th«ng tin khoa häc kü thuët l©m nghiöp - · pdf fileth«ng...

Th«ng tin khoa häc kü thuËt L©m nghiÖp

+++ ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp VN – 40 n¨m x©y dùng vµ trëng thµnh.

§ç §×nh S©m +++ The Forest Science Institute of Vietnam – 40 years establishment and development.

L©m sinh Silviculture

§¸nh gi¸ møc ®é bÖnh h¹i ë c¸c loµi vµ xuÊt xø b¹ch ®µn kh¶o nghiÖm ë §«ng Nam Bé.

NguyÔn Hoµng NghÜa

Assessment of disease attack on eucalypt species and provenances in trial plantings in Eastern South Viet Nam.

Ph¬ng ph¸p øng dông ®iÒu tra lËp ®Þa trong c«ng t¸c trång rõng vµ khoanh nu«i t¸i sinh rõng ë mét sè dù ¸n l©m nghiÖp quèc tÕ t¹i ViÖt Nam.

Ng« §×nh QuÕ, NguyÔn Kh¾c Ninh

Application of site survey method in forest planting and forest regrowth maintenance in some international forestry project in Viet Nam.

Gi¸ trÞ dîc liÖu vµ c¶i thiÖn chÊt lîng trong nu«i trång nh©n t¹o nÊm linh Chi t¹i ViÖt Nam.

Ph¹m Quang Thu Pharmaceutical value and improvement of cultivated Ganoderma species in Viet Nam.

Bíc ®Çu nghiªn cøu vÒ khuyÕt tËt tù nhiªn gç H«ng.

NguyÔn Tö Kim Preliminary research on defects of Paulownia fortunei wood.

Sinh th¸i vµ kü thuËt g©y trång vÑt t¸ch. Hoµng V¨n Th¬i Ecology and planting technique of Bruguiera parviflora.

C«ng nghiÖp rõng Forest Industry

X©y dùng m« h×nh d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®å méc tõ gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm.

TrÇn TuÊn NghÜa Development of technological line for furniture manufacturing with eucalypt and Acacia auriculiformis wood.

ChuyÓn ®æi nhanh khèi lîng thÓ tÝch cña gç ë c¸c ®é Èm gç kh¸c nhau.

§ç V¨n B¶n Quick determination of wood density at different levels of moisture content.

Kinh tÕ L©m nghiÖp Forest Economics

Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ trêng (MA&D) vµ øng dông trong ph©n tÝch thÞ trêng l©m s¶n ngoµi gç t¹i huyÖn Mai Ch©u, tØnh Hoµ B×nh.

NguyÔn Ngäc Quang, NguyÔn V¨n Dìng

Method of market analysis and development (MA&D) and its application in analysis of non-timber forest products market in Mai Chau district, Hoa Binh province.

Híng dÉn kü thuËt Technical Guidance

Híng dÉn sö dông CSDL trong ®Üa CD. NguyÔn TiÕn Phóc Guidance on soft-ware set up and use of data base on CD- ROM.

L©m nghiÖp níc ngoµi Overseas Forestry Information

CÇn quan t©m ®óng møc tíi viÖc b¶o tån ®a d¹ng sinh häc hÖ sinh th¸i rõng nhiÖt ®íi.

Mai Thµnh Due attention must be paid to conservation of the biodiversity of tropical forest ecosystems.

Tin tøc kh¸c Other Information

* LÔ kû niÖm 40 n¨m thµnh lËp ViÖn KHLN ViÖt Nam vµ ®ãn nhËn Hu©n ch¬ng Lao ®éng h¹ng NhÊt.

TrÞnh Quang Kh¶i * Ceremony of the 40th anniversary of the establishment of the Forest Science Institute of Vietnam and receiving the Labour order, First class

of 53

ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam 40 n¨m x©y dùng vµ trëng thµnh (1961-2001)

LTS: Ngµy 26/ 11/ 2001 võa qua, ViÖn KHLN ViÖt Nam long träng tæ chøc LÔ kû niÖm 40 n¨m thµnh lËp vµ ®ãn nhËn Hu©n ch¬ng Lao ®éng h¹ng nhÊt do Nhµ níc trao tÆng. GS.TSKH §ç §×nh S©m – ViÖn trëng ViÖn KHLN ViÖt Nam ®· ®äc bµi diÔn v¨n quan träng t¹i buæi lÔ nµy. TTKHKT LN xin trÝch ®¨ng bµi diÔn v¨n ®ã.

PhÇn I. 40 n¨m x©y dùng vµ trëng thµnh ViÖn KHLN ViÖt Nam

1. ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam víi 35 n¨m x©y dùng vµ trëng thµnh (1961-1996)

Ngµy 29/9/1961 ViÖn L©m nghiÖp ®îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ. Trong nh÷ng ngµy míi thµnh lËp ViÖn ®· tËp hîp ®îc mét sè çn bé chñ chèt nguyªn lµ nh÷ng çn bé l©m nghiÖp ®îc ®µo t¹o trong thêi kú tríc çch m¹ng ®i tham gia kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p trë vÒ cïng víi líp kü s trÎ míi ra trêng ®îc ®µo t¹o díi chÕ ®é míi.

Ra ®êi cha ®îc bao l©u, cïng víi c¶ níc çn bé c«ng nh©n viªn cña ViÖn ph¶i ®¬ng ®Çu víi cuéc chiÕn tranh ph¸ ho¹i cña ®Õ quèc Mü. Toµn ViÖn ph¶i ®i s¬ t¸n, çch xa thñ ®« hµng tr¨m km dùng l¸n lµm nhµ tiÕp tôc c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc. Gãp phÇn Chi viÖn cho cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü, nhiÒu çn bé cña ViÖn ®· vµo Nam chiÕn ®Êu cã ®ång chÝ ®· vÜnh viÔn yªn nghØ t¹i nói rõng phÝa Nam. ChiÕn tranh ngµy cµng trë nªn ¸c liÖt (1967-1971) nhng ho¹t ®éng nghiªn cøu vÉn s«i næi, ®Òu ®Æn nh»m phôc vô tríc m¾t cho cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü vµ x©y dùng miÒn B¾c x· héi chñ nghÜa.

N¨m 1971, khèi nghiªn cøu c«ng nghiÖp rõng ®îc t¸ch ra ®Ó thµnh lËp C«ng ty thiÕt kÕ c«ng tr×nh c«ng nghiÖp nh»m t¨ng cêng çn bé nghiªn cøu trùc tiÕp phôc vô s¶n xuÊt Chi viÖn tiÒn tuyÕn vµ tíi n¨m 1974 thµnh lËp ViÖn C«ng nghiÖp rõng. §Õn n¨m 1982, ViÖn kinh tÕ l©m nghiÖp còng ®îc ra ®êi ®Ó nghiªn cøu phôc vô cho qu¶n lý kinh tÕ cña ngµnh. Tõ ®ã hÖ thèng nghiªn cøu cña ngµnh bao gåm 3 ViÖn: ViÖn L©m nghiÖp, ViÖn C«ng nghiÖp rõng, ViÖn Kinh tÕ l©m nghiÖp cïng víi 2 Ph©n viÖn §Æc s¶n rõng vµ C«ng cô c¬ giíi trång rõng.

Thùc hiÖn viÖc ®æi míi th¸ng 8/1988 Héi ®ång Bé trëng (nay lµ ChÝnh phñ) ®· quyÕt ®Þnh hîp nhÊt 3 ViÖn thµnh ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam. MÆc dï trong hoµn c¶nh nµo, chiÕn tranh hay hoµ b×nh, mét ViÖn hay ba ViÖn th× çc çn bé nghiªn cøu cña chóng ta còng ®· hoµn thµnh tèt nhi3Öm vô ®îc giao.

Theo quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ chøc n¨ng nhiÖm vô chñ yÕu cña ViÖn lµ:

� Nghiªn cøu khoa häc kü thuËt vÒ çc lÜnh vùc l©m sinh, c«ng nghiÖp rõng vµ kinh tÕ l©m nghiÖp phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý cña ngµnh.

� Tham gia tiÕn hµnh çc ch¬ng tr×nh khoa häc kü thuËt, kinh tÕ x· héi cña ngµnh, ®Ò xuÊt çc c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, çc chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ kinh tÕ kü thuËt.

� §µo t¹o çn bé trªn ®¹i häc còng nh gãp phÇn n©ng cao kiÕn thøc cho çn bé khoa häc kü thuËt cña ngµnh. � Thùc thi çc ch¬ng tr×nh hîp t¸c ®· ®îc ký kÕt, ngoµi ra ViÖn cßn tham gia çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt, dÞch vô, t vÊn

cho s¶n xuÊt th«ng qua çc hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ.

Trong nh÷ng n¨m 1991-1995 nhiÖm vô träng t©m cña ngµnh ®îc x¸c ®Þnh lµ: Ph¶i b¶o vÖ ®îc diÖn tÝch rõng tù nhiªn hiÖn cã, n©ng cao ®é che phñ b»ng biÖn ph¸p khoanh nu«i vµ tõng bíc phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc. §Ó thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô trªn Ngµnh L©m nghiÖp ®· chuyÓn ho¹t ®éng tõ l©m nghiÖp Nhµ níc (lÊy quèc doanh lµm chñ ®¹o) sang

awarded.

* Kho¸ ®µo t¹o ng¾n h¹n vÒ di truyÒn vµ chän gièng.

NguyÔn §øc Kiªn * Short course on plant genetics and seed selection.

of 53

l©m nghiÖp x· héi, l©m nghiÖp céng ®ång khuyÕn khÝch ngêi d©n tham gia s¶n xuÊt l©m nghiÖp vµ b¶o vÖ rõng. Nh»m phôc vô thiÕt thùc yªu cÇu cña ngµnh vµ kÕ ho¹ch Nhµ níc, c«ng t¸c nghiªn cøu cña ViÖn thùc hiÖn theo çc ch¬ng tr×nh träng t©m cÊp Nhµ níc, cÊp Ngµnh còng nh çc vÊn ®Ò bøc xóc cña s¶n xuÊt ®Æt ra.

Trong giai ®o¹n 1986-1990, ViÖn ®· thùc hiÖn 41 ®Ò tµi trong 4 ch¬ng tr×nh cÊp Nhµ níc (04A, 16B, 02C vµ b¶o tån gen) vµ 4 ch¬ng tr×nh cÊp Ngµnh (§æi míi qu¶n lý kinh tÕ l©m nghiÖp, ®iÒu chÕ rõng, sö dông tµi nguyªn rõng vµ ®Æc s¶n rõng) còng nh ®· tham gia vµo ch¬ng tr×nh T©y Nguyªn II.

Giai ®o¹n 1991-1995, çc ch¬ng tr×nh cÊp Nhµ níc ®ßi hái ®ång bé h¬n, viÖc tæ chøc thùc hiÖn ®ßi hái ph¶i tËp hîp liªn ngµnh. ViÖn ®îc giao chñ tr× Ch¬ng tr×nh KN03 "Kh«i phôc rõng vµ ph¸t triÓn L©m nghiÖp" lµ mét trong sè 30 ch¬ng tr×nh tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ cã träng ®iÓm do Nhµ níc qu¶n lý. ViÖn ®· thùc hiÖn 10 ®Ò tµi trong sè 14 ®Ò tµi cña ch-¬ng tr×nh, 4 ®Ò tµi cßn l¹i do çc ViÖn kh¸c phèi hîp thùc hiÖn. Ngoµi ra ViÖn cßn tham gia çc ®Ò tµi thuéc ch¬ng tr×nh KC07, KT12, b¶o tån gen, 15 ®Ò tµi cÊp Ngµnh vµ ®Æc biÖt lµ viÖc chuyÓn giao kü thuËt th«ng qua thùc hiÖn çc dù ¸n ph¸t triÓn miÒn nói do Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng chñ tr× çc dù ¸n khuyÕn l©m vµ çc dù ¸n s¶n xuÊt thö.

§éi ngò çn bé vµ c«ng t¸c ®µo t¹o lµ mét nh©n tè cã tÝnh quyÕt ®Þnh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc trong 35 n¨m qua. Tr¶i qua nhiÒu thÕ hÖ ®îc ®µo t¹o trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau, çc líp ®µn anh ®µo t¹o tõ tríc çch m¹ng ®i tham gia kh¸ng chiÕn trë thµnh çn bé l·nh ®¹o, çn bé chñ chèt trong nghiªn cøu khoa häc nh ®/c TrÇn Ngò Ph¬ng, GS.TSKH.§ång Sü HiÒn, GS.TSKH. Th¸i V¨n Trõng, GS.TSKH. NguyÔn V¨n Tr¬ng, PGS. L©m C«ng §Þnh, KS.V¬ng TÊn NhÞ, KS. NguyÔn V¨n ViÔn, KS. Ph¹m An, KS. NguyÔn V¨n Cø, KS. Lª V¨n Chung, KS. NguyÔn Sü Nguyªn. NhiÒu ®/c ®· cã çc c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ tÇm cì quèc tÕ ®îc c«ng bè.

Líp sau çch m¹ng ®îc ®µo t¹o ë trong níc vµ ë çc níc x· héi chñ nghÜa cò còng ®· trëng thµnh víi çc c«ng tr×nh khoa häc vµ híng dÉn nghiªn cøu sinh b¶o vÖ thµnh c«ng LuËn ¸n phã tiÕn sü (nay lµ tiÕn sü). Cã mét sè ®/c ®· trë thµnh çn bé l·nh ®¹o cña Ngµnh, nhiÒu ®/c ®¹t häc vÞ tiÕn sü khoa häc, cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ cho sù nghiÖp khoa häc cña Ngµnh.

Song song víi c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, tõ n¨m 1982 ViÖn lµ c¬ quan ®Çu tiªn trong ngµnh L©m nghiÖp ®îc Chñ tÞch Héi ®ång Bé trëng nay lµ Thñ tíng ChÝnh phñ, ký QuyÕt ®Þnh sè 333/CT giao cho ViÖn nhiÖm vô ®µo t¹o nghiªn cøu sinh theo 8 chuyªn ngµnh chuyªn s©u trong l©m nghiÖp. §èi tîng ®µo t¹o lµ çc çn bé khoa häc kü thuËt trong vµ ngoµi ngµnh l©m nghiÖp tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng trªn ph¹m vi toµn quèc.

KÕt qu¶ më 9 kho¸ tuyÓn ®îc 84 NCS, trong ®ã 44 NCS ®· b¶o vÖ thµnh c«ng luËn ¸n ®Ó nhËn b»ng phã tiÕn sü, tÝnh ®Õn n¨m 1996 ViÖn ®· cã 15 çn bé khoa häc ®Çu ®µn ®îc phong hµm gi¸o s, phã gi¸o s.

Cïng víi ®µo t¹o trong níc chóng ta ®· göi hµng tr¨m lît çn bé khoa häc ®i tham quan ®µo t¹o ë níc ngoµi. NhiÒu ®ång chÝ ®· b¶o vÖ thµnh c«ng luËn ¸n tiÕn sü-tiÕn sü khoa häc ë Liªn X«, Céng hoµ d©n chñ §øc, TiÖp Kh¾c, Hungary... trong phe x· héi chñ nghÜa tríc ®©y.

C«ng t¸c ®µo t¹o víi nhiÒu h×nh thøc phong phó ®· gãp phÇn quan träng, thiÕt thùc n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò çn bé nghiªn cøu vµ qu¶n lý cña ViÖn còng nh çc c¬ quan kh¸c trong ngµnh, n©ng cao uy tÝn cña ViÖn, n©ng cao tr×nh ®é çn bé ngang tÇm víi nhiÒu níc trong khu vùc, ph¸t huy vai trß vÞ trÝ mét ViÖn ®Çu ngµnh trong l©m nghiÖp tríc ®©y còng nh hiÖn nay.

Nghiªn cøu vÒ rõng kh«ng chØ ®ßi hái vÒ thêi gian mµ c¶ kh«ng gian bëi lÏ ®Êt níc chóng ta tr¶i dµi trªn nhiÒu vÜ ®é, nhiÒu vïng sinh th¸i kh¸c nhau, v× vËy ngoµi ®éi ngò nghiªn cøu cÇn ph¶i cã m¹ng líi çc Trung t©m t¹i mét sè vïng ®iÓn h×nh trong níc. Sau khi thèng nhÊt 3 ViÖn cã 3 Trung t©m nghiªn cøu chuyªn ®Ò (c¶i thiÖn gièng, sinh th¸i m«i trêng vµ l©m ®Æc s¶n), 12 Trung t©m vïng vµ Ph©n viÖn, 2 Trung t©m chuyÓn giao kü thuËt l©m sinh vµ c«ng nghiÖp rõng, mét XÝ nghiÖp chÕ biÕn h¹t ®iÒu. Çc ®¬n vÞ nµy ph©n bè tõ CÇu Hai (Phó Thä), T©y B¾c (S¬n La), T©y Nguyªn (Gia Lai), L©m §ång, §«ng Nam Bé, Cµ Mau, thµnh phè Hå ChÝ Minh víi tæng sè diÖn tÝch 5000 ha rõng thùc nghiÖm ®îc x©y dùng thµnh çc m« h×nh tr×nh diÔn, chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt vµ lµ hiÖn trêng thÝ nghiÖm.

