) i z Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych (Chylarecki, Jawińska

2007) oraz najnowszych obecnie praktykowane wytycznych (Sikora et. al. 2007, Chylarecki et. al.

2009, Sikora et. al. 2011). Prace terenowe polegały na penetracji terenu z uwzględnieniem dobowej

aktywności gatunków. czyli w czasie największej aktywności głosowej większości gatunków ptaków.

Notowano i liczono widziane i słyszane ptaki wskazujące zachowania lęgowe, z uwzględnieniem

stwierdzeń równoczesnych. Stosowano stymulację głosową gatunków wymienionych w Załączniku I

Dyrektywy Ptasiej (dalej: „DP”). W trakcie kontroli notowano wszystkie zaobserwowane bezpośrednio i

zidentyfikowane za pomocą odgłosów gatunki ptaków z DP oraz inne rzadkie i faunistycznie cenne

występujące po obu stronach planowanej linii kolejowej. Stanowiska stwierdzonych gatunków ptaków

zaznaczono na mapach. Inwentaryzacja przyrodnicza objęła gatunki ptaków jak i potencjalne

siedliska przyrodnicze odpowiednie dla gatunków, które nie wykazywały już aktywności pod koniec

sezonu lęgowego.

Przy planowaniu prac i analizie wyników uwzględniono też dane z innych okresów

fenologicznych i lat 2005-2012.

Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie ptaków

W tabelach poniżej przedstawiono wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie ptaków oraz

ich status ochronny.

Tabela 4. Gatunki ptaków stwierdzone podczas inwentaryzacji w obrębie inwestycji.

Lp. Gatunek Zał. I DP / PCKZ Prawo krajowe

1 Botaurus stellaris Bąk + / LC OG

2 Circus aeruginosus Błotniak stawowy + OG

wymaga ochrony czynnej

3 Lanius collurio Gąsiorek + OG

4 Anthus campestris Świergotek polny + OG

Gatunki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej oznaczono ‘+’. Gatunki wymienione w Polskiej czerwonej księdze zwierząt opisano skrótami ich kategorii zagrożenia: LC - gatunki na razie niezagrożone wymarciem, z różnych powodów wpisane do Czerwonej Księgi Status ochronny w Polsce: OG – ochrona gatunkowa

O

17

Tabela 5. Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie ptaków.

Nr na mapie

Nazwa polska

Nazwa łacińska


Km / Strona

Odległość [m]

Km / Strona

Odległość [m]

Km / Strona Odległość

[m]

1 Błotniak stawowy

Circus aeruginosus

312,3 / Lewa

1100 312,3 / Lewa

1100 312,3 / Lewa 1100

2 Bąk Bąk 312,3 / Lewa

880 312,3 / Lewa

880 312,3 / Lewa 880

3 Gąsiorek Lanius collurio

312,3 / Lewa

630 312,3 / Lewa

630 312,3 / Lewa 630

4 Świergotek

polny Anthus

campestris 312,3 / Lewa

350 312,3 / Lewa

350 312,3 / Lewa 350

Na badanym terenie stwierdzono 4 gatunki chronionych ptaków, wszystkie z Załącznika I

Dyrektywy Ptasiej, które zanotowano łącznie na 4 stanowiskach. Podczas inwentaryzacji wszystkich

dostępnych obiektów nie stwierdzono ich zasiedlenia przez cenne gatunki ptaków.

Poniżej (Rysunek 1) przedstawiono przebieg korytarzy regionalnych dla ptaków i przystanków

pośrednich o znaczeniu regionalnym dla ptaków w województwie śląskim16

Analiza rozmieszczenia i liczebności wskaźnikowych gatunków ptaków lęgowych i

migrujących w województwie śląskim pozwoliła wyznaczyć korytarze ekologiczne i ważne „przystanki

pośrednie” dla tej grupy ptaków. Planowane przedsięwzięcie nie jest w kolizji ani z korytarzem

ornitologicznym ani z przystankiem pośrednim dla ptaków „Stawy Szopienickie”. Przystanek pośredni

Stawy Szopienickie położony jest pomiędzy dwoma rzekami Rawą i Brynicą, w zlewni rzeki Wisły. W

województwie śląskim najważniejsze znaczenie dla ptaków migrujących mają duże zbiorniki zaporowe

(jako miejsca żerowania, odpoczynku, pierzenia się, gromadzenia się przed odlotem) oraz

niezamarzające zimą odcinki dużych rzek lub mniejszych cieków wodnych (często wskutek zrzutu

zanieczyszczonych wód dołowych lub poprzemysłowych i komunalnych)17

.

16

Parusel B.J; Skowrońska K., Wower A., „Korytarze ekologiczne w województwie śląskim – koncepcja do planu zagospodarowania przestrzennego województwa Etap I, Katowice, listopad 2007r.” 17

Parusel B.J; Skowrońska K., Wower A., „Korytarze ekologiczne w województwie śląskim – koncepcja do planu zagospodarowania przestrzennego województwa Etap I, Katowice, listopad 2007r.”

O

18

Rysunek 1 Korytarze regionalne dla ptaków i przystanki pośrednie o znaczeniu regionalnym dla ptaków w województwie śląskim

18

1.7. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE SSAKÓW I KORYTARZY EKOLOGICZNYCH

SSAKI NAZIEMNE I KORYTARZE EKOLOGICZNE

Metodyka inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie ssaków naziemnych

Prace inwentaryzacyjne w zakresie ssaków zostały wykonane w dwóch etapach: studialnym

i wizji terenowej.

W ramach prac przygotowawczych, dla wstępnego rozpoznania terenu i wytypowania miejsc

penetracji dokonano analiz map: topograficznych, ortofotomap w skali 1:10 000, oraz dostępnych

18


O

19

materiałów i literatury tematycznej. Zwrócona została szczególna uwaga na wymagania ekologiczne i

zasięgi występowania gatunków ssaków wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG z

dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (tzw.

Dyrektywa Siedliskowa), jak również chronionych gatunków w ramach prawa krajowego wg

Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej

zwierząt (Dz. U. 2014 poz. 1348).

Prace terenowe zostały wykonane w buforze 250 m od linii kolejowej w okresie lipiec –

grudzień 2013, styczeń – luty 2014.

Badania ssaków miały charakter głównie jakościowy, jednak tam, gdzie to możliwe zbierano

również dane ilościowe.

Obserwacje pod kątem śladów bytowania i aktywności zwierząt polegały na rejestracji

podczas obserwacji osobników, oraz wszelkich odnalezionych śladów obecności zwierząt: obecności

odchodów, ślady żerowania, znakowanie terenu przez stwierdzone gatunki, liczbę i kierunek

ewentualnie odnalezionych tropów odbitych na mokrej glebie, glinie, błocie, bezpośrednie obserwacje

zwierząt na powierzchni.

Obserwacje prowadzone były pod kątem śladów bytowania i aktywności zwierząt i miały na

celu zbadanie aktywności gatunków i możliwych rejonów regularnych przemieszczeń zwierząt, co

umożliwiło wskazanie najistotniejszych obszarów dla występowania ssaków – bytowania i migracji, w

rejonie inwestycji.

Celem prac było określenie głównych korytarzy migracyjnych ssaków kolidujących z

przedsięwzięciem oraz możliwości występowania w rejonie gatunków ssaków z Załącznika II i IV

Dyrektywy Siedliskowej oraz wszystkich gatunków ssaków dziko występujących w stanie naturalnym.

Dla wyznaczenia lokalnych korytarzy migracyjnych ssaków oraz określenia jej liczebności w

bezpośrednim rejonie inwestycji materiałem uzupełniającym były informacje uzyskane z Nadleśnictwa

Katowice (Załącznik 4) oraz z innych dostępnych źródeł.

Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie ssaków

W wyniku prac terenowych w rejonie zadania nie stwierdzono ssaków z Załącznika II i IV

Dyrektywy Siedliskowej oraz gatunków ssaków dziko występujących w stanie naturalnym.

Obszar badań terenowych związany jest z występowaniem pospolitych gatunków ssaków

drapieżnych (jak lis pospolity), owadożernych, gryzoni i zajęczaków.

Biorąc pod uwagę tereny przyległe do analizowanego przedsięwzięcia: tj. miasto Katowice

oraz położony na południe od linii kolejowej duży kompleks leśny, migracja zwierząt możliwa jest po

południowej stronie analizowanego przedsięwzięcia. Biorąc pod uwagę charakter obszaru położonego

na północ od linii kolejowej - głównie zabudowa oraz luźne zakrzaczenia i zadrzewienia, nie jest on

atrakcyjny dla ssaków.

Przeanalizowano położenie inwestycji względem korytarzy ekologicznych: korytarzy

ekologicznych krajowych wg Jędrzejewskiego, korytarzy regionalnych województwa śląskiego wg

Parusela i korytarzy lokalnych.

Korytarze krajowe

W rejonie 10 km od przebiegu przedsięwzięcia nie występują krajowe korytarze ekologiczne19

.

Najbliższy korytarz ekologiczny KPd-15B Lasy Pszczyńskie znajduje się na południe od przebiegu linii

kolejowej w odległości min. 14 km.

19

Jędrzejewska B., Wójcik J.M., Zalewska H., Pilot M. 2005. Projekt korytarzy ekologicznych łączących Europejską Sieć Ekologiczną Natura 2000 w Polsce.

O

20

Korytarze regionalne

Najbliższe regionalne korytarze ekologiczne w województwie śląskim20

nie są w kolizji z

przedsięwzięciem. Najbliższy korytarz ekologiczny w województwie śląskim K/LPK-KATW

zlokalizowany jest ok. 1,5 km w kierunku południowo-zachodnim, drugi korytarz ekologiczny w

województwie śląskim Lasy Murckowskie zlokalizowany jest ok 3km w kierunku południowym.

Korytarz ekologiczny Lasy Murckowskie to stosunkowo niewielki, ale zwarty kompleks leśny położony

wokół Katowic. Występują w nim jelenie, sarny, dziki oraz introdukowane daniele. Pojawiają się

również pojedyncze łosie. Zagrożeniem dla korytarza jest droga krajowa nr 1 , Tychy-Giszowiec.

Korytarz ekologiczny K/LPK-KATW łączy zachodni fragment Lasów Pszczyńsko-Kobiórskich z

kompleksem leśnym otaczającym od zachodu Katowice. Korytarz biegnie pasem lasu pomiędzy

Zgonem i Mościskami, a następnie pomiędzy Orzeszem i Łaziskami Górnymi, przecina dolinę

Promnej koło Śmiłowic, dochodząc w okolice Starych Panewnik. Zagrożeniem dla korytarza jest

intensyfikacja ruchu na drogach Łaziska Górne - Gardawice, Mikołów - Paniówki, rozwój zabudowy,

regulacje cieków wodnych, melioracje podmokłych łąk.

Poniżej (Rysunek 2) przedstawiono przebieg korytarzy ekologicznych i korytarzy

ekologicznych w województwie śląskim.

20


O

21

Rysunek 2 Korytarze ekologiczne

21 i korytarze ekologiczne w województwie śląskim

22

Korytarze lokalne

Na modernizowanej linii nie wykazano lokalnych korytarzy migracyjnych ssaków.

21

Jędrzejewska B., Wójcik J.M., Zalewska H., Pilot M. 2005. Projekt korytarzy ekologicznych łączących Europejską Sieć Ekologiczną Natura 2000 w Polsce. 22


O

22

NIETOPERZE

Metodyka inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie nietoperzy

Badania prowadzono od października do listopada 2013.

Wybór punktów nasłuchowych

Na podstawie map terenu przyszłej inwestycji oraz wizji lokalnej w terenie, zaprojektowano

trasę przejazdu z 8 punktami nasłuchu detektorowego. Wybór punktów nasłuchowych miał na celu:

reprezentatywne pokrycie obszaru inwestycji wraz z buforem, w tym wszystkich typów siedlisk

przyrodniczych,

powtarzalność miejsc pomiarowych,

wybór miejsc, gdzie dotychczasowy przebieg torów ma ulec zmianie,

wybór miejsc prawdopodobnej koncentracji aktywności nietoperzy.

Podczas pierwszego wyjazdu ustalono lokalizacje przebiegu wariantu inwestycji w terenie i

wyznaczono 8 punktów nasłuchowych, na których przeprowadzono 3 kontrole.

Tabela 6. Opis punktów nasłuchowych. Nr punktu Opis siedlisk

1. Katowice Szopienice ul. Lwowska: Teren miejski

2. Katowice Szopienice ul. Krakowska: Teren miejski

3. Katowice ul. Cynkowa: Teren miejski

4. Katowice ul. Trzech Stawów: Teren miejski, brzeg stawu

5. Katowice ul. Graniczna: Teren miejski

6. Katowice – centrum: Teren miejski

7. Katowice Główne: Teren miejski

8. Katowice ul. Mikołowska: Teren miejski

Nasłuchy detektorowe

Do nasłuchów użyto detektora Petterson D-230. Do rejestracji wykorzystano rejestrator Zoom-

H2. Zastosowanie detektora heterodynowego w połączeniu z nasłuchem szerokopasmowym

(frequency division) pozwoliło ustalić intensywność przelotów podstawowych rodzajów nietoperzy.

