wart magazine

Kunst is schoonheid en waarheid. De waarheid is niet altijd schoon.’ Wat is kunst? Vroeger was het gemakkelijk te bepalen. Als het mooi was, was het kunst. Tegenwoordig lijkt alles wel kunst te zijn. Een bos bloemen gemaakt van vlees, een pindakaasvloer of een beeld met een dood paard. Wat het doel is van het maken van de kunst is voor de kunstenaar veranderd. Waar de kunstenaar vroeger mensen liet genieten, emotie losmaken en imponeren, is vandaag de dag de kunst meer om te choqueren. Je zou kunnen zeggen dat de kunstenaars van tegenwoordig allemaal gek geworden zijn met die uitzinnige kunstwerken. De meeste kunstenaars zijn niet vies van een beetje shockeren en zoeken graag de grenzen op met de kunst. Puur om het bij mensen te laten opvallen, net weer wat anders te zijn dan de rest of om een maatschappelijk probleem aan te kaarten, te confronteren met de waarheid,Deze waarheid is niet altijd mooi. WART. zoekt zelf ook de grenzen op en verwerkt het choquerende van de kunst. Kan kunst te ver gaan?

Kunst is schoonheid en waarheid. De waarheid is niet altijd schoon.’

3

Inhoud

5

Column: Verder gaan pagina 7

Kunst? pagina 8

Smoking kids pagina 12

Column: Regels pagina 14

Conservatieve kunst vs. pagina 19

progressieve kunst

Interview Henk van Dijk pagina 20

Column: Vulgaire kunst pagina 22

Kunstwerken naar de rechter pagina 24

Satirische kunst pagina 26

Column: Kunst te ver? pagina 28

Colofon pagina 30

“Kunst is voor mij een beleving, een ontdekking maar ook een uitweg voor even wat onstpanning”

“Dat zijn meerdere dingen, ik houd een blog bij met de nieuwste trends en tips op het gebied

van mode en lifestyle, maar ook van een goed museum kan ik ontzettend genieten” .

“Kunst is toegankelijk voor iedereen en ik vind het mooi dat ieder er met zijn eigen visie er naar kan kijken”

8

“Wie heeft jouw afgelopen jaar geïnspireerd op het gebied van kunst ?’’ Dat zijn er een hele boel, maar een kunstenaar die mij geïnspireerd heeft is Damien Hirst, dit omdat hij echt absurde dingen maakt en breekt met de regels .

“ Kunst is voor mij een primaire levensbehoeften,zonder kan ik niet “

9

Inopportune: Stage two, Cai Guo-Qiang, (2004)

11

In mijn gedachten gingen direct de volgende vragen: ‘Heeft kunst werkelijk geen regels?’, ‘Hoef je bij het maken van kunst nergens rekening mee te houden?’, ‘Mag dan werkelijk alles met kunst?’. Vragen waarbij de antwoorden voor mij nog onduidelijk zijn, en waarbij mijn mening over deze vragen nog niet vast staat. De stelling ‘Kunst heeft geen regels’ heeft mij aan het denken gezet, het is naar mijn mening een stelling die op vele verschillende manieren bekeken kan worden en op verschillende manieren geïnterpreteerd kan worden. Het is vanuit verschillende invalshoeken te bekijken. Natuurlijk zijn er wel regels aan kunst. ‘Aan alles zit tegenwoordig een regel vast.’ is een zin die veel voorkomt. Vanuit onderzoek blijkt dat er wel degelijk regels aan kunst zitten, maar dit is niet perse wat mijn interesse wekt. Het gaat mij erom of er persoonlijke regels aan kunst zitten. Mag een kunstenaar discrimineren met kunst? En wordt het wel bedoeld als discriminatie? Voor mij moeten er wel degelijk regels aan kunst zitten. Mensen, zo ook kunstenaars, moeten rekening houden met hun omgeving en met de commotie die kunst kan veroorzaken. Aan de andere kant is kunst ook een vorm van vrijheid. Die vrijheid zal ontnomen worden als er regels aan kunst zitten. Kunst zal hierdoor minder interessant worden, minder vragen oproepen en minder aandacht krijgen. Het is hierdoor lastig om te bepalen of er regels horen vast te zitten aan kunst. Waarde die mensen aan kunst geven kan zijn dat het kunstwerk hoort bij een overtuiging of bij een religie waarin men gelooft. Mijn waarde voor kunst gaat niet om overtuiging of religie, maar om het verhaal achter het kunstwerk. Het gaat er mij om wat het kunstwerk te vertellen heeft en wat de achtergrond is, waar het kunstwerk vandaan komt. Kunst wekt bij mij een grotere interesse op zodra het mogelijk op het randje van een regel ligt, als het commotie veroorzaakt en als het opzienbarend is. ‘Kunst heeft geen regels’ is waarschijnlijk iets waar personen nooit met elkaar uit gaan komen, doordat elk persoon een andere waarde hecht aan kunst, iedereen kijkt er anders naar en iedereen heeft er andere gedachtes bij.