Mét yÕu tè quan träng ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn çc kÕt qu¶ cña ViÖn lµ c«ng t¸c hîp t¸c quèc tÕ. Nh÷ng n¨m míi thµnh lËp ViÖn chóng ta nhËn ®îc sù gióp ®ì ®µo t¹o çn bé cña mét sè níc x· héi chñ nghÜa. Tõ nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 70 quan hÖ quèc tÕ ®îc më ra, çc dù ¸n t¨ng cêng n¨ng lùc nghiªn cøu cho ViÖn kh«ng nh÷ng thay ®æi ®îc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn ®i l¹i mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng tr¨m lît çn bé ®i níc ngoµi nh çc dù ¸n VIE/015-016, VIE/05, VIE/027 do FAO vµ UNDP tµi trî vµ mét sè d©y chuyÒn khai th¸c vËn chuyÓn cña Liªn X« cò ®îc kh¶o nghiÖm t¹i T©y Nguyªn.

of 53

Cïng víi chÝnh s¸ch më cöa, mèi quan hÖ song ph¬ng víi çc tæ chøc SAREC (Thuþ §iÓn), IDRC (Canada), ACCT (Ph¸p), CSIRO (Australia), JICA (NhËt) vµ mét sè c«ng ty nh NIC, OJI (NhËt), tæ chøc phi chÝnh phñ OSB (Australia) ®· ®îc thiÕt lËp.

ChÆng ®êng 35 n¨m ho¹t ®éng cña ViÖn nghiªn cøu khoa häc kü thuËt vÒ rõng kh«ng ph¶i lµ dµi, nhng thÕ hÖ sau kÕ thõa vµ ph¸t huy thÕ hÖ tríc ViÖn ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ tõ çc ®Ò tµi, dù ¸n trë thµnh çc tiÕn bé kü thuËt, çc qui tr×nh qui ph¹m triÓn khai ¸p dông vµo s¶n xuÊt.

Sù nç lùc ®ã thÓ hiÖn qua 449 c«ng tr×nh khoa häc bao gåm çc ®Ò tµi nghiªn cøu, çc dù ¸n trong níc vµ quèc tÕ cha kÓ ®Õn çc c«ng tr×nh luËn ¸n cña çc nhµ khoa häc ®· b¶o vÖ thµnh c«ng luËn ¸n cña m×nh theo çc tr×nh ®é phã tiÕn sü, tiÕn sü tríc ®©y ë çc Héi ®ång khoa häc trong vµ ngoµi níc. ChÝnh v× sù nç lùc ®ã mµ §¶ng vµ ChÝnh phñ ®· tÆng cho çn bé c«ng nh©n viªn cña ViÖn:

� 458 Hu©n, Huy ch¬ng çc lo¹i. � 372 Huy ch¬ng v× sù nghiÖp b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng. � 32 Huy ch¬ng v× sù nghiÖp khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ hµng chôc b»ng lao ®éng s¸ng t¹o.

2. Bíc ph¸t triÓn cña ViÖn trong 5 n¨m qua (1996-2001)

Trong 5 n¨m qua (1996-2001) kÓ tõ khi kû niÖm 35 n¨m thµnh lËp ViÖn chóng ta ®· thõa kÕ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu tríc kia vµ tiÕp tôc hoµn thiÖn bæ sung nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu míi ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao cña s¶n xuÊt vµ cña Ngµnh, ®ång thêi t¨ng cêng x©y dùng tiÒm lùc nghiªn cøu cña ViÖn.

Kû niÖm 40 n¨m thµnh lËp ViÖn chóng ta h·y ®iÓm l¹i nh÷ng thµnh tùu chñ yÕu ®· ®¹t ®îc trong thêi gian qua.

2.1. Nh÷ng thµnh tùu chñ yÕu trong nghiªn cøu khoa häc vµ chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt

ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam còng nh çc ViÖn nghiªn cøu kh¸c trong Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n tham gia thùc hiÖn çc ®Ò tµi trong ch¬ng tr×nh khoa häc c«ng nghÖ cÊp Nhµ níc, çc ®Ò tµi ®éc lËp cÊp Nhµ níc, çc ®Ò tµi nghiªn cøu cÊp Bé, çc dù ¸n s¶n xuÊt thö cÊp ngµnh, chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt theo yªu cÇu cña Bé.

Trong giai ®o¹n 1996-2001 ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam ®· vµ ®ang thùc hiÖn 4 ®Ò tµi vµ 1 nhiÖm vô khoa häc cÊp Nhµ níc.

� §Ò tµi vÒ c¶i thiÖn gièng c©y rõng trong ch¬ng tr×nh khoa häc c«ng nghÖ cÊp Nhµ níc KC-08 (1996-2000). � §Ò tµi ®éc lËp cÊp Nhµ níc vÒ phôc håi rõng tù nhiªn nghÌo kiÖt vµ th©m canh rõng trång c«ng nghiÖp phôc vô dù

¸n trång míi 5 triÖu ha rõng (1997-2000). � §Ò tµi ®éc lËp cÊp Nhµ níc vÒ phôc håi rõng ngËp mÆn Mangrove vµ rõng Trµm Melaleuca (2000-2002). � X¸c ®Þnh nhanh çc loµi gç chñ yÕu ë ViÖt Nam trong ch¬ng tr×nh khoa häc c¬ b¶n cÊp Nhµ níc. � NhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc cÊp Nhµ níc vÒ b¶o tån nguån Gen c©y rõng.

Ngoµi ra, ViÖn cßn tham gia thùc hiÖn trªn 30 ®Ò tµi träng ®iÓm cÊp Bé vµ nhiÖm vô nghiªn cøu trong çc lÜnh vùc l©m sinh, chÕ biÕn l©m s¶n, kinh tÕ l©m nghiÖp.

G¾n víi ch¬ng tr×nh trång míi 5 triÖu ha rõng ViÖn còng ®îc giao thùc hiÖn çc ®Ò tµi 661: X¸c ®Þnh çc loµi c©y trång cho rõng phßng hé vµ ®Æc dông trong toµn quèc, x¸c ®Þnh suÊt ®Çu t phï hîp cho viÖc g©y trång rõng phßng hé vµ ®Æc dông, x©y dùng biÓu thÓ tÝch cho mét sè loµi c©y trång rõng; çc dù ¸n 661 dùa trªn çc kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· cã vµ hoµn thiÖn bæ sung thªm; g©y trång së, håi, rõng th«ng nhùa cã s¶n lîng nhùa cao, rõng keo vµ b¹ch ®µn cao s¶n víi n¨ng suÊt 30-40 m3/ ha/ n¨m, rõng trång keo l¸ trµm (A. auriculiformis), keo lìi liÒm (A. crassicarpa), thö nghiÖm trªn diÖn réng trong toµn quèc çc dßng keo lai ®· tuyÓn chän, khoanh nu«i t¸i sinh vµ lµm giÇu rõng l¸ réng thêng xanh.

Çc dù ¸n ®iÒu tra c¬ b¶n ®· ®îc thùc hiÖn: §¸nh gi¸ kinh tÕ x· héi vïng ®Öm, ®¸nh gi¸ nhu cÇu vÒ gièng cho trång rõng vµ x¸c ®Þnh çc rõng gièng tù nhiªn vµ g©y trång, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng n¬ng r·y ë T©y Nguyªn vµ kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p, ®iÒu tra ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng çc vên ¬m vµ n¨ng lùc cung cÊp c©y gièng phôc vô ch¬ng tr×nh trång míi 5 triÖu ha rõng. Ngoµi ra, ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam còng thùc hiÖn dù ¸n gièng c©y trång vµ dù ¸n b¶o tån nguån gen.

of 53

2.1.1. KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ mÆt l©m sinh

Nh÷ng kÕt qu¶ næi bËt lµ:

� TiÕp tôc bæ sung vµ kh¼ng ®Þnh nh÷ng biÖn ph¸p phôc håi rõng tù nhiªn nghÌo kiÖt th«ng qua hµng lo¹t çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh; xóc tiÕn t¸i sinh tù nhiªn, tõng bíc c¶i thiÖn tæ thµnh rõng híng rõng ph¸t triÓn theo çc môc tiªu kinh tÕ ®a d¹ng víi nhãm çc loµi c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ víi tèc ®é sinh trëng nhanh, lµm giµu rõng b»ng çc biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Æc biÖt bæ sung çc loµi kinh tÕ theo çc ®¸m trèng. Çc biÖn ph¸p l©m sinh ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së thùc nghiÖm vµ nghiªn cøu, cã kiÕn thøc vµ hiÓu biÕt vÒ sinh th¸i quÇn thÓ vµ sinh th¸i ç thÓ loµi. Mçi biÖn ph¸p l©m sinh thùc hiÖn cßn dùa trªn c¬ së ph©n lo¹i çc tr¹ng th¸i rõng nghÌo, rõng kiÖt sau khai th¸c.

� X¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a ph©n bè rõng ngËp mÆn vµ ®Æc ®iÓm ®Êt ®ai ë miÒn B¾c, çc m« h×nh l©m ng kÕt hîp trªn thùc tiÔn lµm c¬ së phôc håi ph¸t triÓn hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn ë ngoµi B¾c.

� KÕt qu¶ trång rõng c©y b¶n ®Þa ®Æc biÖt hä Sao, DÇu ë miÒn Nam, çc ®Ò tµi thö nghiÖm trång rõng c©y hä DÇu nh vªn vªn, dÇu r¸i trong thêi gian qua cña ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng: B»ng çc biÖn ph¸p l©m sinh phï hîp t¹o líp ¸o phñ ban ®Çu trªn ®Êt ®åi träc ®· tho¸i ho¸ (vÝ dô sö dông keo l¸ trµm, ®Ëu trµm...), çc rõng trång c©y b¶n ®Þa hä DÇu cã thÓ thµnh c«ng ®· më ra triÓn väng vÒ kh¶ n¨ng phôc håi dÇn hÖ sinh th¸i rõng l¸ réng trªn ®Êt ®åi träc bÞ tho¸i ho¸.

� Çc kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ c¶i thiÖn gièng ®Æc biÖt lùa chän çc dßng u viÖt keo lai, b¹ch ®µn vµ b¹ch ®µn lai cïng çc biÖn ph¸p th©m canh, lµm ®Êt, bãn ph©n cã thÓ t¹o rõng trång cã n¨ng suÊt cao, ®¹t tíi 25-30m3/ ha/ n¨m hoÆc h¬n. YÕu tè quyÕt ®Þnh n¨ng suÊt rõng trång ®ã lµ viÖc chän gièng vµ c¶i thiÖn gièng. Tuy nhiªn, rõng trång víi çc nguån gièng ®îc c¶i thiÖn chØ ®¹t ®îc n¨ng suÊt cao trong qu¸ tr×nh th©m canh khi lùa chän nh÷ng lËp ®Þa g©y trång thÝch hîp, tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn tèi thiÓu cho sù ph¸t triÓn cña rõng.

� Çc nghiªn cøu vÒ kh¶o nghiÖm loµi, xuÊt xø, nghiªn cøu çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh g©y trång rõng, ®iÒu tra, ®¸nh gi¸ çc m« h×nh thùc tiÔn trong thêi gian qua ®· cho phÐp thiÕt lËp danh môc hµng tr¨m loµi c©y cã kh¶ n¨ng g©y trång ë níc ta trong çc vïng sinh th¸i kh¸c nhau víi çc môc tiªu kh¸c nhau: phßng hé, ®Æc dông, s¶n xuÊt... Song song ®ã lµ çc nghiªn cøu vÒ c¶i thiÖn gièng, th©m canh rõng trång ®· lµm c¬ së cho ngµnh lùa chän nh÷ng loµi c©y chñ lùc trång rõng kinh tÕ víi môc tiªu n¨ng suÊt cao (tèi thiÓu 18-20m3/ ha/ n¨m), chu kú kinh doanh ng¾n 6-10 n¨m vµ t¹o nªn çc s¶n phÈm hµng ho¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ, cã thÞ trêng tiªu thô. §ã lµ çc nhãm loµi c©y b¹ch ®µn, keo, th«ng, tre tróc, trµm, xµ cõ, tÕch... cã thÓ trång rõng tËp trung vµ nhiÒu loµi c©y trång ph©n t¸n kh¸c.

� Nghiªn cøu vÒ s©u bÖnh rõng trång (®Æc biÖt lµ ®èi víi b¹ch ®µn) vµ ®ang tiÕp tôc nghiªn cøu ®èi víi rõng keo mangium, th«ng ba l¸... ®· chØ ra tÝnh kh«ng bÒn v÷ng cña rõng thuÇn loµi, tËp trung; xuÊt hiÖn s©u bÖnh nghiªm träng sau 10-15 n¨m g©y trång. §ã lµ ®iÒu cÇn quan t©m trong c«ng t¸c trång rõng híng tíi tÝnh ®a d¹ng sinh häc víi nhiÒu loµi, nhiÒu dßng vµ xuÊt xø, xen kÏ nhau theo khèi, ®ång thêi cÇn híng tíi chän läc çc ç thÓ kh¸ng bÖnh tèt ®Ó ph¸t triÓn, nh©n gièng.

� Çc nghiªn cøu tiÕp tôc vÒ b¶o tån nguån gen c©y rõng ®· ph¸t hiÖn ®îc nhiÒu loµi quÝ hiÕm vµ ®Æc ®iÓm ph©n bè cña chóng, ®Æc biÖt ®¸nh gi¸ møc ®é ®e do¹ theo çc tiªu chuÈn quèc tÕ vµ thùc hiÖn çc biÖn ph¸p b¶o tån insitu vµ exsitu, nh©n gièng mét sè loµi quÝ, hiÕm.

§ã cã thÓ coi lµ nh÷ng thµnh tùu næi bËt cã ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn trong lÜnh vùc l©m sinh vµ ®Þnh híng cho çc nghiªn cøu tiÕp tôc, l©u dµi sau nµy.

VÒ nh÷ng thµnh tÝch cô thÓ trong lÜnh vùc nµy cã thÓ nªu lªn nh÷ng kÕt qu¶ chñ yÕu sau:

� C«ng nhËn gièng quèc gia: 3 dßng keo lai ë miÒn B¾c; çc gièng tiÕn bé kü thuËt: 4 dßng keo lai miÒn Nam, 12 xuÊt xø b¹ch ®µn, 10 xuÊt xø keo vïng thÊp, 4 xuÊt xø keo vïng cao, 3 xuÊt xø keo chÞu h¹n, 5 xuÊt xø th«ng caribeae, 6 xuÊt xø trµm. Çc kÕt qu¶ nghiªn cøu kh¶o nghiÖm çc xuÊt xø trµm tríc kia vµ thùc hiÖn dù ¸n do JICA tµi trî ®· cã t¸c dông lín trong chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt trång trµm cho nhiÒu tØnh ®ång b»ng s«ng Cöu Long, thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ lµ mét trong nh÷ng c©y trång chñ lùc quan träng cña vïng.

� §Ò nghÞ Bé c«ng nhËn gièng tiÕn bé kü thuËt cho 12 tæ hîp lai b¹ch ®µn. � Më çc líp tËp huÊn, chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt vÒ gi©m hom keo lai, phæ biÕn çc xuÊt xø keo lai, trµm óc cã

n¨ng suÊt cao, chuyÓn giao kü thuËt trång ba kÝch, bÕp l©m nghiÖp c¶i tiÕn, kü thuËt trång dã trÇm, kü thuËt nh©n gièng tre tµu lÊy m¨ng, kü thuËt trång luång, tËp huÊn vÒ nh©n gièng v« tÝnh, b¶o tån ®a d¹ng sinh häc...

� X©y dùng çc tiªu chuÈn, híng dÉn kü thuËt, qui tr×nh qui ph¹m vÒ trång luång, nhiÒu loµi c©y b¶n ®Þa kh¸c cho trång rõng phßng hé vµ rõng s¶n xuÊt, ®Æc s¶n rõng nh giæi xanh, phi lao, tr¸m tr¾ng, quÕ, trÇm h¬ng ®Æc biÖt kü thuËt t¹o trÇm nh©n t¹o ®· ®¹t ®îc kÕt qu¶ bíc ®Çu kh¶ quan.