Ze względu na charakter sygnałów echolokacyjnych krajowych gatunków nietoperzy

niemożliwe lub bardzo trudne jest oznaczenie do gatunku nocków i gacków, zwłaszcza, kiedy

występują licznie. W przypadku rodzaju gacek sp. rozróżnienie gatunków po głosie jest praktycznie

niemożliwe, a sonar jest na tyle słaby, że wykrywalny jest w detektorze warunkowo - jedynie z

odległości kilku metrów (możliwe niedoszacowanie wyników). Pozostałe wymienione gatunki/taksony

nietoperzy są dobrze słyszalne w detektorze z kilkudziesięciu, a nawet kilkuset metrów (borowiec

wielki).

Zastosowana metoda nie ma charakteru ilościowego, uzyskane wyniki są miarą aktywności

(intensywności) przelotów, a nie bezpośrednio liczebnością poszczególnych kategorii nietoperzy.

Czas nasłuchu

Nasłuchy prowadzono w godzinach wieczornego szczytu aktywności nietoperzy - od

zmierzchu przez ok. 4 godziny. W każdym transekcie i punkcie notowano odgłosy nietoperzy, przez

10-15 minut, po czym przemieszczano się w kolejne miejsce. W celu zwiększenia czytelności

wyników, przedstawiono jako szacunkowe liczby przelotów/h.

O

23

Klasyfikacja wyników

Wyniki dotyczące wszystkich odnotowanych w danym punkcie nietoperzy sumowano i

uzyskane miary intensywności przelotów pogrupowano w kategorie: 0-19/h – bardzo niska, 20-39/h –

niska, 40-59/h – średnia, 60-99/h – wysoka, > 100/h – bardzo wysoka.

Poszukiwanie kolonii rozrodczych

Poszukiwania kolonii rozrodczych przeprowadzono we wszystkich dostępnych obiektach. Obiekty przeszukiwano pod kątem obecności gatunków nietoperzy lub występowania śladów ich obecności, np. guana. Podczas oględzin tych obiektów nigdzie nie znaleziono śladów przebywania nietoperzy. Przeprowadzono również wywiad wśród lokalnej ludności. W wyniku prac terenowych nie

stwierdzono obecności kolonii rozrodczych nietoperzy.

Poszukiwanie miejsc hibernacji nietoperzy

Przeprowadzono poszukiwania i kontrolę miejsc potencjalnego zimowania nietoperzy na

terenie inwestycji. Przeprowadzono kontrolę wybranych obiektów nadających się jako kryjówki

nietoperzy.

Wykorzystanie przestrzeni i możliwości migracyjne nietoperzy

Mimo iż w dzień wszystkie krajowe gatunki nietoperzy wykorzystują zastane schronienia

naturalne (dziuple, jaskinie) i/lub antropogeniczne (budynki), ich areały osobnicze, obejmujące zwykle

różnorodne środowiska, mogą zajmować bardzo dużą powierzchnię. Różne gatunki nietoperzy mogą

w ciągu nocy przemieszczać się na odległość do kilku-kilkudziesięciu kilometrów.

Areały gatunków latających dość wolno i polujących zwykle wśród roślinności lub w niewielkiej

od niej odległości (np. gacki) wynoszą 10-40 ha, a żerowiska znajdują się w odległości do 4-6 km od

schronienia dziennego.

Areały gatunków latających szybko, polujących zwykle wysoko nad ziemią, z dala od

przeszkód terenowych (np. mroczek posrebrzany, borowce), obejmują powierzchnie 200-8500 ha.

Nietoperze te, w ciągu nocy, pokonują dystanse nawet powyżej 20 km. Nocek rudy, ściśle związany z

wodami jako miejscami żerowania, mogą przemieszczać się na odległość kilkunastu km od kryjówek,

lecąc wzdłuż dolin rzecznych.

Niektóre nietoperze odbywają sezonowe wędrówki na obszary zimowania, charakteryzujące

się łagodniejszym (np. atlantyckim) klimatem. Pokonują wtedy odległości dochodzące do prawie 2000

km w linii prostej. Pod względem możliwości migracyjnych gatunki nietoperzy występujące na

obszarze inwestycji można podzielić na trzy grupy: 1) gatunki osiadłe, 2) gatunki krótko i

średniodystansowe, 3) gatunki odbywające regularne, długodystansowe wędrówki.

Tabela 7. Odległość przemieszczeń w okresie rozrodu oraz maksymalny dystans przelotu gatunków nietoperzy podczas wędrówek sezonowych u gatunków nietoperzy, występujących na obszarze inwestycji

Gatunek Odległość przemieszczeń

od kryjówek do miejsc żerowania [km]

Maksymalny przelot podczas wędrówek sezonowych [km]

Grupa migracyjna

Mroczek późny 4,5-12 330 1/2

Borowiec wielki 2,5-26 1546 3

W niniejszym opracowaniu uwzględniono również dane faunistyczne z lat 2001-2012. Dane

pochodzą z obserwacji terenowych oraz ze zgłoszeń znalezionych osobników.

O

24

Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie nietoperzy

W rejonie inwestycji stwierdzono obecność 3 gatunków:

Eptesicus serotinus mroczek późny,

Myotis sp. nocek (rudy lub 8 innych gatunków),

Nyctalus noctula borowiec wielki,

Poniżej przedstawiono status ochronny gatunków nietoperzy występujących w rejonie

inwestycji.

Tabela 8. Status ochronny zidentyfikowanych gatunków nietoperzy.

Nazwa polska

Nazwa łacińska Dyrektywa

Siedliskowa Ochrona

gatunkowa Konwencja Berneńska

Czerwona lista IUCN

Polska Czerwona

Księga

Nietoperze Chiroptera

Mroczkowate Vespertilionidae

Mroczek późny

Eptesicus serotinus (Schreber, 1774)

- Załącznik I –

ochrona ścisła Załącznik II – ochrona ścisła

LC -

Borowiec wielki

Nyctalus noctula (Schreber, 1774)

- Załącznik I –


LC -

Nocek Myotis sp Załącznik II

lub IV Załącznik I –


LC -

Nasłuchy wykazały zróżnicowaną aktywność nietoperzy na obszarze inwestycji (Tabela 8.)

Tabela 9. Wyniki monitoringu detektorowego na badanych odcinkach Nr punktu

nasłuchowego Wizyta 1 Wizyta 2 Wizyta 3

1 6E 0 0

2 4N 0 0

3 0 12E 0

4 30M, 12N, 4E 8M, 8E 0

5 0 0 0

6 0 0 0

7 0 0 0

8 4E 0 0

E – Eptesicus serotinus = mroczek późny, M – Myotis sp. = nocek (rudy lub 8 innych gatunków), N – Nyctalus

noctula = borowiec wielki

W trakcie badań stwierdzono obecność 3 taksonów nietoperzy. Uzyskane wyniki prezentują

zróżnicowane poziomy aktywności nietoperzy. Największą aktywność nietoperzy zanotowano w

rejonie punktu nasłuchowego 4 co związane było z obecnością zbiornika. Na tym stanowisku była

możliwa ocena przelotów nietoperzy. W rejonie tym nietoperze przelatywały nad wodą i w jej pobliżu.

Zgodnie z przypuszczeniami okazało się, że najważniejszymi typami siedlisk dla nietoperzy są

lasy i zbiorniki wodne. Miejsca te pełnią funkcje żerowiska i wodopoju zarówno dla ptaków jak i dla

nietoperzy.

O

25

Tabela 10. Zestawienie gatunków nietoperzy zarejestrowanych w czasie nasłuchów detektorowych w

rejonie inwestycji - inwentaryzacja 2013 r.

Nr

pu

nk

tu

na

słu

ch

ow

eg

o

Stwierdzone gatunki


Punkt nasłuchowy Km / Strona/

odległość od linii [m]

Obszar występowania

nietoperzy



Obszar występowania nietoperzy



Obszar występowan

ia nietoperzy

1 mroczek późny

Eptesicus serotinus

312,833 \ L \

przy linii

312,585 - 313,085

(przecięcie z linią)

312,833 \ L \ przy linii

312,585 - 313,085



312,585 - 313,085


2 borowiec wielki

Nyctalus noctul

313,781 \ L \

przy linii

313,530 - 314,030



313,530 - 314,030



313,530 - 314,030


3

mroczek późny

Eptesicus

serotinus

315,759 \ P \ 10

315,510 - 316,000


315,759 \ P \ 10

315,510 - 316,000


315,759 \ P / 10

315,510 - 316,000


4

nocek

Myotis sp

borowiec wielki

Nyctalus noctul

mroczek późny

Eptesicus

serotinus

316,398 \ L \ 130

316,240 - 316,545


316,398 \ L \ 180

316,240 - 316,545


316,398 \ L \180

316,240 - 316,545


5 - 317,046 / L

/ przy linii

- 317+040 \ L\

przy linii -

317+040 \ L\ przy linii

-

6 - 317,365 / L

/ przy linii

- 317+350 \ L \

przy linii -

317+350 \ L \ przy linii

-

7 - 318,091 / P

/ 10 -

318+050 \ P \ 10

- 318+050 \ P \

10 -

8

mroczek późny

Eptesicus

serotinus

318,612 \ L \

przy linii

318,370 - 318,850



318,370 - 318,850



318,370 - 318,850


W rejonie inwestycji wykazano występowanie 3 gatunków nietoperzy. Obecność nietoperzy

wykazano na 6 z 8 wyznaczonych punków nasłuchowych. Ich lokalizację przedstawiono na załączniku

graficznym.

Największą aktywność nietoperzy odnotowano w punkcie nasłuchowym nr 4.

2. ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ORAZ SPOSOBY OGRANICZANIA WPŁYWU

W ocenie oddziaływania na siedliska przyrodnicze, gatunki roślin i zwierząt oraz ich siedliska

zastosowano dwuetapową metodykę oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko

przyrodnicze.

W etapie pierwszym oceny – tzn. screeningu, rozważano, jakie zmiany elementów parametrów

środowiska mogą być spowodowane przedsięwzięciem, a następnie zidentyfikowano wszystkie

możliwe interakcje między tymi zmianami.

O

26

W drugim etapie starano się najlepszymi dostępnymi metodami ocenić, jak znaczące mogą

być te interakcje – tj. w jakim stopniu mogą one pogorszyć stan ochrony zinwentaryzowanych

poszczególnych siedlisk przyrodniczych lub gatunków, ze szczególnym uwzględnieniem tych z

załączników Dyrektyw.

Zawarte w syntetycznych zestawieniach liczbowe oceny istotności oddziaływania (0,1,2)

oznaczają:

0 – brak wpływu;

1 – wpływ mało istotny;

2 – wpływ istotny.

Przedstawienie oceny wpływu w nawiasie oznacza możliwość wystąpienia potencjalnego

wpływu na przedmioty ochrony, który będzie miał miejsce w przypadku nie zastosowania środków

minimalizujących negatywny wpływ na środowisko.

Za „wpływ istotny” uznano sytuację, w której wpływ czynników związanych z linią kolejową i jej

modernizacją mógłby pogorszyć tzw. stan ochrony (ang. conservation status) gatunku lub siedliska

przyrodniczego, to znaczy mógłby pogorszyć:

areał lub jakość siedliska przyrodniczego;

areał lub jakość siedliska gatunku;

liczebność populacji, strukturę przestrzenną populacji.

2.1 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA OBSZARY NATURA 2000

W aspekcie analizy oddziaływania na sieć obszarów Natura 2000 należy ująć zarówno

oddziaływania na poszczególne obszary tej sieci (w tym integralność obszaru Natura 2000), jak i na

spójność sieci (w tym na korytarze ekologiczne łączące obszary sieci). W ujęciu takim, ocena niniejsza

stara się wypełnić zobowiązania względem przedsięwzięcia mogącego mieć wpływ na obszary Natura

2000, wynikające z Art. 6(3) Dyrektywy 92/43/EWG (Dyrektywy Siedliskowej), implementowane do

polskiego prawa ustawą o ochronie przyrody i ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku i jego

ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na

środowisko.

Integralność sieci obszarów Natura 2000 uzależniona jest od wkładu wnoszonego przez każdy

z obszarów, czyli od spójności czynników strukturalnych i funkcjonalnych warunkujących

zrównoważone trwanie populacji gatunków i siedlisk przyrodniczych, dla ochrony których

zaprojektowano lub wyznaczono obszar Natura 2000 (Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie

przyrody). Aby zapewnić skuteczność ochrony na obszarach Natura 2000, wprowadzono zakazy (art.

