LIBERALISMO E NACIONALISMO

01. O liberalismo e as revolucións do século XVIII

01.1. A ideoloxía liberalLiberalismo Absolutismo

•Soberanía na nación. O pobo gobérnase a si mesmo a través dos seus representantes.•División de poderes.•Dereito ao voto. O pobo elixe a través do sufraxio un parlamento que o representa.•Todos os cidadáns deben acatar as leis, en especial a Constitución.•Igualdade ante a lei.•Liberdade de prensa.•Liberdade económica. A única lei é a da oferta e a demanda.•Dereitos naturais do ser humano que o convirten en cidadán.•Separación entre Igrexa e Estado.

• A soberanía reside no rei. O seu dereito a gobernar procede de Deus.•Goberno absoluto, só é responsable ante Deus e a súa conciencia.•“Todo para o pobo, pero sen o pobo”.•A lei é a vontade do rei.•Sociedade desigual dividida en tres estamentos: nobreza, clero e pobo baixo.•Ideas controladas mediante a censura.•O rei controla a economía mediante a concesión de monopolios e regulamentando a produción.•Ser humano: súbdito que debe cumplir o que ordenen o rei, a relixión e a tradición.•O rei e o poder relixioso van asociados

• Moderados e radicais• Liberais moderados: partidarios de

conservar a figura do rei, o exército e a relixión oficial, aínda que sometidos á Constitución. Sistema electoral baseado no sufraxio restrinxido.• Liberais radicais: algúns eran

republicanos e demócratas (sufraxio universal). Propoñían un réxime de amplas liberdades e a supresión da relixión na vida civil.

01.2 A Revolución americana: o nacemento dos Estados Unidos.

• As trece colonias• Desde o s. XVII emigrantes europeos establecéronse na

costa Leste de Norteamérica.• A monarquía británica organizou os colonos en trece

demarcacións. Gobernador máxima autoridade. Os colonos gobernábanse a través de asembleas coloniais.

• Independencia e guerra• Tras a guerra dos Sete Anos, os británicos

estableceron un exército permanente en América pagado con impostos dos colonos rebelión, xa que carecían de representación no Parlamento de Londres.

• 1776 Declaración de Independencia. Colonias Estados: Estados Unidos de América.

• Oposición británica Guerra de Independencia. Francia, España e Países Baixos apoiaron aos colonos.

• Victoria dos colonos dirixidos por George Washington nas batalla de Saratoga e Yorktown Paz de París (1783) novo país independente.

• Constitución e democracia• Os delegados dos Estados reuníronse en Philadelphia e redactaron

unha Constitución (1787)• Estados Unidos é unha república federal. As funcións de goberno se

reparten entre a capital (Washington D.C.) e os Estados.• O xefe de Estado é o presidente, elixido pola Cámara de Representantes

cada catro anos. • División de poderes: executivo presidente, lexislativo Congreso e

Senado, xudicial Tribunal Supremo.• As emendas foron recoñecendo liberdades e dereitos individuais.

• Sistema electoral sufraxio universal masculino.• Andrew Jackson fundador do partido demócrata presidente en

1829.• As mulleres, nativos e escravos negros carecían de dereito a voto.• Os Estados do Norte quixeron suprimir a escravitude. Os do Sur

intentaron formar un Estado escravista independente Guerra Civil ou de Secesión (1861-1865). O Norte gañou a guerra. Abraham Lincoln, fundador do partido republicano, decretou a liberdade dos escravos.

01.3. A Revolución francesa• Causas:• As ideas liberáis da Ilustración difusión da critica ao

absolutismo e á sociedade estamental, e defensa da división de poderes e da igualdade ante a lei.

• O exemplo dos Estados Unidos. Algúns franceses loitaron na guerra de Independencia e algún dos asinantes da Declaración de Independencia visitaban asiduamente Francia.

• Desigualdade ante a lei. Nobreza e clero estaban libres de impostos. O terceiro estado mantiña que a nobreza non aportaba ningún beneficio á nación.

• Crise económica. Guerra dos Sete Anos enorme débeda pública. Versalles non diminuiu os seus gastos. Crecemento da poboación no s. XVIII a producción agraria non poder atender á demanda de alimentos.

• Fases da Revolución francesa:• Os Estados Xerais (1789). Luis XVI convocou os Estados

Xerais para propoñer que os nobres pagasen impostos. O terceiro estado esixiu o voto por cabeza, non por estamento nobreza e clero rexeitaron a proposta disolución dos Estados Xerais. Os representantes do terceiro estado constituíronse en Asemblea Nacional dotar a Francia dunha Constitución.

• Asemblea Constituínte (1789-1791). Sublevación dos parisinos e ataque á prisión da Bastilla. Elaboración da Constitución de 1791.

• Asemblea Lexislativa (1791-1792). Austria e Prusia ameazaban con invadir Francia. Grupos políticos: xirondinos (moderados, partidarios da monarquía parlamentaria) e xacobinos (radicais, republicanos).

• A República (1792-1795). Convención asumen os poderes lexislativo e executivo. Rei xulgado e executado. Comité de saúde pública, dirixido por Robespierre, encargado de defender a Revolución. Durante “o Terror” executou a todo sopeitoso de ser contarrevoluciario.

• O Directorio (1795-1799) e o Consulado (1799-1804). Execución de Robespierre formación dun Directorio. Vitorias militares sobre potencias absolutistas europeas. Napoleón proclámase cónsul en 1799.

