ucak albÜmÜ 1911-2009

DEPERDUSSIN

SS:: 0011

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› KKeeflfliiff vvee EE¤¤iittiimm

ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹

Yap›mc› Firma ve Ülke Deperdussin / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (70 Beygir Gücü, Gnomé)

A¤›rl›¤›, Bofl -

Maximum Yükle A¤›rl›¤› 770 kg.

BBooyyuuttllaarr››

Boyu 7.30 m.

Geniflli¤i 10.65 m.

Yüksekli¤i 2.69 m.

Lastik Boyutlar› -

Yak›t Cinsi Benzin

YYaakk››tt KKaappaassiitteessii

Dahili -

PPEERRFFOORRMMAANNSSII

Maximum H›z› 105 km/s (Deniz Seviyesi)

Havada Kal›fl Süresi -

Menzili -

Tavan› 2000 m.

Silahlar› Silahs›z

TTaaflfl››mmaa KKaappaassiitteessii

Personel 2

Yük -

HH‹‹ZZMMEETT BB‹‹LLGG‹‹LLEERR‹‹

Yap›m Tarihi 1912

Hizmete Girdi¤i Tarih 1912

Türkiye’de Hizmete Girifl 1912

Hizmetten Ç›k›fl 1914

MMiikkttaarr››

Deperdussin 1

Deperdussin A 1

Deperdussin B 1

TTooppllaamm 33

Deperdussin uça¤›, keflif ve e¤itim uça¤›d›r. Envantere biri tek kiflilik, ikisi iki kiflilik olmak üzere toplam 3 adet Deperdussin uça¤› girmifltir. ‹kikiflilik uçaklardan birisine “Osmanl›” di¤erine “Prens Celalettin” ad› verilmifltir. “Prens Celalettin” isimli uçak, 08 fiubat 1914 tarihinde bafllayan‹stanbul-Kahire Seferi s›ras›nda Nuri Bey taraf›ndan kullan›lm›fl ve 14 Mart 1914 tarihinde Yafa’da denize düflmüfltür. “Osmanl›” isimli uçakBalkan Savafl› süresince Faz›l Bey taraf›ndan kullan›lm›fl ve 3 May›s 1915 tarihinde ‹stanbul bo¤az›na yaklaflan Rus donanmas›n›n keflfi görevis›ras›nda yerden aç›lan dost atefli ile düflmüfltür.

ll

ll

ll

DEPERDUSSIN

R.E.P.

SS:: 0022



Yap›mc› Firma ve Ülke Robert-Esnold Pleteri / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (60 Beygir Gücü Gnôme)

A¤›rl›¤›, Bofl 500 kg.

Maximum Yükle A¤›rl›¤› -


Boyu 10.75 m.

Geniflli¤i 12.00 m

Yüksekli¤i 2.80 m




Dahili-Harici -




Menzili -

Tavan› 2000 m.(40-45 dakikada t›rmanabilir)



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1912


Türkiye’de Hizmete Girifl 1912 Mart


MMiikkttaarr››

R.E.P. Tip D 1

R.E.P. Tip K 1

R.E.P. Tip N 3

R.E.P.Rule 1

TTooppllaamm 66

R.E.P. uça¤›, keflif ve e¤itim uça¤›d›r. 7 adet R.E.P. uça¤› siparifl edilmifltir. Bu uçaklar ‹stanbul’a getirilirken bir tanesine S›rplar taraf›ndan elkonulmufltur. Envantere giren ilk iki R.E.P. uça¤› 15 Mart 1912 tarihinde ‹stanbul’a getirilmifltir. Biri iki kiflilik, di¤eri tek kiflilik uçaklardan ikikiflilik olan›na “Ordu” ismi verilmifltir. Bu uçak 27 Nisan 1912 tarihinde Sultan Mehmet Reflat’›n tahta ç›k›fl y›ldönümü nedeniyle yap›lan törendepilot Gordon Bell taraf›ndan uçurulmufltur. R.E.P. uça¤› Türk havac›l›k tarihinde ilk harekat görevini icra eden uçakt›r. 29 Kas›m 1912 tarihindePlt.T¤m. Nuri Bey R.E.P. uça¤› ile Büyükçekmece-Terkos aras›ndaki cephe hatt›nda keflif görevi icra etmifltir.

ll

ll

ll

R.E.P.

BRISTOL PRIER-DICKSON

SS:: 0033

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› KKeeflfliiff


Yap›mc› Firma ve Ülke Bristol Prier-Dickson Monoplanes / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (80 Beygir Gücü, Gnôme)




Boyu 8.25 m.






Dahili -

Harici -


Maximum H›z› 114 km/s


Menzili 240 km.

Tavan› -

Silahlar› -


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1911


Türkiye’de Hizmete Girifl Temmuz 1912


MMiikkttaarr›› 22

Bristol Prier - Dickson uça¤›, keflif uça¤›d›r. Paris Askeri Atafle Vekili Yzb. Süleyman Tevfik Beyin giriflimiyle imzalanan sözleflme ile sat›nal›nm›flt›r. Uçaklar, Temmuz 1912 tarihinde ‹stanbul’a getirilmifltir. ‹kinci Balkan Savafl› s›ras›nda K›rklareli ve Karah›d›r’da konufllu olarak Yzb.Feza ve T¤m. Faz›l Beyler taraf›ndan uçurulmufltur. Uçaklardan bir tanesi 12 Eylül 1913 tarihinde meydana gelen f›rt›nada a¤›r hasara u¤rayarakelden ç›km›flt›r. Di¤er uçak K›rklareli’nde aç›k arazide bekletildi¤i için y›pranm›fl ve Yeflilköy Tayyare Mektebi’nde görevlendirildikten bir süresonra hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

BRISTOL PRIER-DICKSON

HARLAN EINDECKER

SS:: 0044



Yap›mc› Firma ve Ülke Gothaer Fb./ ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (100 Beygir Gücü, Argus)




Boyu 9.10 m.






Dahili -

Harici -


Maximum H›z› 110 km/s (Deniz Seviyesinde)


Menzili 470 km.

Tavan› 1900 m.

Silahlar› Bomba tafl›r


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1911





Harlan Eindecker uça¤›, keflif uça¤›d›r. 1912 y›l›nda havac›l›k alan›ndaki geliflmeleri yerinde incelemek ve uçak tedarik etmek amac›yla Kur. Yb.Süreyya (‹LMEN) Bey baflkanl›¤›ndaki heyet Avrupa gezisine ç›km›flt›r. Heyet taraf›ndan bomba atma yetene¤ine sahip olan bu uçak sat›nal›nm›flt›r. A¤ustos 1912 tarihinde ‹stanbul’a gelen uçaklar Birinci Balkan Savafl› s›ras›nda K›rklareli’ne konuflland›r›lm›flt›r. Ordunun K›rklareli’ndenP›narhisar’a ani çekilifli nedeniyle, uzun zamand›r uçufl yapmam›fl ve do¤a flartlar›ndan etkilenmifl olan uçaklar K›rklareli’nde b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

HARLAN EINDECKER

BLERIOT

SS:: 0055



Yap›mc› Firma ve Ülke Blèriot / FRANSA





Boyu 8.20 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 370 km.

Tavan› -



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1911




Modelleri XI-2

MMiikkttaarr››

BLERIOT XI-2 5

BLERIOT R1 Pinguin 3

TTooppllaamm 88

Bleriot uça¤›, keflif ve e¤itim uça¤›d›r. 5 adet iki kiflilik keflif, 3 adet tek kiflilik Bleriot e¤itim uça¤› envantere girmifltir. ‹ki kiflilik uçaklara “Vatan”,“Muavenet-i Milliye”, “Tar›k Bin Ziyad”, “Ertu¤rul” ve “Edremit” isimleri verilmifltir. “Muavenet-i Milliye” isimli uçak 08 fiubat 1914 tarihindebafllayan ‹stanbul-Kahire Seferi s›ras›nda Plt.Yzb. Fethi Bey taraf›ndan kullan›lm›flt›r. 27 fiubat 1914 tarihinde Teberiye Gölü yak›nlar›nda düflenuçakta Plt.Yzb. Fethi Bey ve Ras›t Üt¤m. Sad›k Bey flehit olmufltur. Edremit halk›n›n ba¤›fllar› ile sat›n al›nan “Edremit” isimli uçak Plt.Yzb. Salim(‹LKUÇAN) Bey taraf›ndan Kahire Seferinin tamamlanmas›nda kullan›lm›flt›r. 18 Mart 1915 tarihinde Çanakkale Deniz Savafl›’n›n bafllang›c›ndaPilot Yüzbafl› Cemal Bey taraf›ndan “Ertu¤rul” isimli Bleriot uça¤› ile keflif görevi yap›lm›flt›r.

ll

ll

ll

BLERIOT

D.F.W. MARS PFEIL

SS:: 0066



Yap›mc› Firma ve Ülke Deutsche Flugzeugwerke. / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (200 Beygir Gücü, Benz)




Boyu 7.91 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› -



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1912





D.F.W. Mars Pfeil uça¤›, keflif uça¤›d›r. Birinci Balkan Savafl› sonras›nda havac›l›¤› güçlendirmek amac›yla iki adet D.F.W. Mars Pfeil uça¤› sat›nal›nm›flt›r. ‹kinci Balkan Savafl› s›ras›nda uçaklardan bir tanesi Çanakkale Bo¤az› civar›n›n keflfi için gemi ile Gelibolu’ya gönderilmifl ve Mart1913 tarihinde Gelibolu’da deneme uçufl s›ras›nda fliddetli rüzgar nedeniyle iniflte k›r›m geçirerek elden ç›km›flt›r. Di¤er uçak ise Trakya’da Yzb.Fesa Bey ve T¤m. Faz›l kumandas›nda baflar›yla görev yapm›flt›r. 10 A¤ustos 1913 tarihinde Yzb. Fesa Bey Hasköy-Yanbolu bölgesini keflif göreviicra ederken Meriç nehrine düflmüfl, uçak a¤›r hasara u¤rayarak elden ç›km›flt›r.

ll

ll

ll

D.F.W. MARS PFEIL

PARSEVAL PL 9

SS:: 0077

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› KKeeflfliiff vvee BBoommbbaarrdd››mmaann


Yap›mc› Firma ve Ülke Parseval Luftfashst Flugzeug Gesch / Shaft / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (4 Palli)

A¤›rl›¤›, Bofl 2400 m3 (Gerekti¤inde boflalt›lmak üzere-700 kg. su haznesi)



Boyu 48 m.

Geniflli¤i 12 m.

Yüksekli¤i -


Yak›t Cinsi -


Dahili -

Harici -


Maximum H›z› 41km/s


Menzili -

Tavan› 1200 m.

Silahlar› 40 kg. yuvarlak bombalar sepet yan›ndaki torbaya konulur.


Personel 1 kaptan, 1 kaptan yard›mc›s›, 1 makinist, 1 makinist yard›mc›s›

Yük Sebeti 6 kiflilik


Yap›m Tarihi 1912


Türkiye’de Hizmete Girifl May›s 1913

Hizmetten Ç›k›fl 1913 Sonu


Parseval PL 9 balonu, keflif ve bombard›man balonudur. Motorlu ve yönlendirilebilir balonlardan kurulu bir balon birli¤i kurulmas› amac›ylasat›n al›nm›flt›r. 20 Haziran 1912 tarihinde deneme uçuflu yap›lm›fl ancak karfl›lafl›lan baz› problemler nedeniyle etkin ve verimli kullan›m imkan›bulunamam›flt›r.

ll

ll

ll

PARSEVAL PL 9

CURTISS M.F-2

SS:: 0088

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› DDeenniizz KKeeflfliiff vvee EE¤¤iittiimm


Yap›mc› Firma ve Ülke The Curtiss Aeroplane and Motor Comp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (90 Beygir Gücü, Curtiss)




Boyu 8.33 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 432 km.

Tavan› 3.500 m.

Silahlar› -


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1912





Curtiss M.F-2 uça¤›, deniz keflif ve e¤itim uça¤›d›r. Curtiss M.F-2 uça¤› Amerikal› pilot Jon Dale Cooper taraf›ndan tan›t›m ve gösteri uçufllar›amac›yla ‹stanbul’a getirilmifltir. 16 Haziran 1914 tarihinde ‹stanbul’da gösteri uçuflu yapm›flt›r. Deniz Hava birliklerinin kurulmas› ve pilotlar›n›nyetifltirilmesi amac›yla 2190 liraya sat›n al›nm›fl ve Yeflilyurt Deniz Tayyare Mektebi emrine verilmifltir. Kullan›m› oldukça zor ve farkl› kumandasistemine sahip olan uçak, 1915 y›l›nda meydana gelen kaza sonras›nda envanterden ç›kart›lm›flt›r.

ll

ll

ll

CURTISS M.F-2

NIEUPORT H-6

SS:: 0099



Yap›mc› Firma ve Ülke Hispano / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (100 Beygir Gücü, Gnomé )




Boyu 8.15 m.

Geniflli¤i 12 m.

Yüksekli¤i -




Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 3000 m



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1914





Nieuport H-6 uça¤›, deniz keflif ve e¤itim uça¤›d›r. Dönemin Yeflilköy Tayyare Mektebi Müdürü Frans›z Binbafl› De Goys’un önerisi üzerineLevaussaur isimli Frans›z pilot taraf›ndan biri tek di¤eri iki kiflilik iki Nieuport deniz uça¤› Haziran 1914 tarihinde ‹stanbul’a getirilerek gösteriuçuflu yapm›flt›r. A¤ustos 1914 tarihinde Osmanl› ‹mparatorlu¤u’nun Genel Seferberlik ilan›ndan sonra Frans›z havac›lar uçaklar› ‹stanbul’dab›rakarak ülkelerine dönmüfllerdir. Osmanl› Hükümetince her iki uça¤a el konulmufl ve iki kiflilik Nieuport uça¤›na “Mahmut fievket Pafla” ismiverilmifltir. Çanakkale Savafl› s›ras›nda Çannakale Deniz Tayyare Müfrezesi’nde görevlendirilen uçaklar, daha sonra Yeflilyurt Deniz TayyareMektebi’nde kullan›lm›fl ve 1915 y›l› sonlar›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r. Envantere giren di¤er iki Nieuport uça¤› ise; 31 Aral›k 1914 tarihindeAkabe’de ve 27 Ocak 1915 tarihinde Katra’da ganimet olarak ele geçirilmifltir. Filistin Cephesinde kullan›lan uçaklar 1916 y›l›nda hizmet d›fl›b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

NIEUPORT H-6

PONNIER

SS:: 1100



Yap›mc› Firma ve Ülke Blériot Aeronautique / FRANSA





Boyu 8 m.

Geniflli¤i 11 m.

Yüksekli¤i 3 m.




Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 3000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1913





Ponnier uça¤›, keflif uça¤›d›r. ‹stanbul-Kahire Seferi s›ras›nda Plt.Yzb. Fethi Bey ve Ras›t Üt¤m. Sad›k Bey’in flehit olmas› ve “Muavenet-i Milliye”isimli Bleriot uça¤›n›n k›r›m geçirmesinden sonra, Türk dostu olan ve Balkan Savafllar› s›ras›nda Türkiye’ye gelerek “Havac›l›k” konulu konferansveren, gazeteci Alfred Durand ve uçak yap›mc›s› Alfred Ponnier taraf›ndan May›s 1915 tarihinde ‹stanbul’a getirilerek hediye edilmifltir. BirinciDünya Savafl› s›ras›nda 4’üncü Ordu Tayyare Müfrezesi ve 3’üncü Tayyare Bölü¤ü’nde görev yapan uçak, 1917 y›l› fiubat ay›nda hizmet d›fl›b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

PONNIER

RUMPLER 4A13

SS:: 1111



Yap›mc› Firma ve Ülke Rumpler Flugzeugwerke / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (99 Beygir Gücü, Mercedes Typ E4F)




Boyu 9 m.

Geniflli¤i 14.3 m.

Yüksekli¤i 3.2 m.




Dahili -

Harici -




Menzili 140 km.

Tavan› 2000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1910





Rumpler 4A13 uça¤›, keflif uça¤›d›r. 14 Temmuz 1914 tarihinde Balkan ülkeleri turuna ç›kan Alman pilot Gustav Beser taraf›ndan ‹stanbul’agetirilmifltir. 21-27 Temmuz 1914 tarihleri aras›nda ‹stanbul’da gösteri uçufllar› yapm›fl, ancak Avrupa’da gerginli¤in artmas› üzerine pilot uça¤›‹stanbul’da b›rakarak gemi ile ülkesine dönmüfltür. Osmanl› Hükümetince el konulan uça¤a ‹stanbul-Kahire Seferinin flehidi Plt.Yzb. Fethi Beyan›s›na “Fethi” ad› verilmifltir.

ll

ll

ll

RUMPLER 4A13

ALBATROS B.I

SS:: 1122



Yap›mc› Firma ve Ülke Albatros Flugzeugwerke / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (220 Beygir Gücü, Mercedes)




Boyu 8.60 m.

Geniflli¤i Üst Kanat: 14.30 m. Alt Kanal: 13.26 m.





Dahili -

Harici -




Menzili 650 km.

Tavan› 3000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi -





Albatros B.I uça¤›, iki kiflilik silahs›z keflif ve e¤itim uça¤›d›r. Osmanl› ‹mparatorlu¤u’nun Birinci Dünya Savafl›’na girmesinden sonra kredi ileAlmanya’dan al›nan ilk uçaklardand›r. Birinci Dünya Savafl› bafllar›nda Bulgaristan’›n Almanya yan›nda savafla girmemifl olmas› nedeniyle uçaklarS›rbistan’a kadar tren ile nakil edilmifl oradan da gizlice uçarak Türkiye’ye getirilmifltir. Uçaklardan ikisi Türkiye’ye getirilirken Bulgaristan’dak›r›m yapm›flt›r. Albatros B.I uçaklar› Birinci Dünya Savafl›’n›n ilerleyen günlerinde Yeflilköy Tayyare Mektebinde e¤itim uça¤› olarakkullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

ALBATROS B.I

ALBATROS C.I

SS:: 1133




Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (170 Beygir Gücü, Mercedes D-III)

A¤›rl›¤›, Bofl 1190 kg.



Boyu 7.85m.

Geniflli¤i Üst Kanat: 12.90 m. Alt Kanat: 11 m.

Yüksekli¤i 3 m.




Dahili -

Harici -




Menzili 380 km.

Tavan› 3000 m.

Silahlar› 1 Makineli Tüfek, 75 kg. Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1914





Albatros C.I uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda 15 adet Albatros C.I uça¤› envantere girmifltir.Savafl sonuna kadar 1’inci, 2’nci, 5’inci, 7’nci, 12’nci, 16’nc› ve 17’nci Tayyare Bölüklerinde keflif ve bombard›man uça¤› ve Yeflilköy TayyareMektebinde ras›t e¤itim uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. Türk Havac›lar›n›n ilk hava zaferi, 30 Kas›m 1915 tarihinde Pilot Üt¤m. Ali R›za Bey ve Ras›tAt¤m. ‹brahim Orhan Bey taraf›ndan Albatros C.I uça¤› ile Çanakkale Cephesi’nde kazan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

ALBATROS C.I

BRISTOL SCOUT

SS:: 1144

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AAvv


Yap›mc› Firma ve Ülke British and Colonial Aer.Comp. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (80 Beygir Gücü, LeRahone)




Boyu 6.30 m.

Geniflli¤i 7.49 m.





Dahili -

Harici -



Havada Kal›fl Süresi 2.5 Saat

Menzili -

Tavan› 4880 m.

Silahlar› 1 Adet Makineli Tüfek


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1915




MMiikkttaarr››

Bristol Scout C 2

Bristol Scout D 1

TTooppllaamm 33

Bristol Scout uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. Envantere giren 2 adet Bristol Scout C ve 1 adet Bristol Scout D uça¤› ganimet olarak ele geçirilmifltir.‹lk iki uçak 11 ve 23 Ocak 1917 tarihlerinde Irak Cephesi’nde, di¤er uçak ise 17 fiubat 1917 tarihinde Çanakkale cephesinde yerden aç›lan ateflsonucu mecburi inifl yapm›fl ve Türk Kuvvetleri taraf›ndan ele geçirilmifltir.

ll

ll

ll

BRISTOL SCOUT

CAUDRON G.III

SS:: 1155

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› SSiillaahh KKeeflfliiff


Yap›mc› Firma ve Ülke Avions Caudron / FRANSA





Boyu 6.40 m.

Geniflli¤i Üst Kanat: 13.44 m. Alt Kanat: 7.65 m.





Dahili -

Harici -



Havada Kal›fl Süresi 4 Saat

Menzili -

Tavan› 4000 m.

Silahlar› 1 Makineli Tüfek


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Caudron G.III uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif uça¤›d›r. Envantere giren 5 adet Caudron G.III uça¤›n›n tamam› ganimet olarak ele geçirilmifltir.‹lk uçak 16 Eylül 1915 tarihinde Irak cephesinde yerden aç›lan atefl sonucu isabet alarak zorunlu inifl yapm›flt›r. Daha sonra Ba¤dat’ta onar›m›yap›larak 1916 y›l› sonuna kadar 2’nci Tayyare Bölü¤ünde görevlendirilmifltir. ‹kinci Caudron G.III uça¤› Kafkas Cephesinde Türk Ordusu’nunileri harekat› neticesinde Kars Meydan›nda ele geçirilmifl ve 7’nci Tayyare Bölü¤ünde görev alm›flt›r. Di¤er 3 uçak ise Kurtulufl Savafl› s›ras›nda‹zmir’in kurtar›lmas›ndan sonra Seydiköy (Gaziemir) meydan›nda ele geçirilmifl ve Seydiköy Tayyare Mektebinde e¤itim uça¤› olarakkullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

CAUDRON G.III

FOKKER E.I

SS:: 1166



Yap›mc› Firma ve Ülke Fokker / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (80 Beygir Gücü, Oberursel)




Boyu 6.76 m.

Geniflli¤i 8.3 m.





Dahili -

Harici -




Menzili 207 km.

Tavan› 3000 m.



Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Fokker E.I uça¤›, tek kiflilik bir adet sabit makineli tüfe¤e sahip av uça¤›d›r. Envantere giren ilk av uça¤› olan Fokker E.I uçaklar› 1’inci, 2’nci,5’inci ve 6’nc› Tayyare Bölüklerinde görev yapm›flt›r. Fokker E.I uçaklar› Eylül 1917 tarihine kadar hizmette kalm›flt›r.

ll

ll

ll

FOKKER E.I

L.V.G. B.I

SS:: 1177

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› KKeeflfliiff BBoommbbaarrdd››mmaann


Yap›mc› Firma ve Ülke Lutf-Verkehrs Gessellschaft / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (100 Beygir Gücü, Mercedes D-I)




Boyu 8.30 m.






Dahili -

Harici -


Maximum H›z› 105 km/s (1000 metrede)


Menzili -

Tavan› 4100 m.

Silahlar› Sadece küçük bombalar


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1914





L.V.G. B.I uça¤›, iki kiflilik keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Birinci Dünya Savafl› bafllar›nda 2 adet L.V.G. B.I uça¤› envantere girmifltir. Sat›n al›nandi¤er uçak ise, Türkiye’ye getirilirken S›rbistan’da k›r›m yapm›flt›r. 1’inci Tayyare Bölü¤ünde görev alan iki uçaktan bir tanesi May›s 1916 tarihindehizmet d›fl› kal›rken di¤er uçak 17 Nisan 1917 tarihinde Marmara Denizi’ne düflmüfltür.

ll

ll

ll

L.V.G. B.I

MAURICE FARMAN MF.7

SS:: 1188



Yap›mc› Firma ve Ülke Maurice Fac. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (80 Beygir Gücü, Renault)




Boyu 12 m.






Dahili -

Harici -


Maximum H›z› 195 km/s (Deniz seviyesi)

Havada Kal›fl Süresi 3-4 Saat

Menzili 360 km.

Tavan› 3000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1914





Maurice Farman MF.7 uça¤›, iki kiflilik itici pervaneye sahip silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Envantere giren tek Maurice Farman MF.7uça¤› 14 Kas›m 1915 tarihinde Irak cephesinde topçu atefli neticesi inifle zorlanm›fl ve ganimet olarak ele geçirilmifltir. 2’nci Tayyare Bölü¤ündegörev alan uçak yedek parça s›k›nt›s› yaflanmas› nedeniyle Nisan 1916 tarihinde hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

MAURICE FARMAN MF.7

PFALZ PARASOL A.II

SS:: 1199



Yap›mc› Firma ve Ülke Pfalz Flugzeugwerke / ALMANYA





Boyu 6.85 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 207 km.

Tavan› 3500 m.

Silahlar› 1 Makineli Tüfek veya Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Pfalz Parasol A.II uça¤›, iki kiflilik keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda envantere 10 adet Pfalz Parasol A.II uça¤›girmifltir. 2’nci ve 3’üncü Tayyare Bölüklerinde görev yapan uçaklar Irak cephesinde Kut-ul Amare’de ‹ngiliz kuvvetlerinin kuflat›lmas› s›ras›ndabüyük yararl›l›klar göstermifltir. Radyal motorunun s›cak iklim flartlar›nda verimli olmamas› nedeniyle 1917 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

PFALZ PARASOL A.II

RUMPLER B.I

SS:: 2200








Boyu 7.92 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 400 km.

Tavan› 5000 m.

Silahlar›


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1913





Rumpler B.I uça¤›, iki kiflilik silahs›z keflif ve e¤itim uça¤›d›r. Birinci Dünya Savafl›’n›n bafl›nda 15 adet Rumpler B.I uça¤› envantere girmifltir.Uçaklardan 3 tanesi Türkiye’ye getirilirken Bulgaristan’da k›r›m yapm›flt›r. Rumpler B.I uçaklar› 1918 y›l› sonuna kadar 1’inci, 4’üncü, 7’nci,16’nc› ve 17’nci Tayyare Bölüklerinde ve Yeflilköy Tayyare Mektebinde görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

RUMPLER B.I

ALBATROS C.III

SS:: 2211








Boyu 8.60 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 650 km.