33 ust. 1):

pogarszania stanu siedlisk przyrodniczych, siedlisk gatunków roślin i zwierząt oraz wpływania

negatywnie na gatunki, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000;

pogarszania integralności obszaru Natura 2000;

pogarszania powiązania tego obszaru Natura 2000 z innymi obszarami.

Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej odnośnie ochrony sieci Natura 2000, ocena tego,

czy integralność obszaru podlega negatywnemu oddziaływaniu, powinna ograniczyć się do celów

ochrony obszaru i koncentrować się na tym konkretnie obszarze.

Wpływ na integralność obszaru określa się wg następujących kryteriów:

powierzchnia siedlisk i liczebność populacji gatunków narażonych,

możliwe zmniejszenie liczebności gatunków kluczowych poprzez utratę siedlisk,

(bezpośrednio – śmiertelność i pośrednio np. na skutek hałasu),

zagrożenie dla utrzymania właściwego stanu ochrony gatunków i siedlisk,

O

27

wpływ na kluczowe procesy i związki kształtujące strukturę obszaru,

przebudowa zespołów i zgrupowań,

fragmentacja siedlisk w obrębie obszaru,

możliwe zmniejszenie powierzchni kluczowych siedlisk przyrodniczych.

W granicach 10 km strefy linii kolejowej od Zadania 2 bis nie występują obszary Natura 2000

oraz korytarze ekologiczne w związku z tym realizacja inwestycji nie wpłynie negatywnie na

integralność i spójność europejskiej sieci Natura 2000.

2.2 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA SIEDLISKA PRZYRODNICZE, RZADKIE I CHRONIONE GATUNKI GRZYBÓW, MSZAKÓW, PAPROTNIKÓW I ROŚLIN NACZYNIOWYCH ORAZ SPOSOBY OGRANICZANIA WPŁYWU

W obrębie inwestycji nie stwierdzono siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy

Siedliskowej oraz innych cennych zbiorowisk roślinnych, gatunków rzadkich i chronionych gatunków

grzybów, mszaków, paprotników i roślin naczyniowych podlegających ochronie na mocy Dyrektywy

Rady nr 92/43/E oraz podlegających ochronie gatunkowej w związku z tym nie stwierdzono

występowania oddziaływania.

W związku z tym odstąpiono od przedstawienia środków minimalizujących negatywny wpływ

przedsięwzięcia na siedliska przyrodnicze, rzadkie i chronione gatunki grzybów, mszaków,

paprotników i roślin naczyniowych.

2.3 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA BEZKRĘGOWCE ORAZ SPOSOBY

OGRANICZANIA WPŁYWU

Na obszarze będącym przedmiotem opracowania nie stwierdzono występowania żadnego z

gatunków bezkręgowców z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej oraz podlegającego ochronie

gatunkowej, w związku z tym nie stwierdzono występowania oddziaływania.


przedsięwzięcia na gatunki bezkręgowców i ich siedliska.

2.4 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA RYBY ORAZ SPOSOBY OGRANICZANIA WPŁYWU

W obrębie inwestycji nie stwierdzono gatunków rzadkich i chronionych ryb podlegających

ochronie na mocy Dyrektywy Rady nr 92/43/E oraz chronionych na mocy prawa krajowego w związku

z tym nie stwierdzono występowania oddziaływania.


przedsięwzięcia na gatunki ryb i ich siedliska.

2.5 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA PŁAZY I GADY ORAZ SPOSOBY OGRANICZANIA WPŁYWU

Żadne z wykazanych podczas badań terenowych stanowisk nie znajduje się w zasięgu

oddziaływania inwestycji.

Ocena wpływu przedsięwzięcia na gatunki płazów

Ocenę wpływu na zinwentaryzowane stanowiska płazów oraz ich siedliska przedstawiono w

tabeli poniżej.

O

28

Tabela 11. Ocena przewidywanego oddziaływania na płazy

Nr

na

map

ie

Sta

no

wis

ko

Nazw

a

Wariant 0 Wariant 1 Wariant 2 Wariant 1 i 2

Kil

om

etr

aż /

Str

on

a

Od

leg

łoś

ć

[m]

Wp

ływ

-

Ocen

a

Kil

om

etr

aż /

Str

on

a

Od

leg

łoś

ć

[m]

Kil

om

etr

aż /

Str

on

a

Od

leg

łoś

ć

[m]

Wp

ływ

-

Ocen

a

Sp

os

ob

y

og

ran

iczan

i

a w

pły

wu

1

Zb

iorn

ik w

m.

Kato

wic

e

Żaba wodna Rana

esculenta

312,3 / P

1300

Brak wpływu

- 0

312,3 / P

1300 312,3 /

P 1300

Brak wpływu

- 0

Brak bezpośredniego wpływu – brak minimalizacji

2

Żaba trawna Rana

temporaria

312,3 / P

1300 312,3 /

P 1300

312,3 / P

1300

3

Żaba wodna Rana

esculenta

312,3 / P

1300 312,3 /

P 1300

312,3 / P

1300

4 Ropucha

szara Bufo bufo

312,13/ L

680 312,3 /

L 680

312,3 / L

680

0 – brak wpływu, 1 – wpływ mało istotny, 2 – wpływ istotny;

Ze względu na brak stwierdzonego wpływu na chronione gatunki płazów i ich siedliska

odstąpiono od przedstawienia środków minimalizujących wpływ przedsięwzięcia.

2.6 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA PTAKI ORAZ SPOSOBY OGRANICZANIA

WPŁYWU

Wstępna ocena możliwości wystąpienia oddziaływania na ptaki (screening)

Główne potencjalne zagrożenia na etapie realizacji inwestycji:

zanieczyszczenie biotopów,

przypadkowe zabijanie.

Zanieczyszczenie biotopów substancjami chemicznymi może prowadzić do pogorszenia

warunków siedliskowych, w skrajnych przypadkach do zniszczenia siedlisk. Zagrożenie to może mieć

miejsce w przypadku awarii używanego sprzętu technicznego.

Na placu budowy i drogach dojazdowych do budowy może dochodzić do śmiertelności

zwierząt, związanej z ich przypadkowym zabijaniem przez sprzęt budowlany jednak jest to zjawisko

marginalne, sporadycznie dotyczące niewielkiej liczby podlotów z lęgów ptaków występujących tuż

przy placu budowy.

Główne zagrożenia na etapie eksploatacji:

kolizje z taborem,kolizje z liniami napowietrznymi23

24

25

26

kolizje z ekranami akustycznymi27

28

,

23

Spencer, K. G. 1965. Avian casualties on railways. Bird Study 12: 257 24

English Nature. 2002. Report Number 473b. Rail construction and operational effects on biodiversity and geological interests. English Nature Research Reports. 25

Van der Grift, E.A. 2001. The Impacts of Railroads on Wildlife. The Road-RIPorter, Nov/Dec: 8-10. Seiler, A. and Helldin, J-O. 2006. Mortality in wildlife due to transportation. In: Davenport, J. and Davenport, J.L. (Eds.). The Ecology of Transportation: Managing Mobility for the Environment. Kluwer, p 165-190. 26

Kwestie kolizji z liniami napowietrznymi opisuje opracowanie przygotowane dla GDOŚ: Maniakowski i in. 2013. Wpływ napowietrznych sieci elektroenergetycznych średniego i wysokiego napięcia, w tym również kolejowych sieci trakcyjnych, na ptaki. GDOŚ. 27

Zbyryt A. 2012. Poradnik ochrony ptaków przed kolizjami z przezroczystymi ekranami akustycznymi oraz oknami budynków. PTOP 28

Knioła T, Pakuła M. 2012. Sposoby minimalizacji kolizji ptaków z powierzchniami przezroczystymi – wyniki badań naukowych a polska praktyka. Przegląd Przyrodniczy

O

29

porażenia prądem29

,

hałas i niepokojenie,

zanieczyszczenia powstające na etapie eksploatacji.

Jednym z czynników, który może oddziaływać na ptaki na etapie eksploatacji linii kolejowej

jest ruch taboru i związane z nim nadmierne natężenie hałasu. W rejonie przedsięwzięcia stanowiska

chronionych gatunków zinwentaryzowano w odległości powyżej 350 m w związku z czym czynnik ten

nie powinien być istotny dla stanu populacji zinwentaryzowanych cennych gatunków ptaków.

Biorąc pod uwagę, iż analizowany odcinek zlokalizowany jest w terenie miejskim a zinwentaryzowane

stanowiska cennych gatunków ptaków zlokalizowane są w znacznej odległości od linii kolejowej

ocenia się, że oddziaływanie związane z kolizją z taborem w ramach analizowanego zadania nie

będzie w sposób istotny wpływało na awifaunę.

Eksploatacja linii kolejowej, w szczególnych przypadkach, może być związana z

występowaniem kolizji ze zwierzętami. Dla drobnych ptaków podwyższone ryzyko kolizji powstaje w

wyniku obecności w bezpośrednim sąsiedztwie torów roślinności krzewiastej lub zielnej którą

wykorzystują do gnieżdżenia się, jednak w rejonie inwestycji ze względów bezpieczeństwa nie będzie

występowała roślinność w odległości 15 m od torów, co wpłynie na zniwelowanie tego oddziaływania.

Inwestor w latach 2007 – 2013 prowadził ewidencję kolizji zwierząt z pociągami podczas

której nie zarejestrowano kolizji ptaków z pociągami na przedmiotowym odcinku linii kolejowej.

Przeanalizowano również możliwość wystąpienia oddziaływania związanego z kolizją ptaków z

siecią trakcyjną oraz z ryzykiem występowania porażenia prądem. Jednakże stwierdzono, że ze

względu na przebieg linii – przez obszary silnie zurbanizowane, o znacznym udziale innych struktur, w

tym linii nN i SN, innych miejsc odpoczynku, czatowni i śpiewu, elementy sieci trakcyjnej nie będą

atrakcyjnym miejscem wykorzystywanym przez ptaki jako miejsca odpoczynku, czy też czatowania. W

związku z powyższym, oddziaływanie sieci trakcyjnej na ptaki (kolizje, porażenia) będzie miało

charakter zjawiska sporadycznego.

Czynnikami, które wpływają na kolizje ptaków z ekranami akustycznymi są przezroczystość

bariery (niespotykana w przyrodzie), oraz refleksy świetlne i powodowany przez nie tzw. efekt lustra,

czyli odbijanie się w szybach pobliskich drzew, krzewów, trawy, nieba, chmur, co sprawia, że ptaki

mogą postrzegać te obiekty jako potencjalne miejsca odpoczynku, czy żerowania. Ptaki nie są w

stanie rozpoznać szkła, czy przezroczystej pleksi, jako bariery, której należy uniknąć, w związku z

czym rozbijają się o nie w trakcie lotu.30

Funkcjonowanie linii kolejowej wiąże się z ryzykiem wystąpienia zanieczyszczeń w wyniku

awarii lub wypadku. Prawdopodobieństwo takiego zdarzenia jest trudne do oszacowania, ale jego

zaistnienie musi być brane pod uwagę. Ze względu na lokalizację zinwentaryzowanych siedlisk

ptaków w odległości od 350 do 1100 m od inwestycji oraz brak cieków, które mogłyby przenosić

zanieczyszczenia na większe odległości wpływ zanieczyszczeń związanych z eksploatacją linii na

zinwentaryzowane stanowiska ocenia się jako nieznaczący.

Ocena wpływu przedsięwzięcia na cenniejsze gatunki ptaków wg poszczególnych

wariantów

Ocenę istotności przewidywanego wpływu na zinwentaryzowane stanowiska ptaków oraz ich

siedliska przedstawiono w tabeli poniżej.

29

Maniakowski i in. 2013. Wpływ napowietrznych sieci elektroenergetycznych średniego i wysokiego napięcia, w tym również kolejowych, na ptaki. GDOŚ, Warszawa

30 Zybert A. 2012. Poradnik ochrony ptaków przed kolizjami z przezroczystymi ekranami akustycznymi oraz oknami

budynków. PTOP, Białystok.