01.4 O imperio napoleónico• 1804: Napoleón emperador (idea dun imperio

europeo.• Victorias contra Austria e Prusia control de Italia,

Países Baixos, Polonia e gran parte de Alemaña.• Invasión de España reinado de Xosé I.• Derrota na conquista de Rusia.• Non consegiu invadir Gran Bretaña bloqueo

continental. Derrota definitiva na batalla de Waterloo.• Política interior: creou o Código Civil francés

(igualdade dos cidadáns ante a lei, prohibía a tortura, separación entre Igrexa e Estado matrimonio e divorcio). Universidades, ciencia e cultura. Dividiu Francia en prefecturas.

02. Da Restauración ás revolucións do século XIX

02.1. O Congreso de Viena• Desterro de Napoleón a illa de Santa Helena.

Congreso de Viena (Prusia, Rusia, e Austria absolutistas, e Gran Bretaña parlamentaria):• Restaurar o absolutismo lexitimismo.

Restauráronse antigas dinastías (Francia borbóns).• Santa Alianza pactos entre reis absolutistas para

defenderse dos intentos revolucionarios (menos Gran Bretaña). Congreso de Verona (1822) invasión de España Fernando VII.

• Recompoñer o mapa de Europa.

• As repercusións do Congreso de Viena• Temor en América a que as potencias

europeas tentaran recuperar as colonias perdidas “América para os americanos.• Novos reinos para controlar a expansión de

Francia cara ao leste Países Baixos e Piemonte-Sardeña.• Francia volveu as fronteiras anteriores a

Revolución.• Leste de Europa tres grandes imperios:

Austria, Rusia e Turquía. Conflitos no futuro.• Alemaña e Italia permanecían moi divididos.

02.2. As revolucións liberais do século XIX• Movementos revolucionarios antiabsolutistas cun forte

compoñente nacionalista.• 1820 Europa mediterránea (España, Portugal, Nápoles e

Piemonte). Modelo Constitución de Cádiz. 1822 independecia de Grecia.

• 1830 “Revolución das barricadas” contra Carlos X en París monarquía parlamentaria de Luis Filipe de Orleáns. Independencia de Bélxica. Sublevación en Polonia.

• 1848 nova revolución en Francia que derroca a Luis Filipe de Orleáns República réxime moderado de Napoléon III. Revolucións en cidades de Austria, Alemaña e Italia revindicacións democráticas e sociais (sufraxio universal, dereito a folga, xornada laboral de dez horas).

03. O nacionalismo• Xurdiu no s. XIX para reivindicar a existencia de

novas nacións e o seu dereito a posuír un territorio e un sistema de autogoberno. Nación = Estado.

03.1 Causas do nacionalismo• Organización do mapa europeo sen ter en conta

intereses dos habitantes sentimento de ocupación.• Cúltura romántica do s. XIX sentimento humano.

Interese por mitos e lendas dos pobos. Compoñente afectivo e emocional.

• Economía e industrialización. Países unidos maior desenvolvemento económico. Clases sociais ricas nacionalistas.

• Nacionalismo unificador: novo Estado para pobos cun pasado e cultura común, aínda que tiveran situacións políticas diferentes (Italia e Alemaña).

• Nacionalismo disgregador: reclamar a independencia para territorios que se consideraban a si mesmos nacións, pero estaba integrados nunha unidade política superior pobos eslavos dos imperios austrohúngaro e turco).

03.2 A unificación de Alemaña• Prusia ao leste cunha sólida organización política e

militar. Baviera ao sur. Entre eles, territorios independentes gobernados por príncipes cun alto nivel económico e cultural.

• Confederación xermánica 39 estados. 1834 Prusia creou o Zollverein (Unión aduaneira) impulsou o desenvolvemento económico e animou á burguesía a loitar pola unificación.

• Revolución de 1848 temor na burguesía Otto Von Bismarck dirixiu unha unificación autoritaria baixo o reinado de Guillerme I. Guerra con Dinamarca. Derrota de Austria. Anexión de Alsacia e Lorena derrota de Francia e proclamación do Segundo Reich (1871).

03.3 A unificación de Italia• Unidade cultural e histórica. Territorio dividido:• Piemonte-Sardeña ao noroeste.• Resto do norte ocupado por Austria (rexión rica).• Nápoles e Sicilia ao sur, monarquía dos Borbóns.• Estados Pontificios na zona central.

• Cavour, primeiro ministro de Piemonte, vence a Austria coa axuda de Francia. Nápoles e Sicilia ocupadas por Garibaldi.

• O papa renuncia aos Estados Pontificios. • Italia monarquía parlamentaria con capital en

Roma e Vitor Manuel II como rei (1870).

04. A arte e a cultura: o Romanticismo• Reacción fronte á cultura racionalista da

Ilustración aspectos emocionais: exotismo de países distantes, a fantasía, o lúgubre, o pasado histórico e as situacións tráxicas e heroicas. Visión da natureza que busca o extraordinario.

• Arquitectura: historicismo romántico. Recrea o pasado estilos medievais (Gótico). Viollet Le Duc en Francia restaurou castelos e catedrais medievais. Gran Bretaña neogótico (Parlamento de Londres).

• Pintura: printores franceses Delacroix (A Liberdade guiando o pobo gusto polo heroico e contido político) ou Gericault (A balsa da Medusa). Caspar Friedrich en Alemaña. Turner e Constable en Gran Bretaña.

• Escultura: moi influenciada polo clasicismo