Enerji Verimliliği Raporunun Hazırlanması

Abdulkadir ÖZDABAK

Enerji Yöneticisi(EİEİ/JICA)

ENERJİ ETÜDÜ NASIL YAPILIR?

Anahtar Noktalar:

Enerji etüdü maliyet düşürücü fırsatlar ve enerji tasarrufunun tariflenmesiyle enerji programının esasına yardımcı olur.

Enerji Yöneticisi, etüt stratejisi olarak enerji kaynakları ve enerjinin en fazla kullanılması oluşturuyorsa, yapılacak enerji etüdü hedef ve şartlara bağlıdır.

Enerji tasarrufları için öncelikler arasına etüdü koymak önemlidir, Etüt takımı işin ehli olan elemanlardan oluşması çok önemlidir, Enerji etüt çalışmasında tüm gerekli bilgiler doğru ve açık bir şekilde liste halinde

hazırlanmalıdır, Doğru değerler bir enerji etüdünün verimliliğinin değerini artırır, Enerji etüdünde bazı eksikliklerin yerini doğru belirleyerek karar vericilere aktarmak çok

önemlidir, Enerji tasarruf tedbirlerini belirlemek ve karar vermek için sadece gerekli seviyede etütler

düşünülmelidir.

Enerji Etüdünün Amacı:Enerji etüdünün kısaca tarifi; Tesiste mevcut durumda kullanılan enerjinin belirlenmesidir. İlk adım kullanılan enerjin ve maliyetinin nasıl azaltılacağıdır.

Enerji kullanım haritasını çıkarmak, Enerji analizi yapmak, Enerji tasarruf çalışmalarıdır. Bunlar bir etüdün ana amaçlarıdır. Bir enerji etüdü

aşağıdaki 4 sorunun cevabıdır. Her bir enerji çeşidinden ne kadar kullanılmaktadır? Enerji maliyetleri nedir? Enerji kullanılırlık nedir? Enerji kullanımı ve maliyetleri azaltmak için çıkış fırsatları nedir?

Enerji Etüdünün Aşamaları

Tesisin mevcut durumunun çıkarılması için yapılan tetkik (walk-throught assessment), Tesisisin mevcut durumunun haritasını çıkarmak ve analizini yapmak, İkinci adımda belirlenen projeler için detaylı bir çalışma yaparak yoğun sermaye değişimini

detaylamaktır. Buna bir örnek;

Proje Adı Mevcut Enerji Tüketimi

Yapılacak Proje Maliyeti

Değişim Sonrası Enerji Tüketimi

Yıllık Enerji Tasarrufu

Geri Ödeme Süresi

(TEP) US$ (TEP) (TEP) (Ay,Yıl)

Enerji Etüt Stratejisi:

Enerji etüdünü yönetmek için iki farklı strateji vardır. Sistem esaslı yaklaşım, Çözüm esaslı yaklaşımdır.

Her bir yaklaşımın kendine göre avantaj ve dezavantajları vardır. En iyi strateji etüdün amacına bağlıdır.

Sistem Esaslı Yaklaşım

Sistem esaslı stratejide, enerji sistemine girişte ve onun yapısının değerlendirmesinde bir sınırlama gerektirmiyor. Böylece, enerji sisteminde her bir element verimlilik açısından değerlendirilmiş olmaktadır. Standart bir referans noktasına göre enerji sisteminin performansı mukayese edilmiş olmaktadır. Örneğin; bir evde yapılan sistem esaslı yaklaşımlı etüt de;

Aydınlatma seviyesi, Isıtma ve soğutma verimliliği, Mutfak donanımları, Yıkama ve kurutma donanımları, Sıcak su, Ve diğer elektrikli donanımlar tek tek değerlendirilmektedir.

Bu değerlendirmeler yapılırken yönetmeliklerde yer alan set değerlerine göre yorum yapılmaktadır. Bu değerlendirmeler sonucunda Enerji Yöneticisi evdeki enerji tüketimini standartlarda belirtilen seviyeye getirmektedir.