O

30

Tabela 12. Ocena przewidywanego oddziaływania na ptaki

Nr

na

map

ie

Nazw

a

Wariant 0 Wariant 1 Wariant 2 Wariant 0, 1 i 2

Kil

om

etr

aż /

Str

on

a

Od

leg

łoś

ć

[m]

Wp

ływ

-

Ocen

a

Sp

os

ob

y

og

ran

iczan

i

a w

pły

wu

Kil

om

etr

aż /

Str

on

a

Od

leg

łoś

ć

[m]

Kil

om

etr

aż /

Str

on

a

Od

leg

łoś

ć

[m]

Wp

ływ

-

Ocen

a

Sp

os

ob

y

og

ran

iczan

i

a w

pły

wu

1

Bło

tnia

k

sta

wow

y

312,3 /

Lewa

1100

Hałas i niepokój - 1

Potencjalne

kolizje z pociągami i infrastruktur

ą – 1

Ryzyko pogorszenia

jakości siedliska – (1)

Brak sposobów minimalizacji*

Oddziaływanie

możliwe do wyeliminowania

przy prawidłowej

eksploatacji linii, utrzymanie w

należytym stanie systemu odwodnienia i

przeciwdziałanie awariom

312,3 /

Lewa

1100

312,3 /

Lewa

1100


Potencjalne


ą – 1

Organizacja placu budowy oraz lokalizacji

dróg dojazdowych w

sposób uniemożliwiający zniszczenie siedlisk nie

podlegających zajęciu pod inwestycję

Używanie sprawnych technicznie

i nie przestarzałych

maszyn

2

Bąk 312,

3 / Lewa

880 312,3 /

Lewa 880

312,3 /

Lewa 880

3

Gąsio

rek

312,3 /

Lewa 630

312,3 /

Lewa 630

312,3 /

Lewa 630

4

Św

ierg

ote

k

poln

y 312,

3 / Lewa

350 312,3 /

Lewa 350

312,3 /

Lewa 350

Pozostałe gatunki ptaków objęte

ochroną krajową

całość wariantu


Potencjalne


ą – 1

Ryzyko pogorszenia


Brak sposobów minimalizacji*

Oddziaływanie

możliwe do wyeliminowania

przy prawidłowej


należytym stanie systemu odwodnienia i

przeciwdziałanie awariom

całość wariantów


Potencjalne


ą – 1

Ryzyko pogorszenia


Organizacja placu budowy oraz lokalizacji

dróg dojazdowych w

sposób uniemożliwiający zniszczenie siedlisk nie

podlegających zajęciu pod inwestycję

0 – brak wpływu, 1 – wpływ mało istotny, 2 – wpływ istotny; ( ) - ocena w nawiasach oznacza możliwość wystąpienia potencjalnego wpływu, który będzie miał miejsce przy braku zastosowania środków minimalizujących wpływ na środowisko. * brak sposobów minimalizacje ze względu, iż wariant bezinwestycyjny nie przewiduje żadnych robót modernizacyjnych i inwestycyjnych

Biorąc pod uwagę powyższe można uznać, iż wpływ oddziaływania inwestycji na ptaki jest

małoistotny i porównywalny w przypadku realizacji obu wariantów inwestycyjnych. Żaden też z nich

nie ma znacznego oddziaływania na lokalne i migrujące populacje ptaków, jednakże zalecanie jest

wprowadzenie przedstawionych poniżej sposobów ograniczania wpływu na ornitofaunę.

Sposobami ograniczania powyższego wpływu są następując działania:

Organizacja placu budowy oraz lokalizacji dróg dojazdowych w sposób uniemożliwiający

zniszczenie siedlisk ptaków zinwentaryzowanych w sąsiedztwie inwestycji.

Ograniczenie kolizji ptaków z ekranami akustycznymi – W przypadku użycia ekranów

przezroczystych należy je wyposażyć w barwne kontrastowe pasy (np. czarne na przezroczystym

ekranie). Pionowe pasy powinny mieć szerokość co najmniej 2 cm i powinny być oddalone od siebie

O

31

nie więcej niż o 10 cm. Stosowane dotąd powszechnie sylwetki ptaków drapieżnych na

przezroczystych ekranach są nieskuteczne i tylko w bardzo znikomym stopniu redukują kolizje ptaków,

dlatego wyklucza się ich stosowanie.

Wyburzenia budynków i innej infrastruktury architektonicznej – budynki przeznaczone do

wyburzenia lub modernizacji mogą być niszczone lub przebudowywane bezpośrednio po wizji

ornitologa stwierdzającej brak czynnych gniazd ptaków. Dotyczy to też w szczególności renowacji

mostów i wiaduktów, których przęsła od spodu bardzo często są zasiedlane przez ptaki (jaskółki,

wróble, kopciuszki, kosy, pliszki, gołębie).

2.7 ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA SSAKI I KORYTARZE EKOLOGICZNE ORAZ

SPOSOBY OGRANICZANIA WPŁYWU

Wstępna ocena możliwości wystąpienia oddziaływania na ssaki naziemne i korytarze

ekologiczne (screening)

Do głównych zagrożeń na etapie realizacji inwestycji należą:

zajęcie terenu pod inwestycję,

hałas na etapie realizacji prac budowlanych,

przypadkowe zabijanie.

Do głównych zagrożeń na etapie eksploatacji należą:

przypadkowe zabijanie,

hałas powstający na etapie eksploatacji.

Ocena wpływu przedsięwzięcia na ssaki i korytarze ekologiczne wg poszczególnych

wariantów

Tabela 13 Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na ssaki (inne niż nietoperze) .

Pospolite gatunki

ssaków występujące w

rejonie przedsięwzięcia

Rodzaj i ocena wpływu Wariant 0,1,2

Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie areałów żerowiskowych;

Śmiertelność

1

Pogorszenie jakości areałów żerowiskowych (1)

Hałas powodujący płoszenie zwierząt 1

Drożność korytarza

ekologicznego Brak wpływu 0

0 – brak wpływu, 1 – wpływ mało istotny, 2 – wpływ istotny ( ) - ocena w nawiasach oznacza możliwość wystąpienia potencjalnego wpływu, który będzie miał miejsce przy braku zastosowania środków minimalizujących wpływ na środowisko.

Planowane przedsięwzięcie nie generuje negatywnego wpływu na ssaki pospolicie

występujące oraz te wpisane do Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej.

Ze względu na znaczne oddalenie korytarzy ekologicznych od inwestycji (w odległości do 10

km od przebiegu przedsięwzięcia nie występują korytarze ekologiczne31

; najbliższe korytarze

31

Jędrzejewska B., Wójcik J.M., Zalewska H., Pilot M. 2005. Projekt korytarzy ekologicznych łączących Europejską Sieć Ekologiczną Natura 2000 w Polsce.

O

32

ekologiczne w województwie śląskim32

znajdują się w odległości minimum 1,5km) oraz brak

stwierdzonych korytarzy o znaczeniu lokalnym nie przewiduje się wpływu na drożność korytarzy

ekologicznych.

NIETOPERZE

Do podstawowych zagrożeń jakie mogą potencjalnie powstawać na etapie realizacji i

eksploatacji tego typu inwestycji o charakterze liniowym zalicza się następujące rodzaje oddziaływań:

Etap budowy:

Zajęcie miejsc żerowania,

Niepokojenie i płoszenie.

Etap eksploatacji:

Efekt barierowy,

Śmiertelność nietoperzy w wyniku kolizji z pociągami,

Niepokojenie i płoszenie.

Zajęcie miejsc żerowania

Najważniejsze środowiska żerowania nietoperzy, w obszarze inwestycji, to lasy i ich obrzeża

oraz zbiorniki wodne i doliny rzeczne, które dodatkowo służą tym ssakom jako wodopoje. Potencjalnie

korzystnymi miejscami żerowania są także szpalery drzew wzdłuż szlaków komunikacyjnych, w tym

torowisk, oraz tereny zabudowane (zwłaszcza ogrody, parki i otoczenie latarni ulicznych). Liniowe

elementy krajobrazu (aleje drzew, kanały, skraje lasów itp.) są zwykle wykorzystywane przez

nietoperze zarówno do polowania, jak i do przemieszczania się między kryjówkami dziennymi, a

żerowiskami oraz do nawigacji w czasie sezonowych migracji.

Niekorzystny wpływ inwestycji może być spowodowany planową wycinką co może wpłynąć na

zmniejszenie powierzchni miejsc dogodnych do żerowania.

Schronienia letnie i zimowe

Większość krajowych gatunków nietoperzy latem wykorzystuje schronienia antropogeniczne.

Są to głównie strychy oraz szczeliny w ścianach i dachach budynków. W południowej Polsce (z

wyłączeniem Karpat) do gatunków najczęściej spotykanych w budynkach należą: nocek duży,

mroczek późny, karliki i gacki. Nietoperze związane z lasami, np. nocek rudy i nocek Bechsteina,

zasiedlają głównie dziuple i szczeliny drzew.

Większość krajowych gatunków (nocki, gacki brunatne, niektóre mroczki) zimuje w

schronieniach podziemnych (piwnice, schrony, studnie, jaskinie, sztolnie), często na terenach

zabudowanych. W Polsce, w takich kryjówkach najczęściej spotyka się gacka brunatnego i nocka

rudego. Karliki, borowiec wielki i mroczek posrebrzany zimują w nadziemnych częściach budynków i w

dziuplach drzew. Borowce wielkie i karliki większe migrują sezonowo na obszary o łagodniejszym

klimacie w zachodniej i centralnej Europie. Oba te gatunki spędzają zimę także w miastach konurbacji

śląsko-dąbrowskiej.

W kraju udokumentowano przypadki zasiedlenia przez nietoperze dotyczą mostów (kryjówki

letnie mopka zachodniego oraz letnie i zimowe borowca wielkiego), wiaduktów kolejowych (kryjówki

zimowe borowca wielkiego) i nieużywanych tuneli kolejowych (kryjówki zimowe mopka zachodniego).

Efekt barierowy

W skali regionalnej należy zwrócić uwagę na możliwości migracyjne zwierząt pomiędzy

ostojami, w których występują. Inwestycje liniowe stanowią barierę w migracjach zwierząt wzdłuż

32


O

33

korytarzy ekologicznych oraz prowadzą do fragmentacji siedlisk. Wpływa to na ograniczenie

możliwości wymiany osobników pomiędzy populacjami, ogranicza dostępność bazy żerowiskowej i

miejsca lęgowe, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia ich liczebności czy zaniku populacji.

Ponieważ inwestycja w przeważającej części przebiega po istniejącej trasie nie będzie

stanowiła bariery na terasie migracji nietoperzy. Nie można wykluczyć sporadycznych, jednostkowych

kolizji tych zwierząt z pociągami, lecz nie wpłynie to na populację nietoperzy w regionie.

Śmiertelność nietoperzy w wyniku kolizji z pociągami

W zakresie śmiertelności nietoperzy w wyniku kolizji z pociągami brak jest szczegółowych

badań z terenu Polski, jak również brak jest w tym zakresie danych literaturowych

Stosunkowo niskie natężenie ruchu na torach kolejowych pozwala przypuszczać, że

śmiertelność nietoperzy w wyniku kolizji z pociągami jest znacznie niższa niż w przypadku ruchu

drogowego, w związku z czym należy uznać, że jest to zjawisko małoistotne.

O

34

Ocena wpływu przedsięwzięcia na nietoperze wg poszczególnych wariantów

Tabela 14. Ocena istotności wpływu przedsięwzięcia na zinwentaryzowane stanowiska i gatunki nietoperzy.

Nr na mapie

Gatunek

Wariant 0 Wariant 1 Wariant 2 Wariant 1 i 2

Kil

om

etr

aż /

Str

on

a

Odległość [m]

Wp

ływ

–

Oc

en

a /

Sp

os

ob

y

og

ran

icza

nia

wp

ływ

u

Kil

om

etr

aż /

Str

on

a

Od

leg

łoś

ć [

m]

Kil

om

etr

aż /

Str

on

a

Od

leg

łoś

ć [

m]

Wp

ływ

-

Oc

en

a

Sp

os

ob

y

og

ran

icza

nia

wp

ływ

u

1 mroczek późny 312,585 - 313,085

przecięcie Kolizje z pociągami –

1 Efekt barierowy- przecięcie trasy

migracji nietoperzy – 1

Pogorszenie jakości siedlisk, hałas i niepokojenie,

zanieczyszczenie siedliska – (1) / Brak

sposobów minimalizacji(^)

/

Oddziaływanie możliwe do

wyeliminowania przy prawidłowej


należytym stanie systemu

odwodnienia i przeciwdziałanie

awariom

312,585 - 313,085

przecięcie 312,585 - 313,085

przecięcie

Śmiertelność: kolizje z

pociągami – (1) Efekt barierowy- przecięcie trasy

migracji nietoperzy – (1)

Pogorszenie jakości siedlisk,

hałas i niepokojenie – (1)

W miarę możliwości nie wprowadzać roślinności wzdłuż linii kolejowej w

jej bezpośrednim sąsiedztwie w celu

zminimalizowania efektu przyciągania nietoperzy.

