Üretİm planlama nedİr..?

1

ÜRETİM ÜRETİM PLANLAMA PLANLAMA

VE VE KONTROLKONTROL

2

I.1. ÜRETİM PLANLAMA VE I.1. ÜRETİM PLANLAMA VE KONTROLÜN TANIMI VE KONTROLÜN TANIMI VE

AMAÇLARIAMAÇLARI

TANIM:TANIM:

Belirli miktar ve kalitedeki Belirli miktar ve kalitedeki mamullere olan talebi veya mamullere olan talebi veya siparişleri karşılamak için mevcut siparişleri karşılamak için mevcut olanakları en uygun şekilde olanakları en uygun şekilde kullanan ve işletme amaçlarına kullanan ve işletme amaçlarına olumlu yönde katkıda bulunan olumlu yönde katkıda bulunan üretimin, planlanması ve üretimin, planlanması ve kontrolüdür kontrolüdür

3

AMAÇLARIAMAÇLARI

• Etkin bir üretim planlama ve Etkin bir üretim planlama ve kontrolü kontrolü

• Toplam karın en büyüklenmesi, Toplam karın en büyüklenmesi, • Siparişlerin zamanında Siparişlerin zamanında

karşılanması karşılanması • Eldeki kaynakların (makine, Eldeki kaynakların (makine,

işgücü,işgücü,• Donanım, malzeme vb.) en Donanım, malzeme vb.) en

verimli şekilde kullanılması verimli şekilde kullanılması

4

Üretim PlanlamaÜretim Planlama

Ne zaman?Ne zaman? Ne miktarda ?Ne miktarda ? Nerede ?Nerede ? Hangi olanaklar?Hangi olanaklar?

5

Üretim KontrolÜretim Kontrol

Planlanan denetime uygunlukPlanlanan denetime uygunluk Eldeki olanaklardan en iyi Eldeki olanaklardan en iyi

şekilde yararlanmak şekilde yararlanmak Aksaklıkları gidermekAksaklıkları gidermek

6

ÜRETİM PLANLAMA ÜRETİM PLANLAMA BASAMAKLARIBASAMAKLARI

Satış tahminleriSatış tahminleri Siparişlerin söz konusu olduğu dönem ya da Siparişlerin söz konusu olduğu dönem ya da

dönemlerdönemler Üretilecek mamullerin özellikleriÜretilecek mamullerin özellikleri Mevcut olanaklar Mevcut olanaklar Mamulün imal ve montaj prosesleriMamulün imal ve montaj prosesleri Alternatif proseslerAlternatif prosesler Proseslerdeki işlemlere ait standart zamanlarProseslerdeki işlemlere ait standart zamanlar Mamulden üretilecek miktarMamulden üretilecek miktar İşgücü, makine, malzeme ve finansman planlarıİşgücü, makine, malzeme ve finansman planları Uyumlu ve mevcut makine, donanım, işgücü, Uyumlu ve mevcut makine, donanım, işgücü,

malzeme ve sermeye kaynaklarını en verimli malzeme ve sermeye kaynaklarını en verimli şekilde değerlendiren üretim planı şekilde değerlendiren üretim planı

7

ParametrelerParametreler ve Değişkenlerve Değişkenler

8

Üretim Sisteminde Üretim Sisteminde Malzeme AkışıMalzeme Akışı

9

I.2. ÜRETİM PLANLAMANIN I.2. ÜRETİM PLANLAMANIN ÖNEMİÖNEMİ

Modern bir imalat işletmesinde üretim Modern bir imalat işletmesinde üretim planlamanın kaçınılmaz bir olarak yer planlamanın kaçınılmaz bir olarak yer almasını gerektiren nedenler: almasını gerektiren nedenler:

Üretim sistemlerinin faaliyet yoğunluğu Üretim sistemlerinin faaliyet yoğunluğu ve karmaşıklığıve karmaşıklığı

İşletme içi faaliyetlerde koordinasyon İşletme içi faaliyetlerde koordinasyon zorunluluğuzorunluluğu

İşletmeler arası bağımlılık ve ilişkilerin İşletmeler arası bağımlılık ve ilişkilerin gelişmesigelişmesi

Tüketici kitlesinin genişlemesi ve Tüketici kitlesinin genişlemesi ve isteklerin değişmesiisteklerin değişmesi

Tedarik ve dağıtım faaliyetlerinin geniş Tedarik ve dağıtım faaliyetlerinin geniş bir alana yayılmasıbir alana yayılması

Hizmet, kalite ve fiyat rekabetinin Hizmet, kalite ve fiyat rekabetinin yoğunlaşmasıyoğunlaşması

10

MALZEME İHTİYAÇ MALZEME İHTİYAÇ

PLANLAMASI (MRP)PLANLAMASI (MRP)

11

MALZEME İHTİYAÇ PLANLAMASI (MRP)MALZEME İHTİYAÇ PLANLAMASI (MRP)

Ürün Ağaçları Ürün Ağaçları Malzeme İhtiyaç Planlaması Malzeme İhtiyaç Planlaması

Sisteminin Elemanları Sisteminin Elemanları Malzeme İhtiyaç Planlaması Sistemi Malzeme İhtiyaç Planlaması Sistemi

Çıktıları Çıktıları Net ihtiyaçların çıkarılması (netting) Net ihtiyaçların çıkarılması (netting) Malzeme bazında ihtiyaç Malzeme bazında ihtiyaç

belirlenmesi (batching) Çizelgeleme belirlenmesi (batching) Çizelgeleme (time phasing)(time phasing)

12

Ürün AğaçlarıÜrün Ağaçları

o Ürün ağaçları kabaca ürün malzeme Ürün ağaçları kabaca ürün malzeme arasındaki ilişki ve bağlantıyı gösterirler. arasındaki ilişki ve bağlantıyı gösterirler.

o En üst seviye (0 seviyesi) genellikle son En üst seviye (0 seviyesi) genellikle son ürünün bulunduğu seviyedir. ürünün bulunduğu seviyedir.

o 0 seviyesinin son montajında kullanılan 0 seviyesinin son montajında kullanılan parçalar ve malzemeler ürün ağacında 1. parçalar ve malzemeler ürün ağacında 1. seviyede görülür. 1. seviyede görülen bu seviyede görülür. 1. seviyede görülen bu parçaları oluşturan kendi alt parçaları da parçaları oluşturan kendi alt parçaları da bulunabilir ki bu alt parçalar 2. seviyede bulunabilir ki bu alt parçalar 2. seviyede görülür ve bu alt parça ilişkisi bu şekilde görülür ve bu alt parça ilişkisi bu şekilde daha alt seviyelere de inebilir.daha alt seviyelere de inebilir.

13

Ürün Ağacı YapısıÜrün Ağacı YapısıParça No: A1Tanım:Ürün

montesiMiktar: 1

Parça No: M1Tanım: İmaledilmiþ bileşen

Miktar: 10

Parça No: S1Tanım: Alt

montajMiktar: 1

Parça No: P1Tanım: Satınalınmıþ bileşen

Miktar: 2

Parça No:R1Tanım:Ham

maddeMiktar: 12 mm

Parça No: S2Tanım: Alt

montajMiktar: 2

Parça No: P2Tanım: Satın

alınmış bileşenMiktar: 6

Parça No: M2Tanım: İmaledilmiş bileşen

Miktar: 1

Parça No: R2Tanım: Ham

maddeMiktar: 0.1 kg

Parça No: P1Tanım: Satın

alınmış bileşenMiktar: 5

SEVİYE 1

SEVİYE 0

SEVİYE 2

SEVİYE 3

SEVÝİE 4

TİPİK BİR ÜRÜN AĞACI YAPISI

14

MALZEME İHTİYAÇ PLANLAMASI MALZEME İHTİYAÇ PLANLAMASI

SİSTEMİNİN ELEMANLARISİSTEMİNİN ELEMANLARI Ana Üretim PlanıAna Üretim Planı Ürün AğacıÜrün Ağacı Stok Durum DosyasıStok Durum Dosyası Performans RaporuPerformans Raporu Planlanan Sipariş ProgramıPlanlanan Sipariş Programı Planlanan Siparişlerdeki Planlanan Siparişlerdeki

Değişmeler.Değişmeler. Özel Durumlar Raporu Özel Durumlar Raporu

15

MRP Programının HedefleriMRP Programının Hedefleri

Ürün stoklarının yenilenmesi Ürün stoklarının yenilenmesi Müşteri siparişlerinin Müşteri siparişlerinin

karşılanmasıkarşılanması

16

MRP Programının KontrolüMRP Programının Kontrolü

Ana üretim planının Ana üretim planının uygulanabilirliği Kapasite İhtiyaç uygulanabilirliği Kapasite İhtiyaç Planlama (CRP) tarafından test Planlama (CRP) tarafından test edilir, uygulanabilir bulunursa edilir, uygulanabilir bulunursa işleme konur. işleme konur.

17

Stok Durum DosyasıStok Durum Dosyası

MRP sistemine her malzeme için MRP sistemine her malzeme için son durum kayıtlarını verir. son durum kayıtlarını verir. Bunun yanında içerdiği planlama Bunun yanında içerdiği planlama faktörleri sayesinde siparişlerin; faktörleri sayesinde siparişlerin;

Teslim tarihleriniTeslim tarihlerini Miktarlarını Miktarlarını Siparişleri hangi tarihlerde Siparişleri hangi tarihlerde

verileceğini verileceğini doğru olacağını da belirler.doğru olacağını da belirler.