Sanayi Tesislerinde ise;

Aydınlatma ölçümü, Tarife analizi, Enerji analizörü ile yaklaşık 5-7 günlük ölçümler( maksimum ve minimum güç çekimleri,

harmonikler, puant saatlere göre güç çekimi, vb.), Trafo ölçümleri( trafo kapasitesinin belirlenmesi), Isı, buhar, basınçlı hava analizleri(kazan, kompresör, blower, vb.) Yakıt analizleri (kömür, doğal gaz, elektrik vb.), Baca gazı ölçümleri ve analizleri, Atık analizleri, Elektrik motor verimlilik analizleri, SET değeri ve EY hesaplaması, Pompa sistemlerinin analizi, Vb.

Çözüm Esaslı Yaklaşım

Çözüm esaslı yaklaşım oldukça kolay yürümesidir. Bu yaklaşımın avantajı ispatlanmış enerji dönüşüm tekniklerinin alınması ve uygulanması fırsatları bu yöntemin çıkış noktasıdır. Örneğin; daha önce uygulanmış olan bir yalıtım kaplama projesi için her türlü hesap ve maliyet analizi yapıldığından tekrar bunları yapmaya gerek kalmaz. Örnekler;

Enkandesen ampul yerine, daha fazla ışık veren örneğin; flüoresan, cıva buharlı, metal halide, veya yüksek basınçlı sodyum lamba ile değiştirilmesi gibi,

Binada mevsimsel şartlardan dolayı oluşana çatlaklar ve bina tasarımından dolayı bulunan açıklıklar,

Pencerelerin çift cama çevrilmesi, binanın dışının yalıtımı, İmalatçıların tavsiyesine göre önleyici bakım uygulanmasıdır.

Enerji Etüdü için Hazırlık

İlk etapta geriye dönük en az 3-5 yıllık enerji tüketim ve maliyet değerleri tespit edilir ve bir doküman halinde hazırlanır. Yapılan çalışmalar önem sırasına göre düzenlenir. Bu çalışmalar neticesinde enerji tasarruf projelerini kapsayan Tasarruf/Yatırım Oranı hesaplanır. Bu hesaplama final enerji etüt raporu içinde bilgilerin bir araya getirilmesi yapılacak plan bakımından da önemlidir.

Enerji Etüt Takımı

İlk önce etüdün içeriği belirlendikten sonra takımda kimlerin olacağı ve görevlerinin ne olacağı tariflenmelidir. Takım mühendis ve teknisyenlerden oluşmalıdır ve çalışma süresinin tam zamanlımı yoksa kısa zamanlımı olacağına karar verilmelidir. Bu etütten sorumlu olan takım lideri tarafından belirlenecektir.

Etüt takımında yapılacak etüdün kapasitesine göre ekip elemanlarının tecrübeleri çok önemlidir. Çalışma süresi saha ve ofis olarak belirlenmelidir. Gerekirse destek firmalardan eleman kiralanabilir.

Yapılacak etüt öncesi takım elemanlarına etüdün içeriği hakkında eğitim ve açıklama yapılmalıdır.

Enerji Etüt Araçları:

En önemli araç bilgi toplamak ve analizini yapmaktır. Bu bilgileri toplamak için takım elemanlarının kullanması gereken cihaz ve donanımlar gereklidir. Bunlar basit ve pahalı olabilir. Ancak bilgilere ulaşmak için gereklidir. Etüt araçlarını şöyle sıralayabiliriz;

Önce Emniyet: Takım elemanları etüt sırasında İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına uymak zorunluluğu vardır. Bu nedenle tüm donanımları tedarik etmek ve tesiste etüt yapmadan önce imza atmalıdırlar.

Elektrik Enerji analizörü, termal kamera, sıcaklık ölçerler, baca gazı analiz cihazı, aydınlatma şiddet ölçümü için lüksmetre, vb.(Enerji Verimlilik Kanunu ekinde belirtilen donanımlar),

Enerji Analiz Yazılımı: Bu yazılımla( seviye-1 ve seviye-2) hesap tablosu analizi, (seviye-3) ile detaylı enerji benzetim(simülasyon) hazırlanır. Ekonomik analiz ise (seviye-2 ve seviye-3) kullanılarak yapılır.

Enerji Etüt İçeriği

Bir tesiste yapılması istenilen enerji etüdünün içeriği ekte verildiği gibi olmalıdır.

Φ ..\Etüt İçeriği. docx

Enerji Yönetim Raporu

Bir tesiste enerji yönetim raporu;1. Tesisin TEP tüketimine,2. Üretim miktarına,3. Tesisin enerji yapısına bağlı olarak içeriği belirlenmelidir.