Organizacja placu

budowy i magazynowania

materiałów oraz sprzętu, lokalizacja dróg

dojazdowych w sposób minimalizujący

ingerencję w żerowiska nietoperzy

zlokalizowane w km 316,4 związane ze

zbiornikiem wodnym

2 borowiec wielki 313,530 - 314,030

przecięcie 313,530 - 314,030

przecięcie 313,530 - 314,030

przecięcie

3 mroczek późny 315,510 - 316,000

przecięcie 315,510 - 316,000

przecięcie 315,510 - 316,000

przecięcie

4 nocek

borowiec wielki mroczek późny

316,240 - 316,545

przecięcie 316,240 - 316,545

przecięcie 316,240 - 316,545

przecięcie

8 mroczek późny 318,370 - 318,850

przecięcie 318,370 - 318,850

przecięcie 318,370 - 318,850

przecięcie

Ocena wpływu: 0 – brak wpływu, 1 – wpływ mało istotny, 2 – wpływ istotny. ( ) - ocena w nawiasach oznacza możliwość wystąpienia potencjalnego wpływu, który będzie miał

miejsce przy braku zastosowania środków minimalizujących wpływ na środowisko;

O

35

Sposobem minimalizacji wskazanego oddziaływania jakim jest pogorszenie jakości siedlisk

oraz hałas i niepokojenie jest organizacja placu budowy i magazynowanie materiałów oraz sprzętu,

lokalizacja dróg dojazdowych w sposób minimalizujący ingerencję w siedliska i żerowiska nietoperzy

wskazane w powyższej tabeli.

3. OCENA WALORÓW PRZYRODNICZYCH I RÓŻNORODNOŚCI

BIOLOGICZNEJ

Konwencja o różnorodności biologicznej definiuje pojęcie różnorodności biologicznej jako

„zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów pochodzących, między innymi z ekosystemów

lądowych, morskich i innych wodnych ekosystemów oraz zespołów ekologicznych, których są one

częścią. Dotyczy to różnorodności w obrębie gatunku, pomiędzy gatunkami oraz ekosystemami”.

Ochrona różnorodności biologicznej na terenie kraju odbywa się poprzez system obszarów

prawnie chronionych. Na stan ochrony różnorodności biologicznej mają wpływ także obszary

przyrodniczo cenne nieobjęte prawną ochroną, takie jak sieć korytarzy ekologicznych o znaczeniu

międzynarodowym i krajowym33

, obszary IBA34,

obszary wodno-błotne o międzynarodowym znaczeniu

(obszary Ramsar), rezerwaty biosfery. Ochroną gatunkową ścisłą lub częściową w Polsce objęte są

gatunki roślin, zwierząt i grzybów wymienione w rozporządzenia Ministra Środowiska35,36,37

, w

stosunku do których obowiązują odpowiednie zakazy i ograniczenia określone w Ustawie o ochronie

przyrody.

Wpływ na różnorodność biologiczną

Istotą ochrony różnorodności biologicznej jest zarówno dbanie o zachowanie rzadkich

gatunków i siedlisk przyrodniczych oraz utrzymanie integralności wewnętrznej jak i zewnętrznej z

innymi obszarami chronionymi oraz stanowiącymi korytarze ekologiczne.

W przypadku analizowanego przedsięwzięcia mamy do czynienia z istniejącą od lat linią

kolejową przebiegająca przez obszar Katowic. Inwestycja nie koliduje również z obszarami

chronionymi ani korytarzami ekologicznymi. W wyniku prowadzonych prac terenowych nie

stwierdzono również w bezpośredniej bliskości cennych siedlisk przyrodniczych, stanowisk gatunków

roślin i zwierząt. Zinwentaryzowane, zaś gatunki w rejonie inwestycji są charakterystyczne dla

obszarów miejskich, zaś sam obszar należy do terenów silnie przekształconych przez człowieka o

niskich wartościach przyrodniczych.

33

Jędrzejewski W., Nowak S., Stachura K., Skierczyński M., Mysłajek R.W., Niedziałkowski K., Jędrzejewska B., Wójcik J.M., Zalewska H., Pilot M., 2005. Projekt korytarzy ekologicznych łączących Europejską sieć Natura 2000 w Polsce. Opracowanie wykonane dla Ministerstwa w ramach realizacji programu Phare PL0105.02. Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża. Aktualizacja 2012 - dane niepublikowane. 34

Wilk T., Jujka M., Krogulec J., Chylarecki P. (red.) 2010. Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce. OTOP, Marki 35

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2014 poz.

1348). . 36

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. 2014 poz. 1409). 37

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz.U. 2014 poz. 1408).

O

36

4. PODSUMOWANIE

W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji nie stwierdzono występowania cennych i

chronionych gatunków roślin, zwierząt i ich siedlisk w bezpośrednim sąsiedztwie inwestycji. W związku

z powyższym realizacja inwestycji nie będzie się wiązać z możliwością zniszczenia oraz negatywnego

oddziaływania na gatunki roślin i zwierząt chronionych oraz siedlisk przyrodniczych.

W sumie podczas przeprowadzonych badań odnotowano pojedyncze stwierdzenia płazów

ptaków i nietoperzy. Obserwacje płazów powyżej 10 osobników dotyczyły obszaru poza regionem

inwestycji, podobnie w przypadku stwierdzonych siedlisk ptaków zaś w przypadku nietoperzy

wykonane nasłuchy wykazały intensywność na poziomie niskim.

Ze względu na znaczne oddalenia korytarzy ekologicznych (w odległości do 10 km od

przebiegu przedsięwzięcia nie występują korytarze ekologiczne38

, najbliższe korytarze ekologiczne w

województwie śląskim39

znajdują się w odległości minimum 1,5km) oraz nie wykazano korytarzy

lokalnych nie przewiduje się wpływu na drożność korytarzy ekologicznych.

W wyniku przeprowadzonej analizy można stwierdzić, iż oddziaływanie na środowisko obu

wariantów inwestycyjnych jest zbliżone ze względu na podobny zakres prac oraz przebieg po

istniejącym śladzie linii kolejowej.

Ocenia się, że pod warunkiem zastosowania zaproponowanych środków minimalizujących

realizacja przedsięwzięcia w obu wariantach 1 i 2 nie wpłynie negatywnie na poszczególne elementy

środowiska przyrodniczego.

38

Jędrzejewska B., Wójcik J.M., Zalewska H., Pilot M. 2005. Projekt korytarzy ekologicznych łączących Europejską Sieć Ekologiczną Natura 2000 w Polsce. 39


O

37

4. LITERATURA

1. Adamowski W. ,2006. Expansion of native orchids in anthropogenous habitats. − Pol. Bot. Stud.

22: 35-44.

2. Adamski A., Czapulak A., Stawarczyk T. 1996 Kartoteka awifauny Śląska. Instrukcja dla

współpracowników. Wrocław.

3. Bashta A.-T., Piskorski M, Mysłajek R. W., Tereba A., Kurek K., Sachanowicz K. 2011. Myotis

alcathoe in Poland and Ukraine: new data on its status and habitat in Central Europe. Folia

Zoologica 60: 1-4.

4. Bernacki L., 1989. Storczykowate (Orchidaceae) Wyżyny Śląskiej I terenów przyległych. Zesz.

Nauk, Polit. Łódzkiej, Inż. Włókien. I Och. Środ., 40(12): 11-12.

5. Bernacki L., Nowak T., 1994. Materiały do rozmieszczenia I poznania zasobów chronionych

gatunków roślin naczyniowych centralnej części Wyżyny Śląsko – Krakowskiej. Acta. Biol. Sil.,

Katowice, 25(42): 24-42.

6. Bernard R., Buczyński P., Tończyk G., Wendzonka J., 2009: Atlas rozmieszczenia ważek

(Odonata) w Polsce, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 256pp.

7. Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J. 1973: Chrząszcze Coleoptera – Carabidae. Katalog

Fauny Polski, Warszawa, XXIII, 20: 232 pp.

8. Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J. 1974: Chrząszcze Coleoptera – Carabidae. Katalog

Fauny Polski, Warszawa, XXIII, 22: 430 pp.

9. Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J. 1983: Chrząszcze Coleoptera – Scarabaeoidea,

Dascillodea, Byrrhoidea i Parnoidea. Katalog Fauny Polski, Warszawa, XXIII, 38: 394 pp.

10. Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J. 1986: Chrząszcze Coleoptera Cucujonidaea.

Katalog Fauny Polski, PWN, Warszawa, XXIII, p. 1, 45: 308pp.

11. Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J. 2000: Chrząszcze Coleoptera – Uzupełnienia

tomów 2-21. Katalog Fauny Polski. MiIZ PAN, Warszawa, XXIII, 57: 252 pp.

12. Buszko J. 1997: Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w Polsce 1986-1995, Oficyna

Wydawnicza Turpress, Toruń, 170 pp.

13. Buszko J., Masłowski J. 2008: Motyle dzienne Polski, Lepidoptera: Hesperiodea, Papilionoidea,

Wydawnictwo „Koliber”, Nowy Sącz, 274 pp.

14. Byk A. Doktór D. 2011: Biblioteczka leśniczego, Pachnica i jej ochrona, Stowarzyszenie

Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa, Wydawnictwo Świat, Warszawa, 15 pp.

15. Celiński F., Cabała S., Wika S., Babczyńska-Sendek B. 1982 . Nowe stanowiska rzadkich

gatunków roślin naczyniowych na Górnym Śląsku i terenach przyległych OTPN, Zesz. Przyr., 21:

3-11.

16. Celiński F., Wikas., Parusel J. B. (red.) 1997. Czerwona lista zbiorowisk roślinnych Górnego

Śląska. Raporty, Opinie 2: 38-68.

17. Chylarecki P., Sikora A., Cenian Z. 2009. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny

dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. GIOŚ, Warszawa

18. Cierlik G., Makomaska-Juchiewicz M., Mróz W., Perzanowska J., Król W., Baran P., Zięcik A.

2012. Opracowanie tekstów przewodników metodycznych dla gatunków i siedlisk przyrodniczych.

Część pierwsza. Tom 3/3 Gatunki zwierząt – Motyle i chrząszcze. Instytut Ochrony Przyrody

PAN, Kraków.

19. Cieślak R. 2000: Sukcesja biegaczowatych (Col. Carabidae) w różnowiekowych drzewostanach

na gruntach leśnych i porolnych na terenie Nadleśnictw Niedźwiady i Osusznica, Praca

magisterska, Warszawa, 75 pp.

20. Czerwona lista gatunków zagrożonych IUCN 2007; Czerwona lista zwierząt ginących i

zagrożonych w Polsce; Polska czerwona księga zwierząt.

21. Dietz C., von Helversen O., Nill D. 2009. Nietoperze Europy i Afryki północno-zachodniej.

Biologia, rozpoznawanie, zagrożenia. Multico, Warszawa, 400 s.

O

38

22. Dijkstra B K.-D., Lewington R. 2006: Fidel Guide to the Dragonflies of Britain and Europe, British

Wildlife Publishing, 320pp.

23. Dobosz R., Betleja J., Hadaś T., Buchholz L., Kłys G. 1998. Występowanie płomykówki i

nietoperzy w obiektach sakralnych województwa katowickiego. Stan obecny i zalecenia

ochronne. Maszynopis, PTPP „pro Natura", Bytom.

24. Dobosz R., Betleja J., Hadaś T.B. (red.) 2001. Występowanie płomykówki i nietoperzy w

obiektach sakralnych województwa śląskiego. Stan obecny i zalecenia ochronne. Etap 3.

Maszynopis, PTPP „pro Natura", Bytom.

25. Dobosz R., Betleja J., Hadaś T.B., Zygmunt J., Buchholz L., Kłys G. 1999. Występowanie

płomykówki i nietoperzy w obiektach sakralnych województwa śląskiego. Stan obecny i zalecenia

ochronne. Etap 2. Maszynopis, PTPP „pro Natura", Bytom.

26. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie

ochrony dzikiego ptactwa (Dyrektywa Ptasia);

27. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych

oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa);

28. English Nature. 2002. Report Number 473b. Rail construction and operational effects on

biodiversity and geological interests. English Nature Research Reports.

29. Faliński J.B.,1990, Kartografia geobotaniczna. PPWK, Warszawa.

30. Gaisler J., Řehák Z., Bartonička T. 2009. Bat casualties by road traffic (Brno-Vienna). Acta

Theriologca 54: 147-155.

31. GIOŚ 2007−2009. Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych.

http://www.gios.gov.pl/siedliska/default.asp?nazwa=default&je=pl

32. Głowaciński Z. (ed.)1992. Polska Czerwona Księga Zwierząt. PWRiL. Warszawa.

33. Głowaciński Z. (red.) 2002: Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce, Instytut

Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, 448 pp. 156 s.

34. Głowaciński Z. (red.). 2001. Polska czerwona księga zwierząt - kręgowce. Państwowe

Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.

35. Głowacki Z., 1975, Zbiorowiska murawowe zachodniej części Wzgórz Trzebnickich. Prace OTPN.

PWN, Warszawa-Wrocłąw.

