yenilenebilir enerji kaynakları - yenilenebilir enerji kaynaklari... · güneş enerji santralleri...

Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Türkiye Enerji Fırsatları

• Enerji Kaynakları Genel Görünümü

• Enerji Kaynaklarına Göre Maliyet Ve Fırsatları

• Enerji Sektöründeki Büyük Oyuncuların Yeri

Türkiye’de Enerji Sektörü Fırsatları

• Ülkemizde artan enerji tüketimi, enerji üretiminde sürdürülebilirliği ve arz güvenliği¹ ihtiyacını da beraberinde getirmektedir.

• Ülkemizde elektrik ihtiyacının 2014-2023 arasında, yılda minimum % 7 oranında artacağı tahmin edilmektedir.

• Türkiye gibi ithal enerji bağımlılığı yüksek ülkelerde, yerli ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının enerji arz güvenliğini sağlamanın yanında, genç nüfus arasında yaygın işsizlik problemini çözmeye de katkı sağlayacağı ifade edilmektedir.

¹Enerji piyasasında arz güvenliği, tedarik kaynaklarının talebe göre arzulanan miktar ve nitelikte ve bu kaynaklar kullanılarak üretilen enerji türlerinin sistem ihtiyacını kısa, orta ve uzun dönemde sürekli ve öngörülebilir maliyetlerle karşılanması, sistemin ani değişikliklere karşı stabilitesini sağlama ve artan talebi karşılama yeteneğini ifade eder.

Enerji Kaynaklarına Göre Elektrik Enerjisi ve Payları

Yıl Toplam Kömür Sıvı yakıtlar Doğal gaz Hidrolik Yenilenebilir

Enerji ve Atıklar (*)

Year Total Coal Liquid fuels Natural Gas Hydro Renewable Energy

and wastes

(GWh) (%)

2008 198.418 29,1 3,8 49,7 16,8 0,6

2009 194.813 28,6 2,5 49,3 18,5 1,2

2010 211.208 26,1 1,0 46,5 24,5 1,9

2011 229.395 28,9 0,4 45,4 22,8 2,6

2012 239.497 28,4 0,7 43,6 24,2 3,1

Kaynak: TEİAŞ, Türkiye Elektrik Üretim - İletim İstatistikleri

Source: TETC, Electricity Generation - Transmission Statistics of Turkey

(*) Jeotermal, rüzgar, katı biyokütle, biogaz ve atık kaynaklarını içerir.

Renewable energy and waste includes geothermal, wind, solid biomass, biogas and waste.

Enerji Kaynaklarına Göre Elektrik Enerjisi ve Payları( Yıl Bazında)

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%

50,00%

2008 2009 2010 2011 2012

Kömür 29,10% 28,60% 26,10% 28,90% 28,40%

Sıvı Yakıtlar 3,80% 2,50% 1% 0,40% 0,70%

Doğal Gaz 49,70% 49,30% 46,50% 45,40% 43,60%

Hidrolik 16,80% 18,50% 24,50% 22,80% 24,20%

Yenilenebilir Enerji ve Atıklar 0,60% 1,20% 1,90% 2,60% 3,10%

2014 EYLÜL AYıNDA ÜRETIM SANTRALLERININ KAYNAK TIPLERINE GÖRE YÜZDE GÜÇ DAĞıLıMı

Fuel Oil+Motorim+Asfalt+LPG+

Nafta 2%

Doğalgaz+LNG 51%

Taşkömürü+Linyit+İthal Kömür

28%

Jeotermal 1%

Hidrolik Barajlı 11%

Hidrolik Akarsu 3%

Rüzgar 3%

Biogaz+Diğerleri 1%

Üretim

2014 EYLÜL AYıNDA ÜRETIM SANTRALLERININ KAYNAK TIPLERINE GÖRE YÜZDE GÜÇ DAĞıLıMı

• Santrallerin kaynak bazlı elektrik üretiminde %51,4 oranla doğalgaz lider.

• Doğalgazı %28,20 oranla kömür ve %14,02 oranla hidroelektrik takip ediyor.

