1

ÜST SOLUNUM YOLLARI ÜST SOLUNUM YOLLARI ENFEKSİYONLARIENFEKSİYONLARI

Doç. Dr. Ömer CEVİTDoç. Dr. Ömer CEVİT

2

Üst solunum yolu Burun

• Nazofarenks• Orofarenks• Laringofarenks

3

Havayolu filtresi

Polenler 10-100 m

Sporlar 6-60 m

Mantarlar3-100 m

Bakteriler0.15-0.45 m

Virüsler 0.01-1 m

Sigara dumanı0.0001-0.0006m

4

Soğuk algınlığı ve GripSoğuk algınlığı ve Grip

Kış deyince akla

gelen hastalıklardır.

Soğuk algınlığı ve

grip ayrı

rahatsızlıklardır.

Solunum yollarının

diğer hastalıkları da

kışla artar.

5

Soğuk Algınlığı Nedir?Soğuk Algınlığı Nedir?

Soğuk algınlığı;

Virüslerin neden olduğu,

Damlacık yoluyla kişiden kişiye bulaşan

Rinosinüzit şeklinde üst solunum yolunu tutan

Kendi kendini sınırlayan 'hafif' seyirli bir hastalıktır.

Halk arasında ortalığın hastalığı, nezle ve üşütme olarak ta

ifade edilir AKUT NAZOFARENJİT (=ÜSYE, common cold =soğuk

algınlığı)çocuklarda görülen en sık enfeksiyon olup nazofarinx, paranazal sinus ve orta kulağı tutar.

6

Soğuk Algınlığı Etkenleri Nelerdir?Soğuk Algınlığı Etkenleri Nelerdir?

Soğuk algınlığında etken %90 virüslerdir.

Birincil olarak soğuk algınlığı ile direkt ilişkili ajanlar

Rhinovirüsler %15-40 Sıktır

Coronavirüsler %10-20 Bazen

Birincil olarak başka kliniklerle ilişkili ajanlar

Respiratuar sinsial virüsler %6 Bazen

İnfluenza virüs Sık değil

Parainfluenza virüsü %5-10 Sık değil

Adenovirüs Sık değil

Enterovirüsler (coxachie A ve B tip) Sık değil

7

Soğuk Algınlığı Bulaştırıcılığı Soğuk Algınlığı Bulaştırıcılığı

Bulaştırıcılık semptomlardan birkaç saat önce başlayıp bir iki gün sonraya kadar devam eder.

Grup A streptokoklar en sık görülen bakteriyel ajanı oluştururlar.

Çocuklar yılda 5-8 defa bu enfeksiyonu geçirirler Çocukların %10-15’i yılda 12 enfeksiyon geçirir 2 yaş altında sıktır. Malnütrisyonda duyarlılık ve komplikasyon riski artar. Erişkinliğe doğru sıklık azalır ve 2-3/yıl’a düşer Kreş çocuklarında evde bakılana göre sıklık %50 fazladır

8

Soğuk Algınlığına Niçin Tekrarlar?Soğuk Algınlığına Niçin Tekrarlar?

Soğuk algınlığına bir çok virüs sebep

olduğundan vücut bunların tümüne direnç

geliştiremez. Virüslerle enfeksiyon tam koruyucu immünite

bırakmaz Virüsler aj’ik yapı değiştirdiğinden her yıl

tekrarlayan soğuk algınlığı geçirilebilir

9

Soğuk AlgınlığıSoğuk Algınlığı

Ayırıcı tanı Kızamık, Poliomyelit, Boğmaca, Hepatit, Kabakulak öncelikle akla gelmelidir.

Eğer burun akıntısı uzun sürerse ve kanlı ise burunda yabancı cisim veya difteri düşünülebilir.

Eğer yenidoğan dönemin de ise Khonal atrezi veya konjenital sifiliz düşünülebilir.

Allerjik rhinit de ise nazal akıntı pyrulan olmaz ve ateş eşlik etmez. Beraberinde inatçı hapşırrma, burun ve gözde kaşınma vardır. Nazal mukoza inflamasyondan ve hiperemiden daha çok soluktur ve nazal akıntı da eozinofil bulunur. Ayrıca, antihistaminiklere kesin cevap verir.

10

Soğuk AlgınlığıSoğuk Algınlığı Komplikasyonlar

Otitis Media en sık olup küçük çocukların %25’den fazlasında görülür.

Ayrıca sinüzit, servikal lenf adenit, mastoidit, peritonsiller sellülit görülebilir. Ayrıca hastalik sırasında laringo-trakeo-bronşit, bronşiolit, pnömoni gelişebilir. Ayrıca reaktif havayollarına sahip çocuklarda

nazofarenjit astma atağını başlatabilir. Önlenim Ø

11

Soğuk AlgınlığıSoğuk Algınlığı

TedaviSpesifik değildir, yatak istirahati, asetaminofen, burun akıntısı için serum fizyolojik ve antihistaminik kullanılabilir. Aspirin verilimi reye sendromuna yol

açabileceğinden verilmemelidir. Ortamın nemlendirilmesi yarar sağlayabilir.