36. http://natura2000.gdos.gov.pl/natura2000/pl/aktualnosci.php

37. http://www.kp.org.pl

38. http://www.salamandra.org.pl

39. http://www.wildlandscpr.org/road-riporter/impacts-railroads-wildlife

40. Haas D., Nipkow M., Fiedler G., Schneider R., Haas W., Schürenberg B.2005. Protecting

birds from powerlines. Nature and Environment, No. 140. Council of Europe Publishing,

Strassbourg.

41. Hůrka K. 1996: Carabidae of the Czech and Slovak Republic, Kabourek, Zlín, 565 pp.

42. Inwentaryzacja wielkoobszarowa siedlisk przyrodniczych i gatunków w aspekcie sieci Natura

2000 w Polsce, LP, 2007 r.

43. Jakubiec Z. 2003. Skróty łacińskich nazw ptaków oraz niektóre oznaczenia wykorzystywane w

badaniach terenowych. Notatki Ornitologiczne 44 (2): 121-126.

44. Jędrzejewski W., Nowak S., Stachura K., Skierczyński M., Mysłajek R.W., Niedziałkowski K.,

Jędrzejewska B., Wójcik J.M., Zalewska H., Pilot M., 2005. Projekt korytarzy ekologicznych

łączących Europejską Sieć Ekologiczną Natura 2000 w Polsce.

45. Jedrzejko K., 1986. Brioflora i zbiorowiska mszyste Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego na

tle zróżnicowania ekologignego siedlisk i szaty roślinnej. Acta Biol. Sil.. Katowice 2(19) 7-44.

46. Jönsson et al., 2004: Nutrient richness of wood mould in tree hollows with the Scrarabaeid beetle

Osmoderma eremite. Animal Biodiversity and Conservation, Uppsala, Sweden, 27.2.

47. Kaźmierczakowa R., Zarzycki K.2001. Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny

kwiatowe. Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, Kraków

O

39

48. Kłys G. 1996. Mroczki późne Eptesicus serotinus na Garbie Tarnogórskim. Wszechświat

Nietoperzy 2. Wszechświat 97, 5: 126-127.

49. Kurzak J., Węgel A., Węgel J. 1995. Nietoperze Chiroptera na strychach kościołów Wyżyny

Krakowsko-Częstochowskiej. Przegląd Przyrodniczy 6: 91-97.

50. Lesiński 2008. Linear landscape elements and bat casualties on roads – an example. Annales

Zoologici Fennici 45: 277-280.

51. Lesiński G. 2007. Bat road casualties and factors determining their numbers. Mammalia 71: 138-

142.

52. Lorek G., Stankowski A. 1991. Śmiertelność ptaków na torach kolejowych w Polsce. Notatki

Ornitologiczne 32: 5-26.

53. Makomaska-Juchiewicz M. (red.) 2010. Monitoringu gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny.

Część I. GIOŚ, Warszawa: 408 pp.

54. Maniakowski i in. 2013. Wpływ napowietrznych sieci elektroenergetycznych średniego i

wysokiego napięcia, w tym również kolejowych sieci trakcyjnych, na ptaki. GDOŚ.

55. Matuszkiewicz W. 2001, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN,

Warszawa.

56. Michalik S. 1991. Szata roślinna. W: I.Dynowska, M, Maciejewski: Dorzecze Górnej Wisły. Cz. I.

PWN, Warszawa – Kraków

57. Mielczarek P., Cichocki W. 1999. Polskie nazewnictwo ptaków świata. Not. Orn. 40, zeszyt

specjalny.

58. Mirek Z., et all. 2002. Flowering plants ond pteridophytes of Poland. A checklist. Instytut Botaniki

PAN. Kraków

59. Mirek Z., Naur A., Paul W., Wilk Ł., 2005, Ostoje roślinne w Polsce. Instytut Botaniki PAN.

Kraków.

60. Mirek Z., Zarzycki K. 2006. Red list of plants and fungi In Poland. Instytut Botaniki PAN. Kraków

61. Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych GIOŚ http://www.gios.gov.pl

62. Mysłajek R. W. 2008. Stwierdzenia mroczka posrebrzanego Vespertilio murinus w Bytomiu i

Oświęcimiu (południowa Polska). Nietoperze 9, 2: 234-235.

63. Mysłajek R. W., Henel K., Kurek K., Urban R., Nowak S. 2005. Fauna nietoperzy Parku

Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”. Scripta Rudensia 14: 5-

14.

64. Mysłajek R. W., Henel K., Nowak S. 2002. Nietoperze Chiroptera rezerwatu "Łężczok" koło

Raciborza. Nietoperze 3, 2: 271-276.

65. Mysłajek R. W., Henel K., Urban R., Kurek K. 2004. Nietoperze Chiroptera projektowanego

rezerwatu „Głębokie Doły” koło Rybnika. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 5: 102-104.

66. Mysłajek R. W., Nowak S., Henel K. 2007. Community structure and activity levels of bats above

waters in the Łężczok Reserve, southern Poland. Vespertilio 11: 103-107.

67. Mysłajek R. W., Nowak S., Piłacińska B., Sachanowicz K. Czerwona lista ssaków województwa

śląskiego [W:] Parusel J.B., Skowrońska K. (red.). Czerwona lista kręgowców województwa

śląskiego. Raporty Opinie 6/5. Strategia ochrony przyrody województwa śląskiego na lata 2011-

2030. Raport o stanie przyrody województwa śląskiego. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego

Śląska, Katowice. W przygotowaniu.

68. Mysłajek R.W. 2000 Rzadkie gatunki nietoperzy na pogórzu Śląskim. Przyroda Górnego Śląska

nr 21.

69. Mysłajek R.W., Jonderko T., Kurek K., Dorda A. 2011. Obserwacje nocka orzęsionego Myotis

emarginatus w przypadkowych schronieniach w zachodniej części Polskich Karpat. Nietoperze

12. Ss: 47-49.

70. Mysłajek R.W., Kurek K., 2011 Nietoperze zabite w kolizjach z pojazdami w karpackiej części

woj. śląskiego. Nietoperze, tom 12 (1-2): 40-42.

71. Mysłajek R.W., Kurek K., Jonderko T., Tołkacz K., Kisza N., Boryczka O., Dorda A., Nowak S. (w

druku). Różnorodność gatunkowa i ochrona nietoperzy Pogórza Śląskiego.

O

40

72. Mysłajek R.W., Kurek K., Jonderko T., Tołkacz K., Kisza N., Nowak S. 2012 Stan poznania fauny

nietoperzy Kotliny Oświęcimskiej (Południowa Polska). Przegląd Przyrodniczy 23, 4:107-111.

73. Mysłajek R.W., Nowak S. 2000. Notowania mroczków posrebrzanych Vespertilio murinus w

Bielsku-Białej na Pogórzu Śląskim. Przegląd Przyrodniczy 11, 1: 95-97.

74. Nowak T., Bernacki L. 1997. Materiały do poznania flory oraz zasobów roślin chronionych

wybranych płatów łąk wschodnich obrzeży aglomeracji górnośląskiej. Acta. Biol. Sil., Katowice,

30(47); 139-152.

75. Ochyra R., Żarnowiec J., Bednarek – Ochyra J., Census catalogue of Polish mosses. Instytut

Botaniki PAN. Kraków

76. Oleksa A. Pachnica dębowa Osmoderma eremita (Scopoli, 1763). W: Małgorzata Makomaska-

Juchiewicz (red.). 2010. Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część pierwsza.

Warszawa: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978- 83-61227-44-1.

77. Oleksa A., Gawroński R., 2008. Wpływ pogody i pory dnia na aktywność pachnicy dębowej

(Osmoderma eremita Scop.) oraz ich konsekwencje dla monitoringu. Parki Nar. Rez. Przyr. 27

(3).

78. P. Audisio et al., 2007: Updating the taxonomy and distribution of the European Osmoderma and

strategies for their conservation. Fragmenta entomologica, Roma, 39 (2): 273-29Parusel J.B;

Skowrońska K., Wower A., „Korytarze ekologiczne w województwie śląskim – koncepcja do planu

zagospodarowania przestrzennego województwa Etap I, Katowice, listopad 2007r.”

79. Parusel J. B., Wika S., Bula R. (red.) 1996. Czerwona lista roślin naczyniowych Górnego Śląska.

Raporty Opinie1: 8-42.

80. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000-Podręcznik metodyczny, Ministerstwo

Środowiska

81. Postawa T., Gałosz W., Wołoszyn B.W. 1994. Wyniki zimowych spisów nietoperzy zebrane z

pojedynczych stanowisk z różnych rejonów Polski. [W:] Zimowe spisy nietoperzy w Polsce: 1988-

92. Wyniki i ocena skuteczności. Publikacje CIC ISEZ PAN Kraków: 175-185.

82. Postawa T., Zygmunt J. 2000. Zmiany liczebności nietoperzy (Chiroptera) w jaskiniach Wyżyny

Częstochowskiej w latach 1975-1999. Studia Chiropterologica 1: 83-114.

83. Rachwald A., Szkudlarek R. 2001. Stwierdzenie występowania typów echolokacyjnych "45 kHz" i

"55 kHz" karlika malutkiego Pipistrellus pipistrellus („gatunki ukryte” P. pipistrellus i P. pygmaeus)

na terenie Polski. Nietoperze 2: 19-22.

84. Ranius T. et al., 2005: Osmoderma eremita (Coleoptera, Scarabaeidae, Cetoniinae) in Europe.

Animal Biodiversity and Conservation, Uppsala, Sweden, 28.1.

85. Rostański A., Tokarska-Guzik B. 1998. Materiały do flory rzadkich i zagrożonych gatunków roślin

naczyniowych Czechowic – Dziedzic. Acta Biologia Silesiaka. Florystyka i chorologia roślin Tom.

33(50).: 58 – 71

86. Rostański K., Bernacki L., Gucwa E. 1994. Nowe stanowiska goryczek Gentaian L. i goryczuszek

Gentaianella Moench ze wschodniej części województwa katowickiego. Acta. Biol. Sil., Katowice,

25(42): 20-23.

87. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony

gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2014 poz. 1348). 88. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku w sprawie ochrony

gatunkowej roślin (Dz.U. 2014 poz. 1409).


gatunkowej grzybów (Dz.U. 2014 poz. 1408).

90. Sachanowicz K. 2008. Nietoperze jaskiń i podziemi antropogenicznych w województwie śląskim.

Przyroda Górnego Śląska 53, s. 10–13.

91. Sachanowicz K. 2010. Nietoperze Europy Centralnej i Bałkanów. Przewodnik fotograficzny.

Nyctalus, Wrocław, 124 s.

92. Sachanowicz K., Ciechanowski M. 2005. Nietoperze Polski. Multico, Warszawa, 160 s.

O

41

93. Sachanowicz K., Ciechanowski M., Piksa K. 2006a. Distribution patterns, species richness and

status of bats in Poland. Vespertilio 9-10: 151-173.

94. Sachanowicz K., Wower A. 2004. Mroczek pozłocisty Eptesicus nilssonii w miastach Aglomeracji

Górnośląskiej – wyniki obserwacji wstępnych. Materiały XVIII OKCh, Toruń: 21.

95. Sachanowicz K., Wower A. 2005. Zaskakujące odkrycie przyrodnicze – mroczek pozłocisty w

miastach Aglomeracji Górnośląskiej. Przyroda Górnego Śląska 39, s. 8–9.

96. Sachanowicz K., Wower A. 2008. Zimowe stwierdzenia karlika większego w województwie

śląskim. Przyroda Górnego Śląska 54, s. 11, 13.

97. Sachanowicz K., Wower A. 2009. Borowce wielkie na balkonach katowickiego wysokościowca.

Przyroda Górnego Śląska 58, s. 6–7.

98. Sachanowicz K., Wower A. 2011. Poznajemy i chronimy nietoperze w miastach konurbacji

śląsko-dąbrowskiej. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice, 32 s.

99. Sachanowicz K., Wower A., Bashta A.-T. 2006b. Further range extension of Pipistrellus kuhlii

(Kuhl, 1817) in central and eastern Europe. Acta Chiropterologica 8, 2: 543-548.

100. Sendek A. 1984. Rośliny naczyniowe Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. OTPN, wydz. III,

Nauk Przyr. PWN, Warszawa – Wrocław: 1-139.

101. Sikora A., Chylarecki P., Meissner W., Neubauer G. 2011. Monitoring ptaków wodno-błotnych w

okresie wędrówek. Poradnik metodyczny. GDOŚ, Warszawa

102. Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G. (red.) 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków

lęgowych Polski 1985 – 2004. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań

103. Skłodowski 2002: System kolonizacji zrębów leśnych przez biegaczowate oraz możliwości jego

doskonalenia, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 134pp.

