© DLV Plant

Weerbaar telen – waarom en

hoe toe te passen in de

glastuinbouw?

14 januari 2016René Corsten

r.corsten@delphy.nl

www.delphy.nl

twitter.com/DelphyChrysant

06-53 37 45 39

© DLV Plant

DLV Plant / GreenQ

• René Corsten – senior-adviseur chrysant & bouvardia

• Werkzaam als adviseur sinds februari 1989

• Organisatie met 220 adviseurs

• Zelfstandig, voortgekomen uit o.a. voorlichtingsdienst van de

rijksoverheid

• Adviesvelden: akkerbouw, fruitteelt, paddenstoelen, glastuinbouw

• In de glastuinbouw +/- 30 adviseurs in de potplanten, glasgroente

en snijbloemen

• Door overname/samengaan met GreenQ sinds 2,5 jaar ook een

onderzoekslocatie: Improvement Centre

© DLV Plant

Sinds gisteren een nieuwe naam: Delphy

© DLV Plant

Hoe was de situatie tot voor kort?

Middelaanpak

�Een teler heeft een probleem, bijvoorbeeld met een

ziekte of plaag

�Analyse welke ziekte of plaag

�Daarna een middel kiezen om de ziekte of plaag aan te

pakken

�Plus nadenken hoe een probleem de volgende keer

kan worden voorkomen

© DLV Plant

© DLV Plant

Kink in de kabel!

�Middelenpakket is aan het versmallen, o.a. door

strengere toelatingseisen & door aanpak verbetering

kwaliteit oppervlakte water

�Steeds vaker inzet van biologische bestrijders en

middelen – werking vraagt om extra aandacht

�Steeds verdere specialisatie c.q. monocultuur, waardoor

gevoeligheid voor ziekten en plagen kan toenemen

Gevolg: middelaanpak werkt niet meer – problemen

moeten in een (nog) breder perspectief worden gezien �

SYSTEEMAANPAK � WEERBAAR TELEN

© DLV Plant

Hoe ziet weerbaar

telen er dan uit

Doen we het in de praktijk

dan zo verkeerd

© DLV Plant

Systeemaanpak: Weerbaar Telen/Teeltsysteem

- Bedrijfshygiëne � Hygiëne protocol

- Structuur van de grond c.q. substraat

- Bemesting

- Klimaat

- Plus toevoeging van middelen (GNO’s, stimulanten,

activators, antagonisten, ….)

- ……

� In deze zoektocht staan we nog maar aan het begin

�Belangrijk: wat is uw zwakste schakel?

© DLV Plant

• Organische stof percentage is een gemiddelde

• Varieert op gemiddelde Nederlandse gronden van ca. 0.5-30%

� Regelmatig vers organisch materiaal inbrengen is essentieel voor

bodemweerbaarheid!

Bron: Marinissen, 1995

Bodemopbouw

© DLV Plant

CEC

-

--

-

-

-

-

-

-

Ca2+

Na+

H+

Na+

Ca2+

-

Mg2+

K+

K+

K+

Na+

Ca2+ K+

K+

K+

K+

© DLV Plant

Klei-humus-complex (CEC)

• Wat is een optimale CEC-bezetting in de

kas?

– Nu hanteren we voor:

• Ca 88-93%

• Mg 6-10%

• K 3-5%

• Na < 1%

�Een hogere Ca-bezetting aan het CEC geeft een

gewas dat beter op de wortel staat. Beter op de wortel

= weerbaarder!

Let op plantvoeding niet kleiner dan

2:1, anders kans op Mg-gebrek

© DLV Plant

Ook van invloed

• Watergift: giet naar behoefte

van de plant � te nat is

slechtere wortels � mindere

wortelpunten is slechtere

Calcium (Ca) opname

• Waterverdeling/afgifte � bij te

grote spreiding is te nat / te

droog onvermijdbaar

• Ontwatering van de

grond/substraat

• Verhouding tussen elementen

(antagonistische werkingen)

© DLV Plant

Bemesting – nog veel onbekend

Klopt, “maar je kan stellen”:

Anorganische meststoffen (kunstmest) bevorderen de

(bodem)weerbaarheid niet. Voorbeelden:

�Hogere gevoeligheid voor schimmelziekten

(Fusarium, Verticillium) bij overmatig gebruik van

Ammonium(NH4)-houdende meststoffen?