12

Soğukalgınlığı Soğukta mı Gelişir?Soğukalgınlığı Soğukta mı Gelişir?

Havanın soğukluğu soğuk algınlığı hastalığının

başlaması ve seyretmesi ile doğrudan ilişkili değildir. Ancak soğukta üşütme genel vücut direncini düşürür. Soğuk burun mukozasındaki silia hücrelerinin

hareketliliğini yavaşlatarak, virüslerin solunum

yollarından uzak tutulmalarını engeller. Sigara da silia aktivitesini durdurur ve uzun süreli

kullanımda ortadan kaldırır.

13

Soğuk Algınlığı nasıl bulaşır?Soğuk Algınlığı nasıl bulaşır? Küçük partikül solunması

Büyük partikül solunması

Direkt temas

Rinovirüs ve RSV daha çok

direkt kontaktla bulaşır

İnfluenza virüs ise küçük

partikül solunması ile

bulaşır

14

Soğuk Algınlığıyla Vücudumuz Nasıl Soğuk Algınlığıyla Vücudumuz Nasıl

Savaşır?Savaşır?

Bağışıklık sistemi alarma geçer. Semptomlar daha çok organizma tarafından

salgılanan sitokinlerce ve olay yerine göçen

inflamatuvar hücrelerce oluşturulur

15

Soğukalgınlığı Belirtileri…Soğukalgınlığı Belirtileri…

Ateş, Hapşırma, Öksürük,

Baş VE Boğaz ağrısı, Göğüs

doluluğu Akan ya da dolu burun,

Konjoktivit, Eklem ve kas ağrısı İştahsızlık, Halsizlik,

Yorgunluk hissi, Konjesyon, Tonsiler ve

farengeal hiperemi bulunur.

16

Soğukalgınlığı Belirtileri…Soğukalgınlığı Belirtileri…

İlk görülen boğaz ağrısını nazal tıkanma ve

akıntı takip eder 2-3. günde boğaz ağrısı düzelirken nazal

semptomlar ön plana çıkar %30 hastada öksürük nazal semptomlara

eşlik eder Çoğu vakada 1 hafta sürerken %10

vakada 2 hafta sürer

17

Soğukalgınlığı Belirtileri…Soğukalgınlığı Belirtileri… Belirtiler viral enfeksiyondan 1-3 gün sonra başlar Başlangıçta nazal akıntı açık iken sonrada pyrulan hale gelir. Nazal sekresyonun pirulan hale gelmesi bakteriyel

enfeksiyonla ilişkili olmayıp nötrofil infiltrasyonuyla ilişkilidir Klinik belirtilerde 3 ayın üstündeki çocuklarda ani ateş,

irritabilite, huzursuzluk ve hapşırma ile başlar. Nazal akıntı birkaç saatte başlar ve burun tıkanır.

Küçük çocuklarda respiretuar distres görülebilir. Kusma, diyare ve OM görülebilir.

Ateşli dönem birkaç saatten 3 güne kadar değişebilir. Daha büyük çocuklarda burunda kuruluk ve irritasyon

görülür. Boğaza inmesi sık değildir. Bu semptomları burun tıkanıklığı ve akıntısı, hapşırma, kas ağrısı , öksürük takip edebilir.Çoğu vakada akut faz 2-4 gün sürer.

18

Soğuk Algınlığına yakalanma riskini artıran Soğuk Algınlığına yakalanma riskini artıran

durumlar…durumlar…

psikolojik stres, üst solunum yollarını etkileyen alerjiler adet dönemleri Vücut direncini düşüren diğer hastalık ve

durumlar

19

Soğukalgınlığında Tedavi…Soğukalgınlığında Tedavi… Tıbbi tedavi gerekmez==>semptomatik tedavi. No Antibiyotik. Tedavili 7 günde tedavisiz 1 haftada geçer. Bols sıvı ve istirahat Ağrı kesici, dekonjestan ve antialerjik özelliği olan soğuk

algınlığı ilaçları, hastalığı iyileştirmezler; sadece kas ağrısı, burun tıkanıklığı ve baş ağrısı gibi belirtilerin hafifletilmesine yardımcı olabilirler.

Buruna serum fizyolojik damlatılması ve oda havasının nemlendirilmesi burun tıkanıklığı şikayetini hafifletebilir.

Boğaz pastilleri yararlıdır.

20

Soğukalgınlığında Tedavi…Soğukalgınlığında Tedavi… Öksürükte ya antihistaminiklerin ya da hiperreaktif

havayolu varsa bronkodilatörlerin faydası olur. Antihistaminikler kullanılacaksa 1. kuşak

kullanılmalıdır. Çünkü burada antikolinerjik etki önemlidir ve bu etki yeni kuşak antihistaminiklerde yoktur.

No aspirin because of REYE sendrom and YES for Parasetamol

Vitamin C ve nemli hava inhalasyonunun faydası yoktur.