Tavan› 3000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1914





Albatros C.III uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda envantere 66 adet Albatros C.III uça¤›girmifltir. Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda hemen hemen bütün tayyare bölüklerinde görev alm›flt›r. Son iki Albatros C.III uça¤› Kurtulufl Savafl›havac›l›¤›n›n do¤ufl yeri olarak kabul edilen Konya Tayyare ‹stasyonunda onar›larak Kurtulufl Savafl›nda görev alm›flt›r. Faz›l Bey komutas›ndaki2’nci Tayyare Bölü¤ünde görev alan Albatros C.III uçaklar› 1921 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

ALBATROS C.III

FOKKER E.III

SS:: 2222








Boyu 7.16 m.

Geniflli¤i 10 m.





Dahili -

Harici -




Menzili 207 km.

Tavan› 4115 m.



Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Fokker E.III uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda 9 adet Fokker E.III uça¤› envantere girmifltir. 2’nci, 5’inci, 6’nc›, 9’uncu,12’nci ve 17’nci Tayyare Bölüklerinde ve Yeflilköy Tayyare Mektebinde kullan›lan Fokker E.III uçaklar› 1918 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

FOKKER E.III

GOTHA L.D.II

SS:: 2233



Yap›mc› Firma ve Ülke Gothaer Waggonfabrik A.G. / ALMANYA





Boyu 8m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 3000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Gotha L.D.II uça¤›, iki kiflilik silahs›z keflif ve e¤itim uça¤›d›r. Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda 6 adet Gotha L.D.II uça¤› envantere girmifltir. Ocak1916 tarihinde hizmete giren uçaklar ‹zmir Seydiköy (Gaziemir) meydan›nda konufllu 5’inci Tayyare Bölü¤ünde görev alm›flt›r. Keflif görevlerindekullan›lan Gotha L.D.II uçaklar› 1917 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

GOTHA L.D.II

GOTHA WD.II

SS:: 2244

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› DDeenniizz KKeeflfliiff



Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (160 Beygir Gücü, Mercedes D-II)




Boyu 10.52 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 500 km.

Tavan› -



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Gotha WD.II uça¤›, iki kiflilik silahl› deniz keflif uça¤›d›r. Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda 3 adet Gotha WD.II deniz keflif uça¤› Ekim 1915 tarihindehizmete girmifltir. Bu uçaklar Çanakkale’de konufllu 1’inci Deniz Tayyare Bölü¤ünde görev alm›flt›r. Ras›t kabini üstünde kanada monteli 360 derecedönebilen makineli tüfe¤e sahiptir. “‹zmir 3” ismi verilen Gotha WD.II uça¤› 10 A¤ustos 1916 tarihinde Çanakkale’den ‹zmir’e giderken ‹ngilizlertaraf›ndan ele geçirilmifltir.

ll

ll

ll

GOTHA WD.II

R.A.F. BE II

SS:: 2255



Yap›mc› Firma ve Ülke Royal Aircraft Faz. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (105 Beygir Gücü, RAF ‹n-line)




Boyu 8.31 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 312 km.

Tavan› 3050 m.

Silahlar› 2 Adet Lewis Makineli Tüfek


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





R.A.F. BE II uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif uça¤›d›r. Uçak ganimet olarak ele geçirilmifltir. 8 Temmuz 1917 tarihinde Filistin cephesinde hava savafl›sonras›nda mecburi inifl yapm›flt›r. Hafif hasarl› olarak ele geçirilen R.A.F BE II uça¤› 1918 y›l›na kadar keflif görevlerinde kullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

R.A.F. BE II

A.E.G. C.IV

SS:: 2266



Yap›mc› Firma ve Ülke A.E.G. / ALMANYA





Boyu 7.15 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 5000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





A.E.G. C.IV uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Envantere 48 adet A.E.G. C.IV uça¤› girmifltir. 48 uçaktan 32 adedi kullan›maverilirken motorsuz olan 16 uçak cephe yede¤i olarak kullan›lm›flt›r. A.E.G. C.IV uçaklar› Birinci Dünya Savafl› süresince 2’nci, 4’üncü, 5’inci,13’üncü ve 14’üncü Tayyare Bölüklerinde görev yapm›flt›r. Son A.E.G. C.IV uça¤›, Konya Tayyare ‹stasyonunda onar›larak uçufla verilmifltir. Buuçak, uçak kanat bezlerine sürülen Emayit malzemesinin yerine kullan›labilecek alternatif bir malzemenin gelifltirilmesi çal›flmalar› esnas›ndatecrübe uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. Afyon’un düflman iflgaline u¤rad›¤› s›rada, uçufla haz›r olmamas› nedeni ile düflman›n eline geçmemesi içinyak›larak imha edilmifltir.

ll

ll

ll

A.E.G. C.IV

ALBATROS D.II

SS:: 2277








Boyu 7.40 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 350 km.

Tavan› 5486 m.

Silahlar› 2 Adet Spandau Makineli Tüfek


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1916





Albatros D.II uça¤›, tek kiflilik ve gövdeye monteli iki makineli tüfe¤e sahip av uça¤›d›r. 3 adet uçak envantere girmifltir. Gelibolu Meydan›ndakonufllu 6’nc› Tayyare Bölü¤ü ve ‹zmir Sarsal› (Kakl›ç) meydan›nda konufllu 12’nci Tayyare Bölü¤ünde av uça¤› olarak görev yapm›flt›r. Ayr›ca1918 y›l›nda Yeflilköy Tayyare Mektebinde e¤itim uça¤› olarak da kullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

ALBATROS D.II

CAUDRON G.IV

SS:: 2288




Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (80 Beygir Gücü, Gnôme)




Boyu 6.40 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 400 km.

Tavan› 4300 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Caudron G.IV uça¤›, iki kiflilik bir adet makineli tüfe¤i olan keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Envantere giren tek Caudron G.IV uça¤› ganimetolarak ele geçirilmifltir. 30 Haziran 1917 tarihinde motor ar›zas› nedeniyle Kafkas Cephesi’nde Alucra’ya zorunlu inifl yapm›flt›r. Uçak Plt.Astsb.Vecihi (HÜRKUfi) taraf›ndan uçurularak Suflehri’ne getirilmifltir. Envantere giren ilk iki motorlu uçakt›r. Uçak, 7’nci Tayyare Bölü¤ünde görevyapm›fl ve 5 Nisan 1918 tarihinde Erzurum’da düflmüfltür.

ll

ll

ll

CAUDRON G.IV

FOKKER D.I

SS:: 2299




Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (120 Beygir Gücü, Mercedes D-II)




Boyu 5.7 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 223 km.

Tavan› 4000 m.



Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1916





Fokker D.I uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. 8 adet Fokker D.I uça¤› Kas›m 1917 tarihinde envantere girmifltir. ‹ki uçak Haydarpafla Gar›nda ç›kanyang›n s›ras›nda tahrip olmufltur. 6’nc›, 9’uncu ve 12’nci Tayyare Bölüklerinde görev yapan Fokker D.I uça¤›, 1918 y›l› içinde hizmet d›fl›b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

FOKKER D.I

GOTHA WD.I

SS:: 3300








Boyu 10.35 m.


Yüksekli¤i 4 m.




Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› -

Silahlar›


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Gotha WD.I uça¤›, Gotha L.D.II kara uçaklar›ndan gelifltirilmifl silahs›z deniz keflif ve e¤itim uça¤›d›r. Uçak, 1917 y›l›nda envantere girmifltir.Yeflilyurt Deniz Tayyare Mektebinde e¤itim uça¤› olarak görev yapan uçak, 29 Kas›m 1917 tarihinde Marmara Denizi’ne düflmüfltür.

ll

ll

ll

GOTHA WD.I

GOTHA WD. XII

SS:: 3311

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› DDeenniizz KKeeflfliiff vvee BBoommbbaarrdd››mmaann







Boyu 10.52 m.


Yüksekli¤i -




Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› -

Silahlar› 1 Makineli Tüfek, Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Gotha WD.XII uça¤›, iki kiflilik deniz keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Envantere 2 adet Gotha WD.XII uça¤› girmifltir. Ere¤li 2 ve ‹zmir 5 ad›verilen uçaklar 1’inci ve 2’nci Deniz Tayyare Bölüklerinde görev yapm›flt›r. Gotha WD.XII uça¤› 1917 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

GOTHA WD.XII

HANSA BRANDENBURG NW

SS:: 3322




Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (150 Beygir Gücü, Mercedes Bz-III )




Boyu 8 m.

Geniflli¤i 9.25 m.





Dahili -

Harici -




Menzili 600 km.

Tavan› -

Silahlar› 10 Adet 5 kg.’l›k Bomba


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi -

Hizmete Girdi¤i Tarih -




Hansa Brandenburg NW uça¤›, iki kiflilik deniz keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Uçaklar 1918 y›l›nda envantere girmifltir. 555 ve 603 serinumaralara sahip uçaklar 1’inci Deniz Tayyare Bölü¤ünde deniz keflif görevlerinde kullan›lm›flt›r. Sabit silah donan›m› olmayan HansaBrandenburg NW uçaklar›ndan bir tanesi 18 Temmuz 1918 tarihinde Marmara Denizi’ne düflmüfltür. Di¤er uça¤›n envanter d›fl› kalmas›hakk›nda bilgi bulunmamaktad›r.

ll

ll

ll

HANSA BRANDENBURG NW

HALBERSTADT D.V.

SS:: 3333



Yap›mc› Firma ve Ülke Hannoversche Waggon Fb. / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (120 Beygir Gücü, Argus)

A¤›rl›¤›, Bofl 1605 kg.



Boyu 7.30 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 270 km.

Tavan› 4125 m.



Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1916





Halberstadt D.V. uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. 1917 y›l›ndan itibaren 33 adet uçak envantere girmifltir. Birinci Dünya Savafl›n›n sonuna kadarhizmette kalan Halberstadt D.V uçaklar› 2’nci, 6’nc›, 9’uncu, 12’nci ve 15’inci Tayyare Bölüklerinde görev yapm›fl ve Birinci Dünya Savafl›n›nsonunda hizmet d›fl› kalm›flt›r.

ll

ll

ll

HALBERSTADT D.V.

MARTINSYDE G-102 ELEPHANT

SS:: 3344



Yap›mc› Firma ve Ülke A.D.C. Aircraft Ltd. / ‹NG‹LTERE


A¤›rl›¤›, Bofl 913.5 kg.



Boyu 6.40 m.

Geniflli¤i 8.43 m.





Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 4100 m.



Personel 1

Yük 280 kg.


Yap›m Tarihi 1915





Martinsyde G-102 Elephant uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda ‹ngiliz Hava Birlikleri taraf›ndan Irak ve Filistincephelerinde kullan›lm›flt›r. 6 May›s 1917 tarihinde Avustralyal› pilotun kulland›¤› 7472 seri numaral› uçak, hava muharebesi sonucu zorunlu iniflyapm›flt›r. Ganimet uçak 1918 y›l›na kadar hizmette kalm›flt›r.

ll

ll

ll

MARTINSYDE G-102 ELEPHANT

RUMPLER C.I

SS:: 3355

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› SSiillaahhll›› KKeeflfliiff vvee BBoommbbaarrdd››mmaann







Boyu 7.85 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 500 km.

Tavan› 5000 m.

Silahlar› 2 Adet Makineli Tüfek, 1 Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1916





Rumpler C.I uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. 1917 y›l› içerisinde 12 adet Rumpler C.I uça¤› hizmete girmifltir. Rumpler C.Iuçaklar› Ürdün Cephesinde konufllu 2’nci Tayyare Bölü¤ü ve Irak Cephesinde konufllu 3’üncü Tayyare Bölü¤ünde silahl› keflif ve bombard›manuça¤›, Yeflilköy Tayyare Mektebinde e¤itim uça¤› olarak görev alm›flt›r.

ll

ll

ll

RUMPLER C.I

ALBATROS D.III

SS:: 3366








Boyu 7.32 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 348 km.

Tavan› 5500 m.



Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1916





Albatross D.III uça¤› tek kiflilik av uça¤›d›r. 29 adet Albatross D.III uça¤› 1918 y›l›nda envantere girmifltir. Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda 6’nc›,9’uncu ve 12’nci Tayyare Bölüklerinde görev yapm›flt›r. Son Albatros D.III uça¤›, Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Konya Tayyare ‹stasyonunda onar›m›yap›lm›fl ve Faz›l Bey komutas›ndaki 2’nci Tayyare Bölü¤ünde görev yapm›flt›r. Sakarya Savafl› bafl›nda elde kalan tek faal uça¤›n yan taraf›nabomba salan aparatlar› tak›lm›fl ve av bombard›man görevlerinde kullan›lm›flt›r. Faz›l Bey taraf›ndan gerçeklefltirilen bir keflif uçuflu sonras›ndainiflte hende¤e girerek k›r›m geçirmifl ve hizmet d›fl› kalm›flt›r.

ll

ll

ll

ALBATROS D.III

ALBATROS D.V

SS:: 3377








Boyu 7.33 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 348 km.

Tavan› 6100 m.



Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1916





Albatross D.V uça¤› tek kiflilik av uça¤›d›r. Albatross D.V uçaklar› Albatross D.III uçaklar›n›n gelifltirilmifl modelidir. Envantere giren 2 adetAlbatross D.V uça¤› Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda Türkiye’de görev yapan ve Pafla Bölü¤ü ad›yla an›lan Alman uçak birliklerinin savafl sonras›Türkiye’yi terk etmesi s›ras›nda teslim al›nm›flt›r. Kurtulufl Savafl› Türk Havac›l›¤›n›n do¤ufl yeri olarak kabul edilen Konya Tayyare ‹stasyonundatamir edilerek uçufla verilmifltir. Kurtulufl Savafl› sonuna kadar da tayyare bölüklerinde görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

ALBATROS D.V

D.F.W. C.V

SS:: 3388


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Aviatik / ALMANYAMotor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (200 Beygir Gücü, Benz IV)A¤›rl›¤›, Bofl 970 kg.Maximum Yükle A¤›rl›¤› 1430 kg.BBooyyuuttllaarr››

Boyu 7.8 m.Geniflli¤i 13.27 m.Yüksekli¤i 3.25 m.Lastik Boyutlar› -Yak›t Cinsi BenzinYYaakk››tt KKaappaassiitteessii

Dahili -Harici -

PPEERRFFOORRMMAANNSSIIMaximum H›z› 155 km/sHavada Kal›fl Süresi 3.5 SaatMenzili -Tavan› 5000 m.Silahlar› 1x7.92 mm. MG-08/15 (Spandau) Sabit Makineli Tüfek,

1x7.92 mm. Parabellum MG14 Ras›t Makineli Tüfek, 100 kg. Bomba


Personel 2Yük -


Yap›m Tarihi 1916





D.F.W. C.V uça¤› iki kiflilik silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda Türkiye’de görev yapan ve Pafla Bölü¤ü ad›ylabilinen Alman uçak birliklerinin savafl sonras›nda Türkiye’yi terk etmesi s›ras›nda teslim al›nm›flt›r. ‹stiklal Savafl› Türk Havac›l›¤›n›n do¤ufl yeriolarak kabul edilen Konya Tayyare ‹stasyonunda tamir edilerek Faz›l Bey Komutas›ndaki 2’nci Tayyare Bölü¤ünde görev yapm›flt›r. ÖzellikleSakarya Savafl› öncesinde cereyan eden Kütahya-Eskiflehir Muharebeleri s›ras›nda önemli keflif görevleri yapm›flt›r. Gövde motor sehpas›n›n onar›m›ndan sonra Pilot Astsb. Vecihi (HÜRKUfi) taraf›ndan yap›lan tecrübe uçuflunda k›r›m geçirerek hizmet d›fl› kalm›flt›r.

ll

ll

ll

D.F.W. C.V

FOKKER D.VII

SS:: 3399




Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (120 ve 180Beygir Gücü, Mercedes)




Boyu 7 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 280 km.

Tavan› 6000 m.



Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1916





Fokker D.VII uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. Birinci Dünya Savafl›n›n en iyi Alman av uça¤› olarak kabul edilmektedir. 7 adet envantere girmifltir.Ekim 1918 tarihinde envantere giren uçaklar 6’nc› Tayyare Bölü¤ü ve 9’uncu Tayyare Bölü¤üne tahsis edilmifltir. Birinci Dünya Savafl› bittiktensonra Maltepe Tayyare ‹stasyonu’nda depolanm›flt›r. 16 Haziran 1920 tarihinde Maltepe Tayyare ‹satsyonu’ndaki malzemelerin ‹ngilizlertaraf›ndan tahrip edilmesi s›ras›nda kalan Fokker D.VII uçaklar› da tahrip edilmifltir.

ll

ll

ll

FOKKER D.VII

GOTHA WD.XIII

SS:: 4400




Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (150 Beygir Gücü, Benz BZ III)




Boyu 12.192 m.






Dahili -

Harici -


Maximum H›z› 129.64 km/s


Menzili -

Tavan› 3.08 km.

Silahlar› -


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Gotha WD.XIII uça¤›, iki kiflilik silahl› deniz keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Gotha WD. XIII uçaklar› Birinci Dünya Savafl›n›n bitmesindenhemen önce Almanya’dan Türkiye’ye gönderilmifltir. Uçaklar Mondros Ateflkes Anlaflmas›ndan sonra Osmanl› Donanmas›n›n Haliç Depolar›nakald›r›lm›flt›r. Uçaklar ‹stanbul’dan Anadolu’ya malzeme ve insan kaç›ran Felah-› Vatan grubu taraf›ndan 4 Aral›k 1920 tarihinde kaç›r›larakAmasra’ya getirilmifltir. Karadeniz’de faaliyet gösteren Yunan Savafl Gemilerinin kontrolü amac›yla bu uçaklarla Deniz Tayyare Bölü¤ükurulmufltur. Deniz Tayyare Bölü¤ü 1922 y›l›nda ‹zmit’e daha sonra ‹zmir Güzelyal›’ya tafl›nm›fl ve 1’inci Deniz Tayyare Bölü¤ü ad›n› alm›flt›r.Gotha WD.XIII uçaklar› 1924 y›l› sonuna kadar hizmette kalm›flt›r.

ll

ll

ll

GOTHA WD.XIII

GOTHA WD.XV

SS:: 4411




Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (260 Beygir Gücü, Mercedes D IVa)




Boyu 40.7 ft.

Geniflli¤i 77.9 ft.

Yüksekli¤i -




Dahili -

Harici -


Maximum H›z› 70 mil/s


Menzili -

Tavan› 10000 ft.

Silahlar›


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Gotha WD.XV uça¤›, iki kiflilik deniz keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Prototip olan 1 adet Gotha WD.XV uça¤› Birinci Dünya Savafl›n›nbitmesinden hemen önce Almanya’dan Türkiye’ye gönderilmifltir. Mondros Ateflkes Antlaflmas›ndan sonra Osmanl› Donanmas›n›n HaliçDepolar›na kald›r›lm›flt›r. Gotha WD.XV uça¤› ‹stanbul’dan Anadolu’ya malzeme ve insan kaç›ran Felah-› Vatan grubu taraf›ndan Aral›k 1920tarihinde kaç›r›larak Amasra’ya getirilmifltir. Karadeniz’de faaliyet gösteren Yunan Savafl Gemilerinin kontrolü amac›yla kurulan Deniz TayyareBölü¤ünde görev yapm›flt›r. Deniz Tayyare Bölü¤ü 1922 y›l›nda ‹zmit’e daha sonra 1923 y›l›nda ‹zmir’e tafl›nm›fl ve 1’inci Deniz Tayyare Bölü¤üad›n› alm›flt›r. Gotha WD.XV uça¤› 1924 y›l› sonuna kadar hizmette kalm›flt›r.

ll

ll

ll

GOTHA WD.XV

GRIGOROVICH M-5

SS:: 4422

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› DDeenniizz KKeeflfliiff


Yap›mc› Firma ve Ülke Shchetinin / RUSYA





Boyu 8.60 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 3300 m.

Silahlar› 1 Adet 7.62 mm. Vickers Makineli Tüfek


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi -





Grigorovich M-5 uça¤›, tekne gövdeli iki kiflilik silahl› deniz keflif uça¤›d›r. Nisan 1918 tarihinde Trabzon aç›klar›na mecburi inifl yapan “Morskoy-31”numaral› Rus uça¤› envantere al›nm›flt›r. Bu uçak halen Hava Müze Komutanl›¤› Yeflilköy/‹stanbul’da sergilenmektedir.

ll

ll

ll

GRIGOROVICH M-5

L.V.G. C.V

SS:: 4433

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› KKeeflfliiff BBoommbbaarrdd››mmaann


Yap›mc› Firma ve Ülke Luft Verkehrs Gessellschaft / ALMANYA





Boyu 8.58 m.






Dahili -

Harici -


Maximum H›z› 140 km/s (1000 metrede)


Menzili -

Tavan› 5000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1914





L.V.G. C.V uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Envantere giren tek L.V.G. C.V uça¤› Birinci Dünya Savafl› sonras›nda Türkiye’denayr›lan Alman Pafla Bölüklerinden kalm›flt›r. ‹lk bafllarda Yeflilköy Tayyare ‹stasyonunda depolanan uçak müttefiklerin Yeflilköy Tayyare ‹stasyonununboflalt›lmas›n› istemesi üzerine di¤er tüm uçak ve malzemeler ile birlikte Maltepe Tayyare ‹stasyonuna nakledilmifltir. Maltepe ‹stasyonundanAnadolu’ya kaç›fl girifliminden sonra 16 Haziran 1920 tarihinde Maltepe ‹stasyon malzemelerinin ‹ngilizler taraf›ndan tahrip edilmesi s›ras›ndaL.V.G. C.V uça¤› da tahrip edilmifltir.

ll

ll

ll

L.V.G. C.V

MORANE SAULNIER T‹P L

SS:: 4444



Yap›mc› Firma ve Ülke Farman Societe / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (220 Beygir Gücü, Salmson)




Boyu 7.22 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› -



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Morane Saulnier Tip L uça¤›, iki kiflilik silahs›z keflif uça¤›d›r. Envantere giren 7 adet uçak Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda Ruslardan ganimetolarak ele geçirilmifltir. Sovyetlerdeki Ekim devriminden sonra ileri yürüyüfle geçen Osmanl› Ordusu taraf›ndan Nisan 1918 tarihinde Kars, Tebrizve Bakü meydanlar›nda ele geçirilmifltir. 7’nci Tayyare Bölü¤ünde kullan›lan uçaklar 1918 y›l› sonuna kadar görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

MORANE SAULNIER T‹P L

NIEUPORT 17

SS:: 4455



Yap›mc› Firma ve Ülke Nieuport / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (110 Beygir Gücü, Hispano-Suiza 12Y31)




Boyu 8.15 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 325 km.

Tavan› 5300 m.



Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1916





Nieuport 17 uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. Envantere giren 2 adet uçak, Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda ganimet olarak ele geçirilmifltir. 07 May›s 1918tarihinde ‹stanbul A¤va aç›klar›nda karaya vurmufl bir flat üzerinde 3 adet Nieuport 17 uça¤› bulunmufltur. Uçabilecek durumda olan iki uça¤›neksik pervaneleri Plt. Astsb. Vecihi (HÜRKUfi) taraf›ndan yap›lm›flt›r. ‹stanbul’un hava savunmas› ile görevlendirilen ve Yeflilköy’de konufllu9’uncu Harp Tayyare Bölü¤ünde görev yapm›flt›r. Nieuport 17 uça¤›, 25 Ekim 1918 tarihinde ‹stanbul’a yap›lan Müttefik hava sald›r›s› s›ras›ndaav önleme görevi yapm›flt›r.

ll

ll

ll

NIEUPORT 17

RUMPLER C.IV

SS:: 4466



Yap›mc› Firma ve Ülke Rumpler Flugzeugwerke /ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (260 Beygir Gücü, Mercedes D-IV)

A¤›rl›¤›, Bofl 1080 kg.



Boyu 8.41 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 585 km.

Tavan› 6400 m.

Silahlar› 2 Adet Makineli Tüfek, 4 Adet 25 kg.’lik Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1916





Rumpler C.IV uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine giren tek Rumpler C.IV uça¤› Alman PaflaBölüklerinden kalm›flt›r. ‹stiklal Savafl› Türk Havac›l›¤›n›n do¤ufl yeri olan Konya Tayyare ‹stasyonunda tamiri yap›larak Kurtulufl Savafl›’ndagörev yapm›flt›r. A¤ustos 1920 tarihinde 1’inci Tayyare Bölü¤ünde göreve bafllayan uçak ayn› y›l›n Eylül ay›nda mecburi inifl sonras› k›r›m geçir-erek hizmet d›fl› kalm›flt›r.

ll

ll

ll

RUMPLER C.IV

SABLATING SF.5

SS:: 4477



Yap›mc› Firma ve Ülke L.V.G.Fb. / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (160 Beygir Gücü, Benz Bz-II)

A¤›rl›¤›, Bofl 1605 kg.



Boyu 9.7 m.






Dahili -

Harici -



Havada Kal›fl Süresi 540 km.

Menzili -

Tavan› 3550 km.

Silahlar› -


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1916





Sablating SF.5 uça¤›, iki kiflilik silahs›z deniz keflif ve e¤itim uça¤›d›r. 5 adet Sablating SF.5 uça¤› 1918 y›l›nda envantere girmifltir. 4 uçak envanteregirifllerinden k›sa bir süre sonra Yeflilköy’e yap›lan hava sald›r›s›nda tahrip olmufltur. Kalan son uçak 1918 y›l› sonuna kadar görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

SABLATING SF.5

SHORT 184

SS:: 4488



Yap›mc› Firma ve Ülke Royal Aircraft Factory / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (240 Beygir Gücü, Sunbeam Maori)

A¤›rl›¤›, Bofl 1680 kg.



Boyu 12.38 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› -

Silahlar› 1 Adet Makineli Tüfek, 1 Adet 365 kg.’l›k Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Short 184 uça¤›, iki kiflilik silahl› deniz keflif, bombard›man ve torpil uça¤›d›r. 20 Ocak 1918 tarihinde gerçeklefltirilen ve tarihimizde ‹mrozBask›n› olarak bilinen olaydan sonra Yavuz z›rhl›s› ald›¤› may›n hasar› nedeni ile Çanakkale Bo¤az›nda karaya oturtulmufltur. Takip edengünlerde Müttefikler taraf›ndan Yavuz Z›rhl›s›n›n bat›r›lmas› için yo¤un bir hava harekat› düzenlenmifltir. Short 184 uça¤› 28 Ocak 1918 tarihindeYavuz Z›rhl›s›n› bombalamak isterken yerden aç›lan atefl sonucu mecburi inifl yapm›fl ve ganimet olarak ele geçirilmifltir. Ele geçirildikten sonrauçup uçmad›¤› hakk›nda bir bilgi bulunmamaktad›r.

ll

ll

ll

SHORT 184

VOISIN III

SS:: 4499



Yap›mc› Firma ve Ülke Renault / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (150 Beygir Gücü, Salmon P9)




Boyu 9.53 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 500 km.