Kaynaklar

2002 Milyon kWh

2004 Milyon kWh

2006 Milyon kWh

2008 Milyon kWh

2009 Milyon kWh

Kömür 32.149,30 34.448,00 46.649,70 57.715,70 55.685,10

FuelOil+LPG+Nafta+Motorin

10.917,40 7.774,00 4.494,40 7.518,40 4.803,20

Doğal Gaz 52.496,50 62.242,00 80.691,20 98.685,40 96.094,70

Su-Hidro 33.683,70 46.083,50 44.244,00 33.269,90 35.958,40

Su Dışındaki Yenilenebilir

152,60 150,80 220,50 1.228,70 2.271,20

İthalat 3.588,20 463,40 573,20 789,40 812,00

İhracat 435,10 1.144,00 2.235,70 1.122,20 1.545,80

Genel Üretim 132.552,70 150.017,40 174.637,40 198.085,20 194,079,10

Elektrik Üretiminde Kaynakların Payı

Türkiye’de Mevcut Enerji Dağılımı

0%10%20%30%40%50%60%70%80%

Diğer Rüzgar HES Doğalgazve Kömür

4% 3%

14%

79%

Türkiye Enerji Dağılımı

Türkiye Enerji Dağılımı

Enerji Kaynakları ve İspatlanmış Rezervler

Kaynak Rezerv/Potansiyel Açıklama

Rüzgar

Rüzgar potansiyelimizin son veriler ve yeni değerlendirmeler ışığında verimlilik durumuna göre 48 000 MW ‘a kadar çıkabileceği tespit edilmiştir. Çok verimli Rüzgar santralleri yıllık toplam 8k Mw, orta verimli rüzgar santralleri yıllık 40k Mw’dır.

Kömür

Linyit: 12,4 milyar ton Taşkömürü: 1,33 milyar ton

Altı yıl öncesine kadar 8,5 milyar ton olarak ifade edilen linyit rezervimiz son yıllarda yapılan arama çalışmalarıyla artmış ve 2009 itibariyle 12,4 milyar tona ulaşmıştır. Arama çalışmaları yoğun bir biçimde sürdürülmekte olup kısa bir süre sonra bu rakamın daha da yükselmesi öngörülmektedir.

Çok Verimli

17%

Orta Verimli

83%



Jeotermal

650 Mgw

Bu miktar elektrik üretimine uygunluğu teyit edilmiş jeotermal potansiyelimizi göstermektedir. Son yapılan bazı değerlendirmelerde toplam jeotermal potansiyeli içerisinde yer alan diğer bazı kaynakların da elektrik üretim amaçlı kullanılabileceği ifade edilmektedir. Toplam jeotermal potansiyelimizse 31 500 MW olarak hesaplanmaktadır.

Su

130 Milyar KWh/yıl

Bu miktar tüm bilinen su kaynakları kullanıldığında normal şartlarda üretilebilecek yıllık elektrik miktarını göstermektedir



Güneş

33 Mtep/yıl ¹

Bazı uzmanlarca 80 Mtep’e kadar çıkabileceği belirtilen bu miktar, son yıllarda yapılmış değerlendirmelere dayanarak, tespit edilmiş yıllık güneş enerjisi potansiyelimizi, milyon ton petrol eşdeğeri olarak vermektedir.

Doğalgaz 8 milyar m3 İspatlanmış üretilebilir rezerv

¹Mtep:Milyonton Eşdeğer Petrol



Petrol

43 Milyon ton

İspatlanmış üretilebilir rezerv (Son 5–6 yılda yoğunlaşmış arama çalışmalarının sonucu olarak bu rezerv değerinin de önümüzdeki 3–4 yıllık çalışma periyodunda önemli miktarda artış göstermesi beklenmektedir.)

Biyokütle 8,6 Mtep/yıl

Rüzgar Enerji Santrali • Rüzgâr enerjisi, rüzgârı oluşturan hava akımının sahip olduğu

hareket (kinetik) enerjisidir. Bu enerjinin bir bölümü yararlı olan mekanik veya elektrik enerjisine dönüştürülebilir.

Rüzgar ; • Temiz enerji kaynağıdır. • Doğal, sınırsız ve arazi dostu bir kaynaktır. • Karbon emisyonu yoktur. • Enerji güvenliğine katkı sağlar ve enerji arzını çeşitlendirir.