� X¸c ®Þnh çc khu rõng gièng ®ñ tiªu chuÈn phôc vô cung cÊp gièng cho ch¬ng tr×nh 5 triÖu ha (cïng phèi hîp víi

of 53

C«ng ty gièng c©y trång l©m nghiÖp). � Qui tr×nh x¸c ®Þnh çc lËp ®Þa cho trång rõng vµ kh¶ n¨ng thÝch hîp çc loµi c©y trång chñ yÕu.

2.1.2. KÕt qu¶ nghiªn cøu trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp rõng

Trong nh÷ng n¨m 1996-2001 ®¸ng chó ý lµ çc nghiªn cøu, ho¹t ®éng chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt trong lÜnh vùc chÕ biÕn, b¶o qu¶n vµ c¬ khÝ l©m nghiÖp cã nhiÒu tiÕn triÓn do nh÷ng ®ßi hái cÊp b¸ch cña thùc tiÔn s¶n xuÊt. ViÖn ®· chuyÓn giao çc tiÕn bé kü thuËt chñ yÕu sau:

� ChÕ t¹o m¸y b¨m d¨m gç cì nhá, lu ®éng, m¸y Ðp, lß sÊy phôc vô çc c¬ së chÕ biÕn qui m« nhá. � Çc kü thuËt chÝch nhùa th«ng 2 l¸, c¶i tiÕn thiÕt bÞ chng cÊt nhùa th«ng, thiÕt bÞ nhá phôc vô chÕ biÕn tinh dÇu

quÕ. � X©y dùng çc vên ¬m c«ng nghiÖp phôc vô ch¬ng tr×nh trång míi 5 triÖu ha rõng. � Kü thuËt chèng mèi cho çc c«ng tr×nh x©y dùng, chuyÓn giao çc thuèc b¶o qu¶n cho s¶n xuÊt vµ Bé ®· c«ng

nhËn 11 lo¹i thuèc b¶o qu¶n gç.

2.1.3 KÕt qu¶ nghiªn cøu trong lÜnh vùc kinh tÕ l©m nghiÖp

� §· x©y dùng mét sè ®Þnh møc cho trång rõng phßng hé vµ ®Æc dông çc loµi c©y trång chñ yÕu. � Cung cÊp çc tµi liÖu ®iÒu tra c¬ b¶n vÒ ®Æc ®iÓm çc vïng ®Öm çc vên quèc gia chñ yÕu lµm c¬ së x¸c ®Þnh qui

m« vïng ®Öm vµ ®Ò xuÊt çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p kinh tÕ -kü thuËt- x· héi ph¸t triÓn vïng ®Öm. � Cung cÊp çc tµi liÖu ®iÒu tra c¬ b¶n vÒ thùc tr¹ng n¬ng r·y ë T©y Nguyªn vµ ®Ò xuÊt çc gi¶i ph¸p thùc hiÖn. � Bíc ®Çu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ chÝnh s¸ch giao ®Êt giao rõng cho çc hé n«ng d©n miÒn nói.

Çc kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt trong nh÷ng n¨m qua cña ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam lµ c¶ qu¸ tr×nh thõa kÕ liªn tôc vµ ph¸t triÓn çc nghiªn cøu ®i tríc ®· ®ãng gãp mét phÇn nhá cho sù nghiÖp ph¸t triÓn Ngµnh L©m nghiÖp nhng so víi yªu cÇu cña thùc tiÔn s¶n xuÊt vÉn cßn mét kho¶ng çch ®¸ng kÓ ®ßi hái ViÖn ph¶i cã ®Þnh híng tèt cho nghiªn cøu trong t¬ng lai, ®i t¾t, ®ãn ®Çu vµ kÞp thêi phôc vô s¶n xuÊt.

Còng cÇn nhÊn m¹nh thªm r»ng hÖ thèng Trung t©m vïng, Trung t©m chuyªn ®Ò, Trung t©m chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt ®· lµ cÇu nèi quan träng gi÷a nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt cña ViÖn, n©ng cao vÞ thÕ vµ vai trß cña ViÖn trong nhiÒu vïng. Çc ho¹t ®éng khoa häc cña çc Phßng nghiªn cøu, çc Trung t©m víi nhiÒu dù ¸n quèc tÕ còng gãp phÇn rÊt lín n©ng cao vai trß cña ViÖn trong chuyÓn giao kÕt qu¶ nghiªn cøu vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt.

2.2. X©y dùng tiÒm lùc nghiªn cøu

2.2.1. C«ng t¸c ®µo t¹o çn bé:

Tæ chøc vµ nguån nh©n lùc cña ViÖn ®îc thay ®æi phï hîp theo tõng thêi kú do yªu cÇu cña Ngµnh. Sau khi s¸p nhËp 3 ViÖn thµnh ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam lóc ®Çu sè Phßng nghiªn cøu kh¸ nhiÒu (h¬n 10 Phßng) vµ sè biªn chÕ trong toµn ViÖn còng kh¸ lín (h¬n 700 ngêi). Qu¸ tr×nh s¾p xÕp l¹i tæ chøc vµ mét sè çn bé vÒ hu theo chÕ ®é ®Õn nay nguån nh©n lùc cña ViÖn gi¶m cßn 480 ngêi cha kÓ sè biªn chÕ 2B mµ ViÖn vµ çc ®¬n vÞ tù trang tr¶i, chia ra:

Ph©n theo tr×nh ®é ®µo t¹o:

� Trªn ®¹i häc: 42 ngêi � §¹i häc: 230 ngêi � Trung cÊp: 63 ngêi

Ph©n theo ng¹ch b©c:

� Nghiªn cøu viªn cao cÊp: 01 ngêi � Nghiªn cøu viªn chÝnh: 39 ngêi � Nghiªn cøu viªn: 160 ngêi

Trong nh÷ng n¨m 1996-1998 ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam cã 30 tiÕn sü, 5 gi¸o s, 4 phã gi¸o s. HiÖn sè çc nhµ

of 53

khoa häc cã häc hµm gi¸o s, phã gi¸o s vµ häc vÞ tiÕn sü ®· gi¶m ®i do ®Õn tuæi vÒ hu. HiÖn nay, sè tiÕn sü lµ 25 vµ gi¸o s lµ 1.

Trong thêi gian qua viÖc ®µo t¹o th¹c sü ®¬c t¨ng cêng m¹nh. Sè th¹c sü hiÖn nay cã 17 ngêi vµ ®ang theo häc th¹c sü lµ 21 ngêi vµ tiÕn sü lµ 11 ngêi .

Nhµ níc ®· cã chñ tr¬ng xÐt phong häc hµm tõ n¨m 2001 lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi bæ sung çc phã gi¸o s, gi¸o s kÕ cËn cho ViÖn.

Trong n¨m tíi thùc hiÖn kÕ ho¹ch tinh gi¶m biªn chÕ nh÷ng vÉn ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c ®µo t¹o sau ®¹i häc ®Ó ®Õn 2005 sÏ cã Ýt nhÊt 80 ngêi cã tr×nh ®é trªn ®¹i häc.

Giai ®o¹n 1996-2001 lµ thêi kú ®µo t¹o theo LuËt gi¸o dôc míi ®µo t¹o tiÕn sü chÝnh thøc b¾t ®Çu tõ th¸ng 7/1997, tÝnh ®Õn nay më 4 kho¸, tuyÓn thªm 17 NCS tèt nghiÖp tõ 1997 ®Õn nay lµ 13 ngêi, bao gåm 5 PTS vµ 8 TS, n©ng tæng sè NCS tèt nghiÖp lªn 57 TS. Sè nghiªn cøu sinh ®ang häc tËp nghiªn cøu lµ 32.

C«ng t¸c ®µo t¹o sau ®¹i häc sau gÇn 20 n¨m ®· lËp ®îc nhiÒu thµnh tùu to lín cã t¸c ®éng ¶nh hëng quan träng gãp phÇn n©ng cao sè lîng, chÊt lîng ®éi ngò çn bé khoa häc kü thuËt l©m nghiÖp trªn b×nh diÖn toµn quèc gia.

§¶m b¶o chÊt lîng ®µo t¹o ®îc coi lµ ph¬ng ch©m qu¸n triÖt hµng ®Çu cho mäi ho¹t ®éng ®µo t¹o sau ®¹i häc cña ViÖn. Nhê ®ã çc çn bé cã tr×nh ®é TS do ViÖn ®µo t¹o ra hÇu hÕt ®Òu lµ nh÷ng çn bé chñ chèt, çn bé ®Çu ®µn trªn mäi vÞ trÝ c«ng t¸c.

N©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cho çn bé nghiªn cøu ®· ®îc ViÖn quan t©m kÕt hîp víi Trêng çn bé qu¶n lý n«ng nghiÖp vµ PTNT 1 më nhiÒu líp Anh v¨n n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vÒ chuyªn m«n.

2.2.2. T¨ng cêng c¬ së h¹ tÇng vµ trang thiÕt bÞ

NhiÒu Phßng nghiªn cøu, Trung t©m tríc ®©y cña ViÖn ®îc trang bÞ thiÕt bÞ cña çc dù ¸n do UNDP vµ FAO tµi trî ®· xuèng cÊp, l¹c hËu, c¬ së vËt chÊt nh trô së, ph¬ng tiÖn ®i l¹i, çc hiÖn trêng thÝ nghiÖm ®Òu thiÕu thèn hoÆc bè trÝ ch-a hîp lý.

§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn,ViÖn ®· x©y dùng çc dù ¸n x©y dùng nhá, söa ch÷a lín, çc dù ¸n n©ng cÊp çc phßng thÝ nghiÖm ®Õn çc dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n, dù ¸n 327 mµ sau nµy lµ dù ¸n 5 triÖu ha rõng tiÕn tíi çc dù ¸n hîp t¸c quèc tÕ.

Tæng kÕt 10 n¨m (tõ 1991-2000) th× giai ®o¹n tõ 1996-2000 ®Çu t chung chiÕm tû lÖ nh sau:

� Dù ¸n söa ch÷a x©y dùng nhá gåm 13 dù ¸n víi tæng sè vèn lµ 5.131 triÖu ®ång (giai ®o¹n 1996-2000 lµ 3.721 triÖu ®ång, tû lÖ 73%).

� Dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n gåm 12 dù ¸n víi tæng sè vèn 15.410 triÖu ®ång (giai ®o¹n 1996-2000 lµ 11.620 triÖu, chiÕm 75%).

� Dù ¸n 327 vµ dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng cã 12 dù ¸n víi tæng sè vèn lµ 14.178 triÖu (giai ®o¹n 1996-2000 lµ 10.879 triÖu, chiÕm 77%).

� Dù ¸n n©ng cÊp çc phßng thÝ nghiÖm: §ang thùc hiÖn cho 6 phßng thÝ nghiÖm víi tæng sè vèn 10.060 triÖu ®ång (giai ®o¹n 1996-2001 lµ 9.460 triÖu, chiÕm 94 %).

� Dù ¸n t¨ng cêng trang thiÕt bÞ nghiªn cøu thùc nghiÖm cho ViÖn trong giai ®o¹n 2000-2003 lµ 19.286 triÖu. N¨m 2000-2001 ®· thùc hiÖn 6.600 triÖu.

KÕ ho¹ch khoa häc c«ng nghÖ n¨m 2001 ®îc Bé giao lµ 16.430 triÖu so víi n¨m 2000 lµ 13.262 triÖu.

Cho ®Õn nay ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam ®· cã nh÷ng Phßng nghiªn cøu cã trang thiÕt bÞ cã kh¶ n¨ng øng dông nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong nghiªn cøu mang l¹i kÕt qu¶ cao nh phßng thÝ nghiÖm vÒ gièng c©y rõng ®· ®a kü thuËt nu«i cÊy m«, lai gièng nh©n t¹o vµ bíc ®Çu sö dông ph¬ng ph¸p ph©n tÝch izozyme, phßng thÝ nghiÖm sinh th¸i m«i trêng rõng sö dông kü thuËt GIS vµo ®¸nh gi¸ m«i trêng, quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ ph©n chia lËp ®Þa. Phßng thÝ nghiÖm b¶o vÖ thùc vËt rõng.

of 53

Çc Trung t©m, Ph©n viÖn ®· x©y dùng ®îc nhiÒu m« h×nh nghiªn cøu thùc nghiÖm cã gi¸ trÞ vÒ trång rõng, khoanh nu«i xóc tiÕn t¸i sinh vµ phôc håi rõng, ch¨m sãc, nu«i dìng vµ lµm giµu rõng tù nhiªn. X©y dùng ®îc çc vên su tËp thùc vËt, khu b¶o tån gen.

Nh÷ng hiÖn trêng thÝ nghiÖm nµy lµ nh÷ng m« h×nh tr×nh diÔn quan träng ®Ó çc ®¬n vÞ kh¸c cã thÓ tham quan häc tËp kinh nghiÖm còng nh ®Ó sinh viªn thùc tËp nh ë Ba V×, CÇu Hai, §«ng Nam Bé, Kon Hµ Nõng,... Nh÷ng m« h×nh phôc håi rõng tù nhiªn c©y l¸ réng ®· cã ë CÇu Hai vµ Kon Hµ Nõng nay ®· ®îc nh©n réng ë çc Trung t©m nh L©m §ång, T©y B¾c, Minh H¶i vµ thËm chÝ ë §¹i L¶i-n¬i ®Êt bÞ tho¸i ho¸ nghiªm träng. Nh÷ng m« h×nh vÒ rõng trång c«ng nghiÖp ®· ®îc ph¸t triÓn m¹nh ë Trung t©m §«ng Nam Bé, Trung t©m B¾c Trung Bé vµ bíc ®Çu triÓn khai thö nghiÖm ë Trung t©m L©m nghiÖp NhiÖt §íi, §«ng B¾c Bé.

M« h×nh g©y trång c©y ®Æc s¶n ®· ®îc Trung t©m Nghiªn cøu L©m ®Æc s¶n x©y dùng ë nhiÒu n¬i nh m« h×nh trång vµ t¹o trÇm ë L©m trêng Chóc A.

Bªn c¹nh nh÷ng khu rõng thÝ nghiÖm ®ã, çc Trung t©m cã hÖ thèng vên ¬m, nhµ gi©m hom, cÊy m« mét mÆt phôc vô nghiªn cøu, chuyÓn giao kü thuËt nh©n gièng, mÆt kh¸c cã thÓ kinh doanh gièng c©y trång, t¹o thªm nguån phóc lîi cho Trung t©m vµ n©ng cao ®êi sèng cho çn bé c«ng nh©n viªn.

C¬ së h¹ tÇng vµ bé mÆt chung cña ViÖn, Ph©n viÖn vµ çc Trung t©m ®· thay ®æi râ nÐt khang trang h¬n nhiÒu.

2.3. Hîp t¸c quèc tÕ

Trong giai ®o¹n 1996-2001 ®· vµ ®ang thùc hiÖn 12 dù ¸n, ®Ò tµi hîp t¸c quèc tÕ víi nhiÒu lÜnh vùc ®îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng.

Nh÷ng dù ¸n hîp t¸c cã kÕt qu¶ tõ giai ®o¹n tríc nh dù ¸n "Nghiªn cøu c¶i thiÖn gièng c©y rõng" víi Thuþ §iÓn vµ dù ¸n "Ph¸t triÓn kü thuËt trång rõng trªn ®Êt phÌn vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long" víi NhËt ®îc tiÕp tôc ®Çu t giai ®o¹n 2 hoÆc 3 trong çc n¨m gÇn ®©y.

Çc dù ¸n míi víi néi dung bao hµm nhiÒu lÜnh vùc nh:

� Dù ¸n l©m s¶n ngoµi gç ( IUCN) � Qu¶n lý tµi nguyªn trong céng ®ång, phôc håi rõng ®Çu nguån sau khai th¸c (çc tæ chøc phi chÝnh phñ NhËt b¶n:

JVC, JOFCA, NGF, FORSPA) � Phßng trõ s©u bÖnh (ACIAR, NhËt B¶n...) � B¶o tån gen (Hµ Lan)

HiÖn nay ViÖn ®ang x©y dùng çc dù ¸n nghiªn cøu víi Australia, §µi Loan, Hµn Quèc... Bíc ®Çu ®ang x©y dùng çc dù ¸n hîp t¸c quèc tÕ vÒ phÇn c«ng nghiÖp chÕ biÕn.

Çc dù ¸n hîp t¸c quèc tÕ trong giai ®o¹n 1996-2001 ®· hç trî cho çc Phßng nghiªn cøu vµ çc Trung t©m tiÕp cËn víi çc ph¬ng ph¸p, thiÕt bÞ nghiªn cøu hiÖn ®¹i nh:

� Ph©n tÝch enzim ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh ®a d¹ng di truyÒn vµ theo dâi vËt hËu cña l¸t hoa (dù ¸n FST/96/05) � T¨ng thu nhËn çc bon cña rõng trång b»ng gièng ®îc c¶i thiÖn vµ m« h×nh ho¸ sù thu nhËn çc bon cña rõng

trång ViÖt Nam (dù ¸n IGP). � Çc thiÕt bÞ trång vµ çc lo¹i gièng trµm cã n¨ng suÊt cao (dù ¸n JICA). � T¨ng cêng kh¶ n¨ng tæ chøc trong s¶n xuÊt çc nguån gen gièng c©y rõng ®îc c¶i thiÖn ë ViÖt Nam th«ng qua ¸p

dông kü thuËt di truyÒn ph©n tö.