104. Skłodowski J., Cieślak R. 2000: Zgrupowania biegaczowatych (Col. Carabidae) w produkcyjnym

cyklu drzewostanów borów świeżych i borów mieszanych świeżych. Sylwan Nr 3: 53-80pp.

105. Spencer, K. G. 1965. Avian casualties on railways. Bird Study 12: 257.

106. Stankowski A., Lorek G. 1995. Śmiertelność ptaków na torach kolejowych w

Wielkopolsce. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 51: 114-119.

107. Stankowski A., Lorek G. 1991. Śmiertelność ptaków na torach kolejowych w Polsce.

Notatki ornitologiczne 32, 3-4.

108. Szujecki A. (red) 2001:Próba szacunkowej waloryzacji lasów Puszczy Białowieskiej metodą

zooindykacyjną, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 419pp.

109. Szymczyk A. 1999. Występowanie sów i nietoperzy w obiektach sakralnych i zabytkowych na

terenie ZJPK w granicach byłego województwa katowickiego. IX Sympozjum Jurajskie, ZPKWŚ,

Dąbrowa Górnicza, s. 41-45.

110. Szyszko J. 1997: Próba waloryzacji środowisk leśnych przy pomocy biegaczowatych (Carabidae,

Col.) VI Sympozjum Ochrony Ekosystemów Leśnych: Waloryzacja ekosystemów leśnych

metodami zooindykacyjnymi. Fundacja „Rozwój SGGW”, Jedlnia 2-3 grudnia 1996:42-60 pp.

111. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. 2009 Nr 151, poz. 1220 z późn.

zm.);

112. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2004 Nr 92 poz.880).

113. Van der Grift, E.A. 2001. The Impacts of Railroads on Wildlife. The Road-RIPorter, Nov/Dec: 8-

10. Seiler, A. and Helldin, J-O. 2006. Mortality in wildlife due to transportation. In: Davenport, J.

and Davenport, J.L. (Eds.). The Ecology of Transportation: Managing Mobility for the

Environment. Kluwer, p 165-190.

114. van Rooyen 2009. Bird Impact Assesment Study. Kusile Railway Line and associated

infrastructure. Randburg, South Africa.

115. Watała C. 1995: Acta Universitatis Lodziensis, Folia Zoologia, Przegląd Carabidae Polski,

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 75pp.

O

42

116. Węgiel A., Węgiel J., Sachanowicz K., Wower A. 2010. Największa w Polsce kolonia nocków

orzęsionych na strychu zabytkowego kościoła w Sławkowie. Przyroda Górnego Śląska 61, s. 8,

10.

117. Wiadomości Entomologiczne 2000 – 2013, Poznań

118. Wika S. 1992. Ochrona gatunkowa roślin w Polsce i w województwie katowickim w świetle nowej

ustawy o ochronie przyrody. Kształtowanie środ. geog. i ochr. przyr. obsz. przemysł. I zurban., 4:

26-31.

119. Wojewoda W. 2003. Checklist of Polish Langer Basidiomycetes. Instytut Botaniki PAN. Kraków

120. Wołoszyn B.W., Gałosz W., Labocha M., Postawa T. 1994. Wstępne wyniki badań nietoperzy w

województwie bielskim oraz postulaty ich ochrony. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 50, 3: 94-102.

121. Wower A. 2009. Nietoperze rezerwatu przyrody „Ochojec” i jego obrzeża [W:] Parusel J.B. red.

Rezerwat przyrody „Ochojec” w Katowicach (Górny Śląsk). Monografia naukowo-dydaktyczna.

Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice, 592 s.

122. Zalewska J., 1997. Łąki trzęślicowe w dolinie Przemszy. Ochr. Przyr. 54

O

43

5. ZAŁĄCZNIKI

Załącznik 1. Przegląd chronionych gatunków zwierząt

Załącznik 2. Dokumentacja fotograficzna

Załącznik 3. Załącznik kartograficzny

Załącznik 4. Pismo z Nadleśnictwa Katowice

ZAŁĄCZNIK 1. PRZEGLĄD CHRONIONYCH GATUNKÓW ZWIERZĄT

PŁAZY

Ropucha szara Bufo bufo

Ropucha szara jest jednym z największych rodzimych gatunków płazów. Długość ciała

dorosłych samic dochodzi nawet do 12,5 cm. Samce są wyraźnie mniejsze. Ciało ropuchy jest krępe

oraz masywne, o krótkich nogach. Ubarwienie zmienne- od barwy jasnobrązowej do prawie czarnej.

Skóra pokryta jest gruczołami jadowymi, największe z nich usytuowane są za oczami i zwane

parotydami. Substancja zawarta w gruczołach uwalniana jest pod wpływem mechanicznych bodźców.

W chwili zagrożenia ropuch szara nadyma się i unosi na nogach, dzięki czemu wydaje się jeszcze

większa.

Gody odbywa w kwietniu w większych zbiornikach wodnych, najczęściej stawach. Czasami

wybiera do tego celu mniejsze rzeki i strumienie. Osobniki tego gatunku powracają co roku do tego

samego zbiornika rozrodczego, znajdując go nawet z odległości 4,5 km. Samce w czasie godów

wydają ciche, przytłumione dźwięki. Samica składa do 6000 jaj w sznurach o długości kilku metrów.

Metamorfoza następuje pod koniec maja, na początku czerwca.

Poza okresem godowym gatunek prowadzi wybitnie lądowy tryb życia. Bytuje

w wilgotnym środowisku w lasach, ogrodach, parkach, w zaroślach, często w pobliżu siedzib ludzkich.

Żerują po zmierzchu, w dzień można je spotkać tylko w czasie opadów.

Zimuje w różnego rodzaju zakamarkach- pod kamieniami, w szczelinach ziemnych,

zagrzebane w ściółce w piwnicach.

Gatunek ten jest bardzo plastyczny ekologicznie. Występuje zarówno na nizinach, wyżynach

jak i w górach do 2500 m n. p. m. Ropucha szara może żyć do 40 lat.

Gatunek objęty w Polsce ochroną ścisła.

STATUS OCHRONNY GATUNKU

PRAWO MIĘDZYNARODOWE

Konwencja Berneńska – załącznik III

PRAWO KRAJOWE

ochrona gatunkowa w Polsce – ochrona częściowa

Żaba trawna Rana temporaria

Jest przedstawicielem żab brunatnych. Ciało żaby trawnej ma krepą budowę. Pysk szeroki,

tępo zakończony. Kończyny tylne są długie, dobrze umięśnione, pozwalające

na wykonywanie długich skoków. Ubarwienie grzbietu jest zmienne, brązowo- brunatne, czasem

ciemnozielone. Brzuch jest żółty, nakrapiany drobnymi ciemnymi plamkami. Cechą charakterystyczną

O

44

wszystkich żab brunatnych jest ciemna plama skroniowa. Samce posiadają podwójne worki

rezonansowe oraz modzele godowe na przednich kończynach.

Ze snu zimowego budzi się na początku marca i rozpoczyna wędrówkę do zbiorników

wodnych. Wędrówki te, w odpowiednich warunkach pogodowych, mogą mieć masowy charakter.

Gody mogą odbywać się w różnych zbiornikach wodnych, zagłębieniach terenu, rowach

melioracyjnych, rozlewiskach, a nawet większych kałużach. W czasie godów samce grupują się oraz

tokują zbiorowo. Samice składają skrzek w formie kłębów na dnie zbiorników. Metamorfoza przebiega

od czerwca do końca lipca.

Gatunek charakteryzuje się krótkim okresem życia wodnego (dorosłe do 2 tygodni): po

złożeniu jaj dorosłe po 1- 2 tygodniach opuszczają wodę i żyją w różnej odległości (zwykle do 2-3 km)

od miejsc rozrodu. Żaba trawna jest jednym z najpospolitszych płazów krajowych występującym na

nizinach i w wysokich górach. Zasiedla bardzo zróżnicowane środowiska (lasy, zadrzewienia, pola,

parki, ogrody) i uważana jest za gatunek o bardzo szerokiej skali ekologicznej. Zimuje z reguły na dnie

rzek i zbiorników zagrzebana w mule (rzadko na lądzie). Pokarm gatunku stanowią ślimaki, owady,

larwy owadów, pajęczaki, dżdżownice, drobne płazy i gady.

Gatunek objęty w Polsce ochroną ścisłą.




PRAWO KRAJOWE


Żaba wodna Rana esculenta

Żaba wodna należy do grupy europejskich żab zielonych i jest hybrydą (mieszańcem) między

żabą śmieszką a żabą jeziorkową. Łączy w sobie szereg cech gatunków rodzicielskich, również

morfologicznie wykazuje cechy pośrednie tych dwóch taksonów, choć przypomina bardziej żabę

jeziorkową. Jej ciało jest dość masywne, pysk długi i ostro zakończony, zaś oczy wyraziste, duże i

wystające. Tylne kończyny są długie, o palcach spiętych błoną pławną sięgającą ich końców. Błony

bębenkowe są dobrze widoczne, wielkości nieco mniejszej niż średnice oczu. Skóra żaby wodnej jest

gładka, miejscami lekko granulowana. Grzbiet tej żaby ma zabarwienie zielone (przeważnie

trawiastozielone, rzadziej oliwkowozielone, żółtozielone), czekoladowobrązowe do brązowoszarego.

Wzdłuż linii grzbietu żaby wodnej ciągnie się często jasnozielona smuga. Po bokach ciała znajdują się

grube i wystające fałdy skórne, często zabarwione jasnozłocistobrązowo. Brzuch tej żaby jest biały,

gładki lub delikatnie, szaro cętkowany. Samce posiadają białe lub czarne, parzyste rezonatory i

osiągają długość 5,7 - 9,7 cm, zaś samice 7 - 10,9 cm (wyjątkowo 12 cm).

Płaz ten zamieszkuje Europę Środkową i Wschodnią i generalnie jego zasięg występowania

jest podobny do rodzicielskich taksonów. Preferowane siedliska to głównie niziny, choć spotykana jest

także w górach do ok. 1550 m n.p.m. Zamieszkuje większe, obficie zarośnięte roślinnością stawy,

starorzecza, stawy rybne, rzadziej można ją spotkać nad brzegami rzek.

Żaba wodna prowadzi wodno-lądowy tryb życia. Przeważnie przesiaduje na brzegu akwenu.

Zimuje między wrześniem - październikiem a marcem, na lądzie lub w wodzie. Może oddalać się na

około 2,5 km od zbiornika wodnego. Wykazuje skłonność do wędrówek, stąd też kolonizuje nowo

powstałe zbiorniki wodne. Może żyć co najmniej 14 lat. Żywi się głównie owadami, zarówno wodnymi,

jak i lądowymi. Zjada mniejsze żaby i kijanki (również własnego gatunku), małe ryby, traszki, węże,

jaszczurki, ryjówki, gryzonie, pisklęta wróbli i innych ptaków. Okres godowy przypada na koniec

wiosny i początek lata. Samice składają kilka kłębów jaj, w których łączna liczba jaj wynosi od 1700 do

11000 sztuk.

Gatunek objęty w Polsce ochroną ścisłą (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28

września 2004 r. w sprawie dziko występujących zwierząt objętych ochroną).

O

45




PRAWO KRAJOWE


PTAKI

Bąk Botaurus stellaris

Jest dużym wędrownym ptakiem wodnym z rodziny czaplowatych. Zamieszkuje północną

część Eurazji i Afrykę południową. Zimuje na południu Eurazji i w Afryce. W Europie Zachodniej i

Południowej gatunek osiadły. W Polsce nielicznie lęgowy i nielicznie zimujący nad wodami

śródlądowymi.

Upierzenie Bąka jest brązowe, z ciemnymi i jasnymi plamkami, zapewniającymi kamuflaż w

trzcinach. Wierzch głowy, pióra czuciowe i bok szyi mają czarny kolor. Gdy jest zaniepokojony,

przybiera pozę z szyja pionowo wyciągniętą ku górze. Samiec nieco większy od samicy. Nie różnią się

jednak upierzeniem. Długość ciała wynosi 70 - 80 cm, rozpiętość skrzydeł 125 - 135 cm, a masa ciała

1 - 2 kg. Wydaje charakterystyczne buczenie, nie przypominające śpiewu ptaka. Rzadko lata.

Zamieszkuje zbiorniki wodne z szerokimi szuwarami. Mogą to być między innymi naturalne

jeziora, stawy hodowlane, glinianki, starorzecza i podmokłe trzcinowiska.

Żywi się drobnymi rybami, płazami, owadami wodnymi, mięczakami, pająkami, a także gadami

pisklętami ptaków oraz drobnymi ssakami. Żerują, czekając nieruchomo na zdobycz lub powoli

brodząc w wodzie.