18

MALZEME İHTİYAÇ PLANLAMASI MALZEME İHTİYAÇ PLANLAMASI

SİSTEMİ ÇIKTILARISİSTEMİ ÇIKTILARI 1)1) Planlanmış sipariş programı; Planlanmış sipariş programı;

her dönem için gerekli siparişi her dönem için gerekli siparişi verilecek malzeme programıdır.verilecek malzeme programıdır.

2)2) Planlanmış siparişlerdeki Planlanmış siparişlerdeki değişiklikler çıktısı; önceden değişiklikler çıktısı; önceden yapılmış sipariş programlarının yapılmış sipariş programlarının değişmesi konularını içerir.değişmesi konularını içerir.

19

NET İHTİYAÇLARIN NET İHTİYAÇLARIN

ÇIKARILMASI (NETTING)ÇIKARILMASI (NETTING)

İstenen miktarda ürünü imal etmek İstenen miktarda ürünü imal etmek için gerekli malzemeleri, parçaları ve için gerekli malzemeleri, parçaları ve alt montaj parçalarını hesaplarken alt montaj parçalarını hesaplarken mevcut envanterin hesabının mevcut envanterin hesabının yapılması yapılması

20

NETTINGNETTING/ADIMLAR/ADIMLAR

1.1. Herhangi bir satış emrine Herhangi bir satış emrine bağlanmamış bulunan bitmiş bağlanmamış bulunan bitmiş ürünleri (serbest stok) bizden ürünleri (serbest stok) bizden istenen ürün sayısından düşmek.istenen ürün sayısından düşmek.

- Geri kalan ürün adedi net ürün Geri kalan ürün adedi net ürün ihtiyacımızdır ihtiyacımızdır

21


2.2. Net ürün ihtiyacı ürünün son Net ürün ihtiyacı ürünün son montajında kullanılan 1. seviye montajında kullanılan 1. seviye parçalarına ayırarak ifade edilir.parçalarına ayırarak ifade edilir.

- Ayrıştırmadan sonra 1. seviye Ayrıştırmadan sonra 1. seviye parçaların brüt ihtiyaç miktarları parçaların brüt ihtiyaç miktarları olacaktır.olacaktır.

22


3.3. Bu miktarlardan, yine bu parçaların Bu miktarlardan, yine bu parçaların serbest stok miktarları ve serbest stok miktarları ve planlanmış üretim miktarları planlanmış üretim miktarları düşülerek net ihtiyaçlara varılır.düşülerek net ihtiyaçlara varılır.

23


4.4. Net ihtiyaç miktarları bundan Net ihtiyaç miktarları bundan sonraki aşamada bir sonraki seviye sonraki aşamada bir sonraki seviye malzemelere indirgenerek malzemelere indirgenerek yukarıdaki işlemler yapılır. yukarıdaki işlemler yapılır.

24


5.5. Bu işlem, seviye seviye ürün Bu işlem, seviye seviye ürün ağacına uygulanır ağacına uygulanır

25


6.6. İşlem, ya ağacın en son seviyesine İşlem, ya ağacın en son seviyesine gelindiğinde ya da herhangi bir gelindiğinde ya da herhangi bir seviyede eldeki stoklar ihtiyacı seviyede eldeki stoklar ihtiyacı karşıladığında biter. karşıladığında biter.

26

II.3.2 MALZEME BAZINDA İHTİYAÇ II.3.2 MALZEME BAZINDA İHTİYAÇ BELİRLENMESİ (BATCHING)BELİRLENMESİ (BATCHING)

Batching, hem sistem için hem de Batching, hem sistem için hem de MRP’ nin ürettiği net ihtiyaçlarla MRP’ nin ürettiği net ihtiyaçlarla ilgilenen planlamacı için kullanışlıdır.ilgilenen planlamacı için kullanışlıdır.

27

PEGGING PEGGING

Bu işlem malzeme ihtiyaçlarının izini Bu işlem malzeme ihtiyaçlarının izini ürün ağacında aşağıdan yukarıya ürün ağacında aşağıdan yukarıya sürerek malzeme ihtiyacının hangi sürerek malzeme ihtiyacının hangi üründen kaynaklandığını bulur. üründen kaynaklandığını bulur.

28

PEGGING PEGGING

Stokların ve planlanan üretim Stokların ve planlanan üretim miktarlarının hangi ürüne ne şekilde miktarlarının hangi ürüne ne şekilde dağıtılacağına karar vermez. dağıtılacağına karar vermez.

Bunun yerine söz konusu malzeme Bunun yerine söz konusu malzeme için ihtiyaç yaratan tüm ürünleri için ihtiyaç yaratan tüm ürünleri raporlar ve eldeki malzemenin hangi raporlar ve eldeki malzemenin hangi üründe kullanılacağını yani üründe kullanılacağını yani önceliklerin nasıl saptanacağını önceliklerin nasıl saptanacağını planlamacıya bırakır. planlamacıya bırakır.

29

Alt Seviye Kodlaması Alt Seviye Kodlaması

MRP’ nin parçaya son defa nerede MRP’ nin parçaya son defa nerede rastlayacağını bulmak için kullandığı rastlayacağını bulmak için kullandığı metot metot

30

Alt Seviye Kodlaması/BasamaklarAlt Seviye Kodlaması/Basamaklar

Bir işletme ürün ağacını ilk defa Bir işletme ürün ağacını ilk defa yarattığı zaman, girilen veriler, bir yarattığı zaman, girilen veriler, bir ürünün her malzemesi için alt seviye ürünün her malzemesi için alt seviye kodunu bulmak üzere kontrol edilir. kodunu bulmak üzere kontrol edilir.

31


Bu alt seviye kodu, bir parça kodu Bu alt seviye kodu, bir parça kodu için o parça kaydının bir bölümü için o parça kaydının bir bölümü olarak tutulur. olarak tutulur.

32


Ürün ağacı düzeltildiğinde, bu kod Ürün ağacı düzeltildiğinde, bu kod sistem tarafından güncellenir. sistem tarafından güncellenir.

33


MRP, bir parçanın alt seviye koduna MRP, bir parçanın alt seviye koduna uyan seviye numarasına gelince o uyan seviye numarasına gelince o parçanın net ihtiyacını hesaplama parçanın net ihtiyacını hesaplama zamanı geldiğini anlarzamanı geldiğini anlar

34

II.3.3 ÇİZELGELEME (TIME II.3.3 ÇİZELGELEME (TIME PHASING)PHASING)

Time-phasing, MRP tarafından Time-phasing, MRP tarafından oluşturulmuş ihtiyaçlara tarih oluşturulmuş ihtiyaçlara tarih ataması yapılmasına olanak verir. ataması yapılmasına olanak verir.

35

TIME PHASINGTIME PHASING

MRP her yeni imalat ve satın alma emri MRP her yeni imalat ve satın alma emri için bir tarih ataması yapar.için bir tarih ataması yapar.

Bu emirlerin başlama tarihlerini Bu emirlerin başlama tarihlerini hesaplamak için, MRP, her malzeme için hesaplamak için, MRP, her malzeme için önceden varsayılan bir ön zaman (lead önceden varsayılan bir ön zaman (lead time) kullanır. time) kullanır.

Bir malzeme yığınını imal etmek veya satın Bir malzeme yığınını imal etmek veya satın almak için gerekli normal zaman almak için gerekli normal zaman uzunluğunu ifade eden bu ön zamanlar, uzunluğunu ifade eden bu ön zamanlar, parça kaydının bir bölümü olarak saklanır. parça kaydının bir bölümü olarak saklanır.

36


MRP, siparişlerin ve iş emirlerinin her MRP, siparişlerin ve iş emirlerinin her zaman tam zamanında yerine zaman tam zamanında yerine getirildiğini varsayar. getirildiğini varsayar.

Eğer MRP uygulayan bir işletme bu Eğer MRP uygulayan bir işletme bu zamanlamaya uyamazsa büyük zamanlamaya uyamazsa büyük zorluklar yaşayabilir.zorluklar yaşayabilir.

37


Eğer bir müşteri bizim ön Eğer bir müşteri bizim ön zamanımızdan daha kısa bir sürede zamanımızdan daha kısa bir sürede ürünün teslimini isterse MRP şu anki ürünün teslimini isterse MRP şu anki tarihten daha önceyi kapsayan bir tarihten daha önceyi kapsayan bir planlama yapar ki bunun da planlama yapar ki bunun da planlamacı için hiçbir değeri yoktur. planlamacı için hiçbir değeri yoktur.

38


Ancak MRP mantığı içinde bunu Ancak MRP mantığı içinde bunu önleyecek bir husus yoktur. Böyle bir önleyecek bir husus yoktur. Böyle bir durumla karşılaşmamak için yapılacak iki durumla karşılaşmamak için yapılacak iki şey vardır:şey vardır:

1.1. Bunlardan biri siparişlerin mümkün Bunlardan biri siparişlerin mümkün olduğunca uzun vadeli olarak kabul olduğunca uzun vadeli olarak kabul edilmesiedilmesi

2.2. Spekülatif olarak elde bir miktar boş stok Spekülatif olarak elde bir miktar boş stok bulundurulmasıdır..bulundurulmasıdır..