14

‘Maar is kunst niet

een manier om jouw

mening te uiten?’

15

Conservatieve kunst: je weet vast wel wat je er bij kan voorstellen: natuurgetrouwe portretten, technisch uitstekend geschilderde landschappen of kunstwerken over

historische gebeurtenissen. Stuk voor stuk binnen de lijntjes en braaf. Tenminste voor men uit de 21e eeuw wordt deze kunst niet als vernieuwend beschouwd. Deze kunst is Voor

ons op geen enkel vlak bizar of choquerend, wellicht was de kunst die nu wordt gezien als conservatief gezien, toentertijd enorm vernieuwend en vooruitstrevend. Jonge vrouw in zwarte japon in rotan stoel De meeste kunst in musea als het rijksmuseum wordt gezien

als conservatieve kunst uit vroegere tijden. Al ging men op een gegeven moment met kunst experimenten en ‚out of the box’denken. Zo ontstond de vernieuwende kunst met allerlei verschillende kunststromingen. Kunstliefhebbers hebben het tegenwoordig liever

over vernieuwende kunstenaars en laten de conservatieve kunstenaars meerstal links liggen. Sommigen zijn zelf van mening dat je alleen een goede kunstenaar bent wanneer

je vernieuwend kan zijn.Daarnaast kom je conservatieve kunstwerken, die gemaakt zijn in de twintigste eeuw, vrijwel weinig tegen in moderne musea. Dit is best begrijpelijk,

aangezien in musea met conservatieve kunst vrijwel alleen zestigplussers lijkt te trekken. Kunst moet iets zeggen en betekenen om een waardelaag te krijgen Dit is misschien een rede waarom conservatieve kunst uit de uit de laatste eeuw niks te betekenen heeft voor

ons. Conservatieve kunst is niet meer relevant. Dat betekend niet dat conservatieve kunst van vroeger er ook niet toe doet, aangezien we hier veel geschiedenis en informatie uit kunnen halen. Toch valt conservatieve kunst bij veel mensen niet zo zeer in de smaak, het lijkt minder toegankelijk te zijn en minder spannend en meer geschikt voor de elite.

Een kunstenaar die dit allemaal tegenspreekt is Sierk Schröder (1903-2002). Sierks is een conservatieve, zeer beleefde kunstenaar die traditionele schilderijen maakt. Dit is best

uitzonderlijk voor een man die geboren werd in 1903. Zijn werken zijn technisch uitstekend, maar hij krijgt toch aardig wat kritiek over zich heen als conservatieve kunstenaar in de tijd van de vernieuwende kunst. Typerend is zijn eigen uitspraak in een documentaire die over hem is gemaakt: ‘Om nu te zeggen dat je in enkele decennia na 1950 tot nu

toe, die duizenden jaren dat mensen door de natuur geïnspireerd zijn, dat je die ineens overboord gooit en zegt ja, dat is allemaal niets waard, het enige wat waard is, is wat uit