21

Soğukalgınlığında Doktora Başvurmalı mı?…Soğukalgınlığında Doktora Başvurmalı mı?…

Aşağıdaki durumlardan herhangi birinin görülmesi halinde ve belirtilerin geçmemesi durumunda mutlaka doktora başvurmak gerekmektedir.

39 C'yi geçen ateş

Yutkunurken zorlanma

Devamlı kulak ağrısı

Nefes alırken ağrı ve

Sürekli yada çok kıvamlı balgam üreten öksürük

Şişmiş lenf bezleri

22

Soğuk Algınlığında Bulaş Nasıl Soğuk Algınlığında Bulaş Nasıl

Önlenir?Önlenir? En etkili yol ellerin sık yıkanmasıdır.

Eller gereksiz şekilde sık ağza ve burna

götürülmemeli.

Aksırıp, öksürürken mutlaka ağız bir mendille

kapatılmalı ve mendiller kapalı bir çöpe

atılmalı.

Kapalı mekanlardan ve hasta insanlardan

özellikle küçük çocuklardan uzak tutulmalı.

Tokalaşma ve öpüşmeye dikkat

Bulunduğumuz ortamı havalandırmak

havadaki mikrop sayısını azaltır.

23

Soğuk Algınlığının Soğuk Algınlığının komplikasyonlarıkomplikasyonları

Otitis media

Sinüzit

Astım eksaserbasyonu

24

Soğuk Algınlığı ve Grip FarklarıSoğuk Algınlığı ve Grip Farkları  SOĞUK ALGINLIĞI GRİP

Ateş nadir 38-39°

Baş ağrısı nadir sürekli

Genel ağrı ve sızı az genellikle

Yorgunluk hafif 2-3 hafta

Tıkalı burun genellikle bazen

Hapşırma genellikle bazen

Boğaz Ağrısı genellikle bazen

Öksürük nadir genellikle

Komplikasyonları sinüzit ve kulak ağrısı bronşit, zatürree

Engellemek hiç bir şey yapılamaz Aşılama ve anti viral ilaçlar

25

26

Grip ya da İnfluenza Nedir?Grip ya da İnfluenza Nedir?

Grip, burun, bronşlar ve akciğerden oluşan

solunum sisteminde meydana gelen,

virüslerinin neden olduğu yüksek derecede

bulaşıcı viral bir enfeksiyondur.

1-2 hafta içinde hastalar genellikle

iyileşirler ancak etkileri haftalarca devam

edebilir.

27

İnfluenza veya Grip Etkenleri Neledir?İnfluenza veya Grip Etkenleri Neledir?

Influenza A virusu,

Influenza B virusu

Influenza C virüsu

İnfluenza A ve B epidemilerden sorumlu

primer patojenlerdir

Influenza C virüsu daha çok ÜSYE

şeklinde seyreden sporadik olgularla

ilişkilidir

İnfluenza A ve B’nin farklı suşları

mevcuttur

28

İnfluenza Epidemiyolojisi?İnfluenza Epidemiyolojisi?

Influenza A hayvanlarda ve insanlarda görülebilir.

Aj’nik değişim kapasitesi daha yüksektir

15 hemaglütininler (H), 9 nöraminidaz (N) alt

gruplar hayvanlardan insanlara bulaşabilir

Influenza B’nin aj’nik değişim kapasitesi daha

düşüktür ve hayvan rezervuar tanımlanmamıştır

En son dramatik pandemi 1918’de gelişip tüm

dünyada 20 milyon kişinin ölümüne neden olmuştur

Çocuklarda yıl boyunca serolojik enfeksiyon

bulgusu %30-50’dir

29

İnfluenza Patogeneziİnfluenza Patogenezi

Virüs hemaglütininleriyle hücrelerdeki sialik asit

yapısıyla membrana yapışır ==) endositoz ==)

virüs hücre membranına eksprese olur.

Primer enfeksiyonda replikasyon 10-14 gün sürer

İnfluenza enfeksiyonu ==) solunum epitelin litik

enfeksiyonu

Silier fonksiyon kaybı, Mukus üretiminde

azalma ve Epitel desguamasyonu sonucu

==>sekonder bakteriyel enfeksiyon görülür

30

İnfluenza Patogeneziİnfluenza Patogenezi

İnfluenza A ve B myokardit, influenza B myozit

yapabilir

İnfluenza B enfeksiyon sırasında aspirin alanlarda Reye

sendromu görülebilir

Virüse karşı oluşan interferon ve TNF-alfa gibi sitokinler

virüs enfeksiyonunu sınırlar

Hemaglütininlere karşı oluşan ak’lar koruyuculukla

paraleldir ve bu aj’e gelişen IgA ak’lar önemlidir

İnkübasyon peryodu 2-3 gün gibi kısa olabilir.

31

İnfluenza veya Grip Kliniği…İnfluenza veya Grip Kliniği…I

Başlangıcı genellikle anidir.