Bąk zakłada gniazda w szuwarach lub trzcinach. Nie zakłada kolonii. W sezonie ma miejsce

jeden lęg, składający się z 3 - 6 oliwkowo brązowych jaj, przypadające na kwiecień lub maj. Jaja

wysiadują głównie samice prze okres 25 - 26 dni. Młode osobniki opuszczają gniazdo po 4 - 5 tygodni,

ale potrafią latać dopiero po ok. 50 dniach.



Konwencja Berneńska – załącznik II

Dyrektywa Ptasia – załącznik I

PRAWO KRAJOWE

ochrona gatunkowa w Polsce – ochrona ścisła

Polska Czerwona Księga – LC

KATEGORIE IUCN

Czerwona lista IUCN – LC

Błotniak stawowy Circus aeruginosus

Jest to największy z europejskich błotniaków o krępej, jak na błotniaka, sylwetce. Obie płcie są

ciemno ubarwione, a dorosły samiec jest brązowy z popielatymi partiami na skrzydłach i ogonie.

Natomiast samica jest cała brunatna, a jedynie głowę i ramiona ma żółto- kremowe.

Błotniaki stawowe gnieżdżą się głównie na stawach. W pasach szuwarów trzcinowych, często

nawet w niewielkich kępach pałki i trzciny, zakładają gniazda. Jest to najpospolitszy drapieżny ptak

nadwodny i występuje we wszystkich większych kompleksach stawowych.

O

46

Pod koniec września błotniaki rozpoczynają wędrówkę na zimowiska i można je zobaczyć w

wielu miejscach nad wodą. Młode błotniaki krążą nad trzcinami i przy styku szuwarów z otwartym

lustrem wody, gdzie próbują samodzielnie polować. Pod koniec lipca ostatnie młode ptaki opuszczają

gniazda. Są one ubarwione jednolicie ciemnobrązowo, a na głowie mają rudą czapeczkę.

Błotniaki wybierają się na obfitujące w pokarm zimowiska. W Polsce w sezonie lęgowym żywią

się różnym pokarmem. Samiec i samica latają zdobywać pokarm w inne, tylko sobie znane miejsca.

Samiec lata nad pola i łąki, gdzie chwyta nornice i myszy. Natomiast trochę większa samica lata nad

stawami i chwyta młode łyski oraz kaczki. To ciekawe zachowanie, stwierdzone właśnie u błotniaka

stawowego, było pierwszym odkryciem takiego podziału ról u ptaków drapieżnych. Rodzice dzielą

między siebie również teren wokół gniazda, gdzie zdobywają pokarm dla piskląt.

Błotniaki stawowe w czasie przelotów jesiennych rzadko się odzywają. Jedynie w czasie

wiosennych toków głośno gwiżdżą. Również młode ptaki w gnieździe są hałaśliwe, szczególnie, gdy

samica przyleci do gniazda z pokarmem.

Polskie błotniaki lecą na zimowiska afrykańskie i tam spędzają całą zimę. Pojawiają się ponownie już

pod koniec marca. Pierwsze przylatują samce, które wyszukują miejsca pod budowę gniazda. W

Polsce występuje około 2 tysięcy par lęgowych błotniaka stawowego. Błotniak stawowy, jak wszystkie

ptaki drapieżne, objęty jest w Polsce ochroną gatunkową.




PRAWO KRAJOWE

ochrona gatunkowa w Polsce – ochrona ścisła (gat. wymagający ochrony czynnej

oraz którego dotyczy zakaz fotografowania,

filmowania i obserwacji mogących powodować

płoszenie lub niepokojenie)

KATEGORIE IUCN


Gąsiorek Lanius collurio

Ptak z rodziny dzierzbowatych, większy od wróbla. Długość jego ciała wynosi od 16 do 18 cm,

rozpiętość skrzydeł 30 cm, natomiast waga wynosi ok. 30 g.

Gąsiorek jest ptakiem wędrownym. Do Polski przylatuje w maju. Odlatuje najczęściej na

przełomie sierpnia i września. Samiec jest łatwo rozpoznawalny po czarnej masce na popielatej głowie

i rdzawo- brązowym wierzchu ciała. Spód ciała jest z beżowym nalotem. Ogon gąsiorka jest czarny z

białymi skrajami u nasady. Samica posiada podobny schemat ubarwienia, ale z mniejszym

kontrastem, za to z łuskowanym wzorem na spodzie ciała.

Gąsiorek często przesiaduje na odkrytym posterunku, skąd obserwuje okolicę wypatrując

zdobyczy.

Jest gatunkiem mięsożernym i jak na swe niewielkie rozmiary potrafi schwytać zaskakująco

duże ofiary, ledwie ustępujące mu wielkością (głównie owady, ale także małe ptaki, gryzonie oraz

jaszczurki). Często robi zapasy nabijając zdobycz na ciernie lub ostre gałązki.

Teoretycznie można go obserwować na nizinnych obszarach całego kraju. Jego siedliskiem

są skraje lasów i zadrzewień, młodniki, pasy krzaków wśród łąk oraz wzdłuż dróg i rowów. Promień

terytorium gąsiorka wynosi około 200 metrów. Niezbędne atrybuty siedliska dla tego gatunku to

krzewy, otwarta przestrzeń z niską roślinnością trawiastą i miejsca na polowania z czatowni.

Gąsiorek buduje gniazda wewnątrz krzewów lub koron niewysokich drzewek, ze szczególnym

uwzględnieniem krzewów i drzew kolczastych. Rzadko kiedy gniazdo jest umieszczone wyżej niż na

wysokości do 3 m. Za budulec służą gąsiorkowi trawy i korzonki. Wnętrze gniazda jest wyścielone

O

47

sierścią i piórami. W gnieździe samica gąsiorka składa 5- 6 jaj o zmiennym zabarwieniu, od białego do

oliwkowego, zawsze z wianuszkiem plamek wokół tępego bieguna.

Zagrożenie dla gąsiorka może stanowić usuwanie krzaczastych zarośli.

Stopień zagrożenia dla populacji polskiej określa się jako niski, natomiast trend populacyjny

jako wzrostowy lub stabilny.




PRAWO KRAJOWE


KATEGORIE IUCN


Świergotek polny Anthus campestris

Ptak wielkości wróbla, o smukłej sylwetce, długim ogonie i delikatnym, lecz stosunkowo

długim dziobie. Wymiary: długość ciała 16–17 cm, rozpiętość skrzydeł 25–28 cm, masa ciała 24–32 g.

Upierzenie obu płci jest bardzo podobne: wierzch ciała piaskowoszary, a spód jednolicie białawy.

Przestrzeń pomiędzy boczną nasadą dzioba a okiem (czyli tzw. kantarek) jest ciemna, a nad okiem

występuje biaława brew. Po bokach piersi u ptaków dorosłych może wystąpić delikatne kreskowanie.

Na skrzydle charakterystyczny wygląd mają średnie pokrywy, biało obrzeżone, z dużymi czarnymi

centrami. Młode ptaki są podobne do dorosłych, lecz mają obficiej kreskowana pierś.

Świergotek polny występuje w znacznym rozproszeniu. Zajmuje duże terytoria, a ich wielkość

wynosi średnio 7 ha, ale zdarzają się też terytoria o wielkości 30–50 ha. Sąsiadujące pary na ogół

występują w odległości kilkuset m od siebie. Pomimo dziennego trybu życia jest to ptak słabo

wykrywalny. Śpiewa niechętnie i nieregularnie, a aktywność śpiewu jest niska – z reguły po kilku

zwrotkach ptak milknie na dłuższy czas. Jest dość płochliwy i skryty

Pokarm świergotka polnego stanowią duże owady (chrząszcze, błonkówki, prostoskrzydłe,

motyle), chwytane głównie na ziemi, rzadko w locie. Ponadto chwyta pajęczaki, dżdżownice i drobne

mięczaki. Tylko wyjątkowo zjada pokarm roślinny.

Świergotek polny jest silnie związany z krajobrazem rolniczym, szczególnie tam, gdzie gleby

są słabe. Lubi sąsiedztwo zadrzewień śródpolnych oraz muraw z niska roślinnością. Ważna jest też

obecność szerokich piaszczystych dróg i miedz. Zasiedla również kamieniołomy, kopalnie

odkrywkowe, poeksploatacyjne wyrobiska, hałdy, duże żwirownie, podmiejskie tereny ruderalne,

poligony.




PRAWO KRAJOWE


KATEGORIE IUCN


SSAKI

Borowiec wielki Nyctalus noctula

O

48

Gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową. Wymieniony w Załączniku IV (gatunki będące

przedmiotem zainteresowania Wspólnoty Europejskiej, które wymagają ścisłej ochrony) Dyrektywy

Rady EWG w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory, a także w Załączniku II

Konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (Konwencji Bońskiej).

Jest jednym z największych krajowych gatunków nietoperzy. Występuje pospolicie na terenie

całego kraju. Kryjówkami borowców wielkich są dziuple. Kolonie rozrodcze są duże, czasami grupują

ponad 100 dorosłych samic. Często osobniki tego gatunku tworzą kolonie mieszane z borowiaczkiem.

Wylatuje wcześnie, często jeszcze przed zachodem słońca. Odżywia się bardzo różnorodnym

pokarmem - począwszy od drobnych muchówek z rodziny ochotkowatych, do dużych chrząszczy.

Zawsze chwyta ofiary w locie, preferując ofiary odbywające rójkę nad wodą. Jest typowym gatunkiem

migrującym, który od początku września do późnej jesieni wędruje przez nasz kraj w kierunku

południowo-zachodnim kontynentu, a od połowy marca do połowy kwietnia w przeciwnym, północno-

wschodnim kierunku. Przeloty są zazwyczaj krótsze niż 1000 km, najdłuższy wynosił 1546 km.




Konwencja Bońska – załącznik II

Dyrektywa Siedliskowa – załącznik IV

EUROBATS – załącznik I

PRAWO KRAJOWE

ochrona gatunkowa w Polsce – ochrona ścisła, ochrona czynna

KATEGORIE IUCN


Mroczek późny Eptesicus serotinus

Gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową. Wymieniony w Załączniku IV (gatunki będące

przedmiotem zainteresowania Wspólnoty Europejskiej, które wymagają ścisłej ochrony) Dyrektywy

Rady EWG w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory, a także w Załączniku II

Konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (Konwencji Bońskiej).

Jest jednym z największych krajowych gatunków nietoperzy. Występuje pospolicie w całym

kraju. Na terenach zabudowanych jest najliczniejszym gatunkiem nietoperza. Letnimi kryjówkami są

najczęściej budynki, przy czym osobniki najczęściej kryją się w szczelinach. Z tego powodu ustalenie

wielkości kolonii jest bardzo trudne i jedyną skuteczną metodą jest liczenie nietoperzy wylatujących

wieczorem z kryjówki. Liczebność kolonii rozrodczych rzadko przekracza 100 samic. Pojedyncze

osobniki spotkać można w innych typach kryjówek, np. w skrzynkach dla ptaków. Jest to gatunek

raczej osiadły. Jego pożywienie stanowią zarówno duże owady (chrząszcze, motyle) jak i drobne

komary lub ochotki. Często poluje nad wodami oraz w pobliżu lamp ulicznych.




PRAWO KRAJOWE


KATEGORIE IUCN


O

49

ZAŁĄCZNIK 2. DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA

Fot. 1 Zadrzewienia położone najbliżej torowiska, ok. km 315 (Wariant 0, 1, 2).

Fot. 2. Robinia akacjowa w zadrzewieniach, ok. km 314,4 (Wariant 0, 1, 2).

O

50

Fot.3. Zbiorowiska ruderalne z roślinnością pionierską, ok. km 314,7 (Wariant 0, 1, 2).

Fot. 4. Ruderalno-industrialny charakter siedlisk na odcinku Katowice Główne - Katowice Szopienice,

ok. km 313,6 (Wariant 0, 1, 2).

O

51

Fot. 5. Rejon rozjazdu torów w Katowicach Szopienicach, ok. km 312,2 (Wariant 0, 1, 2).

Fot. 6. Pas torowisk w przemysłowej części na odcinku Katowice Główne - Katowice Szopienice,

ok. km 313,6 (Wariant 0, 1, 2).

O

52

Fot. 7. Stawy w Katowicach przy punkcie nasłuchowym – miejsce żerowania nietoperzy,

ok. km 316,4 (Wariant 0, 1, 2).

O

53

ZAŁĄCZNIK 3. ZAŁĄCZNIK KARTOGRAFICZNY

Mapa 1.1 Mapa poglądowa inwestycji na tle gmin

Mapa 1.2 Mapa poglądowa inwestycji na tle obszarów chronionych

Mapy 2.0.1 – 2.0.4 Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej. Wariant 0



O

54

ZAŁĄCZNIK 4. PISMO Z NADLEŚNICTWA KATOWICE

wykonawca opracowania koordynator...

Documents