§Æc biÖt çc dù ¸n hîp t¸c quèc tÕ ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®a hµng tr¨m lît çn bé ®i kh¶o s¸t vµ thùc tËp ë nhiÒu níc còng nh ®· tiÕp vµ lµm viÖc víi nhiÒu ®oµn níc ngoµi ®Õn ViÖn.

2.4. C«ng t¸c th«ng tin

NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c th«ng tin trong nghiªn cøu khoa häc vµ phæ biÕn çc kÕt qu¶ nghiªn cøu,

of 53

chuyÓn giao çc tiÕn bé kü thuËt, nªn mÆc dï trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ViÖn kh«ng ®îc cÊp kinh phÝ vÒ c«ng t¸c th«ng tin, ViÖn ®· vËn dông kinh phÝ ho¹t ®éng bé m¸y vµ hîp t¸c quèc tÕ ®Ó hç trî:

X©y dùng çc nguån lùc th«ng tin: Kho s¸ch cña ViÖn ®· ®îc bæ sung 244 b¶n, 6 lo¹i t¹p chÝ ngo¹i v¨n, 12 lo¹i tiÕng ViÖt ®a tæng sè s¸ch cña ViÖn lªn trªn 20.000 cuèn. C¬ së d÷ liÖu vÒ nghiªn cøu cña Ngµnh L©m nghiÖp ®· ®îc x©y dùng 1700 b¶n ghi vµ x©y dùng thµnh ®Üa CD Rom, ®· l¾p ®Æt m¹ng Lan víi 30 ®iÓm nèi ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c ®iÒu hµnh chung cña ViÖn còng nh trao ®æi th«ng tin göi çc ®¬n vÞ ®îc nhanh chãng.

T¹p chÝ L©m nghiÖp cña Ngµnh ®îc Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n giao cho ViÖn qu¶n lý gióp ®· ®îc ph¸t hµnh víi néi dung vµ sè lîng ®óng h¹n, ngoµi ra ViÖn cßn xuÊt b¶n Th«ng tin khoa häc kü thuËt L©m nghiÖp 6 sè /n¨m ®Ó ®¨ng t¶i çc kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ViÖn vµ b¶n tin ®iÖn tö chän läc trung b×nh 2 sè/th¸ng.

§· xuÊt b¶n vµ ph¸t hµnh ®îc 12 ®Çu s¸ch vÒ çc kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ViÖn, gãp phÇn ®Èy m¹nh sù nghiÖp ho¹t ®éng KHCN cña Ngµnh.

§Ó n©ng cao tr×nh ®é çn bé th«ng tin ®îc tham gia nhiÒu líp ®µo t¹o trong vµ ngoµi níc do FORSPA vµ TREELINK tµi trî.

Tuy nhiªn, c«ng t¸c th«ng tin cña ViÖn cßn nhiÒu h¹n chÕ chñ yÕu do kinh phÝ vµ cha x©y dùng ®îc m¹ng líi th«ng tin vÒ khoa häc vµ s¶n xuÊt, dÞch vô çc Trung t©m víi çc ®Þa ph¬ng ®Ó n¾m b¾t ®îc yªu cÇu cña s¶n xuÊt trªn c¬ së ®ã tiÕp cËn vµ ®Ò xuÊt çc dù ¸n, ®Ò tµi thùc sù phôc vô s¶n xuÊt.

2.5. Sù l·nh ®¹o cña §¶ng uû vµ çc tæ chøc c«ng ®oµn, thanh niªn, n÷ c«ng, tù vÖ vµ çc phong trµo thi ®ua cña ViÖn

Qu¸n triÖt çc NghÞ quyÕt cña çc ®¹i héi §¶ng, cña Bé ChÝnh trÞ vÒ ®Èy m¹nh nghiªn cøu, øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ phôc vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. §¶ng uû ViÖn ®· cã nh÷ng NghÞ quyÕt trong tõng kú §¹i héi §¶ng, cïng víi l·nh ®¹o ViÖn ®Ò ra ph¬ng híng chiÕn lîc ®Ó çn bé §¶ng viªn vµ quÇn chóng thùc hiÖn çc ch¬ng tr×nh, dù ¸n, ®Ò tµi vµ chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt.

Çc tæ chøc c«ng ®oµn, thanh niªn, n÷ c«ng, tù vÖ lµ çc tæ chøc chÝnh trÞ ®· ®éng viªn toµn thÓ çn bé c«ng nh©n viªn tham gia vµo c«ng t¸c b¶o vÖ trËt tù trÞ an, ho¹t ®éng v¨n thÓ... g©y ®îc khÝ thÕ s«i næi trong toµn ViÖn.

Thµnh tÝch ®· ®¹t ®îc lµ:

� §îc §¶ng bé cÊp trªn liªn tôc c«ng nhËn lµ §¶ng uû v÷ng m¹nh vµ trong s¹ch. � Tæ chøc c«ng ®oµn, ®oµn thanh niªn CSHCM, n÷ c«ng ®îc Bé khen thëng nhiÒu n¨m. � §¹i ®éi tù vÖ cña ViÖn víi qu©n sè 60-80 ngêi nhiÒu n¨m ®¹t cê quyÕt th¾ng, n¨m 2000 ®¹t danh hiÖu ®¬n vÞ

xuÊt s¾c vµ ®¹t thµnh tÝch cao trong héi thao qu©n sù. � NhiÒu gi¶i thëng trong çc héi thao, héi diÔn tæ chøc ë huyÖn vµ khu vùc.

Phong trµo thi ®ua khen thëng:

Tõ nh÷ng thµnh tÝch ®¹t ®îc trong ho¹t ®éng KHCN vµ çc phong trµo cña ViÖn ®· ®îc §¶ng, Nhµ níc, Tæng c«ng ®oµn, Bé vµ çc c¬ quan tÆng nhiÒu Hu©n, Huy ch¬ng, gi¶i thëng quèc gia, B»ng khen çc cÊp vµ nhiÒu danh hiÖu thi ®ua cô thÓ tõ n¨m 1995 ®Õn nay ®¹t ®îc:

Nh÷ng nhµ khoa häc ®Çu ®µn cña ViÖn ®· ®îc Nhµ níc tÆng thëng nhiÒu gi¶i thëng cao quÝ:

� Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh (n¨m 2000) cho GS.TSKH. Th¸i V¨n Trõng nguyªn Phã ViÖn trëng ViÖn nghiªn cøu l©m nghiÖp nhiÒu n¨m vÒ c«ng tr×nh nghiªn cøu Th¶m thùc vËt rõng ViÖt Nam

� 2 gi¶i thëng quèc gia vÒ khoa häc c«ng nghÖ (n¨m 2000) cho PGS. L©m C«ng §Þnh vÒ c«ng tr×nh nghiªn cøu Trång rõng chèng çt bay vµ cho Trung t©m NC gièng c©y rõng do GS.TS. Lª §×nh Kh¶ chñ tr× vÒ c«ng tr×nh nghiªn cøu gièng keo lai tù nhiªn.

� 1 Hu©n ch¬ng lao ®éng h¹ng nhÊt cho ViÖn nh©n dÞp kû niÖm 40 n¨m thµnh lËp ViÖn. � 3 Hu©n ch¬ng lao ®éng h¹ng hai vµ 6 Hu©n ch¬ng lao ®éng h¹ng ba cho tËp thÓ vµ ç nh©n. � 15 B»ng khen ChÝnh phñ cho tËp thÓ vµ ç nh©n vµ nhiÒu B»ng khen cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng

th«n.

of 53

Nh÷ng b«ng hoa trong phong trµo thi ®ua ®· ®éng viªn khÝch lÖ tÊt c¶ çn bé c«ng nh©n viªn s«i næi tham gia vµo çc ho¹t ®éng chÝnh trÞ vµ phong trµo chung cña c¶ ViÖn t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp ®a ViÖn tõ th¾ng lîi nµy ®Õn th¾ng lîi kh¸c. Chóng ta nhiÖt liÖt chóc mõng thµnh tÝch vµ sù ®ãng gãp cña tËp thÓ ViÖn vµ çc ®ång chÝ ho¹t ®éng khoa häc trong thêi gian qua.

PhÇn II. Thêi c¬ vµ th¸ch thøc trong giai ®o¹n ph¸t triÓn míi

40 n¨m ho¹t ®éng vµ trëng thµnh cña ViÖn lµ do sù nç lùc to lín cña tÊt c¶ çn bé c«ng nh©n viªn chøc, çc nhµ khoa häc ®Çu ®µn thÕ hÖ ®i tríc vµ kÕ tôc sau nµy, çc nhµ l·nh ®¹o ViÖn ®Çy nhiÖt t×nh vµ t©m huyÕt x©y dùng ViÖn trong nhiÒu giai ®o¹n. §µo t¹o çn bé, t¨ng cêng c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ cña ViÖn, t×m tßi vµ h×nh thµnh hÖ thèng tæ chøc khoa häc cña ViÖn mét çch phï hîp tõ trung ¬ng tíi ®Þa ph¬ng còng gãp phÇn quan träng t¹o nªn thµnh tÝch cña ViÖn trong 40 n¨m qua. Thµnh tùu ®¹t ®îc cßn nhê sù gióp ®ì, hËu thuÉn cña Ngµnh, cña çc Bé trong mäi ho¹t ®éng nghiªn cøu, x©y dùng tiÒm lùc cho ViÖn.

Trong giai ®o¹n tíi 2001-2010 ®ßi hái cña Ngµnh rÊt lín vµ ®· ®îc x¸c ®Þnh bíc ®Çu mét çch c¬ b¶n. Tríc hÕt lµ dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng tíi n¨m 2010 ®· ®îc Quèc héi th«ng qua x¸c ®Þnh çc môc tiªu tæng qu¸t vÒ m«i trêng, x· héi vµ kinh tÕ b»ng çch b¶o vÖ rõng tù nhiªn hiÖn cã, thiÕt lËp 2 triÖu ha rõng phßng hé vµ ®Æc dông, 2 triÖu ha rõng kinh tÕ vµ 1 triÖu ha c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nh»m n©ng cao ®é che phñ rõng lªn 43%, ®Èy m¹nh chÕ biÕn vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng triÖu ngêi gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë vïng nói.

Ngµnh ®· x©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn l©m nghiÖp tíi n¨m 2010 ®Ó ®Ö tr×nh ChÝnh phñ th«ng qua víi nh÷ng môc tiªu, néi dung, gi¶i ph¸p chñ yÕu vµ ph¸t triÓn l©m nghiÖp theo tõng vïng kinh tÕ-sinh th¸i.

Víi dù ¸n phôc håi 5 triÖu ha rõng çc tæ chøc quèc tÕ hÕt søc quan t©m vµ ®· h×nh thµnh "®èi t¸c dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng" vµ x©y dùng ch¬ng tr×nh hç trî Ngµnh L©m nghiÖp víi sù tham gia cña nhiÒu chuyªn gia quèc tÕ vµ ViÖt Nam cã nhiÒu kinh nghiÖm vµ hiÓu biÕt vÒ Ngµnh. Trong th¸ng 11 nµy Bé l¹i tæ chøc héi th¶o quèc gia vÒ chiÕn lîc nghiªn cøu phôc vô dù ¸n phôc håi 5 triÖu ha rõng víi sù tham gia cña çc chuyªn gia quèc tÕ vµ ViÖt nam.

§Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng, Ngµnh còng ®· x©y dùng ch¬ng tr×nh trång rõng kinh tÕ c©y chñ lùc nh»m t¹o ®ét ph¸ trong sù nghiÖp trång rõng ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, nh»m cung cÊp nguyªn liÖu giÊy, v¸n nh©n t¹o, ®å méc, hµng xuÊt khÈu, gç trô má, ®Æc s¶n rõng.

Ngµnh còng ®ang tiÕn hµnh x©y dùng c¬ chÕ vµ hÖ thèng tæ chøc phï hîp ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Ngµnh.

X©y dùng tiÒm lùc nghiªn cøu cho hÖ thèng çc ViÖn trong Bé còng ®îc Ban çn sù §¶ng Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n quan t©m vµ chØ ®¹o thùc hiÖn, trong ®ã ®· x¸c ®Þnh u tiªn x©y dùng 7 ViÖn träng ®iÓm cña Bé mµ ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng ViÖn träng ®iÓm ®Ó xøng víi tÇm cì ViÖn quèc gia vµ ngang tÇm çc ViÖn nghiªn cøu lín trong khu vùc.

Mèi quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ vµ quan t©m cña nhiÒu níc, nhiÒu tæ chøc quèc tÕ ®èi víi Ngµnh L©m nghiÖp còng ngµy ®îc më réng vµ ph¸t triÓn theo c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u.

TÊt c¶ nh÷ng ®iÓm tr×nh bµy trªn cã thÓ nãi lµ nh÷ng thêi c¬ hÕt søc thuËn lîi cho sù nghiÖp nghiªn cøu l©m nghiÖp vµ sù ph¸t triÓn cña ViÖn chóng ta. Cha bao giê chóng ta cã sù héi tô nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh vËy, ®Æc biÖt lµ çc ®Þnh h-íng vµ ®Çu t cho nghiªn cøu. C¨n cø vµo nh÷ng ®ßi hái cña dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng, chiÕn lîc ph¸t triÓn l©m nghiÖp, ch¬ng tr×nh hç trî ngµnh, ch¬ng tr×nh trång rõng kinh tÕ çc loµi c©y chñ lùc, nh÷ng u tiªn nghiªn cøu phôc vô dù ¸n phôc håi 5 triÖu ha rõng ViÖn chóng ta cÇn ph¶i x©y dùng çc néi dung nghiªn cøu phï hîp ®¸p øng yªu cÇu to lín cña Ngµnh.

Thêi c¬ lµ to lín, nhng nh÷ng th¸ch thøc còng kh«ng ph¶i lµ nhá ®èi víi chóng ta. Tríc hÕt lµ ®éi ngò çn bé nghiªn cøu cÇn ph¶i ®îc t¨ng cêng vÒ mÆt chÊt lîng nhÊt lµ ®èi v¬Ý nh÷ng çn bé trÎ, líp kÕ cËn nghiªn cøu chñ yÕu trong 5-10 n¨m tíi. Çn bé nghiªn cøu l©m nghiÖp ®ßi hái nh÷ng tÝch luü kinh nghiÖm trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh m¬Ý cã thÓ ph¸t huy ®îc n¨ng lùc nghiªn cøu cña m×nh. Víi nh÷ng ®ßi hái míi cña Ngµnh nÕu kh«ng cã ®ñ ®éi ngò çn bé nghiªn cøu nh¹y bÐn, ®Çy n¨ng lùc th× khã hoµn thµnh tèt nhiÖm vô vµ ®¸p øng ®ßi hái yªu cÇu cña thùc tiÔn s¶n xuÊt.

of 53

ViÖc tiÕp cËn s¶n xuÊt, mèi liªn kÕt trong kªnh nghiªn cøu-s¶n xuÊt-thÞ trêng g¾n víi tæ chøc nghiªn cøu còng lµ mét th¸ch thøc ®¸ng kÓ cña ViÖn chóng ta v× ®ã còng lµ mét nhîc ®iÓm cña ViÖn trong thêi gian qua.

Trong giai ®o¹n tíi thÞ trêng khoa häc còng lµ mét vÊn ®Ò chóng ta cÇn quan t©m. ThÞ trêng khoa häc cÇn ph¶i ®îc më réng h¬n, sù c¹nh tranh trong nghiªn cøu ngµy cµng gay g¾t h¬n v× víi c¬ chÕ tuyÓn chän hiÖn nay theo LuËt khoa häc vµ c«ng nghÖ th× çc ®èi tîng tham gia nghiªn cøu vµ tuyÓn chän cµng ®îc më réng vµ cã tiÒm n¨ng c¹nh tranh nhiÒu h¬n. §ã thùc sù lµ nh÷ng th¸ch thøc míi trong giai ®o¹n tíi.

MÆc dï cã nh÷ng th¸ch thøc nhng thêi c¬ vµ thuËn lîi vÉn lµ c¬ b¶n nªn chóng ta cã quyÒn hy väng vµ tin tëng r»ng ViÖn chóng ta sÏ v¬n lªn hoµn thµnh nhiÖm vô, xøng ®¸ng lµ ViÖn träng ®iÓm cña Bé vµ ngang tÇm víi çc ViÖn trong khu vùc.