� Hogere gevoeligheid voor nematoden (aaltjes) bij

overmatig gebruik van meststoffen met Chloor(Cl),

Borium (B) en/of Nitraat(NO3)-meststoffen?

© DLV Plant

Klimaat!

• Ook van belang – een goed klimaat voorkomt problemen.

Voorbeelden:

�Chrysant – Japanse Roest (natslaan voorkomen)

�Glastuinbouw breed – Botrytis (natslaan voorkomen /

Calcium transport!)

�………..

Voor elk probleem en teelt een eigen klimaatrecept

� Het Nieuwe Telen (HNT) levert een positieve bijdrage in

het zoeken naar verbeteringen / oplossingen

© DLV Plant

Stimuleren(bodem)leven

• Wanneer de condities in het substraat en/of bodem optimaal zijn, dan

zijn de omstandigheden ideaal om een positieve stimulans te geven.

• Toenemend aantal producten/leveranciers op de markt, te veel om

op te noemen. Er ligt nog heel speelveld open. Opvallend in proeven

tot nu toe:

� Bij een goede groei, meer resultaat en effect dan wanneer de

groeiomstandigheden slecht zijn

� Bij een substraatteelt makkelijker effect/resultaat dan bij een

grondgebonden teelt. Grond is door het grote volume minder

makkelijk te ‘manipuleren’. De bodem heeft zijn eigen biologie (kan

ook een voordeel zijn). Toevoeging compost (organische stof) is

essentieel.

� Vraag: wel of niet ontsmetten (stomen)? Of bodemresetten?

© DLV Plant

Praktijkproef Natugro Chrysant

Figuur 1. Overzicht van aantallen J2 Meloidogyne incognita per gram wortels op

vier momenten in de teelt. V1bC=begin teelt controle, V1bN=begin teelt NatuGro,

V1eC=einde teelt controle, V1eN= einde teelt NatuGro.

© DLV Plant

Praktijkproef Trianum Chrysant

Figuur 2. Overzicht van gemmiddeld takgewicht in de teelt na behandeling met

Trianum en etridiazole.

© DLV Plant

© DLV Plant

Inssimo: activeert het afweer mechanisme van de plant

© DLV Plant

Volgende stap(pen):

• Als vak bewust worden van een systeemaanpak –

de oplossing van een probleem zit niet meer enkel in dat éne flesje

• Introductie van steeds meer Gewasbeschermingsmiddelen

van Natuurlijke Oorsprong (GNO’s), stimulanten, activators,

versterkers, antagonisten, ……

• Ervaringen in het buitenland (o.a. Colombia) met het zelf

isoleren van schimmels / bacteriën uit de bodem,

vermenigvuldigen & deze vervolgens weer terug brengen

© DLV Plant

Denk richting (grondgebonden) teelt

Stap 1: Analyseer welke schimmels /bacteriën van nature in uw

grond/substraat aanwezig zijn.

Stap 2: Isoleer de positieve schimmels en bacteriën die aanwezig

zijn – deze voelen zich kennelijk thuis in uw grond/substraat

Stap 3: Zet van deze isolaten een kweek op om deze te

vermenigvuldigen

Stap 4: Breng het eindproduct van deze kweek terug in uw

substraat/grond

� Een onderzoek naar deze methodiek wordt door Wageningen UR

opgestart (looptijd 2016-2018)

© DLV Plant

Het resultaat hangt af van het

onderste gat in de regenton

Tot slot - bedenk:

minimumTe nat telen

weerbaarheid

Middelen die de weerbaarheid

verhogen compenseren geen

grote missers!

© DLV Plant

Interesse in deze aanpak:

neem contact op!

Bedankt voor uw

aandacht!