EİEİ Genel Müdürlüğüne verilmesi istenilen rapor

Her tesis yıllık enerji tüketimlerini ekte verilen rapor formatında EİEİ vermek zorundadır.

ENERJİ ETÜT RAPORU:

Bir enerji etüt raporu tüm içerikleri kapsamalıdır, sonuçlar tamamen açık ve net olarak yazılmalıdır. Raporda;

Hangi donanımların kullanıldığı ve bu donanımlarla yapılan ölçümler, Enerji tüketim modeli, Potansiyel enerji tasarruf alanları bulunmalıdır. Bu bilgilerle gelecekte gerçek enerji tasarruf hesaplamaları yapılırken kullanılacağından çok

önemlidir. Geçmiş değerlerle mukayese yaparak tesisin enerji tüketimi hakkında yorum yapılması da enerji yönetiminin en önemli verilerindendir. Zaman kaybetmeden raporu hazırlamak gerekir. Yapılacak projelerle ilgili geniş ve açık yorumlar yapmak anlaşılmasını kolaylaştırır.

Rapor anlaşılır bir şekilde yazılmalı, grafik ve resim kullanılmalıdır. Bir Raporun Genel içeriğinde; Yönetici özeti( kısa ve öz olarak),

Mevcut durum analizi,

Kullanılan enerji miktarları ve maliyetleri, Bölgesel ve ulusal değerlerle karşılaştırmalar, Yapılacak VAP’larla enerji tüketim hedefi, Tesisin tanıtımı, İşletme şartları(süreç), Enerji tüketim donanımları,

Öneriler,(neden, nasıl, nerede vb.), Ekler,

Geçmiş dönemlerdeki çalışmalar, Program hesapları, Detaylı hesaplama tabloları, Üretim bilgileri, Tahmini maliyet detayı, Ekipman listesi yer almalıdır. Raporun Sunumu: Raporu hazırlayan etüt takımı raporu sözlü olarak bir bilgilendirme

şeklinde tesis yönetimine sunmalıdır.

ÖRNEKLER(Buhar Sistemi)

Buhar Sistemi 3 alt sistemden oluşur; Buhar üretimi Buhar dağıtımı Buhar tüketici donanımlar

Tipik bir buhar sistemi:

Baca Gazı Radyasyon ve Konveksiyon kaybı

Buhar Dağıtımı

En Son Buhar Kullanıcı

Blof Kondens Kaybı

Buhar Üretimi

Yakıt Girişi Yardımcı Elekt.Girişi Yardımcı Buhar Girişi Su Besleme Hava

Dağıtım Kaybı

Isı Dönüşüm Kaybı

Ürün

Mevcut Durum Analizi-1

Orta ölçekli bir tesiste yapılan çalışmalarda gerekli bilgiler;1. Yakıt Bilgisi: Yakıt cinsi, yakıt tüketimi, yakıt pompası çıkış sıcaklığı ve basıncı,2. Yanma: Baca gazı sıcaklığı ve analizi, ortam sıcaklığı, yanma verimi,3. Buhar: Buhar basıncı, buhar sıcaklığı, miktarı,4. Besleme Suyu: Besleme suyu sıcaklığı, akış, su kalitesi, pompa çıkış sıcaklığı,5. İlave Su(make-up):Suyun yumuşaklığı, miktar,suyun kalitesi ve sıcaklığı,6. Dışarı Atılan Buhar(Blöf):Elle atılan ve sürekli atılan miktar,7. Kazan Suyu: Su kalitesi,

Mevcut Durum Analizi-2

Orta ölçekli bir tesiste yapılan çalışmalarda kontrol edilmesi gereken yerler; Kazan Gövde sıcaklıkları, Brülör bakım cetveli, Yakıtın kimyasal analizi, Blöf sistemlerinin kontrolü, Blöf miktarının ölçümü ve sıcaklığı, Besleme suyu sisteminin kontrolü ve kimyasal analiz raporları, Buhar tüketim noktalarının tespiti ve tüketim miktarları, Buhar dağıtım hatlarının kontrolü, Besleme Suyu, Buhar maliyetleri Çalışanların bilgi ve tecrübe durumu,