39

III . KAPALI ÇEVRİMLİ III . KAPALI ÇEVRİMLİ MRPMRP

Bir imalat işinde kapasite hesaba Bir imalat işinde kapasite hesaba katılmadan yapılan malzeme katılmadan yapılan malzeme planlamasının fazla bir değeri planlamasının fazla bir değeri olamaz. olamaz.

Bilgisayar uygulamaları sayesinde Bilgisayar uygulamaları sayesinde MRP’ nin bu eksikliği kısa sürede MRP’ nin bu eksikliği kısa sürede farkedildi.farkedildi.

40

III.1 KAPASİTE İHTİYAÇ III.1 KAPASİTE İHTİYAÇ PLANLAMASIPLANLAMASI

Kapasite İhtiyaç Planlaması Kapasite İhtiyaç Planlaması (Capacity Requirements Planning - (Capacity Requirements Planning - CRP)CRP)

• Her malzeme için:Her malzeme için:• Yürütülecek imalat operasyonlarınıYürütülecek imalat operasyonlarını• Kullanılacak kaynaklarıKullanılacak kaynakları• Operasyonlar için gerekli zamanları Operasyonlar için gerekli zamanları

için hesaplamayı yapan süreçtir. için hesaplamayı yapan süreçtir.

41

CRPCRP CRP, kuyruktaki işleri analiz eder.CRP, kuyruktaki işleri analiz eder.

Sipariş edilen miktar operasyon başına düşen Sipariş edilen miktar operasyon başına düşen zamanla çarpılır ve neticede çıkan iş yükü belirtilen zamanla çarpılır ve neticede çıkan iş yükü belirtilen kaynağa (iş merkezine), planlanan üretim kaynağa (iş merkezine), planlanan üretim peryodunda atanır. peryodunda atanır.

Tüm siparişler bu şekilde işlendiğinde, her iş Tüm siparişler bu şekilde işlendiğinde, her iş merkezi için toplam zaman çıkarılır. merkezi için toplam zaman çıkarılır.

Sonuçta işyükü, tüm iş merkezleri için tipik Sonuçta işyükü, tüm iş merkezleri için tipik histogramlar formunda eldeki kapasiteyle histogramlar formunda eldeki kapasiteyle karşılaştırılır.karşılaştırılır.

42

CRPCRP

Artık MRP tek başına malzeme planlayan Artık MRP tek başına malzeme planlayan bir sistem değildir. bir sistem değildir.

MRP çıktısı, iş yükünün gerçekçi olup MRP çıktısı, iş yükünün gerçekçi olup olmadığını kontrol edecek CRP için bir girdi olmadığını kontrol edecek CRP için bir girdi oluşturmaktadır. oluşturmaktadır.

Planlamacı, sonuçta kapasite Planlamacı, sonuçta kapasite planlamasının kabul edilemez olduğuna planlamasının kabul edilemez olduğuna karar verirse, MRP verileri değiştirilerek karar verirse, MRP verileri değiştirilerek tüm süreç yeniden işletilir ve böylece tüm süreç yeniden işletilir ve böylece kapalı bir çevrim oluşturulur. kapalı bir çevrim oluşturulur.

43

III.2 ANA ÜRETİM PLANI III.2 ANA ÜRETİM PLANI

AÜP’ nin amacı, AÜP’ nin amacı,

1.1. müşteri ihtiyaçlarınımüşteri ihtiyaçlarını2.2. üretim kaynaklarının etkin üretim kaynaklarının etkin

işletilmesiyle dengeleyecek üst seviyede işletilmesiyle dengeleyecek üst seviyede bir plan geliştirmektedir.bir plan geliştirmektedir.

Sonuçta AÜP, hem satış yönetimi hem Sonuçta AÜP, hem satış yönetimi hem de üretim yönetimi açısından kabul de üretim yönetimi açısından kabul edilebilir olmalıdır.edilebilir olmalıdır.

44

III.3 KABA KAPASİTE III.3 KABA KAPASİTE PLANLAMAPLANLAMA

Kaba Kapasite Planlama (Rough Cut Kaba Kapasite Planlama (Rough Cut Capacity Planning - RCCP) denen Capacity Planning - RCCP) denen işlem ardışık MRP/CRP döngülerine işlem ardışık MRP/CRP döngülerine alternatif olarak kullanılmaktadır. alternatif olarak kullanılmaktadır.

45

RCCPRCCP

CRP ile aralarında iki önemli fark vardır:CRP ile aralarında iki önemli fark vardır:

1. RCCP, muhtemelen kapasiteleri fazlasıyla 1. RCCP, muhtemelen kapasiteleri fazlasıyla yetecek olan iş merkezlerini gözardı ederek yetecek olan iş merkezlerini gözardı ederek her bir çeşit ürünü üretmek için gerekli her bir çeşit ürünü üretmek için gerekli anahtar (kritik) kaynağa odaklanır. İkinci anahtar (kritik) kaynağa odaklanır. İkinci olarak, RCCP, MRP’ den önce geldiğinden, iş olarak, RCCP, MRP’ den önce geldiğinden, iş yükleri, mevcut envanter ayarlamaları yükleri, mevcut envanter ayarlamaları yapılmaksızın, doğrudan son ürünlerin yapılmaksızın, doğrudan son ürünlerin miktarına göre yapılır. miktarına göre yapılır.

46

RCCPRCCP

2. RCCP, MRP’ den önce geldiğinden, 2. RCCP, MRP’ den önce geldiğinden, iş yükleri, mevcut envanter iş yükleri, mevcut envanter ayarlamaları yapılmaksızın, doğrudan ayarlamaları yapılmaksızın, doğrudan son ürünlerin miktarına göre yapılır. son ürünlerin miktarına göre yapılır.

47

RCCPRCCP

RCCP kullanarak, planlamacı, birkaç farklı RCCP kullanarak, planlamacı, birkaç farklı AÜP’ yi nisbeten daha çabuk modelleyebilir. AÜP’ yi nisbeten daha çabuk modelleyebilir.

Hesaplanan iş yükleri CRP’ nin hesapladıkları Hesaplanan iş yükleri CRP’ nin hesapladıkları kadar kesin olmayabilir, ama planın kadar kesin olmayabilir, ama planın işletilebilir olup olmadığını test edebilmek işletilebilir olup olmadığını test edebilmek için yeterlidir. için yeterlidir.

Daha kesin ve ayrıntılı kapasite planları MRP Daha kesin ve ayrıntılı kapasite planları MRP sürecinden sonra yapılabilir.sürecinden sonra yapılabilir.

48

III.4 İŞLETME III.4 İŞLETME PLANLAMAPLANLAMA

Üst yönetimin bakış açısından, AÜP, Üst yönetimin bakış açısından, AÜP, işletmenin ne üreteceğini, şirketin işletmenin ne üreteceğini, şirketin varlıklarının ve insan kaynaklarının varlıklarının ve insan kaynaklarının kullanımını ve planlanan malzeme kullanımını ve planlanan malzeme alımlarıyla faturalandırılmış alımlarıyla faturalandırılmış sevkıyatlarından kaynaklanan nakit akışını sevkıyatlarından kaynaklanan nakit akışını belirler.belirler.

Bunlar planlamacının tek başına alacağı Bunlar planlamacının tek başına alacağı kararlar değildir kararlar değildir

49

İŞLETME PLANLAMAİŞLETME PLANLAMA

Üst yönetim, ana üretim planlaması Üst yönetim, ana üretim planlaması sürecini aktif olarak idare etmelidir.sürecini aktif olarak idare etmelidir.

Bu amaç iki yoldan gerçekleştirilir :Bu amaç iki yoldan gerçekleştirilir :

50


1. Her yeni AÜP’ yi resmi imza 1. Her yeni AÜP’ yi resmi imza prosedürüne tabi tutmak böylece üst prosedürüne tabi tutmak böylece üst yönetimin planı onaylamasını yönetimin planı onaylamasını sağlamaktırsağlamaktır

2. Planlamacının alabileceği kararlara 2. Planlamacının alabileceği kararlara sınırlamalar getirecek temel kurallar sınırlamalar getirecek temel kurallar koymak. koymak.

51

İŞLETME PLANLAMAİŞLETME PLANLAMA Organizasyonun amaçlarını tanımlayan ve Organizasyonun amaçlarını tanımlayan ve

üretim için kullanılabilir kaynak seviyesini üretim için kullanılabilir kaynak seviyesini tayin eden iş planlama süreci tarafından tayin eden iş planlama süreci tarafından oluşturulur.oluşturulur.

İş planlamasının ana üretim planıyla İş planlamasının ana üretim planıyla bütünleştirilmesi planlamacıya AÜP’ yi bütünleştirilmesi planlamacıya AÜP’ yi oluşturma konusunda kılavuzluk ve yetki oluşturma konusunda kılavuzluk ve yetki sağlar sağlar

üst yönetimin işletme operasyonlarında üst yönetimin işletme operasyonlarında uzun dönemde kontrol ve kısa dönemde uzun dönemde kontrol ve kısa dönemde etkisini kullanmasına olanak sağlar.etkisini kullanmasına olanak sağlar.

52


İş planlama genellikle resmi bir süreç İş planlama genellikle resmi bir süreç olarak yılda bir kez yapılır.olarak yılda bir kez yapılır.

Buna rağmen planlar düzenli olarak Buna rağmen planlar düzenli olarak gözden geçirilir.gözden geçirilir.

İş planlama adımlar halinde İş planlama adımlar halinde gerçekleşir gerçekleşir

53


ADIMLAR:ADIMLAR:

Hangi ürün hangi pazarda satılacakHangi ürün hangi pazarda satılacak Her ürün ailesi için hedef satış hacmiHer ürün ailesi için hedef satış hacmi Sabit varlıklara ve envantere yapılacak yatırım Sabit varlıklara ve envantere yapılacak yatırım

için kullanılacak sermayeiçin kullanılacak sermaye Müşteri servis ihtiyaçları ve teslim performansıMüşteri servis ihtiyaçları ve teslim performansı Yeni ürünlerin devreye giriş tarihleriYeni ürünlerin devreye giriş tarihleri Muhtemel fiyat hareketlerini gözönüne alarak Muhtemel fiyat hareketlerini gözönüne alarak

ürün maliyetleri hedefiürün maliyetleri hedefi İş planlamanın ikinci adımında stratejik plan, İş planlamanın ikinci adımında stratejik plan,

üretim ve lojistik plana dönüştürülür. Bu adımda üretim ve lojistik plana dönüştürülür. Bu adımda şu konular ele alınır:şu konular ele alınır:

54


ADIMLAR:ADIMLAR:

Üretim sistemindeki maliyet ve ön zaman hedeflerine Üretim sistemindeki maliyet ve ön zaman hedeflerine ulaştıracak değişiklikler (teknoloji, malzeme akışları, ulaştıracak değişiklikler (teknoloji, malzeme akışları, organizasyon)organizasyon)

Yeni üretim kolaylıkları ve ekipmanlar için yatırım Yeni üretim kolaylıkları ve ekipmanlar için yatırım planlarıplanları

İnsan kaynakları planları (eğitim ve geliştirme İnsan kaynakları planları (eğitim ve geliştirme programları)programları)

Satış projeksiyonlarını gerçekleştirecek zaman Satış projeksiyonlarını gerçekleştirecek zaman ayarlaması yapılmış üretim çıktıları hedefleriayarlaması yapılmış üretim çıktıları hedefleri

Bitmiş ürünlerin stok tutma politikalarıBitmiş ürünlerin stok tutma politikaları Dağıtım stratejisiDağıtım stratejisi Satın alma stratejisiSatın alma stratejisi

55

III.5 MRPII’ NİN ÖZÜIII.5 MRPII’ NİN ÖZÜ

MRPII, yani Üretim Kaynakları Planlaması, MRPII, yani Üretim Kaynakları Planlaması, müşteri teslim ihtiyaçlarını karşılamak müşteri teslim ihtiyaçlarını karşılamak için, işletme politikasıyla uyum içinde, için, işletme politikasıyla uyum içinde, kapalı çevrim malzeme planlaması, kapalı çevrim malzeme planlaması, imalat kapasitesi ve nakit akışına imalat kapasitesi ve nakit akışına yardımcı olmak için kullanılan ve ana yardımcı olmak için kullanılan ve ana operasyonel iş fonksiyonlarını kapsayan operasyonel iş fonksiyonlarını kapsayan bilgisayar yazılımlarının kullanıldığı bilgisayar yazılımlarının kullanıldığı üretim yönetimine yapısal bir üretim yönetimine yapısal bir yaklaşımdır.yaklaşımdır.

56


MRPII , firma düzeyinde yürütülen MRPII , firma düzeyinde yürütülen tüm işlevlerin ortak bir veri tabanı tüm işlevlerin ortak bir veri tabanı etrafında bütünleşmesini sağlayan etrafında bütünleşmesini sağlayan bir yönetim bilişim sitemidir. Bütün bir yönetim bilişim sitemidir. Bütün üretim, planlama, pazarlama, üretim, planlama, pazarlama, dağıtım, mühendislik ve finansal dağıtım, mühendislik ve finansal faaliyetleri kapsayan bir çatı teşkil faaliyetleri kapsayan bir çatı teşkil eder. eder.

57


Kapalı Çevrimli MİP' ten türemiş bulunan MRPII Kapalı Çevrimli MİP' ten türemiş bulunan MRPII aşağıdaki özelliklere sahiptir:aşağıdaki özelliklere sahiptir:

1)1) İşletim sistemiyle finansal sistem aslında bir İşletim sistemiyle finansal sistem aslında bir bütündür. Kullanıdıkları kaynaklar, kodlamalar, bütündür. Kullanıdıkları kaynaklar, kodlamalar, sistematik aynıdır. Finansal sistem işletim sistematik aynıdır. Finansal sistem işletim sisteminin uzantısı olarak nitelenebilir.sisteminin uzantısı olarak nitelenebilir.

2)2) MRPII "what ...if..." ( yani "olursa ne olur" ) MRPII "what ...if..." ( yani "olursa ne olur" ) simülasyon (benzetim) yapısına sahiptir. Çeşitli simülasyon (benzetim) yapısına sahiptir. Çeşitli karar ve politikaların uygulanması ile ortaya karar ve politikaların uygulanması ile ortaya çıkacak durum önceden kestirilebilir.çıkacak durum önceden kestirilebilir.

3)3) MRPII tüm firmayı kapsayan bie sistemdir, çünkü MRPII tüm firmayı kapsayan bie sistemdir, çünkü içerdiği yarı bağımsız alt sistemler bir işletmenin içerdiği yarı bağımsız alt sistemler bir işletmenin tüm planlama ve yönetim faaliyetlerini kapsar.tüm planlama ve yönetim faaliyetlerini kapsar.

58


Birer paket program olan ÜKP sistemlerinde bulunan temel modüller şöyle Birer paket program olan ÜKP sistemlerinde bulunan temel modüller şöyle özetlenebilir:özetlenebilir:

Satış Tahminlerinin YapılmasıSatış Tahminlerinin Yapılması Satış Siparişlerinin Açılması ve TakibiSatış Siparişlerinin Açılması ve Takibi Ürün Veri Yönetimi (Parça Tanımlamaları, Ürün Ağaçları)Ürün Veri Yönetimi (Parça Tanımlamaları, Ürün Ağaçları) Endüstri Mühendisliği (İş Merkezleri, Operasyon Planları- Rotalar)Endüstri Mühendisliği (İş Merkezleri, Operasyon Planları- Rotalar) Ana Üretim Programı OluşturulmasıAna Üretim Programı Oluşturulması Malzeme İhtiyaç PlanlamaMalzeme İhtiyaç Planlama Kapasite İhtiyaç PlanlamaKapasite İhtiyaç Planlama Atölye Üretim ProgramıAtölye Üretim Programı Satınalma ve Fason TakibiSatınalma ve Fason Takibi Envanter Yönetmi (Stok Kontrol)Envanter Yönetmi (Stok Kontrol) Atölye Veri Takip Sistemi (Üretim ve Iskarta Takibi)Atölye Veri Takip Sistemi (Üretim ve Iskarta Takibi) Verimlilik HesaplamalarıVerimlilik Hesaplamaları Maliyetlendirme ve Maliyet KontrolMaliyetlendirme ve Maliyet Kontrol Sevkiyat PlanlamaSevkiyat Planlama Satış Sonrası Müşteri HizmetleriSatış Sonrası Müşteri Hizmetleri Finansman YönetimiFinansman Yönetimi

59


Finansman Yönetimi modülünün işlevleri Finansman Yönetimi modülünün işlevleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Alacak HesaplarıAlacak Hesapları Borçlu HesaplarıBorçlu Hesapları Genel MuhasebeGenel Muhasebe Vergi SitemiVergi Sitemi Nakit YönetimiNakit Yönetimi Bordro HazırlamaBordro Hazırlama Maliyet SimülasyonuMaliyet Simülasyonu Faaliyet Bazlı Maliyetlendirme (Activity Based Faaliyet Bazlı Maliyetlendirme (Activity Based

Costing - ABC) Costing - ABC)

60

İŞLETME KAYNAKLARI İŞLETME KAYNAKLARI PLANLAMASIPLANLAMASI

(ERP)(ERP)

61

ERPERPIV.1 İKP 'NIN GELİŞİMİ, TANIMI VE YARARLARIIV.1 İKP 'NIN GELİŞİMİ, TANIMI VE YARARLARI

Tüm dünyada son yıllarda giderek değişen Tüm dünyada son yıllarda giderek değişen yönetsel yaklaşımlar, ulusal gümrük yönetsel yaklaşımlar, ulusal gümrük duvarlarının yapılan serbest ticaret duvarlarının yapılan serbest ticaret anlaşmalarıyla yıkılması, firmaların artık anlaşmalarıyla yıkılması, firmaların artık sadece ulusal değil aynı zamanda da küresel sadece ulusal değil aynı zamanda da küresel rekabete açık hale gelmesine yol açmıştır. rekabete açık hale gelmesine yol açmıştır.