ons zelf komt. Dat is voor mij een onbegrijpelijk iets.’ Volgens Sierk hoeft kunst niet alleen waarde te krijgen als de inspiratie uit jezelf komt als een emotie, iets wat vernieuwende

kunstenaars vooral doen. Waarde kan ook gecreëerd worden door andere aspecten. Een andere typische uitspraak is: ‘Je moet trouw blijven aan jezelf, in de kooi van je eigen

persoonlijkheid moet je zien dat je de top bereikt. Ik ben nooit een duimbreed afgeweken van wat ik vond dat ik moest doen.’Sierks liet zich dus niet leiden door de meningen

van anderen over wat kunst moet zijn en bleef bij zichzelf. Hij bleef bij zichzelf in een tijd waar mensen uit de naam van kunst de meest extreme dingen deden metkunst, met hun

ontlasting op doeken smeren of zichzelf in het openbaar laten martelen. Is dat dan kunst?

Conservatieve kunst vs.

16

Stuk voor stuk binnen de lijntjes en

braaf..

17

Progressieve kunst wordt ook wel gezien als vernieuwende kunst. Deze kunst richt zich eigenlijk op het verbeteren van de samenleving. Progressieve kunstenaars zoeken graag de grenzen op, willen opvallen, verbazen en cho ueren het wow e ect cre ren Deze kunst lijkt tegenwoordig een groot publiek aan kunstliefhebbers te boeien. De nachtwacht is passé. Progressieve kunst wringt de discussie over kunst los, wat vaak het doel lijkt te zijn van de kunstenaars. De vraag oproepen: ‚Gaat deze kunst te ver?’ of ‚Is dit nog kunst?’ ‘De beeldende kunst heeft behoefte aan iets wijds, ruws, schokkends en geweldigs (... ) ik wil geraakt worden, verbaasd, verscheurd, laat me huiveren, wenen, beven, en eerst verontwaardigd zijn ...’Diderot Een kunstenaar die bekend staat binnen deze progressieve kunst is Andy Warhol. Andy Warhol stond bekend als commercieel illustrator die koos voor een hele eigen aanpak. Hij gebruikte andere materialen en technieken dan de meeste kunstenaars van die tijd maar voelde zich niet voldoende serieus genomen Daarom begon hij weer met schilderen. Met het schilderen koos hij een eigen aanpak, hij begon te schilderen met gesloten luiken, en steeds