Kişi kendini iyi

hissediyorken, 1-2 saat

içinde; Semptomlar:üşüme, titreme, terleme, Koriza, Kuru öksürükBoğaz ve baş ağrısı-

dönmesi, Bitkinlik, Kas ağrılarıDiyare, Kusma Gözlerde sulanma, ışığa

hassasiyet, ağrı

Bulgular: ateş (38-40°C), Rinit, Farenjit,

Konjoktivit (hafif), Servikal LAP Pulmoner raller,

wheezing veya ronküsler

genellikle semptom ve bulgular 2-3 gün içinde düzelme başlar.

32

İnfluenza veya Gripte LABİnfluenza veya Gripte LAB

Özgün

değildir

Göreceli lökopeni

görülebilir. Hastaların

%10’unda

akciğerlerinde

atelektazi veya

infiltrasyon

görülebilir.

33

Gripte seyir…Gripte seyir…

Grip son derece ciddi bir hastalık olup, kış

mevsiminin en şiddetli hastalıklarından

biridir.

Sonbahar ve Kış aylarında görülür.

Pik yaptığı aylar Ekim - Mart aylarıdır. Grip salgınının patlak vermesi her sene

görülür ve genellikle 6-8 hafta sürer.

34

Grip Salgınları nasıl gelişir?Grip Salgınları nasıl gelişir?

Gribin patlama tarzında yayılması influenza virüsünün birkaç özelliği ile açıklanabilir:

Hava yoluyla bulaşır ve kuluçka süresi kısadır

Enfekte hastaların salgılarında yüksek düzeyde virüs

Hastanın bulaştırıcılık süresi görece uzundur

Az miktarda virüs enfeksiyona açık kişileri

etkileyebilmektedir

35

Gripte Tedavi…IGripte Tedavi…I

Antiviral ilaçlar

Nöraminidaz

inhibitörleri: İnfluenza A

ve B’de etkili

Zanamivir

Oseltamivir

İkinci grup influenza A

salgınlarında etkili

Amantadine

Rimantadine

36

Gripte Tedavi…IIGripte Tedavi…II

İstirahat, mümkünse yatak

istirahatı.

Bol sıvı alınması, uygun

beslenme

Gerekirse parasetamol veya

ibuprofen

ASPİRİN YOK, YOK, HİÇ YOK,

LÜTFEN ISRAR ETMEYİN!

Reye sendrom riski

mevcut

37

Gripten Korunma…Gripten Korunma… Dengeli beslenme. Düzenli egzersiz Stresten uzak durma. Hijyen önlemleri (ortam

ve beden temizliği,tokalaşma, öpüşme)

Vücuda zarar veren alışkanlıklardan uzak durma.

38

İnfluenza İnfluenza Komplikasyonları…Komplikasyonları…

Otitis Media. Pnömoni Akut myozitis Myokardit Staf enf

süperpozisyonunda toksik şok sendromu

39

İnfluenzayı ağır geçirme yüksek riskli çocuk grupları ……

Kronik hastalığı olan kişiler: Kalp hastalığı (konjenital ve akkiz kapak hastalığı bulunan), Akciğer hastalığı,

Astımlılar, Kistik fibrozisliler, Bronkopulmoner displazililer

Solunum kaslarını ilgilendiren Nöromusküler hastalığı bulunanlar

Kronik hastalık dışında bağışıklık sistemleri zayıflamış olan kişiler: Kanserli-lösemili kişiler, İmmün yetmezlik hastalığı olanlar,

Uzun süreli aspirin tedavisi alan çocuk ve gençler, Yoğun bakım, yeni doğan gibi direnci zayıf hastaların bakıldığı

bölüm çalışanları

40

İnfluenzada prognozİnfluenzada prognoz

Öksürüğün tamamen geçmesi

Normal aktiviteye geçmek günler yerine haftalar alabilir.

Bununla birlikte sonuç komplike olmayan olgularda

mükemmeldir

41

İnfluenzanın önlenimiİnfluenzanın önlenimi Aşı

İnaktive aşıdır Aşı suşları bir önceki kıştaki serotiplerden seçilir 6 aylık ve üzerine aşı uygulanabilir Genellikle aşı şu anda riskli gruplara yapılmakla

birlikte gittikçe yaygın kullanılır hale gelmektedir Aşı uygulanımı 9 yaşın altına

İlk defa ise 2 doz birer ay arayla 6aylık-3 yaş arasına 0.25 ml (yarı doz) 3-9 yaş arası 0.5 ml (tam doz)

İntranasal aşı uygulanımı geliştirildi, yakında uygulanıma girecek

42

Gribin Kemoproflaksisi… Gribin Kemoproflaksisi…

Amantadine ve zanamivir İnfluenza A proflaksisinde lisans aldı

Proflaksi influenza salgını sırasında önerilir Yüksek risklilere ve onların bakımıyla

görevlilere önerilir Aşı uygulanımı kontrendike ve yüksek riskli

hastalara da salgında kemoproflaksi yapılır (Örneğin immün yetmezlikliler)

43

44

AKUT FARENJİT I Tonsillit ve faringotonsilliti içeren hastalık grubudur. Bir yaşın altında sık değildir, 4-7 yaş arası pikini yapar ve

çocukluk döneminde ve adültde devam eder. Etyoloji

A grubu hemolitik streptokoklar en sık bakteriyel ajan olup epidemiler dışında % l5'inden daha azını oluşturur.