Tha QuÝ vÞ ®¹i biÓu!

Theo quyÕt ®Þnh cña Thñ tíng ChÝnh phñ, hµng n¨m b¾t ®Çu tõ n¨m 1995 lÊy ngµy 28/11 lµ "Ngµy L©m nghiÖp ViÖt Nam" ®Ó ®éng viªn toµn d©n, çn bé, c«ng nh©n viªn vµ lao ®éng l©m nghiÖp, çc c¬ quan, trêng häc, lùc lîng vò trang... ph¸t huy truyÒn thèng v¨n ho¸ tèt ®Ñp cña d©n téc, thùc hiÖn tèt lêi d¹y thiªng liªng cña B¸c Hå ngµy 28/11/1959 vÒ "TÕt trång c©y" vµ c«ng t¸c l©m nghiÖp.

H«m nay vµo dÞp kû niÖm ngµy L©m nghiÖp ViÖt Nam còng t¹i héi trêng nµy, kû niÖm 40 n¨m ngµy thµnh lËp ViÖn, chóng ta v« cïng tù hµo vµ sung síng mét lÇn n÷a ®ãn nhËn Hu©n ch¬ng lao ®éng h¹ng NhÊt, phÇn thëng cao quÝ mµ §¶ng, Nhµ níc trao tÆng cho ViÖn. Chóng ta v« cïng biÕt ¬n §¶ng, B¸c Hå vµ thÊm thÝa lêi d¹y cña B¸c vÒ TÕt trång c©y, vÒ c«ng t¸c l©m nghiÖp, biÕt ¬n çc ®ång chÝ çn bé c«ng nh©n viªn cña ViÖn ®· hy sinh v× sù nghiÖp çch m¹ng, v× sù ph¸t triÓn chung cña Ngµnh L©m nghiÖp vµ sù nghiÖp ho¹t ®éng khoa häc l©m nghiÖp cña ViÖn ta.

Chóng ta xin ®îc bµy tá lßng biÕt ¬n ®èi víi çc ®/c L·nh ®¹o Bé çc c¬ quan cÊp trªn, c¬ quan ®Þa ph¬ng ®· chØ ®¹o, gióp ®ì ViÖn chóng ta hoµn thµnh sù nghiÖp cña m×nh trong 40 n¨m qua vµ tiÕp thªm søc m¹nh v÷ng bíc vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû 21 - ThÕ kû cña khoa häc c«ng nghÖ, thÕ kû cña nÒn kinh tÕ tri thøc.

*************************************************

§¸nh gi¸ møc ®é bÖnh h¹i ë çc loµi vµ xuÊt xø b¹ch ®µn kh¶o nghiÖm ë §«ng Nam Bé

NguyÔn Hoµng NghÜa ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp VN

Vµo cuèi nh÷ng n¨m 1980, bÖnh h¹i b¹ch ®µn ®· xuÊt hiÖn trong çc rõng trång vµ kh¶o nghiÖm t¹i vïng §«ng Nam Bé. §Õn nh÷ng n¨m 1990, bÖnh ®· lan réng vµ trë nªn nguy hiÓm trong çc rõng trång kh«ng chØ ë §«ng Nam Bé mµ cho c¶ vïng HuÕ vµ mét sè n¬i kh¸c n÷a. Mét trong nh÷ng lý do c¬ b¶n lµ chØ mét xuÊt xø Petford ®· ®îc nhËp trång trµn lan trªn diÖn réng mµ xuÊt xø nµy l¹i chøng tá lµ rÊt mÉn c¶m víi bÖnh trong nhiÒu kh¶o nghiÖm. ViÖc ®¸nh gi¸ tÝnh mÉn c¶m cña b¹ch ®µn víi bÖnh trªn çc kh¶o nghiÖm ®· ®îc x©y dùng ë vïng §«ng Nam Bé lµ cÇn thiÕt.

I. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸

Çc kh¶o nghiÖm loµi/xuÊt xø b¹ch ®µn ®· ®îc triÓn khai víi mét sè xuÊt xø cña mét hay nhiÒu loµi b¹ch ®µn víi môc tiªu ban ®Çu lµ sinh trëng, nay ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é bÖnh h¹i. Møc ®é bÖnh h¹i ®îc ®¸nh gi¸ theo çc chØ tiªu sau:

Møc ®é bÖnh h¹i ChØ sè møc ®é BiÓu hiÖn bªn ngoµi

of 53

II. KÕt qu¶ ®iÒu tra ®¸nh gi¸

2.1. Kh¶o nghiÖm E. camaldulensis t¹i S«ng M©y (1990 - 1997)

Cã thÓ thÊy kh¸ râ lµ vÒ mÆt bÖnh h¹i, xuÊt xø Mt. Carbine võa cã møc ®é bÖnh h¹i thÊp h¬n nhiÒu so víi Petford, Gibb River vµ Victoria River võa cã møc t¨ng trëng cao nhÊt, ®¹t 2,6 m/n¨m vÒ chiÒu cao vµ 1,7 cm/n¨m vÒ ®êng kÝnh ë tuæi 7.

B¶ng 1. Sinh trëng cña çc xuÊt xø 6,5 tuæi t¹i S«ng M©y

2.2. Kh¶o nghiÖm E. tereticornis t¹i S«ng M©y (1990 - 1997)

Kh¶o nghiÖm chøng tá t¨ng trëng cña çc xuÊt xø ®Òu ®¹t kh¸ vµ møc ®é bÖnh h¹i còng thÊp h¬n so víi loµi E. camaldulensis.

B¶ng 2. Sinh trëng cña çc xuÊt xø 6,5 tuæi t¹i S«ng M©y

2.3. Kh¶o nghiÖm çc loµI b¹ch ®µn t¹i BÇu Bµng, B×nh D¬ng (1988 - 1996)

XÐt vÒ mÆt sinh trëng vµ kh¸ng nÊm bÖnh, çc xuÊt xø ®Çu b¶ng lµ Jackey cña E. brassiana, Mt. Lewotobi cña E. urophylla vµ Mt. Carbine cña E. camaldulensis. Çc xuÊt xø bÞ bÖnh nÆng vÉn lµ Gibb River, Gilbert River, Victoria River vµ Petford víi møc ®é 3-4. Trong sè çc l« h¹t cña Petford th× 0522 cã møc ®é bÖnh thÊp nhÊt (1-2), sau ®Õn

bÖnh h¹i

Kh«ng bÞ 0 L¸ kh«ng bÞ nhiÔm bÖnh vµ cµnh kh«ng bÞ chÕt do bÖnh.

ThÊp 1 Tíi 25% hÖ l¸ bÞ bÖnh vµ tíi 25% sè cµnh bÞ chÕt do bÖnh.

Trung b×nh 2 25-50% hÖ l¸ bÞ bÖnh vµ tíi 50% sè cµnh bÞ chÕt do bÖnh.

NÆng 3 50-75% hÖ l¸ bÞ bÖnh vµ tíi 75% sè cµnh bÞ chÕt do bÖnh.

RÊt nÆng 4 >75% hÖ l¸ bÞ bÖnh vµ >75% sè cµnh bÞ chÕt do bÖnh.

Loµi L« h¹t XuÊt xø D (cm) H (m) BÖnh

E. camaldulensis 0572 Mt. Carbine 11,16 16,88 2

E. camaldulensis 0522 Petford 9,78 15,94 3-4

E. camaldulensis 12346 Gibb River 8,58 11,90 4

E. camaldulensis 13928 Victoria R. 8,31 13,17 4

Loµi L« h¹t XuÊt xø D (cm) BÖnh

E. tereticornis 0513 Laura River 11,34 1-2

E. tereticornis 0336 Southedge Station 11,34 2

E. tereticornis 0339 Mt. Garnet 11,03 1-2

E. tereticornis 16645 Mitchell River 10,93 1-2

E. tereticornis 13403 Helenvale 9,71 0-1

of 53

14338 (2-3) vµ cuèi cïng lµ 14847 (3-4). E. brassiana kh«ng cho thÊy dÊu hiÖu bÖnh, çc loµi kh¸c nh E. urophylla, E. tereticornis vµ E. exserta bÞ bÖnh nhÑ h¬n.

B¶ng 3. Sinh trëng cña çc xuÊt xø 8,5 tuæi t¹i BÇu Bµng

2.4. Kh¶o nghiÖm E. camaldulensis t¹i BÇu Bµng, B×nh D¬ng (1989-1996)

Kh¶o nghiÖm cã tíi 4 xuÊt xø næi tiÕng lµ cã bÖnh nÆng trong nhiÒu kh¶o nghiÖm kh¸c, ®ã lµ Gilbert River, Normanton, Flinders River vµ Petford. Cã lÏ chØ cã xuÊt xø Katherine lµ cßn cã thÓ ®îc chÊp nhËn ë ®©y.

B¶ng 4. Sinh trëng cña çc xuÊt xø 7 tuæi t¹i BÇu Bµng


E. brassiana 13874 Jackey Jackey 12,661 14,11 0

E. urophylla 14532 Mt. Lewotobi 12,387 11,76 1

E. camaldulensis 2158 N.S.W. seed 12,025 12,48 1-2

E. camaldulensis 0329 Mt. Carbine 11,282 13,86 1-2

E. tereticornis 0332 Mareeba 11,198 13,61 0-1

E. camaldulensis 0247 Mt. Carbine 10,418 12,73 1

E. camaldulensis 13801 Katherine 10,100 12,06 2

E. urophylla 14531 Mt. Egon 10,029 10,44 1



E. camaldulensis 12346 Gibb River 8,749 10,68 3-4

E.tereticornis Local T©n T¹o 8,355 10,36 1-2

E. camaldulensis 2238 Lake Albacutya 8,082 9,83 1-2

E. exserta 14864 Herberton 7,843 11,28 0-1

E. camaldulensis 13928 Victoria River 7,801 10,77 3-4

E. camaldulensis 14106 Gilbert River 7,369 9,62 4

E. exserta 13818 Mt. Douglas 6,981 9,11 1



E. camaldulensis 13923 Katherine 10,11 11,48 3-4

E. camaldulensis 0521 Elizabeth Cr 9,17 11,69 3-4


E. camaldulensis 0495 Flinders River 7,79 9,51 4

E. camaldulensis 0395 Gilbert River 7,61 9,09 4

E. camaldulensis 0499 Normanton 7,16 8,77 4

of 53

2.5. Kh¶o nghiÖm E. camaldulensis t¹i BÇu Bµng, B×nh D¬ng(1990 - 1996)

Kh¶o nghiÖm bao gåm 5 xuÊt xø víi 4 lÆp l¹i. §iÒu cÇn lu ý lµ trong mét sè kh¶o nghiÖm ë BÇu Bµng trªn lËp ®Þa bÞ ngËp níc vµo mïa ma, møc ®é bÖnh ®Òu kh¸ cao kÓ c¶ víi çc xuÊt xø thêng bÞ bÖnh nhÑ ë çc n¬i kh¸c nh Mt. Carbine.


2.6. Kh¶o nghiÖm E. urophylla t¹i BÇu Bµng, B×nh D¬ng (1991 - 1996)

So víi çc loµi b¹ch ®µn tr¾ng, b¹ch ®µn E. urophylla cã møc ®é bÖnh h¹i thÊp h¬n


2.7. Kh¶o nghiÖm E. pellita t¹i BÇu Bµng, B×nh D¬ng (1991 - 1996)

Kh¶o nghiÖm bao gåm 4 xuÊt xø víi 4 lÆp l¹i. Tèc ®é sinh trëng cña loµi trong nh÷ng n¨m ®Çu thêng cha cao song liªn tôc, ®o¹n th©n díi cµnh th¼ng ®Ñp nªn ®©y lµ loµi rÊt cã triÓn väng. Loµi gÇn nh kh«ng bÞ bÖnh.


2.8. Kh¶o nghiÖm b¹ch ®µn t¹i T©n T¹o, TP Hå ChÝ Minh (1984-1990)

Kh¶o nghiÖm ®îc thùc hiÖn trªn ®Êt phÌn. C©y ®îc trång trªn lÝp, cù ly 1 x 1m vµ 25 c©y cho mçi lÆp l¹i. Çc xuÊt xø cã sinh trëng tèt nhÊt lµ Oro Bay, Sirinumu Sogeri Plat cña E. tereticornis vµ Kennedy River vµ Petford (l« h¹t 13662) cña E. camaldulensis. Nh×n chung E. brassiana vµ E. alba kh«ng bÞ bÖnh vµ E. tereticornis bÞ bÖnh nhÑ.

B¶ng 8. Sinh trëng cña çc xuÊt xø 5 tuæi t¹i T©n T¹o



E. camaldulensis 13928 Victoria R. 9,28 11,15 3

E. camaldulensis 12346 Gibb River 8,40 10,72 3-4

E. camaldulensis 0572 Mt. Carbine 8,33 10,53 3-4

E. camaldulensis 0495 Flinders R. 7,70 9,54 4


E. urophylla 17836 Uhak, Wetar 9,33 10,05 1 - 3

E. urophylla 17565 Lewotobi 9,32 9,74 1 - 3

E. urophylla 17567 Egon, Flores 9,19 9,43 1 - 3


E. pellita 16121 Tokwa to Kiriwa, PNG 11,73 11,50 0

E. pellita 17854 Bupul, IND 11,39 11,04 0

E. pellita 14916 Kuranda, Qld 10,13 9,81 0

E. pellita 14399 Coen, Qld 9,46 9,37 0

of 53

2.9. Tæng hîp t×nh h×nh bÖnh h¹i ë c¸c loµi vµ xuÊt xø b¹ch ®µn

Loµi L« h¹t XuÊt xø V m3 D cm H m BÖnh

E. tereticornis 13399 Oro Bay 0,0546 10,89 12,80 0

E. tereticornis 13418 Sirinumu 0,0544 10,79 12,42 0

E. camaldulensis 13662 Petford 0,0500 10,34 12,46 1

E. camaldulensis 13443 Kennedy 0,0449 9,45 12,68 1

E. tereticornis Local Th¸i Nguyªn 0,0444 9,64 11,27 0-1

E. brassiana 13415 NE Bamaga 0,0378 9,38 10,82 0

E. camaldulensis 13923 Katherine 0,0354 8,84 10,75 1

E. camaldulensis 12346 Gibb River 0,0348 8,92 10,65 4

E. camaldulensis 13476 Petford 0,0326 8,31 10,68 3-4

E. camaldulensis 13692 Gilbert R. 0,0303 8,22 10,54 4

E. camaldulensis 13939 Pentecost R. 0,0294 8,17 10,83 4

E. camaldulensis 12968 Burdekin 0,0230 7,10 10,93 3

E. camaldulensis 13928 Victoria R. 0,0218 6,99 10,14 3-4

E. alba 12993 Mt. Molloy 0,0092 5,63 7,29 0

Loµi/xuÊt xø T×nh h×nh bÖnh Møc ®é bÖnh

E.alba Kh«ng 0

E.brassiana Kh«ng 0

Jackey Jackey 13874 Kh«ng 0

NE Bamaga 13415 Kh«ng 0

E. cloeziana Kh«ng 0

E.exserta Kh«ng 0

E.pellita Kh«ng 0

E.torelliana Kh«ng 0

E.urophylla Kh«ng-nhÑ 0 - 1

E.tereticornis Kh«ng-trung b×nh 0 - 2

Oro Bay 13399 Kh«ng 0

Sirinumu 13418 Kh«ng 0

Mt. Garnet 12965 NhÑ-trung b×nh 0 - 2

E.camaldulensis NhÑ-rÊt nÆng 1 - 4

Kennedy River 13443 NhÑ-trung b×nh 1 - 2

of 53

III. KÕt luËn

KÕt qu¶ ®iÒu tra kh¶o s¸t vµ Dù ¸n ACIAR 9441 vÒ bÖnh b¹ch ®µn cho biÕt c¸c t¸c nh©n g©y bÖnh chÝnh ®èi víi hÖ l¸ ë b¹ch ®µn bao gåm: Cylindrocladium quinqueseptatum, Cryptosporiopsis eucalypti, Pseudocercospora eucalyptorum, Coniella fragariae, Mycosphaerella spp., Kirramyces sp., trong ®ã g©y h¹i quan träng nhÊt vÉn lµ Cylindrocladium quinqueseptatum vµ Cryptosporiopsis eucalypti. Mét sè loµi vµ xuÊt xø b¹ch ®µn ®· chøng tá kh«ng bÞ bÖnh hoÆc møc ®é nhiÔm bÖnh thÊp cã thÓ sím ®îc chän ®a vµo c¸c ch¬ng tr×nh trång rõng vµ chän gièng n¨ng suÊt cao.