Kütle Balansı Hesabı

İşletme bilgileri;

KAZAN ÇIKIŞI = 10.000 kg/h

ÇALIŞMA BASINCI = 1.500 kPa

ÇALIŞMA ZAMANI = 6.000 h/yıl

BESLEME SUYU SICAKLIĞI = 105 OC

ORTAM SICAKLIĞI = 20 OC

BACA GAZI SICAKLIĞI = 280 OC

FUEL-OİL ÜST KALORİFİK DEĞERİ = 38,68 MJ/L

YAKIT MALİYETİ = 0,50 $/L

ÖLÇÜLEN YANMA VERİMİ = 78 %

TAHMİNİ RADYASYON KAYIPLARI = 3 %

BLÖF ORANI = 8 %

ÖLÇÜLEN İLAVE SU = 3.000 L/h

İLAVE SU SICAKLIĞI = 15 OC

SUYUN MALİYETİ(TAHLİYE DAHİL) = 2,00 $/m

3

SU ARITMA TESİS MALİYETİ = 1,00 $/m

3

ELEKTRİK MALİYETİ = 0,10 $/kWh

Besleme Suyu = Üretilen Buhar+Blöf Miktarı

Besleme Suyu = İlave Su+Dönen Kondens

Geri Dönen Kondens Miktarı = Besleme Suyu-Takviye Su

Kondens Kayıpları = İlave Su+Blöf

Geri Dönen Kondens = Buhar Üretimi-Kondens Kaybı

Kütle Balans Hesabı

Besleme Suyu = Besleme Suyu=Buhar+Blöf=10,000+800 kg/h=10,800 kg/h

Geri Dönen Kondens = Geri Dönen Kondens=Besleme Suyu-İlave Su=10,800+3,000 kg/h=7,800 kg/h

Kondens Kayıpları = Kondens Kayıpları=İlave Su-Blöf=3,000-800 kg/h=2,200 kg/h

Enerji Balansı; Egiriş=Buhar+Blöf/Yanma Verimi-%Radyasyon KaybıBuhar=m*(h1-h2)m=Buhar Miktarı(10.000 kg/h)h1= Buhar Bünyesindeki Toplam Entalpi(2.793,7 kJ/Kg)h2=Besleme Suyunun Entalpisi(440,4 kJ/kg)Buhar=10.000(2793,7-440,4)Buhar=23.533 Gj/h

Kütle Balans Hesabı

Buhar Kalitesi

Entalpi direkt olarak buhar tablolarından bulunmaz nedeni de buharın içinde rutubet olmasındandır.Buhar kalitesi aşağıdaki eşitlikle açıklanır;

Buhar kalitesi= Yoğuşan buhar kütlesi/Yoğuşan buhar kütlesi ve su karışım

Buhar kalitesinin %98 olması demek %2 oranında bünyesinde suyun olduğunu göstermektedir.1000 kPa ve 0,98 kaliteli buharın ısısını buhar tablosu kullanarak hesaplanabilir.

Duyulur ısısı=763,0 kJ/kg, Gizli ısısı(20,15,1x0,98)=1974,8 kJ/kg,

Blöf=m(h3-h4)m=Blöf Miktarı(800 Kg/h)(10000*0,08=800 Kg/h)H3=Kazan Suyu Entalpisi(856,3 KJ/Kg)H4=İlave Su Entalpisi(62,8 KJ/Kg)Blöf=800*(856,3-62,8)Blöf=0,635 GJ/h

Egiriş=23.533+0,635/0,78-0,03=32.224 GJ/h

Termal Verimlilik=23.533/32.224=%73

Kazan tesisinin verimliliğine ilave enerjilerde dahildir,örneğin;aydınlatma,yakma havası ve su pompası vs. Toplam elektrik yükü tahminen 20kWhx3,6 MJ/kWh=72 MJ/h veya 0,072 GJ/h.Bu giren enerji mukayese içinde önemsizdir Toplam girdi enerji 32,296(32,224+0,072) GJ/h. Buhar üretimi 23,533 GJ/hKazan tesisi verimliliği=----------------------------- -------------------= %72.9 Toplam girdi enerji 32,296 GJ/h

Toplam ısı(hg)=2737,8 kJ/kg Rutubeti gidermek için gerekli ısı miktarı; 1000kPa (10 bar) kuru doymuş buhar;