Difteri adenovirüs, EMN, herpanjinada faringeal tutulum olabilir.

Klinik Viral faranjit te ateş, halsizlik, iştahsızlık ve boğaz

ağrısı meydana gelir, öksürük ve rinit sıkdır, servikal LAP olabilir. Larengeal tutulum ve ses kısıklığı olabilir. Hastalığın erken döneminde PMNL'lerin belirgin olduğu BK artışı (l6000-l8000) olabilir ve bakteriyel ile viral ayırıcı tanısında kullanılmaz.

45

Streptokokal farenjit I İki yaşın üzeri çocuklarda başağrısı + karın ağrısı ve kusma

ile başlar. 40oC’ye varan ateş olur. Ateş ortalama l-4 gün sürer. Şidetli

vakalarda 2 hafta kadar hastalık durumu devam edebilir. Hastaların l/3’ünde tonsiller hipertrofi ve exüdasyon ve

faringeal hiperemi bulunur. Yutma güçlüğü bulunabilir. Hastaların 2/3’ünde ise tonsiller exüdasyon ve hipertrofi

yoktur, hafif eritem vardır. Servikal LAP genelde olur. Yumşak damakta peteşiyel enantem görülebilir. Konjonktivit, rinit, öksürük ve ses kısıklığı streptokokal

farenjitte nadiren meydana gelir. Bu semptomlarda iki veya fazlasının bulunması viral

enfeksiyona işaret eder.

46

Streptokokal farenjit II StreptococcosisErken dönemdeki

hem strep enfeksiyonuna işaret eder. Genellikle çocuklar 6 ay-3 yaş grubundadır. Nezle, burun akıntısı, farengeal hiperemi , ateş, kusma, ilginin azalması erken bulgudur. Ateş ilk birkaç gün 38-39.5oC olur ve beraberinde servikal LAP meydana gelir.

47

Streptokokal farenjit III TanıBoğaz sürüntüsünde streptekokal aj'nin veya

mikroorganizmanın kültüre edilmesiyle konulur. Aynı bulgularla boğazda pnömokok veya H. influenza üretilebilir.

Membranöz tonsillitin ayırıcı tanısında ==> difteri, EMN, herpanjina, agranulositoz, tonsillektomi sonrası oluşan membran düşünülmelidir.

KomplikasyonlarOM, sinüzit, peritonsiller apse, menenjit, AGN, ARF, mezenter lenfadenit olabilir.

TedaviViral orjinlide tedaviye gerek yoktur. Streptokokal aj veya kültür müsbetliğinde penisilin verilir. Yatak istirahati, asetaminofen, buhar ve ılık su ile gargara yararlı olabilir.

48

Otitis Media I Orta kulağın ve kulak zarının enfeksiyonudur. Bakteriyel etkenler %60-75. Etken pnömokok

(%25-50), H. İnfluenzae (%15-30) ve Moraxella catarrhalis (%3-20) başta olmak üzere bakteriler ve daha az sıklıkla M. pneumoniae ve viruslar olabilir.

Viral etiologies %40: RSV, rhinovirus, coronavirus, parainfluenza, adenovirus, and enterovirus

Kış ve ilkbahar aylarında daha sık görülür. Mama ile beslenen ve yatar pozisyonda beslenen

bebeklerde, aktif veya pasif sigara içenlerde ve erkeklerde daha sık görülür.

49

Otitis Media II Klinik:

Ateş (her zaman olmayabilir) ve kulak ağrısı en önemli semptom-bulgudur.

Perfore vakalarda akıntı vardır. Kulak çınlaması, uğultu ve işitmede azalma olabilir.

Üst solunum yolu enfeksiyonu semptomları sıklıkla eşlik eder.

Üç yaş altındaki hastalarda semptomlar genellikle non-spesifiktir (irritabilite, ateş, geceleri sık uyanma, beslenme güçlüğü, burun akıntısı, konjunktivit ve bazan denge problemleri).

50

Otitis Media III Komplikasyonlar: İşitme kaybı, mastoidit,

timpanik zar perforasyonu, menenjit, beyin absesi, epidural abse, kavernöz sinüs trombozu.

Akut otitis mediada tanı öykü ve muayene iledir. Otoskopla saptanan lokal inflamasyon

bulguları (kızarıklık, bombeleşme) veya otalji, otore, irritabilite, huzursuzluk, beslenme problemleri ve/veya ateş gibi semptomlar ile birlikte orta kulakta efüzyon.

51

Otitis Media IV Efüzyonlu otitis media (OME)’da tanı

kriterleri: AOM’da görülen semptom ve bulgular olmaksızın otoskopla saptanan orta kulak efüzyonu veya anormal timpanometre veya akustik reflektometre bulguları.