Tµi liÖu tham kh¶o

NguyÔn Hoµng NghÜa 2001. Chän gièng b¹ch ®µn Eucalyptus theo sinh trëng vµ kh¸ng bÖnh ë ViÖt Nam. Nhµ XB N«ng nghiÖp, Hµ Néi, 112 p.

Old K.M. 2000. Minimising Disease Impacts on Eucalypts in South East Asia. Final Report on ACIAR Project 9441.

Assessment of disease attack on eucalypt species and provenances in trial plantings in Eastern South Viet Nam

SUMMARY: The diseases of eucalupts appeared in late 1980s in the Eastern South Viet Nam and in the 1990s they have spread to other regions. Disease attack is classified in 5 levels: No disease attack, low level attack, average attack, serious and very serious attack in the trial plantings established in Song May (Dong Nai), Bau Bang (Binh Duong) and Tan Tao (Ho Chi Minh city).

From results of the assessment and trials with different eucalypt species conclusion is made by the author on main pathogens of the eucalypt folioge together with recommendations on selection of eucalypt species for forest planting programmes and for high productivity objective.

Ph¬ng ph¸p øng dông ®iÒu tra lËp ®Þa trong c«ng t¸c trång rõng vµ khoanh nu«i t¸i sinh rõng ë mét sè dù ¸n L©m nghiÖp quèc tÕ t¹i ViÖt Nam

Ng« §×nh QuÕ, ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam

NguyÔn Kh¾c Ninh, T vÊn dù ¸n L©m nghiÖp KFW.

Morehead River 13444 NhÑ-trung b×nh 1 - 2

Katherine 13801 NhÑ-trung b×nh 1 - 2

Mt. Carbine 0247 NhÑ-trung b×nh 1 - 2

Petford NhÑ-rÊt nÆng 1 - 4

Victoria River 13928 NÆng-rÊt nÆng 3 - 4

Gibb River 12346 NÆng-rÊt nÆng 3 - 4

Gilbert River NÆng-rÊt nÆng 3 - 4

Norman River 0499 NÆng-rÊt nÆng 3 - 4

Flinders River 0495 NÆng-rÊt nÆng 3 - 4

Victoria River 13928 NÆng-rÊt nÆng 3 - 4

Burdekin 12968 NÆng 3

Pentecost River 13939 NÆng-rÊt nÆng 3 - 4

of 53

§iÒu tra lËp ®Þa lu«n ®îc ®¸nh gi¸ lµ cÇn thiÕt vµ quan träng trong c«ng t¸c trång rõng. Tõ nh÷ng n¨m 1970, trong ch¬ng tr×nh hîp t¸c l©m nghiÖp víi C.H.D.C §øc, çc chuyªn gia l©m nghiÖp §øc ®· ®a c«ng t¸c ®iÒu tra lËp ®Þa phôc vô cho quy ho¹ch trång rõng th«ng nhùa ë tØnh Qu¶ng Ninh. N¨m 1971, ngµnh L©m nghiÖp ViÖt Nam ®· ban hµnh quy tr×nh vÒ ®iÒu tra lËp ®Þa cÊp I. Tuy nhiªn, viÖc vËn dông quy tr×nh trªn cßn h¹n chÕ, chñ yÕu chØ m« t¶ çc ®iÒu kiÖn lËp ®Þa khi thiÕt kÕ trång rõng.

N¨m 1996, theo yªu cÇu cña dù ¸n trång rõng ViÖt - §øc KFW1 thùc hiÖn t¹i L¹ng S¬n vµ B¾c Giang, chóng t«i ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra kh¶o s¸t vïng dù ¸n vµ ®Ò xuÊt mét ph¬ng ph¸p øng dông ®iÒu tra lËp ®Þa phôc vô cho trång rõng. Ph¬ng ph¸p nµy ®· ®îc sö dông vµ ®¸nh gi¸ cã hiÖu qu¶ t¹i çc dù ¸n trång rõng quèc tÕ t¹i ViÖt Nam nh: Dù ¸n trång rõng KFW2 (Hµ TÜnh - Qu¶ng B×nh - Qu¶ng TrÞ), dù ¸n khu vùc l©m nghiÖp ADB (Phó Yªn - Gia Lai - Qu¶ng TrÞ - Thanh Ho¸), dù ¸n l©m nghiÖp x· héi s«ng §µ (S¬n La - Lai Ch©u), dù ¸n trång rõng KFW3(L¹ng S¬n - B¾c Giang - Qu¶ng Ninh). Cho ®Õn nay, Ban QLDA KFW ®· hoµn thiÖn, tr×nh Bé N«ng NghiÖp &PTNT phª duyÖt thµnh quy tr×nh ®iÒu tra lËp ®Þa cho trång rõng vµ khoanh nu«i t¸i sinh rõng.

1. Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña ph¬ng ph¸p øng dông ®iÒu tra lËp ®Þa

1.1.Môc ®Ých

� X¸c ®Þnh vµ bè trÝ loµi c©y phï hîp víi tiÒm n¨ng søc s¶n xuÊt cña ®Êt vµ môc tiªu cña dù ¸n. � Lµm c¬ së ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch trång rõng tõ çc chñ rõng tham gia dù ¸n.

1.2.Yªu cÇu

� §iÒu tra lËp ®Þa lµ bíc ®i tríc thiÕt kÕ trång rõng vµ ph¶i ®îc tiÕn hµnh trªn toµn bé diÖn tÝch giµnh cho l©m nghiÖp sau khi quy ho¹ch sö dông ®Êt th«n b¶n ho¹ch ®Þnh.

� Loµi c©y trång ®îc x¸c ®Þnh phï hîp ®Õn tõng l« ®Êt cña chñ rõng hoÆc nhãm hé.

2. Quan ®iÓm vµ ph¬ng ph¸p luËn

2.1.Quan ®iÓm chung

� Ph¬ng ph¸p øng dông ®iÒu tra lËp ®Þa cÇn ®¬n gi¶n vµ dÔ sö dông. � Çc chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ ph¶i lµ çc yÕu tè chñ ®¹o, dÔ ®Þnh tÝnh ®Þnh lîng.

2.2. Ph¬ng ph¸p luËn

� TËp ®oµn c©y trång cña tõng ®Þa ph¬ng ®· ®îc x¸c ®Þnh theo vïng sinh th¸i hoÆc qua kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt l©m nghiÖp t¹i çc ®Þa ph¬ng.

� Çc yÕu tè tù nhiªn nh: §é Èm, chÕ ®é nhiÖt, chÕ ®é ma...nh×n chung ®îc ®¸nh gi¸ phï hîp víi c©y trång. Tuy nhiªn, cÇn x¸c ®Þnh çc yÕu tè chñ ®¹o cña lËp ®Þa ®Ó bè trÝ tõng loµi c©y phï hîp trªn nh÷ng vÞ trÝ cô thÓ.

VÝ dô: C©y th«ng ®u«i ngùa (Pinus massoniana) lµ loµi c©y trång phæ biÕn thuéc çc tØnh cña dù ¸n, nhng kh«ng ph¶i bÊt cø d¹ng lËp ®Þa nµo còng phï hîp vµ ph¸t huy hÕt tiÒm n¨ng s¶n xuÊt cña ®Êt, do ®ã cÇn ph¶i cã çc chØ tiªu cô thÓ ®Ó quy ®Þnh khu vùc trång th«ng ®u«i ngùa.

3. Néi dung

3.1 X¸c ®Þnh çc yÕu tè chñ ®¹o trong vïng dù ¸n

Qua kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ vµ tõ kinh nghiÖm thùc tiÔn khi øng dông cho dù ¸n KFW1, çc yÕu tè chñ ®¹o ®Ó x¸c ®Þnh d¹ng lËp ®Þa lµ:

(1). Lo¹i ®Êt h×nh thµnh trªn çc nhãm ®¸ mÑ.

� Nhãm Fs: §Êt Feralit h×nh thµnh trªn nhãm ®¸ phÊn sa, phiÕn th¹ch sÐt; � Nhãm Fa: §Êt Feralit h×nh thµnh trªn nhãm ®¸ Macma, cuéi kÕt, Rhyolit, Granit;

of 53

� Nhãm Fq: §Êt Feralit h×nh thµnh trªn nhãm ®¸ Sa th¹ch.

(2). TÇng s©u c¬ giíi cña ®Êt vµ tû lÖ ®¸ lÉn.

� CÊp 1: §é s©u tÇng ®Êt trªn 50cm vµ cã ®é ®¸ lÉn < 50%; � CÊp 2: §é s©u tÇng ®Êt tõ 30 - 50cm vµ ®é ®¸ lÉn < 50% hoÆc ®é s©u tÇng ®Êt trªn 50cm, nhng ®é ®¸ lÉn > 50%; � §é s©u tÇng ®Êt < 30cm vµ ®é ®¸ lÉn > 50% hoÆc ®é s©u tÇng ®Êt tõ 30 - 50cm vµ ®é ®· lÉn >70%.

(3). C©y t¸i sinh môc ®Ých hoÆc thùc b× chØ thÞ.

� Nhãm a: C©y t¸i sinh môc ®Ých trªn 400c©y/ ha; � Nhãm b: C©y t¸i sinh môc ®Ých tõ 150 - 400c©y/ ha hoÆc thùc b× c©y bôi cã ®é che phñ trªn 30%; � Nhãm c: §Êt sau n¬ng r·y cßn gÇn tÝnh chÊt ®Êt rõng kh«ng cã hoÆc cã thùc b× th©n th¶o nh cá lµo, võng

d¹i....C©y t¸i sinh < 150c©y/ ha. � Nhãm d: §Êt trèng ®åi nói träc, tr¶ng cá. Thùc b× chØ thÞ: Sim, mua, rµng rµng, cá may, cá l«ng lîn...

3.2 Tæ hîp çc yÕu tè chñ ®¹o vµ ph©n nhãm d¹ng lËp ®Þa

� Víi 3 yÕu tè chñ ®¹o trªn vµ çc nhãm trong tõng yÕu tè ta sÏ cã 36 d¹ng lËp ®Þa kh¸c nhau. � Cã nh÷ng loµi c©y cïng sinh trëng vµ ph¸t triÓn tèt trªn mét sè d¹ng lËp ®Þa cã tÝnh chÊt gÇn gièng nhau.

§Ó dÔ sö dông vµ ®¬n gi¶n cÇn tiÕn hµnh ghÐp nhãm d¹ng lËp ®Þa cho çc loµi c©y cïng môc ®Ých sö dông.

B¶ng ph©n chia nhãm d¹ng lËp ®Þa vïng dù ¸n theo híng sö dông

Ghi chó: C*: Thuéc nh÷ng n¬i vÞ trÝ ®Ønh, cã ®é cao t¬ng ®èi trªn 30m hoÆc híng ph¬i phÝa T©y kh« h¹n. Nhãm thùc b× a thuéc nhãm d¹ng lËp ®Þa A1 cã c©y t¸i sinh môc ®Ých tõ 800c©y/ ha trë lªn.

3.3 Thµnh qu¶ cña ®iÒu tra lËp ®Þa

Nhãm d¹ng lËp ®Þa

D¹ng lËp ®Þa Híng sö dông

A

A1 Fs3a,Fa3a,Fq3a,Fs3b,Fa3b,Fq3b

Fs1a,Fa1a,Fq1a

Khoanh nu«i t¸i sinh kh«ng trång bæ sung.

A2 Fs1a,Fs2a,Fa1a,Fa2a,Fq1a,Fq2a Khoanh nu«i t¸i sinh cã trång bæ sung.

B Fs1b, Fs2b,Fa1b, Fa2b, Fq1b, Fq2b Trång rõng míi: Nh÷ng c©y b¶n ®Þa chÞu bãng vµ trung tÝnh.

C Fs1c, Fa1c Trång rõng míi: Nh÷ng c©y b¶n ®Þa a s¸ng hoÆc c©y trung tÝnh cã c©y phï trî.

D Fs3c, Fa3c, Fq3c, Fs3d, Fa3d, Fq3d

Fs2c, Fa2c, Fq2c, Fs2d, Fa2d, Fq2d

Fq1c, Fq1d, Fa1d, Fs1d,

Fs1C*, Fa1c*

Trång rõng míi: Nh÷ng c©y a s¸ng chÞu ®îc n¬i ®Êt xÊu, tÇng ®Êt n«ng kÕt hîp c©y phï trî.

of 53

(1). X©y dùng b¶n ®å nhãm d¹ng lËp ®Þa 1:5.000 cÊp th«n b¶n;

(2). §Ò xuÊt c©y trång theo nhãm d¹ng lËp ®Þa;

Trong tõng vïng sinh th¸i cña dù ¸n (huyÖn hoÆc mét sè x·): X¸c ®Þnh tËp ®oµn c©y trång.

VÝ dô:

B¶ng ®Ò xuÊt c©y trång vïng dù ¸n huyÖn Lôc Ng¹n - TØnh B¾c Giang

(3). Th¶o luËn víi çc chñ rõng chän loµi c©y trång cho hé hoÆc nhãm hé.

� Th«ng b¸o víi çc chñ rõng vÒ çc nhãm d¹ng lËp ®Þa thuéc khu vùc trång rõng cña hä vµ tËp ®oµn c©y trång. � Th¶o luËn víi çc chñ rõng ®Ó x¸c ®Þnh loµi c©y trång cô thÓ ®èi víi tõng hé hoÆc nhãm hé

4. KÕt qu¶

� Ph¬ng ph¸p øng dông ®iÒu tra lËp ®Þa trªn ®· ®îc ¸p dông cho trªn 30.000ha trång rõng míi ®èi víi çc loµi c©y: Håi, tr¸m, sa méc, th«ng ®u«i ngùa, th«ng nhùa, keo l¸ trµm, keo tai tîng, vèi thuèc vµ khoanh nu«i t¸i sinh. Nh÷ng n¬i trång ®óng loµi c©y do ®iÒu tra lËp ®Þa x¸c ®Þnh ph¸t triÓn tèt.

� Çc ®ît thÈm ®Þnh ®¸nh gi¸ cña çc chuyªn gia trong vµ ngoµi níc ®Òu kh¼ng ®Þnh ®iÒu tra lËp ®Þa lµ h÷u Ých vµ cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh bè trÝ c©y trång cho çc chñ rõng vµ chñ ®éng gióp çc c¬ së x©y dùng kÕ ho¹ch trång rõng hµng n¨m.

� Do tÇm quan träng vµ cÇn thiÕt cña ®iÒu tra lËp ®Þa, çc dù ¸n KFW quy ®Þnh: Tríc khi thiÕt kÕ trång rõng, nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu tra lËp ®Þa. N¬i nµo, hé nµo kh«ng ®iÒu tra lËp ®Þa sÏ kh«ng ®îc trång rõng hoÆc trång rõng kh«ng ®óng loµi c©y mµ ®iÒu tra lËp ®Þa x¸c ®Þnh sÏ kh«ng ®îc nghiÖm thu.

5. §¸nh gi¸ vµ b×nh luËn

� §iÒu tra lËp ®Þa kh«ng nh÷ng cÇn thiÕt cho c«ng t¸c trång rõng, khoanh nu«i t¸i sinh tù nhiªn cho tríc m¾t b¶o ®¶m c©y trång cã tû lÖ sèng cao, sinh trëng ph¸t triÓn tèt, mµ vÒ l©u dµi cßn t¹o ®îc sù bÒn v÷ng cho l©m phÇn.

� ViÖc øng dông ph¬ng ph¸p ®iÒu tra lËp ®Þa phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ®Æc thï cña tõng vïng vµ yªu cÇu cña tõng dù ¸n. Do ®ã, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, çc dù ¸n lu«n cã hiÖu ®Ýnh, söa ®æi bæ sung ®Ó ®¬n gi¶n h¬n, cô thÓ h¬n.

Nhãm

DL§

Loµi c©y theo thø tù u tiªn

1 2 3 4 5 6

A2 Lim xanh

Limxa.+LimxÑt

Limxa.+Tr.®en

Lim xÑt

LimxÑt+Tr.tr¾g

LimxÑt+Tr.®en

Tr¸m ®en

Tr.®+Tr¸mtr¾ng

Tr.®+Lim xÑt

Tr¸m tr¾ng

Tr.trg+Tr.®

GiÎ

GiÎ+Lim xÑt

B Tr¸m tr¾ng

Tr.tr +L¸t hoa

Tr.tr + Vèi thuèc

L¸t hoa

L¸t hoa+Vèi th.

L¸t hoa+SÊu

Lim xÑt

Limx.+Vèi thuèc

Limxe+Tr¸mtr¾g

Vèi thuèc

Vèith+L¸t

Vèith+Tr¸m

SÊu

SÊu+L¸t

Tr©m

Tr©m+SÊu

C Tr¸mtr.+Keo Lt. L¸t+KeoLt Vèi thuèc

Vèi thuèc+sÊu

SÊu + L¸t

D Th«ng®n+Keo Lt Th«ng ®.ngùa

of 53


1. §ç §×nh S©m, Ng« §×nh QuÕ. §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng s¶n xuÊt ®Êt l©m nghiÖp vµ hoµn thiÖn ph¬ng ph¸p ®iÒu tra lËp ®Þa. §Ò tµi cÊp Nhµ níc KN 03 - 01 - ViÖn KHLN ViÖt Nam, 1995.