18

vs. progressieve kunst

dezelfde single op zijn platenspeler. Dit werd ook wel Popart genoemd. Warhol adopteerde deze nieuwe stijl. Hij maakte gebruik van allerlei verschillende alledaagse voorwerpen, van colablikjes tot stofzuigers. Later maakte hij ook gebruik van afbeeldingen van verschillende bekende mensen en gebruikte hij afbeeldingen uit verschillende strips. Toentertijd was deze kunst enorm vernieuwend en bizar. Deze stijl was nog niet eerder gebruikt. Deze kunst is nu natuurlijk niet meer raar of vernieuwend en wordt in deze tijd als normaal gezien. Tegenwoordig moeten kunstenaars nog veel verder gaan om vernieuwend te zijn, aangezien de meeste dingen in de kunst wereld al eens gedaan is. Men kan erg ver gaan in de naam der kunst. Béla Bartók is een Hongaarse componist en pianist, en werd beschouwd als een van de belangrijkste componisten van de twintigste eeuw. Nog een voorbeeld van progressieve kunst zijn de muziekstukken van Béla Bartók. Als je toen der tijd iemand zou vragen iets in het Hongaars te componeren zouden ze je uitlachen, want het was er simpelweg gewoon niet. Maar wel was er een uitgesproken behoefte aan zaken die als Hongaars konden gelden en de vraag wat nu eigenlijk Hongaars was. In Hongarije waren in de slotfase van de vorige eeuw snelle en ingrijpende veranderingen op gang gekomen. Het zo lang achtergebleven land moderniseerde zich. Oude sociale en ethische scheidslijnen verloten hun betekenis, en er ontstond een nieuwe samenleving. De Hongaarse natie werd als het ware opnieuw geboren. De muziekacademie, waar ook Bartók op zat, voelde zich door de stormachtige ontwikkelingen bedreigd, de academie vertegenwoordigde namelijk eigen de internationale muziekcultuur. Het idee om de studenten aan te zetten tot Hongaarse compositie was mogelijke ingegeven door de vrees dat de academie buiten spel zou komen te staan. Het verzoek kwam voor Béla Bartók op een bijzonder moment. In februari had hij in in Boedapest een uitvoering bijgewoond van Richard Strauss. Het publiek had het met een ontzetting aangehoord, maar Bartók was er diep van onder de indruk geweest. „Eindelijk iets totaal nieuws” , schreef hij onmiddellijk na het concert, „wat werkelijk modern is.” Het is moeilijk te achterhalen, waarom de jonge muziekstudent, die zich juist met huid en haar aan een nieuw internationaal idool had uitgeleverd, de uitdaging aannam en zich inderdaad het hoofd begon te breken over iets Hongaars. Een goed voorbeeld van de hedendaagse bizarre en progressieve kunst is de kunstenaar Damien Hirst. Hirst heeft een fascinatie voor de dood,schedels maar ook verwelkte bloemen, klokken of gedoofde kaarsen. Zijn bekendste werken zijn dieren, onder meer een tijgerhaai, schaap en een koe die in een aquarium zijn gepreserveerd in formaldehyde. Vaak dragen deze werken een lange titel, die niets te maken heeft of lijkt te hebben met het beest. De installatie met de haai heet bijvoorbeeld The Physical Impossibillity Of Death In The Mind of Someone Living. De kunst van Hirst is dus weer een voorbeeld van bizarre kunst, hij kwam weer met hele andere kunstwerken dan ze vroeger kwamen en dit was weer iets heel nieuws. Sommige mensen zien het als schokkend, maar andere kunnen dit ook weer heel erg waarderen. De normen en waarden zijn ten opzichte van de kunst dus heel erg veranderd afgelopen jaren, vroeger kon dit absoluut niet maar nu kan het zeker gewaardeerd worden.

19

Wie ben jij en wat voor kunst maak je?Henk is opgeleid als binnenhuisarchitect, maar begon niet veel later met het creëren van kine-tische kunst en beeldwerken. Hij begon deze beelden te maken toen hij op een dag te veel materiaal overhield en met deze materialen iets nieuws probeerde te maken, hieruit kwa-men vliegende objecten, zoals zeppelins, die nooit zouden kunnen vliegen omdat ze veels te loom zijn ontworpen, aangezien de lijnen in het kunstwerk vaak te slap en te krom is. Tegen-woordig hangt heel de woonkamer van Henk vol met deze kunstwerken. Henk maakt zoals hij zelf zegt Kinetische kunst en beelden.Hij probeert doormiddel van vervreemding een dimensie toe te voegen aan zijn werk. De be-langrijkste emotie is humor en hij probeert dit in elk werk terug te laten komen.

In welke zin is kunst waardevol? ‘Ik ben door kunst op een hele andere manier naar de wereld gaan kijken. Humor is een erg belangrijk begrip in kunst, zonder humor is kunst zoveel minder toegankelijk.’ Ook zegt hij zinloosheid van het leven interessant te vinden en hoe dit terug komt in de kunst. Het leven is al zinloos van zichzelf stelt hij ‘Op de hele tijd-balk van duizenden jaren leef je er maar rond de 80, wat stelt dat nou voor? Je werkt een beetje, je leeft een beetje en dan ga je weer dood. Kunst maken daarentegen verzacht die zinloosheid van het leven en brengt waarde aan het bestaan’ Wanneer ik verder vraag naar wat hij zo leuk aan kunst, haalt hij er een theedoek bij. Op deze theedoek staat een kunstvoorwerp afgebeeld. Hij lacht en vertelt mij dat hij dit misschien wel het meest geniale ooit vind.