Duyulur ısısı(hf)=763,0 kJ/Kg Buharlaşma Gizli Isısı(hfg)=2015,1 kJ/Kg Toplam Isı(hg)=2015,1+763,0=2778,1 kJ/Kg

=2778,1-2737,8=40,3 kJ/kgKazanlarda Blöf Miktarının Hesaplanması

Kazanlarda blöfler konsantrasyon oranı baz alınarak yapılır. Konsantrasyon oranı belirli bir hacimdeki su içinde bulunan katı partiküllerin konsantre olma sayısıdır. Örnek; Çözünmüş katı madde miktarı 100 ppm olan su başlangıçtaki hacminin yarısı kadar buharlaştırılırsa; çözünmüş katı madde konsantrasyonu 200 ppm olur. Bu suyun yarısı tekrar buharlaştırılırsa çözünmüş katı konsantrasyonu 400 ppm olur. Bu durumda örnek verilen su için;

Konsantrasyon Oranı=400/100=4

Su miktarı azalmasına karşın katı madde miktarı sabit kalır ve bu yüzden konsantrasyon artar.

Blöf Yüzdesi=100/Konsantrasyon Oranı

Kazanlarda Blöf Miktarının Hesaplanması

Parametre Yumuşak Su Besleme Suyu(Ölçülen) Kazan Limiti(İstenen)

İletkenlik 450 225 10.000

SiO2 12 6 150

Toplam Alkalide

200 100 1.000

Klorür 110 55

Örnek:Yumuşatılmış su kullanan ve buhar dönüşü %50 olan bir işletmedeki blöf yüzdesi;(Kaynak:DEREN)

Besleme Suyu ve Özellikleri

Kuvvet santralında geri dönen kondensatın kalitesi ve miktarı direkt olarak besleme suyunun maliyetine etki etmektedir. Besleme suyu hazırlama ve besleme sistemi sürekli olmalı ki işletmede herhangi bir probleme sebep olmasın.Aşağıda düşük ve orta basınçlı bir kazan için besleme suyunun özellikleri görülmektedir;

Besleme suyu; CaCO3’dın toplam sertliği=10 ppm, PH değeri=8,5 dan 9,5 kadar, Eriyen oksijen= 0,1 SiO2 gelen silika=0,0 Toplam erimiş katılar=100 den 500 kadar.

Kazan suyu; Toplam alkali içerenler=700 ppm, Kostik alkaliler=350 ppm, PH değeri=11 den 12 kadar, Fosfatlar=30 dan 50 ppm kadar, Toplam erimiş katılar=1,000 den 2,000 kadar Silika=40 maks.

Burada ayrıca kondensat tankı ile flash tankı da yer almaktadır.

Buhar Maliyet Hesaplaması

Buhar Maliyeti(TL)= Tüm Girdi Maliyetler/Üretilen Buhar Miktarı

Girdiler Miktar Kg,L,kWh,Sm3/TL

Doğal Gaz

Elektrik

Su

Katkı Maddeleri

İşçilik

Sarf malzemeleri

İletkenlik için Konsantrasyon Oranı=10.000/225SiO2 için Konsantrasyon Oranı=150/6=25Toplam Alkalide için Konsantrasyon Oranı=1.000/100=10Bu kazan için konsantrasyon oranı sınırı alkaliteye göre belirlenir ve 10 dur. Yani kazanda konsantrasyon un en fazla 10 kat artmasına izin verilmelidir.Blöf %si=100/10%10 olur.

Diğer

Ekipmanlarla Yapılan Ölçümler

Kömür Yakıtlı Kazanlara Örnek Külle Atılan Isı:

A=Saatte yakılan kömürden çıkan (curuf+kül) miktarı(kg/h) U=Toplam artık içinde yanmayan kömür yüzdesi(0,05-0,20) HU =Yakıtın alt ısıl değeri( kcal/kg) B=Saatte yakılan yakıt miktarı (kg/h) A=8.000/24=334 Kg/saat U= %3 HU=4.250 Kcal/kg B=50.000/24=2.083 Kg/saat VB= 334x0,03x7.900/2.083x4.250=79.158/8.852.750=%1külle atılan ısı.