Geleneksel yakıtların aksine, enerji güvenliği açısından yakıt maliyetlerini ve enerji maliyetlerini azaltan yapısı ile her zaman kullanılabilir ve sonsuz bir kaynak oluşudur.

Bankalar GES yatırım için %20-%30 özkaynak şartı ile 2+10 yıl kredi imkanı sağlamaktadır.

Türkiye’de RES Kapasitesi ?

Trafo Merkezlerine Bağlanabilecek RES Kapasiteleri

• 2023 Yılı Sonuna Kadar : 20.000 MW

1 MW RES Kurulumu İçin Yaklaşık İlk Yatırım Maliyeti :1.200.000 Euro

• 2023 yılı hedefi için ihtiyaç duyulan sermaye:24,00 Milyar Euro

1 MW RES Kurulum İçin Yaklaşık Türbin Maliyeti : 800.000 Euro

• 2023 yılı hedefi için türbinlere ödenecek bedel : 16,00 Milyar Euro

1 MW Başına Ortalama Üretim Maliyeti

• Rüzgar Enerjisi santralinin sürekli elektrik üretmesi birim başına üretim maliyetini de düşürmektedir. Rüzgar enerjisinin 1 kWa başına ortalama üretimi 4-5 Dolar cent/kwa olarak

maliyetlendirilmektedir.

18/5/2005 tarihinde; 31/12/2015 tarihine kadar işletmeye girmiş veya girecek YEK Destekleme Mekanizmasına tabi üretim lisansı sahipleri için, bu

kanuna ekli 1sayılı cetvel de yer alan fiyatlar, 10 yıl süreyle uygulanır.

Yenilenebilir Enerji Kaynağına Dayalı Üretim Tesis Tipi

Uygulanacak Fiyatlar (ABD Doları cent/kWh

Hidroelektrik Üretim Tesisi 7,3

Rüzgar Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi 7,3

Jeotermal Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi 10,5

Biokütleye Dayalı Üretim Tesisi(çöp gazı dahil)

13,3

Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi 13,3

Maksimum 500 KW gücünde rüzgar türbini kurulması lisansa tabi değildir.

Güneş Enerji Santralleri

• Türkiye'de bulunan Güneş Enerji Santrallerinin toplam kurulu gücü 41,00 MW'dır.

• Fotovoltaik sistemde, güneşten gelen radyasyon, paneller vasıtası ile enerjiye çevrilmekte, elde edilen enerji inverter cihazı ile kullanıma uygun hale getirilerek kullanılmaktadır.

• Termal sistemlerde; özel aynalar vasıtası ile güneş ışınları belli bir noktaya iletilmekte, bu noktada bulunan yağ, su vb. sıvı ısıtılmakta, ısıtılan bu sıvı ile termik sistemlerde olduğu gibi buhar basıncı vasıtası ile mekanik enerji kinetik enerjiye çevrilmektedir.

GES Yatırım Maliyetleri

• 1 MW için toplam yatırım maliyeti: 1,3 Milyon/Euro’dur

• Ortalama m² başına düşen maliyet 5 liradır. • 1 MW için 20.000 m² alan gerekmektedir. • Alan için gerekli olacak 100.000 liralık başlangıç

maliyeti toplam yatırım maliyete oranla düşük olmasıyla göz ardı edilebilir.

• Yatırımın geri dönüşüm süresi 7 yıldır. (Finansman hariç)

• Bankalar GES yatırım için %20-%30 özkaynak şartı ile 1+90 ya da 1+10 yıl kredi imkanı sağlamaktadır

Güneş Enerjisi Potansiyel Atlası

Hidroelektrik Santralleri


• Hidroelektrik santrallerin üzerine kuruldukları suyun özelliğine göre çeşitleri;

1. Akarsu Tipi HES


• Akarsu Tipi Hidroelektrik santralleri de 2’ ayrılmaktadır.

Kapalı Tünel: 1 MW için maliyeti 1,2 Milyon Euro

Açık Tünel:1 MW için maliyeti 1 milyon Euro

Hidroelektrik Santrallerinde DSİ Payı %6’dır. Barajlı Hidroelektrik Santrali , Akarsu Tipi Hidroelektrik santraline göre

daha karlıdır.