Het is een theedoek met een afbeelding van een strijkijzer met spijkers erop gemonteerd. Het komt uit de tijd van het Dadaïsme. Je ziet Henk genieten, je ziet dat de kunst waarde voor hem heeft. Zoals Henk het noemt Dadaïs-me in het kwadraat

‘Kan kunst te ver gaan?’ ‘Op het moment dat kunst het criminele pad gaat bewandelen kan kunst te ver gaan. Als je een dode kat op een drone monteert of jezelf pijn laat doen door mensen die langswandelen is dat de grens opzoeken van kunst. Kun-stenaars kunnen erg ver gaan in de naam der kunst. Maar wanneer je echt daadwerkelijk een misdaad pleegt voor of om kunst, dan gaat het wel te ver.’ Kunst nu gaat niet te ver, kunst is tentslotte vrijheid en blijheid.

Kunst is het opzoeken van de grenzen van mensen. Hierdoor kan kunst heel goed shoc-kerend zijn en je confronteren met de realiteit, maar kunst gaat vaak niet te ver. Er is kunst dat zich op een hellend vlak begeeft of het nog wel door de beugel kan of niet maar tot dusver heeft Henk nog niks gezien wat hem dusda-nig heeft geschockeerd dat hij het te ver vindt gaan. Kunst is er om je soms even uit je com-fort zone te halen en dan kan het wel is op het randje zitten van de grens.

Interview Henk van Dijk

20

‘Op het moment dat kunst het criminele pad gaat bewandelen kan kunst te ver gaan.’

21

Wanneer is kunst te vulgair, te luguber, te idioot, te té? Kan kunst überhaupt te ver gaan? Natuurlijk is deze stelling enorm subjectief, kunst is überhaupt subjectief. Ik zal een paar voorbeelden geven van kunst dat aardig ver gaat: Absurdistisch theater zoekt graag de grenzen op. Ik heb gehoord over voorstellingen waar seks in voor kwam of waar er poep en kots werd gebruikt, met als doel het publiek te choqueren en te laten nadenken over wat kunst is. Zo wordt er ook kunst gemaakt met kritiek op de maatschappij, kunst dat iets wilt oproepen en niet alleen maar een voorwerp wilt zijn waarnaar je kijkt. De kunst wilt iets loswringen. Om dit te doen gaan sommige kunstenaars erg ver, stellen hun eigen lichaam bloot, pijn, bloed, schaamte, zelf je eigen leven op het spel zetten komt voor. Dat allemaal voor de kunst? Zijn kunstenaars bereid om zo ver te gaan? Blijkbaar wel. Kunstenaars zijn bereid om heel ver te gaan om vernieuwend te willen zijn. Aangezien op een gegeven moment de enigszins ‚normale’ dingen al zijn uitgevoerd, zullen ze nu de meest bizarre dingen uitproberen. Het gaat nu niet meer om het zijn van een technisch goed, mooi geschilderd kunstwerk, het gaat om het zijn van een concept. De beleving en ervaring van een kunstwerk, het compleet vernieuwend zijn, maakt kunst bijzonder. Ik vind het sterk als je met kunst mensen kunt laten nadenken over bepaalde maatschappelijke problemen. Ik vind dat kunst ver kan gaan, zolang er een sterk verhaal achter zit, het moet niet gewoon doelloos zijn.

22

De kunst wilt iets loswringen. Om dit te doen gaan sommige kunstenaars erg ver, stellen hun eigen lichaam bloot, pijn, bloed, schaamte, zelf je eigen leven op het spel zetten komt voor. Dat allemaal voor de kunst? Zijn kunstenaars bereid om zo ver te gaan? Blijkbaar wel.

Lilith (

pseu

d. He

nriëtt

e van

Gas

teren

), ‘Ban

quet

1/5’ , (

2008

)Afm

etinge

n: Ho

ogte

60.2

cm, B

reedte

90 cm

23

Kuns

twer

ken n

aar d

e rec

hter

Nog een kunstenaar van eigen bodem die naar de rechter is gestuurd in 2007, is Jonas Staal. Zijn ‘Geert Wilders werken’ bestond uit 21 zogenaamde herdenkingsmonumenten van Geert Wilders in het openbaar verspreid over verschillende plekken in Rotterdam en Den Haag. In de ogen van het Openbaar Ministerie had de Rotterdamse kunstenaar het Tweede Kamerlid zo met de dood bedreigd. Hij heeft hiervoor 2 dagen in de cel gezeten.

In Zuid-Afrika was er in 2012 veel controversie over het zogenaamde ‘penis schilderij’ van de Zuid-Afrikaanse president, Jacob Zuma. In de expositie van Brett Murray genaamd ‘Hail to the Chief 2’, werd dit schilderij tentoongesteld. Zuma klaagde hierdoor Murray aan. Zijn regering pleitte ook dat alle Zuid Afrikanen hem zouden steunen tegen deze schandalige schilderij. “We call upon all South Africans to support this noble course and to demonstrate rejection to this act of indecency, vulgar and disrespect of the constitution of our country and the values it stands for.”( JacksonMthembu, nationale woordvoerder) Murray zijn verklaring voor zijn schilderij was een poging tot humoristische satire van de politieke macht en het patriarchaat in de context van andere kunstwerken in de tentoonstelling. Uiteindelijk is het schilderij vernield door twee voorstanders van de president. Daarnaast had Zuma zijn aangifte ingetrokken.

24

Kunstwerken naar de rechter

Kunstenares Tinkebell moest in 2008 naar de rechter voor haar ‘Save the pets’ project. De kunstenaar kwam op het ‘hamsteridee’ na het bekijken van ou ube filmpjes Ze raakte gefascineerd door de beelden waarin mensen hamsters in doorzichtige plastic ballen lieten rondrennen door hun huiskamer. De kunstenaar wilde dat uitvergroten om mensen aan het denken te zetten over de manier waarop ze omgaan met hun huisdieren.Echter werd Tinkebells project stop gezet door de door de politie om initiatief van een dierenrechtenorganisatie. De hamsters zouden uren in de plastic ballen rond lopen terwijl ze er eigenlijk maximaal 20 minuten in mogen. De rechtbank kon echter niet vaststellen of de gezondheid van de hamsters door het project werd geschaad, waardoor de kunstenares uiteindelijk is vrijgesproken.

25

Weerspiegeling Iedereen kent de stripboeken van Suske en Wiske en Kuifje wel. Is het ook duidelijk dat deze stripboeken satirisch bedoelt zijn? Satirische stukken zijn vaak bedoeld om kritiek te geven op de overheid of samenleving. Vaak zijn deze kritieken op een humoristische wijze geschreven en wordt het op het eerste gezicht niet als een aanval gezien. Dit terwijl deze kunstwerken wel bedoeld zijn als een aanval of kritiek op de samenleving. Vaak hebben bepaalde groeperingen of culturen kritiek op deze satirische kunst. Satirische kunst is vaak een kritiek op de overheid, culturen, tradities, religie of bepaalde kunstenaars. Satire is ook een reactie op andere kunstvormen en reactie op bepaalde normen en waarden die de andere partij heeft. Nederland kent een lange traditie op gebied van satire. Satirische kunst is een van de eerste vormen van kunst waarbij kunstenaars hun eigen mening naar voren lieten komen over de samenleving. Satire wordt onderverdeeld in twee stromingen: Horatiaanse kunst en Juvenaliaanse satirische kunst. Horatiaans wordt gezien als lichte satire gezien, die de spot drijft met de dwaasheid van de maatschappij. Juveniliaanse satire is veel harder en agressiever. Deze satire wordt gebruikt om mensen aan het denken te laten zetten en tot actie te roepen. Een cartoonist die de cel in moet voor het publiceren van vier tekeningen, Geert Wilders die voor de rechter wordt gesleept en een burger die zich voor de rechter moest verantwoorden omdat hij iets over Arabieren had gezegd in een documentaire. Komt dit omdat bepaalde etnische groepen heel erg tegen zijn op hun uitspraken of komt dit omdat de wet het zegt? Volgens de wet is er vrijheid van meningsuiting maar mag er geen haat gezaaid worden. Ditzelfde geldt voor satirische kunst. Doormiddel van kunst de mensen laten nadenken over hedendaagse dingen op een beledigende manier mag. Kunst gebruiken om haat te zaaien en mensen echt beledigen mag niet. Satirische kunst is al eeuwen lang een manier om op een scherpe maar toch humoristische wijze een mening te geven over politici, culturen, religies en bepaalde groeperingen. Omdat sommige satirische kunst te ver gaat in de ogen van de mensen over wie het gaat is niet raar. Zolang er geen haat gezaaid wordt is er niks tegen de wet in. Het is natuurlijk een andere vraag of het niet tegen de ethische waarden van een samenleving ingaat.

Satirische kunst

27

Dit wordt kunst

genoemd , terwijl er

tegelijkertijd mensen

belachelijk gemaakt worden.

28

Geweld, seks op het podium, het doden van dieren, discrimineren. Wanneer gaat dit te ver? Hoe komt het dat voor sommige mensen geweld doormiddel van kunst te ver gaat, terwijl dat voor iemand anders vrij weinig uitmaakt? Dit heeft voornamelijk te maken met de normen en waarden van een bepaalde cultuur. In Europa is er vrij veel vrijheid in kunsten. Hierdoor kunnen kunstenaars in principe creëren wat ze willen. Er wordt veel geëxperimenteerd en niets is te gek. Dit gaat van de zonnebloemen van Van Gogh tot de met diamanten belegde schedel van Damien Hirst. Hirst is een goed voorbeeld van kunst dat te ver kan gaan. Zo heeft hij bijvoorbeeld verschillende dieren op sterk water, in enorme bakken. Hirst zoekt hiermee de grens op, en daar wordt niet altijd goed op gereageerd. Voor mensen kan dit in gaan tegen hun normen. Het satirische weekblad Charlie Hebdo is ook een goed voorbeeld van een kunstvorm die de grens opzoekt. Het blad bevat cartoons van een lange rits tekenaars. De humor is bijtend, hard, cynisch en de politieke oriëntatie neigt naar uitgesproken links. De politieke lijn is scherp en wordt gekenmerktdoor bittere aanvallen op het kapitalisme en het islamisme. Dit wordt kunst genoemd , terwijl er tegelijkertijd mensen belachelijk gemaakt worden. Mensen die dit waarderen pleiten tegelijk over de vrijheid van meningsuiting. Ondanks dat is het een mooi voorbeeld van kunst die net op of zelfs over de grens gaat. Hoe reageert men hierop? Dat is wel gebleken. Twee extremisten bestormen het kantoor van Charlie Hebdo en schieten twaalf medewerkers neer. Nu kan je wel stellen dat ook de extremisten de grens behoorlijk hebben opgezocht. Is dit rechtvaardig? Mag je mensen het leven ontnemen, omdat zij hun mening uiten? Er zijn zoveel verschillende normen, waarden, ideologieën en religies in deze wereld. Hier kan nooit helemaal rekening mee gehouden worden. Het kan dus zijn dat kunst niet gewaardeerd wordt door een groep mensen. Kunst gaat te ver als er sprake is van het achterstellen van bepaalde groepen mensen, maar dit geeft nooit het recht om het leven af te nemen.

29

Colofon Hoofdredacteur: Emma van der Bijl, Martijn Buise Beeldredacteur: Kenneth Mens, Alex Saleh Tekstredacteur: Sarah van der Stelt, Emma van der Bijl, Annabel Eshuis Ontwerp en opmaak: Fleur Vennema, Mitchell Hendriks

wart magazine

Documents