Basınçlı Hava Sistemi

Basınçlı hava endüstriyel tesislerde yaygın olarak kullanılan bir enerji türüdür. Basınçlı hava, dış ortamdan alınan havanın bir kompresörde belli bir oranda sıkıştırılmasıyla elde edilir. (Kaynak:GEO)

Hava Basıncı(Bar)

0,5 1 2 3 4 5 6 7 8 10 12 14 16

V B=A×u×7900B×HU

Kompresyon Oranı

1,5 1,99 2,97 3,96 4,95 5,94 6,92 7,91 8,9 10,87 12,85 14,82 18,77

Sıkıştırma Oranı=Serbest Hava Hacmi/Basınçlı Hava Hacmi

Örnek: 5 bar basınçtaki basınçlı hava üreten ve 100 dm3/sn kapasiteli bir kompresörden çıkan basınçlı hava hacmi nedir? 100/5,94=16,83 dm3/sn.

Basınçlı Hava Sistemi (enerji tasarrufu hesabı)

Enerji Tasarrufu=GDO*Nominal Güç*ÇS*YK/hmotor

GDO=1-{(Td+273)/(Ti+273)}hmotor=Motor Verimi(%)YK=Yük Katsayısı(%)(Fiili yük/Tam yük)ÇS=Yıllık Çalışma Süresi(saat)GDO=Güç Düşüm Oranı(%)Ti=Emiş Hava Sıcaklığı(OC)Td=İstenen Emiş Hava Sıcaklığı(OC)Örnek:Motor Güçü=30kWÇalışma Süresi=8400 saatMotor Verimi=%90,6 (Motor Verimi=Mekanik Güç/Elektrik Güç)*Katalog GDO=1-(35OC’den 21OC’ye )GDO=1-(308/294)

Basınçlı Hava Sistemi (enerji tasarrufu hesabı)

GDO=1-1,05=0,051 Aylık Demand=Güç*GDO/Verim1 Aylık Demand=30*0,05/0,906=1,49Tüketim Tasarrufu=GDO*Nominal Güç*ÇS*YK/hmotor

TT=0,045*23,8*8400*0,75/0,906TT=7497 kWhTT=7497*0,17TL=1274TLSonuç: Giriş Havasındaki her 5OC’lik artış verimde %2’lik kayıp demektir.

Enerji Tasarruf Önerileri; Eksoz gazının enerjisi ile;

Kazan dönüş suyunun ısıtılması, Binaların ısıtılması, Musluk suyunun ısıtılması, Banyo suyunun ısıtılması,

Basınçlı hava üretiminde kullanılan hava kompresörlerinin hemen hemen hepsinden değişik yöntemlerle ısı geri kazanımı elde etmek mümkündür. İyi planlanmış bir enerji geri kazanım sistemi, işletmenin maliyetlerini düşürerek daha rekabetçi olmasını sağlayacaktır. Kaynakların verimli kullanılması yaşadığımız çevreye vermemiz gereken saygının bir gereğidir.

Elektrik Motor Tasarruf Hesabı

SICAKLIĞIN MOTOR GÜÇÜNE ETKİSİYapılan termal ölçümlerden birisini örnek verecek olursak 37 kW bir elektrik motorunun dış gövde sıcaklığı 50OC civarında ölçülmüştür. Bu durumda motorun güç kaybı;Güç Kaybı=37*0,92=34,04 kW dır. Buradan motorun verimini hesaplayabiliriz.Motor Verimi=34,04/37= 92% ‘dir. Bu durumun oluşmasını etkileyen faktörler incelenmelidir.

VERİMLİ ELEKTRİK MOTOR KULLANIMIEFF3 motorlarının yerine EEF1 motorlarının kullanılmasıyla, büyük oranda enerji tasarrufu sağlanmaktadır. Diğer EEF3 olan bu motorun EEF1 ile değiştirilmesi ile verimlilik %92 den %93,3 yükselmektedir.Yıllık Tasarruf Miktarı= Motor Gücü(kW)*Yük Faktörü*İşletme Saati*[(1/Verim EEF3)-(1/VerimEEF1)] YTM=37x0,75x6000[(1/0,92-1/0,93,3)]=2497,5 kWh/yılYTM=2497,5x0,147= 367 YTL/yılEFF1/EFF3 Satınalma Oran Farkı=2240-1810=430 YTLGeri Ödeme Süresi=430/367= 14 ay Yapılan çalışmalarda değiştirilecek motor sayısı 116 adettir. Ortalama 30 kW güç alınabilir. Tüm fabrika yıllık tasarruf 2497,5x116 =289.652 kWh/yıldır. Bunun parasal karşılığı=289.652x0,17=49.240 YTL ‘dir.

ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ

Tesiste çalışan personelin eğitimi en öncelikli aktivitelerin başında gelmektedir. Yapılacak eğitimle enerjinin verimli kullanılması konusunda personelin bilinçlenmesi ile ortalama %2-3 oranında enerji tasarrufu sağlandığı gözlenmiştir. En kısa zamanda ilk etapta yönetici kadrosunda bulunan elemanların eğitiminden başlanılmalıdır.

Kazanım Hesaplaması:

2008 yılı enerji tüketimi:1750 TEP Eğitim sonrası enerji tüketimi: Ortalama %2 oranında azalacağı varsayılırsa; 1750*0,02= 35 TEP Eğitim Maliyeti: 2 günlük Eğitim 1000€ dür. 35.000*1,49 TL/kg (F.Oil Fiyatı)=52.150 TL. Eğitim Maliyeti:1.000*2,1=2.100 TL Kazanç:52.150-2.100=50.050 TL Geri Ödeme Süresi:2.100/50.050= 5 ay

Karbondioksit Hesaplaması

KYOTO PROTOKOLUNUN İLGİLİ MADDESİ

MADDE 31.Ek 1'e yer alan Taraflar, bireysel veya müşterek/ortak olarak, Ek A'da sıralanan sera gazlarına ilişkin toplam antropojenik/insan türümsel karbondioksit eşdeğeri emisyonu/yayımı Ek B'de sayısallaştırılan emisyon sınırlaması ve indirimi taahhütleri gereğince belirlenen ve hesaplanan miktarları, bu Madde hükümleri gereğince ve 2008 ila 2012 yılları arasındaki seviyenin 1990 yılı seviyeleri en az %5 altında olacağı perspektifiyle, aşmayacaktır.

Karbondioksit Hesaplaması

1-Şirketin Kullandığı Enerji Kaynakları;

Elektrik, Doğal Gaz Su(Kaynak Kullanımı olarak değerlendirilmiştir).

2-Tüketilen Enerji Miktarları(2008)

Tesis Elektrik(kWH) Mazot(lt) LPG(m3) D.Gaz Sm3) Su(m3,ton) TEP

A FİRMASI 24.057.797 23.000 2.107

3-KARBONDİOKSİT MİKTARI

Enerji Kaynakları(2007) Oluşan CO2 Miktarı (kg) AĞAÇ MİKTARI (ADET)

Elektrik(İndirekt) 12.028.899 36.087

Doğal Gaz(Direkt) 62.770 188

Toplam 12.091.669 36.275

Sanayi Tesislerinde Uygulamalı Enerji Tasarrufuna Örnek Çalışma;

Ergitme prosesinde çeşitli ocaklar veya fırınlar kullanılır. Bunları verimlilik sırasına göre sıralayacak olursak;

Farklı Fırın Yapılarında Verimlilik ve Metal Kayıpları

Ergitme Fırını Tipi Termal Verimliliği (% ) Pota Fırını(Gaz yakıtlı) 7-19

Kupol 40-50

Ark Fırını 35-45

İndiksiyon 50-76

Reverberatory – Elektrik – Gaz

59-76 30-45

Rotary 35

Baca Tipi Fırın 40-45

Yeni Ergitme Teknolojilerinde Tahmini Enerji Tasarruf Değerleri

Ergitme Teknolojisi Tahmini Enerji tasarrufu (%)

Şarjın Önısıtılması 5-10

Soğutma 5-10

Hava ön ısıtma 10-20

Ergimiş Metalin Karıştırılması 5-30

İşletmenin İyileştirilmesi 0-30

Oksijen Zenginleştirme Teknolojisi

0-40

Ergitme Sürecinde Enerji Verimliliği;

Ergitme sürecinde enerji verimliliği teorik olarak enerji miktarına ,ergitme sıcaklığına,metalin saflığına,alaşımlandırılmasına,yükleme ve taşınmasına bağlıdır.Genel olarak aşağıdaki formül kullanılır.