Tavan› 3500 m.

Silahlar› 1 Adet makineli Tüfek


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





Voisin III uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine 3 adet VOISIN III uça¤› girmifltir. Voisin III uçaklar› SovyetEkim devriminden sonra ileri yürüyüfle geçen Osmanl› Ordusu taraf›ndan Nisan 1918 tarihinde Kars ve Tebriz meydanlar›nda ganimet olarak elegeçirilmifltir. 7’nci Tayyare Bölü¤ünde kullan›lan uçaklar 1918 y›l› sonuna kadar görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

VOISIN III

AIRCO D.H.4

SS:: 5500



Yap›mc› Firma ve Ülke The De Havilland Aircraft Co.Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (220 Beygir Gücü, Sidley Puma)




Boyu 9.35 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 7163 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1916





Airco D.H.4 uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. 2 adet Airco D.H.4 uça¤› ganimet olarak ele geçirilmifltir. ‹lk uçak 22 fiubat 1918tarihinde Keflan yak›nlar›nda yerden aç›lan atefl ile mecburi inifle zorlanm›fl, ikinci uçak ise 28 Temmuz 1918 tarihinde Çanakkale cephesinde elegeçirilmifltir. Airco D.H.4 uçaklar› Çanakkale Galata Meydan›nda konufllu 1’inci Tayyare Bölü¤ünde keflif görevlerinde 1918 y›l›na kadarkullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

AIRCO D.H.4

AVRO 504

SS:: 5511



Yap›mc› Firma ve Ülke A.V. Roe and Co., Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (110 Beygir Gücü, Gnôme LeRhone)




Boyu 9 m.

Geniflli¤i 11 m.

Yüksekli¤i 3.2 m.




Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 3960 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1914





Avro 504 uça¤›, iki kiflilik keflif ve e¤itim uça¤›d›r. Afyon-Dumlup›nar çarp›flmalar› s›ras›nda kaybolan Yunan uça¤› Ayd›n Çine’ye mecburi iniflyapm›fl ve ganimet olarak ele geçirilmifltir. Çine ismi verilen bu uçak Yzb. Faz›l Bey taraf›ndan Afyon’a getirilmifltir. Bir süre keflif görevlerindekullan›lan uçak, irtifa kabiliyetinin düflük olmas› nedeni ile Sivil Pilot ‹hyâ taraf›ndan e¤itim uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. Afyon’da geçirdi¤i k›r›msonras›nda hizmet d›fl› kalm›flt›r. Di¤er uçak Büyük Taarruz sonras› Seydiköy meydan›nda ele geçirilmifl ve 1923 y›l› sonunda hizmet d›fl›b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

AVRO 504

SPAD XIII C1

SS:: 5522



Yap›mc› Firma ve Ülke Blériot / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (220 Beygir Gücü, Hispano-Suzia)




Boyu 6.20 m.

Geniflli¤i 8.03 m.





Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 5000 m.

Silahlar› 1 Adet Madsen Makineli Tüfek


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1917





Spad XIII C1 uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. Envantere 23 adet Spad XIII C1 uça¤› girmifltir. ‹lk üç uçak Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda ganimetolarak ele geçirilmifltir. 20 uçak ise Kurtulufl Savfl› s›ras›nda Almanya’da yaflayan Türkler taraf›ndan toplanan paralarla ‹talyan silah tüccar›ndansat›n al›narak Türkiye’ye gönderilmifltir. Gemi ile Mersin’e getirilen uçaklar Konya’ya nakledilmifltir. Silahs›z olarak gelen Spad XIII C1uçaklar›na Alman uçaklar›ndan ç›kar›lan makineli tüfekler monte edilmifltir. Makineli tüfekler at›fl esnas›nda senkronizasyon sorununa nedenolmas›na ra¤men, haz›rlanan 6 uçak Büyük Taarruz’a kat›lm›flt›r. Yzb. Faz›l Bey 26 A¤ustos 1922 tarihinde Spad XIII C1 uça¤› ile bir Yunanuça¤›n› vurmufl ve mecburi inifle zorlam›flt›r. Av ve Av e¤itim uça¤› olarak kullan›lan Spad XIII C1 uçaklar› 1926 y›l›na kadar hizmet vermifltir.

ll

ll

ll

SPAD XIII C1

PFALZ D.III

SS:: 5533



Yap›mc› Firma ve Ülke Pfalz Flugzeugwerke G.m.b.H / ALMANYA





Boyu 6.95 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 300 km.

Tavan› 5180 m.



Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi -





Pfalz D.III uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. Envantere giren 4 Pfalz D.III uça¤› Alman Pafla Bölüklerinden kalm›fl ve bir tanesi ‹stiklal Savafl› TürkHavac›l›¤›n›n do¤ufl yeri olarak kabul edilen Konya Tayyare ‹stasyonunda tamiri yap›larak Kurtulufl Savafl›’nda görev alm›flt›r. Plt. Astsb. Vecihi(HÜRKUfi) taraf›ndan Pfalz D.III uça¤› ile 15 A¤ustos 1920 tarihinde Kurtulufl Savafl›n›n ilk hava görevi icra edilmifltir. Pfalz D.III uça¤› 10 A¤ustos1921 tarihinde ç›kt›¤› görev uçuflu s›ras›nda motorundan isabet alm›fl ve iki cephe aras›na zorunlu inifl yapm›flt›r. Pfalz D.III uça¤› düflman elinegeçmemesi için Plt. Astsb. Vecihi (HÜRKUfi) taraf›ndan yak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

PFALZ D.III

BREGUET XIV

SS:: 5544



Yap›mc› Firma ve Ülke Bleriot / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (80 Beygir Gücü, Renault)

A¤›rl›¤›, Bofl 1291 kg.



Boyu 9.5 m.

Geniflli¤i 11 m.





Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 5000 m.

Silahlar› 2 Adet Makineli Tüfek ve Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi -




MMiikkttaarr››

Breguet XIV A2 20

Breguet XIV B2 14

TTooppllaamm 3344

Breguet XIV uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. 20 adet Breguet XIV A-2 keflif ve 14 adet Breguet XIV B-2 bombard›man uça¤› olmaküzere 34 adet Breguet XIV uça¤› envantere girmifltir. ‹lk olarak 21 Eylül 1921 tarihinde Sakarya’n›n Sar›köy ilçesine zorunlu inifl yapan Breguet XIV B-2uça¤› ganimet olarak ele geçirilmifltir. “Sakarya” ad› verilen uçak 2’nci Tayyare Bölü¤ünde görevlendirilmifl ve 22 Temmuz 1922 tarihinde girdi¤i havamuharebesinde düflmüfltür. 26 A¤ustos 1922 tarihinde Yzb. Faz›l Bey taraf›ndan inifle zorlanan bir Breguet XIV A-2 uça¤› onar›larak envantere al›nm›fl ve“Garipçe” ad› verilmifltir. Uflak’›n kurtuluflundan sonra 2 adet Breguet XIV A-2 uçufla haz›r olarak ele geçirilmifltir. 10 adet Breguet 14 B-2 bombard›manuça¤› May›s 1912 tarihinde Fransa’dan sat›n al›nm›fl ve 4 uçak hemen uçufla haz›rlanarak 2’nci Tayyare Bölü¤ünde görevlendirilmifl ve Büyük Taarruzakat›lm›flt›r. ‹zmir’in kurtuluflundan sonra Gaziemir Meydan›nda 4 adet Breguet XIV B-2 uça¤› ele geçirilmifltir. Kurtulufl Savafl›ndan sonra 1924 y›l›ndaFransa’dan 16 adet Breguet XIV A-2 uça¤› sat›n al›nm›flt›r. Breguet XIV uçaklar› 1’inci, 2’nci ve 3’üncü Tayyare Bölüklerinde görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

BREGUET XIV

DE HAVILLAND D.H.9

SS:: 5555



Yap›mc› Firma ve Ülke The De Havilland Aircraft Co. Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (220 Beygir Gücü, Siddeley-Puma)

A¤›rl›¤›, Bofl 1090 kg.



Boyu 9.04 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 5300 m.

Silahlar› 1 Adet Vickers Makineli Tüfek, 1 Adet Lewis Makineli Tüfek


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1917





De Havilland D.H.9 uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Envantere giren 4 adet De Havilland D.H.9 uça¤› ganimet olarak elegeçirilmifltir. ‹lk uçak Sakarya Savafl› bafllang›c›nda kaybolup, Mu¤la civar›nda zorunlu inifl yapm›flt›r. Plt. Astsb. Vecihi (HÜRKUfi) ve BaflmakinistEflref Bey taraf›ndan onar›larak Sakarya cephesine getirilmifltir. “‹smet” ad› verilen bu uçak keflif ve bombard›man uça¤› olarak Sakarya Savafl›s›ras›nda günde iki sorti uçarak büyük hizmette bulunmufltur. Büyük Taarruz’da da görev alm›flt›r. 9 Eylül 1922 tarihinde ‹zmir’in kurtuluflundansonra 3 adet De Havilland D.H.9 uça¤›, ‹zmir Seydiköy (Gaziemir) meydan›nda uçufla haz›r olarak ele geçirilmifltir. Uçaklardan 2 tanesi, 2’nciTayyare Bölü¤ü’nde görevlendirilmifl ve çift kumanda e¤itim uça¤›na dönüfltürülmüfltür. 1924 y›l›na kadar hizmet veren De Havilland D.H.9uçaklar› keflif bombard›man ve e¤itim görevlerinde kullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

DE HAVILLAND D.H.9

FIAT R-2

SS:: 5566



Yap›mc› Firma ve Ülke Société Anonyma FIAT / ‹TALYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (300 Beygir Gücü, Fiat AN.12)




Boyu 8.80 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 4000 m.

Silahlar› 1 Adet Lewis Makineli Tüfek


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi -





FIAT R-2 uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif uça¤›d›r. Erzurumlu Tüccar Nafiz Bey taraf›ndan 1920 y›l›nda Kurtulufl Savafl›n›n desteklenmesi amac›ylaiki adet FIAT R-2 uça¤› ‹talya’dan sat›n al›narak orduya hediye edilmifltir. Uçaklara ba¤›flç›s›n›n onurland›r›lmas› amac›yla “Erzurumlu Nafiz-1” ve“Erzurumlu Nafiz-2” isimleri verilmifltir. Uçaklar, Sakarya Savafl› öncesinde 1921 Y›l› Temmuz ay› içerisinde Polatl›’da, daha sonra 12 A¤ustos1921 tarihinde Mal›köy’de görev yapm›fllard›r. ‹ntikal eden Yzb. Faz›l Bey komutas›ndaki Mürettep (Birlefltirilmifl) Tayyare Bölü¤ünde Erzurumlu Nafiz-2 uça¤›, Sivil Pilot Fehmi kumandas›nda Mal›köy Meydan›ndan kalk›fl yaparak bafllad›¤› keflif uçuflu s›ras›nda 14 A¤ustos 1921 tarihindedüflerek parçalanm›flt›r. Erzurumlu Nafiz-1 uça¤› ise Sakarya Savafl› s›ras›nda 18 A¤ustos 1921 tarihinde ç›kt›¤› görev uçuflu s›ras›nda motor ar›zas›nedeniyle yanarak düflmüfl ve Sivil Pilot Behçet Bey ile Ras›t Yzb. Süleyman S›rr› Bey flehit olmufltur.

ll

ll

ll

FIAT R-2

ALBATROS C.XV

SS:: 5577


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Albatros Flugzeugwerke / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (160 Beygir Gücü, Mercedes D-IVa)




Boyu 8.84 m.






Dahili -

Harici -

PPEERRFFOORRMMAANNSSIIMaximum H›z› 175 km/s


Menzili 600 km.

Tavan› 5250 m.Silahlar› 1 Vickers Mükineli Tüfek, 1 Adet Madsen Makineli Tüfek

ve Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1914





Albatros C.XV uça¤›, iki kiflilik silahl› keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Tayyare Bölüklerinin takviyesi amac›yla, 22 adetuçak ve bir uçak bölü¤ünün bütün malzemesi Almanya’dan sat›n al›nm›flt›r. Uçaklar Almanya’dan tren yolu ile K›r›m’a, K›r›m’dan deniz yolu ileTürkiye’ye getirilmifltir. Uçak ve malzemeler birkaç y›l aç›k vagonlar içerisinde kald›¤›ndan, hava flartlar›ndan y›pranm›fllard›r. Bu nedenle, 22uçaktan sadece 2 uçak faal edilebilmifltir. Faal edilen iki uçaktan bir tanesi Sinop’tan bat› cephesine getirilirken iniflte k›r›m geçirmifl, di¤er uçak ise Uflak’›n kurtuluflundan sonra göreve bafllam›fl ancak Pilot ‹smail Zeki ve Ras›t Osman Nuri Bey kumandas›nda Salihli bölgesinde keflif uçufluyaparken dikey stabilizesinin k›r›lmas› sonucu zorunlu inifl yapm›fl ve bir daha kullan›lamam›flt›r.

ll

ll

ll

ALBATROS C.XV

NIEUPORT 24

SS:: 5588




Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (130 Beygir Gücü, LeRhone 9 JB)




Boyu 5.88 m.

Geniflli¤i 8.21 m.





Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 5500 m.

Silahlar› 1 Adet Vickers Makineli Tüfek


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1917





Nieuport 24 tek kiflilik av uça¤›d›r. Envantere giren 2 adet Nieuport 24 uça¤› ganimet olarak ele geçirilmifltir. ‹lk uçak 29 A¤ustos 1922 tarihindeAfyon kurtar›ld›¤›nda, ikinci uçak ise 9 Eylül 1922 tarihinde ‹zmir Seydiköy (Gaziemir) Meydan›nda uçufla haz›r bulunmufltur. Nieuport 24 uçaklar›2’nci Tayyare Bölü¤ü ve 3’üncü Tayyare Bölü¤ünde av uça¤› olarak kullan›lm›fl, daha sonra 1927 y›l›na kadar av e¤itim uça¤› olarak hizmetvermifltir.

ll

ll

ll

NIEUPORT 24

NIEUPORT 27

SS:: 5599




Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (130 Beygir Gücü, LeRhone JB-9)




Boyu 5.87 m.

Geniflli¤i 8.21 m.

Yüksekli¤i 2.40m.




Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 5500 m.

Silahlar› 2 Adet Vickers Makineli Tüfek


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1917





Nieuport 27 uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. Envantere giren 1 adet Nieuport 27 uça¤› ganimet olarak ele geçirilmifltir. 09 Eylül 1922 tarihinde TürkOrdusu ‹zmir’e girdi¤inde ‹zmir Seydiköy (Gaziemir) Meydan›nda uçufla haz›r olarak bulunmufltur. 2’nci Tayyare Bölü¤ü ve 3’üncü TayyareBölü¤ünde av uça¤› olarak kullan›lan Nieuport 27 uça¤›, 1927 y›l›na kadar av e¤itim uça¤› olarak hizmet vermifltir.

ll

ll

ll

NIEUPORT 27

SAML AVIATIK B.I

SS:: 6600



Yap›mc› Firma ve Ülke Societe Anonyme F.I.A.T. / ‹TALYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (100 Beygir Gücü, F.I.A.T.)

A¤›rl›¤›, Bofl 1088 kg.



Boyu 7.97 m.






Dahili -

Harici -




Menzili 400 km.

Tavan› -



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1915





SAML Aviatik B.I uça¤›, iki kiflilik silahs›z keflif ve e¤itim uça¤›d›r. Envantere 7 adet SAML Aviatik B.I uça¤› girmifltir. ‹lk uçak 1921 y›l›nda ‹talya’dankeflif uça¤› olarak sat›n al›nm›flt›r. Düflük h›z› ve yüksek irtifaya ç›kamamas› nedeniyle Kurtulufl Savafl› s›ras›nda, önce Adana’da sonra Konya’dae¤itim uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. Kurtulufl Savafl› sonras›nda ‹talya’dan 6 adet SAML Aviatik B.I uça¤› daha sat›n al›nm›flt›r. Güçsüz motoruBirinci Dünya Savafl›ndan kalma Mercedes motorlar› ile de¤ifltirilerek 1924 y›l›na kadar e¤itim uça¤› olarak kullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

SAML AVIATIK B.I

CAPRONI CA-3

SS:: 6611

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› UUllaaflfltt››rrmmaa


Yap›mc› Firma ve Ülke Societte ‹taliana Caproni / ‹TALYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (450 Beygir Gücü, Lorraine - Dietrich)

A¤›rl›¤›, Bofl 3300 kg.



Boyu 15.1 m.

Geniflli¤i 25 m.

Yüksekli¤i 5.6 m.




Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 4000 m.

Silahlar›


Personel 2 Mürettebat, 9 Yolcu

Yük -


Yap›m Tarihi -





Caproni CA-3 uça¤› ile dünya turuna ç›kan ‹talyan havac›lar May›s 1923 tarihinde motor ar›zas› nedeniyle Edirne’ye zorunlu inifl yapm›fl ve uça¤›Edirne’de b›rakarak ülkelerine dönmüfllerdir. Uçak ‹talyan hükümeti taraf›ndan Türkiye’ye hediye edilmifltir. Edirne’ye gönderilen Plt. Astsb.Vecihi (HÜRKUfi), bafl makinist Eflref Bey ve yard›mc›s› ‹rfan taraf›ndan tamir edilen uçak, 7 Haziran 1923 tarihinde yap›lan deneme uçuflusonras›nda Plt. Astsb. Vecihi (HÜRKUfi) taraf›ndan uçurularak ‹zmir’e getirilmifltir. “Vecihi” ismi verilen uçak yedek parças›zl›k yüzünden bir daha kullan›lamam›flt›r.

ll

ll

ll

CAPRONI CA-3

CAUDRON C.27

SS:: 6622

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› EE¤¤iittiimm



Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (120 Beygir Gücü, Gnôme-LeRhone)




Boyu 8.82 m.

Geniflli¤i 12 m.





Dahili 207 kg.

Harici 70 kg.




Menzili -

Tavan› 6000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1922





Caudron C.27 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine 39 adet Caudron C.27 uça¤› girmifltir. ‹lk dört uçak, 1924 y›l›ndaFransa’ya e¤itime gönderilen ilk pilotlar›n dönüflünde teslim al›nm›flt›r. Daha sonra 35 uçak daha al›nm›flt›r. ‹lk bafllarda standart e¤itim uça¤›olarak kullan›lmas› düflünülmesine ra¤men düflük h›z› ve motorunun kolayl›kla alev almas› yüzünden 1929 y›l›ndan itibaren Morane SaulnierM.S. 147 uçaklar› ile de¤ifltirilmeye bafllanm›fl ve 1931 y›l›nda hizmet d›fl› kalm›flt›r.

ll

ll

ll

CAUDRON C.27

CAUDRON C.59

SS:: 6633




Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (80 Beygir Gücü, Hispano-Suiza)




Boyu 7.8 m.


Yüksekli¤i 2.7 m.




Dahili 170 kg.

Harici 130 kg.




Menzili -

Tavan› 4000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1922





Caudron C.59 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine 40 adet Caudron C.59 uça¤› girmifltir. 1924 y›l›nda GaziemirMeydan›nda konufllu Hava Okulunda temel e¤itim uça¤› olarak kullan›lmaya bafllanm›flt›r. Çok kullan›fll› bulunan Caudron C.59 uçaklar› HavaOkulu’nun Eskiflehir Meydan›na intikalinden sonra hem Hava Okulunda hem de di¤er hava birliklerinde e¤itim uça¤› olarak kullan›lmaya devametmifltir. 1936 y›l›ndan itibaren Gotha Go145 uçaklar› ile de¤ifltirilmeye bafllanan Caudron C.59 uçaklar› 1938 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

CAUDRON C.59

SAVOIA MARCHETTI

SS:: 6644

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› DDeenniizz KKaarraakkooll vvee BBoommbbaarrdd››mmaann

ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹ ((SS--1166bbiiss//mm))

Yap›mc› Firma ve Ülke Societe Idrovolanti Alta Italia / ‹TALYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (300 Beygir Gücü, F.I.A.T.)

A¤›rl›¤›, Bofl 2600 kg.



Boyu 12.60 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 4900 m.

Silahlar› 2 Adet Makineli Tüfek, 6 Adet 50 kg.’l›k Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi -




MMiikkttaarr››

S-16 bis/m 20

S-59 8

TTooppllaamm 2288

Savoia Marchetti uça¤›, tekne gövdeli deniz karakol ve bombard›man uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine iki farkl› modelde toplam 28adet Savoia-Marchetti uça¤› girmifltir. Kurtulufl Savafl›n›n zafer ile sonuçlanmas›ndan hemen sonra Albay Muzaffer ERGÜDER baflkanl›¤›nda birheyet, havac›l›k alan›ndaki geliflmelerin yerinde incelenmesi ve uçak tedarik edilmesi amac›yla Avrupa’ya gönderilmifltir. Heyet taraf›ndanSavoia-Marchetti S-16 deniz uçaklar› be¤enilerek sat›n al›nm›flt›r. Envantere giren ilk 8 uçak Güzelyal›’da 1’inci Deniz Tayyare Bölü¤ü’ndegörevlendirilmifltir. 1926 y›l›nda 12 adet Savoia-Marchetti S-16 deniz uça¤› daha envantere girmifltir. 1928 y›l›nda 1’inci Deniz Tayyare Bölü¤ü’nünismi 11’inci Deniz Tayyare Bölü¤ü olarak de¤ifltirilmifl ve 8 adet Savoia-Marchetti S-59 deniz uça¤› envantere girmifltir. Deniz karakol vebombard›man uça¤› olarak kullan›lan Savoia-Marchetti deniz uçaklar›, 1938 y›l›nda Supermarine Walrus uçaklar›n›n envantere girmesi ile hizmetd›fl› kalm›flt›r.

ll

ll

ll

SAVOIA MARCHETTI S-16

JUNKERS A.20

SS:: 6655


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Junkers Flugzeugwerke A.G. / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (230 Beygir Gücü, Junkers L2)




Boyu 8.35 m.






Dahili 200 lt.

Harici -



Menzili 840 km.

Tavan› 5000 m.

Silahlar› 1 Adet Madsen Makineli Tüfek


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1923





Junkers A.20 uça¤›, iki kiflilik keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine 65 adet Junkers A.20 uça¤› girmifltir. Ocak 1925tarihinde siparifl edilen 20 adet Junkers A.20 uça¤› 3 Mart 1925 ve 26 Mart 1925 tarihlerinde 10 uçakl›k iki parti halinde teslim al›nm›fl ve montajlar›‹zmir’de yap›lm›flt›r. ‹lk gelen uçaklar silahlar›n›n gönderilmemesi nedeni ile Temmuz 1926 tarihine kadar harekat görevine verilememifltir. 45adet Junklers A.20 uça¤› gönderilen parçalarla Türkiye Otomobil ve Motor Ticaret Anonim fiirketi (TOMTAfi) Kayseri Uçak Fabrikas›ndaüretilmifltir. Keflif ve Bombard›man uça¤› olarak görev yapan Junkers A.20 uçaklar› Gaziemir Meydan›nda konufllu 4’üncü Tayyare Bölü¤ü ileEskiflehir’deki 6’nc› Tayyare Bölü¤ünde görevlendirilmifltir. 1928 y›l›ndan sonra 21’inci, 24’üncü, 27’nci, 28’inci ve 29’uncu Tayyare Bölüklerindegörev yapan uçaklar 1930 y›l›ndaki A¤r› Harekat›na kat›lm›flt›r. 1929 y›l›ndan itibaren Breguet 19 uçaklar› ile de¤ifltirilmeye bafllanan Junkers A.20 uçaklar› 1933 y›l›nda 29’uncu Tayyare Bölü¤ü’nde hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

JUNKERS A.20

JUNKERS F.13 “Limuzin”

SS:: 6666

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› NNaakklliiyyee


Yap›mc› Firma ve Ülke Junkers Flugzeugwerke A.G. / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (185 Beygir Gücü, BMW-IIIa)

A¤›rl›¤›, Bofl 1065 kg.



Boyu 9.60 m.


Yüksekli¤i 4.1 m.




Dahili 332 lt.

Harici -




Menzili -

Tavan› 4000 m.



Personel 2 Mürettebat, 4 Yolcu

Yük 1200 kg.


Yap›m Tarihi 1922





Junkers F.13 Limuzin uça¤›, nakliye uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine 3 adet Junkers F.13 Limuzin uça¤› girmifltir. Türkiye Otomobil veMotor Ticaret Anonim fiirketi (TOMTAfi) Kayseri Uçak fabrikas› taraf›ndan 20 adet üretilmesi planlanm›fl olmas›na ra¤men üretim yap›lmam›flt›r.Envantere giren 3 adet Junkers F.13 Limuzin uça¤›ndan bir tanesi fiubat 1926 tarihinde Almanya taraf›ndan Türkiye’ye hediye edilmifltir. Bir uçakharitac›l›k faaliyetlerinde kullan›lmak üzere foto¤raf uça¤› olarak tadil edilmifltir. 3 adet Junkers F.13 Limuzin uça¤›ndan ikisi yeni kurulan TürkHava Postalar› (Daha sonra Türk Hava Yollar› Ad›n› alm›flt›r)’na 1933 y›l›nda devredilmifltir. Son Junkers F.13 uça¤› ise 1938 y›l›na kadar HaritaK›taat› Komutanl›¤›nda görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

JUNKERS F.13 “Limuzin”

SPAD 51 C-I

SS:: 6677



Yap›mc› Firma ve Ülke Bleriot / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (600 Beygir Gücü, Gnôme-Rhone Jupiter)

A¤›rl›¤›, Bofl 1012 kg.



Boyu 6.45 m.

Geniflli¤i 9.47 m.

Yüksekli¤i 3.1 m.




Dahili 240 kg.

Harici -




Menzili 500 km.

Tavan› 9000 m.

Silahlar› 2 Adet 7.90 Makineli Tüfek


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1923





Spad 51 C-I uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. 1926 y›l›nda Spad XIII uçaklar›n›n yerini alacak modern bir av uça¤›na ihtiyaç duyulmufl ve Milliihtiyaçlar› karfl›layabilecek en iyi uça¤›n tespit edilebilmesi için uluslararas› bir yar›flma düzenlenmifltir. Yar›flma için gelmifl olan 3 adet SPAD 51C-1 uça¤› denenmek üzere sat›n al›nm›flt›r. Spad 51 C-1 uçaklar› tatmin edici bulunmam›flt›r. Sat›n al›nan 3 uçak ise Eskiflehir Meydan›’ndakonufllu Tatbikat Bölü¤ü’nde görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

SPAD 51 C-1

BREGUET XIX

SS:: 6688


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Bleriot / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (650 Beygir Gücü, Hispano-Suiza)

A¤›rl›¤›, Bofl 1387 kg.



Boyu 9.60 m.






Dahili 255 kg.

Harici 49 kg.



Menzili -

Tavan› 7200 m.Silahlar› 1 Adet 7.7 mm. Makineli Tüfek (önde),

2 Adet 7.7 mm. Makineli Tüfek (arkada), 800 kg. Bomba


Personel 2

Yük 1000 kg.

HH‹‹ZZMMEETT BB‹‹LLGG‹‹LLEERR‹‹Yap›m Tarihi 1919




MMiikkttaarr››

Breguet XIX-A2 20

Breguet XIX-B2 45

Breguet XIX-7A2 20

Breguet XIX-7B2 20

TTooppllaamm 110055

Breguet XIX uça¤›, iki kiflilik keflif ve bombard›man uça¤›d›r. 1926-1941 y›llar› aras›nda dört farkl› modelde, toplam 105 adet Breguet XIX uça¤›Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. Breguet uçaklar› 1’inci, 2’nci, 21’inci, 24’üncü, 27’nci, 28’inci Tayyare Bölükleri ile Hava OkuluTatbikat Taburu’nda görev yapm›flt›r. 1933 y›l›nda 3 uçakl›k Breguet filosu 5350 Km’lik Türkiye turu yapm›flt›r. 1934 y›l›nda 5 uçakl›k Breguet XIXfilosu Sovyetler Birli¤ine giderek 1 May›s 1934 kutlamalar›na kat›lm›flt›r. ‹lk askeri bayan pilot olan Sabiha GÖKÇEN 1937 y›l›nda 19 numaral›Breguet XIX uça¤› ile Dersim Harekat›na kat›lm›flt›r. 1938 y›l›ndan Vultee V-11GBT uçaklar› ile de¤ifltirilmeye bafllanan Breguet XIX uçaklar›n›nsonuncusu 1941 y›l›nda Westland Lysander uçaklar› ile de¤ifltirilerek hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

BREGUET XIX-A2

DEWOITINE D-21

SS:: 6699


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Dewoitine / FRANSA


A¤›rl›¤›, Bofl 1090 kg.



Boyu 7.92 m.

Geniflli¤i 12.8 m.





Dahili -

Harici -



Menzili 400 km.

Tavan› 9000 m.

Silahlar› 2 Adet 7.9 mm. Makineli Tüfek


Personel 1

Yük 156 kg.


Yap›m Tarihi 1925





Dewoitine D-21 uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. 1926 y›l›nda Spad XIII uçaklar›n›n yerini alacak modern bir av uça¤›na ihtiyaç duyulmufltur. Milliihtiyaçlar› karfl›layabilecek en iyi uça¤›n tespit edilebilmesi için uluslararas› bir yar›flma düzenlenmifltir. Yar›flmaya Nieuport Delage Ni.D-42C,Nieuport Delage Ni.D-62, SPAD.51, Bleriot SPAD.56, Bleriot SPAD.61, Dewoitine D.21, Rohrbach Rofix ve Junkers A-35 uçaklar› kat›lm›flt›r. Yar›flmakriterlerini en iyi karfl›layan Dewoitine D.21 uçaklar›ndan sat›n al›nmas›na karar verilmifltir. Yar›flma için gelen 2 adet Dewoitine D.21 uça¤›na ilave olarak 10 adet uçak daha sat›n al›nm›flt›r. Dewoitine D.21 uçaklar› Eskiflehir Meydan›nda konufllu 10’uncu Av Bölü¤ünde görevlendirilmifltir.Daha sonra bu birli¤in ad› 42’nci Av Bölü¤ü olarak de¤ifltirilmifltir. Dewoitine D.21 uçaklar› 1936 y›l›nda P.Z.L. P-24 uçaklar›n›n envanteregirmesinden sonra hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

DEWOITINE D-21

JUNKERS A35

SS:: 7700



Yap›mc› Firma ve Ülke Junkers Flugzeugwerke A.G. / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (305 Beygir Gücü, Junkers L-5)




Boyu 8.22 m.




Yak›t Cinsi -


Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› -



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi -



Hizmetten Ç›k›fl -


Junkers A35 uça¤›, iki kiflilik av uça¤›d›r. 1926 y›l›nda Spad XIII uçaklar›n›n yerini alacak modern bir av uça¤›na ihtiyaç duyulmufltur. Milliihtiyaçlar› karfl›layabilecek en iyi uça¤›n tespit edilebilmesi için uluslararas› bir yar›flma düzenlenmifltir. Yar›flma için gelmifl olan 1 adet JunkersA35 uça¤› denenmek üzere sat›n al›nm›flt›r. Junkers A35 uçaklar› tatmin edici bulunmam›fl ve sat›n al›nan tek uçak Eskiflehir Meydan›’ndakonufllu Tatbikat Bölü¤ü’nde görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

JUNKERS A35

MORANE SAULNIER M.S.35

SS:: 7711



Yap›mc› Firma ve Ülke Aeroplanes Morane Saulnier / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (80 Beygir Gücü, Gnôme-LeRhone)




Boyu 7.46 m.

Geniflli¤i 10.7 m.

Yüksekli¤i 2.7 m.




Dahili 250 kg.

Harici -




Menzili -

Tavan› 8500 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1924





Morane Saulnier M.S.35 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. 1926 y›l›nda kurulan Türk Hava Kurumu taraf›ndan halktan toplanan ba¤›fllarla 10 adetsat›n al›nm›flt›r. May›s 1926 tarihinde gelen uçaklar Türk Hava Kuvvetleri’ne hibe edilmifltir. Eskiflehir Meydan›nda konufllu Tatbikat Bölü¤ü’ndegörev alan uçaklar 1928 y›l›ndan itibaren aktif görevden al›nmaya bafllanm›fl ve 1931 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll


SS:: 7722








Boyu 10.7 m.

Geniflli¤i -

Yüksekli¤i -


Yak›t Cinsi -


Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 4000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi -





Morane Saulnier M.S.53 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine 10 adet Morane Saulnier M.S.53 uça¤› girmifltir. 1926y›l›nda kurulan Türk Hava Kurumu taraf›ndan halktan toplanan ba¤›fllarla 10 adet sat›n al›nm›flt›r. Aral›k 1926 ve Ocak 1927 tarihleri aras›ndaTürkiye’ye getirilen uçaklar Türk Hava Kuvvetlerine hibe edilmifltir. Eskiflehir’de konufllu Hava Okulu’nda av pilotu e¤itimi için kullan›lanMorane Saulnier M.S.53’ler 1933 y›l›na kadar hizmette kalm›flt›r.

ll

ll

ll

NIEUPORT DELAGE NI. D.42

SS:: 7733



Yap›mc› Firma ve Ülke Societe Anonyme Nieuport-Delage / FRANSA


A¤›rl›¤›, Bofl 1398 kg.



Boyu 7.5 m.

Geniflli¤i 12 m.

Yüksekli¤i 3 m.




Dahili 282 kg.

Harici -




Menzili 900 km.

Tavan› 7000 m.

Silahlar› 2 Saat 7.9 mm. Makineli Tüfek


Personel 1

Yük 150 kg.


Yap›m Tarihi 1923





Nieuport Delage NI.D.42 uça¤›, av uça¤›d›r. 1926 y›l›nda Spad XIII uçaklar›n›n yerini alacak modern bir av uça¤›na ihtiyaç duyulmufltur. Milliihtiyaçlar› karfl›layabilecek en iyi uça¤›n tespit edilebilmesi için uluslararas› bir yar›flma düzenlenmifltir. Yar›flma için gelmifl olan 2 adet NieuportDelage NI.D.42C-1 uça¤› denenmek üzere sat›n al›nm›flt›r. Nieuport Delage NI.D.42 uçaklar› tatmin edici bulunmam›fl ve sat›n al›nan iki uçakEskiflehir Meydan›’nda konufllu Tatbikat Bölü¤ü’nde görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

NIEUPORT DELAGE NI. D.42

ROHRBACH “Rodra” Ro.III

SS:: 7744



Yap›mc› Firma ve Ülke Rohrbach Metall / Flugzeugbau / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (550 Beygir Gücü, BMW)

A¤›rl›¤›, Bofl 6000 kg.



Boyu 7.20 m.


Yüksekli¤i 6 m.




Dahili 1050 lt.

Harici -




Menzili -

Tavan› 4500 m.

Silahlar› 4 Adet 7.9 Makineli Tüfek, 1000 kg. Bomba


Personel 4

Yük 3600 kg.


Yap›m Tarihi 1923





Rohrbach “Rodra” Ro.III uça¤›, tekne gövdeli deniz keflif ve bombard›man uça¤›d›r. 1924-25 y›llar›nda ‹zmir ve ‹stanbul halk›n›n toplad›¤›paralarla iki adet Rohrbach “Rodra” Ro.III uzun menzilli deniz uça¤› sat›n al›nm›flt›r. A¤ustos ve Eylül 1926 tarihlerinde envantere giren uçaklara‹zmir ve ‹stanbul isimleri verilmifltir. Bafllang›çta 1’inci ve 2’nci Deniz Tayyare Bölüklerinde hizmet veren uçaklar daha sonra 11’inci DenizTayyare Taburunda görevlendirilmifltir. Rohrbach “Rodra” Ro.III uçaklar› 1933 y›l›nda Supermarine Southhampton Mk.II uçaklar›n›n envanteregirmesinden sonra, 1934 y›l›nda hizmete d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

ROHRBACH “Rodra” Ro-III


SS:: 7755




Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (120 Beygir Gücü, Salmson)




Boyu 6.87 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 4000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1927





Morane Saulnier M.S. 147 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. Uçufl e¤itiminde kullan›lan Caudron C-27 uçaklar›n›n yerini almak üzere 1928 y›l›nda10 adet sat›n al›nm›flt›r. 1929 y›l›nda 10 uçak daha Türk Hava Kuvvetleri envanterine kat›lm›flt›r. E¤itim uça¤› olarak Hava Okulu 1’inc› s›n›fö¤rencilerinin e¤itiminde kullan›lm›flt›r. 1934 y›l›nda Consolidated Fleet Model 7 uçaklar›n›n hizmete girmesi ile e¤itim uça¤› görevindenal›nm›flt›r. 1937 y›l›nda envanterdeki mevcut Morane Saulnier M.S.147 uçaklar› Türk Hava Kurumu’na devredilmifltir.

ll

ll

ll

POTEZ 25-A2

SS:: 7766



Yap›mc› Firma ve Ülke Aeroplanes Henry Potez / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (450 Beygir Gücü, Lorraine)

A¤›rl›¤›, Bofl 1170 kg.



Boyu 9.4 m.

Geniflli¤i 14 m.

Yüksekli¤i 3.5 m.




Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 6500 m.

Silahlar› 4 Adet 7.9 mm. Makineli Tüfek, Bomba


Personel 2

Yük 750 kg.


Yap›m Tarihi 1925





Potez 25-A2 uça¤›, iki kiflilik keflif ve bombard›man uça¤›d›r. 1927 y›l›nda 20 adet Potez 25-A2 uça¤› al›nmas› planlanm›flt›r. Al›m aflamas›nda,öncelikle uça¤›n denenmesi ve Breguet XIX uçaklar› ile karfl›laflt›r›lmas›n›n yap›labilmesi için bir adet siparifl verilmifltir. Yap›lan deneme uçufllar›sonucunda uçak be¤enilmemifl ve 19 adet uça¤›n al›m›ndan vazgeçilmifltir. Gelen tek Potez 25-A2 uça¤› 1935 y›l›na kadar Eskiflehir Meydan›ndakonufllu Tatbikat Bölü¤ünde görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

POTEZ 25-A2

LETOV S.16T SMOLIK

SS:: 7777


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Vojenska Tovarna Na Letadle / ÇEKOSLOVAKYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (326 Beygir Gücü, Lorraine-Ditrich KVau)

A¤›rl›¤›, Bofl 1230 kg.



Boyu 10.22 m.

Geniflli¤i 15.3 m.





Dahili -

Harici -



Menzili -

Tavan› 7000 m.

Silahlar› 2 Adet Makineli Tüfek, 800 kg. Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1926





Letov S.16T Smolik uça¤›, iki kiflilik keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Balkan ve Do¤u Avrupa ülkeleriyle olan yak›n iliflkiler ve iflbirli¤i neticesindeÇekoslovakya’dan 16 adet Letov S.16T “Smolik” uça¤› sat›n al›nm›flt›r. 8 uçakl›k iki parti halinde gelen uçaklar›n ilk partisi 17 Mart 1929 tarihinde,ikinci partisi ise 1930 y›l› ortalar›nda gelmifltir. Eskiflehir meydan›nda konufllu bulunan Tatbikat Bölü¤üne verilmifltir. Letov S.16T uçaklar›ndan10 adedi daha sonra hava keflif görevleri için 24’üncü Tayyare Bölü¤ünde görevlendirilmifltir. Letov S.16T uçaklar› Bristol Blenheim uçaklar›n›nenvantere girmesinden sonra Yeflilköy Meydan›nda konufllu 1’inci Keflif Bölü¤ünde görevlendirilmifltir. Türk Hava Kuvvetleri 25 Mart 1934tarihindeki Yunanistan Milli Günü’ne Hv.Plt.Yb. fiefik ÇAKMAK komutas›ndaki 5 adet Letov S.16T Smolik uça¤› ile kat›lm›flt›r. Personelinbe¤enisini kazanm›fl olan Letov S.16T uçaklar› 1941 y›l›nda Westland Lysander uçaklar›n›n envantere girmesiyle hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

LETOV S.16T SMOLIK

CONSOLIDATED FLEET MODEL 7

SS:: 7788



Yap›mc› Firma ve Ülke The Consolidated Aircraft Corporation / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (125 Beygir Gücü, Kinner B-5)




Boyu 6.5 m.

Geniflli¤i 8.53 m.

Yüksekli¤i 2.4 m.




Dahili 25 ABD Galonu

Harici -




Menzili -

Tavan› 5424 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1932





Consolidated Fleet Model 7 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. 1932 y›l›nda Kayseri Tayyare Fabrikas›’n›n tekrar faaliyete geçirilmesinden sonraAmerikan Curtiss firmas› ile Hawk II, Fledgling 2C.1 ve Consolidated Fleet Model 7 uçaklar›n›n üretim anlaflmas› yap›lm›flt›r. Kayseri TayyareFabrikas›’nda 12 adet üretilen Consolidated Fleet Model 7 uçaklar› Hava Okulu’nda bafllang›ç e¤itim uça¤› olarak Morane Saulnier MS-147’lerinyerini alm›flt›r. 1945 y›l›nda Miles Magister uçaklar›n›n envantere girmesinden sonra e¤itim görevlerinden al›nan uçaklar 1945 y›l›na kadar irtibatgörevlerinde kullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

CONSOLIDATED FLEET MODEL 7

CURTISS HAWK CW-II

SS:: 7799


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke The Curtiss Aeroplane and Motor Comp. INC / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (600 Beygir Gücü, Wright-Cyclone)

A¤›rl›¤›, Bofl 1358 kg.



Boyu 6.8 m.

Geniflli¤i 9.6 m.





Dahili -

Harici -



Menzili -

Tavan› 7750 m.

Silahlar› 2 Adet 7.9 mm. Makineli Tüfek


Personel 1

Yük 300 kg.


Yap›m Tarihi 1929





Curtiss Hawk CW-II uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. 45 adet Curtiss Hawk CW-II uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. 1932 y›l›ndaKayseri Tayyare Fabrikas›’n›n tekrar faaliyete geçirilmesinden sonra Amerikan Curtiss firmas› ile Hawk II, Fledgling 2C.1 ve Consolidated FleetModel 7 uçaklar›n›n üretim anlaflmas› yap›lm›flt›r. ‹lk montaj kiti 30 A¤ustos 1932 tarihinde teslim al›nm›fl ve 21 Kas›m 1933 tarihinde montaj›tamamlanarak Gaziemir’de yeni kurulan 53’üncü Av Bölü¤ünde görevlendirilmifltir. 24 uça¤›n montaj› May›s 1934 tarihinde tamamlanm›flt›r. Daha sonra ilave yedi uça¤›n lisans alt›nda üretimi Kayseri Tayyare Fabrikas›’nda gerçeklefltirilmifltir. 1938 y›l›nda 650 HP motor gücünde ve 3palli pervaneye sahip olan geliflmifl model 14 Curtiss Hawk CW-II uça¤›n›n lisans alt›nda imalat› yap›lm›flt›r. Curtiss Hawk CW-II uçaklar› 1943y›l›nda Kittyhawk ve Tomahawk uçaklar›n›n envantere girmesinden sonra 1945 y›l›na kadar Hava Okulu’nda av e¤itim uça¤› olarakkullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

CURTISS HAWK CW-II

CURTISS 48 FLEDGLING 2.C1

SS:: 8800



Yap›mc› Firma ve Ülke The Curtiss Aeroplane and Motor Company, INC / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (230 Beygir Gücü, Wright-Whirlwind)




Boyu 7.85 m.

Geniflli¤i 11.9 m.





Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 4500 m.

Silahlar›


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1927





Curtiss 48 Fledgling 2.C1 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. 1932 y›l›nda Kayseri Tayyare Fabrikas›’n›n tekrar faaliyete geçirilmesinden sonraAmerikan Curtiss firmas› ile Hawk II, Fledgling 2C.1 ve Consolidated Fleet Model 7 uçaklar›n›n üretim anlaflmas› yap›lm›flt›r. Kayseri TayyareFabrikas›’nda üretimi yap›lan yedi uçaktan ilki Atatürk taraf›ndan ‹ran’a hediye edilmifltir. Di¤er alt› uçak 1943 y›l›na kadar Hava Okulu’ndagözlemci ve makineli tüfek niflanc›s› e¤itimlerinde kullan›lm›flt›r. 1943-1945 y›llar› aras›nda 3’üncü Tayyare Alay›’nda irtibat görevlerindekullan›lm›fl ve 1945 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

CURTISS 48 FLEDGLING 2.C1

POLIKARPOV R-5

SS:: 8811



Yap›mc› Firma ve Ülke -

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (980 Beygir Gücü, M-17F V)

A¤›rl›¤›, Bofl 1969 kg.



Boyu 10.56 m.

Geniflli¤i 15.5 m.



Yak›t Cinsi -


Dahili -

Harici -




Menzili 800 km.

Tavan› 6400 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi -





Polikarpov R-5 uça¤›, iki kiflilik keflif ve bombard›man uça¤›d›r. 1933 y›l›nda Cumhuriyetimizin 10’uncu Y›l› Kutlama törenlerine SovyetlerBirli¤inden Mareflal Voroflilov komutas›nda bir hava filosu kat›lm›flt›r. Sovyetler Birli¤i hava filosu 29 Ekim 1933 günü yap›lan tören uçufllar›na dakat›lm›flt›r. Kutlama törenlerine kat›lan 3 adet Polikarpov R-5 uça¤› Türkiye Cumhuriyeti’ne hediye edilmifltir. Eskiflehir Tatbikat Bölü¤ü’ndegörevlendirilen uçaklar bir süre sonra yedek parça s›k›nt›s› yüzünden hizmet d›fl› kalm›flt›r. Türk Havac›lar taraf›ndan R-5 isminin Rusca telaffuzuolan “Erpet” ismiyle an›lm›fllard›r.

ll

ll

ll

POLIKARPOV R-5

SUPERMARINE SOUTHHAMPTON Mk.II

SS:: 8822



Yap›mc› Firma ve Ülke The Supermarine Aviation Works (Vickers) Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (650 Beygir Gücü, Hispano-Suzia)

A¤›rl›¤›, Bofl 4180 kg.



Boyu 15.16 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 5400 m.

Silahlar› 8 Makineli Tüfek, Kanat Alt›nda 6 Adet Bomba


Personel 3

Yük -


Yap›m Tarihi -





Supermarine Southhampton Mk.II uça¤›, tekne gövdeli deniz keflif bombard›man ve torpido uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetlerine uzun süre hizmetveren Rohrbach Rodra Ro.III uçaklar›n›n yerini almak üzere 1933 y›l›nda Milli Bütçe’den 6 adet Supermarine Southhampton Mk.II uça¤› sat›nal›nm›flt›r. Ayn› y›l Kas›m ay› içinde gelen uçaklar ‹zmir’de yeni kurulmufl olan 31’inci Deniz Tayyare Bombard›man Bölü¤üne tahsis edilmifltir.1944 y›l›nda Mosquito uçaklar›n›n envantere girmesi ile hizmet d›fl› kalm›flt›r.

ll

ll

ll

SUPERMARINE SOUTHHAMPTON Mk.II

TUPOLEV ANT-9

SS:: 8833



Yap›mc› Firma ve Ülke S.S.C.B.

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (680 Beygir Gücü, Mikulin M17)

A¤›rl›¤›, Bofl 4400 kg.



Boyu 17.01 m.


Yüksekli¤i -


Yak›t Cinsi -


Dahili -

Harici -




Menzili 700 km.

Tavan› 5100 m.



Personel 2

Yük 10 yolcu veya 1080 kg. yük


Yap›m Tarihi -





Tupolev Ant-9 uça¤›, ulaflt›rma uça¤›d›r. 1933 y›l›nda Cumhuriyetimizin 10’uncu Y›l› Kutlama törenlerine Sovyetler Birli¤inden Mareflal Voroflilovkomutas›nda bir hava filosu kat›lm›flt›r. Sovyetler Birli¤i hava filosu 29 Ekim 1933 günü yap›lan tören uçufllar›na da kat›lm›flt›r. Türkiye’ye gelenSovyetler Birli¤i uçaklar› aras›nda bulunan bir adet Tupolev Ant-9 uça¤› Türkiye Cumhuriyeti’ne hediye edilmifltir. Bir süre Yeflilköy’de konufllubulunan ‹rtibat Nakliye Bölü¤ü’nde görev yapan uçak, daha sonralar› Türk Hava Yollar› ad›n› alacak olan Devlet Hava Postalar›’na devredilmifltir.

ll

ll

ll

TUPOLEV ANT-9

DE HAVILLAND D.H.84 DRAGON

SS:: 8844

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› EE¤¤iittiimm vvee UUllaaflfltt››rrmmaa


Yap›mc› Firma ve Ülke The De Havilland Aircraft Co.Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (200 Beygir Gücü, Gipsy-Six)




Boyu 10.52 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 5100 m.



Personel 2

Yük 1040 kg.


Yap›m Tarihi -





De Havilland D.H.84 Dragon uça¤›, e¤itim ve ulaflt›rma uça¤›d›r. Hava Okulunun modernizasyonu çal›flmalar› s›ras›nda gözlemci e¤itimlerinintoplu olarak yap›labilmesi için uçan s›n›f ihtiyac› duyulmas› üzerine sat›n al›nm›flt›r. ‹lk uçak 1934 y›l›nda di¤er 3 uçak 1936 y›l›nda envanteregirmifltir. 1943 y›l›nda Airspeed Oxford uçaklar›n›n envantere girmesinden sonra e¤itim görevinden al›narak, personel nakli görevlerindekullan›lm›flt›r. 1946 y›l›nda Airspeed Oxford Consul uçaklar›n›n envantere girmesi ile hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

DE HAVILLAND D.H.84 DRAGON

MONOSPAR ST-12

SS:: 8855

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› EE¤¤iittiimm ‹‹rrttiibbaatt vvee HHaarriittaa


Yap›mc› Firma ve Ülke The Mono-Spar Co.Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (130 Beygir Gücü, Gipsy - Major)




Boyu 8.03 m.






Dahili 40 Galon

Harici 20 Galon




Menzili -

Tavan› 6400 m.



Personel 1 Pilot ve 3 Yolcu

Yük -


Yap›m Tarihi 1935





Monospar ST-12 uça¤›, e¤itim irtibat ve harita uça¤›d›r. ‹ngiliz General Aircraft Ltd. taraf›ndan tasarlanan ve üretilen iki motorlu uçakt›r. 1935y›l›nda üretimine bafllanm›flt›r. 2 adet Monospar ST-12 uça¤› Ekim 1937 tarihinde Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. Harita GenelKomutanl›¤›’nda görevlendirilen uçaklardan biri düflmüfl, di¤eri ise 1941 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

MONOSPAR ST-12

GOTHA GO-145

SS:: 8866




Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (240 Beygir Gücü, Argus As. 10C)




Boyu 8.6 m.

Geniflli¤i 9 m.





Dahili 22 Galon

Harici -




Menzili -

Tavan› 3700 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1935





Gotha Go-145 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. 1935 y›l›nda Curtiss Hawk II uçaklar›n›n üretiminin tamamlanmas›ndan sonra Alman Gotha firmas›ile Go-145 uçaklar›n›n Kayseri Tayyare Fabrikas›’nda üretim anlaflmas› yap›lm›flt›r. Üretim örne¤i olarak 3 uçak haz›r olarak teslim al›nm›fl, gerikalan 43 uça¤›n üretimi 1943 y›l›na kadar Kayseri Tayyare Fabrikas›’nda yap›lm›flt›r. Hava Okulu’nda Caudron C-59 uçaklar›n›n yerini alan Go-145uçaklar› 2’nci E¤itim Bölü¤ü’nde e¤itim uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. 1944 y›l›nda e¤itim uça¤› görevini Miles Magister uçaklar›na b›rakan Go-145uçaklar›, 1947 y›l›na kadar Tayyare Alaylar›nda irtibat uça¤› olarak kullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

GOTHA GO-145

P.Z.L. P-24

SS:: 8877


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Pantwowe Zaklady Lotnicze / POLONYAMotor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (900 Beygir Gücü, Gnôme-Rhône)A¤›rl›¤›, Bofl 1262 kg.Maximum Yükle A¤›rl›¤› 1724 kg.BBooyyuuttllaarr››

Boyu 7.4 m.Geniflli¤i 10.58 m.Yüksekli¤i 2.85 m.Lastik Boyutlar› -Yak›t Cinsi BenzinYYaakk››tt KKaappaassiitteessii

Dahili 294 kg.Harici -

PPEERRFFOORRMMAANNSSIIMaximum H›z› 345 km/sHavada Kal›fl Süresi 3.5 SaatMenzili -Tavan› 10.500 m.Silahlar› 2 Adet 7.9 mm. Colt-Browning Makineli Tüfek,

2 Adet 20 mm. Oerlikon top, 4 Adet 12.5 kg.l›k BombaTTaaflfl››mmaa KKaappaassiitteessii

Personel 1Yük -


Yap›m Tarihi 1935




MMiikkttaarr››

P-24 A 20

P-24 C 44

P-24 G 2

TTooppllaamm 6666

P.Z.L. P-24 uça¤›, tek kiflilik kapal› kokpite sahip av uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine toplam 66 adet P.Z.L. P-24 uça¤› girmifltir. A¤ustos1936 tarihinde Polonya imalat› olan P.Z.L. P-24/III’ün Ankara’da tan›t›m› yap›lm›fl ve ayn› y›l›n ortalar›nda Türk Hava Kuvvetlerine sat›fl›hususunda anlaflma sa¤lanm›flt›r. 14 adet P.Z.L. P-24A uça¤› haz›r al›m olarak al›nm›fl, 6 adet P-24A uça¤›n›n montaj› Kayseri TayyareFabrikas›’nda yap›lm›flt›r. 44 adet P-24C uça¤›ndan 24 adedinin montaj› ve 20 adedinin üretimi Kayseri Tayyare Fabrikas› taraf›ndan yap›lm›flt›r.1939 y›l›nda 2 adet P-24G uça¤› Kayseri Tayyare Fabrikas›’nda üretilmifltir. 1939 y›l›nda ‹kinci Dünya Savafl›’n›n bafllamas› ve Polonya’n›n iflgaledilmesi üzerine P.Z.L. P-24 üretimi son bulmufltur. P.Z.L. P-24 uçaklar› 21’inci, 41’inci, 42’nci, ve 43’üncü Av Bölükleri’nde kullan›lm›flt›r. 1940y›l›nda av görevinden al›nm›fl ve Hava Okulu’nda Av e¤itim uça¤› olarak kullan›lmaya bafllanm›flt›r. 1943 y›l›nda e¤itim görevinde olan son P.Z.L.P-24 uçaklar› hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r. Dünyadaki tek hakiki P.Z.L. P-24 uça¤› Yeflilköy Hava Müzesi’nde sergilenmektedir.

ll

ll

ll

P.Z.L. P-24

BRISTOL BLENHEIM

SS:: 8888

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› BBoommbbaarrdd››mmaann

ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke The Bristol Aeroplane Co., Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (840 Beygir Gücü, Bristol Mercury VIII)

A¤›rl›¤›, Bofl 3671 kg.



Boyu 12.12 m.


Yüksekli¤i 3 m.




Dahili 278 Galon

Harici -



Menzili -

Tavan› 9840 m.

Silahlar› 2 Adet 7.90 mm. Makineli Tüfek, 700 kg. Bomba


Personel 3

Yük 2100 kg.


Yap›m Tarihi 1936




MMiikkttaarr››

Blenheim Mk. I 40

Blenheim Mk. IV 3

Blenheim Mk. V 18

TTooppllaamm 6611

Bristol Blenheim uça¤›, 3 kiflilik bombard›man uça¤›d›r. 3 farkl› modelde toplam 61 adet Bristol Blenheim uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterinegirmifltir. ‹lk 2 uçak 1937 y›l›nda envantere girmifltir. 10 adedi ise fiubat 1938 tarihinde teslim al›nm›flt›r. 1938-1939 y›llar›nda 18 adet, Eylül 1939tarihinde 10 adet Bristol Blenheim Mk.I Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. Bristol Blenheim Mk.I uçaklar› 10’uncu ve 12’nci TayyareTaburlar› ile 3’üncü Tayyare Alay›nda görevlendirilmifltir. Kas›m 1942 tarihinde 3 adet Bristol Blenheim Mk.IV kat›lm›fl ve 3’üncü Tayyare Alay›ndagörevlendirilmifltir. Eylül 1943 tarihinde Bristol Blenheim Mk.V “Bizley” uçaklar› teslim al›nm›flt›r. Torpido-bombard›man uça¤› olan BristolBlenheim Mk.V “Bizley” uçaklar› 105’inci Torpido Grubu ile Hava Okulu’nda görevlendirilmifllerdir. Bristol Beaufort uçaklar›yla de¤ifltirilenBristol Blenheim uçaklar› 1944’den itibaren hizmet d›fl› b›rak›lmaya bafllanm›fl, son Bristol Blenheim uça¤› 1947 y›l›nda servis d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

BRISTOL BLENHEIM Mk.I

FOCKE WULF FW-58K WEIHE

SS:: 8899

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› EE¤¤iittiimm vvee ‹‹rrttiibbaatt


Yap›mc› Firma ve Ülke Focke-Wulf Flugzeugbau / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (240 Beygir Gücü, Argus As. 10C)

A¤›rl›¤›, Bofl 1970 kg.



Boyu 14.2 m.

Geniflli¤i 21 m.

Yüksekli¤i 3.9 m.




Dahili 340 Galon

Harici -




Menzili -

Tavan› 5600 m.



Personel 4

Yük -


Yap›m Tarihi 1936





Focke Wulf FW-58 K Weihe uça¤›, e¤itim ve irtibat uça¤›d›r. Alman Hava Yollar› Lufthansa’n›n Türk Hava Sahas›ndan geçifl ve Türk Meydanlar›nainifl izni karfl›l›¤› olarak 1937 y›l›nda 6 Adet FW-58 uça¤› Hava Kuvvetlerine, 20 adet FW-44 uça¤› Türk Hava Kurumuna verilmifltir. 28 A¤ustos 1937tarihinde envantere giren FW-58 uçaklar› Hava Okulu’nda seyrüsefer ve telsiz operatörlerinin e¤itiminde kullan›lm›flt›r. 1943 y›l›nda e¤itimgörevinden al›nan uçaklar, 1945 y›l›na kadar irtibat görevlerinde kullan›ld›ktan sonra hizmet d›fl› kalm›flt›r.

ll

ll

ll

FOCKE WULF FW-58K WEIHE

HEINKEL HE. 111 F-1

SS:: 9900


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Ernst Heinkel Flugzeugwerke G.m.b.H. / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (1070 Beygir Gücü, Daimler-Benz DB/600G)

A¤›rl›¤›, Bofl 5500 kg.



Boyu 17.1 m.

Geniflli¤i 23 m.

Yüksekli¤i 3.9 m.




Dahili 500 lt.

Harici 200 lt.



Menzili -

Tavan› 10000 m.



Personel 4

Yük 3500 kg.


Yap›m Tarihi 1936





Heinkel HE. 111 F-1 uça¤›, bombard›man uça¤›d›r. 1937 y›l› bafllar›nda Ankara’ya tan›t›m amac›yla getirilen HE-111 uça¤› be¤enilmifl ve ayn›y›l›n mart ay›nda 24 adet HE.111 uça¤›n›n al›m›na karar verilmifltir. 16 uçak 1937 y›l›nda, 8 uçak ise 1938 y›l›nda teslim al›nm›flt›r. Uçaklar›ntamam› 1’inci Tayyare Alay›’na ba¤l› 1’inci Tayyare Taburunun 1’inci ve 2’nci Tayyare Bölükleri ile 2’nci Tayyare Taburunun 3’üncü ve 4’üncüTayyare Bölüklerinde görevlendirilmifltir. 1940 y›l›nda Baltimore uçaklar›n›n envantere girmesinden sonra 3’üncü Tayyare Alay›’nda B-24 veMartin W-139 uçaklar› ile birlikte stratejik bombard›man ve keflif görevlerinde kullan›lm›flt›r. Hizmette oldu¤u süre içerisinde düzenli yedek parçaak›fl› olmad›¤›ndan, yedek parça ihtiyac› ‹ngiltere üzerinde düflürülen Alman uçaklar›ndan sökülen parçalarla, ‹ngiltere’den sa¤lanm›flt›r. Türkpersonel taraf›ndan “Hain Kel” olarak an›lan HE.111 uçaklar› 1946 y›l›nda Mosquito uçaklar›n›n servise girmesi ile hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

HEINKEL HE. 111 F-1

MARTIN 139 WT

SS:: 9911


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke The Gleen L. Mart›n Company / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (1000 Beygir Gücü, Cylone SGR-1820 G3)

A¤›rl›¤›, Bofl 4391 kg.



Boyu 13.64 m.






Dahili 392 ABD Galon

Harici -



Menzili 477 km.

Tavan› 7375 m.



Personel 3

Yük 2559 kg.


Yap›m Tarihi 1934





Martin 139 WT uça¤›, uzun menzilli keflif ve bombard›man uça¤›d›r. 1936 y›l›nda ‹talyan Diktatör Mussolini’nin Türkiye’yi tehdit eden ve topraktalebinde bulunan beyanatlar› üzerine Atatürk’ün emri ile ‹talya’ya kadar gidip gelebilecek menzile ve zaman›n avc› uçaklar› taraf›ndanyakalanmamas›n› sa¤layacak h›za sahip bir bombard›man uça¤› aray›fl›na bafllanm›flt›r. 1936 y›l›nda Amerika’ya gönderilen ekip taraf›ndanMartin 139W uçaklar›n›n al›m›na karar verilmifltir. Yzb. Enver AKO⁄LU’nun tavsiye etti¤i tadilatlar fabrika taraf›ndan yap›larak uçaklaraTürkiye’ye özel anlam›nda Martin 139 WT ad› verilmifltir. 1937 y›l›nda envantere giren Martin 139WT uçaklar› bafllang›çta Çorlu’da yeni kurulan5’inci Tayyare Alay K.l›¤›na ba¤l› 9’uncu Tayyare Taburu’nun 55’inci ve 56’nc› Tayyare Bölüklerinde görev alm›flt›r. Çorlu Meydan›ndanço¤unlukla Karadeniz üzerinde keflif görevlerinde kullan›lm›flt›r. 1942 y›l›nda Eskiflehir’e intikal eden Martin 139 WT uçaklar› 4’üncü TayyareBölü¤ü’nde uzun menzilli keflif uça¤› olarak ve ‹rtibat Bölü¤ü’nde nakliye uça¤› olarak 1946 y›l›na kadar görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

MARTIN 139 WT

VULTEE V-11 GBT

SS:: 9922


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Airplane Development Comparation / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (850 Beygir Gücü, SR-1820-F-52)

A¤›rl›¤›, Bofl 2307 kg.



Boyu 11.43 m.






Dahili 840 kg.

Harici -



Menzili -

Tavan› 7820 m.

Silahlar› Kanatlarda 6 sabit, gövdede 1 hareketli Makineli Tüfek

1300 lb. Bomba


Personel 2

Yük 1550 kg.


Yap›m Tarihi 1933





Vultee V-11 GBT uça¤›, keflif ve bombard›man uça¤›d›r. 1936 y›l›nda A.B.D.’de incelemelerde bulunan Türk heyeti taraf›ndan be¤enilmifl ve sat›nal›nmas›na karar verilmifltir. Heyette yer alan Yzb. Enver AKO⁄LU’nun fikirleri do¤rultusunda tadil edilen uçaklara Türkiye’ye özel anlam›nda“T” harfi eklenerek Vultee V-11GBT ad› verilmifltir. Vultee V-11GBT uçaklar› bafllang›çta Diyarbak›r 2’nci Tayyare Alay›na ba¤l› 27’nci, 28’inci,44’üncü ve 48’inci Tayyare Bölük’lerinde görev yapm›flt›r. 1944’de Kütahya’da konufllu bulunan 101’inci ve 103’üncü Keflif Bölüklerindegörevlendirilen uçaklar, 1947-1948 y›llar› aras›nda Bal›kesir 9’uncu Tayyare Alay›na ba¤l› 1’inci ve 2’nci Tayyare Bölük’lerinde de görev yapm›flt›r.Vultee V-11GBT uçaklar› 1948 y›l›nda P-47 uçaklar›n›n geliflinden sonra hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r. Dünyan›n ilk kad›n savafl pilotu olan SabihaGÖKÇEN taraf›ndan 17-22 Haziran 1938 tarihleri aras›nda gerçeklefltirilen Balkan Turu, TC-SGD isimli Vultee V-11 GBT uça¤› ile yap›lm›flt›r.

ll

ll

ll

VULTEE V-11 GBT

KOOLHOVEN FK-49 A

SS:: 9933

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› HHaarriittaa


Yap›mc› Firma ve Ülke Koolhoven Viegtuigen / HOLLANDA

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (305 Beygir Gücü, Ranger V-770B-4)

A¤›rl›¤›, Bofl 1845 kg.



Boyu 11.40 m.


Yüksekli¤i 3 m.




Dahili 250 kg.

Harici -




Menzili 1000 km.

Tavan› 6700 m.

Silahlar›


Personel 4

Yük 885 kg.


Yap›m Tarihi 1934





Koolhoven FK-49 A uça¤›, 4 kiflilik harita uça¤›d›r. Hollanda Koolhoven firmas›n›n özellikle foto¤raf ve haritac›l›k için gelifltirdi¤i bir uçakt›r.Hollanda taraf›ndan üretilen 7 uçaktan 1 tanesini 07 Haziran 1938 tarihinde Türk Hava Kuvvetleri alm›flt›r. Harita Genel Komutanl›¤›’nda haritauça¤› olarak görev yapan uçak, 1942 y›l›nda motorunda yang›n ç›kmas› sonucu düflmüfltür.

ll

ll

ll

KOOLHOVEN FK-49 A

SUPERMARINE WALRUS Mk.II

SS:: 9944



Yap›mc› Firma ve Ülke The Supermarine Aviation Works Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (835 Beygir Gücü, Pegasus-6)

A¤›rl›¤›, Bofl 2223 kg.



Boyu 11.45 m.






Dahili 150 Galon

Harici -




Menzili 966 km.

Tavan› 5640 m.

Silahlar› 2 Makineli Tüfek (4X50 kg., 8X10 kg. bomba)


Personel 4

Yük -


Yap›m Tarihi 1935





Supermarine Walrus Mk.II uça¤›, tekne gövdeli deniz keflif ve bombard›man uça¤›d›r. Uzun süredir hizmette olan Savoia uçaklar›n›nde¤ifltirilmesi amac›yla 1937 y›l›nda Milli Bütçe imkanlar›yla 6 adet Supermarine Walrus Mk.II uça¤› siparifl edilmifltir. 1938 Nisan’›nda gelenuçaklar 11’inci Deniz Tayyare Bölü¤ünde görevlendirilmifltir. 1943 y›l›nda Deniz Tayyare Taburlar›n›n la¤vedilmesinden sonra 105’inci TorpidoBombard›man Grup Komutanl›¤›nda görevlendirilen Supermarine Walrus Mk.II uçaklar› 1947 y›l›n›n Ocak ay›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

SUPERMARINE WALRUS Mk.II

HAWKER HURRICANE

SS:: 9955



Yap›mc› Firma ve Ülke Hawker Aircraft Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (1030 Beygir Gücü, Rolls-Royse)

A¤›rl›¤›, Bofl 2535 kg.



Boyu 9.45 m.

Geniflli¤i 12.2 m.





Dahili 267 kg.

Harici -




Menzili -

Tavan› 9150 m.

Silahlar› 2 Adet Top, 4 Adet Makineli Tüfek


Personel 1

Yük -





MMiikkttaarr››

Hurricane Mk.I 35

Hurricane Mk.IIb 38

Hurricane Mk.IIc 47

Hurricane Mk.IIc/R 44

TTooppllaamm 116644

Hawker Hurricane uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine dört farkl› modelde toplam 164 adet Hawker Hurricane uça¤›girmifltir. 1939-1943 y›llar› aras›nda 35 adet Mk.I, 1942 – 1943 y›llar›nda 38 adet Mk.IIb, 1943 y›l›nda 47 adet MK.IIc model uçak envanteregirmifltir. Hurricane uçaklar› 1’inci, 2’nci, 3’üncü, 42’nci, 57’nci, 53’üncü ve 58’inci Av Bölüklerine tahsis edilmifltir. 44 adet Hurricane Mk.IIC/Rkeflif uça¤› 1944 y›l›nda hizmete girmifl ve 101’inci, 102’nci ve 103’üncü Hava Keflif Gruplar›nda görev yapm›flt›r. Hurricane uçaklar› 1946 y›l›nda P-47 “Thunderbolt uçaklar›n›n envantere girmesi ile hizmet d›fl› kalm›fllard›r.

ll

ll

ll

HAWKER HURRICANE Mk.I

MORANE SAULNIER M.S. 406 C

SS:: 9966





A¤›rl›¤›, Bofl 1776 kg.



Boyu 8 m.

Geniflli¤i 10.7 m.

Yüksekli¤i 2.7 m.




Dahili 122 kg.

Harici -




Menzili -

Tavan› 9800 m.

Silahlar› 1X20 mm. Top, 4X7.9 mm. Makineli Tüfek, 1 Top


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1936





Morane Saulnier M.S. 406 C uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. Envantere 40 adet Morane Saulnier M.S. 406 C uça¤› girmifltir. ‹lk 30 uçak 14 Kas›m 1939tarihinde gemi ile ‹stanbul’a getirilmifl ve Yeflilköy’de monte edilerek Kütahya Meydan›n’da, konufllu 4’üncü Tayyare Alay› 11’inci Tayyare Taburu43’üncü ve 58’inci Av Bölüklerinde P.Z.L. P-24 uçaklar›n›n yerini alm›flt›r. Son 10 uçak Mart 1940 tarihinde gelmifl ve montaj› Kütahya’dayap›lm›flt›r. ‹lk gelen 30 uçak silahs›z geldi¤inden bu uçaklar›n silahlar› ikinci sevkiyatta gönderilmifltir. 4’üncü Tayyare Alay›n›n 1942 y›l›ndaMerzifon Meydan›na intikali s›ras›nda 58’inci Av Bölü¤ü Gaziemir Meydan›’na konufllu bulunan 7’nci Tayyare Taburu’na kat›lm›flt›r. Merzifon‘aintikal eden 43’üncü Av Bölü¤ünün M.S. 406 uçaklar› Curtiss Hawk II uçaklar› ile de¤ifltirilmifltir. 1943 y›l›nda aktif av uça¤› görevinden al›nanMorane Saulnier M.S. 406 C uçaklar› 1945 y›l›na kadar Eskiflehir Hava Okulu’nda e¤itim uça¤› olarak görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

MORANE SAULNIER M.S. 406 C

SUPERMARINE SPITFIRE

SS:: 9977


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹ ((SSppiittffiirree MMkk..IIXX MMooddeellii))Yap›mc› Firma ve Ülke Vickers - Armestrong, Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (1470 Beygir Gücü, Rolls-Royce Merlin 70)

A¤›rl›¤›, Bofl 1887 kg.



Boyu 9.15 m.






Dahili 170 Galon

Harici 80 Galon (kanat alt›nda)



Menzili -

Tavan› 12000 m.

Silahlar› 4 Adet Makineli Tüfek, 2 Adet Top, 4 Adet 210 kg. Bomba


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1936




MMiikkttaarr››

Spitfire MK I a 3

Spitfire MK V (R) 3

Spitfire MK V b 39

Spitfire MK V c 69

Spitfire MK IX 170

Spitfire MK XI 1

Spitfire MK XIX 4

TTooppllaamm 228899

Supermarine Spitfire uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine 7 Farkl› modelde toplam 289 adet Spitfire uça¤› girmifltir.Spitfire Mk.Ia uçaklar›ndan 1938 y›l›nda 15 adet siparifl edilmifltir. ‹kinci Dünya Savafl›n›n bafllamas› nedeniyle sadece 3 adet Mk.Ia hizmetegirmifltir. Temmuz 1944 tarihinde 39 adet Spitfire Mk.IV, Aral›k 1944 tarihinde 69 adet Spitfire Mk.Vc ve fiubat 1945 tarihinde 3 adet SpitfireMk.V(R) uça¤› hizmete girmifltir. Spitfire Mk.Vb ve Mk.Vc uçaklar› 5’inci Tayyare Alay› ve 6’nc› Tayyare Alay›’nda görevlendirilmifltir. Ocak 1947ile fiubat 1948 tarihleri aras›nda 170 adet Spitfire Mk.IX uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. Bafllang›çta 4’üncü, 5’inci, 7’nci ve8’inci Tayyare Alay›’na tahsis edilen Spitfire Mk.IX uçaklar›n›n bir k›sm› 1949 y›l›nda 6’nc› Tayyare Alay›na transfer edilmifltir. Spitfire uçaklar›‹kinci Dünya Savafl›ndan sonra Türk Hava Kuvvetlerinin standart av uça¤› olmufltur. 3 adet Spitfire Mk.V(R), 1 adet Spitfire Mk.XI ve 4 adetSpitfire Mk.XIX keflif uça¤›, Yüksek ‹rtifa Foto, Hava Keflif K›tas›nda hizmet vermifltir.

ll

ll

ll

SUPERMARINE SPITFIRE MK IX

AVRO ANSON Mk.I

SS:: 9988

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› KKeeflfliiff EE¤¤iittiimm vvee BBoommbbaarrdd››mmaann


Yap›mc› Firma ve Ülke Avro / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (310 Beygir Gücü, Armstrong Siddeley Cheetah IX)

A¤›rl›¤›, Bofl 2295 kg.



Boyu 12.90 m.


Yüksekli¤i 4 m.




Dahili 1230 kg.

Harici -




Menzili -

Tavan› 5950 m.

Silahlar› 1 Makineli Tüfek, 2 Adet 50 kg., 8 Adet 10 kg. Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1937





Avro Anson Mk.I uça¤›, keflif e¤itim ve bombard›man uça¤›d›r. ‹ngiliz ve Türk hükümetleri aras›nda 8 Ocak 1940’da imzalanan anlaflma gere¤itoplam 25 adet Avro Anson sat›n al›nmas› planlanm›flt›r. Sadece 6 uçak 1940 y›l›nda gelmifl ve DeHavillant D.H.84 Dragon uçaklar›n›n yerinialarak makineli tüfek niflanc›s› e¤itimlerinde kullan›lm›flt›r. 1943 y›l›nda “Airspeed Oxford” uçaklar›n›n hizmete girmesinden sonra bombard›mane¤itim uça¤› olarak kullan›lan “Avro Anson Mk.I” uçaklar› 1946 y›l›nda hizmet d›fl› kalm›flt›r.

ll

ll

ll

AVRO ANSON Mk.I

CURTISS WRIGHT CW-22

SS:: 9999



Yap›mc› Firma ve Ülke The Curtis-Wright Corparation / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (450 Beygir Gücü, Wright R-975-28)

A¤›rl›¤›, Bofl 1185 kg.



Boyu 8.23 m.







Harici -




Menzili -

Tavan› 6680 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1938




MMiikkttaarr››

CW22 B 50

CW22 R 50

TTooppllaamm 110000

Curtiss Wright CW-22 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetlerinin modern e¤itim uça¤› ihtiyac›n›n karfl›lanmas› amac›yla sat›nal›nm›flt›r. 1939 y›l›nda siparifl edilen uçaklar›n tamam› 1940 y›l›nda gelmifltir. Bir adet hafif makineli tüfe¤e sahip olan CW-22R uça¤› kamuflajboyas› nedeniyle “Kara Falkon” olarak isimlendirilmifltir. CW-22R uça¤›na ilave olarak 1940 y›l›nda CW-22B modelinden 50 adet daha sat›nal›nm›flt›r. CW-22B uçaklar› Gümüfl rengi boyas› nedeniyle “Beyaz Falkon” olarak isimlendirilmifltir. A¤›rl›kl› olarak tekamül e¤itim uça¤› olarakkullan›lan Curtiss CW-22 uçaklar›, Uçufl Okulu 2’nci E¤itim Taburu 3’üncü Bölü¤ünde ve Tayyare Alaylar›nda e¤itim irtibat uça¤› olarak görevyapm›flt›r. CW-22 uçaklar› 1949’da T-6’lar›n envantere girmesi ile hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

CURTISS WRIGHT CW-22 B

FAIREY BATTLE Mk.I

SS:: 110000


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke The Fairey Aviation Co. Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (1030 Beygir Gücü, Rolls-Royce Merlin-III)

A¤›rl›¤›, Bofl 3015 kg.



Boyu 12.85 m.




Yak›t Cinsi 87 Oktan Benzin (D.T.D.-230)


Dahili 790 kg.

Harici -



Menzili -

Tavan› 7600 m.

Silahlar› 1 Adet 0.303 Browning Makineli Tüfek, 2 Adet 0.303 Vickers

Makineli Tüfek, 4 Adet 250 lb. Bomba, 500 lb. Bomba


Personel 3

Yük -


Yap›m Tarihi 1936





Fairey Battle Mk.I uça¤›, keflif ve bombard›man uça¤›d›r. 1940 y›l›nda Türkiye ile ‹ngiltere aras›nda Londra’da imzalanan antlaflma gere¤i y›ll›k%4 faiz ve 20 y›ll›k geri ödeme ile 30 adet Fairey “Battle” uça¤› al›nmas›na karar verilmifltir. Polonya için üretilen ve da¤›t›m için gemi ile yolaç›kan 30 adet Fairey “Battle” uçaklar› Polonya’n›n Almanya taraf›ndan iflgal edilmesi nedeniyle geminin rotas› çevrilerek 02 fiubat 1940 tarihindeTürkiye’ye teslim edilmifltir. 2’nci Talim Taburu ve 3’üncü Talim Taburu’nda hafif bombard›man/keflif uça¤› olarak görevlendirilen bu uçaklar1944 y›l›nda Martin 187 Baltimore uçaklar› ile de¤ifltirilerek Hava Okulu’na transfer edilmifltir. Buradaki görevleri 1947 y›l›na kadar sürmüfl veAT-11’lerle de¤ifltirilmifllerdir.

ll

ll

ll

FAIREY BATTLE Mk.I

HENRIOT H-182

SS:: 110011



Yap›mc› Firma ve Ülke Compangnie Avions Henriot / FRANSA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (140 Beygir Gücü, Renault “Bengali”)




Boyu 7.22 m.

Geniflli¤i 12 m.





Dahili 152 kg.

Harici -




Menzili 600 km.

Tavan› 6000 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1935





Henriot H-182 uça¤›, keflif ve e¤itim uça¤›d›r. 36 adet Henriot-182 1940 y›l›n›n ‹lkbahar›nda Türk Hava Kuvvetlerine kat›lm›flt›r. ‹lk gelen 19 uçakcephe keflif görevleri için kamuflaj boyal›, di¤er uçaklar ise e¤itim uça¤› olarak gümüfl renginde gelmifltir. K›sa bir süre Hava Okulu’nda e¤itimuça¤› olarak görev yapan Henriot H-182 uçaklar›, 1943 y›l›ndan sonra Tayyare Alaylar›nda irtibat uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. Henriot H-182uçaklar› 1945 y›l›nda hizmet d›fl› kalm›flt›r.

ll

ll

ll

HENRIOT H-182

WESTLAND LYSANDER Mk.I

SS:: 110022



Yap›mc› Firma ve Ülke Westland Aircraft / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (903 Beygir Gücü, Gipsy Major-1)

A¤›rl›¤›, Bofl 2060 kg.



Boyu 9.15 m.




Yak›t Cinsi -


Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 6553 m.

Silahlar› 2 Adet Makineli Tüfek, 500 lb. Bomba


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1936





Westland Lysander uça¤›, keflif ve e¤itim uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine 36 adet Lysander Mk.II uça¤› girmifltir. ‹lk 12 uçak Mart 1942tarihinde deniz yoluyla ‹stanbul’a getirilerek Westland firmas›n›n teknisyenlerinin gözetiminde Türk teknisyenler taraf›ndan monte edilmifltir.Di¤er 24 uçak Eskiflehir’de monte edilmifltir. Lysander Mk.II uçaklar› e¤itim ve keflif uça¤› olarak Hava Akademisi Keflif Taburu 1’inci ve 2‘nciBölükler, Hava Okulu Keflif Taburu ve At›fl Okulu Keflif Taburu 1’inci ve 2’nci Bölükler, 102’nci Keflif Grubu 2’nci Tayyare Bölü¤ü ve 9’uncuTayyare Alay› 4’üncü Tayyare Bölü¤ünde görev yapm›flt›r. Lysander Mk.II uçaklar› 1948 y›l›nda P-47D uçaklar›n›n gelifli ile birlikte hizmet d›fl›kalm›flt›r.

ll

ll

ll

WESTLAND LYSANDER Mk.II

AIRSPEED OXFORD

SS:: 110033

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› EE¤¤iittiimm vvee NNaakklliiyyee


Yap›mc› Firma ve Ülke Airspeed Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (375 Beygir Gücü, Armstrong-Siddeley)

A¤›rl›¤›, Bofl 2492 kg.



Boyu 10.5 m.


Yüksekli¤i 3.3 m.




Dahili 625 kg.

Harici 182 kg.




Menzili 1022 km.

Tavan› 7080 m.



Personel 6

Yük 962 kg.


Yap›m Tarihi 1937




MMiikkttaarr››

Oxford Mk. I 70

Oxford Mk. II 10

Oxford Consul 2

TTooppllaamm 8822

Airspeed Oxford uça¤›, e¤itim ve nakliye uça¤›d›r. Mk.I, Mk.II ve Consul tiplerinde toplam 82 adet Airspeed Oxford uça¤› Türk Hava Kuvvetlerienvanterine girmifltir. Airspeed Oxford Mk.I uçaklar› 1941 y›l›nda hizmete girmifl ve çok motorlu e¤itim uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. 1946 y›l›ndada e¤itim, ambulans ve VIP nakliye uça¤› olarak kullan›lmak üzere 10 adet Oxford Mk-II ve 2 adet Consul sat›n al›nm›flt›r. 10 adet AirspeedOxford Mk-II uça¤› ambulans uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. Airspeed Oxford Consul uçaklar› komuta kontrol uça¤› olarak da kullan›lm›fllard›r.1949’dan itibaren AT-11’ler ile de¤ifltirilmeye bafllanan Airspeed Oxford uçaklar› 1952 y›l›na kadar hizmette kalm›flt›r.

ll

ll

ll

AIRSPEED OXFORD Mk.I

MILES MAGISTER

SS:: 110044


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Philips and Powis Aircraft Co.Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (130 Beygir Gücü, De Havilland Gipsy Major)


Maximum Yükle A¤›rl›¤› 828.5 kg.


Boyu 7.50 m.


Yüksekli¤i 2.3 m.




Dahili -

Harici -



Menzili -

Tavan› 5490 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi - ‹ngiltere/ Türkiye 1936/1938




MMiikkttaarr››

Miles Magister Mk.I 96

Miles Magister Mk.Ia 20

TTooppllaamm 111166

Miles Magister uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine toplam 116 adet Miles Magister uça¤› girmifltir. 70 Adet MilesMagister uça¤› haz›r al›m olarak 1941-1942 y›llar›nda envantere girmifltir. Kayseri Tayyare Fabrikas› Miles Magister lisans hakk›n› sat›n alarak,1941 y›l›nda 5 adet, 1942 y›l›nda 21 adet Miles Magister uça¤› imal etmifltir. Uça¤›n lisans alt›nda üretim haklar› 1942 y›l›nda Türk HavaKurumu’na devredilmifl ve Türk Hava Kurumu’nun Ankara’daki fabrikas›nda 1944 y›l›nda 20 adet Miles Magister uça¤› imal edilmifltir. HavaOkulu 1’inci Talim Taburu 1’inci ve 2’nci Bölükler taraf›ndan 1942-1950 y›llar› aras›nda ve Hava Harp Okulu taraf›ndan da 1951-1960 aras› y›llar›aras›nda e¤itim uça¤› olarak kullan›lan Miles Magister uçaklar›n›n 60 adedi de¤iflik zamanlarda Türk Hava Kurumu’na devredilmifltir. Kalanuçaklar 1960 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

MILES MAGISTER MK.I

CONSOLIDATED B-24 D “LIBERATOR”

SS:: 110055

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› UUzzuunn MMeennzziillllii BBoommbbaarrdd››mmaann


Yap›mc› Firma ve Ülke The Consolidated Aircraft Corporation / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 4 Motor (1200 Beygir Gücü, R1830-S4C4-G)

A¤›rl›¤›, Bofl 15863 kg.



Boyu 20.2 m.

Geniflli¤i 33.5 m.

Yüksekli¤i 5.5 m.




Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 8512 m.



Personel 2 Pilot, 12 Mürettebat

Yük -


Yap›m Tarihi 1941





Consolidated B-24D uça¤›, uzun menzilli bombard›man uça¤›d›r. ‹kinci Dünya Savafl› s›ras›nda 1942 ve 1943 y›llar›nda Amerikan Hava Kuvvetleritaraf›ndan Yugoslavya petrol bölgesi Polesti’ye yap›lan hava sald›r›lar› sonunda 11 adet B-24D a¤›r bombard›man uça¤› çeflitli sebeplerleTürkiye’ye zorunlu inifl yapm›flt›r. ‹lk 4 uçak 12 Haziran 1942 tarihinde di¤er 7 uçak ise 1 A¤ustos 1943 tarihinde Türkiye’ye zorunlu iniflyapm›flt›r. El konulan bu uçaklardan kullan›labilecek durumda olan 5 uçak Türk Hava Kuvvetleri envanterine dahil edilmifltir. ‹lk bafltaEskiflehir’de konufllu 1’inci Tayyare Alay› 9’uncu Tayyare Taburu 2’nci Tayyare Bölü¤ünde görevlendirilen uçaklar, daha sonra Alman He-111F1uçaklar› ile birlikte 2’nci Tayyare Taburu 3’üncü Tayyare bölü¤ünde görev yapm›flt›r. 1 B-24D uça¤› komuta kontrol uça¤› olarak tadil edilmifltir.B-24D uçaklar› 1946 y›l› sonlar›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

CONSOLIDATED B-24 “LIBERATOR”

CURTISS P-40

SS:: 110066


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹ ((PP--4400CC))

Yap›mc› Firma ve Ülke The Curtis-Wright Corparation / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (1000 Beygir Gücü, Alliso V-1710)

A¤›rl›¤›, Bofl 2443 kg.



Boyu 9.6 m.

Geniflli¤i 11.3 m.

Yüksekli¤i 3.2 m.




Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 8175 m.



Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1940




MMiikkttaarr››

P-40 C Mk.IIB 42

P-40 D Mk.I 24

TTooppllaamm 6666

P-40 uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. 42 adet Curtiss P-40C Tomahawk Mk.IIB ve 24 adet Curtis P-40D Kittyhawk Mk.I uça¤› olmak üzere toplam 66adet P-40 uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. Curtiss P-40C Tomahawk uça¤› Mart 1942 tarihinde Türkiye’ye gelmifltir. ‹lk P-40DKittyhawk uça¤› ise 31 Mart 1943 tarihinde Türkiye’ye gelmifltir. 6’nc› Tayyare Alay› 2’nci Tayyare Taburuna ba¤l› 3’üncü ve 4’üncü TayyareBölüklerinde görev yapm›flt›r. Gaziemir Meydan›nda konufllu 3’üncü Tayyare Alay›na ba¤l› olarak yeni kurulan 14’üncü Tayyare Taburunda görev yapm›flt›r. 1944 y›l›ndan itibaren Spitfire Mk.V uçaklar› ile de¤ifltirilen Curtiss P-40D Kittyhawk uçaklar› 1947 y›l›na kadar e¤itim uça¤› olarakkullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

P-40 C MK.II B TOMAHAWK

FOCKE WULF FW-190 A-3

SS:: 110077



Yap›mc› Firma ve Ülke Focke-Wulf Flugzeugwerke / ALMANYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (1210 Beygir Gücü, BMW-801 D)

A¤›rl›¤›, Bofl 2845 kg.



Boyu 8.84 m.

Geniflli¤i 10.5 m.

Yüksekli¤i 3.3 m.




Dahili 115 Galon

Harici 10 Galon




Menzili -

Tavan› 11300 m.

Silahlar› 2 Adet 7.9 mm. Makineli Tüfek, 2 Adet 20 mm. Top, 500 kg.’l›k Tek Bomba


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1941





Focke Wulf FW-190 A-3 uça¤›, av uça¤›d›r. 1941 y›l›nda Almanya ile yap›lan ticaret anlaflmas› sonucunda 72 adet FW-190 A-3 uça¤› sat›n al›nm›flt›r.Mart – A¤ustos 1943 tarihleri aras›nda Türkiye’ye getirilen FW-190 A-3 uçaklar› Türkiye’de ilk uçuflunu 10 Haziran 1943 tarihinde BursaMeydan›nda yapm›flt›r. Bursa Meydan›nda konufllu olan 5’inci Tayyare Alay›n›n 1’inci, 2’nci, 3‘üncü ve 4’üncü Tayyare Bölüklerindegörevlendirilmifltir. ‹stanbul Sar›gazi Meydan›na intikal ederek ‹stanbul’un hava savunmas› görevini de üstlenen FW-190 A-3 uçaklar› arka tekerive gaz kolu yüzünden s›k›nt› yaflam›flt›r. FW-190 A-3 uçaklar››n son uçuflu T¤m. Orhan AKSU taraf›ndan Kas›m 1947 tarihinde yap›lm›fl ve butarihten sonra hizmetten ç›kar›lm›flt›r.

ll

ll

ll

FOCKE WULF FW-190 A-3

MILES MASTER

SS:: 110088


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Philips and Powis Aircraft Co.Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (870 Beygir Gücü, Bristol Mercury XX)

A¤›rl›¤›, Bofl 1875 kg.



Boyu 9 m.

Geniflli¤i 11.9 m.





Dahili -

Harici -



Menzili -

Tavan› 8540 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1940




MMiikkttaarr››

Miles Master Mk.II 20

Miles Master Martinet 7

TTooppllaamm 2277

Miles Master uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. 20 adet Miles Master Mk.II ve 7 adet Miles Master Martinet olmak üzere toplam 27 adet Miles Masteruça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. Geliflmifl av e¤itim uça¤› olarak ilk planlamada 100 adet Miles Master uça¤› al›nmas›planlanm›flt›r. Temmuz 1943 tarihinde ilk 7 Miles Master Mk.II uça¤› gemi ile Türkiye’ye getirilmifltir. 18-20 Mart 1945 tarihleri aras›nda hedefçekme uça¤› olarak 7 adet Miles Master Martinet uça¤› ve ayn› y›l içinde 13 adet Miles Master Mk.II Türkiye’ye gelmifltir. Türk Hava Kuvvetleritaraf›ndan Curtiss CW-22 uçaklar›n›n av e¤itim uça¤› olarak daha baflar›l› bulunmas› üzerine 73 tane daha Miles Master uça¤› al›m›ndanvazgeçilmifltir. Miles Master uçaklar› hava hedefi çekme, e¤itim ve irtibat görevlerinde kullan›lm›fl ve 1948 tarihinde T-6C “Harvard” uçaklar›n›nenvantere girmesi ile birlikte hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

MILES MASTER

BRISTOL BEAUFORT Mk.II

SS:: 110099

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› TToorrppiiddoo vvee BBoommbbaarrdd››mmaann


Yap›mc› Firma ve Ülke The Bristol Aeroplane Co. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (1065 Beygir Gücü, Bristol Taurus)




Boyu 13.41 m.






Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› 5300 m.



Personel 3

Yük -


Yap›m Tarihi 1939





Bristol Beaufort Mk.II uça¤›, torpido ve bombard›man uça¤›d›r. Uçaklar 1944 y›l› Mart ay›nda M›s›r’dan uçarak Türkiye’ye getirilmifltir. 105’inciTorpido Bombard›man Grubu’nun iki taburda Bristol Blenheim Mk.V uçaklar›n›n yerini alm›flt›r. Bristol Beaufort Mk.II 1947 y›l›nda BristolBeaufighter TF Mk.X uçaklar› ile de¤ifltirilerek hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

BRISTOL BEAUFORT Mk.II

MARTIN 187 BALTIMORE Mk.V

SS:: 111100



Yap›mc› Firma ve Ülke The Gleen L. Martin Com. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (1660 Beygir Gücü, Wright GR-2600-A5B Cyclone)

A¤›rl›¤›, Bofl 7013 kg.



Boyu 17.78 m.







Harici -



Havada Kal›fl Süresi 4.5 saat

Menzili -

Tavan› 7.100 m.

Silahlar› 4 Makineli Tüfek, 2 Top, 2000 kg. Bomba


Personel 4

Yük -


Yap›m Tarihi 1940





Martin 187 “Baltimore” Mk.V uça¤›, 4 kiflilik bombard›man uça¤›d›r. Martin 187 “Baltimore” Mk.V uçaklar› 21 A¤ustos–12 Kas›m 1944 tarihleriaras›nda envantere girmifltir. 1’inci ve 2’nci Hava Alaylar›nda görevlendirilmifltir. Temmuz 1947 tarihinde 1’inci Hava Alay›ndaki görevli Martin187 “Baltimore” Mk.V uçaklar›, DeHavilland Mosquito uçaklar› ile de¤ifltirilmifltir. 01 May›s 1947 tarihinde 2’nci Hava Alay›n›n Diyarbak›r’aintikalinden sonra bu alay›n 2’nci Tayyare Taburunda görevli Martin 187 “Baltimore” Mk.V uçaklar› da DeHavilland Mosquito uçaklar› ilede¤ifltirilmeye bafllanm›fl ve 1949 y›l›nda 2’nci Hava Alay› 1’inci Tayyare taburunda görevli Martin 187 “Baltimore” Mk.V uçaklar›n›n, B-26uçaklar› ile de¤ifltirilmesi sonucu Martin 187 “Baltimore” Mk.V uçaklar› 1950 y›l›nda hizmet d›fl› kalm›flt›r.

ll

ll

ll

MARTIN 187 BALTIMORE Mk.V

C-47 DAKOTA

SS:: 111111



Yap›mc› Firma ve Ülke Mc.Donnel Aircraft Comp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (1200 Beygir Gücü, R-1830-90/92)

A¤›rl›¤›, Bofl 8045 kg.



Boyu 19.61 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 17.00 16, Arka: 900-6.10

Yak›t Cinsi 100/145 Oktan


Dahili 1604 Galon

Harici -


Maximum H›z› 0.22 Mach


Menzili 8 Saat

Tavan› 6080 m.

Silahlar› -


Personel 5

Yük -


Yap›m Tarihi 1941





C-47 Dakota uça¤›, nakliye uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetlerine 52 y›l hizmet veren C-47 uçaklar› en uzun süre envanterde kalan uçak özelli¤inesahiptir. Türk Hava Kuvvetleri envanterine toplam 110 adet C-47A/B uça¤› girmifltir. 1946 y›l›nda Türk Hava Kuvvetleri Milli Bütçe imkanlar› ile‹ngiltere’den 18 adet C-47A sat›n al›nm›fl ve 1948 y›l›nda hizmete girmifltir. A.B.D. Askeri Yard›m› kapsam›nda 81 adet C-47A/B Türk HavaKuvvetleri’ne devredilmifltir. Bu uçaklar 13 A¤ustos 1948 ile 24 Nisan 1949 tarihleri aras›nda envantere girmifltir. Türk Hava Kuvvetlerine sonkat›lan C-47 uçaklar› 1966-1978 aras› ikisi Libya’dan, biri Devlet Hava Meydan ‹flletmesi’nden, biri Maden Tetkik Arama’dan, biri Amerika BirleflikDevletleri’nden ve 6 adedi de komuta kontrol uça¤› olarak kullan›lmak üzere Türk Hava Yollar›’ndan al›nm›flt›r. Son uçuflunu 8 Ocak 1998tarihinde yapan C-47 uçaklar›, 221, 222, 223, 224 ve 225’inci Filo Komutanl›klar› ile E¤itim ‹rtibat K›ta Komutanl›klar›nda görev yapm›flt›r. 10fiubat 1948 ile 13 Kas›m 1997 tarihleri aras›nda görev yapan 43-15263 seri numaral› C-47 uça¤›, 49 y›l 9 ay 3 gün hizmet süresi ile Türk HavaKuvvetlerine en uzun süre hizmet veren uçak olma özelli¤ine sahiptir.

ll

ll

ll

C-47 DAKOTA

BRISTOL BEAUFIGHTER TF.MK.X

SS:: 111122



Yap›mc› Firma ve Ülke The Bristol Aeroplane Co. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (1725 Beygir Gücü, Hercules-XVI)

A¤›rl›¤›, Bofl 7072 kg.



Boyu 12.6 m.






Dahili 188 Galon

Harici 87 Galon




Menzili 2816 km.

Tavan› 9150 m.

Silahlar› 4 Adet 20 mm. Top, 6 Adet Makineli Tüfek


Personel 3

Yük 3269 kg.


Yap›m Tarihi 1942





Bristol Beaufighter TF.Mk.X uça¤›, üç kiflilik bombard›man uça¤›d›r. 24 adet Bristol Beaufighter TF.Mk.X uça¤› Nisan – A¤ustos 1947 tarihleriaras›nda Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. Köseköy Meydan›nda konufllu 105’inci Torpil Grubu’nda görevlendirilen uçaklar BristolBeaufort uçaklar›n›n yerini alm›flt›r. 23 A¤ustos 1947 tarihinde 105’inci Torpil Grubu’nun la¤vedilmesi üzerine Afyon’da konufllu 10’uncu KeflifAlay›na verilmifltir. Afyon Meydan irtifas›n›n 2000 feet olmas› nedeniyle kalk›fl performans› düflen Bristol Beaufighter TF.Mk.X uçaklar› EskiflehirMeydan›nda depolanm›flt›r. 1948’de B-26’lar›n gelmesi ile 1951 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

BRISTOL BEAUFIGHTER TF.MK.X

DE HAVILLAND MOSQUITO

SS:: 111133



Yap›mc› Firma ve Ülke The De Havilland Aircraft Co. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (1640 Beygir Gücü, Rolls Royce, Merlin)

A¤›rl›¤›, Bofl 21000 Lb.



Boyu 12.4 m.

Geniflli¤i 16.5 m.





Dahili -

Harici -




Menzili 1545 km.

Tavan› 10980 m.

Silahlar› 4 Makineli Tüfek, 1000 kg. Bomba, 5 Roket


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1941




MMiikkttaarr››

Mosquito T Mk.III 10

Mosquito FB Mk.IV 122

TTooppllaamm 113322

De Havilland Mosquito uça¤›, iki kiflilik bombard›man uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine 122 adet De Havilland Mosquito FB Mk.IV ve

10 adet De Havilland Mosquito Mk.III uça¤› olmak üzere toplam 132 uçak envantere girmifltir. Ocak 1947 ile Nisan 1948 tarihleri aras›nda envantere

giren uçaklar; 1’inci, 2’nci ve 3’üncü Tayyare Alaylar›nda görevlendirilmifltir. 1952 y›l›nda Hv.K.K.l›¤›n›n Üs ve Filo sistemine geçmesi ile birlikte

Eskiflehir Meydan›nda konufllu 1’inci Tayyare Alay›n›n ad› 1’inci Hava Üs K.l›¤› olarak de¤ifltirilmifl ve De Havilland Mosquito uçaklar› 111’inci ve

112’nci Filo Komutanl›klar›nda görevlendirilmifltir. DeHavilland Mosquito uçaklar› Ocak 1953 tarihinde F-84G Thunderjet uçaklar›n›n envantere

girmesi ile birlikte hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

DE HAVILLAND MOSQUITO T Mk.III

BEECHCRAFT 18 S

SS:: 111144



Yap›mc› Firma ve Ülke Beechcraft / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (450 Beygir Gücü, Pratt&Whitney R-985 AN-1)

A¤›rl›¤›, Bofl 2785 kg.



Boyu 10.43 m.






Dahili 206 Galon

Harici -




Menzili -

Tavan› 7900 m.

Silahlar›


Personel 6

Yük -


Yap›m Tarihi -




MMiikkttaarr››

Beechcraft D-18 S 3

Beechcraft E-18 S 2

TTooppllaamm 55

Beechcraft 18 S uça¤›, e¤itim ve irtibat uça¤›d›r. 2 adet Beechcraft D-18 S uça¤› A.B.D Askeri Yard›m› kapsam›nda 02 Mart 1947 tarihinde TürkHava Kuvvetleri envanterine girmifltir. ‹rtibat Nakliye Bölü¤ü’ne tahsis edilen Beechcraft D-18 S uçaklar› foto-topo¤rafi görevlerinde kullan›lm›flt›r.“TC-1HRT” ve “TC-2HRT” isimleri ile tecil edilen uçaklar 1948 y›l›nda 10’uncu Tayyare Alay› 4’üncü Tayyare Bölü¤üne verilmifltir. 1951 y›l›nda224’üncü Filo Komutanl›¤›na tahsis edilen Beechcraft D-18 S uçaklar› 1959 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r. 1959’da bir adet Beechcraft E-18 Suça¤› sat›n al›nm›fl ve 224’üncü Filo Komutanl›¤›na tahsis edilmifltir. 1975 y›l›nda 1 adet Beechcraft D-18 S ve 1 adet Beechcraft C-45 modelinde 2adet sivil uçak sat›n al›nm›fl, bu uçaklardan biri kalibrasyon uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. Harita ve kalibrasyon görevlerinde kullan›lan son uçaklar02 fiubat 1983 tarihinde hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

BEECHCRAFT D-18S TWIN BEECH

BEECHCRAFT AT-11 ‘Kansan”

SS:: 111155



Yap›mc› Firma ve Ülke Beach Air Craft Corp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (450 Beygir Gücü, Pratt&Whitney R-985 AN-1)




Boyu 10.59 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 33, Bek: 12X5.3

Yak›t Cinsi 100-110 Oktan


Dahili 206 Galon

Harici -




Menzili -

Tavan› 6500 m.

Silahlar› E¤itim için Makineli Tüfek


Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1942





Beechcraft AT-11 uça¤›, e¤itim irtibat uça¤›d›r. A.B.D. Askeri Yard›m› olarak toplam 127 adet AT-11 uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterinegirmifltir. Uçaklar›n tamam› 15 May›s 1948’de uçak gemisiyle Türkiye’ye getirilmifltir. Airspeed Oxford uçaklar›n›n yerini alan AT-11 uçaklar›ço¤unlukla e¤itim uça¤› olarak Eskiflehir Uçufl Okulu’nda görev yapm›flt›r. Ayr›ca Adana’da konufllu Bombard›man ve At›fl Okulu’nda e¤itim uça¤›ve tüm Hava Üslerinde irtibat uça¤› olarak görev yapm›flt›r. AT-11 uçaklar›, 20 A¤ustos 1958 tarihinde At›fl ve Bombard›man Okulu’nunkapat›lmas›ndan sonra hedef çekme ve irtibat uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. Son 20 adet AT-11 uça¤› 21 Ekim 1983 tarihinde hizmet d›fl›b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

BEECHCRAFT AT-11 “Kansan”

DOUGLAS B-26 “INVADER”

SS:: 111166


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Mc.Donnel Douglas Aircraft Comp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (2100 Beygir Gücü, Pratt&Whitney, R-2800-71)

A¤›rl›¤›, Bofl 12247 kg.



Boyu 15.47 m.






Dahili -

Harici -



Menzili -

Tavan› 7300 m.

Silahlar› 8 Adet 0.50 inch Makineli Tüfek, 14 Adet 5 inch roket,

5000 lb. bomba


Personel 3

Yük -


Yap›m Tarihi 1943




MMiikkttaarr››

B-26 B 28

B-26 C 17

TTooppllaamm 4455

Douglas B-26 uça¤›, üç kiflilik bombard›man uça¤›d›r. ‹kinci Dünya Savafl› sonras›nda ABD yard›m› olarak 45 adet envantere girmifltir. ‹lk B-26birli¤i Etimesgut Meydan›nda B-26 Taburu ad›yla kurulmufl ve fiubat 1949 tarihine kadar e¤itimlerini devam ettirmifltir. Daha sonra Diyarbak›r’dakonufllu 2’nci Hava Alay›’n›n Martin 187 Baltimore uçaklar› B-26 uçaklar› ile de¤ifltirilmifltir. Afyon’da konufllu 10’uncu Keflif Alay›, ‹zmir’dekonufllu Hava Bombard›man Okulu ve 2’nci Hava Üssü 121’inci Filo Komutanl›¤›nda bombard›man uça¤› olarak görev yapm›flt›r. 1952 y›l›ndan sonra Etimesgut Meydan›nda konufllu 223’üncü Filo Komutanl›¤›nda hedef çekme uça¤› ve Adana’da konufllu At›fl Okulunda e¤itim uça¤› olarakkullan›lm›flt›r. Son görev yeri Yeflilköy’de konufllu Harita Manfl K›taat›d›r. 1958 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

DOUGLAS B-26 “INVADER”

T-6

SS:: 111177


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke North America Corp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (558 Beygir Gücü, R-1340)

A¤›rl›¤›, Bofl 2300 kg.



Boyu 8.99 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 27 Beg: 121/2x41/2

Yak›t Cinsi 100-115 Oktan


Dahili 530 lt.

Harici -



Menzili 1200 km.

Tavan› 6550 m.



Personel 2

Yük -

HH‹‹ZZMMEETT BB‹‹LLGG‹‹LLEERR‹‹Yap›m Tarihi 1940Hizmete Girdi¤i Tarih 1941Türkiye’de Hizmete Girifl 1948Hizmetten Ç›k›fl 1974MMiikkttaarr››North American T-6C 100Harward II 5Harward II B 17North American SNJ-3 2North American SNJ-4 2North American LT-6G 19North American T6-G 11Noorduyn Mk.IIB 11North American Harward Mk.II 29TTooppllaamm 119966

T-6 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. T-6 uçaklar› envantere en fazla say›da giren pervaneli e¤itim uça¤› özelli¤ine sahiptir. 1948-1974 y›llar›aras›nda, 9 farkl› modelde, toplam 196 adet T-6 uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. ‹lk olarak 02 A¤ustos 1948 tarihinde 100 adetT-6C uça¤› hizmete girmifltir. 1955 y›l›nda 17 adet Harvard IIB, 5 adet Harvard II, 2 adet SNJ-3 ve 2 adet SNJ-4 uça¤› hizmete girmifltir. 1957 y›l›n›nEylül ve Ekim aylar›nda 19 adet LT-6G ve 11 adet T-6G uça¤› envantere girmifltir. Son olarak 1958 y›l›nda 40 adet Harvard Mk.II uça¤› hizmetegirmifltir. T-6 uçaklar› 1948-1951 y›llar› aras›nda Hava Okulu 3’üncü ve 4’üncü Bölük’lerde ve Av E¤itim Okulu’nda kullan›lm›flt›r. Hava HarpOkulu’nun kurulmas›ndan sonra 1951 - 1956 y›llar› aras›nda Hava Harp Okulunda, 1956 y›l›ndan sonra ise ‹zmir Gaziemir Meydan›nda konuflluUçufl Okulu’nda Pilotaj Temel E¤itim ve Av E¤itim uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. 1974 y›l›nda uzun ve baflar›l› görevlerini T-34, T-41 ve T-37’leredevrederek hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

NORTH AMERICAN T-6C

THUNDERBOLT P-47 D

SS:: 111188

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AAvv--BBoommbbaarrdd››mmaann

ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (2570 Beygir Gücü, Pratt&Whitney R-2800-59 W)

A¤›rl›¤›, Bofl 4513 kg.



Boyu 11.02 m.




Yak›t Cinsi JP-4


Dahili 230 ABD Galon

Harici -



Menzili -

Tavan› 12495 m.



Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1942





Thunderbolt P-47 D uça¤›, tek kiflilik Av-Bombard›man uça¤›d›r. Jet dönemine geçifl uça¤› say›labilecek bu uçaklar›n ömrü oldukça k›sa olmufltur.180 adet P-47D uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. 1948 y›l›nda hizmete giren uçaklar 5’inci, 8’inci ve 9’uncu Hava Alaylar›’natahsis edilmifllerdir. 1951 y›l›nda Hava Kuvvetleri Komutanl›¤›n›n Üs ve Filo sistemine geçmesi ile P-47D uçaklar› 5’inci Hava Üssü 151’inci ve152’nci Filo Komutanl›klar›, 8’inci Hava Üssü 181’inci ve 182’nci Filo Komutanl›klar› ile 9’uncu Hava Üssü 191’inci ve 192’nci FiloKomutanl›klar›nda av-bombard›man uça¤› olarak görev yapm›flt›r. 1952 y›l›nda Bursa’da konufllu 5’inci Hava Üssünün la¤vedilmesi üzerine bubirli¤in uçaklar› ile 6’nc› Hava Üssü 161’inci ve 162’inci Filo Komutanl›klar› teçhiz edilmifltir. 1952’den itibaren F-84G’lerle de¤ifltirilmeyebafllanan P-47D uçaklar› 1954 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

THUNDERBOLT P-47 D

T-33

SS:: 111199


ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Lockhead / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (Allison J-35-A35)

A¤›rl›¤›, Bofl 9100 Lb.

Maximum Yükle A¤›rl›¤› 16800 Lb.


Boyu 11.49 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 26x6.6 Burun: 22x7.25-11.50

Yak›t Cinsi JP-4 (F-40)


Dahili 350 Galon

Harici 458 Galon



Menzili 1.5 Saat

Tavan› 14700 m.

Silahlar› 2 Adet M3 Makineli Tüfek, 5 Roket 100 ile 1000 Lb. Bomba


Personel 2

Yük 7700 Lb.


Yap›m Tarihi 1950




MMiikkttaarr››

Lockhead T 33 A 116

Lockhead RT 33 A 24

Canadair T-33 Mk.III 58

TTooppllaamm 119988

T-33 uça¤›, iki kiflilik jet e¤itim uça¤›d›r. T-33A, T-33 Mk.III ve RT-33A modellerinde toplam 198 adet T-33 uça¤› envantere girmifltir. Türk HavaKuvvetlerinin ilk jet uçaklar› olan 51-4058 ve 51-4059 kuyruk numaral› T-33A uçaklar› 17 Aral›k 1951 tarihinde gemi ile Yeflilköy’e getirilmifltir. Builk uçak Hv.Plt.Yzb. Lütfi GÜNDO⁄DU ve Hv.Plt.Yzb. Ali TEK‹N taraf›ndan Yeflilköy’den 9’uncu Ana Jet Üs K.l›¤› Bal›kesir’e götürülmüfltür. T-33uçaklar› ilk önce 193’üncü Filo K.l›¤›na tahsis edilmifltir. 1952-1957 y›llar› aras›nda Jet E¤itim Filo K.l›¤›nda görev yapan T-33 uçaklar›, 1957 y›l›nda 111’inci Filo K.l›¤›nda, sonra tekrar müstakil Jet E¤itim Fl.K.l›¤›nda ve 1964 – 1993 y›llar› aras›nda 121’inci Filo K.l›¤›nda görev yapm›flt›r.Ayr›ca ana jet üs komutanl›klar›nda e¤itim irtibat uça¤› olarak da görev yapan T-33 uçaklar›n›n son uçuflu 20 Ocak 1997 tarihinde 51-4228 ve51-6772 kuyruk numaral› uçaklar taraf›ndan yap›lm›flt›r. T-33 uça¤›n›n keflif modeli olan RT-33A uçaklar› 1955 – 1994 y›llar› aras›nda 113’üncü,114’üncü ve 184’üncü Filo K.l›klar›nda görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

LOCKHEAD T-33 SILVERSTAR

F-84 THUNDERSTREAK

SS:: 112200

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AAvv--BBoommbbaarrdd››mmaann

ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹ ((FF--8844 GG MMooddeellii))

Yap›mc› Firma ve Ülke The Republic Aviation Corp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (Wright J65-W-3)

A¤›rl›¤›, Bofl 18.700 Lb.

Maximum Yükle A¤›rl›¤› 27.000 Lb.


Boyu 13.23 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 30X6.6 Burun: 20X4.4

Yak›t Cinsi JP-4(F-40) (MIL-T-5624)


Dahili 550 Galon

Harici 1350 Galon




Menzili 2600 km.

Tavan› 45.000 ft.

Silahlar› 6 Adet 12.7 mm.’lik Makineli Tüfek, 2722 kg. Kanat Alt› Bomba


Personel 1

Yük -

HH‹‹ZZMMEETT BB‹‹LLGG‹‹LLEERR‹‹Yap›m Tarihi 1950Hizmete Girdi¤i Tarih 1950Türkiye’de Hizmete Girifl (F-84G) 1952Hizmetten Ç›k›fl (RF-84F) 1980MMiikkttaarr››

F-84 G 479F-84 F 107F-84 Q 185F-84 F 69TTooppllaamm 884400

F-84 uça¤›, tek kiflilik Av-Bombard›man uça¤›d›r. 29 Mart 1952 tarihinde göreve bafllayan F-84G uçaklar› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girenilk jet savafl uça¤› ve en fazla say›da envantere giren uçak özelli¤ine sahiptir. 479 adet F-84G, 107 adet F-84F ve 185 adet F-84Q, 69 adet RF-84Folmak üzere dört farkl› modelde toplam 840 adet F-84 uça¤› envantere girmifltir. ‹lk akrotim olan “Milli” akrotimi (1952-1962) ve Akrep akrotimi(1957-1958) F-84 G uçaklar› ile uçmufltur. F-84 G uçaklar› 1953 y›l› sonunda 12 filo komutanl›¤›nda kullan›lan standart av-bombard›man uça¤›olmufl ve 1966 y›l›nda F-84 F ve F-84 Q uçaklar› ile de¤ifltirilmifltir. F-84F uçaklar› 1959-1975 ve F-84Q 1964-1975 y›llar› aras›nda görev yapm›flt›r.Foto keflif yetene¤i de bulunan F-84Q uçaklar› foto keflif görevlerini de yerine getirmifltir. 1956-1980 y›llar› aras›nda görev yapan RF-84F uçaklar›foto keflif görevlerinde 113’üncü 114’üncü, 182’nci, 184’üncü ve 192’nci Filo Komutanl›klar›nda görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

F-84 THUNDERSTREAK

F-86 E SABRE (Canadair CL-13 Mk.II)

SS:: 112211



Yap›mc› Firma ve Ülke Canadair Limited / KANADA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (General Electric J-47)




Boyu 11.43 m.




Yak›t Cinsi JP-4


Dahili -

Harici -




Menzili 856 km. (Harekat yar›çap›)

Tavan› 16170 km.

Silahlar› 6 Adet 12.7 mm. Makineli Tüfek, 24 Adet 2.75 inch Roket


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1949 ABD / 1950 KANADA

Hizmete Girdi¤i Tarih 1950 ABD / 1951 KANADA

Türkiye’de Hizmete Girifl 18 Temmuz 1954



F-86 E Sabre uça¤›, tek kiflilik av uça¤›d›r. 1954-1968 y›llar› aras›nda, toplam 107 adet F-86E uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. 18Temmuz 1954 tarihinden itibaren hizmete girmeye bafllayan F-86 uçaklar› Türk Hava Kuvvetlerinin ilk jet av önleme uça¤›d›r. 141’inci Filo K.l›¤›,ilk F-86 filosu olarak Eskiflehir Meydan›nda göreve 07 Eylül 1954 tarihinde bafllam›flt›r. 142’nci Filo Komutanl›¤› 01 fiubat 1955 tarihinde F-86uçaklar› ile modernize edilmifltir. 143’üncü Filo K.l›¤› ise 1955 y›l› içinde F-86 uçaklar› ile uçmaya bafllam›flt›r. Daha sonra 142’nci ve 143’üncü FiloK.l›klar› Merzifon Meydan›na, 141’inci Filo K.l›¤› Ak›nc› (Mürted) Meydan›na intikal etmifltir. Uçan Ku¤ular Akrotimi (1955-1965) ve YarasalarAkrotimi (1964-1965) F-86 uçaklar› ile uçmufllard›r. F-86 uçaklar› 1964 y›l›nda gerçeklefltirilen K›br›s Hava Harekat› s›ras›nda intikalmeydanlar›ndan Av-Önleme görevlerinde uçmufllard›r.

ll

ll

ll

F-86 E SABRE

MKE-4 U⁄UR

SS:: 112222



Yap›mc› Firma ve Ülke Türk Hava Kurumu Uçak Fabrikas› / TÜRK‹YE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (145 Beygir Gücü, Gibsy-Major)




Boyu 7.5 m.

Geniflli¤i 9.5 m.





Dahili 90 lt.

Harici -




Menzili -

Tavan› 4575 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1955





MKE-4 U¤ur uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. Miles Magister uçaklar›n›n de¤ifltirilmesi amac›yla Makine Kimya Endüstrisi Etimesgut Ankara UçakFabrikas›nda üretilmifltir. Bafllang›çta 100 adet üretim yap›lmas› planlanm›fl olmas›na ra¤men üretim maliyetleri nedeniyle 60 adet üretilmifltir. 3uçak Ürdün Hava Kuvvetleri’ne hediye edilmifl, kalan 57 uçak Türk Hava Kuvvetlerinde bafllang›ç e¤itim uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. Envanterdekalan son 12 uçak 1962 y›l›nda Türk Hava Kurumuna devredilmifltir.

ll

ll

ll

MKE-4 U⁄UR

BEECHCRAFT T-34 A MENTOR

SS:: 112233



Yap›mc› Firma ve Ülke Beecherat Comp. / KANADA

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (0-470-13 A Continental)

A¤›rl›¤›, Bofl 1310 kg.



Boyu 7.87 m.

Geniflli¤i 9.97 m.


Lastik Boyutlar› Ana: 6.50-8 Bek: 5.00-5

Yak›t Cinsi 80-87 Oktan Benzin


Dahili 52 Galon

Harici -




Menzili -

Tavan› 6120 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1950





T-34 uça¤› 2 kiflilik e¤itim uça¤›d›r. 24 adet T-34A uça¤› envantere girmifltir. Uçaklar 10 Haziran ile 25 A¤ustos 1956 tarihleri aras›nda Türkiye’yegetirilmifltir. Pilot e¤itimlerinin yurt içinde verilmeye bafllanmas›ndan sonra Pilotaj Temel E¤itim uça¤› olarak kullan›lm›flt›r. Hava HarpOkulunda ve 123’üncü Filo Komutanl›¤› ‹zmir’de görev yapm›flt›r. 1974 y›l›ndan itibaren T-41D uçaklar› ile birlikte görev yapan uçaklar 1993y›l›nda SF-260D uçaklar›n›n envantere girmesinden sonra hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r. T-34 uçaklar› Türk Hava Kurumu’na devredilmifltir.

ll

ll

ll

BEECHCRAFT T-34 A MENTOR

H-19 CHICKASAW

SS:: 112244

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AArraammaa KKuurrttaarrmmaa vvee ‹‹rrttiibbaatt


Yap›mc› Firma ve Ülke Sikorsky Corp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 1 (R-1300-3)

A¤›rl›¤›, Bofl 5962 Lb.



Boyu 12.61 m.

Geniflli¤i 1.76 m.

Yüksekli¤i 3.9 m.

Lastik Boyutlar› Ön: 6.00-6 Arka: 7.50-10

Yak›t Cinsi 100, 130 Oktanl› Benzin


Dahili 1050 Lb.

Harici -


Maximum H›z› 90 Knot


Menzili -

Tavan› 4.57 km.

Silahlar› Gerekti¤inde Makineli Tüfek tak›l›r.


Personel 8

Yük 2100 Lb.


Yap›m Tarihi 1943




MMiikkttaarr››

H-19 B 14

H-19 D 4

TTooppllaamm 1188

H-19 Chickasaw helikopteri, Türk Hava Kuvvetlerinin ilk helikopteridir. 1958-1980 y›llar› aras›nda iki farkl› modelde toplam 18 adet H-19helikopteri Türk Hava Kuvvetleri’nde görev yapm›flt›r. 26 Ocak 1958 tarihinde Türkiye’ye getirilen helikopterler Kayseri Hava ‹kmal Bak›mMerkezi’nde montaj› yap›ld›ktan sonra ilk uçuflunu 20 May›s 1958 tarihinde yapm›flt›r. Arama-Kurtarma ve irtibat görevlerinde, Helikopter Filo,Özel Filo (224’üncü Filo), Hava Harp Okulu ile 1’inci ve 3’üncü Taktik Hava Kuvvet Komutanl›klar›nda görev yapm›flt›r. Son iki H-19 helikopteri29 A¤ustos 1980 tarihinde hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r. Yeflilköy Havac›l›k Müzesinde bir adet H-19 helikopteri sergilenmektedir.

ll

ll

ll

H-19 CHICKASAW

F-100 SUPER SABRE

SS:: 112255

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AAvv BBoommbbaarrdd››mmaann vvee AAvv ÖÖnnlleemmee

ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke North American Rockwell Corp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (Pratt&Whitney J57-P-21)

A¤›rl›¤›, Bofl 8746 kg.



Boyu 15.20 m.




Yak›t Cinsi JP-4


Dahili 1189 Galon

Harici 1050 Galon


Havada Kal›fl Süresi 1.5-2 Saat (Yük durumu ve uçufl koflullar›na göre de¤iflir.)

Menzili -

Tavan› 14900 m.

Silahlar› 4 Adet 20 mm. M39-A2 Makineli Top, 4 Adet AIM,

9 AA Füze, 1 Adet M-61 Nükleer Bomba


Personel 1/2

Yük 8800 Lb.


Yap›m Tarihi 1954




MMiikkttaarr››

F100 D 106

F100 C 111

F100 F 53

TTooppllaamm 227700

F-100 Süper Sabre uça¤›, Av Bombard›man, Av Önleme ve E¤itim uça¤›d›r. Üç farkl› modelde, toplam 270 adet F-100 uça¤› Türk Hava Kuvvetlerienvanterine girmifltir. Türk Hava Kuvvetlerinde supersonic uçabilen ilk uçakt›r. 30 y›l süresince Türk Hava Kuvvetlerinde görev yapan F-100uçaklar›, 111, 112, 113, 131, 132, 171, 172, 181 ve 182’nci Filo Komutanl›klar›nda, Av Bombard›man, Av Önleme ve E¤itim rollerinde görevyapm›flt›r. 1964 y›l›nda gerçeklefltirilen K›br›s Hava Harekat›nda ve 1974 K›br›s Bar›fl Harekat›nda Av-Bombard›man görevlerinde kullan›lm›flt›r.1971 y›l›nda yap›lan Best Hit yar›flmalar›nda Türk Hava Kuvvetleri F-100 uçaklar› ile tak›m birincili¤ini kazanm›flt›r.

ll

ll

ll

F-100-D SUPER SABRE

DOUGLAS C-54 “Skymaster”

SS:: 112266



Yap›mc› Firma ve Ülke Beach Air Craft Corp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 4 Motor (1750 Beygir Gücü, R-2000-4)

A¤›rl›¤›, Bofl 17237 kg.



Boyu 28.63 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 15X50X20 Burun: 44 SG

Yak›t Cinsi 100-145 Oktan Avgaz


Dahili 2820 Galon

Harici -




Menzili -

Tavan› 6705 m.(20000 ft)



Personel 4

Yük 44 Yolcu


Yap›m Tarihi 1942





Douglas C-54 Skymaster uça¤›, nakliye uça¤›d›r. 2 adet C-54 uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. 1959 y›l›nda Türk Havayollar›ndan al›nan C-54 uçaklar› uzun mesafe nakliye görevlerinde kullan›lm›flt›r. Özel Filo ve 224’üncü Filo Komutanl›klar›nda görev yapan C-54uçaklar› 1973 y›l›nda hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r. Bir C-54 uça¤› Yeflilköy Havac›l›k Müzesinde sergilenmektedir.

ll

ll

ll

DOUGLAS C-54 “Skymaster”

CESSNA T-37 TWEETYBIRD

SS:: 112277



Yap›mc› Firma ve Ülke The Cessna Aircraft Comp. Inc. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (Westinghouse J69-T-25)

A¤›rl›¤›, Bofl 1840 kg.



Boyu 8.92 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 20x4.4 Burun: 16x4.4

Yak›t Cinsi JP-4


Dahili 309 Galon

Harici -



Havada Kal›fl Süresi 1 Saat (Yük durumu ve uçufl koflullar›na göre de¤iflir)

Menzili -

Tavan› 7620 m.

Silahlar› 260 Lb. Napalm Bombas›/260 Lb. Bomba, 2.75’lik Roket


Personel 2

Yük 1000 Lb.


Yap›m Tarihi 1959



Hizmetten Ç›k›fl Görevde

MMiikkttaarr››

T-37 C 50

T-37 B 25

TTooppllaamm 7755

T-37 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. T-37B ve T-37C modellerinde toplam 75 adet envantere girmifltir. 1963–1967 y›llar› aras›nda hizmete giren 50adet T-37C uça¤› Jet E¤itim Filo K.l›¤› ‹zmir’e tahsis edilmifltir. Daha sonralar› 2’nci Ana Jet Üs K.l›¤› 122’nci Filo K.l›¤›nda görevlendirilen T-37Cuçaklar› 1966 – 1970 y›llar› aras›nda 3’üncü Ana Jet Üs K.l›¤› 131’inci ve 132’nci Filo K.l›klar›nda görev yapm›flt›r. T-37C uçaklar› 1970 y›l›ndatekrar 2’nci Ana Jet Üs K.l›¤› 122’nci Filo K.l›¤›nda görevlendirilmifltir. 1978 y›l›nda 20 adet T-37B uça¤› temel jet e¤itimini desteklemek amac›ylahizmete girmifltir. 1992 y›l›nda 5 adet T-37B uça¤› Ürdün Hava Kuvvetleri’nden teslim al›nm›flt›r. T-37 uçaklar› 2’nci Ana Jet Üs K.l›¤› 122’nci FiloK.l›¤›nda temel jet e¤itim uça¤› olarak görev yapmaktad›r.

ll

ll

ll

CESSNA T-37 TWEETYBIRD

F104

SS:: 112288

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AAvv ÖÖnnlleemmee vvee AAvv BBoommbbaarrdd››mmaann

ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹ ((FF--110044 GG MMooddeellii))Yap›mc› Firma ve Ülke Lockhead / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (J-79GE-11 A/B)(J-79-MTU-J›k)

A¤›rl›¤›, Bofl 14.760 Lb.



Boyu 54.77 ft.

Geniflli¤i 20.94 ft.

Yüksekli¤i 13.49 ft.


Yak›t Cinsi JP-4


Dahili 896 Galon

Harici 730 Galon

PPEERRFFOORRMMAANNSSIIMaximum H›z› 2 Mach

Havada Kal›fl Süresi 2 Saat (Yük durumu ve uçufl koflullar›na göre de¤iflir.)

Menzili -

Tavan› 80.000 ft.

Silahlar› 250-750-1000 Lb. Bomba, Napalm 2.75 Roket,

GAR-8, GAM-83B


Personel 1/2

Yük 8690 Lb.

HH‹‹ZZMMEETT BB‹‹LLGG‹‹LLEERR‹‹Yap›m Tarihi 1954Hizmete Girdi¤i Tarih 1958Türkiye’de Hizmete Girifl 1963Hizmetten Ç›k›fl 1994MMiikkttaarr››F-104 G 275TF-104 G 56RF-104 G 12CF-104 A 6CF-104 D 44F-104 S 40TTooppllaamm 443333

F-104 uçaklar›, Türk Hava Kuvvetlerinin ilk radarl› uça¤›d›r. 1963-1994 y›llar› aras›nda, toplam 433 adet F-104 uça¤› Türk Hava Kuvvetlerienvanterine girmifltir. ‹lk F-104G uçaklar› 10 May›s 1963 tarihinde gemi ile ‹zmir’e getirilmifl ve Temmuz 1963 tarihinde 144’üncü Filo K.l›¤›ndaharekat görevine bafllam›flt›r. F-104S uçaklar› 1974 K›br›s Bar›fl Harekat› sonras›nda ‹talya’dan sat›n al›nm›flt›r. 1980 y›l›ndan sonra hizmete girenRF-104G uçaklar›n›n keflif podlar› ç›kart›larak F-104G modeline dönüfltürülmüfltür. CF-104 uçaklar› 1985 y›l›ndan itibaren hizmete girmifltir. F-104uçaklar› 141, 142, 144, 161, 162, 163, 181, 182, 191, 192 ve 193’üncü Filo Komutanl›klar›nda Av önleme, Av bombard›man ve E¤itim rollerindegörev yapm›flt›r. 1964 y›l›nda gerçeklefltirilen K›br›s Hava Harekat›nda ve 1974 K›br›s Bar›fl Harekat›nda görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

F104-G STARFIGHTER

C-130 HERCULES

SS:: 112299



Yap›mc› Firma ve Ülke Lockhead Aircraft Corporation / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 4 Motor (Allison T-56-A-15 )

A¤›rl›¤›, Bofl 32800 kg.



Boyu 29.8 m.

Geniflli¤i 40.4 m.


Lastik Boyutlar› 20.000-20/22PR (Ana inifl tak›m›)

Yak›t Cinsi JP-4, NATO F-40


Dahili 6.960 Galon

Harici 2720 Galon (Paylonlu)




Menzili -

Tavan› 6900 m.



Personel 4

Yük 92 Yolcu / 74 Sedyeli Hasta / 64 Paraflütçü


Yap›m Tarihi 1955




MMiikkttaarr››

C-130 E 8

C-130 B 6

TTooppllaamm 1144

C-130 uça¤›, ulaflt›rma uça¤›d›r. Türk Hava Kuvvetleri envanterine 8 adet C-130E ve 6 adet C-130B olmak üzere iki farkl› modelde toplam 14 adetC-130 uça¤› girmifltir. 1964-1974 y›llar› aras›nda hizmete giren C-130E uçaklar› Kayseri Erkilet Meydan›nda yeni kurulan 224’üncü FiloKomutanl›¤›nda göreve bafllam›flt›r. 1972 y›l›nda 224’üncü Filo K.l›¤›n›n ad› 222’nci Filo K.l›¤› olarak de¤ifltirilmifltir. C-130E uçaklar› 1974 K›br›sBar›fl Harekat›’nda hava indirme görevleri icra etmifltir. 1991 y›l›nda ise 6 adet C-130B uça¤› hizmete girmifltir. Halihaz›rda C-130 uçaklar› 222’nciFilo K.l›¤›nda ulaflt›rma uça¤› olarak görev yapmaktad›r.

ll

ll

ll

C-130 HERCULES

NORTHROP F-5 Freedom Fighter

SS:: 113300

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AAvv ÖÖnnlleemmee--AAvv BBoommbbaarrdd››mmaann

ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Northrop Corporation / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (General Electric J-85)

A¤›rl›¤›, Bofl 13.000 Lb.



Boyu 14.34 m.

Geniflli¤i 7.85 m.


Lastik Boyutlar› Ana: 22X8.5 Burun: 18X6.5-8

Yak›t Cinsi JP-4


Dahili 598 Galon

Harici 554 Galon


Havada Kal›fl Süresi 2.30 Saat (Yük durumu ve uçufl koflullar›na göre de¤iflir.)

Menzili -

Tavan› 15400 m.

Silahlar› 2 Adet 20 mm.’lik Top, 2500 kg. Roket ve Bomba Yükü,

Hava-Yer ve Hava-Hava Füzeleri


Personel 1/2

Yük 4514 Lb.

HH‹‹ZZMMEETT BB‹‹LLGG‹‹LLEERR‹‹Yap›m Tarihi -Hizmete Girdi¤i Tarih 1962Türkiye’de Hizmete Girifl 1965Hizmetten Ç›k›fl GörevdeMMiikkttaarr››Northrop F-5 A 122Northrop F-5 B 22Northrop NF-5 A 31Northrop NF-5 B 16Northrop RF-5 A 41TTooppllaamm 223322

1965 y›l›ndan günümüze kadar, 122 adet F-5A, 22 adet F-5B, 31 adet NF-5A, 16 adet NF-5B ve 41 adet RF-5A olmak üzere befl ayr› modelde, toplam232 adet F-5 uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. ‹lk F-5 uçaklar› Aral›k 1965 tarihinde gemi ile Türkiye’ye getirilmifltir. Türk HavaKuvvetleri tarihinde ilk kez 23 Kas›m 1966 tarihinde F-5A uçaklar› taraf›ndan Atlantik Okyanusu havadan geçilmifltir. 2002 y›l›nda 48 adet uçakmodernize edilerek F-5 2000 ad› verilmifltir. 132, 151, 152, 161, 162 ve 184’üncü Filo Komutanl›klar›nda Av-önleme, Av-bombard›man ve Keflifrollerinde görev yapm›flt›r. 1966 – 1971 y›llar› aras›nda Coflkun Akrotimi F-5 uçaklar› ile uçmufltur. F-5 uçaklar› halihaz›rda 133’üncü ve 134’üncüFilo Komutanl›klar›nda görev yapmaktad›r. Türk Y›ld›zlar› Akrotimi 1992 y›l›ndan itibaren F-5 uçaklar› ile uçmaktad›r.

ll

ll

ll

NORTHROP F-5 FREEDOM FIGHTER

F-102 DELTA DAGGER

SS:: 113311

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AAvv ÖÖnnlleemmee


Yap›mc› Firma ve Ülke Canvair Corp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (Pratt&Whitney J57-P-23)

A¤›rl›¤›, Bofl 8746 kg.



Boyu 20.78 m.




Yak›t Cinsi JP-4


Dahili 7053 Lb.

Harici 9848 Lb.




Menzili 2230 km.

Tavan› 15750 m.

Silahlar› 24 Adet 2.75 Roket, 6 Adet AIM-4 Falcon Füzesi


Personel 1

Yük -





MMiikkttaarr››

F-102 A 40

TF-102 A 9

TTooppllaamm 4499

Türk Hava Kuvvetlerinin her hava flart›nda önleme yapabilen ilk av uça¤›d›r. Ayn› zamanda ilk ve tek delta kanatl› uça¤›d›r. 1968-1971 y›llar›

aras›nda 40 adet F-102 A ve 9 adet TF-102A modelinde toplam 49 adet F-102 uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. ‹lk F-102 filosu olan

144’üncü Filo K.l›¤› 10 Haziran 1968 tarihinde göreve bafllam›flt›r. Aral›k 1969 tarihinde Diyarbak›r meydan›ndan Ak›nc› Meydan›na intikal eden

183’üncü Filo K.l›¤› F-102 uçaklar› ile teçhiz edilmifltir. 1972 y›l›nda 144’üncü Filo K.l›¤›n›n ad› 142’nci Filo K.l›¤› ve 183’üncü Filo K.l›¤›n›n ad›

182’nci Filo K.l›¤› olarak de¤ifltirilmifltir. 1974 K›br›s Bar›fl Harekat› s›ras›nda Av-Önleme görevi uçmufltur. F-102 uçaklar› son uçuflunu 05 Haziran

1979 tarihinde yapm›flt›r.

ll

ll

ll

F-102A DELTA DAGGER

UH-1H

SS:: 113322

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AArraammaa KKuurrttaarrmmaa vvee ‹‹rrttiibbaatt


Yap›mc› Firma ve Ülke Beil Helicopter Comp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (T-53-L-13A/B)

A¤›rl›¤›, Bofl 5400 Lb.



Boyu 12.20 ft.

Geniflli¤i 57 ft.

Yüksekli¤i 13.7,04 ft.


Yak›t Cinsi JP-4


Dahili 209 Galon

Harici 150 veya 60 Galonluk Tank




Menzili -

Tavan› 20.000 ft.

Silahlar› Gerekti¤inde Makineli Tüfek, Roket ve Bomba


Personel 13

Yük 9500 Lb.


Yap›m Tarihi 1966





1970 y›l›ndan günümüze kadar Türk Hava Kuvvetleri envanterine 27 adet UH-1H helikopteri girmifltir. Arama-Kurtarma ve irtibat görevlerindekullan›lan UH-1H helikopterleri; Özel Filo (224’üncü Filo), Hava Harp Okulu, Hava E¤itim Komutanl›¤› ile 1’inci ve 2’nci Hava KuvvetiKomutanl›klar›nda görev yapm›flt›r.

ll

ll

ll

C-160 D TRANSAL

SS:: 113333

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› KKaarrggoo vvee UUllaaflfltt››rrmmaa


Yap›mc› Firma ve Ülke VHW, HFB, MTU / ALMANYA-FRANSA-‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (Rolls-Royce Tyne 20 MK 22)

A¤›rl›¤›, Bofl 27113 kg.

Maximum Yükle A¤›rl›¤› 45000 kg.-49150 kg. (Emergency)


Boyu 32.1 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 15.50X16-10 Burun: 12.50X16.10 PR

Yak›t Cinsi JP-4, NATO F-40


Dahili 12770 kg.

Harici -




Menzili -

Tavan› 8445 m.

Silahlar› -


Personel 5

Yük 93 Yolcu, 62 Hasta, 61 Paraflütçü, 16 Ton Malzeme


Yap›m Tarihi 1969





20 adet C-160 D uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. ‹lk 2 uçak Haziran 1971 tarihinde hizmete girmifltir. C-160 D uçaklar› 12’nciAna Ulaflt›rma Üs K.l›¤› bünyesindeki 221’inci Filo Komutanl›¤›nda Kargo ve Ulaflt›rma uça¤› olarak görev yapmaktad›r. 1974 K›br›s Bar›flHarekat›’nda nakliye ve hava indirme görevlerinde kullan›lm›flt›r.

ll

ll

ll

C-160 D TRANSAL

VICKERS VC-7 VISCOUNT SERIES 794

SS:: 113344

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› NNaakklliiyyee vvee YYoollccuu


Yap›mc› Firma ve Ülke Vickers-Armestrong (Aircraft) Ltd. / ‹NG‹LTERE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 4 Motor (1768 Beygir Gücü, Rolls Royce Dart-3 Mk.510)

A¤›rl›¤›, Bofl 18597 kg.



Boyu 26.11 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 36X10.75-16.5 Burun: 24X7.25-12

Yak›t Cinsi JP-1


Dahili 1946 Galon

Harici 2X145 Galon




Menzili -

Tavan› 7620 m.



Personel 3

Yük 71 Yolcu, 4.400 kg.


Yap›m Tarihi 1952





1958 y›l›nda Türk Hava Yollar›nda uçmaya bafllayan Vickers VC-7 “Viscount” uçaklar›, Türkiye’nin ilk turboprop motorlu uça¤›d›r. 1971 y›l›ndaTürk Hava Yollar›ndan 3 adet Vickers VC-7 “Viscount” uça¤› komuta kontrol uça¤› görevinde kullan›lmak üzere sat›n al›nm›flt›r. ‹lk uçak 12 Mart1971 tarihinde Türk Hava Kuvvetlerinde göreve bafllam›flt›r. 224’üncü Filo Komutanl›¤›nda görev yapan Vickers VC-7 “Viscount” uçaklar› 1993y›l›nda CN-235 uçaklar›n›n envantere girifli ile hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r.

ll

ll

ll

VICKERS VC-7 VISCOUNT SERIES 794

T-41 D MASCALERO

SS:: 113355



Yap›mc› Firma ve Ülke Cessna Aircraft Company / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (210 Beygir Gücü, Continental 10-360-D)




Boyu 8.03 m.



Lastik Boyutlar› 6.00X6.4 Katl›

Yak›t Cinsi 100/130 Oktanl› Benzin


Dahili 46 Galon

Harici -




Menzili 495 km.

Tavan› 5900 m.



Personel 2 Pilot, 2 Yolcu

Yük 475 kg.


Yap›m Tarihi 1968





T-41 D uça¤›, temel uçufl e¤itim uça¤›d›r. Toplam 30 uçak 1972 y›l›nda envantere girmifltir. Uçaklar 123’üncü Filo K.l›¤›nda görevlendirilmifltir.1992 y›l›nda SF-260 uçaklar›n›n envantere girmesinden sonra T-41 D uçaklar› Hava Harp Okulu 5’inci Filo Komutanl›¤›na görevlendirilmifltir.

ll

ll

ll

T-41 D MASCALERO

F-4 PHANTOM

SS:: 113366

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AAvv ÖÖnnlleemmee,, AAvv BBoommbbaarrdd››mmaann vvee KKeeflfliiff

ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke Mc. Donnel Aircraft Corporation / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (General Electric J-79-GE-15)

A¤›rl›¤›, Bofl 33.000 Lb.



Boyu 17.71 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 30X11.5-14.25 24 Fly. Burun: 18x5.5

Yak›t Cinsi JP-4


Dahili 1893 Galon

Harici 1336 Galon


Havada Kal›fl Süresi 2.30 Saat (Yük durumu ve uçufl koflullar›na göre de¤iflir.)

Menzili -

Tavan› 18100 m

Silahlar› 1 Adet 20 mm.’lik Top, 7.230 kg.’a kadar klasik ve

güdümlü bomba yükü, Hava-Hava ve Hava Yer füzeleri


Personel 2

Yük 7230 kg.


Yap›m Tarihi 1958

Hizmete Girdi¤i Tarih 1967 ABD



MMiikkttaarr››

F-4E 128

RF-4E 54

(F-4 2020 54)

TTooppllaamm 118822

1974 y›l›ndan günümüze kadar, 128 adet F-4E ve 54 adet RF-4E olmak üzere, toplam 182 adet F-4 uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterinegirmifltir. 73-1016 ve 73-1017 kuyruk numaral› ilk iki F-4E uça¤› 30 A¤ustos 1974 tarihinde 1’inci Ana Jet Üs K.l›¤›na kat›lm›flt›r. ‹lk RF-4E uçaklar›ise 1978 y›l›nda hizmete girmifl ve RF-84F uçaklar›n›n yerini alm›flt›r. 1997 y›l›nda F-4E uçaklar›n›n modernizasyonuna bafllanm›fl ve modernizeedilen uçaklara F-4E 2020 ismi verilmifltir. Toplam 54 uçak (F-4 2020) modernize edilmifltir. Her hava flart›nda görev yapabilme yetene¤ine sahipolan F-4 uçaklar›; Av önleme, Av bombard›man ve Keflif rollerinde 111, 112, 113, 131, 132, 171, 172 ve 173’üncü Filo komutanl›klar›nda görevyapm›flt›r/yapmaktad›r.

ll

ll

ll

F-4 PHANTOM

NORTHROP T-38A TALON

SS:: 113377



Yap›mc› Firma ve Ülke Northrop Corp. / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 (General Electric J85-GE-5)

A¤›rl›¤›, Bofl 12.020 Lb.



Boyu 14 m.

Geniflli¤i 7.60 m.

Yüksekli¤i 3.8 m.


Yak›t Cinsi JP-4


Dahili 598 Galon

Harici -



Havada Kal›fl Süresi 2 Saat (Yük durumuna ve uçufl koflullar›na göre de¤iflir.)

Menzili -

Tavan› 16500 m.



Personel 2

Yük 1040 Lb.


Yap›m Tarihi 1959





T-38 uça¤›, iki kiflilik e¤itim uça¤›d›r. Yüksek performansl› modern savafl uçaklar›n›n Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmesinden sonrageliflmifl bir tekamül jet e¤itim uça¤› ihtiyac›n› karfl›lamak üzere al›nm›flt›r. Toplam 73 adet T-38A uça¤› hizmete girmifltir. ‹lk 30 uçak 1979 y›l›ndagöreve bafllam›fl ve 121’inci Filo k.l›¤›nda görevlendirilmifltir. 1993 y›l›na kadar T-33 uçaklar› ve T-38 uçaklar› tekamül jet e¤itim uça¤› olarakberaber görev yapm›fllard›r. 1993 y›l›nda 43 adet T-38 uça¤›n›n daha envantere girmesinden sonra temakül jet e¤itiminde kullan›lan T-33 uçaklar›hizmet d›fl› b›rak›lm›flt›r. Halen T-38A uçaklar› 121’inci Filo K.l›¤›nda e¤itim uça¤› olarak görev yapmaktad›r.

ll

ll

ll

NORTHROP T-38A TALON

CESSNA C-550 CITATION II

SS:: 113388

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› EElleekkttrroonniikk KKaalliibbrraassyyoonn


Yap›mc› Firma ve Ülke Cessna Company, Wichita-Kansas / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 (Pratt&Whitney JT15D-4)

A¤›rl›¤›, Bofl 3775 kg.



Boyu 14.36 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 22X8.00 Burun:18X.4.4

Yak›t Cinsi JP-4


Dahili 5008 Lb.

Harici -




Menzili -

Tavan› 13072 m.



Personel 6

Yük -


Yap›m Tarihi 1977





1984 y›l›nda iki adet Citation II uça¤› envantere girmifltir. 11’inci Ana Ulaflt›rma Üs K.l›¤›na ba¤l› 212’nci Filo K.l›¤›na görevlendirilen Citation IIuçaklar› elektronik kalibrasyon uça¤› olarak görev yapmaktad›r.

ll

ll

ll

CITATION II

F-16 FIGHTING FALCON

SS:: 113399

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AAvv--ÖÖnnlleemmee,, AAvv--BBoommbbaarrdd››mmaann,, LLAANNTTRRIINN,, SSEEAADD

ÖÖZZEELLLL‹‹KKLLEERR‹‹Yap›mc› Firma ve Ülke General Dynamics-ABD. TAI (ABD. ile Ortak Yap›m) TÜRK‹YE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (Pratt&Whitney F100-PW-200/220/229)

A¤›rl›¤›, Bofl 17933 Lb. (8134 kg.)

Maximum Yükle A¤›rl›¤› (Blok-30) 37500 Lb.-(Blok-40) 42300 Lb.-(Blok-50)


Boyu 14.80 m.

Geniflli¤i 9.80 m.


Lastik Boyutlar› Ana: 25.5x8-14 20 Ply. Burun: 18x5.17-8 18 Ply

Yak›t Cinsi JP-4 veya JP-5 veya JP-8


Dahili 6846 Lb.

Harici 6760 Lb.


Havada Kal›fl Süresi 1-3 Saat Görev ‹rtifa

Menzili -

Tavan› 15000 m.

Silahlar› 1 Adet 20 mm. M61A1 Vulcan Top, yeni nesil

Hava-Hava ve Hava-Yer füzeleri, klasik ve güdümlü bombalar, HARM


Personel 1

Yük 11.000 Lb.


Yap›m Tarihi 1978


Türkiye’de Hizmete Girifl 18 Ekim 1987 (TAI)


MMiikkttaarr››

F-16 C 196

F-16 D 44

TTooppllaamm 224400

1987 y›l›ndan günümüze kadar, Blok-30, 40 ve 50 modellerinde toplam 240 adet F-16 uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. ‹lk sekizadedi haz›r al›m olan F-16 uçaklar›n›n 232 adedi TUSAfi/TAI taraf›ndan General Dynamics firmas›n›n lisans› alt›nda üretilmifltir. 132, 141, 142,143, 151, 152, 161, 162, 181, 182, 191 ve 192’nci Filo Komutanl›klar›nda görev yapmaktad›r.

ll

ll

ll

F-16 FIGHTING FALCON

SZD-50-3 PUCHACZ

SS:: 114400



Yap›mc› Firma ve Ülke PZL Bielsko / POLONYA

Motor Adedi, Gücü, Tipi -




Boyu 8.4 m.

Geniflli¤i

Yüksekli¤i 2 m.


Yak›t Cinsi -


Dahili -

Harici -




Menzili -

Tavan› -

Silahlar›


Personel 1

Yük -


Yap›m Tarihi 1976





1989 y›l›nda 8 adet “Puchacz” planörü Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. Yalova Meydan›nda Hava Harp Okulu ö¤rencilerinin planöre¤itimi için kullan›lmaktad›r.

ll

ll

ll

SZD-50-3 PUCHACZ

G-1159 C GULFSTREAM IV

SS:: 114411

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› KKoommuuttaa KKoonnttrrooll


Yap›mc› Firma ve Ülke Gulfstream Aerospace / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (Rolls Royce Tay Mk.611-8 Turbofan)

A¤›rl›¤›, Bofl 19662 kg.



Boyu 26.84 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 34x9.25 Burun: 22x6.6

Yak›t Cinsi JP-4,5,8 JET B,A,A-1


Dahili 29.500 Pounds

Harici -




Menzili -

Tavan› 13.680 m.



Personel 2

Yük -


Yap›m Tarihi 1991





Türk Hava Kuvvetleri envanterine 3 adet Gulfstream-IV uça¤› girmifltir. ‹lk uçak 1992 tarihinde hizmetten ç›kan Vickers VC-7 “Viscount”uçaklar›n›n yerine al›nm›flt›r. 2001 y›l›nda iki Gulfstream-IV uça¤› daha envantere girmifltir. ‹ki uçak Türk Hava Yollar›na devredilmifltir.Halihaz›rda bir adet Gulfstream-IV uça¤› 212’nci Filo K.l›¤›nda komuta kontrol uça¤› olarak görev yapmaktad›r.

ll

ll

ll

C GULFSTREAM IV

SIAI-MARCHETTI/TAI SF-260 D

SS:: 114422

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› BBaaflflllaanngg››çç UUççuuflfl EE¤¤iittiimm


Yap›mc› Firma ve Ülke Agusta / ‹TALYA-TAI / TÜRK‹YE

Motor Adedi, Gücü, Tipi Tek Motor (260 Beygir Gücü, Lycoming IO-540-D4A5)




Boyu 7.10 m.

Geniflli¤i 8.35 m.


Lastik Boyutlar› Burun: 5.00x5 Ana: 6.00x6

Yak›t Cinsi 91/96 Oktanl› Benzin Emrc. 100/130 Oktanl› Benzin Normal


Dahili 99 Lt. (26 US Galon)

Harici 144 Lt. (38 US Galon)




Menzili -

Tavan› 4500 m.



Personel 2

Yük 2 Yolcu


Yap›m Tarihi 1985





Türk Hava Kuvvetleri envanterine 40 adet SF-260 D uça¤› girmifltir. ‹lk 6 uçak haz›r al›m olarak al›nm›fl geri kalan 34 uçak TUSAfi/TAI taraf›ndanlisans alt›nda üretilmifltir. SF-260 D uçaklar› bafllang›ç e¤itim uça¤› olarak 2’nci Ana Jet Üs K.l›¤›na ba¤l› 123’üncü Filo Komutanl›¤›nda görevyapmaktad›r.

ll

ll

ll

SF-260 D AGUSTA

TAI/CASA CN-235

SS:: 114433

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› HHaaffiiff NNaakklliiyyee


Yap›mc› Firma ve Ülke CASA / ‹SPANYA TAI / TÜRK‹YE

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (1750 Beygir Gücü, General Electric CT7-9C3)

A¤›rl›¤›, Bofl 9400 kg.

Maximum Yükle A¤›rl›¤› 16.500 kg.


Boyu 21.40 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 11.00-12/10 PR. inch Burun: 8.5-10/12 PR. inch

Yak›t Cinsi JP-4, 5, 8, JET A, A-1, B


Dahili 1040x2 Lt.

Harici 1590X2 Lt.


Maximum H›z› 240 GS (460 km/saat)


Menzili -

Tavan› 30.000 ft.



Personel 3

Yük 48 Yolcu, 6000 kg. yük


Yap›m Tarihi 1986





52 adet CN-235 uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. ‹lk iki uçak haz›r al›m olarak al›nm›fl, 50 uçak TUSAfi/TAI taraf›ndan lisansalt›nda üretilmifltir. CN-235 uçaklar› nakliye, ambulans, komuta kontrol ve arama kurtarma görevlerinde 211’inci, 212’nci, 223’üncü, 201’inci,202’nci Filo K.l›klar›, 125’inci Arama Kurtarma ve Helikopter Filo Komutanl›klar›nda ve Hava E¤itim K.l›¤› E¤itim ‹rtibat K›ta K.l›¤›nda görevyapmaktad›r.

ll

ll

ll

TUSAfi / CASA CN-235

C-650 CITATION VII

SS:: 114444

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› KKoommuuttaa KKoonnttrrooll


Yap›mc› Firma ve Ülke Cessna / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (Rolls Royce TFE-731-4R-25)

A¤›rl›¤›, Bofl 5200 kg.



Boyu 16.87 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 22x5 inches Burun: 18x4.4 inches

Yak›t Cinsi JP-4, 5, 8 JET A, A-1, B


Dahili 7329 Lb.

Harici -




Menzili -

Tavan› 15504 m.



Personel 2

Yük 8 Yolcu, 400 Lb.


Yap›m Tarihi 1991





1993 y›l›nda iki adet Citation VII uça¤› Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. 11’inci Ana Ulaflt›rma Üs K.l›¤›na ba¤l› 212’nci Filo K.l›¤›nagörevlendirilen Citation VII uçaklar› komuta kontrol uça¤› olarak görev yapmaktad›r.

ll

ll

ll

CITATION VII

KC-135R STRATOTANKER

SS:: 114455

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› HHaavvaaddaa YYaakk››tt ‹‹kkmmaallii


Yap›mc› Firma ve Ülke Boeing / ABD

Motor Adedi, Gücü, Tipi Yüksek By-Pass Turbofan (CMF imali) 4xF-108-(CF-100)

A¤›rl›¤›, Bofl 50 Ton

Maximum Yükle A¤›rl›¤› 145 Ton


Boyu 39.26 m. BOM. Kapal› 41.53 m. BOM. Aç›k 47.55 m.



Lastik Boyutlar› Ana: 49x17 Burun: 38x11

Yak›t Cinsi JP-4, JP-8


Dahili 92 Ton (52 Ton ‹kmal)

Harici -


Maximum H›z› 350 Knot (0.9 Mach)

Havada Kal›fl Süresi S/S Gayeli: 15 Saat ‹kmal ‹çin: 8 Saat

Menzili -

Tavan› 50.000 feet



Personel 80 (Oturak Say›s› 58)

Yük Askeri: 37.5 Ton / Normal: 35 Ton


Yap›m Tarihi 1950





22 Temmuz 1995 tarihinde kiral›k 2 Tanker uça¤› Ak›nc› meydan›na intikal etmifl ve 24 Temmuz 1995 tarihinde Tanker uçaklar›n›n devir teslimtöreni yap›lm›flt›r. Aral›k 1997 tarihinde 3 Tanker uça¤›, Mart, Nisan, Haziran ve Temmuz 1998 aylar›nda 4 Tanker uça¤› daha teslim al›nm›flt›r.Halihaz›rda 7 adet KC-135R “Stratotanker” uça¤› havadan yak›t ikmal uça¤› olarak 10’uncu Tanker Üs K.l›¤›/‹ncirlik’teki 101’inci Tanker FiloK.l›¤›nda görev yapmaktad›r.

ll

ll

ll

KC-135R STRATOTANKER

COUGAR AS-532

SS:: 114466

KKuullllaann››mm AAmmaacc›› AArraammaa KKuurrttaarrmmaa vvee NNaakklliiyyee


Yap›mc› Firma ve Ülke TUSAfi HAVACILIK VE UZAY SANAY‹‹ A.fi.

Motor Adedi, Gücü, Tipi 2 Motor (Turbomeca Makila)

A¤›rl›¤›, Bofl 4650 kg.



Boyu 15.53 m.

Geniflli¤i 15.6 m.



Yak›t Cinsi -


Dahili -

Harici -




Menzili 870 km.

Tavan› 3450 m.



Personel 2

Yük 20 Yolcu, 4650 kg. Yük


Yap›m Tarihi 1977





1999 y›l›ndan itibaren 20 adet Cougar AS-532 helikopteri Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmifltir. ‹lk 2 helikopter 2000 tarihinde hizmetegirmifltir. 18 adet Cougar AS-532 helikopterinin montaj› Türk Havac›l›k ve Uzay Sanayi (TUSAfi) taraf›ndan yap›lm›flt›r. Cougar AS-532 helikopterlerihalen 201’inci, 202’nci ve 203’üncü Arama Kurtarma Filo K.l›klar›nda, 125’inci Arama Kurtarma ve Helikopter Filo K.l›¤›nda, 3’üncü, 5’inci ve6’nc› Ana Jet Üs K.l›klar›na ba¤l› Arama Kurtarma K›ta Komutanl›klar›nda görev yapmaktad›r.

ll

ll

ll

COUGAR AS-532

ucak albÜmÜ 1911-2009

Documents