Timpanik membran bulguları: Opak veya sarı renkte, nötral veya retrakte pozisyonda, mobilite azalmış veya hava-sıvı seviyesi.

OME’da pnömatik otoskop kullanılması önemlidir, çünkü konvansiyonel otoskop ile zar hareketleri değerlendirilemez.

Heriki kulağında en az 3 ay süreyle sıvı bulunan hastalarda işitme testi yapılması gerekir.

52

Otitis Media V Ayırıcı Tanı: Otitis eksterna, kulakta yabancı

cisim, mastoidit, kabakulak, labirintit, herpes zoster otikus, büllöz mirinjit.

Tedavi ==> Antibiyotik (10 gün süreyle) Amoxicillin/Klavulanik asit kombinasyonu veya

cefuroxime axetil birincil seçenektir Sulbactam/ampicillin, trimethoprim/sulfamethoxazole,

clarithromycin, cefaclor, cefoprozil, erythromycin, cefixime,

ceftriaxone, Lokal dekonjestan burun damlaları. Non steroid antiinflamatuvar bir ilaç seçimi

53

Vakanın tanısı nedirİki yaşındaki erkek çocuğu ateşsiz bir üst solunum yolu

enfeksiyonu geçiriyor. Seröz burun akıntısı 5 gün içerisinde düzelirken el yakacak kadar ateş, kusma, huzursuzluk ile başvuruyor. Pediatrist Dr. Ömer Cevit’in muayenesinde nazal pasajda pirulan akıntı ve sağ kulak zarında matlık, hiperemi ve belirgin damalanmada artış saptanıyor.

54

Vakada istenecek tetkikler ve tedavi nedir?

CBC Timpanogram

Yapılanlar Antibiyotik Dekonjestan NSAİ Kontrol

55

Sinüzit I Akut Sinüzit : Bir veya birden fazla

paranazal sinüsün inflamasyonudur. En sık etkenler pnömokok (%40) ve H. İnfluenzae (%20), M. catarrhalis’dir (%20). S. aureus daha az sıklıkta görülür. Virüsler de %10’unda rol oynarlar.

Kronik sinüzitte ise sık rastlanan patojenler Pseudomonas aeruginosa, grup A streptokok, Staphylococcus aureus, bakteroides, fusobakteriler ve Propionobacterium acnes gibi anaeroblardır.

56

Sinüzit II Klinik: Çok yaygın olarak kullanılan bir klinik sınıflama

yoksa da, genellikle şu terminoloji kullanılır:

Akut Sinüzit: Semptomları 3-4 haftadan (bazı yazarlara göre 8 haftadan) kısa süren; pürülan burun akıntısı, postnazal drenaj, koku alamama, nazal konjesyon, yüz ağrısı, başağrısı, ateş, öksürük gibi üst solunum yolu enfeksiyonu bulgularının uzun sürmesi veya şiddetli olması ile karakterize bir enfeksiyon hastalığıdır. Genellikle bir viral üst solunum yolu enfeksiyonunu takip eder

Kronik Sinüzit: Akut sinüzitte görülen semptom ve bulguların 12 haftadan uzun sürdüğü, bazan da çok hafif semptom ve bulgularla ortaya çıkan bir hastalıktır.

Rekürren Sinüzit: Akut sinüzitin yılda 3 kez veya daha fazla tekrarlamasıdır.

57

Sinüzit III Komplikasyonlar: Kronik sinüzit, osteomiyelit, orbital sellülit,

kavernöz sinüs trombozu. Tanı: Viral ÜSYE’larının %5-10’unda sinüzit gelişir.

En önemlisi öyküdür. Bulguların değerlendirilmesi, Nazal sitoloji ve Radyolojiye dayanır.

Klinik değerlendirmede genellikle üst solunum yolu enfeksiyonu semptomları 5-7 günden daha fazla uzamış bir hastada

sinüsler üzerinde palpasyonla hassasiyet (walleks hassasiyeti), mukozal eritem,

pürülan nazal sekresyon, posterior faringeal sekresyonlarda artma

(postnazal pirulan akıntı) periorbital ödem bulunabilir.

58

Sinüzit IV Akut sinüzitte sinüs grafilerinde üç bulgu bulunabilir;

havalanma azlığı, mukozal kalınlaşma (en az 4 mm) ve hava-sıvı seviyesi. Bunlardan ilk ikisi viral üst solunum yolu enfeksiyonlarında da bulunabileceğinden, tanı değerleri kısıtlıdır. Bu nedenle rutin sinüs grafisi çekilmesi önerilmez. Tipik klinik semptom ve bulgular varsa, Tipik klinik semptom ve bulgular varsa, tedaviye başlanılabilir.tedaviye başlanılabilir. Cevap alınamazsa, kronik vakalarda ve cerrahi müdahale düşünülüyorsa radyolojik değerlendirme gerekir.

Nazal sitoloji özellikle tekrarlayan sinüzitli vakalarda allerjik etiyolojiyi saptamak için yararlı olabilir. Bu vakalarda tekrarlayan ataklara neden olabilecek immün yetmezlik, kistik fibrozis ve immotil silia sendromu gibi hastalıklara yönelik testler de gerekebilir.

59

Sinüzit V Ayırıcı Tanı: Soğuk algınlığı, periapikal

abse, diş enfeksiyonları, migren, nedeni bilinmeyen başağrısı.

60

Sinüzit==>Tedavi Akut sinüzitlerin % 60’I spontan olarak düzelir. Ancak bu vakaları

antibiyotik gereken hastalardan ayırdetmek mümkün olmadığı için, antibiyotik kullanılması gerekir. Antibiyotikler: Etken bakterilerde % 30-40 oranında beta-laktamaz

pozitifliği bulunduğundan Amoxicillin/clavulanate veya sulbactam/ampicillin, clarithromycin, cefaclor, cefuroxime axetil, cefoprozil, erythromycin, ceftriaxone, cefixime, azithromycin, clindamycin.

Kronik vakalarda 3. jenerasyon sefalosporinler, clindamycin kullanılabilir.

Tedavinin süresi konusunda kesin bir görüş yoksa da, çoğu merkezde 10-14 gün uygulanır. Kronik vakalarda semptom ve bulgular geçtikten sonra tedaviye 7 gün daha devam edilmesi önerilir. Sık kullanılan bir uygulama; birinci seçenek antibiyotiklerin 5-7 gün uygulanıp, hastanın bu süre sonunda değerlendirilmesi, semptomlar düzelmiş ise aynı ilaçlarla 5-7 gün daha devam edilmesi, düzelmemişse ikinci seçenek ilaçlardan biri ile tedavinin sürdürülmesidir.

Lokal dekonjestan burun damlaları Allerjik rinitli hastalarda ortaya çıkan kronik sinüzitlerde antihistaminikler

ve nazal veya oral kortikosteroidler yararlı olabilirler. Serum fizyolojik ile nazal irrigasyon ise, kronik sinüzitli vakalardaki akut

atakların önlenmesi için kullanılabilir.

61

Sinüs alanları

62

AKUT UVULİTİS

Akut UvulitA grubu hemolitik streptokoklar ve H. ınfluenza sebep olur. Ateş ve yutma zorluğu meydana gelir.

63

Kronik rinit ve nazofarenjit Kronik rinit ve nazofarenjitÇocuk bir hastalıktan

iyileşir diğer bir atağa girer veya devamlı rinit öksürük, hastalık hali vardır.

Kronik rinit sebepleriKronik sinuzit, Kronik enfekte adenoidler, Allerjik rinit, Nazal polip, Kistik fibrozis, Difteri, Sifiliz, Yabancı cisim, Septum deviasyonu, Değişik konjenital malformasyonlar, Dismotil silia sendromu olabilir. Ayrıca kronik rinit uzun süre nazal dekonjestan kullanımı ile ilgili olabilir ve buna rinitis medicamentose denir.

Kr farenjitNadir olup kronik sinüs, adenoid veya tonsiller enfeksiyona sekonder meydana gelir.

64

Akut Epiglotit I Akut EpiglotitHemofilus influenza ile meydana

gelir, 3-7 yaşda görülür. Akut başlar ve yutma güçlüğü vardır. Ateş 39oC yukarısı, lökositoz olup epiglot biraz

kırmızısı gibidir. Hastanın nefes alamamasına bağlı solunum yetmezliği

açısından trakeostomi için uyanık bulunmalıdır. Öksürük, ağızdan salya akması ve inspratuvar sitridor

meydana gelir, hasta öne eğilir, ağız açık ve dil dışarı çıkmıştır.

65

Akut Epiglotit II Klinik: Hastalık ateş ve boğaz ağrısı, çocuklarda ayrıca

beslenmeyi reddetme ile başlar. Birkaç saat içerisinde sekresyonların yutulamamasına bağlı

hipersalivasyon ve arkasından stiridor ortaya çıkar. Yaş ne kadar küçükse, solunum sıkıntısı o kadar erken gelişir.

Genellikle solunumu rahatlatmak için çocuklar başlarını arkaya atarlar (tripod oturuşu).

Tipik klinik triad ağızdan salya akması, disfaji ve respiratuvar distresdir.

Ateş ve ses kısıklığı sıklıkla görülür, öksürük seyrektir. Epiglot şiş ve kırmızı görülür. Muayene sırasında solunum

yolunun açık tutulması için hasta oturur pozisyonda olmalıdır. Hasta genellikle toksik tablodadır.

Komplikasyonlar: Solunum yolu obstrüksiyonu, menenjit, pnömoni gibi diğer invazif Hib enfeksiyonlarının birlllllikte bulunması.

66

Akut Epiglotit III Tanı: Ağız muayenesi sırasında dil köküne bastırmak

epiglot ödemini artırarak, hastanın ölümüne neden olabilir. Lökositoz sıklıkla vardır. Ayırıcı Tanı: Yabancı cisim inhalasyonu, anafilaksi, krup,

laringotrakeobronşit, retrofaringeal abse. Tedavi: Hava yolunu açık tut.

Solunum sıkıntılı hastayı dik oturt Endotrakeal tüp ile veya gerekirse trakeostomi ile

solunum sağlanmalıdır. Hipoksi varsa oksijen ver. Damar yolu aç Steroidlerin yararı gösterilmemiştir. Antibiyotik olarak Ceftriaxone

Korunma: Hib aşısıdır. Temaslılara 3 gün süreyle oral rifampisin

67

EPIGLOTITIS Normal Epiglot Epiglotitis

68

Bakteriyel trakeit Bakteriyel trakeitEn sık staf aureus etkendir.

Parainflaunze tip1, moraxella catarrhalis ve H. influenza tesbit edilebilir.

Çoğu vakalar 3 yaşın altındadır. Genellikle bir viral enfeksiyonu takiben gelişir ve kendini

sesde çatallanma, sert öksürük, ateş ve toxik görünümü ile belli eder.

Hastada hızlı ilerleyen inspratuvar sitridor vardır. Krup için buhar, sıvı, aerosol racemik epinefrin (inhaler

epinefrin), antibiotik yeterlidir. Bakteriyel trakeit ise ani geliştiğinden yetersiz kalabilir. ve

genellikle entübasyon veya trekeostomi gerekebilir. Tanıda ateş, toxik görünüm, hızlı seyir, lökositoz ve epiglotit

için tipik olan epiglotititn hiperemisinin olmaması önemlidir. Tedavide antistafilokoksik tedavi + O2 gerekir ve

trakeostomi gerekebilir.

69

Akut laringotrageobronşit I Akut laringotrageobronşitGenellikle çocuklarda

görülen ve hemen daima virusların neden olduğu bir enfeksiyondur. Parainfluenza tip 1 (% 65), parainfluenza virus tip 3,

influenza virus tip A ve B, RSV, Adeno, kızamık ve ECHO, Rhıno viruslar en sık etkenlerdir.

Hemofilüs influenza bakteri olarak etkenlerdendir. En sık sonbahar ve kış aylarında görülür.

Dört stage’i vardır; stage I- Ateş, sesde boğulma, inspiratuvar stridor 2- Devamlı respiratuvar stridor, solunum

güçlüğü 3- Hipoxi, hiperkapni, anksiyete, solukluk,

terleme, hızlı solunum. 4- İntermittant syanoz, devamlı siyanoz.

70

Akut laringotrageobronşit II Klinik: Yaşı 6 ay ile 6 yıl arasında olan çocuklarda viral krup adı da

verilen, ağır bir tablo gelişir. Bu küçük çocuklarda da genellikle 2-3 gün önceden başlayan hafif ateş, öksürük ve burun akıntısı vardır, daha sonra havlar tarzda öksürük, ses kısıklığı ve inspiratuvar stiridor ortaya çıkar. Ağır vakalarda supraklavikular retraksiyonlar ve siyanoz gibi hipoksi bulguları görülebilir.

Komplikasyonlar: Hipoksi, subkonjunktival ve serebral kanamalar.

Tanı: Klinik tablo tipiktir. Çocukların boğazına bakarken, stres ve üst solunum yoluna temasın laringeal tıkanıklığı artırabileceği unutulmamalıdır. Akut faz reaktanları normaldir. Belirgin solunum sıkıntısı varsa ve tanıda şüphe varsa, radyolojik inceleme yapılabilir.

Tıkanıklık subglottik bölgededir ve yumuşak doku dansitesinde çekilmiş yan boyun gragilerinde bu bölgede “kalem ucu görünümü” olarak adlandırılan daralma görülebilir.

Kan gazları bakılabilir, ancak çocuk ajite oluyorsa, klinik takiple yetinmek en uygun yoldur.

71

Akut laringotrageobronşit III Ayırıcı Tanı: Epiglottit, larinkste yabancı cisim,

anjionörotik ödem, difteri.

Tedavi: Hemofilus influenzaya yönelik antibiyotik gerewk görülen vakalarda verilir. ödem çözücü steroid, O2 ve buhar verilir. Vakaların çoğu evde, bol sıvı, istirahat,

antipiretik, sedasyon ve buhar ile tedavi edilebilir.

Korunma: Yıllık influenza aşısı dışında etkin bir korunma yöntemi yoktur.

72

Bronşiolit BronşiolitViral bir enfeksiyon ile küçük hava

yollarının inflamatuvar obstrüksiyonu sonucu meydana gelir.

İlk 2 yaşta görülse de 6 ay pik yaşıdır. Etken %70 RSV’dur. Ventilasyon bozulur, Hiperkapni ve hipoxi meydana

gelir, genellikle ateş yoktur. Solunumun ekspriyum fazı uzamıştır. Takipne (60-80/dak), hava açlığı , siyanoz, burun

kanatlarının ve yardımcı solunum kaslarının solunuma katılımı vardır. İnterkostal, subkostal retraksiyonlar bulunur.

Bronşiolit anında kalp yetmezliği nadirdir.

73

74