2. Barajlı Hidroelektrik Santralleri


• Yenilenebilir kaynak olan sudan enerji elde etmeleri,

• İnşaatın yerli imkanlarla yapılabilmesi,

• Teknik ömrünün uzun olması ve yakıt giderlerinin olmaması,

• İşletme bakım giderlerinin düşük olması,

• En yaygın en önemli yenilenebilir enerji kaynağıdır.

Ayrıca; bankalar HES yatırım için %20-%30 özkaynak şartı ile 2+10 yıl kredi imkanı sağlamaktadır

Alfen Grup megawat başına HES’ini 6 milyon $’a dönem içinde satmıştır.

Türkiye Hidrolik Toplam Kurulu Güç Gelişimi(MW)

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

1995 2000 2005 2010 2011 2012 2013

20951

27264

38820

48591 52911

56760 57794

Toplam Kurulu Güç Gelişimi

Toplam Kurulu GüçGelişimi

Termik Elektrik Santralleri

• 2 tür kullanımı vardır.

1. Yerli Kömür: Yerli Kömürün kalorisi 1300-1500 arası değişmektedir. (Çıkardığı Enerji)

2. İthal Kömür: İthal kömürün kalorisi de 2000-3500 arası değişmektedir.

• Termik santral yapım süresi 4 yıldır.

• Yatırımın geri dönüşüm süresi en az 12 yıldır.

• Yerli bankalar %20-%30 özkaynak şartı ile 4+10 yıl kredi imkanı sağlamaktadır.

Termik Elektrik Santralleri

TSS Riskleri

1. Makine kalite riski(Çin malı olması gibi)

2. Kömüre ulaşım

3. Kömürün kalitesi

4. Devletten kömür sahası lisansı alınma şartı

TSS Maliyeti

1 MW için; 2,5 Milyon Euro’dur.

Jeotermal Enerji Santrali

• Jeotermal kaynak kısaca yer ısısı olup yer kabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş ısının oluşturduğu, kimyasallar içeren sıcak su, buhar ve gazlardır.

• Jeotermal enerji ise jeotermal kaynaklardan doğrudan veya dolaylı her türlü faydalanmayı kapsamaktadır.


• 183˚ üstü enerjiye dönüşmektedir.

• Piyasaya girmek çok zor.

• Yatırım süresi 3 yıldır.

• Yatırımın geri dönüşüm süresi ise 6 yıldır.

• Lisanlı bölgelerden arama yapabilirsiniz. (MTA)


Riski

• Sondajlama en büyük riski

• Sondajlama maliyeti ise çok yüksektir.

Maliyeti

• 1 MW için :1.3 milyon Euro

• Operasyonel maliyeti düşük

• Ebitdası %98’dir.

Jeotermal Sistem Modeli

Jeotermal Enerjinin Kullanım Alanları

Jeotermal Enerjinin Mevcut Durumu ve Geleceği

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

Jeotermal Elektrik Üretimi(MWe)

Jeotermal Isıtma (MWt)

20 750 500

3800

1000

8000

2004

2010

2025

3.854

2.561

2.066 1.917

1.783

1.390 1.210

1.005 952 770 760 755 741

648 648 570 523 513 410 365 326

Turkish Electricity Sector Overview Major Players

(Akcez)

Ayedaş

Boğaziçi

Trakya

Başkent

Meram

Uludağ

Gediz

Aydem

Osmangazi

Yeşilırmak

Toroslar Akdeniz

Akedaş

Kayseri

Çamlıbel

Çoruh

Aras

Van Gölü

Fırat

Dicle

(Aksa Enerji) (Çalık Holding)

(Kiler A.Ş)

(Kolin-Cengiz-Limak)



Bereket Enerji


(IC Ictas)

Sakarya

(Yıldızlar SSS)

(Enerjisa-E.ON)

(Aksa Enerji)

(Alarko-Cengiz)

(Enerjisa-E.ON)

(Enerjisa-E.ON)

(Eksim Yatırım Holding)

(Türkerler)

Bereket Enerji

Privatizations in Electricity Distribution Investors

Privatizations in Electricity Generation GENCO Assets

yenilenebilir enerji kaynakları - yenilenebilir enerji kaynaklari... · güneş enerji santralleri...

Documents