İlerlemek ( hatta çoğu sektörlerde ayakta İlerlemek ( hatta çoğu sektörlerde ayakta kalabilmek için ) ön şart değişime ayak kalabilmek için ) ön şart değişime ayak uydurabilmektir. Değişimin geldiği son uydurabilmektir. Değişimin geldiği son nokta ise nokta ise İşletme Kaynakları Planlamasıdır. İşletme Kaynakları Planlamasıdır.

62

ERPERP ÜKP aslında bir tesisin veya tek tesisli ÜKP aslında bir tesisin veya tek tesisli

bir firmanın kaynaklarının bir firmanın kaynaklarının optimizasyonunu sağlayan bir optimizasyonunu sağlayan bir sistemdir ve bu açıdan yeterlidir. İKP sistemdir ve bu açıdan yeterlidir. İKP 'nin bu tip kullanımı ÜKP 'den farklı 'nin bu tip kullanımı ÜKP 'den farklı olmayacaktır olmayacaktır

63

İKP 'nin Gelişimi İKP 'nin Gelişimi

64

İKPİKP1990' lı yılların işletmelerinin özelliklerini kısaca sıralayalım :1990' lı yılların işletmelerinin özelliklerini kısaca sıralayalım :

Ulusal ve uluslararası kıyasıya bir rekabet vardır.Ulusal ve uluslararası kıyasıya bir rekabet vardır.

Üretimde amaç müşterinin beklemeye tahammül edebileceği en düşük sürede, en Üretimde amaç müşterinin beklemeye tahammül edebileceği en düşük sürede, en yüksek kalite ve en düşük maliyetle üretimde bulunmaktır.yüksek kalite ve en düşük maliyetle üretimde bulunmaktır.

TZÜ (Tam Zamanında Üretim) tekniği ve TKY (Toplam Kalite Yönetimi) felsefesine TZÜ (Tam Zamanında Üretim) tekniği ve TKY (Toplam Kalite Yönetimi) felsefesine sahiptirler, veya amaçları bu yönde ilerlemektir.sahiptirler, veya amaçları bu yönde ilerlemektir.

Sadeleşen, kademeler arası bilgi akışının arttığı ve sorumlulukların paylaşımının Sadeleşen, kademeler arası bilgi akışının arttığı ve sorumlulukların paylaşımının esas alındığı yeni bir yönetim organizasyon yapısı ortaya çıkmaktadır.esas alındığı yeni bir yönetim organizasyon yapısı ortaya çıkmaktadır.

Üretim, dağıtım, pazarlama vb kaynakların optimum kullanımı vazgeçilemez bir Üretim, dağıtım, pazarlama vb kaynakların optimum kullanımı vazgeçilemez bir gerektir.gerektir.

Farklı coğrafi bölgelerde ve / veya aynı fabrika içinde değişim mühendisliği Farklı coğrafi bölgelerde ve / veya aynı fabrika içinde değişim mühendisliği çalışmalarıyla bölünmüş otonom süreçlerin oluşturduğu birden fazla tesise sahip çalışmalarıyla bölünmüş otonom süreçlerin oluşturduğu birden fazla tesise sahip olabilirler.olabilirler.

Dağınık lojistik ve dağıtım sistemleri bulunur.Dağınık lojistik ve dağıtım sistemleri bulunur.

65

EntegrasyonEntegrasyon

Entegrasyon, ancak faaliyetleri Entegrasyon, ancak faaliyetleri destekleyen bilginin entegre edilmesi destekleyen bilginin entegre edilmesi ve ulaşılabilir hale getirilmesi ile ve ulaşılabilir hale getirilmesi ile mümkündür. mümkündür.

Bu da ÜKP' yi aşan daha üst düzey bir Bu da ÜKP' yi aşan daha üst düzey bir bilgi entegrasyonu demektir ki, en iyi bilgi entegrasyonu demektir ki, en iyi şekilde İKP kavramı ile ifade edilebilir. şekilde İKP kavramı ile ifade edilebilir.

Aslında İKP, küresel bilgi Aslında İKP, küresel bilgi entegrasyonunu gerçekleştiren entegrasyonunu gerçekleştiren bütünsel bir yazılım stratejisidir. bütünsel bir yazılım stratejisidir.

66

ERP’nin Endüstiyel Sistemler ERP’nin Endüstiyel Sistemler İçerisindeki Yeriİçerisindeki Yeri

67

ERPERP

ERP sisteminin kullanımı işletme ERP sisteminin kullanımı işletme için büyük bir karar ve fırsatlar için büyük bir karar ve fırsatlar zinciri anlamındadır.zinciri anlamındadır.

68

ERPERP

ERP, işletmelere yeni bir bütünleşik iş ERP, işletmelere yeni bir bütünleşik iş sistemi halkasını sunar. sistemi halkasını sunar.

69

ERPERP Organizasyonlara tedarik zincirindeki Organizasyonlara tedarik zincirindeki

köklü değişimleri verimli olarak köklü değişimleri verimli olarak yönetme ve endustriyel ve hizmet yönetme ve endustriyel ve hizmet sistemleri proseslerini olumlu yönde sistemleri proseslerini olumlu yönde etkileyerek işletmelerin hızla gelişen etkileyerek işletmelerin hızla gelişen global pazarlar içinde rekabet global pazarlar içinde rekabet güçlerini artırmalarını sağlar.güçlerini artırmalarını sağlar.

70

IV.2. ERP’nin IV.2. ERP’nin UYGULANMA ALANLARIUYGULANMA ALANLARI

MRP sistemlerinin yerini “Entegre İş MRP sistemlerinin yerini “Entegre İş Sistemleri” (Integrated Business Sistemleri” (Integrated Business Systems-IBS) almıştır.Systems-IBS) almıştır.

ERP kriterleri kullanılarak yazılmış ERP kriterleri kullanılarak yazılmış yazılımlar, ilk on-line sistemlerinin yazılımlar, ilk on-line sistemlerinin ortaya çıkması ile sürekli gelişen IBS ortaya çıkması ile sürekli gelişen IBS ürünlerinin yerini almıştır. ürünlerinin yerini almıştır.

71

ERP’nin UYGULANMA ERP’nin UYGULANMA ALANLARIALANLARI

Değişim, rekabetlerini destekleyen Değişim, rekabetlerini destekleyen daha yeni bir yazılım paketi daha yeni bir yazılım paketi kullanılması gerektiğini anlayan kullanılması gerektiğini anlayan büyük bir kullanıcı potansiyelini ERP büyük bir kullanıcı potansiyelini ERP kullanmaya yöneltmiştir. kullanmaya yöneltmiştir.

72


ERP yazılımlarının modüler olmaları ve MRPII ERP yazılımlarının modüler olmaları ve MRPII prensipleri ile uyumlu olarak prensipleri ile uyumlu olarak kullanılmalarından dolayı bu geçiş süreci kullanılmalarından dolayı bu geçiş süreci çok zor olmamıştır. çok zor olmamıştır.

Maliyetinin yüksek olması ve kurulmuş bir Maliyetinin yüksek olması ve kurulmuş bir sistem yerine yenisinin getirilmesi oldukça sistem yerine yenisinin getirilmesi oldukça zor olmasına rağmen yine de şirketler yeni zor olmasına rağmen yine de şirketler yeni sistemin getireceği faydaları gözönünde sistemin getireceği faydaları gözönünde bulundurarak bu atılımı gerçekleştirmişlerdir bulundurarak bu atılımı gerçekleştirmişlerdir

73


Bir çok ERP yazılımı çok fabrikalı Bir çok ERP yazılımı çok fabrikalı şirketlerin yanında tek fabrikalı küçük şirketlerin yanında tek fabrikalı küçük şirketler için de oldukça iyi bir kullanım şirketler için de oldukça iyi bir kullanım imkanına sahiptir. imkanına sahiptir.

İlişkisel ver tabanları, SQL, ve diğer açık İlişkisel ver tabanları, SQL, ve diğer açık sistemler ERP’nin önemli özellikleridir.sistemler ERP’nin önemli özellikleridir.

Üstelik birçok tek fabrikalı şirket Üstelik birçok tek fabrikalı şirket sorumlulukları da dağıtmak amacı ile sorumlulukları da dağıtmak amacı ile operasyonlarını yarı özerk iş birimlerine operasyonlarını yarı özerk iş birimlerine bölmüşlerdir.bölmüşlerdir.

74


Birçok organizasyon, kendilerini Birçok organizasyon, kendilerini tedarikçilerinden ve müşterilerinden tedarikçilerinden ve müşterilerinden soyutlayarak kendi içlerinde bütünleşik soyutlayarak kendi içlerinde bütünleşik sistemler kurma yoluna gittiler.sistemler kurma yoluna gittiler.

İşletmelerin bu yaklaşımı onların lojistik İşletmelerin bu yaklaşımı onların lojistik proseslerini kendilerine bağlamak yerine proseslerini kendilerine bağlamak yerine sadece yok miktarları ve üretim planları ile sadece yok miktarları ve üretim planları ile ilgilenmeleri sonucunu doğurdu.ilgilenmeleri sonucunu doğurdu.

Bunun sonucu olarak MPRII programları Bunun sonucu olarak MPRII programları üretime girdi. üretime girdi.

75


ERP, gelişen bir şirket için genel ERP, gelişen bir şirket için genel tedarik zinciri içerisindeki bütün tedarik zinciri içerisindeki bütün aktivitelerin senkronizasyonu aktivitelerin senkronizasyonu yerine planlama faaliyetlerini yerine planlama faaliyetlerini koordine etmeyi amaçlar koordine etmeyi amaçlar

76


ERP, MRPII’ye bir alternatif olarak değil ERP, MRPII’ye bir alternatif olarak değil işletmeler için bir yazılım işletmeler için bir yazılım spesifikasyonları olarak ortaya çıkmıştır. spesifikasyonları olarak ortaya çıkmıştır.

ERP yazılımlarının işletmelere yeni ERP yazılımlarının işletmelere yeni imkanlar sağladığı doğrudur fakat bu imkanlar sağladığı doğrudur fakat bu imkanlar MRPII metodolojisi ve disiplini imkanlar MRPII metodolojisi ve disiplini üzerinden hareketle elde edilir. üzerinden hareketle elde edilir.

77

IV.3. ERP KAVRAMIIV.3. ERP KAVRAMI

ERP, zaman içerisinde süzülerek ERP, zaman içerisinde süzülerek gelen deneyimler ışığında doğru gelen deneyimler ışığında doğru kararlar verme metotlarını içeren bir kararlar verme metotlarını içeren bir fonksiyondurfonksiyondur..

78

IV.4. ERP SİSTEMLERİIV.4. ERP SİSTEMLERİ

MRP, hangi malzemelere ne zaman MRP, hangi malzemelere ne zaman ihtiyaç duyulacağını ana üretim planı ihtiyaç duyulacağını ana üretim planı çerçevesinde saptayan bir sistemdir. çerçevesinde saptayan bir sistemdir.

MRP, basit bir tekniktir fakat kaynak MRP, basit bir tekniktir fakat kaynak kısıtlamalarını ve ana üreti planından kısıtlamalarını ve ana üreti planından sapmaları hesaba katmaz. Bu yüzden sapmaları hesaba katmaz. Bu yüzden tek başına kullanıldığında etkin tek başına kullanıldığında etkin sonuçlar vermez. sonuçlar vermez.

79

ERP SİSTEMLERİERP SİSTEMLERİ MRPII, MRP kullanımından kaynaklanan sorunları gidermek MRPII, MRP kullanımından kaynaklanan sorunları gidermek

için ortaya çıkmıştır.için ortaya çıkmıştır.

Üretim verileri ve kaynak kısıtlamalarını biraraya getirerek Üretim verileri ve kaynak kısıtlamalarını biraraya getirerek veya MRP çevrimini kapatarak MRPII, üretim sistemlerini veya MRP çevrimini kapatarak MRPII, üretim sistemlerini kontrol etmeye ve dengede tutmaya yardımcı olacak etkin kontrol etmeye ve dengede tutmaya yardımcı olacak etkin üretim planlama çalışmalarına imkan verir. üretim planlama çalışmalarına imkan verir.

Kapasite planlama araçları da buna benzer fonksiyonları Kapasite planlama araçları da buna benzer fonksiyonları yerine getirir. yerine getirir.

Kapasite planlama araçları, üretim planlarını ve Kapasite planlama araçları, üretim planlarını ve programlarını uygun kapasite ile eşleştirerek etkinliklerini programlarını uygun kapasite ile eşleştirerek etkinliklerini güncelleştirir. güncelleştirir.

80

ERP SİSTEMLERİERP SİSTEMLERİ Günümüzdeki birçok ERP sistemi ERP veya Günümüzdeki birçok ERP sistemi ERP veya

MRPII modüllerini ya da kapasite planlama MRPII modüllerini ya da kapasite planlama çalışmalarını içerir. çalışmalarını içerir.

Bunun da ötesinde üretim planlama ve Bunun da ötesinde üretim planlama ve kontrol fonksiyonları üzerinde yoğunlaşarak kontrol fonksiyonları üzerinde yoğunlaşarak sistem analizi çalışmalarının gelişimine sistem analizi çalışmalarının gelişimine yardımcı olur.yardımcı olur.

Sistemleri analiz edip anlamak için Sistemleri analiz edip anlamak için endüstriyel bilgisayarlar, simülasyon, endüstriyel bilgisayarlar, simülasyon, modelleme, akış şemaları yazılımlarına modelleme, akış şemaları yazılımlarına dönüşmüştür. dönüşmüştür.

81

ERP SistematiğiERP Sistematiği

82

ERP SİSTEMLERİERP SİSTEMLERİ ERP teknikleri yavaşlatılabilen, ERP teknikleri yavaşlatılabilen,

hızlandırılabilen, durdurulabilen üretim hızlandırılabilen, durdurulabilen üretim sistemlerinin kavramsal bir modelini sistemlerinin kavramsal bir modelini oluşturur.oluşturur.

Raslantıları ve zaman etkileşimlerini hesaba Raslantıları ve zaman etkileşimlerini hesaba katarak üretim sistemlerini modelleme katarak üretim sistemlerini modelleme planlama kararlarının çok daha doğru planlama kararlarının çok daha doğru verilmesine yardımcı olur. verilmesine yardımcı olur.

Buna rağmen birçok şirket, operasyonel Buna rağmen birçok şirket, operasyonel düzey kararlarını vermek için deterministik düzey kararlarını vermek için deterministik yaklaşımlar kullanır.yaklaşımlar kullanır.

83

IV.5. ERP UYGULAMALARIIV.5. ERP UYGULAMALARI

ERP yazılımları üretim şirketlerinin tedarik ERP yazılımları üretim şirketlerinin tedarik zincirlerini en iyi şekilde yönetmeleri için zincirlerini en iyi şekilde yönetmeleri için büyük bir imkan tanır. Bu iş için işletmeler büyük bir imkan tanır. Bu iş için işletmeler Dağıtım Kaynakları Planlaması Dağıtım Kaynakları Planlaması (Distribution Resources Planning-DRP) (Distribution Resources Planning-DRP) yöntemlerini kullanırlar.yöntemlerini kullanırlar.

DRP yöntemleri, tedarik sistemi içerisinde DRP yöntemleri, tedarik sistemi içerisinde envanter kontrolünü sağlamak amacıyla envanter kontrolünü sağlamak amacıyla kullanılır. kullanılır.

84

ERP UYGULAMALARIERP UYGULAMALARI

Hammadde envarter yöntim araçları Hammadde envarter yöntim araçları ile MRPII modülü çıktılarını entegre ile MRPII modülü çıktılarını entegre ederek hammadde depolama ederek hammadde depolama fonksiyonu hakkında daha fazla bilgi fonksiyonu hakkında daha fazla bilgi edinilebilir. edinilebilir.

Tedarik zincirini uygulama ve Tedarik zincirini uygulama ve yönetme çalışmaları işletmeler için yönetme çalışmaları işletmeler için gelişmiş işgelişmiş iş kapasiteleri şağlar kapasiteleri şağlar

85


Üretim ve envanter yönetiminde bazı Üretim ve envanter yönetiminde bazı aşamalar iyi geliştirilmiş ERP aşamalar iyi geliştirilmiş ERP sistemleri ve başarılı uygulamalarla sistemleri ve başarılı uygulamalarla daha verimli yönetilebilir..daha verimli yönetilebilir..

86

ERP SistemiERP Sistemi

87


ERP uygulamalarının başlatılması için bir çok yol vardır ERP uygulamalarının başlatılması için bir çok yol vardır

Uygulamaların başlatılması için şu bir kaç sorunun Uygulamaların başlatılması için şu bir kaç sorunun yanıtlanması gerekir:yanıtlanması gerekir:

Uygulamaya nasıl başlayabiliriz?Uygulamaya nasıl başlayabiliriz? Uygulamada göz önünde bulundurmamız gereken önemli Uygulamada göz önünde bulundurmamız gereken önemli

noktalar nelerdir?noktalar nelerdir? Uygulamaya direkt olarak kimler katılmalıdır?Uygulamaya direkt olarak kimler katılmalıdır? Uygulama için ne zaman tam olarak hazır oluruz?Uygulama için ne zaman tam olarak hazır oluruz? Uygulamaya nereden başlamalıyız?Uygulamaya nereden başlamalıyız? Uygulama sonunda elde edeceğimiz kazançlar nelerdir?Uygulama sonunda elde edeceğimiz kazançlar nelerdir? Uygulamanın maliyeti nedir?Uygulamanın maliyeti nedir?

88

ERP Programı Uygulama ERP Programı Uygulama AşamalarıAşamaları

89


1.Vizyon Oluşturma :1.Vizyon Oluşturma :

Ne gibi imkanlara sahip Ne gibi imkanlara sahip olunacağının ve ne gibi sorunlarla olunacağının ve ne gibi sorunlarla karşılaşılacağının bilinmesi bu karşılaşılacağının bilinmesi bu aşamanın gerekliliğini ortaya aşamanın gerekliliğini ortaya koyar.koyar.

Mevcut sistemlerde karşılaşılan Mevcut sistemlerde karşılaşılan problemler ve sistemlerin yolaçtığı problemler ve sistemlerin yolaçtığı hoşnutsuzluk sistem değişikliğinin hoşnutsuzluk sistem değişikliğinin üst düzey yöneticilerinin desteği üst düzey yöneticilerinin desteği için yeterli bir durumdur.için yeterli bir durumdur.

90


2.Strateji :2.Strateji :

Strateji aşaması sırasında fırsatlar ve gereksinimler araştırılır. Strateji aşaması sırasında fırsatlar ve gereksinimler araştırılır.

İşletmenin nasıl çalışacağına yönelik vizyonu daha görünür bir İşletmenin nasıl çalışacağına yönelik vizyonu daha görünür bir hale gelir, gelişme için yapılan planlar formülize edilir, çalışma hale gelir, gelişme için yapılan planlar formülize edilir, çalışma ortamının incelenmesi, çalışanlara yapılan anketler ve mevcut ortamının incelenmesi, çalışanlara yapılan anketler ve mevcut durum hakkında yapılan veri toplama çalışmaları sayesinde durum hakkında yapılan veri toplama çalışmaları sayesinde işletme kendi yapısını tespit eder. işletme kendi yapısını tespit eder.

Müşteri ile ilgili araştırmalar piyasanın neyi istediği hakkında Müşteri ile ilgili araştırmalar piyasanın neyi istediği hakkında işletmeyi bilgi sahibi yapar.işletmeyi bilgi sahibi yapar.

Müşterilerin özel ihtiyaçlarından haberdar olmak işletme içi Müşterilerin özel ihtiyaçlarından haberdar olmak işletme içi değişim sürecinde önemli noktalardan biridir. değişim sürecinde önemli noktalardan biridir.

Strateji aşamasının bitmesi ile üst düzey yönetim geniş bir Strateji aşamasının bitmesi ile üst düzey yönetim geniş bir değişim sürecinin gerekliliği konusunda hemfikirdir. değişim sürecinin gerekliliği konusunda hemfikirdir.

91


3.Organizasyon : 3.Organizasyon :

Temelde yapılması gerekenler:Temelde yapılması gerekenler:

Sonuçlar İçin Organize Etme:Sonuçlar İçin Organize Etme: Pilot Alanlardan Başlama :Pilot Alanlardan Başlama : Uygulama Komitesi :Uygulama Komitesi : Uygulama Uygulama

komitesi pilot alanlardaki uygulama komitesi pilot alanlardaki uygulama çalışmalarını yönlendirir. çalışmalarını yönlendirir.

92


Uygulama komitesinin yapması gereken işler ve Uygulama komitesinin yapması gereken işler ve sorumluluk alanları şunlardır:sorumluluk alanları şunlardır:

Pilot alanlarını ve küçük uygulama takımlarını Pilot alanlarını ve küçük uygulama takımlarını oluşturma.oluşturma.

Her bir pilot alanı için faaliyet sahasını ve zaman Her bir pilot alanı için faaliyet sahasını ve zaman sınırlarını belirleme.sınırlarını belirleme.

Her bir pilot alanı için uygulama planı hazırlamak. Her bir pilot alanı için uygulama planı hazırlamak. Her bir pilot alanı için görev tanımlarını hazırlamak.Her bir pilot alanı için görev tanımlarını hazırlamak. Pilot alanlardaki uygularlardan elde edilen deneyimler Pilot alanlardaki uygularlardan elde edilen deneyimler

ile işletme vizyonunu geliştirmek.ile işletme vizyonunu geliştirmek. Her bir pilot alanı için ana ölçüm birimleri tayin etmek.Her bir pilot alanı için ana ölçüm birimleri tayin etmek. Pilot alan uygulamalarından çıkan sonuçları Pilot alan uygulamalarından çıkan sonuçları

değerlendirmek.değerlendirmek.

93


4.Ön Çalışmalar ve Düzenli Eğitim : 4.Ön Çalışmalar ve Düzenli Eğitim :

ERP uygulamaları başlatan bir işletme ERP uygulamaları başlatan bir işletme uygulamalarda başarıyı sağlamak amacıyla uygulamalarda başarıyı sağlamak amacıyla personelini mutlaka eğitimden geçirmelidir. personelini mutlaka eğitimden geçirmelidir.

Üst yönetim, diğer personelden daha farklı bir Üst yönetim, diğer personelden daha farklı bir eğitimden geçmelidir. eğitimden geçmelidir.

Bazı temel eğitim ve ön çalışmalar ortak olarak Bazı temel eğitim ve ön çalışmalar ortak olarak yapılsa da ilk önce kıdemli yöneticiler, bunlardan yapılsa da ilk önce kıdemli yöneticiler, bunlardan sonra orta kademe yöneticileri ve uzmanlar ve son sonra orta kademe yöneticileri ve uzmanlar ve son olarak da süpervizörler ve operasyonel personel olarak da süpervizörler ve operasyonel personel eğitimlerini almalıdır.eğitimlerini almalıdır.

94


Eğitimin kapsamı genellikle şunlardan oluşur:Eğitimin kapsamı genellikle şunlardan oluşur:

ERP ile gerçekte ne kastediliyor?ERP ile gerçekte ne kastediliyor? Sistem, insanlara hangi sorumlulukları Sistem, insanlara hangi sorumlulukları

yüklüyor?yüklüyor? Ürün ve servis kalitesini geliştirmek için ne Ürün ve servis kalitesini geliştirmek için ne

tür sistemler ve yapılar kullanılmalıdır.tür sistemler ve yapılar kullanılmalıdır. Sistemi işlere tam olarak yerleştirmek tam Sistemi işlere tam olarak yerleştirmek tam

olarak işletme için ne kadara mal olmaktadır.olarak işletme için ne kadara mal olmaktadır. İşlerin proseslerini geliştirmek için hangi İşlerin proseslerini geliştirmek için hangi

araçlar ve teknikler kullanılabilmektedir.araçlar ve teknikler kullanılabilmektedir.

95


Bütün bu eğitim konuları aslında Bütün bu eğitim konuları aslında pratiklerden elde edilecek pratiklerden elde edilecek sonuçlardır.sonuçlardır.

Yöneticilerin ve kıdemli elemanların Yöneticilerin ve kıdemli elemanların eğitimleri ve ön çalışmaları bittikten eğitimleri ve ön çalışmaları bittikten sonra kendi işlerinde kullanılmak sonra kendi işlerinde kullanılmak üzere ERP’nin tanıtımı için ana bir üzere ERP’nin tanıtımı için ana bir plan oluşturmalıdırlar:plan oluşturmalıdırlar:

96


1.1. Yönetim Düzeyi :Yönetim Düzeyi : Uygulanacak Uygulanacak tekniklerin daha iyi anlaşılabilmesi ve tekniklerin daha iyi anlaşılabilmesi ve yönetilebilmesi için verilir.yönetilebilmesi için verilir.

2.2. Teknik Düzey :Teknik Düzey : Uygulanacak teknikler Uygulanacak teknikler ve diğer çalışmalarda sorumlulukların ve diğer çalışmalarda sorumlulukların daha detylı anlaşılabilmesi için verilir.daha detylı anlaşılabilmesi için verilir.

3.3. Uygulama Düzeyi :Uygulama Düzeyi : Yapılacak işlerin Yapılacak işlerin uygun taknikler ile yapılması için uygun taknikler ile yapılması için verilir.verilir.

97


5.Problemleri Çözme ve Ön Çalışmalar 5.Problemleri Çözme ve Ön Çalışmalar Yapma :Yapma :

Bu aşama, pilot alanlarda yapılan Bu aşama, pilot alanlarda yapılan çalışmaların sonunda iyi bir uygulama çalışmaların sonunda iyi bir uygulama planı hazırlama üzerine kurulmuştur. planı hazırlama üzerine kurulmuştur.

Uygulama komitesi, gelişmeyi Uygulama komitesi, gelişmeyi sağlamak için ERP prensiplerinin ve sağlamak için ERP prensiplerinin ve tekniklerinin iyi bir şekilde anlaşılmış tekniklerinin iyi bir şekilde anlaşılmış olmasını ister bunun yanında verimli olmasını ister bunun yanında verimli bir çalışmaya da ihtiyaç duyar.bir çalışmaya da ihtiyaç duyar.

98


6.Ön Uygulamalar : 6.Ön Uygulamalar :

Ön uygulama çalışmaları şirket Ön uygulama çalışmaları şirket tarafından stratejik planlar ile tarafından stratejik planlar ile karşılaştırmak için gerekli olan karşılaştırmak için gerekli olan verileri verir. verileri verir.

Bu karşılaştırma çalışmaları Bu karşılaştırma çalışmaları günümüzdeki rekabetçi ortamlarda günümüzdeki rekabetçi ortamlarda şirketlerin hayatta kalabilmesi için şirketlerin hayatta kalabilmesi için gerekli bir çalışmadır. gerekli bir çalışmadır.

99


7.Düzenli Eğitim :7.Düzenli Eğitim :

Düzenli eğitim çalışmaları sırasında şirket ve Düzenli eğitim çalışmaları sırasında şirket ve personel şirket içi çalışmalar ile personel şirket içi çalışmalar ile uygulamalarını güçlendirecektir. uygulamalarını güçlendirecektir.

Düzenli eğitim, şirketin çalışma hayatı boyunca Düzenli eğitim, şirketin çalışma hayatı boyunca hiç bitmeyecek ve şirket içindeki yönetim hiç bitmeyecek ve şirket içindeki yönetim tarafından belirlenecek deneyimli kişilerin tarafından belirlenecek deneyimli kişilerin yardımıyla devam edecek bir eğitim yardımıyla devam edecek bir eğitim çalışmasıdır.çalışmasıdır.

Şirketteki tüm personel bu eğitime katılmalı ve Şirketteki tüm personel bu eğitime katılmalı ve sürekli bir takım çalışmasına adapte olmalıdır. sürekli bir takım çalışmasına adapte olmalıdır.

100


8.Kodlama Sistemi : 8.Kodlama Sistemi :

Kodlama sistemleri kullanımı, ERP’yi Kodlama sistemleri kullanımı, ERP’yi işin bir parçası olarak görmenin en işin bir parçası olarak görmenin en önemli faaliyetlerinden biridir. önemli faaliyetlerinden biridir.

Şirket çalışanlarının değişen şirket Şirket çalışanlarının değişen şirket sistem ve normlarının yardımıyla sistem ve normlarının yardımıyla ERP’yi organizasyon kültürünün bir ERP’yi organizasyon kültürünün bir parçası olarak görmesi sistemin parçası olarak görmesi sistemin gelişmesi için önemli bir noktadırgelişmesi için önemli bir noktadır. .

101

IV.6. ERP UYGULAMALARININ IV.6. ERP UYGULAMALARININ BAZI AVANTAJLARIBAZI AVANTAJLARI

Bütün ana iş proseslerini entegre eder.Bütün ana iş proseslerini entegre eder. Stratejilere uygun bir işletme yönetimi sağlanır.Stratejilere uygun bir işletme yönetimi sağlanır. Stratejilerin sonuçlarını değerlendirme olanağı oluşur. Stratejilerin sonuçlarını değerlendirme olanağı oluşur. İşletme kaynakları etkin ve verimli kullanılır. İşletme kaynakları etkin ve verimli kullanılır. İşletme fabrikaları arasında malzeme, işçilik, makina, İşletme fabrikaları arasında malzeme, işçilik, makina,

techizat, bilgi vb. üretim ve dağıtım kaynaklarının techizat, bilgi vb. üretim ve dağıtım kaynaklarının ortaklaşa ve verimli kullanımı sağlanır. ortaklaşa ve verimli kullanımı sağlanır.

Çalışanlar için bütün veriler kolay ulaşılabilir durumdadır.Çalışanlar için bütün veriler kolay ulaşılabilir durumdadır. Müşteri, dağıtım merkezi, üretim ve tedarikçi arasında Müşteri, dağıtım merkezi, üretim ve tedarikçi arasında

yakın işbirliği ve bilgi iletişim ortamı sağlanır. yakın işbirliği ve bilgi iletişim ortamı sağlanır. Tek bir noktadan gerekli bilgilere ulaşma imkanı Tek bir noktadan gerekli bilgilere ulaşma imkanı

sağlanır. sağlanır. Proaktif bir düşünce ile sorunlar önceden görme ve Proaktif bir düşünce ile sorunlar önceden görme ve

gereken önlemleri zamanında alabilme imkanı sağlanır.gereken önlemleri zamanında alabilme imkanı sağlanır.

102

ERP UYGULAMALARININ BAZI ERP UYGULAMALARININ BAZI AVANTAJLARIAVANTAJLARI

Herhangi bir noktada alınacak bir kararın işletmenin Herhangi bir noktada alınacak bir kararın işletmenin bütününe olan etkilerini görme imkanı sağlanır. bütününe olan etkilerini görme imkanı sağlanır.

İşletmede kullanılan bir metotta yapılan değişikliğin İşletmede kullanılan bir metotta yapılan değişikliğin işletmenin global performansına etkisini değerlendirme işletmenin global performansına etkisini değerlendirme olanağı sağlanır. olanağı sağlanır.

Yönetim kademeleri azaltılarak yapıda yalınlaşma sağlanır. Yönetim kademeleri azaltılarak yapıda yalınlaşma sağlanır. Ara birimlerin gerçekleştirdikleri ve gecikmelere neden olan Ara birimlerin gerçekleştirdikleri ve gecikmelere neden olan

işlemler yokedilir. işlemler yokedilir. Maliyetleri arttıran işlemler yokedilmeye çalışılır.Maliyetleri arttıran işlemler yokedilmeye çalışılır. Üretim hızı artırılır.Üretim hızı artırılır. Lojistik faaliyetlerde etkinlik ve verimlilik sağlanır.Lojistik faaliyetlerde etkinlik ve verimlilik sağlanır. Müşteriye verilen güven ile ürün fiyatları yükselir.Müşteriye verilen güven ile ürün fiyatları yükselir. Yeni iş imkanları aranır, aksi taktirde geri çevrilecek işler Yeni iş imkanları aranır, aksi taktirde geri çevrilecek işler

kabul edilir.kabul edilir. Servis kalitesi yükseltilir.Servis kalitesi yükseltilir.

103

IV.7. ERP ve MRPIIIV.7. ERP ve MRPII

ERP Ve MRPII Arasındaki Temel FarkERP Ve MRPII Arasındaki Temel Fark,,

MRPII’nin tek bir fabrikaya, ERP’nin daha çok MRPII’nin tek bir fabrikaya, ERP’nin daha çok birden fazla fabrika ve tesisin birden fazla fabrika ve tesisin entegrasyonuna yönelik olmasıdır. entegrasyonuna yönelik olmasıdır.

Tek fabrikalı işletmelerde ERP, ancak Tek fabrikalı işletmelerde ERP, ancak işletmenin değişim mühendisliği işletmenin değişim mühendisliği (Reengineering) çalışmaları sonucu (Reengineering) çalışmaları sonucu birbirinden ayrılmış üretim süreçlerinin birbirinden ayrılmış üretim süreçlerinin oluşturulduğu ve bu süreçlerin yönetiminin oluşturulduğu ve bu süreçlerin yönetiminin kısmen bağımsız olarak hareket edebildiği kısmen bağımsız olarak hareket edebildiği durum için sözkonusudur. durum için sözkonusudur.

104

ERP ve MRPIIERP ve MRPII

ERP Ve MRPII Arasındaki Temel FarkERP Ve MRPII Arasındaki Temel Fark,,

MRPII, üretim sürecinde ve çeşitli yönetim MRPII, üretim sürecinde ve çeşitli yönetim kademelerinde bulunna her çalışanı bir donanım kademelerinde bulunna her çalışanı bir donanım ve yazılım sistemi ile birbiriyle doğru ve ve yazılım sistemi ile birbiriyle doğru ve zamanında iletişim kurabilir duruma getirir. zamanında iletişim kurabilir duruma getirir.

Herkes ortak bir veri tabanında bulunan aynı ve Herkes ortak bir veri tabanında bulunan aynı ve güncel verilere ulaşabilir. güncel verilere ulaşabilir.

Bu şekilde üretimsüresinde MRPII ile sağlanan Bu şekilde üretimsüresinde MRPII ile sağlanan entegrasyon, ERP ile daha üst ve merkezi entegrasyon, ERP ile daha üst ve merkezi faaliyetler düzeyinde gerçekleştirir.faaliyetler düzeyinde gerçekleştirir.

105

V. ERP YAZILIMLARI ve V. ERP YAZILIMLARI ve SAPSAP

Günümüzde bir çok ERP yazılımı Günümüzde bir çok ERP yazılımı bulunmaktadır.bulunmaktadır.

Başlıcaları: Başlıcaları: SAP SAP BAAN BAAN ORACLE ORACLE

106

ERP YAZILIMLARI ve SAPERP YAZILIMLARI ve SAP

SAP SAP

SAP en güçlü ERP yazılımıdır. SAP en güçlü ERP yazılımıdır.

70 lerin sonunda IBM den ayrılan 5 kişi tarafından kurulan 70 lerin sonunda IBM den ayrılan 5 kişi tarafından kurulan şirket şu anda dünyanın en büyük ERP yazılımcısı ve 3. şirket şu anda dünyanın en büyük ERP yazılımcısı ve 3. Büyük yazılım firmasıdır.Büyük yazılım firmasıdır.

Cirosu 1996 yılı itibariyle 3 Milyar $ civarındadır. Cirosu 1996 yılı itibariyle 3 Milyar $ civarındadır.

Birçok ülkede şubesi olmasına rağmen Türkiye’de sadece Birçok ülkede şubesi olmasına rağmen Türkiye’de sadece partnerleri bulunmaktadır. partnerleri bulunmaktadır.

107

ERP YAZILIMLARI ve SAPERP YAZILIMLARI ve SAP

SAP Programın temel modülleri aşağıda SAP Programın temel modülleri aşağıda verilmiştir:verilmiştir:

Üretim PlanlamaÜretim Planlama Malzeme YönetimiMalzeme Yönetimi İnsan Kaynaklarıİnsan Kaynakları Finans YönetimiFinans Yönetimi Satış veDağıtım YönetimiSatış veDağıtım Yönetimi Maliyet YönetimiMaliyet Yönetimi

108

TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER

Üretİm planlama nedİr..?

Economy & Finance