A CIVILIZACIÓN ISLÁMICA

01. O nacemento e expansión do islam01.1. Mahoma e o nacemento do Islam• Península de Arabia a principios do s. VII. • Zona desértica ocupada por tribos

enfrontadas entre si. Relixión politeísta. Pobación nómade dedicada ao pastoreo.• Comerciantes caravaneros entre Oriente e

o Mediterráneo aparición de asentamentos (A Meca, Medina).• A Meca cidade sagrada: Kaaba e

numerosos ídolos.

•Mahoma (A Meca, 570) viaxou nas caravanas do seu tío ata que recibiu a chamada de Alá comeza a predicar o islam. Musulmáns os que se someten a Alá.•Normas básicas do islam:• Proclamar a fe en Ala “non hai máis deus

que Alá e Mahoma é o seu profeta”.• Rezar cinco veces ao día mirando cara á

Meca.• Peregrinar á Meca polo menos unha vez na

vida.• Practicar a esmola.• Xaxuar durante o día no mes de Ramadán.

01.2. A expansión do islam• Oposición ás predicacións de Mahoma

expulsión de Meca no 622 Héxira (comezo do calendario musulmán).• Refuxiouse en Medina comezo da expansión

da relixión islámica. • 630 regreso á Meca. • 632 (morte de Mahoma) controlaban case

toda Arabia.• 661 ocuparon Mesopotamia, Siria, Palestina,

Persia e Exipto.• Primeira metade do s. VIII norte de África,

Península Ibérica e India.

• Claves da rápida expansión:• Ardor guerreiro dos seus seguidores convencidos de

que os esperaba o paraíso se morrían en combate.• Importantes botíns.• Política de asimilación dos pobos non árabes

vencidos.

02. O islam medieval02.1. A organización política• Califato califa: máxima autoridade política e relixiosa

(sucesor do profeta).• Visir ou ministro encargado de dirixir a administración

central, axudado polo goberno (diwan).• Valís gobernadores das provincias.• Cadís administradores de xustiza.

• Califato ortodoxo (632-660): familiares do profeta ao fronte do califato. Capital Medina.• Califato omeia (660-750): dinastia omeia. Capital

Damasco.• Califato abasí (750-1258): capital Bagdad.

Fragmentación do califato entre os séculos VIII e X reinos independentes gobernador por califas ou emires.

02.2. A sociedade e a economía• Musulmáns:• Minoría aristocrática: ocupaba os postos máis altos da

administración e tiña grandes posesións. • Grupo intermedio formado por comerciantes e pequenos

propietarios.• Maioría formada por artesáns, agricultores e gandeiros

sen propiedades. Obrigados a pagar impostos.• Escravos: con mellores condicións que en Roma e nos

reinos xermánicos.• Xudeus e cristiáns: tiñan leis propias. Podían manter a súa

relixión a cambio de impostos especiais.• Actividades económicas:

• Agricultura creación de sistemas de regadío (canles e noras). Próspera agricultura con predominio de arroz, froiteiras, oliveira, trigo e vide.

• Comercio importancia pola súa situación xeográfica. Desenvolvemento de instrumentos de navegación (compás, astrolabio). Uso da moeda (dinar de ouro e dirham de prata).

• A cidade islámica medieval• Amuralladas e con estrutura irregular e rúas estreitas traballaban artesáns

do ferro, coiro, cerámica, tecidos…• Residían os cargos políticos, relixiosos e administrativos centros políticos.

O gobernante residía no alcazar.• Centros relixiosos mesquitas. • No seu centro estaba o zoco (mercado).• Arrabaldes grupos de vivendas destinados as clases máis baixas no

exterior da muralla.

02.3. A arte e a cultura• A arte islámica• Destaca a arquitectura. Influencia persa e

bizantina.• Mesquitas, residencias dos califas e baños.• Nas construcións emprégase o arco, a bóveda e

a cúpula.• Non aparecen representacións de figuras

humanas nin animais nos edificios relixiosos, só en miniaturas e pinturas decorativas de edificios civís.• Decoración de xesería e azulexos con motivos

vexetais, xeométricos e caligrafía.

• A mesquita:• Haram: sala de oración. Dividida en naves mediante

columnas.• Quibla: muro orientado cara á Meca. Nel atópase o

mihrab.• Minarete: torre para chamar aos fieis á oración.• Patio: nel sitúase a fonte das ablucións.

• O esplendor cultural• Islamización (extensión da relixión) e arabización

(extensión do árabe).• Cultura de síntese estudaron a filosofía e

ciencia de Grecia e Roma, e culturas como a India (numeración) e a China (astronomía, matemáticas, literatura e outros avances). Grazas ao Islam chegaron a Occidente.• Características: • Desenvolvemento das ciencias astronomía,

medicina e xeografía.• Filosofía Averroes e Avicena.• Literatura poesía amorosa e coleccións de contos

(As mil e unha noites).

03. A orixe de Al-Ándalus (séculos VIII-XI)03.1. A invasión e o asentamento musulmán• Reino visigodo en guerra civil sucesión ao trono. O

bando que se opoñía ao Rei Rodrigo solicitiu axuda aos musulmáns do norte de África.• 711 entrada dos musulmáns na P. Ibérica. Tarik e Muza

vencen ao rei Rodrigo. Rápida conquista.• Causas:

• Debilidade da monarquía visigoda guerras civís e saqueo dos vascóns inseguridade.

• Indiferenza da poboación non opuxo resistencia.• Escasos invasores árabes, sirios e bérberes. Conversión

ao islam de gran parte da poboación hispanorromana muladís. Os mozárabes mantiveron a súa relixión.

03.2. A organización política (711-1031)• 711-756 emirato dependente do califato

Omeia. Emir auxiliado por un diwan.• 756-929 emirato independente do califato

abbasi de Bagdad Abd al-Rahman I. Provincias valí.• 929 - 1031 Abd al-Rahman III proclamouse

califa. Califato de Córdoba época de esplendor. • Divisións internas rivalidades entre árabes e

bérberes e problemas con muladís e mozárabes. • 1031 división en reinos de taifas.

03.3. A economía e a sociedade en Al-Ándalus• Economía intensa en al-Ándalus carácter

urbano e auxe do comercio. • Agricultura e gandería • Áreas agrícolas ricas melloradas con innovacións

técnicas (regadío).• Cereais, vide, oliveira, algodón, liño e arboricultura.• Cría de gando ovino e de cabalos.

• Artesanía• Talleres de ourivería, armas, vidro, cerámica e

téxtiles: • Tecidos de seda. • Curtido e decoración de peles e coiro.• Traballo de madeira artesoado e celosías.• Cerámica

• Estratificación social complexa diferenzas por riqueza e relixión. •Musulmáns: grupos poderosos na cima

descendentes de árabes e sirios, despois bérberes e finalmente muladís.•Non musulmáns: relixións do libro

mantiveron a súa relixión a cambio de impostos. Crístiáns (mozárabes conflitos por manter a súa independencia cultural) e xudeus (ampla tolerancia e prestixio). • Escravos.

03.4. A cultura durante o califato de Córdoba• Esplendor cultural e artístico en Córdoba.

Científicos e pensadores matemáticas, medicina, astronomía, música e poesía) cidade máis culta do occ. europeo.• Mesquita de Córdoba: • Varias fases. • Haram formado por naves separadas por arcos de

ferradura e columnas. Sobre estes arcos, outros de medio punto. Inspirado nos acuedutos romanos.• Mihrab realizado por artistas orientais.

• Medina Azahara: • Residencia califal e sede do goberno.• Luxosa decoración esplendor da corte andalusí.