2. Vô Khoa häc C«ng nghÖ Bé L©m nghiÖp. Kü thuËt trång mét sè loµi c©y rõng.NXB NN Hµ Néi, 1994.

3. Bé L©m nghiÖp. Quy tr×nh ®iÒu tra lËp ®Þa cÊp I - NXB NN 1971.

4. NguyÔn V¨n Kh¸nh. §iÒu tra vµ ®¸nh gi¸ lËp ®Þa trong l©m nghiÖp - T¹p chÝ l©m nghiÖp 9/ 1993.

5. Héi Khoa häc §Êt ViÖt Nam. §Êt ViÖt Nam - NXB NN ViÖt Nam 1996

6. Ng« §×nh QuÕ, NguyÔn Kh¾c Ninh. Quy tr×nh t¹m thêi ®iÒu tra x©y dùng b¶n ®å d¹ng lËp ®Þa cho c¸c Dù ¸n trång rõng ViÖt - §øc KFW1 (L¹ng S¬n - Hµ B¾c, 1996). KFW2 (Hµ TÜnh - Qu¶ng B×nh - Qu¶ng TrÞ, 1998). KFW3 (L¹ng S¬n - B¾c Giang - Qu¶ng Ninh, 2000). Dù ¸n khu vùc l©m nghiÖp ADB (Gia Lai - Phó Yªn - Qu¶ng TrÞ vµ Thanh Ho¸, 1998). L©m nghiÖp x· héi s«ng §µ (S¬n La - Lai Ch©u , 1999).

7. ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch rõng. Híng dÉn ®iÒu tra l©m häc phôc vô ch¬ng tr×nh ®iÒu tra c¬ b¶n, 1991 - 1995 - ViÖn §TQHR 4/ 1991.

Application of site survey method in forest planting and forest regrowth maintenance in some international forestry project in Viet Nam.

Summary: Site survey method applied in forest planting and forest regrowth maintenance is appreciated in Viet Nam. Content of this method consists of:

� Identifying leading factors in the project regions such as: Soil types generated from different parent rocks, depth of soil layer, ratio of mixed stone fragments, desired regenerated species and indicator vegetation.

� Collection of leading factors and grouping of soil types for use objectives.

This method has been applied on 30,000ha. Serving new forest planting. Results show that where appropriate species were planted as determined by site survey, tree growth is good.

Gi¸ trÞ dîc liÖu vµ c¶i thiÖn chÊt lîng trong nu«i trång nh©n t¹o nÊm Linh Chi ViÖt Nam

Ph¹m Quang Thu ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam

1. Tæng quan vÒ gi¸ trÞ dîc liÖu cña nÊm Linh Chi

NÊm Linh Chi ®îc dïng nh mét thîng dîc tõ kho¶ng 4000 n¨m nay ë Trung Quèc vµ mét sè níc kh¸c. Cha thÊy cã t liÖu nµo vÒ t¸c dông xÊu vµ ®éc tÝnh cña Linh Chi.

N¨m 1988, NhËt B¶n ®· cã 300 bÖnh nh©n bÞ nhîc c¬ ®îc ®iÒu trÞ thµnh c«ng b»ng Linh Chi theo nguyªn t¾c ®iÒu hoµ miÔn dÞch. BÖnh gan vµ tiÕt niÖu còng ®îc ®iÒu trÞ kh¶ quan b»ng chÕ phÈm tõ Linh Chi. BÖnh viÖn S¬n §«ng, Trung Quèc dïng "xóp" Linh Chi ®Ó gi¶i ®éc vµ bæ gan cã kÕt qu¶ tèt, trong 70.000 ca trªn 90% khái bÖnh (Lui Xing Jia, 1994). T¸c gi¶ cho r»ng nÊm Linh Chi cã t¸c dông tèt ®èi víi ®êng tiÕt niÖu, ®iÒu hoµ rèi lo¹n tuÇn hoµn n·o, tr¸nh c¸c c¬n kÞch ph¸t nghÏn m¹ch vµ lµm dÞu thÇn kinh. Trong 319 trêng hîp, tû lÖ khái bÖnh ®¹t 89%.

of 53

HiÖu qu¶ k×m h·m qu¸ tr×nh kÕt tô tiÓu cÇu do chiÕt xuÊt cña Linh Chi ®îc chøng minh râ rµng b»ng invitro. N¨m 1990, Tao J. vµ Feng K. thö nghiÖm víi 33 bÖnh nh©n x¬ cøng ®éng m¹ch, trong ®ã hiÖu qu¶ chèng nghÏn m¹ch tá ra kh¶ quan. KÕt qu¶ th«ng b¸o míi ®©y cña Wang Chi vµ céng sù, 1994 trªn 35 bÖnh nh©n bÞ bÖnh m¹ch vµnh tim tá ra triÓn väng tèt víi tû lÖ trªn 85,7%.

Hµng lo¹t çc ho¹t chÊt cña Linh Chi ®îc chøng minh cã t¸c dông k×m h·m sinh tæng hîp cholesterol. KÕt qu¶ nµy ®îc thÓ hiÖn trong viÖc ®iÒu trÞ çc trêng hîp bÖnh nh©n cao huyÕt ¸p vµ nhiÔm mì x¬ m¹ch. Thùc nghiÖm ë ViÖt Nam trªn chuét cho thÊy lîng cholesterol gi¶m tíi 50% khi ¸p dông liÒu lîng 0,4 gam/kg thÓ träng trong 30 ngµy (Bïi ChÝ HiÕu vµ céng sù, n¨m 1993). Trªn c¬ së nh÷ng kÕt qu¶ nµy ¸p dông ®iÒu trÞ sau mét vµi tuÇn, bÖnh nh©n cã chuyÓn biÕn tèt, huyÕt ¸p æn ®Þnh dÇn, çc c¬n cao huyÕt ¸p nÕu cã t¸i ph¸t còng nhÑ h¬n, tha h¬n vµ ng¾n h¬n. Dïng thuèc h¹ huyÕt ¸p kinh ®iÓn, kÕt hîp víi Linh Chi, t¸c dông ®iÒu chØnh huyÕt ¸p t¨ng râ rÖt, h¹n chÕ t¸c dông phô cña T©y dîc (Kanmastuse K. vµ céng sù, 1985).

HiÖu qu¶ chèng ung th cña nÊm Linh Chi ®· ®îc chøng minh tõ l©u ®èi víi çc bÖnh nh©n ung th phæi, ung th vó vµ ung thd¹ dµy. §èi víi nh÷ng bÖnh nh©n nµy, tû lÖ ngêi sèng trªn 5 n¨m cao h¬n nhãm kh«ng dïng nÊm Linh Chi. T¹i Trung t©m ®iÒu trÞ çc bÖnh ung th ë Tokyo, NhËt B¶n, ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ b»ng chÕ phÈm Linh Chi, kÕt hîp víi x¹ trÞ cho kÕt qu¶ tèt ®èi víi çc bÖnh nh©n ung th tö cung. §èi víi lo¹i ung th nµy, mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu ë §µi Loan cho biÕt nÕu dïng Linh Chi trång trªn gç Long n·o (Cinmamomum camphora) cho kÕt qu¶ rÊt tèt, khèi u tiªu biÕn hoµn toµn. HiÖu lùc còng thÓ hiÖn râ ®èi víi ung th khoang miÖng (Chen, T.W. vµ céng sù, 1991), ung th gan (Hau vµ céng sù, 1996), ®Æc biÖt kÕt hîp taxol tõ c©y Th«ng ®á.

Kh¶ n¨ng antioxydant (chèng l·o ho¸) còng ®îc nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu. KÕt qu¶ thùc nghiÖm ®· chØ ra vai trß cña çc saponine - triterpenoids mµ trong ®ã ganoderic axit ®îc coi lµ hiÖu qu¶ nhÊt. Ngay tõ thËp kû 80, ë Trung Quèc ®· chøng minh kh¶ n¨ng khö gèc tù do hydroxyl víi ®Æc tÝnh antioxydant, chèng l·o ho¸ cña nÊm Linh Chi (Wang J.F. vµ céng sù 1985).

Linh Chi cã thÓ ®îc ®a vµo ph¸c ®å ®iÒu trÞ t¹m thêi cho çc bÖnh nh©n nhiÔm HIV trong khi çc lo¹i thuèc AZT, DDT vµ DDC cßn hiÕm vµ ®¾t, cha kÓ ®Õn t¸c dông phô rÊt nÆng. Cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu l©m sµng dïng Linh Chi trong ®iÒu trÞ AIDS, ®Æc biÖt lµ Gau, J.P. vµ céng sù 1990 vµ Kim, B.K. vµ céng sù n¨m 1996.

ChÝnh v× ho¹t tÝnh dîc lý cña nÊm Linh Chi rÊt phong phó nªn cã nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau nh: BÊt l·o th¶o, V¹n niªn nhung, ThÇn tiªn th¶o, Linh Chi ë níc ta gäi lµ nÊm Lim (v× mäc nhiÒu ë rõng Lim xanh)... trong ®ã tªn Linh Chi ®îc dïng phæ biÕn nhÊt. Gi¸o s §ç TÊt Lîi ®· gäi Linh Chi lµ "siªu dîc liÖu", h¬n c¶ nh©n s©m.

2. ChÊt lîng nÊm Linh Chi ViÖt Nam

Thµnh phÇn vµ hµm lîng çc chÊt cã ho¹t tÝnh sinh häc chøa trong thÓ qu¶ tù nhiªn vµ thÓ qu¶ nu«i trång ®îc t¸ch chiÕt b»ng 2 lo¹i dung m«i: ete dÇu ho¶ vµ methanol. ThÓ qu¶ mäc tù nhiªn lµ chñng nÊm Linh Chi thu thËp tõ miÒn B¾c, chñng G.l.HB. ThÓ qu¶ nu«i trång gièng nÊm ®îc ph©n lËp tõ chñng gièng nµy vµ nu«i trång trªn gi¸ thÓ lµ mïn ca gç t¹p. KÕt qu¶ t¸ch chiÕt, thu ®îc çc líp chÊt ®îc tr×nh bµy ë b¶ng 1.

B¶ng 1. Thµnh phÇn ho¸ häc cña nÊm Linh Chi tù nhiªn vµ nu«i trång

Çc líp chÊt ho¸ häc NÊm tù nhiªn NÊm nu«i trång

Träng lîng b×nh qu©n (gam)

Tû lÖ (%) Träng lîng b×nh qu©n (gam)

Tû lÖ (%)

Sterin

Lacton I

Lacton II

Ancaloides

0,1291

0,1027

0,0994

0,1463

1,291

1,027

0,994

1,463

0,1349

0,1035

0,1435

0,1359

1,349

1,035

1,435

1,359

of 53

KÕt qu¶ ë b¶ng trªn cho thÊy cÆn dÞch chiÕt ete dÇu ho¶ vµ methanol tõ thÓ qu¶ mäc tù nhiªn vµ thÓ qu¶ nu«i trång vÒ c¬ b¶n lµ kh«ng cã sù kh¸c nhau vÒ thµnh phÇn ho¸ häc thÓ hiÖn trªn sù cã mÆt cña çc líp chÊt cã ho¹t tÝnh sinh häc vµ träng lîng cña nã.

Steroides (sterin) lµ nhãm çc chÊt cã ho¹t tÝnh sinh häc, hiÖn nay ®ang ®îc sö dông réng r·i trªn thÕ giíi ®Ó s¶n xuÊt mét sè thuèc ch÷a bÖnh tim m¹ch, vitamin nhãm D vµ çc hoãc m«n. Hµm lîng çc chÊt steroides chøa trong thÓ qu¶ nÊm Linh Chi ViÖt Nam cao, chiÕm 1,3%. Trong khi ®ã, theo sè liÖu ph©n tÝch cña çc nhµ khoa häc Trung Quèc, hµm lîng çc chÊt steroides cña Linh Chi Trung Quèc chØ chiÕm 0,11% - 0,16%, thÊp h¬n kho¶ng 10 lÇn.

3. C¶i thiÖn chÊt lîng nÊm Linh Chi th«ng qua kü thuËt nu«i trång nh©n t¹o

ChÊt lîng cña nÊm Linh Chi cã quan hÖ chÆt chÏ víi thµnh phÇn cña gi¸ thÓ nu«i trång. Bæ sung dinh dìng vµo gi¸ thÓ nu«i trång hoÆc sö dông nguyªn liÖu cã chøa çc chÊt cã ho¹t tÝnh sinh häc cao th× chÊt lîng cña nÊm Linh Chi ®îc c¶i thiÖn. KÕt qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn ho¸ häc cña thÓ qu¶ tù nhiªn vµ thÓ qu¶ nu«i trång trªn gi¸ thÓ cã bæ sung dinh dìng vµ mïn ca c©y Long n·o ®îc tr×nh bµy ë b¶ng 2.

B¶ng 2. Çc líp chÊt t¸ch chiÕt tõ thÓ qu¶ tù nhiªn vµ thÓ qu¶ nu«i trång

(Sè liÖu ®îc ph©n tÝch bëi tËp ®oµn Yung Kiªn, §µi Loan)

MÉu 1*: NÊm Linh Chi mäc tù nhiªn thu t¹i B¾c Giang chñng G.l. HB MÉu 2: NÊm Linh Chi nu«i trång tõ chñng G.l.HB MÉu 3: NÊm Linh Chi mäc tù nhiªn t¹i §µ L¹t chñng G.l.DL MÉu 3: NÊm Linh Chi nu«i trång tõ chñng G.l.DL

B¶ng sè liÖu trªn cho thÊy hµm lîmg polysaccharides tan trong níc cña mÉu nÊm Linh Chi mäc tù nhiªn thu t¹i B¾c Giang cao h¬n nhiÒu so víi mÉu nÊm Linh Chi thu t¹i §µ L¹t (kho¶ng 75%). Hµm lîng triterpennoids cña 2 chñng nÊm gÇn nh t¬ng ®¬ng. §Æc biÖt hµm lîng adenosine cña mÉu nÊm Linh Chi tù nhiªn thu t¹i §µ L¹t cao h¬n rÊt nhiÒu (kho¶ng 150%) so víi nÊm Linh Chi thu t¹i B¾c Giang.

Hµm lîng çc líp chÊt chøa trong thÓ qu¶ nu«i trång ®Òu t¨ng lªn rÊt nhiÒu so víi thÓ thÓ qu¶ mäc tù nhiªn. Linh Chi nu«i trång víi chñng gièng gèc G.l.DL, hµm lîng polysaccharides tan trong níc t¨ng 12%, triterpennoids t¨ng 11% vµ adenosine t¨ng 14% so víi Linh Chi tù nhiªn. Linh Chi nu«i trång víi chñng gièng gèc G.l.HB, hµm lîng polysaccharides tan trong níc t¨ng 198%, triterpennoids t¨ng 51% vµ adenosine t¨ng 1075% so víi Linh Chi tù nhiªn.

So s¸nh thµnh phÇn nhãm chÊt triterpennoids cña nÊm Linh Chi ViÖt Nam Ganoderma lucidum vµ Linh Chi Hµn Quèc, §µi Loan Ganoderma tsugae b»ng s¾c ký láng (HPLC) cho thÊy thµnh phÇn hîp chÊt cña triterpennoids cña nÊm Linh Chi ViÖt Nam phong phó vµ cã rÊt nhiÒu çc hîp chÊt kh¸c nhau, trong khi ®ã Linh Chi Hµn Quèc vµ §µi Loan chØ cã 4 hîp chÊt chÝnh. KÕt qu¶ ®îc thÓ hiÖn trªn biÓu ®å h×nh 1 vµ h×nh 2.

4. Mét sè ý kiÕn nhËn xÐt vµ th¶o luËn

� NÊm Linh Chi lµ mét dîc liÖu quý, kh«ng ®éc h¹i vµ cha thÊy cã t¸c dông xÊu nµo. Kü thuËt nu«i trång nÊm Linh

Glucosides vµ Ancaloides ph©n cùc 0,1821 1,821 0,3061 3,061

Líp chÊt Hµm lîng çc chÊt theo träng lîng kh« (%)

MÉu 1* MÉu 2 MÉu 3 MÉu 4

Polysaccharides tan trong níc

Triterpennoids

Adenosine

4,610

0,680

0,004

13,720

1,030

0,047

2,640

0,740

0,010

2,950

0,820

0,024

of 53

Chi còng kh«ng phøc t¹p, çc c¬ së s¶n xuÊt, çc hé n«ng d©n ®Òu cã thÓ triÓn khai nu«i trång ®îc loµi nÊm nµy, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vµ ch¨m sãc søc khoÎ t¹i chç.