Enerji Verimliliğine Etki Eden Bazı Faktörler;

Baca Kayıpları Metal Kaybı Radyasyon Yoluyla Oluşan Kayıp Isı İletimi ve Isı Yayımı ile Oluşan Kayıp Curuf/Posa Geri Kazanımı

Kullanılan enerjilerden kaybolan ısının çeşitleri;

Kaybolan Enerji Demir elementinin ergimesi %

Demir dışı elementlerin ergimesi %

Baca kaybı (baca gazı)

0 dan 50 kadar 35 den 50 kadar

Curuf 0 dan 10 kadar 10 dan 20 kadar

Radyasyon/Isı İ letimi/ Isı Yayımı

10 dan 50 kadar 0 dan 10 kadar

Ergimiş Metal 40 dan 80 kadar 10 dan 40 kadar

ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME

Kullanılan yakıt nedeniyle çevreye iki tane zararlı klora flora gaz çıkmaktadır.Bunlar karbondioksit(CO2) ve kükürt dioksittir(SO2).Yanma sonucunda oluşan bu gazların kütlesel miktarına bakacak olursak;

Kullanılan Fuel-Oil’in içeriğinde %82,50 karbon mevcuttur. Fuel-Oil’in bir yıl boyunca 908.812 kg tüketildiği söz konusu olursa;

2.753.703 Kg/yıl Karbondioksit,54.529 Kg/yıl Kükürt dioksit atmosfere atılmaktadır.Ergitme Prosesinde Emisyon Seviyeleri Ergitme süreci sırasında iki safhada meydana gelir.

Enerji beslemeye bağlı emisyonlar, Malzemenin ısıl işlemi, saflaştırması ve hazırlamasına bağlı olarak oluşan emisyonlardır.

Ergitme işlemi sırasında fosil yakıtların yanmasıyla oluşan emisyonlardır. Ancak elektrik enerjisi kullanan endüstride ise elektrik üretimine bağlı olarak oluşan emisyonlarda göz önüne alınmalıdır.

ENERJİ TASARRUFU YÖNÜNDEN UYGULAMA

5 adet ergitme ocağında fuel-oil yakılmaktadır. Tüm dünya verilerine göre verim %20 civarında olup,%80 enerji havaya atılmaktadır.Buda sürdürülebilir kalkınma prensiplerine ters düşen bir prosestir.Bu nedenle, hem çevre hem de enerji tasarrufu ve üretim artışı açısından mevcut ocakların yerine elektrik enerjisi ile çalışan,çevreye herhangi bir emisyon çıkışı yapmayan ve verimliliği %50 civarında olan ocaklarla değiştirmektir.

Enerji Tüketimlerine Bakacak Olursak;

Kullanılan enerji miktarı;

908.812x9.200(Kcal/Kg)=8.361.070.400 Kcal.

(9.200 Kcal/kg 1 kg fuel-oil’in kalori değeridir.)

Yanma Verimi;

8.361.070.400x0.20=1.672.214.080 Kcal ergitmede kullanılmaktadır.

(Yanma verimi %20)Buda;

1.672.214.080/9.200=181.762 Kg fuel-oil eder.

908812-181762=727050 Kg fuel-oil atmosfere ısı olarak gidiyor.

1 ton metali ergitmek için;

719 kWh elektrik enerjisi tüketirken, 252 kg fuel-oil tüketilmektedir.(Yanma verimi hesaba katılmıyor, sayaç tüketim değerleri alınıyor.)

252x9.200=2.318.400 Kcal

719x860=618.340 Kcal

Fuel-Oil ve elektrik enerjisi harcanmaktadır. Harcanan elektrik enerjisini fuel-oil’e dönüştürdüğümüzde;

618.340/9.200=67 Kg Eşdeğer fuel-oil enerjisi tüketilmektedir.

Yapılan tasarruf ise;

252-67=185 Kg fuel-oil yapmaktadır.

Bunun yıllık değeri;

67x7x5x28x12=787.920 Kg fuel-oil tasarruf ediliyor

SONUÇ

Gezegenimizin ve bu gezegenin üzerinde yaşayan her bireyin ciddi çevresel sıkıntılarla karşı karşıya olduğu bilinmektedir. Sürdürülebilir bir yaşama giden yol, sera gazlarının azaltılması ve gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmaktır.