TMMOB

�ehir Plancıları Odası

Haber Bülteni

Mayıs 2005

GÜNDEM

YEN� �MAR YASASINDAN MESLEK� ve TOPLUMSAL BEKLENT�LER�M�Z

Erhan DEM�RD�ZEN - �ehir Plancıları Odası Genel Ba�kanı

�ehir plancıları, teknik elemanlar, yöneticiler olarak 20 yıldır “3194 Sayılı �mar Kanunu...” diye ba�layan cümleler

kuruyoruz. Çünkü, “müellif” ya da “kontrolör/raportör” olarak, önümüze gelen konulara ilkin 3194 Sayılı �mar Yasası

açısından bakıyoruz. Bütün mesleki ya�amımız, �mar Yasasının uygun gördü�ü ya da yasakladı�ı durumlar üzerinde

yo�unla�ıyor. Yasa çerçevesinde böyle bir analitik de�erlendirmeyi yaptıktan sonra mesleki ve toplumsal

sorumluluklarımız açısından da konuları inceliyoruz. Bu çerçevede, çok sayıda plan, proje, uygulama, dava, mahkeme

kararı gibi örneklerin biçimlenmesine katkıda bulunuyoruz.

Dolayısıyla, 20 yıldır 3194 Sayılı �mar Kanunu ile ilgili önemli bir birikim olu�mu� durumda. Ba�ta Bayındırlık ve

�skan Bakanlı�ı olmak üzere, merkezi yönetim kurumları, yerel yönetimler, üniversiteler, meslek toplulu�umuz ve

di�er ilgili çevreler ve kurumlar açısından imar mevzuatı hem uygulamalar için güçlü bir dayanak olmaya devam

ediyor, hem de yetersizli�i ve dura�anlı�ı nedeniyle en fazla ele�tirilen yasalar arasında ba�ta geliyor. 3194 Sayılı �mar

Kanununun belki de en önemli özelliklerinden biri, imar kararlarının farklı tarafları olan kamu kurumu, yatırımcı, �ehir

plancısı, teknik eleman, sivil toplum örgütleri ve di�er ilgili çevrelerin hemen hepsinin de bu Kanunu eksik ve yetersiz

bularak ele�tirmesidir.

Bu nedenle de, �mar Kanunu belki yasama tarihimizin en fazla “by-pass” edilen yasalarından biri durumunda. Yasanın

içindeki “istisna” maddesinde, “...di�er özel kanunlar ile belirlenen veya belirlenecek olan yerlerde, bu Kanunun özel

kanunlara aykırı olmayan hükümleri uygulanır” düzenlemesi yer alıyor. Dolayısıyla, �mar Yasası “özel kanunlarla

belirlenecek yerlerde” geçerlili�ini koruyamayaca�ını daha ba�tan kabul etmi� bir yasal düzenleme konumunda. 20 yıl

önce do�arken, sonraki yıllarda farklı kesimlerin muhtemel ele�tirileri öngörülerek hazırlanmı� izlenimi veriyor bu

haliyle.

20 yıldır neler oluyor peki? Gerçekten de imar kararlarında taraf olan farklı kurumlar, çevreler ve çıkar grupları

Yasanın bu “istisna” maddesini bonkörce kullanıyorlar. Son 20 yılda çıkan onlarca yasada “imar mevzuatı

hükümlerinin geçerli olmadı�ı” düzenlemelere yer veriliyor. Özel yasalarla “özel alanlar” yaratılıyor. Bunlar bir tür

“imar mevzuatından kurtarılmı� bölgeler” olarak i�lev görüyor. 3194 Sayılı Yasanın çıktı�ı dönemde bu yasalar,

Turizmi Te�vik Kanunu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Bo�aziçi Kanunu ve Büyük�ehir Belediye

Kanunu ile sınırlıydı. Sonraki yıllarda bu kanunların sayısı kontrolsüz bir biçimde arttı. Bunun son ilginç örnekleri,

Ankara’da havaalanı protokol yolu ve �stanbul’da Haydarpa�a-Harem liman bölgesi için çıkarılan yasalardı.

Dolayısıyla, yeni yerler ve sorunlar için yeni yasalar çıkarılması gibi, aslında ‘yasamanın genelli�i’ ile ilgili bazı hukuk

kavramlarını da tahrip eden bir süreç ya�anıyor. Örne�in, birkaç ilde olan bir dizi afet olayından sonra çıkarılan bir iki

sayfalık bir “kanun”daki en önemli maddelerden biri, “buralarda yapılacak afetzede yerle�im alanlarında imar

mevzuatına uyulmayaca�ı” olabiliyor.

Bütün bunlar neden oluyor sorusunu kendimize sordu�umuzda, hem bazı kötü niyetleri görebiliyoruz hem de �mar

Kanununun gerçekten bazı sorunları çözmekte yetersiz kaldı�ını belirleyebiliyoruz.

3194 Sayılı �mar Kanunu Türkiye’de planlama kurumunun olu�masına ve tanınmasına, artı ve eksileriyle birlikte,

önemli katkılarda bulunmu� bir yasa. Her �eyden önce, öngördü�ü yöntemler bazan ele�tirilse de, belirli bir “imar

disiplini” amacını ta�ıyor. Dolayısıyla, imar mevzuatının devre dı�ı bırakıldı�ı “mevzii” düzenlemeleri, �ehir plancıları

olarak, “imar disiplininden kopma” arayı�ları olarak görüyoruz. Dolayısıyla, bu tür “mevzii” giri�imleri ço�unlukla en

sert bir biçimde ele�tirenler biz oluyoruz.

Ancak, uygulamanın da içinde olan bir meslek grubu olarak, imar mevzuatının çözüm geli�tirmekte yeterli olmadı�ı

yeni kentsel sorunlarla kar�ı kar�ıya oldu�umuz da açık. Birbirinden çok farklı olan �ehirlerimizde bu gerçekle o kadar

çok kar�ıla�ıyoruz ki, imar mevzuatını da en çok ele�tirenlerden biri yine biz oluyoruz.

Neden ele�tiriyoruz? Özellikle büyük �ehirlerimizin plan disiplininin dı�ında geli�mesi, buna ba�lı olarak çevre ve

ya�am standartlarının kabul edilemez biçimde dü�ük olması, bilimsel ve teknik kurallara aykırı sa�lıksız yerle�me ve

yapıla�manın deprem ve di�er afetler kar�ısında kırılganlık yaratmı� olması, metruk haldeki tarihsel konut çevresi ve

merkezlerimizin yeniden canlandırılmasında ya�anan olanaksızlıklar... �mar mevzuatının mevcut haliyle tüm bu

sorunların üstesinden gelmesine imkan yok.

Çünkü, kabul etmek gerekir ki, 3194 Sayılı �mar Yasasının yürürlü�e girdi�i 1980’li yıllar ile içinde bulundu�umuz

2000’li yılların kentsel gündemleri arasında önemli farklılıklar var. �mar Yasamız ve yönetmeliklerimiz uyarınca

hazırladı�ımız imar planlarının, kent yoksullu�unun ve �iddetin mekansal kar�ılıkları olan çöküntü alanlarındaki

katmanla�mı� sorunlarla ba� etmesini beklemek hayalcilik olur. Planlamanın bu yönde i�lev görebilmesi için, bugünkü

mevzuatımızda bulunan ve yalnızca kamu yatırımlarının etaplanmasını öngören “imar programı”ndan çok daha

fazlasına ihtiyaç var. Planlama muhakkak sosyal-ekonomik kalkınma boyutuyla birlikte hayata geçirilmeli. Artık

yalnızca fiziki yapıla�ma kararları veren ve onun dı�ındaki dönü�üm dinamiklerine bakmayan planların, kentlerimizin

yapısal nitelik kazanan sorunlarının çözümünde hiçbir katkısı olmayacak.

Yine kabul etmek gerekir ki, kentlerimiz 1980’li yıllardan farklı olarak, imar kararlarının daha çoklu ortamlarda

alındı�ı bir a�amaya eri�mi� bulunuyor. Böyle bir a�amada, planların kamu yönetimi tarafından ihale edildi�i, bir

müellifin büroya kapanarak bu planları hazırladı�ı ve yönetime teslim etti�i, orada onaylanarak askıya çıkarıldı�ı,

itirazların yeniden görü�üldü�ü ve planın uygulamalara bu süreçte yön verebildi�i bir mekanizmanın sürdürülebilirli�i

kalmadı. Dolayısıyla, planların açık ve katılımcı süreçlerle elde edilmesi kaçınılmaz görünüyor.

20 yıllık imar deneyimimize baktı�ımızda, yerel yönetimlerimizin teknik ve politik olarak ta�ıyamadıkları kararlar

verdikleri ve uygulamalar yaptıkları açık bir biçimde ortada duruyor. Belediyelerimizin planlama yetkilerini

kullanmayı sa�lıklı bir biçimde sürdürmeleri için muhakkak teknik kadrolarla takviye edilmesi gerekiyor. Bunun yeterli

olmadı�ı, ayrıca bu birimlerimizin “kurumsalla�ma” konusunda da önemli zaaflar ta�ıdı�ı gözleniyor. “Ba�kan”

modelinin avantajlarının oldu�u, ama “kurum” modelinin de büsbütün yabana atılmaması gerekti�i, 20 yıllık planlama

ve kentle�me deneyimlerimizde açık bir biçimde saptandı. Dolayısıyla �mar Yasasının belli ba�lı hedefi olan “imar

disiplini”nin bugün gelinen noktada sa�lanamamı� olmasında bu “ba�kan” modelinin çok önemli payı var.

Yerel yönetimlerimizin son 20 yıllık dönemdeki karnesi kırık... Ama merkezi yönetimin de durumu daha parlak de�il.

Bu dönemde, Yasanın 9. maddesine göre Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ının onayladı�ı planlar ile Turizm Bakanlı�ı ile

birlikte onayladı�ı pekçok plan, hem yerel kentli grupları hem de sivil toplum örgütlerini aya�a kaldıracak türdendi.

Metropollerimiz ve kıyı bölgelerimiz, bu bakanlıklarımızın �mar Yasası ya da “özel yasalar” uyarınca onayladı�ı

“mevzii” planların “telafisi güç” sonuçlarıyla doldu. 1980, 1990 ve 2000’li yılların ilk yarısı, “olmazsa Ankara’da

hallederiz” anlayı�ının planlama disiplinini felce u�rattı�ı bir dönem oldu.

�mar mevzuatını devre dı�ı bırakan “özel yasalar” sorununun nihai olarak çözülmesi gerekiyor. Bunun için,

olabildi�ince kapsamlı, yeni planlama ve uygulama araçlarıyla donatılmı� bir �mar Yasası revizyonunun hızla

tamamlanması gerekiyor. Yerel yönetimlerin teknik kapasitesini arttıran, farklı katılım ve denetim mekanizmalarını

olanaklı kılan, planlamada mesleki yetki sorununu yeni planlama yöntemlerini de dikkate alarak medeni bir biçimde

çözen, uygulama araçlarını zenginle�tiren, planı yalnızca nihai bir ürün (imar planı) olarak görmek yerine nihai ürünü

de kapsayan planlamayı bir süreç olarak kavrayan, farklı program ve projelerin geli�tirilmesine zemin yaratan, afet

zararlarının önlenmesi ve azaltılması hedefine özel bir öncelik veren, dolayısıyla stratejik planlama yakla�ımını

geli�tiren... bir �mar Yasası revizyonu, kentlerimizin ba�lıca sorunlarının çözümü için bir an önce tamamlanmalı ve

TBMM’ne gelmeli.

Yeni �mar Yasasının elde edilmesi sürecinde farklı fikirlerin farklı a�amalarda gündeme gelmesi ve taslak

metinleri sık sık de�i�ikliklere u�ratması da anla�ılır bir durum. Böyle bir sürecin ya�anması dinamizm

i�areti olarak görülebilir. Ne var ki, ilgili kurulu�ların, meslek örgütlerinin ve di�er ilgili çevrelerin geni�

katılımlı ortamlarda yaptı�ı çalı�maları büsbütün yok saymakla sonuçlanabilecek türden de�i�ikliklerin de

sık ba�vurulan bir yöntem olmaması beklenir. Meslek örgütlerimiz ile kamu kurulu�larımız arasında idari

yargı süreçlerinin yo�un bir biçimde kullanılmaya devam edilmesini önlemek için, Yeni �mar Yasasında

geni� bir uzla�ma sa�lanmasının sonsuz yararlarının olaca�ı tüm ilgililere hatırlatılır.

TMMOB �ehir Plancıları Odası’nın

“Planlama ve �mar Kanunu Tasarısı Tasla�ı”

Hakkında Görü� ve Önerileri

Genel De�erlendirme

�mar Kanunu revizyonunun ülkemiz açısından önemi büyüktür. Yürürlükteki Kanun ça�da� kentle�me,

sa�lıklı çevreler üretilmesi, ya�anabilir yerle�meler elde edilmesi, planlı geli�menin sa�lanması, koruma

kullanma dengesinin olu�turulması, yerel kalkınmanın gerçekle�tirilmesi, sa�lıksız ve güvenliksiz alanların

dönü�türülmesi açılarından yetersiz kalmaktadır. Bütün bu olumsuzluklara çözüm olu�turması beklenen bir

düzenleme, “imarcılık” anlayı�ından kurtulmak, “�ehircilik” temeline dayanmak zorundadır. Dolayısıyla

hazırlanan kanun tasarısı, kapsamında gerekli düzenlemeler, de�i�iklikler ve ilaveler yapılmak üzere

“�ehircilik ve Planlama Kanunu Tasarısı” olarak yeniden ele alınmalıdır. Kanun tasarısı Odamızca

irdelenirken, bu ilkeler ve daha önce yazılı ve sözlü olarak pek çok kez iletilen görü�ler dikkate alınmı�tır.

Bu çerçevede, “�mar ve �ehirle�me Kanunu Tasarı Tasla�ı” ile “Planlama ve �mar Kanunun Tasla�ı” bir

bütün halinde de�erlendirilerek kar�ıla�tırıldı�ında a�a�ıdaki unsurları görmek mümkün olacaktır.

Ülkemizde planlama, imar ve uygulamaya ili�kin çok sayıda ve farklı kanunlarla düzenlenmi� yetkilerin

yarattı�ı karma�anın çözümüne yönelik model ve stratejilerin belirlenmesi gereklili�i kabul edilmektedir.

Bu çerçevede, tasarının planlamada yetki karma�asının giderilmesi ile ilgili temel yakla�ımı olumlu

bulunmu�tur.

Tasarının özellikle yerle�im planlaması alanında yerel yönetimlerle ilgili yetkilendirmeleri ve plan yapımı

ile ilgili uzmanlık alanlarını belirlemedeki yakla�ımı olumlu bulunmu�tur. Bu anlamda, planların yapımına

ili�kin yetkilerin bu konuda üniversitelerde verilen kapsamlı e�itimi alarak �ehir plancısı, �ehir ve bölge

plancısı unvanı kazanmı� uzmanlarca yapılmasının önerilmesi, toplumsal ve meslekler arası i�bölümü,

üniversitelerde verilen e�itim ve uzmanlıkların hayata geçmesi, müktesep hakların korunması ilkesini

getirmesi, TMMOB Kanunu ve YÖK Kararları ile birlikte de�erlendirildi�inde yerinde ve olumlu bir

yakla�ım olarak de�erlendirilmektedir.

Ne var ki; planlama alanında ya�anan sorunların giderilmesi, afetlere yönelik yeterli ve gerekli

düzenlemeye yer verilmesi ve yetki karma�asının giderilmesi temel hedefleriyle yola çıkılarak hazırlanan

tasarıya, özellikle planlama ve plan uygulama araçları konularında, daha önceki tasarıdan farklı bir

anlayı�ın hakim oldu�u görülmektedir. Uzun süre Bakanlık Web Sitesinde yer alan ve katılımcı bir süreçle

olu�turulan kanun tasarısındaki bazı temel konulardan tümüyle farklı bir yol çizilmekte, istisnalar ve

e�güdüm ba�lıklı maddelerde yer alan düzenlemeler, çok farklı bir kapsamda olmamakla birlikte, detayda

yapılan düzenlemelerle özünü zedelemekte, Kanun Tasarısının planlamaya dair tanım ve yapım esasları

konulu maddelerinin içeri�i de�i�mektedir. Bu de�i�iklikler, Kanun Tasarısının bütününde yeni

olumsuzluklar yaratmaktadır.

Odamızca yapılan de�erlendirmede; katılımcı süreçlerle hazırlanan, Kızılcahamam’da büyük ölçekli bir

toplantı ile kamuoyu ile payla�ılan ve sonrasında da katkı ve önerilerle zenginle�tirilerek, üniversitelerin,

meslek odalarının ve kamuoyunun büyük ölçüde deste�ini alan tasarıdan vazgeçilerek, ba�ka bir tasla�ın

tartı�maya açılmasını anlamlandırabilmek olanaklı olamamı�tır.

Tasarının bütününde �ehircilik, planlama ve uygulamada katılım, yönetim kapsamında do�al ve tarihi

çevrelerin korunması, mevcut yerle�me alanlarında iyile�tirme ve yenileme, yeni yerle�meler ve yeni

kentlerin olu�turulması, kentsel i�letmecilik, ula�ım dola�ım sisteminde trafik sakinle�tirme, yayla�tırma,

toplu ta�ıma politika, plan ve programları, kamusal açık alan sistemlerinin olu�turulması, kent

merkezlerinin planlanması ve yönetimi, yerle�me ölçe�inde istihdam ve katma de�er yaratmaya yönelik

hizmet, sanayi ve küçük sanayi merkezlerinin olu�turulmasını kapsayan kentsel ekonomik kalkınma

planlaması, cehaletin ve fakirli�in azaltılması ve çevre bilincinin artırılması, kültürel geli�menin

sa�lanmasına yönelik kentsel sosyal geli�me planlaması, planlama ve yapıla�ma denetimi ile kentsel tehlike

ve risklerin azaltılmasına dair esaslar, tutumlar, ilkeler ve düzenlemelere büyük ölçüde yer verilmemi�,

yapılan düzenlemeler ise eksik ya da yetersiz kalmı�tır.

Di�er taraftan yeni yapılan düzenlemelerin bir bölümü di�er maddelerle örtü�medi�i gibi, yeni tasla�ın

alelacele hazırlandı�ı ve kendi içinde titiz bir okumaya dahi tabi tutulmadı�ı, çeli�ki ve tekrarların

giderilmedi�i, literatürde ve yasal metinlerde yer almayan kavram ve terimlerin pek çok yerde yasa

tekni�ine uygun olmayan bir dilde kullanıldı�ı izlenimi edinilmi�tir.

Planlama ile ilgili Düzenlemeler

Daha önceki Kanun Tasarısında üst ölçek plan kademeleri, Mekansal Strateji Planı ba�lı�ı altında; Genel ve

uzun dönemli ilke ve hedefler ile mekansal ana yönlendirme kararlarını belirleyen; Ülke Mekansal Strateji

Planı, Bölge Strateji Planı ve Yerle�me Ana Strateji Planı olarak belirlenirken, yeni düzenlemede; Ülke

Mekansal Politika Planı, Bölge Planı ve Çevre Düzeni Planı tanımlarına yer verilmektedir. Planlama ve

�mar Kanunu Tasarısı Tasla�ında yer alan planlamaya dair hükümler, daha önceki taslakta yer alan

hükümlere kıyasla önemli farklılıklar içermektedir. Planlama alanında sayısal anlamda bir azalma

olmamakla birlikte, plan tür, tanım ve içerikleri de�i�tirilmekte ve bu tanımlar yapılırken, üst ölçek

planlamalarda daha önce kabul gören ve alt ölçek planlara da yansıtılması desteklenen “stratejik planlama”

yakla�ımı ortadan kaldırılmaktadır. Bakanlıkça daha önce tartı�maya açılan tasarının en önemli açılımı

olarak ifade edilen ve Kızılcahamam’da yapılan de�erlendirme toplantısında da önemi vurgulanan stratejik

planlama tanım ve yakla�ımının bir kenara bırakılmasını anlamlandırmak olanaklı de�ildir. Ayrıca, stratejik

planlama yakla�ımıyla bütünle�en sektörel ana planların önem ve gereklili�inin algılanarak, üst ölçek

stratejik planların bu tip bir sektörel ana planlar mantık ve bütünlü�ünde kurgulanabilirli�inin de

dü�ünülmesi gerekmektedir.

Her ne kadar gerek üst ölçekte gerekse yerle�im temelinde yerel yönetimlere ili�kin görev ve yetki

atamaları do�ru ve olumlu bir yakla�ım olarak görülmekte ise de taslakta bazı önemli sorunların da

bulundu�u gözlenmektedir. Özetle plan tanımları ve plan kademelenmesi ile ilgili düzenlemeler bu konuda

farklı ve eksikliklerle dolu bir yol çizildi�ini göstermektedir. Ülke gündeminde önemli yer tutan ve son

dönem yasal düzenlemelerde, örne�in Belediye Kanunu, �l Özel �daresi Kanununda yer alan stratejik

planlama kavramının hangi gerekçelerle Planlama ve �mar Kanunu kapsamı dı�ında tutuldu�unu anlamak

mümkün olmamaktadır. Do�ru yakla�ım, stratejik planlamayı geçerli kılan, planın hazırlık, yapım, onay,

uygulama a�amalarını bir bütün olarak ele alan, her a�amada etkin katılım sa�layan, iç ve dı� denetim

mekanizmaları kurulmu� bir süreci �ehircilik ve Planlama ba�lık ve içeri�inde kurgulamaktır. Dolayısıyla

asıl yapılması gereken, �ehircilik ve Planlama Kanunu kapsamında do�ru ülke, bölge ve çevre

düzeni/yerle�me ana strateji planlarını tanımlayıp, di�er yasal düzenlemelerin bu Kanun uyarınca yeniden

düzenlenmesini sa�lamak olmalıdır.

Di�er yasalarla getirilen hükümler, ülkenin planlama ve yapıla�ma konusunda temel yasası olarak kabul

edilmesi gereken bu yasanın yalnızca girdisi olacak ise; ayrıca bir Planlama ve �mar Yasası yapmanın

gere�i de tartı�ılmalıdır. Bu anlayı� hakim kılındı�ında, Afetlerle ilgili hükümleri “Umumi Hayata Müessir

Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlere Dair Kanun”a aktarmak, Yapı Denetim Yasası hükümlerini tüm

ülkeye geni�letmek, kentsel dönü�ümü ayrı düzenleme konusu yapmak gibi parçacı düzenlemeler ile bir

anlamda, mevcut çok parçalı ve aciz yapının kendisini devam ettirmesi öngörülmektedir. Bu durumda

tasarının en önemli ve kararlı açılımı olan e�güdüme dair düzenlemelere ra�men, di�er yasaların –uygun

olmayan– hükümleri bu tasla�a ta�ınmakta, e�güdümle ilgili düzenlemelere olan inanç sarsılmakta ve

tasarının en önemli getirilerinden birisi, ölü do�ma tehlikesiyle kar�ı kar�ıya kalmaktadır.

Taslakta üst ölçek planların tanım ve kapsamlarında da önemli de�i�iklikler yapılmaktadır. �sminde yer

alan “mekansal”, tanımında yer alan “stratejik” sözcüklerine kar�ın Ülke Mekansal Politika Planının,

mekansal bir içeri�i ve stratejik bir yakla�ımı bulunmamaktadır. Yetki karma�asının giderilmesine ili�kin

taslakta yer alan tanımda yapılan de�i�ikliklere kar�ın bu planın hala kalkınma planlarının yerle�me ve

�ehirle�me ba�lıklı bölümlerinin detaylandırılmı� kapsamından ibaret kaldı�ı dü�ünülmektedir. Elde edili�

yöntemi de, katılım yapısı dikkate alındı�ında, Kalkınma Planlarının �htisas Komisyonları eliyle elde

edili�ine benzemektedir. Tek önemli fark, planın Bakanlıkça hazırlanaca�ına dair ifadedir. Dolayısıyla,

aynı zamanda kurumlararası e�güdümü de sa�laması beklenen bu planın, bu kapsamı ile “Planlama ve �mar

Kanunu”nda yer alma gere�i dahi tartı�ılır durumdadır. Bu ölçekte yapılacak planın daha önce Web

Sitesinde yer alan �mar Kanunu Tasarısı Tasla�ındaki tanım ve içeri�i ile düzenlenmesi uygun

bulunmaktadır. Bu tanım ve içerikte yapılacak, mekansal boyutu da olan planın Bayındırlık ve �skan

Bakanlı�ı’nca yapılmasına dair bir düzenleme kabul edilebilir olmakla birlikte, “Planlama ve �mar Kanunu

Tasarısı”nda yer alan tanım ve içeri�i ile kalması durumunda planın Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ı’nca

yapılmasının bir gerekçesinin de kalmayaca�ı gözden kaçırılmamalıdır.

�mar ve �ehirle�me Kanunu Tasarısı Tasla�ında Bölge Planı fiziksel planı da haiz bir belge iken, Planlama

ve �mar Kanunu Tasarısında fiziksel boyut geli�im �emasına dönü�mektedir. Hangi alanlarda yapılaca�ına

dair kıstaslar da de�i�erek ülke mekansal politika planında belirlenecek kararlardan alaca�ı fazlaca bir veri

kalmadı�ından, gerekti�inde bu planla en az ba�lantılı olacak veya hiç ba�lantısı olmayacak �ekilde alan

belirlenmesi yoluna gidilmekte, hatta öncelikli hedef metropoliten alanlarmı� algılamasına yol açan ifadeler

yer almaktadır. Di�er taraftan planın onayında yetkili kılınan YPK’nın yapısı dikkate alındı�ında (kurulda

yatırımcı bakanlıkların a�ırlı�ı ve siyasi karar alma mekanizmaların önem kazanması vb), plan içeri�i

konusunda, özellikle koruma ve sürdürülebilirlik alanında önemli sorunların ya�anması tehlikesi ile

kar�ıla�ılması beklenmektedir. Ayrıca, Kalkınma Ajanslarının Kurulu�u Koordinasyonu ve Görevleri

Hakkında Kanun Tasarısı ile de tam olarak örtü�meyen, ajansların temelde ve öncelikle yatırımcıların

önünü açmakla görevlendirilmi� ve sürdürülebilirlikten çok, do�al ve kentsel de�erlerin salt ekonomik

anlama indirgenmi� bir yatırım ve kalkınma mantı�ıyla yitirilebilmesi tehlikesini beraberinde getirebilecek

yapısını da çok fazla dikkate almayan bu düzenlemenin yeniden ele alınması zorunlu görülmektedir.

Çevre Düzeni Planı ile ilgili düzenlemelerde ise, yerle�me ana strateji planı mantı�ının tümüyle dı�ında,

farklı bir tanım ve içerikle kar�ıla�ılmaktadır. Çevre Düzeni Planı, Özel �daresi Kanununda yer alan �ekilde

tanımlanmakta, yapım ve onay usullerinde de aynı kanuna atıfta bulunulmaktadır. Ülke Mekansal Politika

Planı ile ilgili düzenlemelerin de özellikle Çevre Düzeni Planı ve Bölge Planı konusunda Bakanlı�ın

kaybetti�i alanların yerine konacak bir plan arayı�ının sonucu oldu�u izlenimi edinilmektedir. Sırf bu

nedenle ülkesel ölçekte yapılacak bir planın Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ı görevleri arasında sayılması

uygun ve yerinde bir seçenek olarak görülmemektedir. �l Geli�me Planı, �l Çevre Düzeni Planı, Çevre

Düzeni Planı gibi enflasyonist planlama türleri çok sahipli, yani sahibi belli olmayan, uygulanmadı�ı

zaman sorgulanmayan, performansı denetlenmeyen, uygulamada etkinli�i kaybolmu� planlar üretmekten

ba�ka bir i�e yaramamaktadır. Bu plan bollu�u planların de�erini azaltmakta ve toplumda planlara ve

plancılara kar�ı saygıyı da yok etmektedir.

Taslakta metropoliten alanlarla ilgili bir planlama model ve süreci de ayrıca olu�turulmalıdır. Zira bu

planlama alanı bir önceki taslakta Yerle�im Ana Strateji Planı kapsamında ele alınabilecekken, Planlama ve

�mar Kanunu Tasarısı’nda bölge planı içinde zikredilen bir alana sıkı�maktadır. Dolayısıyla bu alanlarla

ilgili olarak fiziksel planlama konusunda yetersiz bir düzenleme yapılmaktadır. Çevre Düzeni Planları ile

Nazım Planlar arasında hiç bir plan kademesinin yer almaması (bir ölçek belirtilmi� olmamasına ra�men il

genelinde hazırlanaca�ına göre 1/100.000, 1/250.000 ölçe�inde olmak durumundadır) önemli bir sorun

olarak gözlenmektedir. Benzer biçimde nazım planlarda da bir ölçek verilmemi�tir. Ancak nazım planların

ço�u kez 1/5.000 ölçekte hazırlandı�ı bir alı�kanlık ülkemizde vardır. Öyleyse Büyük�ehir statüsünde

olmayan ancak belli bir yüksek nüfusa varmı� kentlerde il ölçe�inde yapılmı� çevre düzeni planlarından

sonra ilgili merkez belediyesi 1/5.000 ölçekli parçacı nazım planlarla kenti yönlendirebilecektir. Çünkü

kent makroformunun tümünün kapsayan bir nazım planın hazırlanması bu belediyelerden kesinlikle

istenmemi�, iste�e ba�lı olarak bırakılmı�tır. Ancak bu “iste�e ba�lı” olma hususu �imdiki uygulamada

birçok aksaklıklara yol açan durumun devamını getirecektir. Metropoliten kentlerde planlamanın

metropoliten alan bütünü içerisinde bütüncül olarak ele alınması zorunludur. Bunun için öncelikle

metropoliten alan sınırlarının bilimsel yöntemlere göre saptanması ve bu alanların planlamasından sorumlu

yönetimin yetki sınırları ve planlama sınırlarının da çakı�tırılması gereklidir. Metropoliten alan bütününde

parçacı nazım plan yakla�ımı ile metropoliten alanlarda planlamada bütünlük sa�lanması mümkün de�ildir.

Tasla�ın alt ölçek planlama ile ilgili maddelerine ili�kin en önemli de�i�iklik yine stratejik planlama

yakla�ımından uzakla�ılmasıdır. Bunun en önemli ve en çarpıcı göstergeleri arasında, imar planları ile ilgili

tanımlar gelmektedir. Nazım �mar Planı tanımı daha önce tartı�maya açılan �mar ve �ehirle�me Kanunu

Tasarısıyla kıyaslandı�ında, tümüyle de�i�tirilmektedir. Bu tanımın özellikle önem verilen, afet zararlarının

azaltılmasına dair bölümleri önemsizle�mekte, uygulama ile ilgili bölümleri büyük ölçüde ortadan

kaldırılmaktadır. Uygulama �mar Planı tanım ve yapım esaslarında da aynı sorunlar bulunmaktadır.

Tanımda sadece “afet harita verilerinin i�lenmi� olması” ko�ulu getirilerek, içeri�i bo�altılmı� olan bir veri

ile afet konusundaki önlemler yeterli görülmektedir.

En genel anlatımıyla, Taslakta yer alan biçimi ile nazım ve uygulama imar planının, yürürlükteki 3194

sayılı Kanundan farklı bir içeri�i kalmamı�tır.

Taslakta yer alan, “�mar Planları, yöre halkının sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını kar�ılamaya; do�al, kültürel

ve tarihi de�erleri korumaya ve geli�tirmeye; sa�lıklı, güvenli ve afetleri azaltıcı bir yerle�me ve

yapıla�maya; ya�am kalitesini artırmaya ve yerel kalkınmaya dair ilke, karar ve uygulama araçlarını

öngören; nazım imar planı ve uygulama imar planı olmak üzere hazırlanan planlardır.” hükmü imar

planlarının ödevlerini sıralamaktadır. �mar Planı tanımı sistematik olmayan bir biçimde birbiri ardına

karı�ık bir biçimde sıralanan i�lerin bir toplamı olarak yapılmakta ve tanım; geçitler, meydanlar, silüetler

gibi fiziki planlama ayrıntıları ile doldurularak sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınma boyutları

önemsizle�tirilmektedir.

�mar planı mevcut mevzuata göre yapılmı� bütün belediyelere, yeni yasa yürürlü�e girdi�inde, afet

zararlarının azaltılması strateji ve programlarını içeren sakınım planları ile sosyal, kültürel ve ekonomik

boyutlu yerel kalkınma planlarını mevcut imar planlarını revize ederek hazırlama olana�ı ve zorunlulu�u

getirilmelidir.

Taslaktaki imar planı tanımı bu haliyle 2863/5226 sayılı yasada yer alan “koruma amaçlı imar planı”

tanımından bile geri bir düzeyde kalmaktadır.

Bu arada “afetleri azaltıcı” gibi günlük konu�malarda kullanılan bir terimin yasa metnine alınmasında bir

sakıca görülmemi�tir. Do�ru terminoloji, ‘afet zararlarının azaltılması’ olacaktır. Ancak burada asıl sorun,

bunun çok genel bir tanım olarak bırakılmasıdır. Yerle�me ve yapıla�manın ‘sa�lıklı, güvenli, ve afetlerden

korunmalı’ gibi çok genel anlama sahip ve mu�lak kavramlar kullanılarak bunların yerine getirilmesi

ko�ullarının kapsamı belirsiz bir genel yönetmeli�e bırakılması, ya bu konulara yeterli önem

verilmedi�inin, ya da bu hedeflere eri�mede hangi yöntemlere ba�vurmak gerekti�inin bilinmedi�inin

göstergesidir. Herhalde ‘afet zararlarının azaltılması’nın yöntemi, aynı maddede iki kez tekrarlandı�ı gibi

“afet harita verileri i�lenmi� olarak” çalı�maktan ibaret de�ildir. Bu yöntemin ancak ve ancak ‘Sakınım

Planları’nın hazırlanmasından geçti�inin bilinmesi gerekmektedir.

Planlar arası kurulması zorunlu ili�kiler bütünü yasada önemle vurgulanmakta, ancak sadece nazım plan

onaylanmadan uygulama imar planı uygulanamaz hükmüne yer verilmektedir. E�er planlar arası bir

hiyerar�i ve ili�kiler bütünü zorunlu ise tüm plan kademeleri için bu �artın geçerli olması beklenmektedir.

Aynı yakla�ım ve sorun, kırsal yerle�me planı tanımında da bulunmaktadır. Kırsal yerle�me alanlarının

planlanmasında en önemli konu, planın yapım ve uygulamasındaki örgütlenmedir. Daha önceki taslakta bu

konuda açıklamalara yer verilmekte iken yeni taslak bu alanlarda yapılacak planları standart imar planı

çerçevesine oturtmaktadır. Bu alanlarda yapılacak planların yönetim ve katılım aya�ının da bulunma

zorunlulu�u, muhtarlıkları etkinle�tirmeyi de gerektirmektedir. Dolayısıyla, bu haliyle kırsal yerle�me

planının ayrıca tanımlanması gere�i kalmamı�tır.

Mevzii imar planları konusunda getirilen, ön izin konusundaki düzenlemeler taslakta yine yer almaktadır.

Bu düzenleme tek ba�ına dahi, daha önceki taslakta planlama konusunda geli�me adına getirilen

düzenlemelerin gerisine gidildi�inin önemli bir göstergesidir. Ülkemizde mevzii imar planları ile imar planı

de�i�ikliklerinin, belediyelerin planlama faaliyetleri içerisinde büyük bir gündem i�gal etti�i ve mevzuat

ihlallerinin en yo�un biçimde ya�andı�ı süreç ve yakla�ımlarla yapıldı�ı bilinmektedir. Planlamanın

bütünlü�ünü ve i�levini zedeleyen, kentlerin kamu yararına aykırı olarak parçacı, spekülatif ve rant amaçlı

uygulamalarla biçimlenmesine yol açan ‘mevzii imar planı’ ve ‘imar planı de�i�iklikleri’ konusunda yerel

yönetimleri sınırlayıcı bazı hükümlerin Yönetmeli�e bırakılmadan Yasada tanımlanması büyük bir önem

ta�ımaktadır. Bu anlamda Yasa tasarısının 11. maddesinde ‘mevzii imar planı’ ve ‘imar planı

de�i�iklikleri’nde ilgili Yerel �darenin Meclis üye tam sayısının salt ço�unlu�unun aranması ko�ulu

olumludur. Bu hükme ilave olarak, “imar planı de�i�ikliklerinde belediyelerin -varsa- teknik biriminin

ve/veya plan müellifinin veya yeterli�i olan teknik danı�manın ‘uygun görü�ü’nün alınması ve Meclis

oylamalarına ili�kin tutana�ın isim ve kullanılan oyu belirtir nitelikte olması” konularında bir

düzenlemenin Yasada yer alması; imar planı de�i�iklikleri konusunun denetim altına alınması ve kamu

yararına aykırı plan de�i�ikliklerinde sorumluların belirlenebilmesi açısından yararlı olacaktır.

Taslakta; “Mevzii �mar Planı ve �mar Tadilat Planı ilgililerin müracaatı ve �darenin verece�i ön izine uygun

olmak kaydıyla, �dare dı�ında, ilgililerce de yapılabilir, yaptırılabilir ve �dareye onay için sunulabilir.”

hükmü her �eyden önce, plan kararı öncesinde bir yer seçimi kararı yerine geçmesi mümkün olmayan “ön

izin” kavramının mevzuata, üstelik kanun hükmü olarak getirilmesi anlamına gelmektedir. Ön izin kavramı

6785 sayılı �mar Kanununun Ek 7. ve Ek 8. maddeleri uyarınca 1975 yılında çıkarılmı� olan Yönetmeli�in

bir plan aracı olup, idareleri taahhüt altına sokan içeri�iyle uygulamada çok fazla sorun yaratmı� i�lemler

arasında yer almaktadır. Di�er taraftan �mar Kanununa göre bugün için sadece idareler (belediye ve valilik)

tarafından yapımı mümkün olan, ancak yönetmelik hükmü ile mücavir alan sınırları dı�ında ilgililerce de

yaptırılması mümkün kılınan mevzii imar planının �ahıslar tarafından yaptırılmasına dair hükümlere

Kanunda yer verilmesi de son derece sakıncalı bir adımdır. Zorunluluk halinde gündeme gelmesi gereken

bir plan türü olan mevzii imar planını tümüyle mülkiyete dayalı bir zemine oturtmak, parçacı bir planlama

yakla�ımını yaygınla�tırmanın ve me�rula�tırmanın yasal dayana�ını olu�turmasının yanı sıra, planlama

konusunda getirilen di�er hükümlerle daha da sorunlu ve istenmeyen sonuçlara yol açması kaçınılmaz

olacaktır. Ba�ka bir deyi�le, mevzii imar planının zorunlu ve gerekli haller dı�ında yapılamayaca�ı,

mülkiyet temeline oturan bir yakla�ım yerine yapılmasındaki kıstaslarının neler olaca�ının çok net olarak

belirlenmesi gerekti�i dü�ünülmektedir. Aksi bir düzenleme, son derece sakıncalı sonuçlar yaratacaktır.

Ayrıca bazı maddelerde yer alan ve resmi planlama dilinde kullanılmayan “imar tadilatı”, “imar tadilat

planı” benzeri tanım ve ifadeler düzeltilmelidir.

Planlama esaslarına ili�kin düzenlemelerin de farklı bir temele dayandırıldı�ı görülmektedir. Her ne kadar

bu yeni düzenlemede bazı ilke ve usuller olumlu bulunmakta ise de; daha önceki taslakta yer alan pek çok

olumlu ve sürdürülebilir planlamanın gere�i olarak dü�ünülen bazı esas, kavram ve ilkenin taslaktan

çıkartıldı�ı görülmektedir. Örne�in sürdürülebilirlik, enerji verimlili�i, kamu yararına plan yapımı

esaslarının taslaktan çıkarılmasının geçerli bir gerekçesi bulunamamaktadır. Planlama ve �mar Kanunu

tasarısının planlama esasları bir usul belirlemeye dönü�mekte ve amacı dı�ında bazı düzenlemelere konu

edilmektedir. Bu maddenin bir önceki taslaktaki temele göre, yeniden düzenlenmesi ve planlama ile ilgili

maddelerin de bu kapsamda yeniden ele alınması gerekli görülmektedir.

Örne�in, “Planlar, sürdürülebilir kalkınma ilkesini, çevre sorunlarının önlenmesini, enerji verimlili�inin

sa�lanmasını, kaynakların verimli ve etkin kullanımının sa�lanmasını, mekansal stratejik planlama

a�amasında, karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayoluna ili�kin ula�ım kararlarının bir bütün halinde

de�erlendirilmesini, kamu ta�ımacılı�ı ve yaya önceli�inin korunmasını, ula�ım kalitesinin artırılmasını,

engellilere uygun fiziksel çevre ko�ullarının gözetilmesini ve engellilerin ihtiyaçlarına yönelik

rehabilitasyon ve sosyal tesis alanı ayrılmasını, bilim, teknik, sanat, sa�lık, güvenlik ve estetik kurallarına

uyulmasını, yöresel ko�ullara uygunlu�un sa�lanmasını, do�al, tarihi ve kültürel çevrenin ve ekolojik

sistemlerin korunmasını, ya�atılmasını ve geli�tirilmesini, sosyal adaletin sa�lanmasını, toplum ve kamu

yararının gözetilmesini, bölgelerarası geli�mi�lik farklarının azaltılmasını, sosyal ve ekonomik kalkınmanın

sürdürülebilir biçimde sa�lanmasını, ya�ayanların temel haklarına saygılı olunmasını, karar süreçlerine

katılımın gerçekle�tirilmesini, sektörler arası uyumun sa�lanmasını, afet zararlarını azaltan önlemlerin

alınmasını, güvenli ve ya�am kalitesini artıran ilkelerin uygulamasını, ekolojik de�erlere uygun kullanım

kararlarının alınmasını gözeterek hazırlanır” benzeri bir hükümlendirme taslakta yer almalıdır.

Ayrıca, daha önceki tasarıda önerilen, plan, harita ve parselasyon denetim kurullarının yine Kızılcahamam

toplantılarında vurgulandı�ı üzere çok önemli i�levler görebilece�i gözden kaçırılmamalı, parselasyon

planlarının, imar planları ile uyumlu ve bütünle�en bir biçimde yapılabilmesi için, bu tür planların

hazırlanmasında da plancıların görev alabilmesi konusunda Kızılcahamam toplantılarında yapılan

de�erlendirme ve katkılar tasarıya yansıtılmalıdır.

Bunlara ilaveten, 3194 sayılı imar yasasında kentsel tasarım tanım ve içeri�ine yer verilmemi�, kentsel

tasarım, nazım imar planları üzerinde verilen imar haklarına indirgenmi�tir. Planlamayı ve kentsel tasarımı

‘�ablon kalıplar’ içerisine sokan anlam ve yaptırım belirsizlikleri içeren tanımlamalar öneri yasa tasarısında

da devam etmektedir.

Kentsel tasarım kavramının ilk kez öneri tasarıda yer almasına kar�ın, ‘…..gerekti�inde alanın özelli�ini

gösteren kentsel tasarım projeleri…..’ �eklinde tanımlanması beraberinde bir çok sorun getirecek, mevcut

sorunları çözemeyecektir. Görsel ve estetik de�erlerin yanı sıra, kamu yararı, sürdürülebilirlik kavramlarını

içeren, mekana kimlik kazandırmada önemli bir araç olan kentsel tasarımın bir zorunluluk olarak tasarıda

yer almaması büyük bir eksikliktir. Kentsel tasarımı sadece kentsel ve kırsal dönü�üm bölgelerinde araç

olarak de�erlendirmek yeterli de�ildir.

Tasarı ile planlamaya ili�kin toplanan verilerin bir veri bankası ba�lamında toplanıp-da�ıtılması

yakla�ımının da benimsenmesi yerinde görülmektedir. Bu tür bir veri bankası, planlama çalı�malarında

ilgili kurum görü�lerinin alınması ile ilgili bürokratik süreci kısaltacak, Kanunun öngördü�ü kısa süreler

açısından e�güdüm i�leyi�ini sa�lıklı ve güçlü hale getirecektir. Ayrıca, taslakta tanımlanmı� plan

kademeleri ve bunların gerçekle�tirilmesi için öngörülen idari/yönetimsel sınırların nasıl saptandı�ı ve ne

oldu�u belirgin de�ildir. Böylesi bir ortamda planlama/yönetim birlikteli�inin sa�lanması oldukça güç

görünmektedir.

E�güdüm

Daha önceki taslaktakine benzer bir düzenlemeye yer verilen e�güdüme dair yeni düzenlemenin birinci

fıkrasında ve 53. maddede yer alan hükümler, yetki karma�asını giderme anlamında attı�ı adım açısından

olumlu bulunmaktadır. Ancak, 14 ve 53. maddeler kapsamına halen TBMM Genel Kurul gündeminde olan,

“Yıpranan Kent Dokularının Korunarak Yenilenmesi, Ya�atılarak Kullanılması Kanun Tasarısı”nın da

eklenmesi uygun olacaktır.

Di�er taraftan, “Özel Tanımlanmı� Alanlar” ba�lıklı 14. maddede yer alan “Birinci fıkrada anılan kamu

kurum ve kurulu�ları ve Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları gibi, yetki alanlarında

hazırlanan planlara görü� veren Kurullar, istendi�i tarihten itibaren bir ay içinde herhangi bir görü�

vermedi�i takdirde, sorumluluk ilgili kamu kurum ve kurulu�unda kalmak kaydıyla, Bakanlık ve �dare

i�lem yapmakla yetkilidir” hükmü, maddenin genel içeri�iyle ba�da�mamaktadır. Amaç, özel alanda özel

plan yapımını sa�lamaksa, bu amaca uygun yöntem mutlaka olu�turulmalıdır. Özel alanın özel ko�ullarına

ve kurallarına uygun olmayan plan yapımını te�vik eden bu düzenleme açıklanan nedenlerle uygun

bulunmadı�ı gibi, bazı alanlarda maddede belirlenen süre içerisinde yazılı ve çizili belgelere dayalı görü�

olu�turulması, veri tabanı açısından sorun ve yetersizlikler ya�ayan ülkemiz kurumları için mümkün

olamayacaktır. Yukarıda da ayrıca de�inildi�i gibi, amaca ve alana özgü planlamanın �artını sa�layacak

düzenlemeler yapılması gerekti�i halde, özel alanda özel olmayan plan yapımını desteklemek, madde

içeri�inin tümüyle de çeli�mektedir. Di�er taraftan özel alanlarda kural belirleme konusunda bir yetki

aktarımı da gündeme getirilmektedir.

Bu konudaki bir di�er sorunlu düzenleme, 52. maddede yer alan özelle�tirme kanunu kapsamındaki

alanlarla ilgili düzenlemedir. Bu konudaki hükümler özelle�tirmeye konu alanlarda ya�anan yetki

karma�ası ve parçacı planlama uygulamalarını desteklemektedir.

Bu çerçevede, planlara dair esaslarda de�inilen ancak tam olarak ifade edilmeyen bir konuya dikkat

çekilmesinde yarar bulunmaktadır. Planlamada dil ve veri birli�ini sa�lamak amacıyla ortak kullanıma açık

bir veri bankasının olu�turulma zorunlulu�u açık hüküm olarak düzenlenmelidir.

Plan Uygulama Araç ve Yetkileri

Planlama ve �mar Kanunu Tasarısı Tasla�ı ile, plan uygulama süreç ve araçları konusunda yenilikçi ve

olumlu adımlar atıldı�ı ku�kusuzdur. Bu anlamda atılan adımları desteklememek olanaksızdır. Ancak

Planlama ve �mar Kanunu Tasarısı Tasla�ı bu konuda daha önce Bakanlı�ın Web Sitesinde yer alan

taslaktan geri adımlar atıldı�ına dair düzenlemeleri de barındırmaktadır. Planlama ve �mar Kanunu Tasarısı

Tasla�ı, “Plan Uygulama Araç ve Yetkileri” ba�lıklı Üçüncü Bölümün ba�lı�ını “Planların Uygulanması”

olarak de�i�tirmektedir. Bu de�i�iklikle daha önceki tasla�ın sistemati�i bozularak planların uygulanmasına

yönelik süreç ile planların uygulanmasında kullanılacak araçlar birbirine karı�tırılmaktadır.

Önceki tasla�ın üçüncü bölümünde kendi içinde önce yerel yönetimlere verilen “yetkiler” sıralanarak

açıklanmı�, daha sonra da “bu yetkilerin kullanılaca�ı alanlar” belirtilmi�ken yeni taslakta bu sistematik

tümüyle bozulmakta, maddelerin yerleri anla�ılması mümkün olmayan bir biçimde alt üst edilmektedir.

Planların uygulanması ile ilgili son derece önemli olan araçların büyük bir kısmının yok edilmesine neden

gerek görüldü�ü anla�ılamamaktadır.

Yeni taslak bütününde çok sayıda terim (afet haritası, afet riskli alanlar, afet tehlike haritaları, dönü�üm

amaçlı imar planı, özel proje geli�tirme bölgeleri, fiziki köhneme alanları, gayrimenkul mülkiyet aktarım

hakkı vb) farklı yerlerde, farklı amaç ve i�levler için kullanılmakta ancak bu terimlere gerek ilgili

maddelerde, gerekse tanımlar bölümünde hiç bir açıklama getirilmemektedir. Bu durumda yasa hazırlama

tekni�i açısından son derece sorunlu bir metin ortaya çıkmaktadır. Bu bölüme özel olarak ve bütünde,

Taslakla arzulanan düzenlemelerin yasal bir metne dönü�türülmesi için dahi yeni ba�tan bir çalı�ma

yapılması kaçınılmazdır.

A�a�ıda, önceki taslak ile yeni tasla�ın “Planların Uygulanması” ba�lı�ını ta�ıyan, ancak a�ırlıklı olarak

plan uygulama araçlarını kapsayan ve her iki öneride de “Üçüncü Bölüm”ü olu�turan kesimleri

kar�ıla�tırılarak, yeni tasla�ın bu bölümüne ili�kin bir de�erlendirme yapılacaktır.

�mar Programı ve Kısıtlılık Hali

Yeni tasla�ın Üçüncü Bölümü “�mar Programı ve Kısıtlılık Hali” ba�lı�ını ta�ıyan 16. madde ile

ba�lamaktadır. Bu madde ile imar planlarının sürelerine ili�kin olarak önemli de�i�iklik önerilmektedir.

Buna göre, planlar 5 yıl için yapılmakta, yürürlü�e girmelerini izleyen 4 ay içinde planın tamamını

uygulamak üzere 5 yıllık imar programı hazırlanmaktadır. Di�er bir deyi�le, plan-program ayrımı ortadan

kaldırılmakta, yürürlü�e giren planın tümünün 5 yıl içinde gerçekle�mesi öngörülmektedir. Planda umumi

hizmetler ve kamusal kullanımlar için ayrılan yerlerin 3 yıl içinde –yine maddeye göre düzenleme i�lemi

dahi tamamlanmadan-kamu eline geçmesi, aksi durumda bu alanların tazminat da ödenerek ta�ınmaz

sahiplerine iadesi öngörülmektedir. Bu alanların kamu eline geçmesini güvence altına alacak açıklama,

ilgili kamu kurulu�larının bütçesine gerekli ödene�in konulması ifadesi ile sınırlıdır. E�er böyle bir ödenek

bulunamazsa bu alanlar ta�ınmaz sahiplerine iade edilecektir. Bu maddenin yürürlü�e girmesi Türkiye’de

planlama kurumunun tümüyle i�levsizle�tirilmesi ve ortadan kaldırılması anlamına gelmektedir ki,

Bakanlı�ın böyle bir öneride bulunmasının anla�ılması ve bu tür bir düzenlemeye katılınması olanaksızdır.

Kentsel Bölgeleme Yetkisi

Önceki tasla�ın 14. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere bir üst planın öngördü�ü kararları uygulamaya

geçirmek, farklı sektörlerin mekansal ayrı�masını sa�lamak, afet tehlike ve risklerine kar�ı önlemler almak,

yapıla�mada ve kentsel çevrede koruma ya da özel kentsel tasarım kararları uygulamak, farklı arazi

kullanımlarına özendirici ve caydırıcı ko�ullar uygulamak; emlak vergisi ve kira düzenlemeleriyle ta�ınmaz

de�erlerini denetlemek; kamu, özel ya da ortaklıklara dayalı olarak birden fazla koruma, geli�tirme,

iyile�tirme veya yenileme proje alanları belirlemek yetkisi yeni düzenleme ile ortadan kaldırılmaktadır.

Ortadan kaldırılan bu düzenleme önemli araçlardan birisinin yok edilmesi anlamına gelmektedir ki bu

öneriye katılmak da olanaksızdır.

Ta�ınmaz Tasarruflarını Kısıtlama Yetkileri

Önceki tasla�ın 15. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere kentsel bölgeleme kararları uyarınca ta�ınmazlar

üzerinde, o ta�ınmazın bulundu�u yerin özelliklerine göre yapıla�ma, mülkiyet, örgütlenme, kullanım,

i�letme, emlak vergisi ve kira konularında, bu Kanunun Genel Esaslar maddesine uygun olarak kamu

sa�lı�ı, çevre, do�a ve kültürel de�erleri koruma, afet tehlikelerinden kaçınma veya risklerini azaltma ve

yapı ve çevre güvenli�i, ula�ım amaçlarıyla geçici veya sürekli kısıtlamalar uygulayabilme yetkisi yeni

düzenleme ile ortadan kaldırılmaktadır.

Bu kapsamda önceki taslakla imar planı içinde, imar programına alınmı� ve altyapısı götürülmü� yerlerde,

plan kararlarına göre ba�ımsız yapı yapılabilecek arsaların bo� olanları ile içinde kısmen yıkılmı� veya

çevre sa�lı�ı için tehlike olu�turan yerle�ime elveri�siz hale gelmi� yapı bulunan yerler veya in�asında

kamu yararı görülen yerlerin ilgili idare meclislerince belirlenenlerin sahiplerine, bu yerlerde iki yıl içinde

plan ve yönetmeliklere uygun yapı yapılma zorunlulu�u getiren ve ilgili idareye belli ko�ullarda söz konusu

ta�ınmazı kamula�tırarak yürürlükteki imar planı kararları uyarınca artırma yoluyla üçüncü �ahıslara satma,

bunun gerçekle�ememesi durumunda do�rudan uygulama yapmasına imkan veren yetki, yeni taslakla bu

durumdaki ta�ınmaz sahiplerine tanınan süreyi 3 yıla çıkartmakta ve öngörülen yaptırım sadece emlak vb

vergilerin be� katına kadar artırılabilmesi ile sınırlı tutularak kamu yararı yerine yine ta�ınmaz

sahiplerinden yana bir tutum sergilenmektedir.

Kamula�tırma Yetkisi

Önceki tasla�ın 16. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere imar planlarında, gerek üst ölçek mekansal

strateji planlarından gelen ihtiyaçlar nedeniyle, gerekse do�rudan kamu yararı sa�lamak amacıyla, gerçek

veya tüzel ki�ilere ait ta�ınmazların tamamı ya da bir bölümünü, kar�ılı�ı pe�in ödenmek ko�uluyla bir

kamu idaresi adına kamula�tırma yetkisi veren düzenleme yeni taslakta da büyük ölçüde korunmu�tur.

Ancak, tarafların uygun görmesi durumunda mülkiyetin kamuya devrinin ta�ınmaz iyeli�i aktarım hakkı

yoluyla da yapılabilece�ine ili�kin hüküm, anılan uygulama aracına yeni düzenlemede hiç yer verilmedi�i

için taslaktan çıkartılmı�tır.

Ta�ınmaz �yeli�i Aktarım Hakkı Tesis Yetkisi

Önceki tasla�ın 17. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere imar planı uyarınca veya genelde kamu yararı

sa�lamak üzere, mikrobölgeleme haritalarına göre afet riskli alanlarda, kentsel dönü�üm alanlarında veya

kamu proje alanlarında korunması, mevcut yapıla�maya sınır getirilmesi veya kaldırılması gereken alan ve

ta�ınmazlarda, mevcut mülkiyet veya imar haklarının planda gösterilen ba�ka yerlerde kullanılmak üzere

ta�ınmasını sa�layacak ve bu hakkı bir menkul kıymete dönü�türecek belgeler düzenleme yetkisi veren

düzenleme yeni taslaktan çıkartılmı�tır. Her ne kadar tasla�ın dönü�üm alanları ile ilgili 31. maddesinin 10.

paragrafında “gayrimenkul mülkiyet aktarım hakkı” terimine yer veriliyorsa da, bu kavramın içeri�i ile

ilgili olarak gerek tanımlar, gerekse di�er bölümlerde bir daha hiç söz edilmemi� olması nedeniyle

uygulamada kullanılabilmesi mümkün görülmemektedir.

Planlama tarihimizde, koruma alanlarının kamu eline geçmesini sa�layarak kentsel rantların kamuya

kazandırılmasında ilgili idarelerin kullanabilece�i en etkili uygulama aracı olabilecek potansiyele sahip

olan bu yeni düzenlemenin yeni taslakta tümüyle dı�lanmasının gerekçesini anlamak mümkün de�ildir. Bu

aracının taslaktan çıkartılması ile, Kültür Varlıklarının Korunmasına ili�kin kanunda yapılan düzenleme ile

yürürlü�e giren bu kavramın koruma alanında da etkin bir biçimde uygulanması engellenerek tarihi, do�al

ve kültürel mirasımızın korunmasına da büyük bir darbe indirilecektir.

Arsa ve Arazi Düzenlemesi

Yeni düzenlemenin 17. maddesi ile, önceki taslaktaki 18. madde düzenlemesinin tüm sistemati�i

bozulmaktadır. Yeni taslakla, yürürlükteki 3194 sayılı yasadaki yetersiz ve sorunlu düzenleme yakla�ımı

temel alınmakta, çok sınırlı bir-iki yenilik ile kısıtlı, kamu yararına getirilen bir çok düzenlemeyi ta�ınmaz

sahipleri lehine hiç bir anla�ılır neden belirtilmeden kaldıran bir sistem önerilmektedir. Yeni taslak kendi

içinde titiz bir okumaya dahi tabi tutulmadı�ı izlenimi yarattı�ı gibi, madde içinde de tutarsızlıklar vardır.

Örne�in, düzenlemenin imar planının onaylanmasından sonra kaç yıl içinde tamamlanaca�ı konusu

maddenin ba�ında ve sonunda farklılık göstermekte; düzenlemeye ili�kin olarak bir yandan etaplamadan

söz edilirken, di�er yandan plan bütünü temel alınmaktadır.

Yeni taslakta düzenleme ile elde edilecek alanlar kapsamından kapalı ve açık otopark ve pazaryeri

kullanımları çıkartılmaktadır. Önceki taslaktaki Kamu Ortaklık Payı (KOP) uygulamasına ili�kin

düzenleme tümüyle dı�lanmaktadır.

Yeni taslak ile düzenleme yapılmı� alanlardan yeni imar hakları verilmesi durumunda bu ek hak üzerinden

ikinci kez Düzenleme Ortaklık Payı (DOP) alınması engellenmekte, DOP’un bedele dönü�türüldü�ü

parsellere plan kararı ile ek imar hakkı getirilemez hükmü çıkartılmaktadır.

Önceki taslakta yer alan ve yo�un yapıla�manın oldu�u alanlar, afet riskli alanlar, koruma alanları,

ta�ınmaz iyeli�i aktarım hakkı kullanma alanı gibi özel uygulama niteliklerine sahip alanlarda bu oranın

%50’ye kadar yükseltilebilece�ine ili�kin hüküm yeni taslakta yer almamaktadır.

Yine yeni düzenleme ile önceki taslakta ilgili idarelere tanınan Yapıla�ma ve Kullanımı Düzenleme

Yetkileri de kaldırılmaktadır. Böylece, ilgili idareler ça�da� kent planlamasının kaçınılmaz bir parçası olan

alan yönetim planı, yönetim ve katılım planı, güvenlik planı, kullanım-bakım ve i�letme planları ve benzeri

kavram ve araçlardan tamamen mahrum bırakılmaktadırlar.

Kentsel Tehlike ve Riskleri Giderme Yetkileri

Önceki tasla�ın 19. maddesinde yer alan ve “Sakınım De�erlendirme Çalı�maları, Tehlikeli Tesis ve

Sakıncalı Kullanım ve Yapılar, Kamu Esenli�i için Alınacak Önlemler, Acil Durum Görevlisi Tesisler”

ba�lıkları altında ayrıntılı biçimde ele alınan ve ilgili idarelere, yerle�im yerlerinde do�al ve teknolojik her

türlü tehlike yaratan unsurun zararlarını giderecek ya da en aza indirecek önlemleri almalarına, gereken

incelemeleri ve denetlemeleri yapmalarına ili�kin olarak geni� yetki ve sorumluluk veren kapsamlı madde

içeri�i yeni taslakla salt içeri�i belirsiz bir “risk yönetimi raporu” hazırlanması ile tehlikeli yapılara ili�kin

olarak alınacak önlemlere indirgenmi�tir. Do�al afetlerden her yıl maddi, manevi ve insan ya�amı olarak

büyük kayıplar veren ve kentleri bu açıdan çok büyük ölçüde risklere maruz olan ülkemizde, böylesine

önemli bir konunun yeni taslakta, mikrobölgeleme haritaları ve sakınım planlamasından dahi söz etmek

gere�ini duymadan, önemsiz ve sıradan bir olgu gibi geçi�tirilmi� olması açıklaması olanaksız bir

durumdur.

Sismik tehlikeler açısından özel bir co�rafyada yer alan Türkiye, son 60 yıllık hızlı kentle�me deneyimi ile

büyük risk havuzlarının geli�mesine tanık olmu�tur. Söz konusu dönem boyunca betonarme yapım

teknolojisinin yaygınla�masının da bunda büyük payı vardır. Türkiye yerle�im alanlarının sismik tehlike

kar�ısında ne ölçüde riskler ta�ıdı�ı, potansiyel zararların düzeyleri ise, yeni yeni sınanmaktadır.

Türkiye’de sismik tehlikelerin yaygınlı�ı, 60 yıllık hızlı kentle�me ile eri�ti�i durumun özelliklerinin 1999

depremleri ile daha açık görülmeye ba�laması, �stanbul’da �iddetli bir depremle kar�ıla�manın yüksek

olasılı�ı, günümüzde yapılmak istenen “Planlama ve �mar Kanunu” de�i�ikli�inde ‘zarar azaltma’

konularının ele alınmasını kaçınılmaz kılmaktadır. Türkiye asırlardır kar�ıla�mı� oldu�u tehditler açısından

bugün çok daha zayıf ve korumasızdır. Kapsamlı ve uzmanlık bilgisi gerektiren nitelikteki bu konuda, özel

çalı�ma gruplarının olu�turulması ve uzmanlık görü�lerinin alınması zorunludur.

Taslakta bu konuda herhangi bir yardım alınmadı�ı anla�ılmaktadır. Taslakta, sismik ve di�er tehlikelere

ili�kin farklı ortam ve ko�ullarda (kentsel alanlar, bo� ve yapıla�mı� alanlar, imar ve çevre planları, yapı,

altyapı, tesisat ve kentsel çevre elemanları, vb) hangi önlemlerin getirildi�i, bunların teknik ve toplumsal

açılardan geçerlilik ta�ıyıp ta�ımadı�ı ve bir sistematik olu�turup olu�turmadı�ı, bunların yanında nelerin

eksik kaldı�ı irdelenmek zorundadır. Bu özel durumun ancak orta vadede denetim altına alınabilece�i

öngörüsü ile yapılması gereken çalı�maların ba�ında, yerle�melerdeki sismik tehlikenin boyutlarının

tanımlanması gelmektedir. Bu i�levin yerine getirilmesinde ba�vurulan tespit çalı�maları ‘mikrobölgeleme

çalı�maları’, bu çalı�malar sonunda elde edilen belge ve haritalar ise ‘mikrobölgeleme harita ve raporları’

olarak anılmaktadır.

Mikrobölgeleme çalı�malarının hangi yerle�im birimlerinde öncelikle yapılması gerekti�i, Bayındırlık ve

�skan Bakanlı�ı’nca takdir edilen kıstas ve ölçütlere (tehlikeli bölgelerdeki riskli yerle�melere öncelikler

tanıyan sıralamalara ya da nüfus büyüklüklerine) göre belirlenebilece�i gibi, do�rudan yerel yönetimler

tarafından kendi de�erlendirmelerine göre yapacakları ba�vuruları da gündeme alınabilir. Ancak burada

esas olan, Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ı tarafından hazırlanacak yönetmelik uyarınca belirlenen çalı�ma

sürecine ve standartlarına uyulmasıdır. Yöntemi yönetmelikle belirlenecek yerbilimsel ara�tırmalara dayalı

olarak tanımlanan, kentsel alanlarda sismik tehlike ile olu�abilecek ivmelenme, sıvıla�ma, heyelan gibi

yersel bilgiler mikrobölgeleme çalı�malarının özünü olu�turur. Sismik tehlike ya da atmosferik ko�ullara

ba�lı olarak su baskınına maruz kalacak alanların ve di�er tehlike bölgelerinin ayrıca belirlenmesi bu

kapsamda ele alınmamı�sa, ayrıca belgelenmelidir. Kentsel alanlar için üretilecek haritaların, planlama

amaçlı kullanımları göz önünde bulundurularak en küçük 1/5000 ölçe�inde hazırlanması, özellik gösteren

yerlerde gerekli görülüyorsa 1/2000 ve 1/1000 ölçeklerde halihazır haritalarla birlikte de�erlendirilmesi

sa�lanmalıdır.

Taslakta, “Afet Haritaları” terimi imar sisteminde ba�vurulan bir belge olarak kurumla�tırılmaya

çalı�ılmaktadır. ‘Afet haritası’ terimi yanıltıcı bir içeri�e sahiptir. Burada kastedilen, bundan önce

hazırlanmı� 3 ayrı ulusal raporda da belirtildi�i gibi, ‘tehlike haritaları’ olmalıdır. Bu haritaların belirli

alanlarda sismik tehlike, heyelan tehlikesi, sıvıla�ma tehlikesi, su baskını tehlikesi gibi tehlikeleri tespit

etmi� olması beklenir. Ancak ‘afet tehlikesi’nden söz edilmesi, kavramsal açıdan yanıltıcı bir durum

yaratmaktadır. Söz konusu tehlikeleri tespit eden çalı�malara evrensel olarak verilen isim ise ‘mikro-

bölgeleme’ harita ve belgeleridir. Burada yapılan daha ciddi bir yanıltma ise, bu belgelerin içeri�inin

yalnızca durum tespiti olmayıp “afet zarar ve risklerinin azaltılmasına yönelik önlemleri ve önerileri”

içerdi�i yargısıdır. Öneri ve önlemlere ili�kin kararlar içeren bir harita ve ekli belgeleri bir ‘plan’dır.

Burada ‘afet haritaları’ teriminin türetilmesi, özellikle “Sakınım Planı” kavramını kullanmaktan kaçınma

çabasından kaynaklandı�ı izlenimini vermektedir.

Öte yandan, “afet haritaları müellifleri” olarak tanımlanan meslek grubunun, di�er harita yapımcıları

arasında sıralanmı� olması da �a�ırtıcıdır. Sismik tehlike bilgilerini içeren belgelerin yalnızca yerbilim

meslek dalları tarafından üretilmesi zorunludur. Burada öngörüldü�ü biçimiyle ‘afet haritaları’nın plan

kararları içermesi nedeniyle ise, bunların plancılar tarafından üretilmesi ko�ulu da olu�turulmaktadır. Bu

kavram ve sorumluluklar karma�asının ortadan kaldırılması, yalnızca tehlikelerin tespitini yapan

mikrobölgeleme haritalarının yerbilim meslek grupları tarafından üretilmeleri, kentsel risklerin belirlenerek

bunları bertaraf edecek plan kararlarının ise (madde 23’te ima edildi�i gibi risk yönetimi ile me�gul olan

mühendis ya da ekonomistlerce de�il), uzman �ehir plancıları tarafından üretilmesini sa�lamak

gerekmektedir.

Bugün yalnızca imar planı çizim teknikleri gösterim yöntemleri açısından konu edilen alanlara ili�kin farklı

kısıt ve yaptırımlar ile ba�vurulabilecek planlama standartları ve usullerinin yönetmeliklerde yer alması

sa�lanmalıdır.

“Afet haritaları Bakanlık, kamu kurum ve kurulu�ları veya idarece yapılır, yaptırılır; Bakanlık veya �l Özel

�daresince onaylanır. Afet haritalarının hazırlama usul ve esasları Bakanlıkça yayımlanan Yönetmelikle

belirlenir.” hükmünde yer alan sakınca ve varsayımlar ise �unlardır:

Bu hüküm ile Türkiye yerle�im alanları bütünü için hazırlanacak yerbilimsel tespit (mikrobölgeleme)

çalı�malarının yapılması, yaptırılması, onaylanması i�leri, özgün uzmanlık gerektiren i�ler olarak görülmek

yerine, sanki sıradan bürokratik i�lermi� gibi de�erlendirilmektedir. Bu hüküm, Türkiye yerle�melerinin

bugün içinde oldu�u deh�et verici risk yükünün ve durumun vahametinin hiç algılanmadı�ının göstergesi

olup bu çalı�maları idarelerin ba�ımsız olarak yapmalarına göz yummak, bugüne kadar gelen yetersiz, aciz,

üstünkörü ya da amaçlı uygulamaların devam etmesi anlamına gelecektir. Oysa bu prati�in tek merkez

denetiminde sürdürülmesi ile Türkiye yerle�im alanlarının bir yerbilimsel kadastrosunun geli�tirilmesi ve

ulusal bir ar�ivde saklanması zorunlu görülmelidir. Her durumda gerekli olan Yönetmeli�in

uygulanmasının tümüyle ve sadece yerel yönetimlere bırakılması, ortak birikim ve disiplinden

uzakla�ılmasına yol açacaktır.

Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ı Afet ��leri Genel Müdürlü�ü bugünlerde tüm ilgili kurulu� ve

üniversitelerden, mikrobölgeleme çalı�maları ve söz konusu ara�tırma sonuçları hakkında görü�ler

istemi�tir. Aynı Bakanlı�ın farklı Genel Müdürlüklerinin aynı konuda farklı tutumlara girmesi ve

birbirinden habersiz davranmaları da çok önemli bir çeli�kidir.

Mikrobölgeleme çalı�malarının yapılması zorunlulu�u öncelikle 7269 sayılı yasada, 1. ve 2. derecede

deprem tehlike bölgelerinde yer alan ba�lıca yerle�im yerlerinde, ‘Sakınım Planı’ hazırlanması gerekli

görülen yerle�melerde, büyük yatırımlar ve sanayi tesislerinin kurulması kararı verilen yerle�melerde ve

B�B A�GM tarafından belirlenecek di�er yerle�im birimlerinde olmak üzere tanımlanmalıdır. Bu yasaya

ba�lı olarak; “Mikrobölgeleme Çalı�malarının Hazırlanma Esasları Yönetmeli�i” ile “Mikrobölgeleme

Çalı�malarının �hale, Onay ve Tebli�i ��lemlerine �li�kin Yönetmelik” olmak üzere iki konuda (ya da

birle�ik olarak) yönetmelik çıkarılmalıdır. Ancak bu düzenlemenin di�er konularda gerekli düzenlemeler

yapılmadan tasarıya eklenmesi de uygun olmayacaktır.

Yasada bu konuyla ilgili olarak yer alması gereken hükümler arasında; 1. ve 2. derecede deprem tehlike

bölgelerinde yer alan ba�lıca yerle�im yerlerinde ve B�B tarafından öngörülecek di�er yerlerde

mikrobölgeleme çalı�malarının imar planlarının yapılmasında bir zorunluluk oldu�u, Mikrobölgeleme

çalı�maları hazırlanan yerle�melerde, mevcut imar planlarının bu çalı�ma bulguları uyarınca revizyonu

zorunlu oldu�u yer almalıdır. Bu yasaya ba�lı olarak ayrıca bir özel yönetmeli�in (Mikrobölgeleme

Çalı�maları Bulgularının Sakınım Planları ve �mar Planlarında Kullanım Yöntemleri Yönetmeli�i)

hazırlanması sa�lanmalıdır.

Taslakta “Planlarda, muhtemel afet sonrasında kullanılmak amacıyla, kamu kurum ve kurulu�larına ait

ta�ınmazlardan ba�lanmak üzere ihtiyaç duyulan konumda ve miktarda arazi rezerv olarak belirlenir ve bu

alanların gerekli altyapı hizmetleri ilgili idarece bir yıl içinde tamamlanır. Bu alanlar 7269 sayılı Umumi

Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun do�rultusunda

kullanılıncaya kadar kamuya açık alanlar olarak de�erlendirilir. Bu alanların açık tutulması ve bakımı

idarenin sorumlulu�u altındadır.” hükmünde gizil olarak yatan önemli yanlı�lar söz konusudur:

Kentsel acil durum ortamında gerekli olacak açık alan gereksinmelerinin yerleri ve yüzölçümü ancak di�er

kentsel risk konuları ile birlikte saptanabilecektir. Acil durum analizleri, acil duruma ili�kin planlar, di�er

kentsel risk sektörlerindeki özellikler ve kentsel e�ilimlerin birlikte ve entegre olarak belirlenmesi gere�i

vardır. Bunun, imar düzenlemelerindeki alı�kanlıklarla m2/ki�i benzeri bir standartla çözülmesi olanaklı

de�ildir. Yerine göre, yo�unlukların genel da�ılımına, eri�ilebilirli�e, di�er kentsel risk yönetimi

kararlarına göre �ekillendirilmesi gere�i vardır. Bu nedenle imar planlarında tanımlanacak açık alanların,

‘Sakınım Planı’ kapsamında yapılacak bütünle�tirici kentsel risk analizleri ve azaltma amaçlı plan

kararlarına göre belirlenmesi zorunlulu�u vardır. Di�er taraftan acil durum ve afet ilanı ile tüm özel ve

kamu kaynaklarının geçici olarak tasarruf edildi�i gibi, açık alanların da 7269 sayılı yasa hükümlerine göre

kullanılması ola�andır. Bu nedenle bu konunun burada tekrarlanması gere�i yoktur.

Taslakta, “Risk Yönetimi” teriminin kullanmasında çok sayıda yanlı�lık ve isabetsizlikler bulunmaktadır.

Ba�lıkta kullanılması gereken, “Kentsel Risk Yönetimi” ya da “Yerle�im Yerlerinde Risk Yönetimi” terimi

olmalıydı. Taslak içinde özellikle ‘kentsel risk’ terimine ba�ımlı kalınmasında sayısız yarar görülmelidir.

Bu, risk yönetiminin daha çok bilinen ekonomi yönetimi ve i�letmecilik alanlarından ayrı olarak çok farklı

bir çalı�ma alanında, mekansal ve fiziki ba�lamı ile toplumsal sistemlerin örtü�tü�ü bir alanda, yani kentsel

planlama kapsamında, yani bu tasla�ın düzenleme çabasında oldu�u bir alanda uygulandı�ını vurgulamak

içindir. Bu vurgulama ile söz konusu çalı�ma alanının ba�lı ba�ına bir uzmanlık konusu oldu�u, kent

planlamasında geli�tirilen özgün yöntemleri haiz bir içeri�i bulundu�u gösterilmelidir.

Bu madde hükümleri ‘risk yönetimi’ konusundan sözedebildi�ine göre risk belirleme ve ölçme i�lerinin

daha önce yapıldı�ı varsayımını içermekte, ancak hangi risklerin ve hangi ölçümlerin kimin tarafından

yapılmı� oldu�u konusu tasla�ın hiçbir maddesinde açılmamaktadır. ‘Kentsel risk yönetimi’, ‘kentsel risk

sektörleri’ i�lerinin neleri kapsadı�ı ve bunların kimler tarafından yapılabilece�i konularında yetersiz

kalındı�ı, Kentsel Sakınım Planı vizyonunun yansıtılamadı�ı anla�ılmaktadır.

‘Risk Yönetim Raporu’, içeri�i ve yapanları açısından tanımsız bırakılmı�tır. Risk yönetimi çalı�ma

alanının ne oldu�u, kimlerin hazırlayaca�ı konuları yasada yer bulmalıdır. Yönetmeli�e bırakılacak çok

geni� bir alan bulunması nedeniyle hangi kentsel risklerin hangi tür yerle�melerde ele alınması gerekti�ine

ili�kin bir tanımlamanın yasada getirilmi� olması yerinde görülmelidir.

Kentsel Risklerin belirlenmesi ve zarar azaltma karar ve önlemlerinin alınması, bir özel planlama

etkinli�idir. Bu, tehlike kaynaklarının tespitinin yanı sıra, kentsel yapı stoku ve çevrelerini, altyapıları,

yatırım kararlarını, kentsel yönetim ve i�letmecili�i, toplumsal yapıyı, yerel topluluklar ve sivil toplum

kurulu�ları (STK) ile ili�kileri, mekansal karar konularını, vb ilgilendiren zengin bir kapsam tanımlar. Bu

planlama çalı�malarını tanımlamak için kullanılan terim ‘Sakınım Planlaması’dır.

Kentsel risklere kar�ı alınabilecek önlemlerin kimileri ancak uzun dönemli sonlandırılabilecek etkinlikler

oldu�u gibi, kimileri de imar planına girdisi bulunmayan konulardır. Bu nedenle tanımlanan iki yıllık

uygunluk sa�lama süresinin ciddi bir yaptırım olaca�ı yargısı geçersiz kalacaktır.

Önerilen yönetmeli�in yalnızca �çi�leri Bakanlı�ı ile birlikte hazırlanması önerisi, kentsel riskler kapsamını

görmedi�i gibi, Türkiye’deki güncel gerçekli�i de tanımamaktadır. Kentsel riskleri ilgilendiren yapılanma

Türkiye’de ba�ka sorumluların da bu süreçte rol almalarını gerektirir. Türkiye Ba�bakanlık Acil Durum

Genel Müdürlü�ü, Sa�lık Bakanlı�ı, Milli E�itim, Turizm ve Kültür, Çevre, Sanayi Bakanlıkları gibi

birimlerin kentsel risk yönetiminde etkin sorumluluklar üstlenmeleri gere�i vardır.

Öncelikli Alım ve Geri Alım Yetkileri, �üyulandırma ve �üyuun �zalesi Yetkisi, �rtifak Kurma Yetkileri

Önceki tasla�ın 20. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere onaylı imar planı kapsamındaki kararı

uygulamak ve kamu yararını kollamak üzere, mikrobölgeleme afet riskli alanlar, kentsel dönü�üm alanları,

özel ve kamu proje uygulama alanlarında öncelikli alım hakkı; öncelikli alım hakkı kullanılarak alınmı�

olan ta�ınmazların sahiplerine ise, belirli ko�ulların sa�lanmaması durumunda geri alım hakkı tanıyan

düzenlemenin kapsamı yeni taslakta büyük ölçüde daraltılmı�tır.

Önceki tasla�ın 21. ve 22. maddelerinde yer alan ve ilgili idarelere belirli durumlarda �üyulandırma ve

�üyuun giderilmesi yetkisi veren hükümlere kapsamı daraltılarak yeni taslakta da yer verilmektedir.

Önceki tasla�ın 24. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere, imar planları ve programlarının uygulanması

sırasında bir ta�ınmazın tamamını kamula�tırmadan, o yerin belirli alanı, yükseklik ve derinli�indeki kısmı

üzerinde kamu yararı amacıyla irtifak kurabilmelerine imkan veren hüküm yeni taslakta tümüyle

dı�lanmı�tır.

Kamu Yatırım Maliyetlerine Katkı Alma ve Menkul De�er Çıkarma Yetkisi

Önceki tasla�ın 25. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere, mikrobölgeleme haritaları ve imar planları ile

belirlenen afet riskli alanlarla, dönü�üm alanları, özel proje ve kamu proje alanlarında yapılacak yatırım

projelerindeki altyapı ve düzenleme i�lerinde kullanılmak üzere, kendilerine ait kaynak ve düzenli gelirler

kar�ılı�ında de�erli ka�ıt çıkartıp bunları piyasada devredebilme yetkisi veren hüküm, yeni taslakta alan

sınırlaması olmaksızın ve herhangi bir gelir kar�ılı�ı gösterilmeden kentsel alan bütününü kapsayacak

biçimde geni�letilmi�tir. Bu düzenleme her ne kadar belediyeler lehine bir düzenleme olarak görülüyorsa

da, herhangi bir sınırlama olmadan ve kar�ılık göstermeden de�erli ka�ıt çıkartma yetkisi gerek hukuki

açıdan gerekse de mali disiplin açısından ciddi sorunlara yol açabilir.

Yine önceki tasla�ın 25. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere, mikrobölgeleme haritaları ve imar planları

ile belirlenen afet riskli alanlarla, dönü�üm alanları, özel proje ve kamu proje alanlarında yapacakları ve en

fazla dört yılda gerçekle�tirilecek olan yatırım projeleri ile altyapı ve düzenleme i�lerinin maliyetleri

toplamının en fazla %60’ına kadar olan kısmını yatırım maliyet payı olarak, bu yatırımlardan yararlanacak

olan ta�ınmazlardan, takdir edilecek yararlanma ve de�er artı� düzeylerine göre, on yıllık bir ödeme

programı içinde almaya yetkili kılan hüküm yeni taslakta alan sınırlaması olmaksızın kentsel alan bütününü

kapsayacak biçimde geni�letilmi�tir.

Kira Düzenleme ve Denetim Yetkisi Kira Yardımı

Önceki tasla�ın 26. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere, imar planı hedeflerini gerçekle�tirmeye

yardımcı olmak üzere, veya ta�ınmaz piyasalarını düzenleme ve genelde kamu yararı ve sosyal adalete

hizmet amacıyla, plan kapsamındaki bir kentsel bölgede veya bir proje uygulama alanında, kira düzeylerini

düzenleme ve denetleme yetkisi veren hüküm yeni tasla�ın sadece 31. maddesinde dönü�üm alanları ile

sınırlandırılmı�tır ve nasıl uygulanaca�ına ili�kin bir açıklamaya da yer verilmemektedir.

Emlak Vergilerinde �stisna Uygulama Yetkileri

Önceki tasla�ın 27. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere imar planı hedeflerini gerçekle�tirmeye yardımcı

olmak üzere veya ta�ınmaz piyasalarını düzenleme ve genelde kamu yararı ve sosyal adalete hizmet

amacıyla, planın kentsel bölgesi kapsamında veya bir proje uygulama alanında, emlak vergi matrahını %20

oranında eksiltme veya artırmaya yetkili kılan hüküm yeni tasla�ın sadece 31. maddesinde dönü�üm

alanları ile sınırlandırılmı�tır ve nasıl ve hangi oranda uygulanaca�ına ili�kin bir açıklamaya da yer

verilmemektedir.

Planlama, Yapıla�ma ve Kentsel ��letmecilikte Özel Alanlar

Önceki tasla�ın 28. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere, imar planı kararlarına uygun olarak,

sürdürülebilir, güvenli ve ya�am kalitesini arttırmak amacıyla tevhit edilen en az bir imar adası veya dört

bin metrekareden az olmayan yerlerde, yapılacak ba�vurular üzerine gerekli gördükleri büyüklükteki

alanları Özel Proje Uygulama Alanı olarak tanımlayabilmelerini mümkün kılan düzenleme yeni taslaktan

tümüyle çıkartılmı�tır. Yeni taslakta sadece dönü�üm bölgelerinde içeri�i ve i�levi belirsiz bir biçimde Özel

Proje Geli�tirme Bölgelerinden söz edilmektedir. Oysa Web Sitesindeki taslakta ayrıntılı olarak açıklanan

bu uygulama aracı ile kentin özellikle eskimi� dokusunda, belirli ko�ulları yerine getirmek �artıyla küçük

ölçekli dönü�ümlerin kamuya herhangi bir maliyet getirmeden gerçekle�mesi sa�lanabilecekti. Böylesi

önemli bir uygulama aracından neden vazgeçildi�ini anlayabilmek de olanaklı de�ildir.

Önceki tasla�ın 29. maddesinde yer alan ve ilgili idarelere, imar planı kararlarına uygun olarak ve bunların

hedeflerine ula�maya yardımcı olmak üzere, en az bir imar adası veya dört bin metrekareden az olmayan

yerleri, Kamu Proje Uygulama Alanı olarak tanımlayabilmelerini mümkün kılan düzenleme yeni taslaktan

tümüyle çıkartılmı�tır.

Bir yerdeki kamu ta�ınmazlarının, tamamını veya en az %50’sini olu�turdu�u alanlar için önerilen ve kamu

yararına altyapı geli�tirme, afet zararlarını azaltma, tarihi, kültürel ve do�al çevre de�erlerini koruma, yerel

sosyal kalkınma programlarının gerçekle�tirilmesi, çöküntü alanlarının giderilmesi, kentsel tasarım

düzenlemeleri amaçlarıyla arsa ve arazi düzenleme, toplu yenileme, özel kullanımları ayrı�tırma veya

entegre kullanımlar geli�tirme gibi projelerin gerçekle�tirilmesi amacıyla tanımlanabilecek olan Kamu

Proje Uygulama Alanları olu�turma yetkisinin belediyelere verilmesine neden kar�ı çıkıldı�ının anla�ılması

mümkün de�ildir.

Dönü�üm Alanları

Önceki tasla�ın 30. maddesinde yer alan dönü�üm alanlarına ili�kin düzenleme yeni tasla�ın 29, 30 ve 31.

maddelerine yayılmı�tır. Bir çok yönden benzerlikler olmasına kar�ın bu konuda da iki çalı�ma arasında

önemli farklılıklar görülmektedir. Önceki taslak öneri dönü�üm projelerini, kentsel planlama içinde bir

uygulama aracı olarak görmekte ve “�lgili idareler tarafından hazırlanan yerle�im ana planı veya nazım

imar planı bütününde gerekli ara�tırma ve incelemelere dayalı olarak sınırları belirlenen alanlarda”

kurgulamaktaydı. Bu yakla�ımda dönü�üm projeleri, planın hedef ve stratejilerine uygun olmak üzere, imar

planları ile imar programları bütününden olu�maktaydı. Böylece dönü�üm projeleri ve planlar arasındaki

ba� ve birliktelik, “plandan ve programdan ayrı dönü�üm projeleri gerçekle�tirilemez” hükmü üzerinden

sa�lıklı biçimde kurulmaktaydı. Oysa, yeni taslakta bu ili�kinin ortadan kaldırılmı� ve idarelere plan

bütününden kopuk olarak kent içinde dönü�üm “bölgeleri” belirleme yetkisi verilmi�tir. Bu yakla�ım,

planlama disiplinini ve anlayı�ını basitle�tiren, de�ersizle�tiren bir tutum olarak görülmektedir. Do�ru

yakla�ım, eski taslakta oldu�u haliyle plan ve dönü�üm projesi birlikteli�ini kurgulayacak biçimde

olu�turulmalıydı.

Önceki taslakta yer alan öneri, “dönü�üm projelerinin uygulanmasını sa�lamak üzere mali, yönetim, yapım,

kullanım, mülkiyet, i�letme, sosyal ve ekonomik yapının iyile�tirilmesine ili�kin öneri ve önlem, ilke ve

esasların imar planı raporunda yer alması”nı zorunlu kılarken, yeni taslak, kentsel dönü�ümü salt bir

fiziksel düzenleme boyutuna indirgemektedir.

Yine önceki taslaktaki öneri, “gerekli inceleme, ara�tırma, analiz ve detaylı çalı�malar yapılmayan ve

projenin mali yapısına yönelik, süreç, usul, esas ve araçları belirlenmeyen dönü�üm projeleri ilgili idarece

onaylanmaz” ifadesine yer vererek, dönü�üm projelerinin bu alanlarda ya�ayan insanlar açısından güvenilir

bulunması için kapsamlı bir inceleme ve de�erlendirmeyi zorunlu kılarken bu titizli�in yeni taslakta

gözetildi�ini söylemek zordur.

Önceki tasla�ın daha önceki maddelerde ayrıntılı olarak belirlenen yetkilerin kullanılaca�ı ve 28.

maddesinden ba�layarak açıklanan “Planlama, Yapıla�ma ve Kentsel ��letmecilikte Özel Alanlar” alt

bölümü, 31. ve 32. maddelerde Afet Riskli Alanlar ile Ta�ınmaz �yeli�i Aktarım Hakkı Uygulama

Alanlarının tanımı ve kapsamlarının belirlenmesi ile tamamlanmaktadır. Ancak, yeni taslakta, ba�ta da

belirtti�imiz gibi, “yetkiler” ve bu yetkilerin kullanılaca�ı “özel alanlar” ayrımı yapılmadı�ı için alanlar ve

yetkiler maddelerde iç içe kullanılmı�, yasa bütününün sistemati�i de bozulmu�tur.

Di�er taraftan e�güdümle ilgili ba�lıkta da de�inildi�i gibi, TBMM Genel Kurul gündeminde olan

“Yıpranan Kent Dokularının Korunarak Yenilenmesi ve Ya�atılarak Kullanılmasına Dair Kanun

Tasarısı”nın da bu kapsamda bütünle�mesi zorunlulu�u bulunmaktadır. Bu tasarı, dönü�üm olgusunu �mar

Kanunu ve Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nda vurgulanan kent bütünü ölçek ve

gerekliliklerinden kopartabilecek ve dönü�ümü fiziksel boyuta indirgeyebilecek tehlikeleri beraberinde

getirmektedir. Yeni bir �mar Kanunu tasarısının bu tip istisnaları da toparlayacak ve kent ve planlama

bütünlü�üne sokacak bir derinlik ve özgünlük sunması sa�lanmalıdır.

Ayrıca, ulusal ve bölge ölçe�inde hazırlanacak planların uygulama araçlarının da Taslakta tanımlanması

gerekmektedir.

Ülkemizde toplu konut uygulamaları, kooperatif konut uygulamaları, konut geli�tirme �irketlerinin toplu

konut uygulamaları, sanayi bölgeleri, büyük istihdam yaratan kamu veya özel sektör yatırımları genellikle

mevzi ve parçacı bir yakla�ımla bulabildikleri ucuz veya hazine arazileri üzerinde üst ölçekli planlarda

deformasyonlar yaratarak gerçekle�tirilmektedir.

Taslak, bölgesel ölçekte, metropoller çevresinde ya da kent çeperlerinde i� ve hizmet merkezleri,

teknopoller, sanayi bölgeleri gibi istihdam yaratan çalı�ma alanlarını içerecek biçimde “yeni kentler” ve

“yeni yerle�meler” olu�turacak örgütlenme-sahiplilik, planlama, yönetim ve i�letme süreçlerini ve

modellerini de tanımlamalı ve gerekli yasal düzenlemeleri kapsamalıdır.

Yeni kentler ve yeni yerle�meler özellikle bölgesel veya metropoliten ölçekte makroformun

güçlendirilmesi, yeniden biçimlendirilmesi, afet zararlarının azaltılması stratejileri, kentsel yenileme plan

ve projelerinin uygulanması, do�al ve tarihi çevre üzerindeki baskıların azaltılması stratejilerinin

uygulanmasında önemlidir.

�mar Kanunu tasarısının bu ve benzeri yenilik ve açılımları �imdiden kurgulayarak, yürürlükte kalaca�ı

süreci �imdiden algılayarak yenilikçi öngörüleri belirlemeye çalı�ması gerekli ve yararlı görülmektedir.

Katılım ve Denetim

Plan yapım a�amasında katılıma ili�kin olarak taslakta yapılan düzenlemeler yürürlükte olan �mar

Kanununa kıyasla olumlu bulunmakla birlikte, bir önceki tasla�ın da gerisinde kalınmaktadır. Planların askı

süresi ve itirazların de�erlendirilmesi sonrasında yürürlü�e girmesine ili�kin düzenlemeler olumludur.

Ancak, planların onayından önce askı ve itirazlar a�amasında yapılan duyuru i�lemlerinin etkinle�tirilmesi

gerekli görülmektedir. Mevcut duyuru sisteminde izlenen yöntemler gerekli düzeyde bilgilenmeyi

sa�layamadı�ı gibi, askı süresinin tam olarak uygulanmasında da engeller olu�abilmektedir. Duyurunun

sembolik bir i�lem olmaktan çıkması için, ba�langıçta resmi gazetede ya da belirli büyüklükteki belediyeler

için ulusal gazetelerde ilan yapılması bir yöntem olarak önerilebilir. Bunun dı�ında, özellikle tasarının

yürürlükte kalması beklenen önümüzdeki 10-15 yıllık süreçte teknoloji alanında olu�abilecek yeniliklere

dair öngörü ve açılımlar konusunda derinlik yaratması yararlı olabilir. Bu anlamda, onaylanan planların

Web Sitesinde yayımlanması, geli�en kent bilgi sistemi yapısının plana konu tüm vatanda�lara ula�ılarak

planlama sürecine katılım sa�lanmasına yönelik katkı ve açılımları içermesi önerilebilir.

Öte taraftan, planların sadece onaylandıktan sonra de�il, plan hazırlama ve onama a�amasında da örgütlü

ve örgütsüz toplum kesimlerinin katılımına yönelik açılımları ortaya koyması sa�lanmalıdır. Bu çerçevede

tasarıda yer alan meslek odaları ve üniversitelerin etkin katılımının sa�lanması hükmü önemli bulunmakla

birlikte, bunun araçlarının ortaya koyulması anlamında yetersiz oldu�u söylenebilir. Özellikle Belediye

Kanunu’nda öngörülen kent konseylerinin i�letilmesi ve Büyük�ehir Belediye Kanunu’nda ihtisas

komisyonlarına katılım anlamında öngörülen yeniliklerin a�ılması, geli�tirilmesi ve i�lerlik kazandırılması

için �mar Kanunu tasarısı önemli bir fırsat olarak görülmelidir. Bu çerçevede, özellikle üniversiteler ve

meslek odalarına daha etkin görevler biçilmesi çok önemli ve gerekli bir açılım olarak ortaya koyulabilir.

Ayrıca, halk katılımı ve etkin katılım için bilinçli bir yurtta� profili olu�turulması anlamında bu Tasarının

bazı yenilikleri ara�tırması ve öngörmesi de gerekli görülmektedir.

Öte taraftan, Harita ve Planların denetimi ba�lıklı 15. maddede yapılan düzenleme Bakanlı�ın denetim

yetkisi dı�ında bir yetkiyi tanımlamamaktadır. Daha önceki metindeki, yerel ve merkezi yönetimin harita ve

plan denetimi konusundaki iç denetim ve dı� denetim mekanizmaları yok edilmekte, son derece geni� ve

detaylı bir içerikteki konu Bakanlı�ın yetkisi ile kısırla�tırılmaktadır. Bu denetim her ne kadar “gerekli

görülme hali” ile açıklanmaktaysa da her alanda teknik, idari ve mali denetim yapan Bakanlık, bu haliyle

denetim dı�ında herhangi bir ba�ka görevi yürütemeyecek ölçüde hantalla�ma tehlikesi ile kar�ı kar�ıyadır.

Di�er taraftan denetimi bu denli detaylı ölçülere indirgemek, asli görev olması gereken kural koyucu,

düzenleyici, yönlendirici vasıfları da bir anlamda ortadan kaldırmayı öngörmektedir. Örne�in aynı

maddede yer alan “Ülke Mekansal Politika Planı ve Bölge Planı esaslarına ve harita ve planlara ili�kin

mevzuata uygunlu�u sa�lamak amacıyla, �darece gerçekle�tirilen çevre düzeni planlarını, imar planlarını,

haritaları, planların uygulanmasını, ruhsat düzenlemelerini ve bu Kanunda belirtilen di�er i� ve i�lemleri,

ilgili teknik birimleri vasıtasıyla denetler, gerekti�inde �dare’den iptal, düzeltme veya yeni bir düzenleme

isteyebilir.” hükmü, Bakanlı�ı her alanda yerel yönetim birimi gibi çalı�ma tehlikesi ile kar�ı kar�ıya

bırakmaktadır. Bu denli yo�un bir merkezi denetimin nedeni de, yerel denetim araçları ve kurumlarının

kaldırılmasıyla açıklanabilir.

Daha önce Bakanlı�ın Web Sitesinde yer alan kanun tasarısında, harita ve planların denetimi amacıyla

kurulan merkezi ve yerel komisyonlar kaldırılmakta, yerel denetim, katılıma dair maddelerle

gerçekle�tirilecekmi� izlenimi yaratılmaktadır. Denetimle ilgili düzenlemelerin son taslakta yer alan hali ile

kabul edilmesi mümkün görülmemektedir.

Di�er taraftan Bakanlık imar planları da dahil olmak üzere tüm planların denetimine dair görev tanımını

yaparken, planların Bakanlı�a de�il valili�e gönderilmesi ve valilikte muhafazası ile yetinmektedir.

Valiliklere bir görevlendirme yapılmadı�ından ve e�güdüm de kurulmadı�ından bu denetimin yapılması da

tehlikeye dü�mektedir. Bu haliyle maddede eksik bir düzenleme de söz konusudur. Gündemdeki yeni yasal

düzenlemelerde katılıma ili�kin olarak getirilen düzenlemeler, bu taslaktaki düzenlemelerin çok daha

ilerisindedir. Örne�in Belediye Kanunu kent konseylerini önermekte, 2863/5226 sayılı Yasada ihtisas

komisyonları olu�turulmaktadır. Bu yasal düzenlemelere ra�men Planlama ve �mar Kanununun örgütlü

katılımı ve denetimi reddeden bir yakla�ım sergilememeli, bu yakla�ımları geli�tirmelidir.

Özellikle, iç denetimi güçlendirecek araç ve süreçlerin geli�tirilmesi gerekmektedir. Örne�in geçici 4.

maddede yer alan belediyelerin eleman potansiyeli ile ilgili düzenlemeler temelde olumlu olmakla birlikte,

asgari sayı ve uzmanlık alanını belirleyen bir içerikte düzenlenmesi uygun ve gereklidir. Ayrıca bu

düzenleme, planlama ve uygulamada etkin görev alan Valilikleri de kapsamalıdır.

Tasla�ın hiçbir yerinde, kaçak yapıla�manın denetimine dair düzenlemelere yer verilmemektedir. Halbuki

ça�da� bir kentle�me yasasının temel görevlerinden birisi, kaçak yapıla�manın izlenmesi, denetimi ve

engellenmesi olmalıdır.

Yapı Denetimi

Tasarı yapılanma ve yapı denetimi konusunda da bir önceki taslaktan farklı hükümler içermektedir. Bir

önceki taslakta ayrıntılı olarak açıklanan yapım ve denetim kuralları sadele�tirilmektedir. Önceki taslakla

Yapı Denetim Kanunu hükümleri �mar Kanunu bütününde geçerli kılınmakta iken, yeni taslak fenni

mesuliyet mekanizmasını yeniden kurgulamakta ve Yapı Denetim Kanunu ile ilgili pilot uygulamayı

sürdürmektedir. Yapı Denetimi Hakkında Kanunun uygulamaya dair sorunları oldu�u kabul edilmektedir.

Ancak bu Kanunun getirdi�i sorunları gidermek amacıyla yapılacak bir düzenleme Ülkedeki tüm

uygulamaları kapsamalıdır.

Bu tasarının yürürlükten kaldırılan hükümler ba�lıklı maddesinde, Yapı Denetimi Hakkında Kanun yer

almamaktadır. Ülkenin yapı denetimi konusunda birden fazla mevzuata sahip olmasının kabul edilir bir

açıklaması olmasa gerekir. Yapılanma ve yapı denetiminde do�ru ve uygun yöntem ne ise, bunun tüm

uygulamalar için geçerli kılınması, e�güdümle ilgili düzenlemeler de dikkate alındı�ında, bir zorunluluktur.

Bu anlamda, e�er Yapı Denetim Kanunu’nun uygulanması ilkesi benimsenecekse, buna dair sorunların

giderilerek tüm ülkeye yaygınla�tırılması anlamlı olabilecektir. Bunun dı�ında, e�er Yapı Denetim Kanunu

yerine �mar Kanunu içinde çözüm bulunması öngörülüyorsa, bir iç tutarlılık içinde buna dair çözüm

bulunmalı, çok yetkili ve çok taraflı bir yapı önerilmemelidir.

Cezalar

Yasadı�ı ve kaçak yapıla�ma konusunda çok önemli sorunları bir süredir ya�ayagelen ülkemizde, yeni

olu�turulacak bir �mar Kanunu’nun cezai yaptırımları da büyük önem kazanmaktadır. Bu anlamda bir

yandan Kanun içerisinde önerilecek cezai yaptırımlar, di�er yandan da Türk Ceza Kanunu’nda kar�ılı�ını

bulacak cezalar sistemi tasarlanmalı, ancak yalnızca cezalarla yetinilmemelidir. Kanun ve düzenlenmelere

uyan ve yerinde uygulamalarla kentlerin ve kentsel çevrelerin geli�tirilmesine katkıda bulunanlar için

özendirici açılımların da bu Tasarıda kurgulanması gerekmektedir.

Cezai yaptırımlar anlamında bu Tasarı incelendi�inde, kaçak yapıla�maya ili�kin gerekli ve yeterli

vurgunun bulunmadı�ı gözlenmektedir. Daha önceki tasarıda ayrıntılı bir biçimde düzenlenen denetim ve

cezalar maddesinin, bu tasarıda büyük ölçüde kısaltılıp, bazı önemli i�levlerden yoksun bırakıldı�ı

söylenebilir. Yeni tasarı ceza i�lemlerini sadece Türk Ceza Kanununa yaptı�ı atıflara indirgemi�tir. Türk

Ceza Kanunu’nun 184. maddesine eklenen 5. ve 6. fıkralar ile kaçak yapıların plana ve projeye uyumlu

hale getirilmesi halinde her tür kamu davası ve cezai yaptırımın ortadan kalkaca�ı, üstelik 184. maddede

kaçak yapıyı yapanlar için getirilen hapis cezalarının da 12.10.2004 tarihinden önce yapılan yapılar için

geçerli olmayaca�ı hükümleri bulunmaktadır. Türk Ceza Kanunu’nu özellikle ruhsatsız yapılanmalarla

ilgili ve bu �ekilde yapılmı� yapılara kentsel hizmetlerin sunulmasına olanak tanıyanların affına ili�kin

kabul edilebilir nitelikte olmayan bu düzenlemelerinin, �mar Kanunu Tasarısında yeterli görülmesi do�ru

de�ildir. Yeni bir �mar Kanunu tasarısının sadece bu hükümlerle yetinip, kentsel tehlike ve risklerin üst

düzeyde oldu�u ülkemizde, bilimsel, teknik gerekliliklere ve fenni kurallara uymayan yapıları yapan ve

yapılmasına izin verenlere ili�kin kesin, kararlı ve etkili yaptırımları ara�tırmamasının çok önemli bir

eksiklik oldu�u dü�ünülmektedir. Bu durum her türlü afette ya�anan zararlar yanısıra kaçak yapı

yapımından dolayı ya�anan toplumsal, ekonomik sorunların iyi çözümlenemedi�ini de dü�ündürtmektedir.

Oysa, mevcut 3194 Sayılı �mar Kanunu’nun 32. ve 42. maddelerinde bulunan ve gerek merkezi, gerekse

yerel yönetimler tarafından eksiklikleri, sorunları ısrarla vurgulanan yetersizliklerin çözümlenerek, bu

tasarıda yeni açılımlar yapılması gerekmektedir. Bu çözümlemeler �mar Kanunu içerisinde katı ve kararlı

bir iç denetim ve cezalar sistemi olu�turulması yanısıra Türk Ceza Kanunu’nda da kaçak yapı konusunda

mevcut aciz durumun sürmesine yol açan 184/5. ve 6. fıkraların da revizyonunu öngören dı� denetim

sistemiyle tamamlanmalıdır. Böylece, kaçak yapının yapımında sorumlulu�u bulunan tüm aktörlerin

(siyasetçi, bürokrat, teknik eleman, müteahhit, vatanda� vb) cezai sorumluluklarını tanımlayacak ve

caydırıcı politikalar kurgulayacak bir denetim sistemi, iyi uygulamaları özendirecek açılımların da

ara�tırılmasıyla anlamlı bir bütünlük sunabilecektir.

Özel konuları içeren bu kanunun ceza maddesindeki düzenlemelerinin de konu ba�lıklarına özel olarak

yapılması gerekmektedir. Yani planlama, yapılanma ve di�er konulardaki cezaya konu i� ve i�lemler

yasanın sistemati�ine uygun olarak sıralanarak her i� ve i�lemin ceza uygulaması ayrı açıklanmalıdır.

Planlama ve �mar Kanunu Tasla�ında, “Bu Kanun ve bu Kanuna ili�kin olarak çıkarılan yönetmeliklere

aykırı uygulama yapan veya yapılması gereken i� ve i�lemleri geciktirenler hakkında, Türk Ceza

Kanununda yer alan genel hükümlere göre i�lem yapılır. Ayrıca �ehir plancısı, mimar ve mühendislerin

yeterlilik belgeleri bir yıldan az olmamak üzere Bakanlıkça iptal edilir.” hükmüne yer verilmektedir.

Halbuki önceki taslakta, “Bu kanun ve bu Kanun uyarınca çıkarılan yönetmelik hükümlerine aykırı hareket

eden ve yanlı� uygulanmasına neden olacak �ekilde plan, plan de�i�ikli�i, ilave ve revizyonlarını hazırlayan

plan müellifi, harita ve parselasyon planı müellifleri fiilleri ba�ka bir suç olu�tursa dahi kusurları oranında 6

aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu kanun ve bu Kanun uyarınca çıkarılan yönetmelik

hükümlerine aykırı hareket eden ve yanlı� uygulanmasına neden olacak �ekilde, imar planı kararlarına

aykırı parselasyon planı hazırlayan ve tesciline konu i�lemleri yürüten mimar ve mühendisler hakkında da

aynı cezai i�lem uygulanır. Ayrıca �ehir plancısı, mimar ve mühendislerin yeterlilik belgeleri 1 yıldan az

olmamak üzere Bakanlıkça iptal edilir.” hükümleri yer almaktaydı. Hangi gerekçeyle son derece net olan

bu düzenlemelerin net olmayan ve sorunları oldu�u bilinen Türk Ceza Kanunu’na atıfta bulunularak

ortadan kaldırıldı�ı anla�ılamamaktadır.

Önceki taslakta yer alan “Bu Kanun ve bu Kanuna ili�kin olarak çıkarılan yönetmeliklere aykırı uygulama

yapan, yapılması gereken i� ve i�lemleri geciktiren merkezi ve yerel birim amirleri, kamu görevlileri ve

mahalli idare organlarının üyeleri harita ve parselasyon planı ile plan denetim komisyonlarının üyeleri

hakkında, Türk Ceza Kanununda yer alan genel hükümlere i�lem yapılır.” hükmünün ise tümüyle

kaldırılmasının, cezai sorumlulu�u sembolik ve i�lemeyen bir yapıda kurgulama arayı�ı oldu�u

söylenebilir. Ayrıca, Belediye Kanunun düzenlemeleri ile de paralellik ta�ıyan, sorumlulu�un bilinmesi ve

payla�ılması anlamına gelen bir düzenlemeye taslakta mutlaka yer verilmelidir. Tüm bunlar, cezai

yaptırımlar anlamında ölü do�mu� bir tasarı olu�turuldu�unu dü�ündürtmektedir.

ODAMIZ KENTLER�M�ZDEK� �Y� UYGULAMALARI ÖZEND�R�YOR: “TMMOB �ehir Plancıları Odası Raci Bademli 2005 �yi Uygulamalar Ödülü”

Odamızca kentlerimizdeki �ehircilik alanında iyi ve örnek alınabilecek uygulamaları ortaya çıkarıp

özendirmek için ilkinin 2003 yılında Ankara özelinde gerçekle�tirildi�i “Raci Bademli �yi Uygulamalar

Ödülü” 2005 yılında ülke ölçe�ine yayılıyor.

Bu yıl da Ankara �ube sekreteryalı�ında gerçekle�tirilen �yi Uygulamalar Ödülü yarı�masında, belirli bir

mekana veya konuya özgü proje tanıtımından öte, do�rudan ya da dolaylı olarak kent ile ilgili mekansal,

sosyal, ekonomik, vb. konularda uygulama yapılmı� plan ve projelerin önemini vurgulamak ve örnek

uygulamaları ortaya çıkarmak amaçlanıyor.

Bu ba�lamda çe�itli ölçek ve kapsamda kent planlama, kentsel tasarım, tematik ve sektörel planlama,

kentsel koruma, kentsel yenileme, kentsel dönü�üm-sa�lıkla�tırma, kentsel riskler ve afet risklerinin

azaltılması, kentsel ula�ım, (toplu ta�ım, trafik sakinle�tirme, yayala�tırma vb.), gibi mekansal konular ile

�effaf yönetim, katılımcılık, yerel sahiplilik, ekonomi ve istihdam gibi sosyal ve ekonomik sorunların

çözümünde ba�arılı olan uygulamalardan ders çıkarmak, bu uygulamalarda pozitif süreçleri i�leten kurum

ve ki�ileri te�vik etmek, uygulanmakta olan plan ve projelerden elde edilen sonuçların yöntem, süreç,

mevzuat, uygulama araçları, kaynak kullanımı, vb. konularda de�erlendirmesini yaparak Türkiye’nin kent

planlama, �ehircilik ve kentsel ya�am deneyimine yeni bir bakı� açısı kazandırmak ve böylece ülke

�ehircili�inde yeni bir birikim olu�turmak da yarı�manın alt hedefleri arasında yer alıyor.

Bu yarı�mayla; kentlerimizde ya�am kalitesinin artmasında önemli katkıları bulunan, kamu kurumları, sivil

toplum kurulu�ları, meslek odaları, üniversiteler ve özel sektör arasındaki ortaklıkları geli�tiren, sosyal,

kültürel, ekonomik ve çevresel açıdan sürdürülebilir niteli�i olan ba�arılı ve örnek uygulamaların

tanıtılmasını ve ödüllendirme süreçleriyle desteklenmesi amaçlanıyor. Bu ba�lamda da; uygulanmı� ba�arılı

plan ve projelerin envanterinin çıkarılması, veri tabanının olu�turulması, bilgisayar ortamında kullanıcıların

eri�imine ve yararlanmasına sunulması, ülkemizdeki ba�arılı ve örnek uygulamaların uluslarararası

ortamlarda tanıtılması amacıyla ödül kazanan plan ve projelerin, TMMOB �ehir Plancıları Odası olarak

üyesi oldu�umuz Avrupa �ehir Plancıları Konseyi (The European Council of Town Planners) tarafından 2

yılda bir düzenlenen ve sadece Konseye üye olan meslek odaları tarafından ulusal yarı�malarda seçilen

projelerin katılabildi�i 6. Avrupa �ehir ve Bölge Planlama Ba�arı Ödülleri-2006 (The European Urban and

Regional Planning Achievement Awards-2006) yarı�masına ve di�er benzer uluslararası yarı�ma, sergi,

kolokyum vb. organizasyonlara gönderilmesi hedefleniyor.

“TMMOB �ehir Plancıları Odası Raci Bademli �yi Uygulamalar Ödülü” yarı�ması, yukarıda belirtilen

kapsam ve içerikte plan ve projeler hazırlayan/hazırlatan merkezi ve yerel yönetimlere, özel sektöre,

akademik kurumlara ve sivil toplum kurulu�larına açık, serbest, ulusal ve tek kademeli bir yarı�ma olarak

planlandı.

Yarı�ma kapsamında 3 projeye “TMMOB �ehir Plancıları Odası Raci Bademli �yi Uygulamalar Ödülü”, 5

projeye de “Özendirme Ödülü” verilecek. Yarı�mada dereceye giren uygulamaların Avrupa �ehir Plancıları

Konseyi tarafından düzenlenen “6. Avrupa �ehir ve Bölge Planlama Ba�arı Ödülleri 2006” yarı�masına ve

di�er benzer uluslararası yarı�ma, sergi, kolokyum, vb. organizasyonlara Odamız aracılı�ıyla gönderilmesi

öngörülüyor.

Yarı�manın asıl ve yedek juri üyeleri ile raportörlerin isimleri ise �öyle:

ASIL JÜR� ÜYELER�

DEM�RD�ZEN, Erhan

�ehir Plancısı, TMMOB �ehir Plancıları Odası Genel Ba�kanı

ALDEM�R, �ennur

�ehir Plancısı, TMMOB �ehir Plancıları Odası Ankara �ube Yönetim Kurulu Üyesi

BALAM�R, Murat

Prof. Dr., ODTÜ, �ehir ve Bölge Planlama Bölümü Ö�retim Üyesi

GÜNAY, Baykan

Doç. Dr., ODTÜ �ehir ve Bölge Planlama Bölümü Ö�retim Üyesi

GÖK, Tamer

Prof. Dr., Mersin Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi Dekanı

GÖRGÜLÜ, Zekai

Prof. Dr., YTÜ �ehir ve Bölge Planlama Bölümü Ba�kanı

KELE�, Ru�en

Prof. Dr., KKTC Do�u Akdeniz Üniversitesi, Ö�retim Üyesi

KUB�N, Gülten

Y. �ehir Plancısı

ÖZDEM�R, Semahat

Doç. Dr., �zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü �ehir ve Bölge Planlama Bölümü Ö�retim Üyesi

SÖNMEZ, Remzi

�ehir Plancısı

YEDEK JÜR� ÜYELER�

�AH�N, S. Zafer

Y. �ehir Plancısı, Kültür ve Turizm Uzmanı, Kültür ve Turizm Bakanlı�ı,TMMOB �ehir Plancıları

Odası Ankara �ube YK Üyesi

KARADUMAN, E. Serdar

�ehir Plancısı,TMMOB �ehir Plancıları Odası Ankara �ube II. Ba�kanı

ÇALI�KAN, Olgu

ODTÜ Ara�tırma Görevlisi

RAPORTÖR

KÜÇÜK, Sibel - �ehir Plancısı

RAPORTÖR YARDIMCISI

ERB�L, Ba�ak - �ehir Plancısı

Projelerin son teslim tarihinin 07 Ekim 2005 oldu�u yarı�manın �artname ve afi�leri 27 Mayıs 2005

tarihinden itibaren tüm büyük�ehir, il ve ilçe belediyelerine, valiliklere, il özel idarelerine, ulusal dernek ve

vakıflara, üniversitelere, �ehir planlama bölümlerine, TMMOB �ehir Plancıları Odası �ube ve

temsilciliklerine gönderildi. Yerel ölçekteki sivil toplum kurulu�larına da �ubelerimiz ve temsilciliklerimiz

aracılı�ıyla yarı�ma duyuruluyor. Bunun dı�ında yarı�maya katılmak isteyen kurum ve kurulu�lar yarı�ma

�artnamesini TMMOB �ehir Plancıları Odası �ube ve �l Temsilciliklerinden ve Odamız web sayfasından

temin edebilirler.

Meslekta�larımızın da çalı�tıkları ya da i� yaptıkları kurum, kurulu� ve yerel yönetimlerin bu yarı�maya

katılması yönünde te�vik edici ve destekleyici olmalarını dileriz.

BURSA KENT�N�N ÜST ÖLÇEKL� PLANLAMA YAKLI�IMINI TARTI�TIK

Bursa Valili�i’nce organize edilen Bursa Çevre Haftası etkinlikleri kapsamında 4 Haziran 2005 tarihinde

Bursa kentinin üst ölçekli planlarının de�erlendirilmesine yönelik “Bursa’nın Üst Ölçekli Planlama

Yakla�ımları Paneli” Kültürpark BUS�AD Toplantı Salonunda düzenlendi.

Panelin açılı� konu�malarını Bursa Valili�i �l Çevre ve Orman Müdürlü�ü temsilcisi Talat Müftüo�lu ile

Odamız Genel Ba�kanı Erhan Demirdizen yaptı. Müftüo�lu yapılan panelin Çevre Haftası etkinlikleri

kapsamında yapılmasının önemine de�inerek, üst ölçekli planlarda ya�anan sorunlardan bahsetti ve

panelden beklentilerini dile getirdi. Demirdizen, Dünya Çevre Günü nedeniyle yapılan etkinlikler ile

Bursa’nın üst ölçekli planları arasındaki ili�kiye de�indi, planlama süreci ve yasal düzenlemelerdeki

geli�meleri aktardı. Bursa kentinin önemine de�inerek, kentin planlanmasındaki önceliklerin neler

olabilece�i yönünde görü�lerini iletti.

Açılı� konu�malarından sonra Oda Genel Ba�kanı ba�kanlı�ında yapılan panele geçildi. Panele

konu�macılar olarak Bursa Büyük�ehir Belediyesi APK Daire Ba�kanı Hakan Koyunlular, �PO Bursa �ube

Ba�kanı Esin Mıhçıo�lu, �ehir plancısı Saffet Atik ve Zekai Akay katıldılar.

�lk olarak Hakan Koyunlular 1995 yılında çalı�masına ba�lanan, halen yürürlükte olan 1/100.000 ölçekli

Çevre Düzeni Planının yapılması a�amasında ya�anan süreçleri, plan kararlarının nasıl olu�turuldu�unu ve

alınan plan kararlarını aktardı. Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ı ve Bursa Valili�i arasında 1995 yılında

planın yapımına ili�kin protokol imzalandı�ı, üniversitelerin, meslek odalarının, i� dünyasının,

belediyelerin ve kent konseyinin katkılarından bahsetti. Planın ele alınan sorunların çözümlenmesine

yönelik kararları içerdi�i, sektörler arası ili�kileri kurdu�u, kademeli birliktelik ilkesini getirdi�i, plan ve

uygulama arasında ili�kileri kurdu�unu belirtti ve plan bütününde 13 alt planlama bölgesi olu�turuldu�unu

ifade etti. Planın 1998 yılında onaylandı�ını ve planın geli�me ilkelerine yönelik ilgili kurum ve

kurulu�ların ne yapacaklarını, görev ve sorumlulukları belirledi�ini söyledi. Ancak planla ilgili olarak 1998

yılından 2005 yılına kadar mesafe alınamadı�ını da ifade etti.

Mıhçıo�lu, planın uygulanmak amacıyla yapıldı�ını ancak Bursa üst ölçekli planın sahibinin olmadı�ını

söyledi. Planın uygulanması ve izlenmesi sürecinde sorunlar ya�andı�ı, planda olu�turulan alt ilkelerin

hayata geçirilemedi�ini, sahip çıkabilecek bir ortak kurulun da olu�turulamadı�ını ifade etti. Süreç içinde

planın ana kararlarını bozucu plan de�i�ikliklerinin de yapıldı�ını belirtti. Noktasal ve planın ana

kararlarına aykırı olarak koruma yönündeki kararlara kar�ılık kullanıma yönelik kararlar alındı�ını,

1/25000 ölçekli planların yapımına ba�landı�ı ancak yetki karma�asından dolayı planların

onaylanamadı�ını ifade etti. Ya�anan süreçten çıkarılması gereken dersler bulundu�unu belirterek ne tür

tedbirler alınması gerekti�ini söyledi. �l Özel �daresi bünyesinde il planlama bürolarının kurulmasının

gerekli oldu�una de�indi ve bu birim tarafından planların uygulanması ve izlenmesi gerekti�ini belirtti.

Çevre düzeni planlarına ili�kin eylem programlarının ve planlarının olu�turulması gere�ini de ifade etti.

Atik, planlamaya ili�kin kavramların karma�ıklı�ından bahsetti. 1969-70 yıllarında yapılan 1. Milli Fiziki

Planlama Kongresinden bahsederek bu dönemde karma ekonominin tercih edildi�i, ekonomik planlarla

fiziksel planlar arasında ili�kinin kurulmadı�ı, 80’li yıllardan sonra ise benimsenen serbest piyasa

ekonomisi ile devletin yaptı�ı planların gücünün zayıfladı�ını, bölge planlarının yapılmadı�ını söyledi.

Bölge planları yapımına yönelik yabancıların giri�imlerinin oldu�unu, bir plan hariç di�erlerini (DOKAP,

Zonguldak, Karabük, Bartın vb.) yabancıların yapmakta oldu�unu belirtti. Bölge planı yapımı konusunda

deneyimlerin elde edilemedi�ini ifade etti. �çinde bulundu�umuz dönemde küreselle�me, Avrupa Birli�i

süreci ile bölge planlama konusundaki yakla�ımlara de�indi.

Akay ise stratejik planlama konusunda son iki yıl içinde yapılan düzenlemeler ile stratejik planlamanın ne

oldu�u, farkının nerelerden kaynaklandı�ı ve planlama kademelerinden farklı olarak stratejik planlamaya

nasıl yakla�ılması gerekti�ine de�indi. 2003 yılında çıkan Kamu Yönetimi Kontrol Kanunu, Büyük�ehir

Belediyesi Kanunu, Belediye Kanununda yer alan stratejik planlama düzenlemelerini açıkladı. Ayrıca �mar

ve �ehirle�me Kanununda yer alan stratejik planlama ile ilgili düzenlemelerden bahsetti. Çevre düzeni

planının kavram olarak imar planı ile örtü�tü�ünü ve zayıf kaldı�ını belirtti. Stratejik planın yıllık

uygulama programlarını, bütçeyi içerdi�i, daha katılımcı bir süreç ile hazırlandı�ı, vizyon ve misyon

kavramları ile beslendi�ini ifade etti. Bu planların valiler, belediye ba�kanları tarafından yönlendirilmesi

gerekti�ini söyledi. Stratejik planlar için vizyon, misyon, durum analiz teknikleri, kaynakların listelenmesi

gibi çalı�maların gerekli oldu�unu, güçlü, zayıf yönlerin fırsat ve tehditlerin çok iyi analiz edilmesi

gerekti�ini, afetlere kar�ı risklerin ara�tırılmasının önemli oldu�unu ifade etti. Ayrıca bu planlara yönelik

olarak �stanbul kenti üzerinden örnekler verdi.

Panel sonunda �l Çevre ve Orman Müdürlü�ü tarafından panel ba�kanı, konu�macılar ve ayrıca �ehir

Plancıları Odası Bursa �ubesine katkılarından dolayı plaketler verildi.

DÜNYA �EH�R FORUMU RAPORU GÖNDER�LD�

Birle�mi� Milletler �nsan Yerle�meleri Programı UN-HABITAT tarafından 13-17 Eylül 2004 tarihleri

arasında Barselona’da düzenlenen �kinci Dünya �ehir Forumu’nun raporu ve ekleri TMMOB tarafından

Odamıza gönderildi. Kayıtlara göre 4389 katılımcının izledi�i Foruma en yüksek katılım sivil toplum

kurulu�ları, en dü�ük katılım parlamenterler tarafından sa�landı. �lk gün açılı� konu�malarının ardından ilk

oturumda gündem uyarlandı, danı�manlar grubu olu�turuldu, çalı�ma organizasyonu yapıldı ve tarafların

konu�malarına geçildi. Taraflar kent kültürleri, gerçekleri, yöneti�im ve kentsel rönesans üzerine

konu�tular. Tematik konu�malar ise kent yoksullu�u, kentsel kaynaklar, sürdürülebilirlik, hizmetler, afetler

ve yeniden yapılanma üzerine gerçekle�tirildi.

TÜRK�YE’DE MEKANSAL VER� ALTYAPISININ GEL��T�R�LMES� PROJES�

Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ı Teknik Ara�tırma ve Uygulama Genel Müdürlü�ü tarafından “Türkiye’de

Mekansal Veri Altyapısının Geli�tirilmesi Projesi” ba�latıldı.

Projenin çıkı� noktalarından biri, Türkiye’nin gelece�e dair vizyonunda ülke, bölge ve yerel bazda koruma

ve kullanma dengesi gözetilerek sektörel anlamda yatırımlara yön verecek potansiyelin belirlenmesi,

mekan kapasitesinin ölçülebilmesinin esas olu�turması, planlamaya ve bilgilenmeye esas olarak

kullanılacak sa�lıklı ve do�ru bir mekansal veri altyapısının standart veri ile bilgileri içerecek �ekilde

olu�turulmasının ülkemiz açısından önem arzetmesi.

Di�er yandan, Yatırım Ortamının �yile�tirilmesi Reform Programının kabulüne ili�kin Bakanlar Kurulu

Prensip Kararı uyarınca olu�turulan Yatırım Ortamı �yile�tirme Koordinasyon Kurulu’nun gerçekle�tirdi�i

Yatırım Konferansı’nda alınan tavsiye kararı uyarınca arazi kullanımına ili�kin envanter çalı�masının

olmayı�ı sorununun çözümüne yönelik olarak ilgili tüm kurum ve kurulu�ların bu çalı�maya etkin katılım

sa�lamaları gerekece�i, sadece bu çalı�mada kullanılmak üzere verilerin ücretsiz olarak payla�ılmasının

gerekmekte oldu�u ve ilk a�amada kurumların elindeki mevcut verilerin tespit edilmesi konusu karar altına

alındı.

Dolayısıyla, Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ınca Avrupa Birli�ine uyum çalı�maları da dikkate alınarak

ba�latılan proje için, planlamaya temel te�kil edecek mekansal veri nitelik ve niceliklerinin belirlenmesi ve

standart olu�turulması konusunda çalı�ma grubu kuruldu.

Bu kapsamda, ilgili tüm kurumlara gönderilen “Türkiye Mekansal Veri Altyapısının Geli�tirilmesi Durum

Tespit Anketi”nin doldurulması isteniyor. Anketin I. Bölümü ankete cevap veren birim hakkında bilgileri

tespit ediyor. II. Bölümde, her veri tür için ayrı ayrı ço�altılarak doldurulmak kaydıyla, veri adı, yasal

dayana�ı ve hazırlanma gerekçesi, içerdi�i bilgiler, tipi/formatı, harita ölçe�i, üretildi�i ve kullanıldı�ı

yazılımın özellikleri, güncellenme sıklı�ı, gizlilik derecesi, kurum dı�ı kullanıcıları, kullandırılma ve

payla�ım biçimi soruluyor. III. Bölümde ise, tamamlanmı�, devam eden ve tasarlanmı� tüm projeler için

ayrı ayrı ço�altılarak doldurulmak kaydıyla proje adı, amacı, çalı�ma alanı, ölçe�i, uygulama alanı

sorularını içeriyor.

TÜRK CEZA KANUNU TEKRAR GÜNDEMDE

Bilindi�i üzere 26.09.2004 tarihinde Türk Ceza Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilmi�ti

ve daha önce hükümet tarafından kaçak yapıya kar�ı ortaya konan kararlı tutumdan taviz verildi�ine dair

�üpheler uyandıran bu geri adıma ili�kin 28.09.2004 tarihinde Odamız görü� ve ele�tirilerini içeren bir

basın açıklaması yapmı�tı.

O zamandan bu tarihe kadar tartı�malar sürerken ve kamuoyuna kaçak yapıyla kesin olarak mücadele

edilece�i yönünde mesajlar verilirken, bu kararlılıktan taviz veren ve kentler için büyük sorunlar

yaratabilecek “Türk Ceza Kanununda De�i�iklik Yapılmasına Dair Kanun”, 27.05.2005 tarihinde Türkiye

Büyük Millet Meclisinde kabul edildi.

Bu de�i�ikliklere ili�kin Odamız görü�leri do�rultusunda hazırlanan basın açıklaması 31 Mayıs 2005

tarihinde tüm basın yayın kurulu�larına gönderildi. Konuyla ilgili Odamız görü�leri ayrıca Ulusal Kanal’da

yayınlanan Ana Haber Bülteni’ne 31.06.2005 tarihinde verilen demeçle kamuoyuna duyuruldu.

Basına ve Kamuoyuna

“KAÇAK YAPIYA SON” KARARLILI�I

SULANDIRILIYOR...

Bir süredir kamuoyuna; kaçak yapı yapımına hiçbir �ekilde izin verilmeyip, bu yapıları yapan ve

yaptıranlara a�ır cezai yaptırımlar uygulanaca�ına dair kararlılık içeren açıklamalara kar�ın, Türk Ceza

Kanunu’nun yasala�ması a�amasında bu kararlılıktan taviz verilerek uygulanacak yaptırımların kapsamı

a�ama a�ama daraltılmı�tır. 27.05.2005 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinden geçen “Türk Ceza

Kanununda De�i�iklik Yapılmasına Dair Kanun” bu daralmanın son halkasını olu�turmaktadır.

NASIL SULANDIRILDI?...

Öncelikle 2004 yılı ba�ında kamuoyunun gündemine kaçak yapıyı yapanın, yaptıranın (belediye ba�kanları

da dahil) ve buna göz yumanın cezalandırılaca�ı yönünde bir Yasa Tasarısı sokularak, kaçak yapının

tamamen kar�ısında duruldu�u izlenimi yaratılmı�tı. Oysa, 26.09.2004 tarihinde Meclisten geçen Türk

Caza Kanunu ile, bir yandan daha önce sözü edilen cezalandırmalar ile ilgili olarak, tasarının yasala�ması

a�amasında belediye ba�kanı ve imar müdürleri tasarı içinden çıkarılarak yaptırımın kapsamı

sınırlandırılmı�, di�er yandan da Yasanın 184. maddesine eklenen 5. fıkra ile ruhsatsız ya da ruhsata aykırı

olarak yapılan binaların imar planlarına uygun hale getirilmesi ile kaçak yapıyı yapana verilen cezaların

kaldırılaca�ı hükmü getirilmi�ti. Böylece kaçak yapının yapımına göz yuman kamu görevlilerinin

(Belediye Ba�kanlarının, sorumlu müdürlerin vb) cezalandırılmasından çe�itli ko�ullarla vazgeçilerek,

siyasi rant ve oy kaygısı ile kaçak yapıları yıkmayanların a�ır sorumlulukları ortadan kaldırıldı�ı gibi,

kaçak yapının olu�masına yol açacak tavizler verilmi�ti.

Kaçak yapıya kar�ı ortaya koyulan kararlı tutuma ili�kin �üpheler uyaran bu geri adıma kar�ı Odamız,

28.09.2004 tarihinde bir basın açıklaması yaparak kamuoyunu bilgilendirmi� ve bunun dolaylı bir af süreci

yarataca�ına dikkat çekmi�ti. Kaçak yapıyı imar planına uygun hale getirene verilecek cezaların

affedilmesinin, imar planlarının mevcut kaçak, sa�lıksız yapılara uygun �ekilde düzenlenmesi yönündeki

de�i�iklik ve baskıların önünü açacak açık bir af ifadesi oldu�u yönündeki kaygılarımız, son günlerde

Meclisten geçen Türk Ceza Kanunu De�i�ikli�i ile birlikte de�erlendirildi�inde, kaçak yapıya kar�ı

olu�turuldu�u söylenen “kararlılı�ın” çözülmekte oldu�u söylenebilir. Bu ilk “çözülme” ile yetinilmeyerek

Türk Ceza Kanunu’nda çe�itli baskılarla de�i�iklik yapılması a�amasında daha önce kaçak yapı yapanlar ile

özellikle “sınai” faaliyet yürüten kaçak yapı sahiplerine uygulanabilecek cezai i�lemler de, bir çırpıda

kapsam dı�ına çıkarıldı. Böylece kamuoyu, basın özgürlü�üne ili�kin cezai i�lemlerle u�ra�ırken, kaçak

yapıya kamu hizmeti götürülmemesini sa�layan yaptırımlar ortadan kaldırılarak kaçak yapının beslendi�i

damara yeniden hayat verildi.

Daha önce yasala�an 26.09.2004 tarihli Türk Ceza Kanunu’nun 184. maddesinde;

(2) “Yapı ruhsatı olmaksızın ba�latılan in�aatlar dolayısıyla kurulan �antiyelere elektrik, su ve telefon

ba�lanmasına müsaade eden ki�ilere bir yıldan be� yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır”.

(3) “Yapı kullanma izni alınmamı� binalarda herhangi bir sınai faaliyetin icrasına müsaade eden ki�i iki

yıldan be� yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır”.

hükümleri bulunmaktayken, 27.05.2005 tarihli de�i�iklik ile aynı maddeye;

(6) “�kinci ve üçüncü fıkra hükümleri, 12.10.2004 tarihinden önce yapılmı� yapılara uygulanmaz”.

ibaresi eklenerek, Türk Ceza Kanununun yürürlü�e girdi�i tarihten önce yapılmı� kaçak yapılara kamu

hizmeti götüren, bu yapılarda sınai faaliyetlerin sürdürülmesine olanak sa�layanların cezalandırılabilmesi

olana�ı ortadan kalktı. Bu düzenleme, kaçak yapıyı yapanların kamu hizmetlerinden yararlandırılmayarak

kaçak yapı yapılmasının önüne geçilmesi yönündeki kararlılı�a zarar vermekte, cezalandırmayı ortadan

kaldırarak kaçak yapı yapımını dolaylı olarak besleyen ve te�vik eden niteli�iyle de çok önemli sakıncalar

ta�ımakta.

Bu durumda, kaçak yapıla�ma ve bunun cezalandırılmasında mevcut “aciz!” durum devam etmekte,

Avrupa Birli�i normlarına uyabilmek için yapıldı�ı dü�ünülen yeniliklerin hiç biri de hayata geçememi�

olmakta.

KAÇAK YAPILA�MA NEREDEN BESLEN�YOR?...

Kentlerimize hızlı göç sürecinin ya�andı�ı yıllardan bu yana, kapsamlı-bütüncül ve �ehircili�i-planlamayı

oda�ına koyan bir kentle�me politikası olu�turulup uygulanamadı�ından, bunca acı deneyimden sonra

bugün hala bir çok kent ve kent parçası, önemli sorun-açmaz ve risklerle içiçe ya�ıyor. Böylesi bir

kentle�me politikası eksikli�i, bir boyutuyla kente ve kent mekanına bakı� açısıyla ilgili sorunlar ta�ımakta,

di�er boyutuyla da kentle�me ve planlama politikalarının uygulanmasında büyük önem ta�ıyan kamu

kurumsalla�masına ait sorun ve yetersizliklerden beslenmekte.

Kente ve kent mekanına bakı� açısından ele alındı�ında, rant ve spekülasyon arayan bir toplum ve

kurumsal yapılar olu�turulmasını sa�layan günlük, küçük, parçacı düzenlemelerden ibaret politika

seçiminin ısrarla uygulandı�ı görülüyor. Kaçak yapıyı yapan, yaptıran, yapımına göz yuman ya da te�vik

edenler de bütünlüklü politikanın bir parçası olarak cezalandırılmadı�ından, bu süreç kaçak yapı yapma

e�ilimini, önüne geçmek yerine güçlendirmekte.

Türk Ceza Kanununda De�i�iklik Yapılmasına Dair Kanun’da özellikle kapsam dı�ında bırakılmaya

çalı�ılan sınai tesisler açısından ele alındı�ında da kente ve mekana bakı� anlamında önemli sorunlar

gözlenmekte. Örne�in yapı kullanma izni almamı� yapılarda faaliyet gösteren bazı tesislerin, büyük yatırım

ve istihdam içermesi, mekansal standartlarının yüksek olması, hatta üretim potansiyeli ve niteli�i açısından

belli e�ikleri a�mı� olması nedenleriyle, bu tesislerin me�rula�tırılması yönünde baskılar geli�ebilmektedir.

Oysa, bu tür kullanımlara salt ekonomik getirisi açısından bakılması, kentin ve mekanın sosyal, ekonomik

ve kültürel tüm de�erlerinin, planlarla olu�turulmu� kapasite ve birikimlerinin gözardı edilmesine yol

açmamalıdır. Kalkınma için yatırımın ve sınai tesislerin gereklili�i kadar do�al çevrenin ve kaynakların

sürdürülebilirli�i ve kullanımı da kaçınılmaz bir gereklilik olarak görülmeli, “kamu yararı” sadece günlük

ekonomik geri dönü�lerle sınırlanmamalıdır.

Di�er yandan, kent mekanına salt ekonomik getirisi ve rant elde etmenin bir aracı olarak yakla�ılması;

çe�itli af süreçleriyle kaçak yapıla�manın özendirilmesini, kaçak yapıla�mı� alanların dönü�ümünde de yeni

niteliksiz ve güvenliksiz yapılar yaratılmasını ve afet açısından riskli yerle�melerin olu�masını

desteklemekte. Bu kentle�me politikası (politikasızlı�ı!), do�al ve kültürel mirasın önemli ölçüde

kaybedilmesine yol açıp, de�erli tarım alanları, orman, su havzaları, sel yatakları, dolgu ve kıyı alanları,

jeolojik sakıncalı alanların yapıla�ma baskısı altında kalmasına neden olmakta.

�mar afları, ıslah imar planları ve kaçak yapıların sorumlularının affedilmesiyle bu birikimli yanlı�lıklarda

ısrar ediliyor. Bu açıdan bakıldı�ında, çıkı� noktası olarak kaçak yapıyı önleme kararlılı�ındaki Türk Ceza

Kanunun 184. maddesine eklenen 5 ve 6. fıkraların, kaçak yapıya göz yumanlara ceza vermeyen içeri�i ile

bu birikimli politikasızlı�ın son halkasını olu�turdu�u ve kaçak yapıla�ma sürecinin önüne geçemeyece�i

ortada...

Bu nedenle, �ehir Plancıları Odası olarak, Türk Ceza Kanunu’nun “imar kirlili�i” ba�lıklı 184. maddesinin,

kamuoyunun gündemine girdi�i aylardan bu yana baskı ve rant çevrelerinin kaygı ve beklentileri uyarınca

sürekli “sulandırılarak” gerçek amacı olan kaçak yapıyı engelleme amacına hizmet edemez hale geldi�ini

üzülerek bildiriyor, kaçak yapıla�maya kar�ı olu�turulmaya çalı�ılan “kararlılı�ın” çözülmesini sa�lamanın,

en az basın özgürlü�ünü kısıtlamak kadar a�ır bir sorumluluk olu�turdu�unu basının ve kamuoyunun

dikkatine sunuyoruz. 31.05.2005

Saygılarımızla...

TMMOB �ehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu

D�YARBAKIR TEMS�LC�L��� SE�MLER� YEN�LEND�

Diyarbakır temsilcisinin görevden alınması nedeniyle yeni temsilcilik seçimi 5 Haziran 2005 tarihinde

Diyarbakır’da yapıldı. Diyarbakır’da yapılan toplantıya Oda Genel Ba�kanı Erhan Demirdizen, Genel

Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Nevzat Can ile Diyarbakır’da yer alan üyelerimizden A. Vahap Karakaya,

Hatice Kur�uncu, Gökhan Bilgihan, Akın Gölcük, Naim Köse, Gökhan H. Erkan, Dilek Pirinç, Elif Kara ve

M. O�uz Sinemillio�lu katıldı.

Yapılan toplantıda öncelikle Diyarbakır kentinin tarihi ve kültürel dokusu, kentsel ya�amı, yoksulluk,

kentin planlama konuları ile Odanın faaliyetleri üzerinde duruldu. Üyelerimiz plan tadilatları, plancıların i�

yapma kapasitesi, mesleki denetim konusundaki görü�lerini dile getirdi. Ayrıca Diyarbakır Temsilcili�i’nde

ya�anan süreçler de kısaca de�erlendirildi. Toplantıda Odanın sonbaharda Diyarbakır’da yapmasını

dü�ündü�ü koruma konulu etkinlik görü�üldü. Ayrıca temsilcilikte yer alan üyelerimiz Oda Genel

Merkezinden beklentilerini de aktardı. Daha sonra temsilci ve temsilci yardımcıları seçimlerine geçildi.

Temsilcili�e aday Akın Gölcük seçildikten sonra temsilcilik yardımcılıklarına A. Vahap Karakaya ve

Gökhan Bilgihan seçildiler.

DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ BASIN AÇIKLAMASI

Odamızca, 5 Haziran Dünya Çevre Günü kapsamında, çevreyle ilgili politikalar ve mesle�imize ili�kin

olarak, basına ve kamuoyuna, 4 Haziran 2005’te odamız görü�lerini yansıtan bir açıklama yapıldı.

Basın açıklamamıza yer veren kurulu�lardan B�A Haber Merkezi “Çevre Yılda Bir Kez Kutlamakla

Korunmaz” ba�lı�ı ile verdi�i haberde Odamızın görü�lerini basın açıklamamızdan alıntılarla aktardı.

Çevrenin korunması için de en önemli aracımızın planlama oldu�u, çevre politikalarının tarım-endüstri-

enerji kentle�me-ula�ım politikaları ile bütün olarak ele alınması gerekti�i konusundaki yakla�ımlarımız

vurgulandı.

Basına ve Kamuoyuna

ÇEVRE YILDA B�R KEZ KUTLANAN

“GÜN”LERLE KORUNAMIYOR!...

5 Haziran Dünya Çevre Günü, çevrenin korunup ya�anması anlamında bir �ölen olarak kutlanabilecekken

ne yazık ki ülkemizde do�al, kültürel, kentsel ve çevresel de�erlerin hızla ve sistematik olarak tüketilmesi

biçiminde ya�anıyor. Çevre, sadece bir slogan olarak gerçek anlam ve de�eri dı�ında “sembolik” ve

“sözde” korunmaya çalı�ılıyor.

Endüstrile�me, kentle�me ve küreselle�me süreçlerinin bilinen tehditleri, bilinen çevre sorunlarını giderek

büyütüyor. Dünyada iklimlerin de�i�mesine yol açacak ölçekte kirlilik yaratmaya devam eden faaliyetlerin

sorumluları, bir yandan da bu kirlili�i gidermenin yöntemlerini yeni bir piyasa faaliyeti haline getirerek

pazarlayabiliyor. Bu geri dönü�ümlü sömürü düzenine, bunlardan payını alan geli�mekte olan ülkelerden

biri olarak, kendi ölçe�imizde çevreyi tüketen yanlı�larda ısrar ederek ne yazık ki destek oluyoruz.

Do�al, tarihi ve arkeolojik sitler üzerinde, orman, kıyı ve su havzalarında yapıla�ma baskısı sürüyor. Kaçak

yapıla�maya göz yumuluyor, affediliyor, yasalla�tırılıyor. Kamu kaynak ve arazileri i�galcilere satılıyor,

elden çıkarılıyor ve özelle�tiriliyor.

Su, toprak ve hava kirlili�inin do�al dengeleri bozdu�u, sa�lık ve ya�am �artlarını olumsuz etkilemeye,

canlıların varlık ve geli�meleri için gerekli ko�ulları ortadan kaldırmaya ba�ladı�ından bu yana “koruma”

ve “iyile�tirme” kavramlarıyla birlikte anılmaya ba�layan çevre, ya�am çevresini olu�turan sosyal, tarihsel,

kültürel, ekonomik ve fiziksel faaliyetlerle etkile�im içindedir. �ehircilik ve planlama açısından insanın

varlı�ını onurlu biçimde sürdürmesi ve geli�mesinin ko�ulları da yalnızca do�al ortam ile de�il toplumsal,

ekonomik ve kültürel ortam ile belirlenmektedir.

Hedefimiz çevre ve kentsel ya�am çevresinin sa�lıklı ve onurlu bir ya�am kalitesi sunan nitelikte

sürdürülmesi ve gelecek ku�aklar için güvence altına alınması olmalı. Çünkü insan de�eri de do�al de�er

kadar ve onun bir parçası olarak korunup geli�tirilmeli.

SAH�PLENME VE B�L�NÇ

Telafisi mümkün olamayacak biçimde yitirdi�imiz de�erler üzerinde baskı kuranların da, bu baskılara

boyun e�en ya da kullanarak karar verenlerin de, bu toplumun aktörleri oldu�unu dü�ündü�ümüzde,

sürecin tümünde payımız oldu�unu, sorumlulu�umuz bulundu�unu, sorunları da çözümleri de

sahiplenmemiz gerekti�ini daha kolay anlayabiliriz. Biz ancak “benim” dedi�imiz unsurları sahipleniyoruz.

Oysa kamusal alanı ve daha dar anlamda kentsel ya�am çevremizi bireysel mülkiyet duygularımızın

ötesinde sahiplenmemizi gerektiren pek çok sebep var. Bugün yalnızca bazılarımızı etkiledi�i için

duyarsızla�tı�ımız ya da kanıksadı�ımız sorunlar, yarın tüm bir neslin kendini içinde buldu�u ve çözmek

için geç kaldı�ı boyutlara ula�acak. Çevre sorunları ile mücadelenin maliyeti yüksek, ancak bu sorunları

gidermek yolunda çaba göstermemenin maliyeti daha da yüksek olacak.

Çevrenin bozulması maddi kayıplara yol açtı�ı gibi, ya�am kalitesini de bedel olarak ödetiyor. Bu nedenle

sahiplenme duygusunun sahiplenme bilincine yönelmesi gerekiyor. Bu da ancak sorumluluk almakla

olanaklı olabilir. Kentsel ya�am çevremizin sorunlarını algılama ve çözme biçimimiz aktif olarak içinde yer

alarak, sorumluluk alarak de�i�meli. Ya�am çevremizi yönetsin diye teslim etti�imiz seçilmi�lere ve

atanmı�lara daha çok soru sordukça, sorguladıkça, denetlemeye talip oldukça farkındalık ve bilinç

düzeyimiz yükselebilir.

ÖRGÜTLENME VE KURUMSALLA�MA

Kentsel ya�am çevremizin sorunları mevcut örgütlenme biçimimizle çözülemiyor. Sadece dikey, yukarıdan

a�a�ıya hiyerar�ik, kapasitesi küçüldü�ü halde merkeziyetçi, ortakla�mayan bir yönetim sisteminin

sorunları algılama ve tarifleme hassasiyeti dü�erken, bu yapıda alınan kararlar gelece�i ipotek altına alıyor.

Çözümler ise üst ölçekli hedeflere ula�mak pahasına kaba ve standart dayatmalarla farklılı�ın yarattı�ı

de�erleri yok ediyor. Çevre sorunlarının örgütlenme çözümsüzlükleri yerel ölçekte de oy-rant eksenli

politikaların yönlendirmesi/hakimiyeti ile belirginle�iyor. Gelece�imizi böyle olumsuzca ipotek altına

almayacak karar süreçleri katılıma, denetime açık stratejik düzeylerden ba�lamalı. Bu süreçlerin içinde yer

alma talebimiz olmalı.

Mevcut kuralların parçacı ve gündelik kapasitesini de sorgulamak gerekiyor. Çevre politikası çerçevesini

Çevresel Etki De�erlendirme faaliyetine indirgemi� “Çevre Kanunu”, stratejik plan yakla�ımlarını, katılım

ve denetim araçlarını tanımlayan hükümlerinden son anda vazgeçilen “Planlama ve �mar Kanunu Tasarısı”,

korunması gerekli tarihi mekanları yıkılıp yerine yeni yapı yapılabilir alanlar olarak gören ve yasala�mak

üzere olan “Yıpranan Tarihi ve Kültürel Ta�ınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Ya�atılarak

Kullanılması Hakkında Kanun Tasarısı”, “Yerel Yönetimler Reformu” adı verilerek çıkarılan, kentsel ve

çevresel karar verme süreçlerine katılımı büyük ölçüde sermaye ve baskı grupları ile sınırlayan, çevresel

de�erleri korunması anlamında etkin olan toplum kesimlerini dı�layan yasal düzenlemeler, kaçak

yapıla�mayı te�vik niteli�inde ceza yaptırımlarını hafifleten “Türk Ceza Kanunu” hükümleri, çevreye

etkileri anlamında özellikle ve dikkatle incelenmeli.

Çevre politikalarının, tarım-endüstri-enerji üretimi, kentle�me, ula�ım politikalarıyla bir bütün olarak ele

alınması gerekti�i ortada. Kentsel ya�am çevremizin olu�umu ve geli�imi ile ilgili usul ve esasları

tanımlayan kanunların da birbiri ile uyumlu olması ve bütünlüklü olarak ele alınması gerekiyor. Bu

anlamda faaliyet alanında kentsel ya�am çevresini ilgilendiren konular bulunduran disiplinlerin de

kendilerini yeniden tanımlamaları, mesleki yetki ve sorumlulukları belirleyen örgütlerini geli�tirmeleri

önem kazanıyor.

ÇEVRE YÖNET�M� VE PLANLAMA

Çevre, çok aktörlü, çok de�i�kenli ve her faaliyet ile etkile�imli boyutları gere�i, yasal/kurumsal sahiplilik

i�levi anlamında bir yönetim konusudur. Sorun te�hisi ve çözüme odaklı bir yönetim hizmeti olarak

planlamanın, kentsel ya�am çevresi için üstlenebilece�i i�levler vardır. Toplumsal, mekansal, çevresel

e�itsizlikleri ve maliyetleri azaltan, enerjinin verimli ve tasarruflu kullanımını düzenleyen bir eylem olarak

planlama bu i�levleri yerine getirmeye bilimsel ve teknik olarak yeterli görülebilir. Ancak ülkemizde

planlamayı yürüten erk ve mevzuat çerçevesi, mesle�in ve meslekta�ın kentsel çevreye bakı�ını a�an

i�levler de yüklemektedir. Çevre sorunları ile mücadelenin dinamizmini sürdürmesi, toplumsal muhalefetin,

gönüllülü�ün bir parçası olarak benimsenmesiyle olanaklıdır.

Toplumsal, ekonomik ve kültürel ortamın korunup ya�atılmasında, insanın onurlu biçimde do�a ile uyumlu

ya�amını sürdürmesinde, ya�anan çevreye sahip çıkılmasında, bunlara ili�kin örgütlenme ve finansman

boyutlarının ortaya konulmasında, do�adaki adaletin toplumsal ya�ama aktarılmasında “planlama”

vazgeçilmez ve önemli bir araçtır. Ancak toplumsal yararı gözetirken planlama eyleminin toplumu

yönlendirme ve geli�tirme i�levini de yerine getirmesi gerekir. Mesle�imizin örgütlü toplulu�u olarak,

planlama eylemine destek olacak eylem biçimleri geli�tirmeyi, kentli yurtta� sahiplili�inin, sorumlulu�unun

geli�tirilmesini bir meslek hedefi olarak tanımlamayı gerekli buluyor, “çevre”nin yılda bir kez sembolik

olarak kutlanan günlerle korunamayaca�ını kamuoyuna önemle duyuruyoruz

TMMOB �ehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu

SEM Ö�RENC� GÖRÜ�LER� VE UYGULAMA ÖRNEKLER�

Odamız Sürekli E�itim Merkezi programına 04 Nisan 2005 tarihinde ba�layan GIS (Co�rafi Bilgi Sistemi)-

ARCGIS 9.0 yazılımı e�itimi, teorik ve teknik uygulamalarla devam ediyor. E�itime katılan

meslekta�larımıza SEM, programların uygulanması, yöneticiler ve e�itmenler hakkında görü�lerini sorduk.

Her grup adına bir katılımcının görü�, dü�ünce ve önerilerini içeren yazılar ve e�itim programı

çerçevesinde gerçekle�tirilen uygulamalardan örnekler a�a�ıda yer almaktadır.

1. GRUP

�ehir Plancıları Odası tarafından, AB deste�iyle yürütülmekte olan e�itim projesinin �ehir Plancıları

Odası’nın aktiviteleri arasında en ba�arılılarından biri oldu�unu dü�ünüyorum. E�itim Projesi’nin odaya

kazandırdı�ı Sürekli E�itim Merkezinin sadece �u andaki katılımcılara de�il, ileride ba�ka katılımcılara da

NETCAD ve ARCGIS programlarını ö�renme fırsatı sa�layaca�ı kesin.

Peki bu programları ö�renmek �ehir plancılarının ne i�ine yarayacak? Daha açık bir �ekilde ifade etmek

gerekirse i�siz plancıların i� bulmasına katkıda bulunabilecek mi? Bunun cevabını vermek için henüz

erken. Ama kesin olan �u ki, bu e�itim, katılımcılarının ellerindeki i�i daha iyi yapmalarını sa�layacaktır.

Özellikle ARCGIS programının klasik �ehircilik konseptlerinin dı�ına çıkmak, örne�in çevre ve do�al

kaynak yönetimi konularında ve benzeri konularla ilgilenmek isteyenler de mekansal ve mekansal olmayan

verileri bir arada kullanıp analiz edebilece�i bir araç edinmi� olacaklar. Ancak hepimizin aklında

bulundurması gereken, bu programların mesle�imiz için amaç de�il bir araç oldu�udur ve programı

ö�renirken hangi alanlarda ve ne tür i�lerde de kullanabilece�imizin farkında olmamız gerekti�idir.

Gelelim bizim kursumuza, fiziksel mekanımızda çok ufak sorunlar olsa da bunun e�itimi aksattı�ını

dü�ünmüyorum. Ancak yapılacak ufak bir düzenleme e�itimin verimlili�ini arttırabilir. Mantıksız soruların

bile sabırla cevaplandı�ı, her ö�renilenin fazlasıyla uygulanıp tekrarlandı�ı e�itimden bu programları

ö�renmeden çıkmak mümkün de�il. E�itimin mekanı, materyali ve e�itimcilerin kalitesi ile çok verimli ve

etkin oldu�u inancındayım. SEM’in kurulması da projenin sürdürülebilirli�inin garantisidir. Bu ba�arının

idareci ve e�itimci arkada�ların içtenli�i ve gayreti sayesinde oldu�una inanıyorum ve hepsine te�ekkür

ediyorum.

1. grup adına, Hande SONGÜR

2. GRUP

Bilgi ça�ını ya�adı�ımız bu günlerde, gelece�in kentlerini planlayacak olan genç �ehir

plancısı adaylarının, ça�a ayak uydurabilmek amacıyla her türlü teknik bilgiyle donanımlarını geli�tirmeleri

gerekmektedir.

Ça�da�, ya�anabilir ve çevreye duyarlı bir kentin planlamasının ancak bütün bu de�erleri özümsemi�

plancılar tarafından gerçekle�tirilebilece�i göz önünde bulunduruldu�unda Co�rafi Bilgi Sistemlerinin

�ehircili�e katkısının büyük önem ta�ıdı�ı görülmektedir.

Dünyada 1990’lardan itibaren artan bir hızla geli�en ve kullanılan Co�rafi Bilgi Sistemleri; Türkiye’de

e�itim alanında kısıtlı bir �ekilde sadece yüksek lisans programı olarak yer aldı�ı, �ehir Planlama lisans

programları kapsamında verilen teorik Co�rafi Bilgi Sistemleri derslerinin ise yetersiz kaldı�ı

görülmektedir.

�ehir Plancıları Odası tarafından ‘Yeni Fırsatlar Programı’ çerçevesinde verilen Co�rafi Bilgi Sistemleri

E�itiminin bu eksikli�i giderece�i dü�üncesindeyim. Alınan e�itim sonrasında çalı�ma alanında sınırlı

sayıda ki�inin olu�turdu�u bir gruba dahil olunacak ve bu da profesyonel hayatta daha iyi bir yer

edinebilme �ansını artıracaktır.

Kurs kapsamında verilen e�itim, teorik bilginin yanında pratikte uygulamalarla desteklenerek bilgilerin

kalıcılı�ını sa�lamak adına ba�arılı bir yöntemle ilerlemekte, belirli aralıklarla yapılan de�erlendirmeler ise

katılımcıların hangi konularda eksikliklerinin oldu�unu daha net anlamasını, e�itimcilerin de o konulara

yo�unla�masını sa�lamaktadır.

Da�ıtılan e�itim dokümanları kurs saatleri dı�ında da konu ile ilgili çalı�malara devam edebilmemizi

sa�lamakta, bu da ö�renilen bilgilerin peki�tirilmesi açısından büyük yarar sa�lamaktadır.

2. Grup adına Tu�çe Sönmez

3. GRUP

�ehir Plancıları Odası Sürekli E�itim Merkezinde, Yeni Fırsatlar Programı kapsamında, 3. Grup olarak, her

hafta 4 ak�am Co�rafi Bilgi Sistemleri kursuna devam ediyoruz. Planlama alanında, geli�mi� yazılımların

ve en yeni teknolojinin kullanılabilmesi ve planlama ile birlikte ba�ka çalı�ma alanlarında da i� olanakları

yaratılması adına, bu e�itimin gerçekten bir “yeni fırsat” yarattı�ını öncelikle belirtmemiz gerekir.

Söylenildi�i gibi, “karma�ık planlama ve yönetim sorunlarının çözülebilmesi için tasarlanan; mekandaki

konumu belirlenmi� verilerin kapsanması, yönetimi, i�lenmesi, analiz edilmesi, modellenmesi ve

görüntülenebilmesi i�lemlerini kapsayan donanım, yazılım ve yöntemler sistemi” olan co�rafi bilgi

sistemlerinin, geni� kullanım alanı çerçevesinde, çalı�ma yöntemleri konusunda büyük bir vizyon

geni�lemesini çalı�ma ya�antımıza yerle�tirece�i kesin. Sadece teorik ve yüzeysel uygulamalarla de�il;

teorik bilginin akılda kalıcı ve zorluk derecelendirmesi ile kar�ıla�ılabilecek her türlü problemle kullanıcıyı

yüzle�tiren türde uygulama çalı�maları aracılı�ıyla peki�tirilmesi ve programın bir proje ile tamamlanacak

olması, e�itim programının çok daha faydalı olmasını sa�lamaktadır.

Bu ba�lamda, planlamaya yeni açılımlar getirecek bu programın olu�turulmasını ve yürütülmesi sa�layan

�ehir Plancıları Odası’na ve programda eme�i geçen herkese te�ekkür ederiz.

3. grup adına Dursun BAYAN

4. GRUP

Yakla�ık 3 aydır �ehir Plancıları Odası’nın düzenledi�i AutoCAD-ArcGIS kursuna devam etmekteyim.

Lisans ö�rencisiyken yine odanın düzenledi�i NetCAD kursuna katıldı�ım için, bu kursa ba�lamadan önce

AutoCad yani kursun ilk etabının i�leyi�ine yönelik kafamda herhangi bir olumsuzluk ya da soru i�areti

yoktu. Ancak konu kursun 2. etabı olan co�rafi bilgi sistemi programlarından birinin seçilip ö�retilmesi

olunca, kendimi seçilen programın ne olaca�ı, e�itmenlerin kimler ve hangi nitelikte olaca�ı, programın ne

düzeyde ö�retilece�i ve programa yönelik uygulamalar yapılıp yapılmayaca�ı gibi birçok sorunun cevabını

merakla bekler buldum. Kursun ilk etabı tamamlandı, katılım belgelerimizi aldık. �lk etap için AutoCAD’i

planlama disiplini içerisinde bir teknoloji aracı olarak en verimli �ekilde nasıl kullanabilece�imizi

ö�rendi�imize inanıyorum. Bunun bizler gibi yeni mezun ya da yüksek lisansa devam eden �ehir

plancılarına ne gibi getirileri oldu derseniz; �u an hepimiz AutuCAD ortamında tasarımlarımızı görsel

olarak daha profesyonelce, daha hatasız ve daha az zamanda hazırlama �ansına sahibiz.

Kursun 2. etabı ve kafamda 2. etaba ba�ladıktan sonra cevaplanan sorulara gelince; artık co�rafi bilgi

sisteminin CAD çizim programlarından çok daha kapsamlı ve karar üretmeye yönelik ve daha do�ru bir

araç oldu�u kanısındayım. Kursta da ilk bunu ö�rendik, bu sistemin ne oldu�u, ne i�e yaradı�ı, bu sistemle

planlama mesle�inde neler yapabilece�imizi… Böyle bir programın varlı�ından haberdar olmak, bunu

mesle�imizde ne �ekilde kullanabilece�imizi bilmek ve çe�itli projelerde bu programı kullanarak analizler

yapabilece�imizi, tematik haritalar, çıktı ve sunum hazırlayabilece�imizi dü�ündükçe gelecekte kendi

mesle�imde önemli bir �eyler yapmak adına daha da heyecanlanıyorum. Böyle hissetmemi de tek bir

nedene ba�lıyorum; gerek kursun düzenlendi�i mekan, gerek seçilen program, gerekse e�itmenlerimizin

çok iyi olması, yani kursun tüm i�leyi�inin bir plancı gözüyle pratikte gerçekten de iyi yürütülüyor olması!

4. Grup ve kendim adına te�ekkür ederim. Ayrıca Yaser hocamıza da buradan geçmi� olsun dileklerimizi

sunuyorum…

4. grup adına, Gülcan ULUTÜRK

5. GRUP

Yirmi üniversite mezunu; meslekta�ımız var bu sınıfta.. Hepsinin buraya toplayan ne peki?

Geli�en teknolojinin sundu�u yöntem kolaylıkları, zamanın bu kadar de�er kazandı�ı günümüzde gerek

özel sektörün, gerekse kamu kurumlarının kazanımı sayılıyor. Bu noktada ise, teknolojiyi kullanma

konusunda artan taleplere yanıt veremeyen bizlere, odamızdan uzanan yardım eli bu program. Profesyonel

organizasyon yapısı, e�itimcileri, e�itimcilerce izlenen yöntemi, kaliteli mekanı ve yeterli donanımı ile

bizlere heyecanla “i�te profesyonellik bu” dedirten ve e�itim süresince gözümüzü bile kırpmadan takip

etti�imiz, �a�ırtacak kadar ba�arılı bir program bu bizlere sunulan.

Konuyla ilgili verilen teorik bilgi ve e�itim esnasında yapılan uygulamalar konunun anla�ılmasında

öylesine ba�arılı ki, kullanım alanı çok geni� olan bu dalın içerisinde her geçen gün hem rahatlıkla hareket

edebildi�imizi, hem de kendimizi konu içerisinde kaybetmeden en kısa sürede meslek için yeterli kullanım

becerilerine hakim oldu�umuzu görüyoruz.

Bu program sürecinde e�itmenlerimizce hazırlanan doküman, veri ve örneklerin yeterlili�i e�itim esnasında

bizi organizasyon �emasının mükemmeliyetine inandırdı. Teknoloji elimizde bir araç oldu ve

beklemedi�imiz kadar kısa bir sürede, planlamaya bakı� açımızda; “yapabileceklerimize” zaman, kalite ve

kolaylık anlamında çok geni� bir bakı� açısı kazandırdı. Kendimize ve bilgimize inancımız artarak, itiraf

etmekten korktu�umuz teknoloji korkusunu yendi. GIS dendi�inde bile bir buçuk ay öncesinde korkan

bizler; günden güne yapabileceklerimizin farkına varıyoruz; bu da �PO sayesinde.

Her �ey bir yana; istihdam yaratma sorunsalı ile ba�layan bu programın bizlere ikincil katkısı inkar

edilemez. �imdiye kadar ço�umuzun yakınından bile geçmedi�i �ehir Plancıları Odası �imdi e�itim

saatlerini keyifle bekledi�imiz; ve bu günlerin dı�ında da u�radı�ımız bir mekan bizim için. �yi ki varsın

�PO...

5. grup adına, Fatma ÖZBEN ÖRS

SÜREKL� E��T�M MERKEZ�NDE 2. DÖNEM KAYITLARI BA�LADI

�ehir Plancıları Odası, Sürekli E�itim Merkezi bünyesinde ba�layan ve 1 yıllık bir program dahilinde

devam edecek e�itimin birinci döneminin ilk adımı olan CAD çizim teknikleri e�itimi, 27 Mart 2005

tarihinde tamamlandı. Toplam 5 grupta 100 �ehir plancısının katıldı�ı e�itim programında, 94 katılımcı

ba�arı belgesi almaya hak kazandı.

CAD e�itiminin bitmesini takiben yine 5 grupta 100 �ehir plancısı 04 Nisan 2005 tarihinde Co�rafi Bilgi

Sistemi e�itimine ba�ladı. Katılımcılardan gelen talepler de dikkate alınarak e�itimin ikinci adımında

ARCGIS 9.0 yazılımı kullanılıyor. E�itim kapsamında genel GIS kavramı, süreçleri ve fonksiyonlarıyla

ilgili teorik ve teknik uygulamalar bulunmaktadır. E�itimin son safhasında katılımcıların e�itim programı

kapsamında edindikleri tüm teorik ve pratik bilgileri kullanacakları pilot bir uygulama projesi

gerçekle�tirilmektedir.

1. Dönem e�itimi programa göre 9 Temmuz 2005 tarihinde tamamlanacaktır.

1 A�ustos 2005 tarihinde ba�layacak olan 2. Dönem e�itimi ön kayıtları için Sürekli E�itim Merkezi �ahsen

veya telefonla ba�vuruları almaktadır. Daha önce ön kayıt yaptıran meslekta�larımızdan her hangi bir i�te

çalı�mayanlar ve i�ini kaybetme riski ile çalı�anlara öncelik verilmek suretiyle kesin kayıtların yapılmasına

4 Temmuz 2005 tarihinde ba�lanacaktır.

�ehir Plancıları Odası Sürekli E�itim Merkezi

Adres: Hatay Sokak 24/16 Kocatepe Ankara

Tel: 418 30 75/23 veya 24 • 418 27 73/23 veya 24

?

ODAMIZ ONUR KURULU KARARLARI

Odamız Onur Kurulu 1671 sicil nolu üye Hüseyin Nergiz, 756 sicil nolu üye Satı Gürcan ve 757 sicil nolu

üye Adnan Gürcan’ın dosyaları ile Oda Yönetim Kurulunun 06.04.2005 tarih ve 02/222 sayılı yazısı ile

iletilen 1689 sicil nolu üye Eyüp Sabri Gürses’e ait dosyaları 11.04.2005 tarihine yaptı�ı toplantıda

görü�ülmü�tür.

Adı geçen üyelerimiz, Yetkili Serbest �ehircisi bulundukları büroların ve �irketlerin yıllık tescil yenileme

i�lemini gerçekle�tirmeksizin serbest �ehircilik faaliyetlerini sürdürdükleri, düzeltme yoluna gitmeleri

yönünde yapılan yazılı uyarılar do�rultusunda gerekli i�lemleri yapmak üzere Odaya herhangi bir

ba�vuruda bulunmadıkları gerekçeleri ile Odamız Serbest �ehircilik Hizmetleri, Büro Tescil, Mesleki

Denetim ve En Az Ücret Yönetmeli�inin ilgili maddeleri uyarınca Odamız Yönetim Kurulu kararıyla Onur

Kuruluna sevk edilmi�lerdi.

Oda Onur Kurulu TMMOB Disiplin Yönetmeli�i uyarınca sürdürülen soru�turma sürecinin sonunda, 6235

sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birli�i Kanunu ve Ba�lı düzenlemeleri ile Odamız Ana

Yönetmeli�i ve Serbest �ehircilik Hizmetleri, Büro Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeli�i ile hükme

ba�lanan düzenlemelere uygun davranmadı�ı gerekçeleriyle üyeler 1671 sicil nolu Hüseyin Nergiz, 756

sicil nolu Satı Gürcan ve 757 sicil nolu Adnan Gürcan’a bu fiillere ili�kin TMMOB Disiplin

Yönetmeli�inin 7. maddesi uyarınca yazılı uyarı cezası verilmesine oy birli�i ile karar verildi. 1689 sicil

nolu üye Eyüp Sabri Gürses’e ise TMMOB Disiplin Yönetmeli�inin 13. maddesinin soru�turma kapsamına

alınacak konular için disiplin cezasını gerektirecek eylemlerin i�lenmesinden itibaren 2 (iki) yıl geçmi� ise

soru�turma ba�latılamayaca�ı yönündeki hükmü gere�ince, dosyada yer alan belgeler do�rultusunda

konunun ele alınmasında süre a�ımına girilmi� bulundu�u, bu gerekçelerle dosyanın Oda Yönetim

Kuruluna iadesine, adı geçen üyenin Odamız düzenlemelerine aykırı olarak serbest �ehircilik faaliyetinde

bulundu�una ili�kin bilgi ve belgelerin bulunması ve yeniden sevki halinde konunun

de�erlendirilebilece�inin bildirilmesine oy birli�i ile karar verildi.

Üyelerimize Onur Kurulu kararı uyarınca, TMMOB Disiplin Yönetmeli�inin Yazılı Uyarı Cezalarına

ili�kin 7. maddesi do�rultusunda mesle�i uygularken meslekta�lar, üçüncü ki�iler ve Türk Mühendis ve

Mimar Odaları Birli�i ve Oda birimleriyle daha düzenli ve uyumlu bir tutum içinde olmaları gerekti�ini

bildirir tebli�ler yapılmı�tır.

Oda Onur Kurulu’nun Adnan Gürcan’a ili�kin 11.04.2005 tarihli karar metni a�a�ıdaki gibidir:

Yetkili serbest �ehircisi bulundu�u Adnan Gürcan Serbest �ehircilik Bürosunun ve Anakent Planlama

Ltd. �ti.’nin yıllık tescil yenileme i�lemini gerçekle�tirmeksizin serbest �ehircilik faaliyetlerini

sürdürdü�ü ve düzeltme yoluna gitmesi yönünde tarafına yapılan yazılı uyarılar do�rultusunda gerekli

i�lemleri yapmak üzere Oda’ya herhangi bir ba�vuruda bulunmadı�ı gerekçeleri ile Oda Yönetim

Kurulunun 14 A�ustos 2004 tarihli kararı ile, Odamız Serbest �ehircilik Hizmetleri, Büro Tescil,

Mesleki Denetim ve En Az Ücret Yönetmeli�inin 10. maddesi (c) bendi (de�i�iklik R.G.

19.01.2005/25705) uyarınca Onur Kuruluna sevk edilen 757 sicil nolu Üyemiz Adnan Gürcan’ın;

07.09.2004 tarihli Onur Kurulu kararı ile sevk gerekçelerine ili�kin olarak yazılı savunmasının

istenmesine karar verilmi�tir. Oda Yönetim Kurulunun 18.10.2004 tarih ve 07/883 sayılı yazısı ile

yapılan tebligat ilgisine ula�mamı�, Oda Yönetim Kurulunun Ankara Ticaret Odası ile adres

güncellemesi amacıyla yaptı�ı yazı�maların ardından ilgilinin adres bilgilerinde de�i�iklik olmadı�ı

bilgisine eri�ilerek, üyenin yazılı savunma hakkını kullanabilmesi amacıyla yazılı savunma iste�i

yeniden tebli� edilmi�tir. Ancak bu tebligatın ardından üye yazılı savunmasını Odamıza iletmemi�tir.

Üyenin bu süre içinde, yetkili serbest �ehircisi bulundu�u büronun tescil yönünden gerekli

düzeltmelerini yapmak üzere Odaya müracaat etti�i, Oda Yönetim Kurulunun 12.03.2005 tarihli kararı

ile i�lemlerin uzun ve zahmetli yürüdü�ü, aynı zamanda eksik belgelerin de bulundu�u gerekçeleri ile

i�lemlerin tamamlanması için 12.04.2005 tarihine kadar süre verildi�i anla�ılmaktadır.Tüm bu veriler

üzerine Odamız Onur Kurulunun yaptı�ı de�erlendirme sonrasında:Üyenin serbest �ehircilik

faaliyetlerine ili�kin dayana�ı 6235 sayılı TMMOB Kanunu ve ba�lı düzenlemeleri olan Odamız

Serbest �ehircilik Hizmetleri, Büro Tescil, Mesleki Denetim ve En Az Ücret Yönetmeli�inin 10.

maddesine yer alan düzenlemeleri ihlal etti�i, bu davranı�ının söz konusu yazılı düzenlemelerin serbest

�ehircilik hizmetlerinin e�it rekabet ko�ullarında üretilmesini sa�lamak, meslek alanında disiplini hakim

kılmak amaçlarına aykırılıklar ta�ıdı�ı; Tescilsiz çalı�tı�ı döneme ili�kin, tescil ve mesleki denetim

uygulaması yönünden gerekli düzeltmeleri yapmak üzere Odamıza ba�vuruda bulunmasının Onur

Kuruluna sevkine ili�kin ve tescilsiz dönemde ilgili düzenlemeleri ihlal etmi� olmasını ortadan

kaldırmadı�ı; Üyenin yazılı savunma hakkını kullanmaması nedeniyle bu tutum ve davranı�larının

gerekçeleri hakkında de�erlendirme yapılamadı�ı; Tescilsiz bulundu�u dönemlerde mesleki

etkinliklerini sürdürdü�ü, serbest �ehircilik faaliyetlerini sürdürmü� olması nedeniyle 6235 sayılı Türk

Mühendis ve Mimar Odaları Birli�i Kanunu ve Ba�lı düzenlemeleri ile Odamız Ana Yönetmeli�i ve

Serbest �ehircilik Hizmetleri, Büro Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeli�i ile hükme ba�lanan

düzenlemelere uygun davranmadı�ı gerekçeleriyle 757 sicil nolu üye Adnan Gürcan’a, bu fiillere ili�kin

TMMOB Disiplin Yönetmeli�inin 7. maddesi uyarınca yazılı uyarı cezası verilmesine oy birli�i ile

karar verildi.

Oda Onur Kurulu’nun Satı Gürcan’a ili�kin 11.04.2005 tarihli karar metni a�a�ıdaki gibidir:

Yetkili serbest �ehircisi bulundu�u Satı Gürcan Serbest �ehircilik Bürosunun ve Anakent Planlama Ltd.

�ti.’nin yıllık tescil yenileme i�lemini gerçekle�tirmeksizin serbest �ehircilik faaliyetlerini sürdürdü�ü

ve düzeltme yoluna gitmesi yönünde tarafına yapılan yazılı uyarılar do�rultusunda gerekli i�lemleri

yapmak üzere Oda’ya herhangi bir ba�vuruda bulunmadı�ı gerekçeleri ile Oda Yönetim Kurulunun 14

A�ustos 2004 tarihli kararı ile, Odamız Serbest �ehircilik Hizmetleri, Büro Tescil, Mesleki Denetim ve

En Az Ücret Yönetmeli�inin 10. maddesi (c) bendi (de�i�iklik R.G. 19.01.2005/25705) uyarınca Onur

Kuruluna sevk edilen 756 sicil nolu Üyemiz Satı Gürcan’ın; 07.09.2004 tarihli Onur Kurulu kararı ile

sevk gerekçelerine ili�kin olarak yazılı savunmasının istenmesine karar verilmi�tir. Oda Yönetim

Kurulunun 18.10.2004 tarih ve 07/882 sayılı yazısı ile yapılan tebligat ilgisine ula�mamı�, Oda Yönetim

Kurulunun Ankara Ticaret Odası ile adres güncellemesi amacıyla yaptı�ı yazı�maların ardından ilgilinin

adres bilgilerinde de�i�iklik olmadı�ı bilgisine eri�ilerek, üyenin yazılı savunma hakkını kullanabilmesi

amacıyla yazılı savunma iste�i yeniden tebli� edilmi�tir. Ancak bu tebligatın ardından üye yazılı

savunmasını Odamıza iletmemi�tir. Üyenin bu süre içinde, yetkili serbest �ehircisi bulundu�u büronun

tescil yönünden gerekli düzeltmelerini yapmak üzere Odaya müracaat etti�i, Oda Yönetim Kurulunun

12.03.2005 tarihli kararı ile i�lemlerin uzun ve zahmetli yürüdü�ü, aynı zamanda eksik belgelerin de

bulundu�u gerekçeleri ile i�lemlerin tamamlanması için 12.04.2005 tarihine kadar süre verildi�i

anla�ılmaktadır.Tüm bu veriler üzerine Odamız Onur Kurulunun yaptı�ı de�erlendirme sonrasında: Adı

geçen üyenin serbest �ehircilik faaliyetlerine ili�kin dayana�ı 6235 sayılı TMMOB Kanunu ve ba�lı

düzenlemeleri olan Odamız Serbest �ehircilik Hizmetleri, Büro Tescil, Mesleki Denetim ve En Az

Ücret Yönetmeli�inin 10. maddesine yer alan düzenlemeleri ihlal etti�i, bu davranı�ının söz konusu

yazılı düzenlemelerin serbest �ehircilik hizmetlerinin e�it rekabet ko�ullarında üretilmesini sa�lamak,

meslek alanında disiplini hakim kılmak amaçlarına aykırılıklar ta�ıdı�ı, tescilsiz çalı�tı�ı döneme

ili�kin, tescil ve mesleki denetim uygulaması yönünden gerekli düzeltmeleri yapmak üzere Odamıza

ba�vuruda bulunmasının Onur Kuruluna sevkine ili�kin ve tescilsiz dönemde ilgili düzenlemeleri ihlal

etmi� olmasını ortadan kaldırmadı�ı, üyenin yazılı savunma hakkını kullanmaması nedeniyle bu tutum

ve davranı�larının gerekçeleri hakkında de�erlendirme yapılamadı�ı,tescilsiz bulundu�u dönemlerde

mesleki etkinliklerini sürdürdü�ü, serbest �ehircilik faaliyetlerini sürdürmü� olması nedeniyle 6235

sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birli�i Kanunu ve Ba�lı düzenlemeleri ile Odamız Ana

Yönetmeli�i ve Serbest �ehircilik Hizmetleri, Büro Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeli�i ile hükme

ba�lanan düzenlemelere uygun davranmadı�ı gerekçeleriyle 756 sicil nolu üye Satı Gürcan’a, bu fiillere

ili�kin TMMOB Disiplin Yönetmeli�inin 7. maddesi uyarınca yazılı uyarı cezası verilmesine oy birli�i

ile karar verildi.

Oda Onur Kurulu’nun Hüseyin Nergiz’e ili�kin 11.04.2005 tarihli karar metni a�a�ıdaki gibidir:

Yetkili serbest �ehircisi bulundu�u Hüseyin Nergiz Serbest �ehircilik Bürosunun ve ATN �n�. Har.

Proje Tur. San. Tic. A.�.’nin yıllık tescil yenileme i�lemini gerçekle�tirmeksizin serbest �ehircilik

faaliyetlerini sürdürdü�ü ve düzeltme yoluna gitmesi yönünde tarafına yapılan yazılı uyarılar

do�rultusunda gerekli i�lemleri yapmak üzere Oda’ya herhangi bir ba�vuruda bulunmadı�ı gerekçeleri

ile Oda Yönetim Kurulunun 14 A�ustos 2004 tarihli kararı ile, Odamız Serbest �ehircilik Hizmetleri,

Büro Tescil, Mesleki Denetim ve En Az Ücret Yönetmeli�inin 10. maddesi (c) bendi (de�i�iklik R.G.

19.01.2005/25705) uyarınca Onur Kuruluna sevk edilen 1671 sicil nolu Üyemiz Hüseyin Nergiz’in;

07.09.2004 tarihli Onur Kurulu kararı ile sevk gerekçelerine ili�kin olarak yazılı savunmasının

istenmesine karar verilmi�tir. Oda Yönetim Kurulunun 18.10.2004 tarih ve 07/881 sayılı yazısı ile

yapılan tebligat ilgisine ula�mamı�, Oda Yönetim Kurulunun Ankara Ticaret Odası ile adres

güncellemesi amacıyla yaptı�ı yazı�malardan güncel adres bilgisine eri�ilerek, üyenin yazılı savunma

hakkını kullanabilmesi amacıyla yazılı savunma iste�i yeniden tebli� edilmi�tir. Ancak bu tebligatın

ardından üye yazılı savunmasını Odamıza iletmemi�tir. Üyenin bu süre içinde, yetkili serbest �ehircisi

bulundu�u büronun tescil yönünden gerekli düzeltmelerini yapmak üzere Odaya müracaat etti�i, Oda

Yönetim Kurulunun 12.03.2005 tarihli kararı ile i�lemlerin uzun ve zahmetli yürüdü�ü, aynı zamanda

eksik belgelerin de bulundu�u gerekçeleri ile i�lemlerin tamamlanması için 12.04.2005 tarihine kadar

süre verildi�i anla�ılmaktadır.Tüm bu veriler üzerine Odamız Onur Kurulunun yaptı�ı de�erlendirme

sonrasında:Adı geçen üyenin serbest �ehircilik faaliyetlerine ili�kin dayana�ı 6235 sayılı TMMOB

Kanunu ve ba�lı düzenlemeleri olan Odamız Serbest �ehircilik Hizmetleri, Büro Tescil, Mesleki

Denetim ve En Az Ücret Yönetmeli�inin 10. maddesine yer alan düzenlemeleri ihlal etti�i, bu

davranı�ının söz konusu yazılı düzenlemelerin serbest �ehircilik hizmetlerinin e�it rekabet ko�ullarında

üretilmesini sa�lamak, meslek alanında disiplini hakim kılmak amaçlarına aykırılıklar ta�ıdı�ı, tescilsiz

çalı�tı�ı döneme ili�kin, tescil ve mesleki denetim uygulaması yönünden gerekli düzeltmeleri yapmak

üzere Odamıza ba�vuruda bulunmasının Onur Kuruluna sevkine ili�kin ve tescilsiz dönemde ilgili

düzenlemeleri ihlal etmi� olmasını ortadan kaldırmadı�ı, üyenin yazılı savunma hakkını kullanmaması

nedeniyle bu tutum ve davranı�larının gerekçeleri hakkında de�erlendirme yapılamadı�ı,tescilsiz

bulundu�u dönemlerde mesleki etkinliklerini sürdürdü�ü, serbest �ehircilik faaliyetlerini sürdürmü�

olması nedeniyle 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birli�i Kanunu ve Ba�lı düzenlemeleri

ile Odamız Ana Yönetmeli�i ve Serbest �ehircilik Hizmetleri, Büro Tescil ve Mesleki Denetim

Yönetmeli�i ile hükme ba�lanan düzenlemelere uygun davranmadı�ı gerekçeleriyle 1671 sicil nolu

Üyemiz Hüseyin Nergiz’e, bu fiillere ili�kin TMMOB Disiplin Yönetmeli�inin 7. maddesi uyarınca

yazılı uyarı cezası verilmesine oy birli�i ile karar verildi.

Oda Onur Kurulu’nun Eyüp Sabri Gürses’e ili�kin 11.04.2005 tarihli karar metni a�a�ıdaki gibidir:

Oda Yönetim Kurulunun 06.04.2005 tarih ve 02/222 sayılı yazısı ile iletilen dosya do�rultusunda, 1689

sicil nolu üye Eyüp Sabri Gürses’in; Yetkili serbest �ehircisi bulundu�u Eyüp Sabri Gürses Serbest

�ehircilik Bürosunun tescil yenileme i�lemini gerçekle�tirmeksizin ve henüz ilk tescil kaydı yapılmamı�

Eyüp Sabri Gürses Mim. Müh. �n�. Gay. Menk. Al. Sat. �n�. �th. �hr. San. Tic. Ltd. �ti.’nin tescil

kaydını sa�lamaksızın serbest �ehircilik faaliyetlerini sürdürdü�ü, düzeltme yoluna gitmesi yönünde

tarafına yapılan yazılı uyarılar do�rultusunda gerekli i�lemleri yapmak üzere Odaya herhangi bir

ba�vuruda bulunmadı�ı gerekçeleri ile Odamız Serbest �ehircilik Hizmetleri, Büro Tescil, Mesleki

Denetim ve En Az Ücret Yönetmeli�inin “Odaya kayıt ve tescilini veya yıllık tescil yenileme i�lemini

yaptırmadan Serbest �ehircilik faaliyeti yürüten Oda Üyeleri yazılı uyarıdan sonra 15 gün içerisinde

düzeltme yoluna gitmezlerse Onur Kuruluna sevk edilirler.” �eklindeki 10. maddesinin (c) bendi

uyarınca Onur Kuruluna sevkine ili�kin dosya incelenmi�tir.Yapılan inceleme sonucunda: Odamız

serbest �ehircilik büroları kayıtlarına göre adınıza kayıtlı ve 16.05.1995 tarihinde ilk tescil kaydı

yapılmı� olan serbest �ehircilik bürosunun tescil yenileme i�leminin 02.10.1998 tarihinden bu yana

gerçekle�tirilmedi�i, Üyenin Odamızda kayıtlı serbest �ehircilik bürosunun, son tescil yenileme

tarihinden bu yana büronun serbest �ehircilik faaliyetlerini sürdürüp sürmedi�ine ili�kin belgelerin Oda

Yönetim Kurulu tarafından yapılan inceleme kapsamında edinilmedi�i, bu kapsamda de�erlendirme

yapma olana�ının bulunmadı�ı, Oda Yönetim Kurulunun sevk gerekçelerinde henüz ilk tescil kaydı

henüz yapılmadı�ı yönünde bir tespit bulunan �irketin, “Ekip Mimarlık Mühendislik, �ehir Planlama,

Gayrimenkul Alım satımı, �n�aat, �thalat, �hracat, Nakliyat, Sanayi ve Ticaret Limited �irketi”nin 2

Mayıs 2002 tarihli Ticaret Sicil Gazetesi ile unvanının “Eyüp Sabri Gürses Mimarlık Mühendislik

�n�aat, �thalat, �hracat, Nakliyat, Sanayi ve Ticaret Limited �irketi” olarak de�i�tirildi�i, böylece �irket

unvanın “�ehir planlama” konularının çıkarıldı�ı, ancak �irket faaliyet konularına ili�kin bilgi

edinilemedi�i, dolayısıyla �irketin serbest �ehircilik hizmetinde bulunup bulunmadı�ına de�erlendirme

yapılamadı�ı, Bununla beraber TMMOB Disiplin Yönetmeli�inin 13. maddesinin soru�turma

kapsamına alınacak konular için disiplin cezasını gerektirecek eylemlerin i�lenmesinden itibaren 2 (iki)

yıl geçmi� ise soru�turma ba�latılamayaca�ı yönündeki hükmü gere�ince, dosyada yer alan belgeler

do�rultusunda konunun ele alınmasında süre a�ımına girilmi� bulundu�u, bu gerekçelerle dosyanın Oda

Yönetim Kuruluna iadesine, adı geçen üyenin Odamız düzenlemelerine aykırı olarak serbest �ehircilik

faaliyetinde bulundu�una ili�kin bilgi ve belgelerin bulunması ve yeniden sevki halinde konunun

de�erlendirilebilece�inin bildirilmesine oy birli�i ile karar verildi.

TMMOB SU POL�T�KALARI KONGRES� 1. DUYURU

21-23 Mart 2006’da Ankara’da gerçekle�tirilecek olan TMMOB Su Politikaları Kongresi 1. duyurusu

yayımlandı.

TMMOB tarafından düzenlenen bu etkinli�e Odamız adına Düzenleme Kurulunda M. Vedat Özbilen

görevlendirilmi�tir. Kongrenin içeri�i, ele alınacak konu ba�lıkları, di�er kurulların olu�turulmasında

Odamız adına çalı�maları Sayın Özbilen yürütmektedir. �PO olarak ulusal düzeyde su politikamızın

belirlenmesine katkı sa�layaca�ına inandı�ımız bu çalı�mada yer almak ve bölge-kent-kır ölçe�i bazında su

kaynaklarının yönetimine nasıl baktı�ımızın belirlenmesine özel bir önem vermekteyiz. Bu nedenle tüm

üyelerimizin a�a�ıda belirtilen konularda Odamız görü�ünü olu�turmayı veya kongreye destek vermelerini

beklemekteyiz.

TMMOB �n�aat Mühendisleri Odası Sekreteryalı�ında yürütülen kongrenin birinci duyurusunda a�a�ıdaki

hususlar da yeralmaktadır.

Giri�

Ülkemizde hızlı nüfus artı�ı ile artan gıda ihtiyacının kar�ılanması için tarımsal sulama ihtiyacının yanı sıra,

sosyo-ekonomik kalkınma gere�i hızlı kentle�me ve sanayile�meye ba�lı olarak, su teminine yönelik

talepler yo�unla�maktadır.

Ülkemizdeki yerüstü ve yer altı suyu kaynakları ile ilgili ekonomik potansiyelin sürekli ve dengeli

sürdürülebilir kalkınma prensipleri do�rultusunda çevresel etkiler dikkate alınarak geli�tirilebilmesi, sosyo-

ekonomik geli�mede de süreklili�in sa�lanması açısından önem ta�ımaktadır. Sürdürülebilir su yönetimi

politikalarının uygulanabilmesi ise; do�ru yasal ve kurumsal yapılar, kurumlar arasında koordinasyon,

katılımcı yönetim, e�itim, ara�tırma-geli�tirme ve uygun teknolojilerin seçimi ile do�rudan ili�kilidir.

Di�er taraftan su hizmetleri yönetimi üzerine geli�tirilen küresel politikalar sonucunda ulus ötesi su

�irketlerinin sektördeki a�ırlıkları ve politika belirleme güçleri giderek artmaktadır. Suyun ekonomik bir

meta oldu�u ve su yönetiminde kamu a�ırlı�ının azalması ve piyasa mekanizmalarının daha etkin olması

�eklindeki uluslararası politik yakla�ımlar a�ırlık kazanmaktadır.

Bu süreçte, su yönetimi konusunda uluslararası politikaların ulusal çıkarlarımız ve toplumsal gerçeklerimiz

ı�ı�ında de�erlendirmeye alınarak tartı�ılmasına ihtiyaç vardır. Bunun yanı sıra, AB’ye giri� sürecinde

Türkiye’deki yapısal düzenlemelerin su kaynakları yönetimi ve su hizmetleri yönetimi alanlarında ortaya

çıkaraca�ı yeni kurumsal yapılar ve yönetim politikaları ülke ve toplum çıkarlarımız açısından ele alınarak

incelenmelidir.

Özellikle Dicle ve Fırat Nehirleri ba�ta olmak üzere sınır a�an sularımızın yönetimi üzerinde uluslararası

ilginin yo�unla�tı�ı bir süreç ya�anmaktadır. Su kaynaklarımız üzerinde ulusal denetimimizin zayıflaması

ve bu kaynakları geli�tirmemizin kısıtlanması sonucunu do�urabilecek planlar ele alınarak incelenmelidir.

TMMOB Su Politikaları Kongresi, tüm bu konuların yasal, teknik, sosyo-ekonomik, teknopolitik ve

hidropolitik açılardan ele alınarak çe�itli yönleri ile tartı�ılaca�ı bir platform yaratılması amacına yönelik

olarak düzenlenmektedir.

Kongrede Ele Alınacak Konular

• Su kaynakları geli�tirme politikaları,

• Su hizmetleri yönetim politikaları.

• Ulusal ve uluslar arası stratejiler (Sınır A�an Sular, Küreselle�me, Özelle�tirme Politikaları) olarak

belirlenmi�tir.

Yukarıdaki ana ba�lıklar çerçevesinde açılım sa�lanacak konular ise,

- AB Su Çerçeve Yönergesi,

- Planlama,

- Yatırım,

- ��letme,

- Yasal ve Yapısal Uygulamalar,

- Koordinasyon (Kurumlar arası e�güdüm),

- Katılımcı Yönetim ve Uygulamalar,

- Yeni Finans Modelleri,

- Teknik Yakla�ımlar,

- Ekonomik Yakla�ımlar,

- Çevresel Etkiler,

- Sosyal ve Etik Boyutlar

olacaktır.

Bildiri Ça�rısı ve Sunumlar

Kongrede bildiri sunmak isteyen ki�i ve kurulu�ların, 800-1000 sözcükten olu�an geni�letilmi� bildiri

özetlerini Kongre Sekreterli�ine e-posta yolu ile, 1 A�ustos 2005 tarihine dek “Ba�vuru Formu” ekinde

ula�tırması gerekmektedir (e-posta: supolitikalari@imo.org.tr)

Bildiri Kabul Kuralları

• Bildiriler ki�i ve kurulu�lar adına verilebilir.

• Çeviriler, ticari amaçlı yazılar, kayna�ı belirtilmeden yapılan alıntılar içeren bildiriler kabul

edilmeyecektir.

• Geni�letilmi� bildiri özetleri, konunun hakemleri tarafından incelenerek kongreye kabul edilebilirlik

açısından bir ön de�erlendirmeden geçirilecektir.

• Uygun bulunan geni�letilmi� bildiri özetleri yazar(lar)ına, bildiri düzenleme kurallarını da içeren

tamamlayıcı bilgilerle birlikte gönderilecektir.

• Bir özetin uygun bulunması bildirinin Kongrede sunulmak üzere kabul edilmi� oldu�u anlamını

ta�ımamaktadır. Kabul kararı, bildiri tam metni üzerindeki de�erlendirme sonucu kesinle�ecektir. Kabul

edilen bildirilerin tamamı kongre kitapçı�ında yer alacak ancak, sunulacak olan bildiri sayısı program

olanakları çerçevesinde belirlenecektir.

Geni�letilmi� Özet Yazım Kılavuzu

1. Özetler 800-1000 sözcükle sınırlandırılmı�tır. Özetler 800 sözcükten az olmamalıdır.

2. Özet metin bilgisayarda Word ile 1,5 satır aralıkla, Times New Roman fontu ve 12 punto ile

yazılmalıdır.

3. Özet metinde; bildiri ba�lı�ı, yazar(lar) bilgisi, çalı�ma yöntemi, amaç ve kapsam, bulgular, ana

kaynaklar yer almalıdır.

4. Özet metinde gerek duyuluyorsa tablo, �ekil ve foo�raflar da konulabilir. Ancak bu tür görsel

malzeme özet metnin %10’unu geçmemeli, okunabilir netlikte ve düzende olmalıdır.

Kayıt ve Katılım

Kongre delege katılım ücreti 100.-YTL ‘dir. Bildiri sunacak ki�ilerden katılım ücreti alınmayacaktır.

Kongreye katılmak isteyen tüm ki�i ve kurulu�ların bu formu doldurup göndermeleri gerekmektedir.

Kongre ba�vuru formu web sayfamızda da sunulmaktadır. Kongreye birden çok delege ile katılacak kurum

ya da kurulu�ların delege isimlerini bir liste halinde göndermesi yeterlidir

Kongre Takvimi

01.08.2005 – Bildiri Özetlerinin Son Teslim Tarihi

01.10.2005 – Bildiri Özetleri Kabul/Red Bildirim Tarihi

15.11.2005 – Bildiri Tam Metni Son Teslim Tarih

Kongrede odamızdan beklenen sunu� için olu�turulacak görü�e tüm üyelerimizin katkısını bekliyoruz.

Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi almak ve geli�meleri takip etmek için odamız web sitesini ziyaret edebilirsiniz.

�UBELERDEN HABERLER

ANKARA �UBE

“ULUS PANEL�” GERÇEKLE�T�R�LD�

Ankara Büyük�ehir Belediyesi Meclisi’nin Ocak ayında Ulus’taki mevcut planları iptal ederek yerine “Ulus

Tarihi ve Kültürel Kentsel Dönü�üm ve Geli�im Proje Alanı” adı altında bir uygulamaya ba�lama kararı

alması, bu karar kapsamında da ba�ta Ulus Hali olmak üzere Ulus Çar�ısı, Modern Çar�ı gibi binaların

yıkılaca�ına ili�kin haberlerin çıkmasıyla birlikte Ulus, Ankara ve �ubemizin gündeminde ilk sıralara

oturmu�tu.

Konunun gündemde tutulması için �ubemizin de içinde bulundu�u Ankaram Platformunca 17 Mayıs 2005

tarihinde 100. Yıl Çar�ısı Konferans Salonu’nda geni� bir katılımla “Ulus Paneli” gerçekle�tirildi. Meslek

adamları, Ulus esnafı, parti il-ilçe örgütleri, milletvekilleri ve Ankaralıların katılımıyla gerçekle�tirilen

Panelin ilk bölümünde Emre Madran “Ankara’da Ulus” konulu, “Jansen’den Bugüne Koruma Politikaları”

konusunda ise ö�retim üyesi Mehmet Tunçer bir sunu� gerçekle�tirdi. Ardından “1980 Sonrası Ulus Tarihi

Kent Merkezi Plan ve Projeleri” konulu oturumda Ulus’ta �imdiye dek yapılan plan ve projelerin

müellifleri Haluk Alatan, Baykan Günay, Abdi Güzer ve Ali Osman Öztürk birer konu�ma yaptı.

Oturum Ba�kanlı�ını Bülent Tanık’ın yaptı�ı “Forum” bölümünde Ulus’taki güncel geli�meler

de�erlendirildi. Bu bölümde milletvekilleri, siyasi parti il örgütleri, 100.Yıl Çar�ısı Derne�i, Modern Çar�ı

Derne�i, Ulus Hal Derne�i, Ulus ��hanı Derne�i, Ankaram Platformu ve Meslek Odaları Temsilcileri

görü�lerini dile getirdiler. Bu bölümde söz alarak görü�lerini dile getirenler arasında yer alan Ankaram

Platformu adına Yönetim Kurulu üyelerimizden S. Zafer �ahin ve �ubemiz adına Eser Atak Belediye

tarafından yapılan uygulamaları de�erlendirirken, Oda Genel Sekreterimiz Funda Erkal ile planın

müelliflerinden Ömer Kıral, Raci Bademli Planı’nı de�erlendirdiler.

Panel kapsamında basına ve kamuoyuna Ulus’ta ya�anılan sürecin de�erlendirildi�i “Ankaram Platformu

Ulus Bildirisi” açıklandı. Bu bildiri a�a�ıda sunulmaktadır:

ANKARA’NIN KALB� ULUS’TA KENT YÖNET�MLER�N�N UNUTTU�U

“KATILIMI” ANKARAM PLATFORMU GERÇEKLE�T�R�YOR! (17 Mayıs

2005)

Son günlerde, Ankara’daki kent yönetimlerinin; genel olarak Ankara tarihi kent dokusu, özelde de Ulus

bölgesini içine alan fikir, tasarı ve projeleri kamuoyuna yansımaktadır. Ancak do�rudan Yerel Yönetimler

ya da Yerel Yönetimler-Bakanlıklar-Sivil Toplum Kurulu�ları i�birli�i ile gerçekle�tirilece�i ileri sürülen

ve Ulus özelinde Ankara’nın tarihi dokularını “modern” ve “Ankara’ya yakı�ır” hale getirip “aya�a

kaldıraca�ını” ifade eden bu tasarıların gerçekte ne oldu�u anla�ılamamaktadır. Projelere ili�kin olarak kent

yönetimlerinden bilgi edinme çabaları sonuçsuz kalmaktadır. Kent yönetimleri, özellikle de Ankara

Büyük�ehir Belediyesi, tasarılarını iddia edilenin aksine Meslek Örgütleri ve Sivil Toplum Kurulu�larıyla

payla�mamaktadır. Seçimler öncesi, “�effaflık”, “katılımcı yönetim” vadeden Belediye Yönetimi bilgi

vermekten kaçınmakta, harcanan tüm çabalara kar�ın Meslek Örgütleri ve Sivil Toplum Kurulu�ları, basına

yansıyan “rivayetlerden” öte bilgi edinememektedirler.

Ayrıca Ulus’a ili�kin bu tasarılar olu�turulurken Ulus’ta ya�ayan esnaf, zanaatkar, ticaret erbabı, serbest

meslek sahibi, i�çi, memur ya da çe�itli sebeplerle Ulus’ta her gün bulunan Ankaralılara ve de Ulus’un

gerçek sahibi olan Ankara kentinin tüm sakinlerine danı�ılmamı�, gerekli katılım mekanizmaları

i�letilmemi�tir. Seçimden seçime verilen oy, yapılan her �eyi me�ru kılmakta olup, bu durum da Belediye

Yönetimince herhangi bir katılım sürecinin i�letilmesine gerek olmadı�ı yorumuna neden olmaktadır.

Oysaki gelinen süreç sonunda, Belediye’nin aldı�ı kararlarla, Ankara’nın kalbi olan Ulus, Ankara Kalesi ve

Hamamönü bölgesinin bir kısmındaki imar planları, hukuksuz bir biçimde iptal edilmi�tir. Buralarda mülkü

olan ya da i�yeri olan Ankaralılar aylardır “elleri bö�ürlerinde” tedirgin bir biçimde beklemektedirler.

Kendilerine herhangi bir bilgi verilmemekte, �a�kın bir biçimde oradan oraya ko�turmaktadırlar. Bunun

yanında plansızlık ayakta kalan son tarihi eserleri de vurmaktadır. Yangın, i�gal, yıkılma tehdidi altındaki

tarihi eserlerimiz, plansızlı�ın da etkisiyle gün geçtikçe yok olmakta, Belediye’nin kayıtsızlı�ı da devam

etmektedir. Ankara’da geçti�imiz on yıl içinde bir tek tarihi Ankara evini restore ettirmeyen, tarihi dokuda

bir tek uygulamayı gerçekle�tirmeyen, Hacı Bayramdaki “Kuleli Ev” gibi mülkiyeti kendine ait olan tarihi

yapıları bile yıkılmaya terk eden Ankara Büyük�ehir Belediyesi’nin yaptıklarını anlamak mümkün de�ildir.

Ankaram Platformu; Kızılay’ın Yayalara Kapatılması sürecinden beri yürüttü�ü çalı�malarla Ankara’yı

Ankara yapan Güvenpark ve Ulus gibi de�erlerin ve Ankaralı’nın kentli haklarının savunucusu olmu�, bir

katılım süreci olu�turarak Ankaralıların bir “kentli” hareketinde bulu�malarını sa�lamı�tır. Yine bu amaca

yönelik olarak Ankaram Platformu, Ulus’ta ya�anan sürece ili�kin Belediyenin yapmadı�ı �eyi

gerçekle�tirmektedir. Konusunun uzmanı bilim adamları ile Ulus sakinleri bir panel ve forumda bir araya

getirilerek görü�ler payla�tırılacaktır. Bu �ekilde, dinlenmeyen bilim adamlarının ve Ulus sakinlerinin

görü�leri kamuoyuna duyurulacaktır.

Bilinmelidir ki;

ULUSTA TAR�H� KORURKEN YEN�LENMEN�N,

YA�ATIRKEN KULLANMANIN YOLU

ANKARA’LILARI BU SÜRECE KATMAKTAN GEÇER!

ANKARAM PLATFORMU

ANKARA �UBE

KÜLTÜR BAKANLI�I HUKUK MÜ�AV�RL���’NDEN ULUS DAVAMIZA DESTEK

Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, Ankara Büyük�ehir Belediyesi Meclisi’nin Ocak

ayında aldı�ı karar için görü�üne ba�vurdu�u Kültür Bakanlı�ı Hukuk Mü�avirli�i, belediyenin iptal

kararının hukuki gerekçesi olmadı�ını belirterek konuyla ilgili dava açılabilece�ini bildirdi.

Bakanlık konuyla ilgili bir dava açma giri�iminde bulunmamakla birlikte, Odamızca daha önce de

duyurdu�umuz gibi, Ankara Büyük�ehir Belediye Meclisi’nin 24.12.2004 tarih ve 5272 sayılı Belediye

Kanunu’nun 73. maddesine dayanarak 14.1.2005 gün ve 210 sayılı kararı ile “Ulus Tarihi Kent Merkezi

Koruma Islah �mar Planının tamamını, Tarihi Kale �çi’ni, Kalenin do�usunda yer alan bölgeye ait eski kent

dokusu koruma amaçlı imar planının kuzey bölümünü, Atıfbey 1. Etap park ve rekreasyon alanı uygulama

imar planını, �smetpa�a Mahallesini ve Roma Hamamını kapsayan alanda yürürlükteki kamu proje alanı 5,

kamu proje alanı 6, ve 1/5000 ve 1/1000 ölçekli tüm planların iptali için Ulus tarihi ve kültürel kentsel

dönü�üm ve geli�im proje alanı olu�turması kararının iptali talebi ile 14.03.2005 tarihinde dava açılmı�tı.

Söz konusu davada Ankara 9. �dare Mahkemesi 05.04.2005 tarihinde aldı�ı ara kararla, davalı Belediyeden

1/1000 ölçekli Ulus Tarihi Kent Merkezi Koruma Islah �mar Planı hakkında Ankara Kültür ve Tabiat

Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 10.11.1989 gün ve 954 sayılı kararının da içinde bulundu�u tüm bilgi ve

belgeleri içeren i�lem dosyasını istedi. Kararda ayrıca yürütmenin durdurulması kararının, dosya

tamamlandıktan ve belediyenin birinci savunması alındıktan sonra de�erlendirilece�i belirtildi. Bu süreçte

Kültür Bakanlı�ı Hukuk Mü�avirli�i’nin de konuya ili�kin görü�ü, açmı� oldu�umuz davayı güçlendirecek

bir etken olarak de�erlendirilmektedir.

ANKARA �UBE

5 HAZ�RAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜNÜ ETK�NL�KLERLE KUTLADIK

5 Haziran Dünya Çevre Günü kapsamında, Peyzaj Mimarları Odası, Çevre Mühendisleri Odası, Mimarlar

Odası Ankara �ubeleri, Çankaya Belediyesi, Do�a Derne�i ve �ubemizin ortak çalı�malarıyla birlikte üç

günlük etkinlik programı hazırlandı.

3 Haziran 2005 tarihinde Bülent Tanık’ın konu�macı olarak yer aldı�ı “Küreselle�me, Kent ve Çevre”

konulu panelle ba�layan etkinlikler 4 Haziran 2005 tarihinde 1. Derece Do�al ve Arkeolojik Sit olan Kıbrıs

Köyü Vadisi’ne yapılan açıklamalı gezi ile devam etti.

Etkinliklerin son günü, 5 Haziran 2005 Dünya Çevre Günü’nde Ankara’nın hızlı nüfus artı�ı ve plansız

kentle�menin bir sonucu olarak yeni bir çevresel sorun olarak halk ve çevre sa�lı�ını tehdit eden Mamak

Çöplü�ü ve Türkiye’de bulunan 445 ku� türünün ortalama 200 türünün ya�adı�ı Mogan Gölü olmak üzere

iki yerde etkinlik gerçekle�tirildi.

Mogan Gölü’nde önce kahvaltılı bir basın açıklaması gerçekle�tirildi. Basın açıklamasından sonra Do�a

Derne�i’nden konunun uzmanları ile teleskoplar yardımıyla Ku� Gözlem Etkinli�i gerçekle�tirildi. Göl

çevresinde Büyük�ehir Belediyesi’nce sazlıkların söküldü�ü ve kıyı düzenlemesinin yapıldı�ı alanın

incelenmesinin ardından, dünyada tek yeti�me alanının Mogan Gölü’nün kenarı oldu�u “yanardöner

çiçekleri”nin tanıtılması ile yapılan gezi sonunda etkinlik son buldu.

Çevre Günü kapsamında yapılan ikinci etkinlik Mamak Çöplü�ü’ndeydi. Mamaklıların, Ankaralıların,

meslek odaları ve derneklerin katılımıyla olu�an yakla�ık 2 bin ki�iyle Ege Mahallesi Muhtarlı�ı önünde bir

Basın Açıklaması ve yürüyü� gerçekle�tirildi. Kısa bir süre çöp araçlarının geçi�i engellendi. Basın

açıklamasında Mamak Çöplü�ü’nün kapatılması yönünde yıllardır yapılan eylemlere ve yetkililerce verilen

sözlere ra�men hala çöplü�ün kaldırılmadı�ı belirtilerek “Mamak Çöplü�ü Kapatılsın, Üstünde Çiçekler

Açsın” iste�i bir kez daha vurgulandı. 5 Haziran Dünya Çevre Günü kapsamında yapılan ortak Basın

Açıklamaları a�a�ıda yer almaktadır:

5 HAZ�RAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ BASIN AÇIKLAMASI (05.06.2005)

MOGAN SADECE �NSANLARIN DE��LD�R MOGAN KU�LARIYLA

KORUNMALIDIR

Mogan Gölü, Türkiye’nin 13 “özel çevre koruma alanı”ndan birisidir. Özel çevre koruma alanı ilan

edilmesinin en önemli sebebi, Gölün barındırdı�ı bitki ve hayvan türlerinin çe�itlili�i ile nadir ve nesli

tehlikedeki ku� türlerinin önemli üreme bölgesi olmasıdır.

Ya�ama saygı gösterilmeli

Dolayısıyla Mogan Gölü sadece bir su birikintisi de�ildir. Ba�ta pek çok ku� türü olmak üzere yüzlerce

canlının ya�am alanı ve yuvasıdır. Bu nedenle Gölde yapılan düzenlemelerde di�er canlıların ya�amlarına

saygı gösterilmelidir.

�nsanları di�er canlılardan ayıran özelli�imiz olan akıl ve dü�ünme yetene�imizi, vinç ve buldozerlerle

canlıların yuvalarını ve kendilerini yok etmek için kullanmak ba�lı ba�ına “vah�ilik” de�il de nedir?

Parkları ve yolları, yok etti�imiz ku� yuvalarının ve ölülerinin üzerine kuraca�ız; bunu da sözde ye�il alan

olu�turmak için yapaca�ız. Bu mudur canlı ve ye�il sevgisi?

Büyük�ehir Belediyesi yine bilimi ve uzmanlı�ı dı�lıyor

Mogan Gölü ve çevresi, rekreatif bir alan olarak Ankaralıların dinlenme ve e�lenme ihtiyacı için bir

olanaktır. Gölün ve çevresinin bugüne dek ihmal edilmesi, kirletilmesi ve yerle�im baskılarına maruz

kalması onaylanacak bir durum de�ildir. Ancak gölde yapılacak düzenlemelerin do�a koruma biliminin

rehberli�inde sürdürülmesi gereklidir. Buna ra�men Ankara Büyük�ehir Belediyesi ne yazık ki bu ilkeleri

görmezden gelmektedir.

Belediye ne yaptı?

Bu güne kadar Ankara Büyük�ehir Belediyesi tarafından Mogan Gölü’ndeki sazlık alanlarda yapılan

çalı�malar Sulak Alanların Korunması Yönetmeli�i’ni pek çok kez ihlal etmi�tir.

• Yönetmeli�in 6. Maddesine göre sekiz hektardan daha büyük do�al sulak alanlar doldurulamaz.

Büyük�ehir Belediyesi, 2004 yılında gölün batı kıyısında in�asına ba�ladı�ı Mogan Gölü Rekreasyon

Alanı kıyısını ta� ve betonla doldurarak 5 km uzunlu�unda bir yürüyü� yolu yaptı.

• Yönetmeli�in 10. Maddesine göre ise ku�ların kuluçka alanlarını bozmamak kaydıyla, her yıl Ekim,

Kasım ve Aralık ayları içerisinde, kara tarafından su kesimine do�ru ve bütün saz alanının %30’unu

geçmeyecek �ekilde saz kesimi yapılabilir. Koruma bölgelerinde saz ve di�er bitki türlerinin yakılması,

sazların sökülmesi ve tahrip edilmesi yasaktır. Büyük�ehir Belediyesi, 2004 bahar ve yaz aylarında

rekreasyon alanına in�a etti�i 5 kilometrelik yürüyü� yolu boyunca kıyıda yer alan sazlık alanı ve gölün

kuzey ucundaki sazları sökerek ortadan kaldırdı. Kesiminin bile yasak oldu�u bölgede sazlıklar köküyle

söküldü.

• Aynı yönetmeli�in 15. Maddesine göre Do�a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü�ü’nün uygun

görü�ü alınmadan dip taraması yapılamaz ve dip çamuru çıkarılamaz. Yine Büyük�ehir Belediyesi,

2004 bahar ve yaz aylarında saz sökümü yaptı�ı bölgelerin dip çamurunu çıkardı. 2005 yılı Nisan ve

Mayıs aylarında da bu çalı�ma aynı bölgelerde devam etti.

• Öte yandan, Mogan Gölü’nde bir kısmı yok edilen sazlık alanda AB tarafından koruma altına alınmı�

aynı zamanda Bern Sözle�mesi’ne göre de korunması gereken ku� türleri yuva kurmaktaydı. Bu

nedenle, sazlıkların yok edilmesi Türkiye’nin taraf oldu�u Bern Sözle�mesi’ne ve adaylık sürecinde

oldu�u AB Ku�ları Koruma Direktifi’ne de aykırıdır.

Ne yapılmalıdır?

• Mogan Gölü’ndeki saz kesimi, Sulak Alanların Korunması Yönetmeli�i’nin 6, 10 ve 15. maddelerine

göre yapılmalıdır. Bu çerçevede saz kesimi önceden konunun uzmanları tarafından planlanmalı ve hasat

bundan sonra yapılmalıdır. Bu plan hazırlanana kadar sazlara yapılacak benzer müdahaleler göldeki

canlı türlerinin nesli için ciddi bir tehdit olu�turmaktadır ve yasadı�ıdır.

• Gölün ekosisteminin korunması için koruma ku�aklarına uygun arazi kullanım kararları verilmeli ve

buna uyulması sıkı biçimde denetlenmelidir.

• Gölün planlanmasıyla sorumlu olan Çevre Bakanlı�ı’na ba�lı Özel Çevre Koruma Kurumu

Ba�kanlı�ı, belediyelerin uygulamalarının sürekli olarak denetlenmesi için teknik ve mali olarak

güçlendirilmeli, sorumlular siyasi kaygılarla de�il, bilimsel ve etik kaygılarla hareket etmelidir.

• Göl ve çevresi için bir yönetim planı olu�turulmalı, bu yönetim planı çerçevesinde sürekli bir izleme

de�erlendirme birimi kurulmalıdır.

• Gölün ekosistemine zarar verecek “en yüksek fıskiye” gibi fantezi projeler yerine gölün kirlenmesini

önleyici ve çevredeki yerle�im baskılarını azaltıcı projeler ya�ama geçirilmelidir.

• Ankaralılar olarak Mogan Gölü’nün ve çevresinin korunmasına yardımcı olmak bizim de

görevimizdir. O nedenle Gölün çevresine yerle�im talebinde bulunmamalı, yapılan düzenlemelerin

gölün do�al bütünlü�ünü bozmaması için sorumlu kurumları denetleme görevimizi sürekli olarak yerine

getirmeliyiz.

Belediyeyi do�aya saygıya ça�ırıyoruz

Mogan Gölü’nün çevresinin düzenlenmesi ve Ankaralıların da bu gölden dinlenme amaçlı yararlanması

önemlidir. Ancak Mogan ve sazlıkları, insanlar buraya yerle�meden önce de binlerce yıldır burada ya�ayan

ku�lar için çok daha önemlidir. Bu nedenle Büyük�ehir Belediyesi’ni, yapılacak düzenlemelerde gölün ev

sahipleri olan ku�lara bilimin rehberli�inde saygı göstermeye ça�ırıyoruz. 05.06.2005

Do�a Derne�i,

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası,

TMMOB Mimarlar Odası,

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası,

TMMOB �ehir Plancıları Odası

Y�NE B�R 5 HAZ�RAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ’NDE!

MAMAK ÇÖPLÜ�Ü’NÜ ve VER�LEN SÖZLER� UNUTMADIK!

UNUTTURMAYACA�IZ!

VER�LEN SÖZLER TUTULMADI: ÇÖPLÜK HALA KAPATILMADI ÇEVRE ve

HALK SA�LI�I HALA TEHL�KEDE!

Ba�kent Ankara, son yıllarda planlama süreçlerinden uygulamaya kadar birçok kentsel çevre sorunuyla

kar�ı kar�ıya. Bunlardan en önemlisi de yıllardır çözüm bekleyen katı atık sorunu.

Ankara’da çöpler uzun yıllar, Mamak Tuzluçayır Çöplü�ü’ne dökülmekteydi. Tuzluçayır Çöplü�ü’nün

1979 yılında kapatılmasının ardından, 1980 yılında düzensiz çöp depolamaya ba�lanan Mamak Çöp Döküm

Alanı ise hızlı nüfus artı�ı ve plansız kentle�menin bir sonucu olarak yeni bir çevresel sorun olarak halk ve

çevre sa�lı�ını tehdit etmeye devam ediyor.

Türkiye’nin, çöp ve çöplük sorununda, dünyada bir ilke imza atmı� oldu�unu hepimiz biliyoruz. 1993

yılında, �stanbul Ümraniye’de meydana gelen “çöplük patlaması”nda onlarca insanımız ya�amını yitirmi�ti.

O günden bu yana, çöp sorununun ülke genelinde çözümüne yönelik adımlar atıldı. Ancak, bu adımların

yetersiz oldu�u çok açık. 15 büyükkent belediyesinden sadece ikisinde “Düzenli Çöp Depolama Alanı”

bulunmuyor. Bunlardan biri de ne yazık ki BA�KENT ANKARA. Ankara’da, günlük 3000 ton çöpün

döküldü�ü Mamak Çöplü�ü, yarattı�ı çevre sorunu ile çevre ve halk sa�lı�ını tehdit etmeye devam ediyor.

Katı atık yönetimi tüm süreçleri ile birlikte (toplama, ta�ıma, geri kazanım, bertaraf) planlanması gereken

kamusal bir eylemdir. Bu eylem teknik, ekonomik ve toplumsal bir projedir.

Mamak Çöplü�ü’nün kapatılması yönünde, meslek odalarının, demokratik kitle örgütlerinin ve

Mamaklıların seslerini duyurmak için pek çok �ey yaptı�ı biliniyor. Ancak, sorumlu idarelerce sorunun

çözümüne yönelik bir arpa boyu yol alınmadı�ı da ortada…

Son olarak, geçti�imiz aylarda Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe gazetelere, “çöplük kalkmazsa eylem

yaparım” �eklinde demeçler verdi. Ardından Ankara Büyük�ehir Belediye Ba�kanı �.Melih Gökçek konuya

dair öteleme açıklamalar yaptı.

Evet, ÇÖPLÜK HALA KALKMADI!

Bilim ve teknoloji göz ardı edilmeye devam ediliyor.

Bakan Pepe sözünde durmadı?

Seçimler öncesi vaatler veren Melih Gökçek sözünde durmadı

Biz her yıl 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde oldu�u gibi yine buradayız, yine .“Mamak Çöplü�ü

Kapatılsın! Üstünde Çiçekler Açsın” diyoruz… Ve Buradan Bakan Pepe’ye, Ba�kan Gökçek’e, sözünde

durmayanlara, bu sorunu ve bizleri görmezden gelenlere, Ankaralıları bu utançla, Mamaklıları sa�lıksız

ko�ullarda ya�amaya mahkum edenlere sesleniyoruz:

2005 Haziran ayındayız…

Evet, Ankara’nın çöpleri hala Mamak Çöplü�ü’ne dökülmeye devam ediyor…

Evet, Mamak halkı sa�lıksız ko�ullarda ve her türlü riske ra�men ya�amak için direniyor,

Evet, Mamak Çöplü�ü hala Ba�kent’in yüzkarası,

Evet, Mamak çöplü�ü hala koku saçıyor,

Evet, Mamak çöplü�ü patlamaya hazır bomba, hala korku saçıyor,

Evet, Mamak çöplü�ünden beslenen ku�lar ve köpekler hala salgın hastalıkların habercisi

Evet, Sızıntı suları hala çevre ve halk sa�lı�ını tehdit ediyor.

Evet, Sayın Bakan: ÇÖPLÜK HALA KALKMADI!

Evet, Biz her 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde oldu�u gibi Mamak Çöplü�ü’ndeyiz….

Mamak Çöplü�ü Kapatılsın! Üstünde Çiçekler Açsın! diyoruz!

Bilimin, teknolojinin ve kamusal yararın ı�ı�ında bir an önce yapılması gerekenleri yineliyoruz:

• Yasa ve yönetmeliklere göre; atıkların depolanması ve bertarafından sorumlu ve yetkili olan Ankara

Büyük�ehir Belediyesi sorumluluklarını yerine getirmelidir. Ankara’nın çöp sorunu bütünle�ik bir katı

atık yönetimi anlayı�ıyla ele alınmalıdır.

• Sincan Çadırtepe Düzenli Depolama alanının altyapı eksiklikleri ve ek projeler bir an önce

tamamlanmalı ve Ankara’nın çöpleri artık Ba�kent’e yakı�ır �ekilde düzenli depolanmalıdır.

• Büyük�ehir Belediyesi ile ilçe belediyeleri arasındaki her türlü çeki�me ve gereksiz tartı�madan uzak,

kentteki aktarım istasyonları proje bütünlü�ü içinde ivedilikle yapılmalıdır.

• Mamak çöplü�ü’nün rehabilitasyon çalı�malarına ba�lanmalı, halk sa�lı�ını tehdit edecek her türlü

riske kar�ı önlem alınmalı, ta�ıdı�ı çevresel riskler ortadan kaldırılmalıdır.

• Mamak çöplü�ü rehabilitasyon çalı�maları tamamlana kadar, sahaya her türlü hayvan ve insan giri�ini

engelleyecek önlemler alınmalı, içeriye çe�itli noktalardan girmeyi olanaklı kılan çitler onarılmalı ve

rehabilitasyon süreci tamamlanana kadar kontrol altında tutulmalıdır. Sahadan beslenen köpeklerin ve

ku�ların yaratabilece�i ve do�rudan do�ruya halk sa�lı�ını tehdit edecek sorunlar engellenmelidir.

• Sahadaki katı atıktan belirli aralıklarla örnekler alınarak tahliller yapılmalıdır.

• Mamak çöplü�ünün bulundu�u saha e�imli oldu�undan katı atık zamanla yamaç a�a�ı hareket ederek

alan dı�ına da yayılmı�tır. Keskin e�imden do�abilecek sorunların bir an önce giderilmesi/önlenmesi

gerekmektedir. �u anda atı�ın sıkı�tırılması için çalı�an i� makinalarının ve operatörlerin güvenli�i için

de acil önlem alınması gerekmektedir.

• Yüksek kirletici özelli�e sahip olan sızıntı suları, depolanan atıklardan belirli bir süre boyunca akıntı

yönünde kontrolsüz olarak akmaktadır. Sahaya hala çöp dökümünün sürmesi ise yüksek derecede

kirletici sızıntı sularının denetimsiz biçimde cazibeyle depolama sahası yakınındaki vadiye bo�almasına

neden olmaktadır. Sızıntı suyu bölgede insan ve çevre sa�lı�ını tehdit etmektedir. Sızıntı suyu ile ilgili

bir an önce önlem alınmalıdır.

• Depolama sahasının belirli bir kısmındaki atıklar stabilize olmu� ve sıkı�tırılmı�tır. Ancak yeni

çöplerin bulundu�u kısımlardaki yükseklik içte kalan bölgelerde anaerobik bozunumun ba�layabilece�i

fikrini vermektedir. Anaerobik bozunumun kontrol altında tutulmaması hepimizin belleklerinde önemli

yer tutan Ümraniye tipi bir metan gazı patlamasına da neden olabilir.

• Düzensiz depolama alanında; bozunma, koku, sinek vb. problemler için önlem alınmalı ve çevre ve

halk sa�lı�ını tehdit eden bu durum kontrol altına alınmalıdır.

• Katı atık yönetiminin temel araçları olan nihai depolama alanları ve aktarım istasyonları gibi unsurlar

eksiksiz biçimde çalı�maya ba�ladıktan sonra da yerel yönetimlerin ve Ankara’nın çevresel konularıyla

ilgili/sorumlu olan tüm kurum ve kurulu�ların görevi bitmi� olmayacaktır. Temel araçların hazır hale

gelmesini izleyen dönemde: atıkların geri kazanımı ve atıkların en aza indirgenmesi konuları kararlı

biçimde ele alınmalıdır.

• Ankara Büyük�ehir Belediyesi’nce tüm ilçe belediyelerindeki katı atık çalı�malarının da e�güdümünü

sa�layacak, etkin bir birim olu�turulmalı ve çalı�malar konunun uzmanları tarafından yürütülmelidir.

Son olarak;

EVET OSMAN PEPE ÇÖPLÜK HALA KAPATILMADI.

EVET MEL�H GÖKÇEK ÇÖPLÜK HALA KAPATILMADI.

Bizler, a�a�ıda imzası bulunan kurulu�lar olarak; Ba�kentimize yakı�mayan bu insanlık ayıbını

unutmadı�ımızı, unutturmayaca�ımızı;

Verdi�iniz ve yerine getirmedi�iniz sözleri unutmadı�ımızı, unutturmayaca�ımızı;

Konunun takipçisi olmaya ve mesleki bilgi ve birikimlerimizi toplumun, Ankaralıların hizmetine sunmaya

devam edece�imizi bir kez daha belirtiyoruz.

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Ankara �ubesi, TMMOB Mimarlar Odası Ankara �ubesi, TMMOB �ehir Plancıları Odası

Ankara �ubesi, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ankara �ubesi, TMMOB �n�aat Mühendisleri Odası Ankara

�ubesi, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası

ANKARA �UBE

GÖNÜL TANKUT HOCAMIZI ANDIK

Sohbet Odamızın bu ayki konusu, 27 Nisan 2005 tarihinde aramızdan ayrılan mesle�imizin duayeni Gönül

Tankut anısınaydı. 01 Haziran 2005 tarihinde Mimarlar Odası Ankara �ubesi ile ortak gerçekle�tirilen

etkinlikte Baykan Günay, Ça�atay Keskinok ve Haluk Alatan konu�macı olarak yer alarak Gönül Hoca’nın

karakteri ve ki�ili�i, amaçları ve çalı�maları ile ilgili anılarını payla�tı. Gönül Tankut’un anısına düzenlenen

etkinli�e katılan ve bizlerle anılarını payla�an üyelerimize te�ekkür ediyoruz.

ANKARA �UBE

YAZ OKULLARINDA ÜLKEM�Z�N BA�ARILARI

Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi �ehir ve Bölge Planlama Bölümü Ö�retim Üyelerinden

Prof. Dr. Orhan Kuntay, Fransa’da düzenlenen yaz okuluna her yıl gönderilen ve bu çalı�malarda ba�arılı

olan �ehir planlama ö�rencilerini tanıttı�ı bir yazı gönderdi. “Sessiz, Sedasız Ba�arılar” ba�lıklı yazı

a�a�ıda bilgilerinize sunulmaktadır:

“Sessiz, Sedasız Ba�arılar

Paris’in çeperlerinde geli�tirilen be� yeni kentten batıdaki, ikiyüz bin nufuslu Cergy Pontoise kentidir. Bu

kentte her yıl, 18 ülkenin katıldı�ı bir yaz okulu düzenlenmektedir. Yeni mezun veya mezun olacak genç

Kent Plancıları, denetimim altında bu çalı�maya sekiz yıldır katılmaktadır. Ocak ayı sonlarında yaz

okulunda ele alınacak konu bildirilmektedir.

Ba�arılı, dil bilen iki ö�rencimden konu ile ilgili bir çalı�ma istemekteyim. Çalı�ma Nisan ayında

komisyona gönderilmekte ve be�enilirse ö�rencilerim yaz okuluna davet edilmektedir. Ö�rencilerim, 20

A�ustos - 20 Eylül tarihleri arasında büyük jüri önünde önce Ankara’da yaptıkları çalı�mayı

sunmaktadırlar. �kinci çalı�ma ise di�er ülkelerden gelen ö�rencilerle birlikte gruplar halinde

yapılmaktadır. Ö�rencilerim her yıl ödül alarak dönmektedirler.

Bugüne kadar katılan ö�rencilerim ve aldıkları ödüller �unlardır:

Bilge Armatlı, Çi�dem Varol, Necibe Büyükgöçmen (Mansiyon)

Ay�e Tekel (2. Ödül)

Mustafa Gönen (1. Ödül)

Kıvanç Ertugay (Mansiyon)

Menek�e Ta�tan

Meral Lale

Emre Murat Öktem (3. Ödül)

Okan Can

Sibel Yıldırım (2. Ödül)

Özgül Acar (2. Ödül)

Mehtap Demirci (Mansiyon)

Üniversitemizden hiçbir yardım alınmadan yapılan bu ba�arıları kutluyorum. Sessiz, sedasız ülkemizi

ba�arıyla temsil etmelerinden dolayı mutluluk duyuyorum. Bu yıl 24 ülkeden 40 katılımcının olaca�ı Cergy

Pontoise Yaz Okulu’na ülkemizi temsilen Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi �ehir ve

Bölge Planlama Bölüm �kincisi Ela Ataç katılacaktır. Ülkemizi ba�arıyla temsil edece�ine inanıyor,

ba�arılar diliyoruz.”

ANKARA �UBE

��YER� TEMS�LC�LER� TOPLANTILARI YAPILDI

�ubemiz III. Dönem Yönetim Kurulu çalı�malarının aktarıldı�ı ve kurumlarda çalı�an üyelerimizin

sorunlarının görü�üldü�ü ��yeri Temsilcileri Toplantıları 06 Haziran 2005 ve 13 Haziran 2005 tarihlerinde,

�ubemizde, Yönetim Kurulu Üyelerinin katılımıyla gerçekle�tirildi.

Toplantılara, Kalkınma Bankası ��yeri Temsilcisi Mahmut Turan; B.�.B TAU Genel Müdürlü�ü ��yeri

Temsilcisi Ay�egül Dinç; B.�.B Afet ��leri Genel Müdürlü�ü ��yeri Temsilcisi Binali Tercan, Medine Tuna;

DS� ��yeri Temsilcisi Kemal Seyrek; Yenimahalle Belediyesi ��yeri Temsilcisi Gülsüm Karaka� ve Gölba�ı

Belediyesi ��yeri Temsilcisi Elif Özkan katıldılar.

ANKARA �UBE

ZONGULDAK TEMS�LC�L���’NDEN DERE YATA�I UYARISI

Zonguldak �l Temsilcimiz M. Yesari Sezgin, Acılık Deresi yata�ının limanın yo�un kullanılan bölgesine

alınması projesi ile ilgili olarak, söz konusu projenin sorunlara yol açabilece�i konusunda Nisan ayında

yaptı�ı açıklamanın ardından ikinci uyarıda bulundu.

Yapılan açıklamada, derenin liman içinde ba�ka bir alana alınmasının ba�ka sorunları beraberinde

getirece�inden liman dı�ında bir alanın seçilmesi gereklili�i vurgulandı.

ANKARA �UBE

�UBE GÜNCES�

07 Mayıs 2005: �yi Uygulamalar Komisyon toplantısının ikincisi, Gülten Kubin, Bu�ra Gökçe, E.Serdar

Karaduman, �ennur Aldemir ve Sibel Küçük’ün katılımıyla gerçekle�tirildi.

09 Mayıs 2005: Hocamız Gönül Tankut’u anma törenine �ube Yönetim Kurulu üyelerinden E.Serdar

Karaduman, �ennur Aldemir ve A.Cenap Yolo�lu katılım sa�ladı.

11 Mayıs 2005: Ulus paneline yönelik hazırlıkların konu�uldu�u toplantıya E. Serdar Karaduman katıldı.

12 Mayıs 2005: Do�a Derne�i’nde, Ankara Büyük�ehir Belediyesince gerçekle�tirilen Mogan Gölü

çevresindeki rekreasyon çalı�malarına ili�kin de�erlendirmelerin yapıldı�ı toplantıya Sibel Küçük katıldı.

13 Mayıs 2005: Mogan ve Eymir Gölleri Havzasına Yönetim Projesi ve Yönetim Planı olu�turulması için

Özel Çevre Koruma Kurumu’nda Sivil Toplum Örgütleri, Dernekler ve Meslek Odalarının katılımıyla

gerçekle�en toplantıya Eser Atak ve Sibel Küçük katıldı.

13 Mayıs 2005: Ankaram Platformu’nun �n�aat Mühendisleri Odası’nda gerçekle�tirilen toplantısına Eser

Atak, S.Zafer �ahin ve Sibel Küçük katıldı. Komisyon çalı�malarının de�erlendirildi�i toplantıda 3 aylık

süre için Sekreteryalı�ın �ubemiz tarafından yürütülmesi kararı verildi.

17 Mayıs 2005: Ankaram Platformunca 100. Yıl Kültür Merkezi’nde gerçekle�tirilen Ulus Paneli’ne

katılım sa�lanarak Odamız görü�leri dile getirildi.

18 Mayıs 2005: 5 Haziran Dünya Çevre Günü Etkinlikleri kapsamında etkinlik takvimin hazırlandı�ı

toplantıya Eser Atak ve Sibel Küçük katıldı.

18 Mayıs 2005: Ankara �l Koordinasyon Kurulu toplantısına Sibel Küçük katıldı.

18 Mayıs 2005: 5 Haziran Dünya Çevre Günü etkinlik takvimin hazırlandı�ı toplantıya Eser Atak ve Sibel

Küçük katıldı.

22 Mayıs 2005: 5 Haziran Dünya Çevre Günü Etkinlikleri hazırlık sekreteryasının II. Toplantısı Çankaya

Belediyesi, Çevre Müh. Odası ve Peyzaj Mimarları Odası temsilcilerinin katıldı�ı toplantı �ubemizde

gerçekle�tirildi.

01 Haziran 2005: Mimarlar Odası ile ortak olarak Gönül Tankut Anma Etkinli�i gerçekle�tirildi.

05 Haziran 2005: Dünya Çevre Günü kapsamında “Mogan Gölünde basın açıklaması ve Gezi

gerçekle�tirildi.

08 Haziran 2005: Mekansal Geli�im Derne�i’nden Prof. Dr. Eyüp G. ��bir, Dr. Demet Erol ve Bekir Ali

Demirel’in Odamıza tanı�ma ziyaretinde bulundular.

13 Haziran 2005: �ube Yönetim Kurulu Üyelerinin katılımıyla ��yeri Temsilcileri Toplantısı

gerçekle�tirildi.

ANKARA �UBE

BASINDA �UBE

07 Mayıs 2005: Evrensel Gazetesi Ankaram Platformu’nca Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu

kararına açılan davaya yer verdi.

09 Mayıs 2005: Hürriyet Gazetesi Ankara sayfası Ankaram Platformu’nca Kültür ve Tabiat Varlıkları

Koruma Kurulu kararına açılan davaya yer verdi.

20 Mayıs 2005: Gazete Ankara, Ankara Büyük�ehir Belediyesi’nden �ubemizce istenilen Kasım ayı

kararları ve sonrasında ya�anılan süreci özetleyen “Parayı ver, bilgiyi al” ba�lıklı habere yer verdi.

18 Mayıs 2005: Ankaram Platformu’nca gerçekle�tirilen “Ulus Paneli”ne Sabah ve Hürriyet Ankara

sayfaları “Ulus’a da Armada” ve “Ulus’ta acı itiraf” ba�lıklarıyla yer verdi.

20 Mayıs 2005: Gazete Ankara “Ulus’ta hala umut var”ba�lı�ı ile Ankaram Platformu’nca gerçekle�tirilen

“Ulus Paneli”ne yer verdi.

04 Haziran 2005: Birgün Gazetesi “Kentler, bellekleriyle var olur” ba�lı�ıyla E. Serdar Karaduman’ın

Ulus’ta ya�anan süreci de�erlendirdi�i yazısına yer verdi.

06 Haziran 2005: Evrensel, Birgün, Sabah, Hürriyet ve Milliyet gazeteleri 5 haziran dünya Çevre Günü

kapsamında gerçekle�tirilen etkinliklere, “Çevreciler Eylemde”; “Çevrecilerden çifte tepki”; “Mogan

Gölündeki ku�lara özgürlük”; “Mamaklılardan ‘çöplük istemiyoruz’ eylemi”; “Çevre günü’nü çöplükte

geçirdiler”; “Mogan’ın sazlıklarını AB bile koruyamadı” ba�lıklarıyla yer verdi.

07 Haziran 2005: Birgün Gazetesi “Uzmanlar Mogan için ça�rı yaptı”ba�lı�ı ile yapılan basın

açıklamasına yer verdi.

10 Haziran 2005: Ancyra ve Gazete Ankara 5 Haziran Çevre Günü etkinlikleri kapsamında yapılan

“Mogan Gölü Ku�larıyla Korunmalıdır” ba�lıklı basın açıklamasına yer verdi.

KONYA �UBES�

DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ ETK�NL���

Konya �l Çevre Müdürlü�ü ve Selçuklu Belediyesi’nin sekreteryasını yürüttü�ü Dünya Çevre Günü

Etkinlikleri çerçevesinde düzenlenen yürüyü�e katıldık. Yürüyü� sonrası yapılan toplantıda; sürdürülebilir

kentsel geli�menin sa�lanabilmesi için, gelecek nesillere bırakabilece�imiz ya�anabilir bir dünya için

hepimize dü�en görevler ve yapılması gerekenler hakkında görü�lerimizi sunduk.

Özellikle, do�al kaynakların tüketilmemesi konusunda, Bey�ehir Gölü ve Tuz Gölü hakkındaki

kaygılarımızı belirtti�imiz toplantıda; Bey�ehir Gölü’nün tamamen sulama amaçlı kullanılması gerekti�ini,

göl kotunun yükseltilmesi gerekti�ini ve göl çevresindeki ekolojiyi ancak bu �ekilde kurtarıp

koruyabilece�imizi dile getirerek, Tuz Gölü etrafındaki kanalizasyon ve arıtma konusundaki kaygısızlı�a

artık dur demek gerekti�ini ve eksikliklerin de biran önce giderilmesi gerekti�ini belirttik.

KONYA �UBES�

KONYA ESTET�K KURULU TOPLANTILARINA KATILDIK

Konya Büyük�ehir Belediyesi Estetik Kurulu’nun düzenlemi� oldu�u toplantıya �ubemiz adına Fatih

Yılmaz katılmı�tır.

Estetik Kurulu, Konya Büyük�ehir Belediyesi �ehir Esteti�i Reklam Tanıtım ve Tabela Yönetmeli�i’ne

göre te�ekkül etmi�tir. Üyeleri, Meclis Üyeleri arasından Meclisce seçilecek ve biri ba�kan olmak üzere üç

üye, Genel Sekreter veya Yardımcısı, Büyük�ehir Belediyesinden bir Mimar, bir �ehir Plancısı, bir Peyzaj

Mimarı, Çevre Koruma Daire Ba�kanı veya görevlendirece�i bir temsilci, Fen ��leri Daire Ba�kanı veya

görevlendirece�i bir temsilci, Zabıta Müdürü veya görevlendirece�i bir temsilci, �lçe Belediyelerinden birer

Mimar veya Mühendis ile Mimarlar Odası Ba�kanı veya görevlendirece�i bir temsilci ile �ehir Plancıları

Odası Ba�kanı veya görevlendirece�i bir temsilciden olu�maktadır.

Estetik Kurul; �ehir Esteti�i Reklam Tanıtım ve Tabela Yönetmeli�inde tarif edilen tanıtım elemanları ile

�ehircili�in geli�mesine veya esteti�ine yönelik kent mobilyalarının tip, �ekil ve niteliklerinin belirlenmesi,

düzenlenmesi ve bunların yapımı a�amasında görü� bildirmektedir.

Kurulun bugüne kadar yaptı�ı çalı�malar �u �ekildedir;

- �stanbul ve Ankara yollarının görsel kirlilik yaratan tabelalardan temizlenmesi,

- 5216 sayılı yasa çerçevesinde �ehir Esteti�i Reklam Tanıtım ve Tabela Yönetmeli�inin yeniden

düzenlenmesi,

- Belediyenin bakım ve sorumlulu�unda bulunan ana caddelerde görsel kirlilik yaratan unsurların tespit

edilerek sorunların çözümünün takibi amacıyla komisyon tarafından ilgili birimlere gönderilmesi.

Kurulun Yapımına Ba�ladı�ı ve Devam Eden ��leri ise �u �ekildedir;

- �ehir merkezinde görüntü kirlili�inin önlenmesi amacıyla, Mevlana-Alaaddin-Form-Anıt

güzergahının pilot bölge olarak seçilmesi ve bu alanda görüntü kirlili�i yaratan kaynakların �ehir

Esteti�i Reklam Tanıtım ve Tabela Yönetmeli�i çerçevesinde ortadan kaldırılması hususunda gerekli

çalı�maların yapılması için prensip kararı alınmı�tır.

- Kentsel Tasarım Bürosunun Kurulması i�lemlerinin hızlandırılması için karar alınmı�; bu karar

çerçevesinde gerekli çalı�malara ba�lanmı� ve çalı�malar devam etmektedir.

- Alaaddin Tepesi ve çevresinin tarihi özelli�ini bozmadan, kültürümüze saygılı, gelecek nesillere örnek

olacak �ekilde düzenlenmesine karar verilmi�tir.

- Karaman, Adana, Bey�ehir, Seydi�ehir ve Aksaray Yolların kirlilik yaratan tabelalardan temizlenmesi

için çalı�malara ba�lanmı�, izinsiz ve �ehir Esteti�i Reklam Tanıtım ve Tabela Yönetmeli�ine aykırı

olarak dikilen tabelalar tespit edilerek gerekli uyarılar yapılmı�; 1 ay içerisinde kirlilik yaratan ve

kaldırılmayan tabelaların kaldırılmasına karar verilmi�tir.

- �ehrin çe�itli noktalarındaki görsel kirlilik yaratan bilboardların yeniden tanziminin yapılmasına karar

verilmi�tir.

- Mevlana Kültür Merkezinin çevresinde bulunan konut alanlarının, Kültür Merkezi ile Mevlana Müzesi

arasında yayaların rahat kullanabilece�i ve içerisinde ticari, kültürel ve sosyal aktivitelerin

yapılabilece�i bir aks düzenlenmesi için çalı�ma yapılmasına karar verilerek, bu çalı�manın ilk adımı

olarak imar komisyonu ile ortak çalı�ma yapılmı� ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı meclisce

onaylanmı�tır.

Büyük�ehir Belediyesi tarafından, mevcut konut stoklarının iyile�tirilmesi, malzemelerin denetlenmesi,

uygulamanın daha verimli hele getirilmesi, kaçak yapıla�ma ile mücadele, site ve apartmanlara ait mevcut

kuyuların durumlarının ve zemin haritalarının incelenmesi gibi konularda koordinasyon amacı ile kurulan

Kent Koordinasyon Kurulu toplantısına �ubemiz adına Ali Uçar katılmı�tır.

Toplantıda alınan kararlar, uygulamasına ba�lanan ve uygulaması devam eden çalı�malar �u �ekildedir;

- �ehrimizdeki imar çalı�malarının daha düzenli, uyumlu ve büyük�ehir belediye sınırları içerisinde

ilçeler arası birlik ve bütünlü�ü sa�lamak, problemlerin çözümünde ortak kararlar üretmek amacı ile

Büyük�ehir �mar ��leri Daire Ba�kanlı�ının �lçe �mar Birim Amirlerinin Kent Koordinasyon Kurulu

Ba�kanlı�ında asgari her ay toplanması,

- Devam eden in�aatların daha sa�lıklı ve sistemli yapıla�ması, fenni mesullerin ve in�aatların

denetlenmesi amacıyla; yerinde sondajlama �eklinde gerekli mevzuat, malzeme, uygulama ve belge

yönüyle denetleme yapılması, ilgili Meslek Odalarının bu konuya destek vermesinin sa�lanması,

- Yeni yapılan in�aatların daha sa�lıklı ve güvenli olmasını sa�lamak amacı ile hazır beton kullanımının

te�vik edilmesi, yerinde elle hazırlanarak dökülen beton ile yapılan in�aatlarda ise her katın 200

m²’sinde bir ‘Karot Numunesi’ alınması, numune sonucu alınmadan bir üst imalatına geçilmemesinin

ilgili Belediyelerce sa�lanması,

- Kötü i�çili�in, emniyet, ekonomi ve estetik yönünden ciddi sakıncalar meydana getirdi�i gerçe�inden

hareketle, in�aatlarda ‘Ustalık Belgesi’ bulunan elemanların çalı�tırılmasının gerçekle�tirilmesi ve bu

konuda devam eden kurslara destek verilmesi, 01.01.2006 tarihinden itibaren in�atlarda sertifikalı usta

mecburiyetinin getirilmesi,

- Kent hayatında, kent vizyonunun ve hem�ehrilik bilincinin gerçekle�tirilmesi, kentin hak ve

hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, sosyal yardımla�ma ve dayanı�ma,

saydamlık, hesap sorma ve hesap verme, katılım ve yerinden yönetim ilkelerini hayata geçirmeyi ve

buna benzer çalı�maları gerçekle�tirecek ‘Kent Konseyi’nin kurulması,

- Apartman ve sitelerde, insanların içme ve kullanma suyu için açılan kuyuların �ehrin ve insanların

gelece�ini etkiledi�i, gayri sıhhi kuyuların bulundu�u görüldü�ünden söz konusu kuyuların

kapatılmasına karar verilmi�tir.

BURSA �UBES�

SA�LIKLI �EH�RLER PROJES� B�LG�LEND�RME TOPLANTISI DÜZENLEND�

Dünya Sa�lık Örgütü Sa�lıklı �ehirler A�ı Toplantısının 21-24 Eylül tarihleri arasında Bursa’da

düzenlenece�inden hareketle toplantı öncesi üyelerimize ve Uluda� Üniversitesi ile Bursa Akademik

Odalar Birli�i bünyesindeki odalara yönelik Sa�lıklı �ehirler Projesi ve Sa�lıklı Kentler Birli�i süreçlerine

ili�kin bilgilendirme toplantısı düzenlenmi�tir.

12.05.2005 tarihinde BUS�AD Toplantı Salonunda düzenlenen toplantıda proje koordinatörü Nalan Fidan

tarafından sunu� yapılmı� 21-24 Eylül’de Bursa’da düzenlenecek toplantı ba�lı�ının “Sa�lıklı �ehir

Planlaması” oldu�una de�inilerek Avrupa kentlerinden örnekler verilmi�tir.

BURSA �UBES�

KENT KONSEY�NDE BURSA �UBE OLARAK SUNU� YAPILDI

Kent Konseyi gündemi çerçevesinde �ehir Plancıları Odası Bursa �ube Ba�kanımız Esin Mıhçı kentin

öncelikli sorunlarından biri olan ula�ım ve ula�ım stratejileri, kaçak yapıla�ma ve kente kar�ı i�lenen suçlar

üzerine 3 ayrı konuda kent konseyinde sunu� yapmı�tır.

BURSA �UBES�

BURSA �.K.K. OLARAK YEREL YÖNET�MLER�N B�R YILI DE�ERLEND�R�LD�

Bursa �l Koordinasyon Kurulu olarak Bursa Büyük�ehir Belediyesinin bir yıllık çalı�malarının

de�erlendirildi�i bir basın bülteni hazırlanarak kamuoyuna sunuldu.

Yerel Yönetim anlayı�ının de�erlendirildi�i basın bülteninde; katılımcı, demokratik, müzakereci, �effaf

yönetim anlayı�ının tersine meslek örgütlerinin görü�lerini yansıtmayan antidemokratik yakla�ımların

hakim oldu�u belirtilerek Planlama, Ula�ım, Merinos, Santral Garaj ve Kültürpark gibi kentin önemli

projeleri ile Belediyedeki i�ten çıkarmalara de�inildi.

BURSA �UBES�

BURSA BÜYÜK�EH�R BELED�YE BA�KANI �UBEM�Z� Z�YARET ETT�

13.05.2005 tarihinde Bursa Büyük�ehir Belediye Ba�kanı Hikmet �ahin Bursa �ubemizi ziyaret etmi�tir.

Belediye Ba�kanının ziyaretinde 1/100.000 ölçekli Bursa 2020 Çevre Düzeni Planı, 1/25.000 ölçekli

planlar, kent içi ana ula�ım kararları ve kent bütünü çerçevesinde planlama çalı�maları hakkında görü� ve

önerilerimiz sunulmu�tur.

BURSA �UBES�

1/25.000 ÜST ÖLÇEKL� PLANLAR DE�ERLEND�RME TOPLANTISINDA ÖNER�LER�M�Z SUNULDU

Kentimizin üst ölçekli planları 1/25.000 ölçekli nazım planlar adıyla Büyük�ehir Belediyesi’nce ihale

edilmi� ve hazırlık a�amasındadır. Bu kapsamda Bursa Büyük�ehir Belediyesi tarafından 25 Mayıs 2005

tarihinde üst ölçekli 1/25.000 planları de�erlendirme toplantısı düzenlenerek il bütününde yer alan ilçe ve

ilk kademe belediyeleri ile meslek odası ve sivil toplum örgütlerinin görü�leri alınmı�tır. �ehir Plancıları

Odası Bursa �ubesi olarak toplantıya katılım sa�lanmı� ve do�rudan odamızın yetki alanında bulunan

planlama çalı�malarına yönelik �ubemiz önerileri sunulmu�tur.

Bu çerçevede Bursa �ube olarak:

Planın katılımcı bir boyutta yürütülmesi, 1/25.000 plan yapım ve çalı�ma yönteminin belirlenmesi,

1/100.000 ölçekli Bursa 2020 Çevre Düzeni Planı ana kararları do�rultusunda koruma kullanma

dengeleri göz önünde bulundurularak yürütülmesi gereklili�ine de�inildi. Ayrıca metropoliten plan üst

kurulu kurulması ve planın bu kurul tarafından yürütülmesi ve denetlenmesi önerildi.

�STANBUL �UBES�

AÇIK BÜFE KAHVALTI

29 Mayıs 2005 Pazar günü, �stanbul Teknik Üniversitesi, Ta�kı�la Binası yanındaki Park Mühendishane’de

üyelerimiz, aileleri ve arkada�ları ile açık büfe kahvaltıda bulu�tuk.

Yakla�ık 100 ki�inin katıldı�ı kahvaltıda üyelerimiz birbiri ile görü�me fırsatı bulurken; aileleri, çocukları

ve arkada�larıyla güzel bir Pazar sabahı geçirdiler.

�STANBUL �UBES�

“B�T�RME 2005” YARI�MASI

Bilindi�i gibi, TMMOB �ehir Plancıları Odası �stanbul �ubesi, 8 Kasım 2004 tarihinde ilk duyurusunun

28. Dünya �ehircilik Günü’nde yapıldı�ı “Bitirme 2005” yarı�masını düzenlemektedir.

2004-2005 ö�retim yılı, I. ve II. E�itim dönemlerinde son sınıf �ehir ve Bölge Planlama Bölümü

ö�rencilerinin çalı�tıkları Bitirme Tezi/Projesi, Diploma/ Bitirme Projeleri ile katıldıkları ve son ba�vuru

tarihinin 24 Haziran 2005 oldu�u yarı�manın, Asli, Yedek ve Danı�man Jüri Üyeleri ilk toplantılarını 18

Mayıs 2005 tarihinde, TMMOB �ehir Plancıları Odası �stanbul �ubesi’nde gerçekle�tirdi.

Toplantıya;

Danı�man Jüri Üyeleri

Erdem ERBA�, MSGSÜ

U�ur �NAN, �BB Planlama ve �mar Daire Ba�kanlı�ı �ehir Planlama Müdürü

Berna Keskin, �TÜ

Sırma TURGUT, YTÜ

Hülya YAKAR, YTÜ

Asli Jüri Üyeleri

Zekai AKAY

Erhan DEM�RD�ZEN

Neslihan PALAO�LU

Atakan GÜL

Raportör Yardımcısı

Esra Çibarlı

Sekretarya

Demet Ersoy katılmı�tır.

Yapılan bu ilk toplantıda yarı�maya katılanların soruları cevaplandırılarak, daha sonra yapılması gereken

çalı�malar belirlenmi�tir. Özellikle, katılan projelerin sergi süresi, sergi yeri ve biçimleri tartı�ılmı�tır.

28 Haziran 2005 tarihinde jürinin de�erlendirme yapmak üzere toplanmasına, jüri ba�kanının ve

de�erlendirme kriterlerinin bu toplantıda saptanmasına karar verilmi�tir.

“Bitirme 2005” yarı�ma toplantıları ve sonuçları hakkında gelecek sayılarda bilgilendirmeler yapılmaya

devam edecektir.

�STANBUL �UBES�

TÜRK�YE ULUSAL PLANLAMA OKULLARI B�RL��� (TUPOB) TOPLANTISI-1: YILDIZ TEKN�K ÜN�VERS�TES� BULU�MASI

TUPOB Toplantısı - 1, 30 Haziran -1 Temmuz 2005 tarihinde YTÜ’de gerçekle�ecektir. Dönem

koordinatörlü�ünü Yıldız Teknik Üniversitesi �ehir ve Bölge Planlama Bölümü’nün ve dönem

sekreteryasını TMMOB �ehir Plancıları Odası �stanbul �ubesi’nin üstlenmi� oldu�u TUPOB’un bu

toplantısında �ehir ve Bölge Planlama Bölümlerinin vizyon, misyon ve akademik profilleri ile birlikte

potansiyeller ve sorunlar üzerine sunum ve tartı�malar gerçekle�tirilecektir. Bir sonraki toplantı gündemi ve

çalı�ma yöntemi de toplantı sırasında belirlenecektir.

�STANBUL �UBES�

RADYO PROGRAMLARI

2 Haziran 2005 Per�embe günü Yön FM 96.6’da Politeknik Programı Dr. Hülya Yakar tarafından

yapılmı�tır.

“Planlamada Katılım” konulu programa ÇEKÜL Vakfında gönüllü olarak çalı�an �ehir plancısı �lkay Baliç,

�nsan Yerle�imleri Derne�i gönüllü çalı�anı MSGSÜ �ehir ve Bölge Planlama Bölümü ö�rencisi Evrim

Çoksöyler ve TMMOB �ehir Plancıları Odası �stanbul �ubesi II. Ba�kanı Pınar Özden katılmı�lardır.

�STANBUL �UBES�

AB-GATTS “H�ZMETLER�N DOLA�IMI VE �EH�R PLANCILARININ GELECE��” PANEL�

25 Haziran 2005 Cumartesi günü �stanbul Ortaköy Princess Otel’de mesle�imizin gelece�ini etkileyecek

olan AB-GATTS “Hizmetlerin Dola�ımı ve �ehir Plancılarının Gelece�i” konulu panel, konu ile ilgili

çalı�an, akademisyen, kamu ve özel sektör çalı�anlarının katılımıyla düzenlenmektedir.

Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi ve dökümanlar www.spoist.org internet adresimizden takip edilebilir.

�STANBUL �UBES�

KENT KONSEY� TOPLANTISI

Kent Konseyi aylık ola�an toplantısı 25 Mayıs 2005 tarihinde saat 14.00’da Kadıköy Belediyesi Brifing

Salonu’nda yapılmı�tır. Toplantıya odamız adına Kent Konseyi üyesi �lknur Karaka� katılmı�tır.

Toplantının gündemini;

- Ticaret Merkezi olarak planlanan Haydarpa�a Garı ve çevresi,

- Kadıköy Mendire�i’ne dikilmesi dü�ünülen Fatih Sultan Mehmet heykeli

olu�turmu�tur.

Haydarpa�a Garı Çevresi Ticaret Merkezi Projesi ile ilgili olarak daha önce 16.05.2005 tarihinde

ola�anüstü bir toplantı yapılmı� ve ortak bir hareket saptanması kararı alınmı�tır.

Ticaret Merkezi Projesi 21.Eylül.2004 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlü�e giren 5234 sayılı

Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde De�i�iklik Yapılmasına Dair Kanun’un Geçici 5.

maddesi ile gündeme gelmi�tir. Bu kanun maddesi;

“GEÇ�C� MADDE 5. - Mülkiyeti Hazineye ait �stanbul �li, Üsküdar �lçesi, Selimiye ve �hsaniye

mahallelerinde bulunan ve Haydarpa�a Limanı olarak kullanılan ta�ınmazları, üzerindeki muhdesatı ile

birlikte ödenmi� sermayesine ilave edilmek üzere, Ula�tırma Bakanlı�ının ilgili kurulu�u olan Türkiye

Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ��letmesi Genel Müdürlü�üne bedelsiz olarak devretmeye Maliye

Bakanı yetkilidir.

Bu ta�ınmaz mallarla ilgili olarak imar mevzuatındaki kısıtlamalar ile plân ve parselasyon

i�lemlerindeki askı, ilân ve itirazlara dair sürelere ili�kin hükümlere tâbi olmaksızın, her ölçekteki imar

plânını yapmaya, yaptırmaya, de�i�tirmeye, re’sen onaylamaya ve her türlü ruhsatı vermeye

Bayındırlık ve �skân Bakanlı�ı yetkilidir. Plân hazırlama ve onaylama i�lemleri Bayındırlık ve �skân

Bakanlı�ının uygun görülen birimince, ruhsat ve plân uygulama i�lemleri ise Bayındırlık ve �skân

Bakanlı�ı il te�kilatınca yerine getirilir. Kesinle�en plânlar ilgili belediyelere tebli� edilir. Bu plânların

uygulanması zorunludur.

Bu maddenin birinci fıkrasının uygulanmasına ili�kin usul ve esasları belirlemeye Maliye ve Ula�tırma

Bakanlıkları, ikinci fıkrasının uygulanmasına ili�kin usul ve esasları belirlemeye ise Bayındırlık ve

�skân Bakanlı�ı yetkilidir.”

�eklindedir.

Kanun maddesinde bahsedilen kısım Üsküdar �lçe sınırları içinde kalmakta olup Kadıköy sınırları içinde

kalan kısım bu kanun kapsamı dı�ındadır.

Konsey bu konu ile ilgili olarak Planlama, Çevre ve Tarih Komisyonlarında yer alan ki�ilerden olu�an bir

alt çalı�ma komisyonu olu�turularak konunun bu komisyona havale edilmesi kararını almı�tır.

Odamız Planlama ve Çevre komisyonlarının üyesi olarak komisyonun içinde yer almaktadır.

Çalı�ma komisyonu ilk toplantısını kent konseyi toplantısının ardından gerçekle�tirmi� ve öncelikle eldeki

tüm verilerin bir araya getirilerek daha fazla bilgi edinme ve altlık olu�turulması kararı almı�tır.

�STANBUL �UBES�

AFET VE KR�Z YÖNET�M� KOM�SYON TOPLANTISI

Afet ve kriz yönetimi komisyon toplantısı, 17.05.2005 tarihinde saat 17.00’da Kadıköy Kaymakamlık

binasında yapılmı�tır. Toplantıya Odamız adına üyemiz �lknur Karaka� katılmı�tır.

Komisyon yönetim kurulu seçimi sonucunda,

Kolayla�tırıcı ve yönetici: I. Zeki Karadeniz, II. Latif Adalı

Sekreterya: Aytül Karaosmano�lu

Raportör: Füsun Balio�lu, Meral Demirkan

seçilmi�tir.

Bir sonraki toplantının, 23 Mayıs 2005 Pazartesi saat 18.00’de Ata�ehir Afet Yönetim Merkezi’nde

yapılması, sonraki toplantının 15 Haziran 2005 tarihinde saat 17.00’de yapılması, rutin toplantıların ise her

ayın 3. Çar�amba günü yapılması kararla�tırılmı�tır.

23 Mayıs 2005 tarihli toplantı gündemi a�a�ıdaki gibi belirlenmi�tir.

- Eldeki veriler do�rultusunda görsel sunumlar yapılması (deneyimler, çalı�malar vb.)

- Kadıköy Belediyesi’nden Çevre Müdürü �ule Yardım’ın belediye çalı�ma ve tecrübelerini aktarması

- Moda gönüllülerinin çalı�malarını aktarmaları

- Arama kurtarma çalı�maları ile ilgili olarak Atilla Ula�’ın (AKUT kurucularından) bilgilendirme

yapması

- Yapı Denetimcileri Derne�i ve �n�aat Mühendisleri Odasının sunumlarını yapması

- Di�er gündem önerileri

�STANBUL �UBES�

“1/5.000 ÖLÇEKL� KADIKÖY MERKEZ �LE E-5(D-100) OTOYOLU ARA BÖLGES� NAZIM �MAR PLANI” PLAN �NCELEME KOM�SYONU RAPORU

�stanbul Büyük�ehir Belediyesi Planlama ve �mar Daire Ba�kanlı�ı, �ehir Planlama Müdürlü�ünce

hazırlanarak, 18.02.2005 tarih ve 381 sayılı �stanbul Büyük�ehir Belediyesi Meclisince tadilen, 09.03.2005

tarihinde �stanbul Büyük�ehir Belediye Ba�kanınca aynen onaylanan ve 18.04.2005 tarihinde askıya

çıkarılan 1/5.000 ölçekli KADIKÖY MERKEZ �LE E-5 (D-100) OTOYOLU ARA BÖLGES� NAZIM

�MAR PLANI’na ili�kin odamızda kurulan plan inceleme komisyonumuz a�a�ıdaki hususlara ili�kin

düzeltmelerin yapılması gerekti�ini saptamı�tır.

A) Plan Raporu incelendi�inde,

1. Meclis kararı incelendi�inde plan raporunun eki olan fonksiyon alanlarının da�ılımı tablosunda

gösterilen; park ve dinlenme alanlarının 173.8 ha oldu�u ve planlama alanının nüfusunun ise 470 ki�i

oldu�u belirtilmektedir. Bu durumda ki�i ba�ına sadece 3.7m² aktif ye�il alan dü�mektedir. Bu oran

�mar Mevzuatı’nda belirlenen oranın çok altında bir orandır. Bunun da ötesinde Planın onanması

a�amasında Belediye Meclisi tarafından eski planlarda ye�il alan olarak görünen yerlerin Yüksek

Yo�unluklu Konut Alanı, Ticaret+Konut Alanı gibi çe�itli kullanımlara ayrıldı�ı görülmektedir. Bu da

planlanan nüfusun artmasına ve zaten çok dü�ük olan donatı miktarının daha da dü�mesine neden

olmaktadır.

B) Plan Notları incelendi�inde,

1. Plan tekni�i açısından 1/5.000 ölçekli planlarda: TAKS, KAKS, Hmax gibi uygulama hükümlerinin

yer alması ba�ta imar mevzuatı olmak üzere, yasa yönetmelik ve plan tekni�ine aykırıdır. Bu tür

uygulamalar mevzuattaki 1/1.000 ölçekli Uygulama �mar Planlarının ne i�e yaradı�ının sorgulanmasına

neden olmaktadır. Benzer �ekilde Plan Notları’nın Genel Hükümler ba�lı�ı altındaki 6. maddesi

Uygulama �mar Planları’nda kullanılması gereken bir plan notu iken bu planın hükümleri arasına

girmi�tir. Bu da hatalı planlama yakla�ımının bir di�er göstergesidir.

2. 12. madde ile Konut ve Ticaret Alanları’ndaki otopark ihtiyacı plan kararlarının yönlendiricili�inde

çözülmemektedir. Bu durum gerek otopark yönetmeli�i gerekse planlama ilke ve esaslarına aykırıdır.

Bu talebin Plan ile belirlenip kar�ılanması gerekirken giri�imcilerin talebine göre �ekillenmesinin önü

açılmaktadır.

3. 13. madde ile de yine planlarla nüfusun ihtiyaçları ve plan kararlarının gerektirdi�i donatılar olan

kre� ve ö�renci yurtlarının yer seçimi giri�imci ve yatırımcıların insafına bırakılmı�, plan kararları ile

belirlenen fonksiyon da�ılımının yatırımcılar eliyle de�i�tirilmesinin önü açılmı�tır.

4. 14. madde ile özel ilkö�retim ve özel ortaö�retim alanlarının belirlenmesinde ilgilisinin talebi ve

yönetmelik �artlarına uygunluk aranmaktadır. Oysa 20. madde bu kurumların aynı parselde

yapılabilmesinin önünü açarken yönetmelik hükümlerine atıfta bulunmamaktadır. Bu durumda aynı

parsel üzerinde hem özel ilkokul, hem özel temel e�itim, hem de özel ortaö�retim tesisi yer

alabilecektir. Bir parsele, getirilmesi gereken yük miktarının üç katı yük getirmenin önü açılmaktadır.

5. 19. maddede Dere Koruma Alanları ile ilgili kurum görü�lerinin 1/1.000 ölçekli Uygulama �mar

Planı a�amasında alınaca�ı belirtilmektedir. Bu maddeden, planlar hazırlanırken söz konusu kurum

görü�lerinin alınmadı�ı sonucu çıkmaktadır. 1/1.000 ölçekli planlar hazırlanırken ilgili kurumlar dere

koruma ku�aklarının tamamının ye�il alan olarak planlanması gerekti�i görü�ünü sundu�unda 1/1.000

ölçekli planlar ile bu planlar uyumsuz hale gelecektir. Bu planların onanması ile ilgili kurumların

görü�lerini olu�tururken etkiye açık hale gelmesine neden olunacaktır. Bu ba�lamda Çama�ırcı Deresi

ve Kurba�alı Dere’nin koruma ku�aklarında yapıla�maya olanak tanıyan plan verileri üretilmi�tir.

6. B.5. Koruma Alanları ba�lı�ı altında belirlenen sit koruma alanlarının tanımlarının mevzuata uygun

olarak yeniden yapılması gerekmektedir.

C) Plan Kararları incelendi�inde ise,

1. Planın adının Kadıköy Merkez-E5(D100) Karayolu Ara Bölgesi Nazım �mar Planı olmasına ve

Kuzeydeki E5’e paralel Devlet Malzeme Ofisine ait arazinin de içinde bulundu�u parsellerin planda

gösterilmesine ra�men onama dı�ı bırakılma sebebi anla�ılamamaktadır. Bunun yanında onama

yetkisinin Büyük�ehir Belediyesi’nin de�il Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ı’nda olmasına ra�men kıyı

kenar çizgisinin deniz tarafında yer alan dolgu alanlarında onama yapılması anla�ılamamaktadır. Bu

maddi hataların düzeltilmesi kaçınılmazdır.

2. 1/1.000 ölçekli planlarda donatı alanlarına ayrılmı� ve uygulaması yapılmı� alanların bu planlarda da

aynı donatı alanları olarak planlara i�lenmesi gereklidir. Bu ba�lamda planlarda gösterilen kimi yolların

daraltılarak mer’i 1/1.000 ölçekli planlarda yol alanı olan yerlerin konut alanına dönü�türülmesi bu plan

do�rultusunda hazırlanacak yeni uygulama imar planının uygulanabilirli�inde sorunlar ortaya

çıkaracaktır.

3. Söz konusu planın plan notlarında B.1.1. ba�lı�ı ile tanımlanan ko�ullar mevcut yo�unlu�un gizli

olarak artmasına neden olacaktır. Taban alanının büyümesi ile her katta olu�an daire adedi artacaktır,

yani parsel ba�ına olu�acak ba�ımsız bölüm adedinin artmasına neden olacaktır. Aynı plan notu Ticaret

alanları için de B.3.4. maddesinde kullanılmı�tır.

4. Meteoroloji Binası’nın bulundu�u 151 pafta, 421 ada, 161 parsel ayrıcalıklı imar uygulamasıyla

Konut Alanı’na dönü�türülmü� ve Kadıköy’ün geneli için uygulanan TAKS ve KAKS de�erlerinin göz

ardı edilerek brüt parsel üzerinden emsal de�eri verilmesi Planlama �lkelerinden olan E�itlik �lkesine

aykırı hale gelmi�tir. Ayrıca bu alan üzerinde semt sakinlerinin ve ÇEKÜL Vakfı’nın i�birli�i içerisinde

diktikleri çok sayıdaki a�acın bulundu�u da göz ardı edilmemelidir. Bu alanın, sadece içinde bulundu�u

semte de�il tüm bölgeye hizmet edecek park veya rekreasyon alanı olarak düzenlenmesi gereklidir.

5. Fenerbahçe Yarımadası’nın yanında bulunan Devlet Demiryolları Arazisi’nin önüne getirilen Marina

fonksiyonu da do�ru de�ildir. Zaten bölgede iki adet marina varken ve neredeyse �stanbul’un tüm

sahillerinde ihtiyacın ve kapasitenin çok üzerinde muhtelif marina projeleri mevcutken böyle bir alanda

bu tür bir yatırıma gerek yoktur. Böylesi bir yatırım ekolojik dengeye yeni bir darbe vuraca�ı gibi, deniz

trafi�inin artması açısından da olumsuzluklar getirecektir. Ayrıca kıyıların kamuya açılmasına

çalı�ılaca�ı yerde sınırlı kamu kullanımına açılması do�ru bir planlama yakla�ımı de�ildir. Aynı �ekilde

Milli Olimpiyat Komitesi’nin �stanbul Olimpiyatları tanıtım çalı�malarında Fenerbahçe Yarımadası

Yelken ve Deniz Sporları için ideal yer olarak belirlenmi�ken, Caddebostan Sahili’nde önerilen Olimpik

Marina kararının gerekçesi anla�ılamamaktadır.

6. Bostancı Mahallesi’nde yer alan ve yürürlükten kalkan 1/1.000 Uygulama �mar Planlarında parsel

ye�il alan fonksiyonunda oldu�u halde faaliyete geçen Akaryakıt tesisi Atatürk �lkokulu’nun hemen

biti�i�inde yer almaktadır. Oysa Gayri Sıhhi Müesseseler Yönetmeli�i ve TSE normlarına göre bu

i�letmenin ruhsat alma �ansı bulunmamaktadır. Dolayısıyla tüm bunlara ra�men uygulama a�amasında

ruhsatlandırılamayacak bir plan kararı maddi hataya neden olacaktır.

7. Mer’i 1/1.000 ölçekli planlarda ye�il alan görünen, Kozyata�ı Mevkii, Modern Mehmet Çavu� Camii

biti�i�indeki parselin bu planla konut alanına dönü�türülmesi içerisindeki anıt a�açların korunmasını

engelleyece�inden hatalı bir planlama yakla�ımı olup bu hatanın Koruma Kurulu Kararları da göz

önünde bulundurularak yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir.

�STANBUL �UBES�

1/5.000 ÖLÇEKL� ESENYURT NAZIM �MAR PLANINA ODAMIZ TARAFINDAN DAVA AÇILDI

�stanbul Büyük�ehir Belediye Meclisinin 18.03.2005 tarih ve 651 sayılı kararı ile kabul edilen ve �stanbul

Büyük�ehir Belediye Ba�kanınca 19.03.2005 tarihinde onanarak, �stanbul Büyük�ehir Belediye Ba�kanlı�ı

Harita Müdürlü�ünde 03.04.2005 tarihinde askıya çıkarılan 1/5.000 ölçekli Esenyurt Nazım �mar Planının

iptaline karar verilmesi gerekmektedir.

Esenyurt Belde Belediye Ba�kanlı�ının yetkisi dahilinde bulunan tüm alanlar, 23.07.2005 tarihinde

yürürlü�e giren 5216 sayılı Büyük�ehir Belediye Kanunu kapsamında, aynı zamanda �stanbul Büyük�ehir

Belediye Ba�kanlı�ı yetki alanı haline gelmi�tir. Bu yasa ile 1/25.000 ile 1/5.000 ölçek arasındaki Nazım

�mar Planı yapma ve onama yetkisi �lk Kademe Belediyesi haline gelen Esenyurt Belediyesinden, �stanbul

Büyük�ehir Belediyesine geçmi�tir.

Esenyurt Belediyesi 30.07.2004 tarihinde, 1/5.000 ölçekli Esenyurt Revizyon Nazım �mar Planı

çalı�malarının tamamlandı�ını gerekçe göstererek �stanbul Büyük�ehir Belediyesi’ne onaya sunmak üzere,

Büyük�ehir Belediyesinin yetkisinde olan Nazım �mar Planlarını yapma ve yaptırma yetkisinin

devredilmesini talep etmi�tir. Ancak �stanbul Büyük�ehir Belediyesi Hukuk Mü�avirli�i Büyük�ehir

Belediyesi ba�kanlarının kendisine ait olan 1/5.000 ölçekli Nazım �mar Planı yapma yetkisini ilçe ve ilk

kademe Belediye Ba�kanlarına devretmesinin mümkün olmadı�ı mütalaa edilerek Esenyurt Belediyesi’ne

bildirilmi�tir. Ayrıca Danı�tay 6. Daire Ba�kanlı�ı, 1980 onanlı 1/50.000 ölçekli �stanbul Metropoliten

Alan Nazım �mar Planı yerine, 1995 yılında �stanbul Büyük�ehir Belediyesi’nce onanarak yürürlü�e

konmak istenen 1/50.000 ölçekli �stanbul Metropoliten Alan Nazım �mar Planı yetkisizlik nedeni ile iptal

etmi�tir. Karara gerekçe olarak plan yapma, yaptırma ve onama yetkisinin devredilemeyece�i

gösterilmi�tir. Yukarıda açıklanan nedenlerle söz konusu plan hazırlanarak onaya sunma açısından 5216

sayılı Büyük�ehir Belediye yasasına aykırıdır.

Esenyurt Revizyon Nazım �mar Planı halen yürürlükte bulunan 1980 Tasdik tarihli ve 1/50.000 ölçekli

�stanbul Metropoliten Alan Nazım �mar Planı kapsamında planlanan alan a�açlandırılacak alanda yer

almaktadır. Dolayısıyla 03.04.2005 Tasdik tarihli Esenyurt Revizyon Nazım �mar Planı ile yapıla�maya

açılan alanlar, 1/50.000 ölçekli planda a�açlandırılacak alan olarak görüldü�ünden söz konusu planlar üst

ölçekli planlara aykırı olarak onanmı�tır.

3194 sayılı �mar Kanununun �mar Planlarının yapımı ve onayı ile ilgili maddeler, imar planlarının varsa üst

ölçekli planlara uygun olarak, en son onaylı halihazır haritalar üzerine çizilmesi gerekti�i belirtilmesine

ra�men söz konusu plan onaylı ve güncel halihazır haritaların üzerine çizilerek hazırlanmamı�tır. Bu konu

�stanbul Büyük�ehir Belediye meclisinin planların kabulüne ili�kin 18.03.2005 tarih ve 651 sayılı meclis

kararının “teklifin evveliyatı” ve “sonuç” bölümünde de belirtilmektedir.

3194 sayılı �mar Kanunu ve Plan Yapımına ait esaslara Yapılmasına Dair Yönetmelik kapsamında hangi

ölçekte olursa olsun imar planlarının hazırlanması a�amasında görü�leri alınması gereken kamu kurum ve

kurulu�larının listesi belirtilmi�tir. Ayrıca �stanbul Büyük�ehir Belediyesi kendi yayınladı�ı genelge ile de

her türlü imar planı ve de�i�ikliklerinin hazırlanmasında görü�ü alınması gereken kurum ve müdürlüklerin

listesini yayınlamı�tır.

Sözkonusu planlar hazırlanırken gerek yasa ve yönetmeliklerde geçen gerekse �stanbul Büyük�ehir

Belediyesi’nin genelgesinde geçen kurumların tamamının görü�leri alınmamı�, alınan görü�lere de

uyulmamı�tır.

Planlama alanında sanayi tesisleri ve depolama tesisleri olmasına ra�men Sanayi ve Ticaret Bakanlı�ı’nın,

�l Sa�lık Müdürlü�ü’nün, ayrıca Milli E�itim �l Müdürlü�ü ve Yatırım Planlama Müdürlü�ü gibi

kurumların görü�leri alınmamı�ken �SK� Genel Müdürlü�ü’nün 1/5.000 ölçekli Esenyurt Revizyon Nazım

�mar Planı; 08.06.1990 tasdik tarihli 1/5.000 ölçekli Esenyurt Nazım �mar Planı hükümleri çerçevesinde

yo�unluk arttırıcı ve yer de�i�ikli�i ve/veya yo�unluk azaltıcı olmaması kaydıyla uygundur” görü�ü varken

19.03.2005 tasdik tarihli 1/5.000 ölçekli Esenyurt Revizyon Nazım �mar Planı ile 08.06.1990 tasdik tarihli

1/5.000 ölçekli Esenyurt Nazım �mar Planı fonksiyon de�erlerinin farklılık arz etti�i, yerle�im ve buna

ko�ut olarak ula�ım �emaları de�i�mi�tir. Bu durum yine 18.03.2005 tarih ve 651 sayılı Meclis kararında

tespit edilmi�tir.

21.02.2004 tarihli �SK� yönergesi Koruma Kontrol Yönetmeli�inin Küçükçekmece Koruma Havzasıyla

ilgili 21. maddesi, bu havza içinde olu�turulan teknolojik koruma ko�ullarının �SK� tarafından

uygulanmaya ba�lanmı� olması gerekçeleriyle di�er havzalardan farklı statüde yer alması ve �artlar

belirleninceye kadar mutlak mesafeli koruma alanları hariç planlı alanlarda mevcut planlar uygulanır

hükmündedir.

10.04.2003 tarihli yönergede 1934 sayılı �SK� �çme Suyu Havzaları Koruma ve Kontrol Yönergesinin 16.5

maddesine göre yukarıda zikredilen (21. maddede) mevcut planlar tabiri içerisine bu yönetmeli�in

yürürlü�e giri� tarihinde (21.02.2003) mevcut olan (ilgili ve yetkili makamlar tarafından onaylanarak

yürürlü�e girmi� bulunan) her ölçekteki imar planları gitmektedir. Dolayısıyla söz konusu plan sahasının

ihtiva eden 08.06.1990 tasdik tarihli 1/5.000 ölçekli Esenyurt Nazım �mar Planı hükümlerinin uygulanması

gerekmektedir.

10.04.2003 tarih ve 1934 sayılı �SK� �çmesuyu Havzaları Koruma ve Kontrol Yönergesinin 16.1

maddesinde belirtildi�i üzere plan bütününde yo�unluk (yapı, nüfus vb.) arttırıcı tadilat yapılamamakta

ancak yo�unlukların sabit tutulması veya azaltılması �artıyla tadilat yapılabilmektedir.” Bu çerçevede söz

konusu planların onaması a�amasında �SK� Yönetmeli�ine aykırı bir onama yapmamak için �mar

Komisyonunca �SK� �çme Suyu Havzaları Kararname ve Kontrol Yönergesi gere�i orta mesafeli ve uzun

mesafeli koruma alanlarında kalan alanlarda 06.06.1990 tasdik tarihli Nazım �mar Planında belirlenen

yo�unluklar uygulanacaktır” Plan notunun ilavesi ile plan ve plan notları tadilen uygun görülmü� ve meclis

imar komisyonu raporunu oybirli�i ile kabul etmi�tir.

03.04.2005 tasdik tarihli Esenyurt Nazım �mar Planının �SK� Yönetmeli�i ile koruma mesafeleri

kapsamında kalan alanların yo�unluklarının 28.06.1990 tasdik tarihli 1/5.000 ölçekli Esenyurt Nazım �mar

Planlarındaki gibi kalması kararı ile tadilen onanması plan bütünlü�ünü bozmu�tur. Herhangi bir planda bu

büyüklükte bir de�i�iklik söz konusu olması durumunda mecliste tadilen de�il planların tekrar elden

geçirilerek fonksiyon da�ılımları, ula�ım �eması ve donatı alanlarının yeni nüfus yapısına göre yeniden

düzenlenmesi, plan de�erlerinin tekrar kontrol edilmesinin sa�lanması açısından iade edilmesi gerekir.

Planların tadilen onanarak yürürlü�e girmesi hukuka uygun olmayan bir karardır. 03.04.2005 tasdik tarih

1/5.000 ölçekli Esenyurt Nazım �mar Planı ve raporu incelendi�inde planlama alanında, plan verilerine

göre yakla�ık 278.000 ki�inin ya�ayaca�ı hesaplanmaktadır. Ancak 3194 sayılı �mar Kanunu ile Plan

Yapımına ait Esaslara Dair Yönetmelikte belirtilen donatı alanlarının gerekli oranda ayrılmadı�ı

görülmektedir.

�STANBUL �UBES�

HAYDARPA�A GARI VE L�MANININ YEN� YÜZÜ “DÜNYA T�CARET MERKEZ� VE KRUVAZ�YER L�MANI”

Haydarpa�a Garı ve çevresindeki yakla�ık 1.000.000 m²’yi kapsayan alan “Dünya Ticaret Merkezi ve

Kruvaziyer Limanı” olarak planlanmı� olup Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ı’nca onaylanma a�amasındadır.

Yap-i�let-devret modeli ile yatırımcılara 49 yıllı�ına kiralanacak olan alan ile ilgili olarak hazırlanan ve 7

tepeli �stanbul’u simgeleyecek unsurlarla donatıldı�ı belirtilen projede; 7 gökdelen, 7 adet 5 yıldızlı otel,

spor ve e�lence merkezleri, konferans salonları, rezidanslar ve yat limanları yer almaktadır.

Halen Haydarpa�a Garı ve devamındaki kullanımların yer aldı�ı alanda sözkonusu projeyi gerçekle�tirmek

amacıyla; 17.09.2004 tarihli ve 5234 sayılı kanunun geçici 5. maddesi ile düzenleme getirilmi�tir. Bu

kanun maddesine göre “Mülkiyeti Hazineye ait �stanbul �li, Üsküdar �lçesi, Selimiye ve �hsaniye

mahallelerinde bulunan ve Haydarpa�a Limanı olarak kullanılan ta�ınmazları, üzerindeki mukdesatı ile

birlikte ödenmi� sermayesine ilave edilmek üzere, Ula�tırma Bakanlı�ı’nın ilgili kurulu�u olan Türkiye

Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ��letmesi Genel Müdürlü�ü’ne bedelsiz olarak devretmeye Maliye

Bakanı yetkilidir.

Bu ta�ınmaz mallarla ilgili olarak imar mevzuatındaki kısıtlamalar ile plân ve parselasyon i�lemlerindeki

askı, ilân ve itirazlara dair sürelere ili�kin hükümlere tâbi olmaksızın, her ölçekteki imar plânını yapmaya,

yaptırmaya, de�i�tirmeye, re’sen onaylamaya ve her türlü ruhsatı vermeye Bayındırlık ve �skân Bakanlı�ı

yetkilidir. Plân hazırlama ve onaylama i�lemleri Bayındırlık ve �skân Bakanlı�ının uygun görülen

birimince, ruhsat ve plân uygulama i�lemleri ise Bayındırlık ve �skân Bakanlı�ı �l Te�kilatınca yerine

getirilir. Kesinle�en plânlar ilgili belediyelere tebli� edilir. Bu plânların uygulanması zorunludur.

Bu maddenin birinci fıkrasının uygulanmasına ili�kin usul ve esasları belirlemeye Maliye ve Ula�tırma

Bakanlıkları, ikinci fıkrasının uygulanmasına ili�kin usul ve esasları belirlemeye ise Bayındırlık ve �skân

Bakanlı�ı yetkilidir.” denmektedir.

5234 sayılı kanunun geçici 5. maddesi incelendi�inde; �mar Mevzuatı’nın tamamen devre dı�ı bırakıldı�ı;

plan proje ve düzenlemeleri ile �mar Kanunu, Büyük�ehir Belediyeler Kanunu, Belediye Kanunu, Kültür ve

Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Kıyı Kanunu gibi yasaların yanısıra, Anayasanın 10., 43. ve 125.

maddelerine de aykırı oldu�u görülmektedir.

Bu kanun maddesine dayanılarak hazırlanan “Dünya Ticaret Merkezi ve Kruvazör Limanı Nazım �mar

Planı Teklifi”, kent makroformunu, silüet ve vizyonunu do�rudan etkileyecek niteliktedir. Dolayısıyla;

ula�ım, altyapı, kara ve deniz trafi�i, merkezi i� alanlarının konumlanması, kentin önemli silüet alanları,

kentsel geli�me aks ve yönlerini etkilemesi nedeniyle bütüncül bir planlama anlayı�ı içinde ele alınması

gerekmektedir. Oysa tamamen noktasal kararlarla, çevre verileri ve kentsel ili�kileri gözönünde tutulmadan

�stanbul kent bütününden kopuk olarak hazırlanmı�tır.

Plan teknik açıdan ele alındı�ında;

• Proje alanının ço�unlu�unun yerle�ime uygun olmayan alanda kaldı�ı ve detaylı jeolojik etüd

raporunun olmadı�ı,

• ÇED Raporunun gereklili�inden bahsedilmedi�i,

• Böylesi büyük ve konu açısından kapsamlı bir proje çalı�ması için analitik çalı�maların yapılmamı�

oldu�u,

• �mar planı de�i�ikli�i tekliflerinin imar planı çizim ve sunumu açısından imar planı yapım yönetmelik

standartlarına uygun olmadı�ı,

• Altlık halihazır haritalarının onaylı olmadı�ı, kıyı kenar çizgisinin tam olarak i�lenmedi�i,

• Nazım Plan Açıklama Raporu’nda belirtilen, öngörülen fonksiyonların imar planlarında nasıl yer

aldı�ının belirtilmedi�i ve bu nedenle anla�ılır olmadı�ı,

• Plan notları ile plan kararları arasında çeli�kiler bulundu�u,

• Kıyı kanununa aykırı olarak kıyının kamu kullanımını engelleyecek �ekilde tasarlanarak yeni marina

ve dolgu alanı önerilerinin getirildi�i,

• Mevcut ula�ım sistemleri ile entegrasyonun sa�lanmadı�ı ve çevre verilerinin dikkate alınmadı�ı ve

240 bin ki�iye i� imkanı sa�layan projede “bölgeye ilave trafik getirmeyecek çözümler aranmı�tır”

denmekle beraber bunun dayandı�ı ula�ım raporu ve etüdü bulunmadı�ı, teklif plan kararları ile

getirilen nüfus yo�unlu�u ve ula�ım taleplerini kar�ılayacak de�erlendirme ve çözümleri içeren ula�ım

planı ve etüdlerinin yapılmadı�ı,

• H (yükseklik) serbest yapıla�manın tanımlanarak projenin üçüncü boyutunun belirsiz ve daha sonra

yapılabilecek müdahalelere ve kentsel karakteri bozacak risklere açık oldu�u,

• �stanbul’da en yüksek yapı kullanım de�eri olan 3 emsalin yapıla�ma katsayısı olarak verildi�i ve tüm

alanın kullanılmak istendi�i, büyük bir bölümü yerle�ime uygun olmayan alana yüksek yapı ve nüfus

yo�unlu�u sonucunu do�uracak binalar ve 7 adet gökdelen kararının getirildi�i ve kentsel silüetin

olumsuz etkilenece�i,

• “Mülkiyet sınırı içinde bina yerle�tirilirken bu alanlar dı�ındaki park, oyun alanı, spor alanı, yol vb.

sosyal donatı alanlarının kamuya terk edilmeyece�i,” plan notunun tanımlandı�ı,

• 1/1.000 Uygulama �mar Planı de�i�ikli�i teklifinin lejant, plan notu ve plan açıklama raporunun

bulunmadı�ı, hukuken ve teknik olarak de�erlendirilmesinin mümkün olmadı�ı,

• Paftalar arasında uyumsuzluklar oldu�u kiminde E:2.5 iken kiminde E:3.0 oldu�u,

• Dünya Ticaret Merkezi olarak planlanan alanın üzerine TCDD yazılarak çeli�ki yaratıldı�ı,

• Bölgede nüfus ve araç artı�ı olacakken önemli caddelerin süreklili�inin olmadı�ı,

görülmektedir.

Projede teknik olarak görülen bu olumsuzlukların yanısıra; Tarihi Haydarpa�a Gar Binası’nın yapıldı�ı son

Osmanlı Dönemi’nde olu�mu� ve yüksek su kesimli gemilerin yana�masına müsait olarak in�a edilmi�

tarihi rıhtım ve mendirek hatlarının etrafında çok derin ve teknik açıdan uygulanması çok zor ve yüksek

maliyetli dolgu ve düzenlemeleri içermesi, bu dolgu alanlarının mendirek ve kıyı arasında halen varolan

derin deniz alanını kapatarak kıyı ekolojisinde tehlike olabilecek ve Kadıköy Körfezi kirlili�ini

arttırabilecek düzeyde olması kaçınılmaz olacaktır.

Ayrıca; bölge ile ilgili olarak �stanbul Büyük�ehir Belediyesi’nce 2001 yılında yapılan “Kadıköy Meydanı-

Haydarpa�a-Harem ve Yakın Çevresi Kentsel Tasarım Proje Yarı�ması” sonucunda hazırlanan projeler

bulunmaktadır. Yapılan çalı�malarda bu projeler de bir kenara itilmi� ve dikkate alınmamı�tır.

Sonuçta yukarıda kısaca tanımlanan olumsuzluk ve belirsizlikleri içeren proje hayata geçirildi�i taktirde;

• Kültürel de�erlerimizin ve kamu kullanımları açısından önem arz eden alanların kaybedilmesi ile kar�ı

kar�ıya kalınacaktır.

• Anadolu Yakası’nın silüetini olu�turan Selimiye Kı�lası, Marmara Üniversitesi vb tarihi binalar bu

proje ile görünmez olacak ve silüet tamamen de�i�ecektir.

• Yok olan Kültür ve Tabiat Varlıklarımıza bir yenisi daha eklenecektir ki; bir bakıma Haydarpa�a Garı

Anadolu’nun �stanbul’a açılan kapısı niteli�inde olup kültürel ve simgesel de�erleri ile tüm

�stanbullulara ve gelecek ku�aklara mal olması gereken bir kimlik ö�esidir. Bir yandan da Haydarpa�a

Garı hem �ehirlerarası hem �ehiriçi ula�ımda önemli bir aktarma noktasıdır. UKOME’nin gündeme

getirdi�i ula�ım projeleri ba�lamında Haydarpa�a Garı’nın i�levinin Sö�ütlüçe�me �stasyonu’na

aktarılması ve Marmaray Tüpgeçi�iyle kar�ıya ba�lanması öngörülmektedir. Harem limanının i�levini

yitirdi�i ve ta�ınması konuları gündemdedir.

Bu konu ba�lamında; Haydarpa�a Garı, mü�temilatları ve gerisindeki de�erlendirmeye açık ta�ınmazlar ile

liman bölgesi dahil bu alanın ciddi, verimli ve getirisi olan bir düzenlemeye ve dönü�üme tabi tutulması

gerekmektedir.

Ancak; sözkonusu proje ile böyle bir alanın dönü�ümünde gözönünde bulundurulması gereken kamu

alanının kamu yararına düzenlenerek kullanılması ilkesi gözardı edilmektedir.

ANTALYA �UBES�

ANTALYA �UBES� MAYIS AYI ETK�NL�KLER�

05 Mayıs 2005: Antalya Kent Konseyi �mar ve Planlama Çalı�ma Grubu toplantısına �ube Ba�kanı Rasim

Avcı katılmı�tır.

11 Mayıs 2005: Antalya Büyük�ehir Belediyesi �mar Yönetmeli�i Danı�ma Teknik Kurulu toplantısına

�ubemizi temsilen Orhan Ermergen ve Y. Alper Gökçay katılmı�tır.

11 Mayıs 2005: Antalya Büyük�ehir Belediyesi Kent Esteti�i Kurulu toplantısına �ubemizi temsilen

Melike Gül katılmı�tır.

11 Mayıs 2005: Antalya Muratpa�a Belediyesi’nin parselasyon planlarıyla ilgili komisyon toplantısına

�ubemizi temsilen Yasemin Öney katılmı�tır.

17 Mayıs 2005: Antalya Kent Konseyi �mar ve Planlama Çalı�ma Grubu toplantısına �ube Ba�kanı Rasim

Avcı katılmı�tır.

27 Mayıs 2005: Antalya Kent Konseyi Altyapı Çalı�ma Grubu toplantısına �ube Ba�kanı Rasim Avcı

katılmı�tır.

�ZM�R �UBES�

FOÇA DAVASINDAK� �PTAL KARARINA KÜLTÜR VE TUR�ZM BAKANLI�INCA YAPILAN �T�RAZ DANI�TAY 6. DA�RES�NCE REDDED�LD�

�ehir Plancıları Odası �zmir �ubesince açılan, �zmir Foça ilçesi Atatürk Mahallesi, 1201 Ada, 3 parselde

kayıtlı olan ve 1.derece arkeolojik sit alanında kalan ta�ınmaza ili�kin 1.derece arkeolojik sit alanı kararının

3.derece arkeolojik sit olarak de�i�tirilmesine yönelik olarak �zmir 2 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını

Koruma Kurulu’nun 28.5.2003 günlü ve 11646 sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada �zmir 1.�dare

Mahkemesinin verdi�i iptal kararına, Kültür ve Turizm Bakanlı�ınca yapılan yürütmeyi durdurma istemi

reddedildi.

Kültür ve Turizm Bakanlı�ı Hukuk Mü�avirli�i 09.03.2005 tarihinde �zmir I. �dare Mahkemesi’nin vermi�

oldu�u iptal kararının temyizen incelenerek, yürütmenin durdurulmasına ve bozulmasına ili�kin Danı�tay

Ba�kanlı�ı’na yaptı�ı ba�vuru, Danı�tay 6. Dairesince incelenerek 15.4.2005 tarihinde “Temyiz edilen

�dare Mahkemesi kararının yürütmesinin durdurulmasını gerektirecek bir neden bulunmadı�ından, bu

konudaki istemin reddine” görü�ü ile oy birli�iyle verilen bir kararla reddedildi.

Bilindi�i üzere; �zmir I. �dare Mahkemesi’nce 19.10.2004 tarihinde “sonuç olarak dava konusu parselde ve

çevresinde yapılan kazı çalı�malarında ortaya çıkarılan kalıntıların antik Phokaia kentinin en azından

mezarlık alanının dava konusu parselin bulundu�u alana kadar yayıldı�ını ortaya koydu�u, antik Phokaia

kentinin 3. derece arkeolojik sit sınırında yer alan parselin aynı zamanda modern yerle�im merkezi

sınırında da konumlanmı� oldu�u ve bu nedenle çevre parsellerin bir bölümünde yapıla�manın

tamamlandı�ı, ancak antik kent ve kalıntıların çevreleriyle birlikte korunmaları gerekti�i, bu nedenle dava

konusu parselin 3.derece arkeolojik sit olarak tesciline ili�kin �zmir 2. no’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını

Koruma Kurulu kararının yerinde olmadı�ı, parselin 2.derece arkeoljik sit olarak tescili gerekti�i kanısına

ula�ıldı�ı belirtilmi�tir. Bilirki�i raporu taraflara tebli� edilmi�, davalı idarece yapılan itirazlar rapordaki

açıklamalar kar�ısında yerinde görülmemi�tir.... Parseldeki uygulamaların 16.1.2002 gün ve 10376 sayılı

karar do�rultusunda yapılaca�ına ili�kin dava konusu i�lemde koruma mevzuatına uyarlık

bulunmamaktadır” görü�üyle dava konusu i�lemin iptaline oy birli�iyle karar verilmi�ti.

�ZM�R �UBES�

KONAK MEYDANI KÖPRÜLÜ KAV�AK GEÇ���NE �L��K�N DAVA HAZIRLIKLARINA BA�LANDI

Konak Meydanında ula�ıma ili�kin bir ihtiyacın ve sorunun kar�ılı�ı olmadı�ı halde Bayındırlık ve �skan

Bakanlı�ı’nca geçmi� dönemde projelendirilen ve in�aata ili�kin onay süreçleri tamamlanmadı�ı halde

in�aatına ba�lanan ve bu nedenle mahkeme kararıyla durdurulan Konak Meydanı Köprülü Kav�a�ı,

Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ı’nca, 02.05.2005 tarihinde onaylanarak uygulamanın devam ettirilmek

istenmesine ili�kin �zmir’de, �ehir Plancıları Odası �zmir �ubemizin de içinde oldu�u ilgili meslek odaları

ve duyarlı çevrelerce dava açılması hazırlıklarına ba�landı.

Bilindi�i üzere Konak Meydanı Varyant bölgesinde böylesi bir köprülü kav�a�ı gerektirecek, ula�ıma

ili�kin bir ihtiyaç ve sorun bulunmadı�ı halde, Konak Meydanının tarihsel de�erlerini ve yayalara yönelik

meydan kimli�ini temel almayan, planlama de�erlerine aykırı olan bu proje, Kordon Otoyolu Projesinin bir

devamı olarak projelendirilip, dönemin otoyol �irketine ihalesiz biçimde verilerek yasadı�ı olarak

uygulamasına ba�lanmı� ve �zmir’in gündemine dayatılmı�tı.

Projenin yeniden gündeme getirilmesinin ve uygulanmak istenmesinin, Kordon Otoyol Projesinin yeniden

�zmir’in gündemine dayatılmasının bir ön adımı olması nedeniyle, açılacak olan davaya birçok meslek ve

ilgi alanı temsilcileri dahil olmaktadır.

�ZM�R �UBES�

SULAK ALAN YÖNET�M PLANI ÇALI�TAYINA KATILDIK

�ehir Plancıları Odası �zmir �ubemizin de katıldı�ı 25 – 28 Mayıs 2005 tarihleri arasında Çevre ve Orman

Bakanlı�ı’nca düzenlenen “Sulak Alanlar Yönetim Planı Çalı�tayı”�zmir’de yapıldı. 4 gün süren çalı�taya

�ehir Plancıları Odası �zmir �ubemiz ile birlikte Çevre ve Orman Bakanlı�ı Do�a Koruma ve Milli Parklar

Genel Müdürlü�ü, �zmir Valili�i, Do�a Derne�i, Ege Do�al Ya�amı Koruma Derne�i, TourDu Valat

Institute/Fransa, RSPB (�ngiltire Kraliyet Ku�ları Koruma Derne�i), Çevre ve Orman Bakanlı�ı ÇED

Planlama Genel Müdürlü�ü, Çevre ve Orman Bakanlı�ı Çevre Yönetimi Genel Müdürlü�ü, Çevre ve

Orman Bakanlı�ı Samsun, Afyon, Konya, Denizli, Burdur ve Edirne �l Müdürlükleri, Tarım ve Köyi�leri

Bakanlı�ı, �zmir �l Çevre ve Orman Müdürlü�ü, �zmir Büyük�ehir Belediyesi, �zmir Ku�cenneti Koruma ve

Geli�tirme Birli�i, �zmir Ticaret Odası, �ZSU, DS� II. Bölge, �zmir �l Koordinasyon Kurulu, Kültür ve

Turizm Bakanlı�ı I ve II No’lu Koruma Kurulu, 9 Eylül Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve

Teknolojisi Enstitüsü, Ku� Ara�tırmaları Derne�i, WWF Türkiye/Do�al Hayatı Koruma Vakfı ve Sivil

Toplum Geli�tirme Merkezi katıldı.

Çalı�tayın 1. gününde Ramsar sözle�mesinin Türkiye’deki durumu kurumsal çatısı ve yönetmeli�i,

Türkiye’nin uluslararası öneme sahip sulak alanlarının son durumu, Ramsar Sözle�mesinin

de�erlendirilmesi, Ramsar alanları ve di�er sulak alanları için yönetim planlaması rehberi, Türkiye’de

yönetim planlarının uygulama süreci, Ulubat Gölü Yönetim Planı, Gediz Deltasının tanıtımı, �zmir Ku�

Cenneti koruma ve Geli�tirme Birli�inin tanıtım projesi, Bir Yönetim Planının Getirdikleri – Minsmere

örne�i, Entegre Havza Planlaması – Konya Havzası örne�i ve Yönetim Planı Sürecinde Uzaktan Algılama

ve GIS Uygulamaları alanlarında sunumlar yapıldı.

Çalı�tayın 2. gününde ise Sulakalan Yönetim Planlaması Basamakları, Süreç – Belge �li�kisi ve Yönetim

Planı Geli�tirirken Merkezi Yönetim, Müdürler ve Uzmanlar Arasındaki Rol Da�ılımı, Entegre Sulakalan

Yönetimi ve Planlaması, Katılımcı Planlama Kavramları ve Mevcut Yönetim Planı Yakla�ımını,

Basamaklarını Tanıma konularında katılımcılardan olu�an toplulukların yer aldı�ı çalı�malar yapıldı.

Çalı�tayın 3. gününde Gediz Deltası gezisi yapılırken, çalı�tayın son gününde “Türkiye ve Dünyadan farklı

Sulakalan Yönetim Örneklerinden Kazanılan Dersler Nelerdir?” konulu yuvarlak masa tartı�ması, Gediz

Deltası Problem Analizi ve genel de�erlendirme yapıldı.

�ZM�R �UBES�

�ZM�R L�MAN ÇALI�TAYINA KATILDIK

8 Haziran 2005 tarihinde, �zmir Atatürk �l Halk Kütüphanesi’nde düzenlenen �zmir Liman Çalı�tayına

�ehir Plancıları Odası �zmir �ubemiz de katıldı. Çalı�taya, �ehir Plancıları Odası �zmir �ubemiz ile birlikte

TMMOB Mimarlar Odası �zmir �ubesi, TMMOB �n�aat Mühendisleri Odası �zmir �ubesi, TMMOB Gemi

Mühendisleri Odası �zmir �ubesi, DEÜ Mimarlık Fakültesi �ehir ve Bölge Planlama Bölümü, YTE

Mimarlık Fakültesi �ehir ve Bölge Planlama Bölümü, DEÜ Deniz ��letmecili�i ve Yönetimi Yüksek

Okulu, DLH Genel Müdürlü�ü, �zmir Ticaret Odası, �zmir Deniz Ticaret Odası, Deniz Nakliyecileri

Derne�i ve Deniz �hracatçıları Birli�i ça�rılı katılımcı kurumlardı.

Çalı�tayda, �zmir Limanı yerseçimi sorununun öncelikli olarak planlamanın konusu oldu�u, �zmir

Limanındaki yükleme ve bo�altma kapasitelerinin yakın bir gelecekte dolaca�ı dü�ünülerek yeni bir bölge

limanına ili�kin planlama çalı�malarının hızla tamamlanması, yeni limanın gelecekteki geni�leme

olanakları dü�ünülerek her türlü liman çalı�masına olanak sa�layacak rıhtımların içinde yer aldı�ı bir bölge

limanı olması konularına vurgular yapıldı.

�ZM�R �UBES�

“�ZM�R KENT GEL���M� VE DÖNÜ�ÜMÜ ÇALI�TAYI”NIN 3. TOPLANTISI YAPILDI

�ehir Plancıları Odası �zmir �ubesi,Mimarlar Odası �zmir �ubesi ve Konak Belediyesi’nin temsilcilerinin

katılımıyla olu�turulan “�zmir Kent Geli�imi ve Dönü�ümü Çalı�tayı Toplantıları”nın üçüncüsü 1 Nisan

2005 tarihinde �ehir Plancıları Odası �zmir �ubemizde gerçekle�tirildi.

Konuya ili�kin �zmir, �stanbul ve Ankara deneyimleri ile son yasal ve yönetsel düzenlemelerin

de�erlendirildi�i çalı�tayın 3. toplantısına meslek odalarının temsilcileri, Konak Belediyesinde çalı�an �ehir

plancıları, mimarlar, harita mühendisleri, ilgili bürokratlar, Konak Belediye Meclisi �mar Komisyonu

Üyeleri, Konak Belediye Ba�kanı, Büyük�ehir Belediyesi temsilcileri ve ça�rılı konu�macı konuklar, YTÜ

�ehir ve Bölge Planlama Bölümü Ba�kanı Prof. Dr. Zekai Görgülü ve Faruk Göksu katıldılar. Konak

Belediyesi deneyimlerine ili�kin sunumun ardından Prof. Dr. Zekai Görgülü �stanbul deneyimlerine ve

�ehir plancısı Faruk Göksu da Ankara Portakal Çiçe�i ve Dikmen Vadisi projeleri deneyimlerine yönelik

sunumlarını yaptılar.

Aktarılan �zmir, �stanbul ve Ankara deneyimlerine ili�kin de�erlendirmelerin ardından son yasal ve

yönetsel düzenlemelere ili�kin yapılan tartı�malarla çalı�tayın 3. toplantısı son buldu.

�ZM�R �UBES�

HAZ�NE ARAZ�LER� �MAR RANTLARINA TESL�M ED�LEMEZ

Son aylarda yerel bir gazete tarafından gündeme getirilen ve hazine arazilerinin çok dü�ük bedellerle özel

ki�ilere ayrıcalıklı devrini dayatan kampanyaya yönelik TMMOB �zmir �l Koordinasyon Kurulu’nu

olu�turan 18 meslek odasının �zmir birimleri tarafından 1 Nisan 2005 tarihinde bir basın açıklaması yapıldı.

Hazırlık çalı�malarında �zmir �ubemizin etkin olarak yer aldı�ı “Hazine arazileri imar rantlarına teslim

edilemez” ba�lıklı basın açıklamasında a�a�ıdaki görü�lere yer verildi:

“Son günlerde gündeme getirilen ve hazineye ait alanların zeytin alanı yaratmak aldatmacasıyla

devredilmesini dayatan giri�imler tarım alanlarımızın imar rantlarına teslimini hedefleyen tehlikeli

giri�imlerdir. �lk olarak kentimizin binlerce yıllık tarihsel arkeolojik mirasımızın bulundu�u Urla’dan

Çe�me’ye do�ru uzanan 37 bin dönüm tarım alanının devredilmesinin kampanyası ile ba�latılan, daha sonra

birçok özel ki�iler de gündeme getirilerek kentimizin gelece�indeki do�al alanların bu özelli�ini yok

etmeyi hedefleyen çabalar, �zmir Büyük�ehir bütününde yer alan kamusal alanlarımızı haksız ve yanlı�

in�aat rantlarına teslim etmekten ba�ka bir �ey de�ildir. Bu alanlarımızın tarımsal alan olarak

kazanılmasının yolu, köylerimizi ve köylülerimizi tarımsal giri�im çevrelerini de içine alan bir yapılanma

içerisinde de�erlendirilmesini sa�lamaktır.

Bölgemizin zeytincili�ine hizmet yaratan alanlarla, zeytine elveri�li kamunun mülkiyetinde olmayan

arazilerin verimli kılınması olanaklı iken kamu arazilerini bu aldatmaca ile devralmak, satın almak uzun

yıllara yayılan dönemler için kiralamak haksız ve yanlı� imar rantı yaratmanın yeni bir örne�idir.

Kentimizin nazım planına ili�kin çalı�maların yürütüldü�ü bu dönemde bu dayatmacı giri�imler, kentimiz

için sa�lıklı bir nazım plan çalı�malarının yürütülmesini engellemektedir. �zmir Büyük�ehir Belediyesi’nin

yeni sınırları bütünündeki planlama kararlarını geçersiz kılacak medya kampanyaları ile çarpık yerle�im

çevreleri yaratmak ve zaten az olan do�al, kültürel ve tarımsal alanlarımızı yok etmek amaçlı bilim ve

toplumsal yarar dü�manı yönteme artık son verilmeli, bu yerel gazete merkezli kentimizi ve bölgemizi,

çevre felaketlerine ta�ıyacak giri�im yöntemine kar�ı dikkatli olunmalıdır. TMMOB’ni olu�turan meslek

odalarının �zmir birimlerinin bu çarpık giri�im yöntemine yönelik kararlılı�ı artarak sürecektir.”

�ZM�R �UBES�

DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ VE BERGAMA

�zmir Bergama Ovacık’ta siyanür liçi yöntemiyle altın madencili�ine yönelik Danı�tay’ın 1997 yılında

verdi�i ve anayasal bir hüküm kazanan kesin karara ve A�HM kararına ra�men yasadı�ı onaylarla yeniden

madenin i�letmeye açılmasına yönelik Bergama köylülerinin ve onlara destek veren �zmir, Bergama, E�me,

Sivrihisar El Ele Hareketi tarafından gerçekle�tirilen tüm giri�im ve etkinliklerde �ehir Plancıları Odası

�zmir �ubemiz de aktif olarak yer alırken, bu yönde duyarlılıklarını payla�mak üzere Bergama köylülerinin

Çamköy Meydanında düzenledikleri 5 Haziran Dünya Çevre Günü etkinliklerine ve bu etkinliklerin

düzenlenmesini engellemek isteyen maden �irketinin bu giri�imine yönelik olarak �zmir Valili�i önünde

düzenlenen basın toplantısına da �zmir �ubemizce katılım gösterildi. 7 Haziran 2005 tarihinde yapılan basın

toplantısında özellikle �u görü�lere yer verildi:

Elele Hareketi dün oldu�u gibi bugün de hukuk kuralları içinde siyanürlü liç yöntemiyle altın

madencili�ine kar�ı mücadelesini kararlılıkla sürdürecektir. �irkete verilen son ruhsat da hukuka aykırıdır.

Ya�anan olaylar, �l Genel Meclisi devre dı�ı bırakılarak, hukuka aykırı olarak verilen bu ruhsat nedeniyle

çıkmı�tır. Yöre halkı i�e alınma vaadiyle bölünerek birbirine kırdırılmaya çalı�ılmaktadır. Bu çok daha

ciddi güvenlik sorunudur. Sorumluları uyarıyor ve göreve ça�ırıyoruz. Bugüne kadar da bu görevlerini

yapmadıkları için kınıyoruz. Altın Madeni �irketi’nin, �iddet politikasını ya�ama geçirmesine olanak

vermeyece�imizi bir kez daha kararlılıkla yineleriz.”

�ZM�R �UBES�

8. M�MARLIK HAFTASI ETK�NL�KLER�NDE �ZM�R �UBEM�Z DE YER ALDI

Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi �ehir ve Bölge Planlama ve Mimarlık bölümlerinin ortak

çalı�malarıyla düzenlenen ve 2 – 6 Mayıs tarihleri arasında gerçekle�tirilen 8. Mimarlık Haftası

etkinliklerinde �zmir �ubemiz de yer aldı. �ubemiz etkinliklerde, 4 Mayıs 2005 tarihinde gerçekle�tirilen

Buca Tarihi Kent Bölgesi gezisinin düzenlenmesini sa�larken, aynı gün gerçekle�tirilen “Buca ve Koruma

Sorunları” panelinin de katılımcısı oldu.

�ZM�R �UBES�

�UBE AR��V�M�Z ZENG�NLE��YOR

Ara�tırmacı ve gazeteci yazar Bülent Habora, son 10 yılın birikimi olan ve çe�itli yayınlarda yer alan

kentle�meye ili�kin alanlardaki belge ve dökümanları �ehir Plancıları Odası �zmir �ubesi ar�ivimize

ba�ı�ladı. �ube ar�ivimize eklenen bu son belge ve dökümanlar, meslek alanımıza ili�kin farklı konulardaki

çalı�malara yeni bir kaynak olacaktır.

�ZM�R �UBES�

�EH�R PLANCILARI ODASI �ZM�R �UBES� HAZ�RAN–TEMMUZ AYLARI ETK�NL�KLER�

* Toplantı

“�zmir Nazım Plan Çalı�malarının, Bilgi Toplama ve Karar Olu�umlarının, Yeni Yasal Düzenlemeler ve

Yeni Sınırlar Açısından De�erlendirilmesi”

Tarih: 14 Temmuz 2005 Per�embe

Saat: 18.00

Yer: �PO �zmir �ubesi Toplantı Salonu

* Gezi

“Allianoi-Ayvalık-Cunda Gezisi”

Tarih: 17 Temmuz 2005 Pazar

“Ka�-Kalkan Gezisi”

Tarih: 2-3 Temmuz 2005

* Forum

“Son Yasal Düzenlemelerin Planlama ve Plancı Açısından De�erlendirilmesi”

Tarih: 8 Temmuz 2005 Cuma

Saat: 13.30

Yer: �zmir Büyük�ehir Belediyesi

* Danı�ma Kurulu

Tarih: 9 Temmuz 2005 Cumartesi

Yer: �PO �zmir �ubesi Toplantı Salonu

Saat: 13.00

* Söyle�i

“Kent �çi Açık Pazar Yerleri ve Planlama”

Düzenleyen: �ehir Plancıları Odası �zmir �ubesi ve Peyzaj Mimarları Odası �zmir �ubesi

Tarih: 28 Temmuz 2005 Per�embe

Saat: 18.00

Yer: Konak Belediyesi Kültür Sanat Merkezi Büyük Salonu

* Sunum

“Gediz Havzası Kıyı Yönetim Planı”

Konuk: Ortaç Onmu�, Ege Do�a Derne�i Sulakalan Koruma Koordinatörü

Tarih: 21 Temmuz 2005 Per�embe

Saat: 18.00

Yer: Konak Belediyesi Kültür Sanat Merkezi Büyük Salonu