� ChÊt lîng cña nÊm Linh Chi phô thuéc vµo loµi vµ chñng. Chñng nÊm Linh Chi G.l.HB thu thËp tõ miÒn B¾c ViÖt Nam cã hµm lîng polysaccharides cao h¬n so víi çc chñng kh¸c. Nhãm chÊt nµy ®¹i diÖn lµ ganoderan A,B,C, Beta-D-glucan vµ D6... cã t¸c dông h¹ ®êng huyÕt, chèng ung th, t¨ng tÝnh miÔn dÞch, t¨ng sinh tæng hîp protein.

� Nhãm chÊt triterpennoids cña çc chñng nÊm Linh Chi ViÖt Nam cao, nhãm chÊt nµy ®¹i diÖn lµ ganoderic axit, ganodermadiol ganoderic axit T.O, lucidenol ... cã t¸c dông øc chÕ sinh tæng hîp cholesterol, ®iÒu hoµ huyÕt ¸p vµ t¨ng cêng chøc n¨ng gan. Triterpennoids trong thÓ qu¶ nÊm Linh Chi ViÖt Nam phong phó vµ cßn rÊt nhiÒu çc hîp chÊt kh¸c cha ®îc nghiªn cøu, trong khi ®ã triterpennoids cña Linh Chi §µi Loan vµ Hµn Quèc (Ganoderma tsugae) chØ cã 4 nhãm hîp chÊt chÝnh.

� Nhãm chÊt adenosine vµ dÉn xuÊt cã trong thÓ qu¶ nÊm Linh Chi mäc tù nhiªn thÊp. Th«ng qua nu«i trång hµm l-îng nhãm chÊt nµy ®îc c¶i thiÖn râ rÖt, trung b×nh t¨ng lªn 1075%. T¸c dông chÝnh cña nhãm chÊt nµy lµ øc chÕ kÕt dÝnh tiÓu cÇu, gi¶m ®au.

� ChÊt lîng cña nÊm Linh Chi nu«i trång ®îc c¶i thiÖn trªn c¬ së bæ sung chÊt dinh dìng vµ sö dông gi¸ thÓ cã chøa çc chÊt cã ho¹t tÝnh sinh häc cao. §Ó t¨ng kh¶ n¨ng chèng ung th vµ ®iÒu hoµ miÔn dÞch, gi¸ thÓ nu«i trång nÊm Linh Chi ®îc bæ sung mïn ca c©y Long n·o vµ ®Æc biÖt lµ cµnh, l¸ hoÆc mïn ca c©y Hång Tïng.


1. Bïi ChÝ HiÕu vµ çc CTV, 1993 T×m hiÓu t¸c dông l©m sµng cña nÊm linh Chi. Tµi liÖu tham kh¶o néi bé, Tp HCM, 1993.

2. Chang R., 1996 Ganoderma polysaccharides: current concepts and applications. Proc. 94 Inter. Sym. On ganoderma Res., p39-40. Beijing, China, 1994.

3. Chen T.W. et al. 1991 Invitro cytotoxicity of Ganoderma lucidum

4. §ç TÊt Lîi, Lª Duy Th¾ng, TrÇn V¨n LuyÕn1994 NÊm Linh Chi, nu«i trång vµ sö dông. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp, Thµnh phè HCM, 1994.

5. Gau J.P.,C.K. Lin, S.S. Lee, S.R. Wang,1990 The lack of antiplatelet effect of crude extracts from Ganoderma lucidum on HIV-positive hemophiliacs. Am. J. Chin. Med. 18(3-4), 175-9, 1990.

6. Kim B.K. et al, 1996 Anti-HIV activities of Ganoderma lucidum Proc. 94 Inter. Conf. On Ganoderma Res., Taipei, Tawan, 1996.

7. Lui X. J.,1994 Hepatopathy and uterofunctional Bleeding mainly Treated with Ganoderma lucidum. Proc. 94 Inter. Sym. On Ganoderma Res., p58-9. Beijing, China, 1994.

8. Ph¹m Quang Thu, 1994 Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh häc cña nÊm lim Ganoderma lucidum ë vïng ®«ng b¾c ViÖt Nam. LuËn ¸n PTS, Hµ Néi, 1994

9. Tao J. ,Feng K., 1990 Experimental and clinical studies on inhibitory effect of Ganoderma lucidum on platelet aggregation. J. Tongji Univ. 10(4),240-3, 1990

10. Wang Chi, Zh. Y. Hua, 1994 A new kind of preparation of Ganoderma lucidum in treating 35 patients with coronary cardiac disease. Proc. 94 Inter. Sym. On Ganoderma Res., p58-9. Beijing, China, 1994.

11. Wang J.F. et al, 1985 Study of the action of Ganoderma lucidum on scavenging hydroxyl radicals from plasma. J. Tradit, Chin. Med. 5(1): 55-60.

Pharmaceutical value and improvement of cultivated Ganoderma species in Viet Nam

of 53

Summary: Ganoderma species serves as a valuable pharmaceutical material with outstanding efficiency in treatment of heart and vascular disease, tumors and ageing. Notoxic or bad effected are found with it. The quality of Ganoderma species depends on species and variety. The variety G.I. HB collected in North Viet Nam has polysaccharides content higher than that of other varieties. This group of substances is effective against cancer, improving immunity increasing biological synthesis of protein. Content of the group of triterpennoids in Ganoderma varieties of Viet Nam is high, the group of these substances inhibits biological synthesis of cholesterol, regulates blood pressure and enhances the function of liver. Triterpennoids in fruit bodies of ganoderma species in Viet Nam are rich with many other compounds that are not yet studied while Ganoderma tsugue of Taiwan and South Korea has only four main compounds. Quality of cultivated Ganoderma is improved due to supplementation of nutrients and the use of the media containing substances of high biological activity. To enhance the capability of cancer control and immunity regulation,medium for ganoderma cultivation is added with saw dust of Cinnamomum camphora wood and especially branches, leaves or saw dust of Dacrydium pierrei.

Bíc ®Çu nghiªn cøu vÒ khuyÕt tËt tù nhiªn gç H«ng

NguyÔn Tö Kim ViÖn khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam

C©y H«ng (Paulownia fortunei Hemsl) thuéc hä Hoa mâm chã (Scrophulariaceae), lµ c©y gç lín, cao 20-30m, ®êng kÝnh

50-60cm thËm chÝ cã c©y ®êng kÝnh trªn 100 cm. C©y ë tuæi 10 cã thÓ ®¹t thÓ tÝch 0,4-0,5 m3. Ph©n bè chñ yÕu ë Trung Quèc, ViÖt Nam vµ Lµo. ë ViÖt Nam, c©y H«ng cã mÆt ë çc vïng B¾c Trung bé, T©y B¾c, Trung t©m, §«ng B¾c bé, n¬i cã ®é cao 300-1300m, lîng ma 1500-1850mm, nhiÖt ®é trung b×nh n¨m 20-230C. Trong tù nhiªn c©y H«ng xuÊt hiÖn ë n¬i ®Êt trèng hoÆc mäc xen víi çc loµi c©y a s¸ng kh¸c vµ thêng chiÕm tÇng trªn cña rõng. C©y H«ng t¸i sinh chåi m¹nh, ngoµi ra cßn t¸i sinh tõ rÔ thµnh c©y míi khi bÞ t¸c ®éng c¬ giíi. HiÖn nay, c©y H«ng ®· ®îc lùa chän ®a vµo danh s¸ch çc loµi c©y trång rõng trong dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng cña ViÖt Nam.

C©y H«ng ®· ®îc nhiÒu níc nh Trung Quèc, §µi Loan, Mü, óc… quan t©m nghiªn cøu vÒ ph©n lo¹i, çc biÖn ph¸p kü thuËt kinh doanh (g©y trång, ch¨m sãc, khai th¸c), çc thuéc tÝnh cña gç, kü thuËt chÕ biÕn, kü thuËt b¶o qu¶n. Gç H«ng cã mµu tr¾ng vµng, mÞn, mÒm nhÑ, kh«ng bÞ nøt nÎ, çch nhiÖt tèt, cã kh¶ n¨ng chèng mät, môc, dÔ hong sÊy vµ gia c«ng chÕ biÕn; lµ lo¹i gç cã thÓ sö dông cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau nh gç x©y dùng, chÕ biÕn bét giÊy, ®ãng ®å gia dông, bao b×, n«ng cô, hµng thñ c«ng mü nghÖ. Gç H«ng ®îc sö dông kh¸ phæ biÕn ë Trung Quèc nhng ë ViÖt Nam th× cha ®îc -a chuéng. ViÖc thiÕu hiÓu biÕt vÒ lo¹i gç nµy lµ mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn Ýt sö dông nã. Nghiªn cøu vÒ khuyÕt tËt gç sÏ gãp phÇn ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng lîi dông gç cña loµi c©y nµy.

I. VËt liÖu vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

Nghiªn cøu nµy nh»m t×m hiÓu ®Æc ®iÓm vµ khuyÕt ®iÓm kü thuËt cña gç, t¬ng quan gi÷a nh÷ng biÓu hiÖn thÊy ®îc trªn vá vµ khuyÕt ®iÓm bªn trong gç.

TiÕn hµnh chän rõng, chän c©y, ca khóc vµ lÊy mÉu nghiªn cøu theo ®óng yªu cÇu trong TCVN 355-70 vµ 356-70. Çc c©y ®îc chän n»m trong mét khu vùc cã cïng ®iÒu kiÖn sèng nh híng ph¬i, lËp ®Þa, tæ thµnh. MÉu vËt nghiªn cøu ®îc lÊy t¹i L©m trêng Ng©n S¬n, huyÖn Ng©n S¬n, tØnh B¾c K¹n; híng ph¬i ®«ng nam, ®é dèc 15-170, ®Êt feralit ph¸t triÓn trªn phiÕn th¹ch sÐt, tÇng dÇy gÇn suèi, cã ®é Èm cao. ViÖc nghiªn cøu khuyÕt tËt bªn ngoµi ®îc tiÕn hµnh ë phÇn th©n th¼ng díi cµnh. Tríc khi chÆt m« t¶ v¾n t¾t ®Æc ®iÓm h×nh th¸i, t×nh h×nh sinh trëng vµ ®¸nh dÊu híng ®«ng-t©y-nam-b¾c b»ng bót s¬n lªn th©n c©y ®îc chän. Sau khi chÆt h¹ phÇn th©n díi cµnh tiÕn hµnh quan s¸t vµ ghi chÐp nh÷ng biÓu hiÖn bªn ngoµi nh ®é dµi díi cµnh, ®êng kÝnh gèc, ®êng kÝnh ngän, ®êng kÝnh lâi, ®é cong... sau ®ã xem xÐt, ®o ®Õm, x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña çc biÓu hiÖn bÊt thêng trªn vá c©y theo çc híng vµ ®é cao. Sau khi nghiªn cøu ®Çy ®ñ çc biÓu hiÖn bªn ngoµi, phÇn th©n nµy ®îc ®em xÎ thµnh v¸n vµ nghiªn cøu çc khuyÕt tËt gç t¬ng øng hay kh«ng t¬ng øng víi nh÷ng biÓu hiÖn trªn vá. KÝch thíc cña çc khuyÕt tËt tÝnh b»ng cm vµ chÝnh x¸c tíi 0,1 cm.

Çc kÕt qu¶ nghiªn cøu ®îc ph©n tÝch, xö lý vµ ®¸nh gi¸ dùa trªn lý thuyÕt thèng kª sinh häc ®ñ ®é tin ®Ó tõ mÉu ®iÓn h×nh ®i ®Õn kÕt luËn cho tæng thÓ.

of 53

II. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn

1. Nh÷ng nhËn ®Þnh chung

Trªn c¬ së x¸c ®Þnh chiÒu cao c©y, phÇn th©n díi cµnh, phÇn ngän, ®êng kÝnh vµ vßng sinh trëng cña c©y chóng t«i nhËn thÊy H«ng lµ loµi c©y cã n¨ng suÊt sinh trëng cao. Tèc ®é t¨ng trëng chiÒu cao tõ 1,6- 1,8m/n¨m vµ ®êng kÝnh tõ 2,3 -2,7cm/n¨m. Sù ph¸t triÓn theo chiÒu cao vµ h×nh d¸ng c©y tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn sinh th¸i, nÕu gÆp ®Êt tèt, ¸nh s¸ng ®Çy ®ñ th× sau 10 n¨m c©y cao kho¶ng 18-20m vµ ®êng kÝnh t¹i vÞ trÝ 1,3m lµ 35-40cm. Nh÷ng c©y mäc trong quÇn thô cã h×nh thï vµ phÈm chÊt gç tèt h¬n c©y mäc lÎ trªn nh÷ng diÖn tÝch ®Êt trèng. Mét ®Æc ®iÓm ®Æc biÖt cña gç H«ng lµ rçng ruét tõ gèc tíi ngän vµ gÆp ë tÊt c¶ çc c©y víi kÝch thíc tõ 2-4cm; ë ®©y rçng ruét kh«ng ph¶i do bÞ s©u bÖnh ph¸ h¹i mµ do tuû c©y. Tuy nhiªn, mét sè c©y do bÞ c¶ s©u nÊm ph¸ h¹i nªn rçng ruét lín h¬n vµ kh«ng cßn gi÷ ®îc d¹ng h×nh trßn nguyªn thuû. Kh«ng gÆp trêng hîp nµo c©y gç hai hay nhiÒu t©m.

2. KhuyÕt tËt gç

2.1. Nh÷ng biÓu hiÖn trªn vá cña khuyÕt tËt

� Hoa hång: lµ dÊu hiÖu bªn ngoµi cña gèc cµnh ®· ®îc bäc l¹i trong th©n gç, cã biÓu hiÖn lµ nh÷ng ®êng gê cong trªn vá gièng nh h×nh r©u mÐp, díi phÇn r©u mÐp lµ phÇn vá bÞ nh¨n nhóm cã qui luËt. Khi bãc vá t¹i vÞ trÝ hoa hång thÊy phÇn gç bªn trong bÞ uèn xo¾n. §©y chÝnh lµ líp gç bäc ph¸t triÓn phñ kÝn gèc cµnh, ®êng kÝnh thêng gÆp ë hoa hång gç H«ng lµ 2-3cm. Tuú theo kÝch thíc cña hoa hång ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc kÝch thíc cña gèc cµnh.

� Bíu: Lµ biÓu hiÖn næi côc bé, sÇn sïi trªn vá, che dÊu gèc cµnh bªn trong hoÆc mét tæn th¬ng nµo ®ã trªn th©n gç ®· ®îc líp gç bäc ph¸t triÓn phñ kÝn vµ do mét nguyªn nh©n nµo ®ã phÇn gç bäc nµy ph¸t triÓn m¹nh h¬n phÇn gç bªn c¹nh nªn næi gå lªn. ë gç H«ng phÇn th©n th¼ng díi cµnh Ýt gÆp bíu.

Çc biÓu hiÖn kh«ng b×nh thêng kh¸c trªn vá: Lµ nh÷ng biÓu hiÖn nh nøt, mÇu sÉm, sïi nhùa, cã thÓ che dÊu mét khuyÕt ®iÓm nµo ®ã trong gç hoÆc kh«ng. Çc khuyÕt ®iÓm nµy cã thÓ do t¸c ®éng c¬ giíi, s©u bÖnh h¹i g©y ra. Qua ®iÒu tra thÊy cã hiÖn tîng sïi nhùa nhng tû lÖ sè c©y vµ sè chç sïi nhùa thÊp.

2.2. Çc khuyÕt tËt cña th©n c©y

� Thãt ngän: Lµ sù gi¶m dÇn cña ®êng kÝnh gç trßn theo chiÒu tõ gèc tíi ngän khóc gç. ë phÇn th©n díi cµnh cña gç

H«ng, x¸c ®Þnh ®îc ®é thãt ngän (®é thon) =1,3cm/m. � B¹nh: Lµ phÇn gç ë gèc vµ th©n gÇn gèc ph¸t triÓn thµnh khÝa (mói). KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy c©y H«ng cã b¹nh

thÊp, kh«ng gÆp trêng hîp nµo b¹nh cao trªn 50 cm. � LÖch t©m: §a sè çc c©y gç H«ng ®Òu lÖch t©m nhng ®é lÖch t©m kh«ng nhiÒu. §é dÑt ®îc x¸c ®Þnh T = 5,8%. � Th©n cong: RÊt Ýt gÆp ë gç H«ng, nÕu cã chØ lµ th©n cong mét chiÒu vµ ®é cong lµ kh«ng ®¸ng kÓ

2.3. KhuyÕt tËt m¾t gç

M¾t h×nh thµnh lµ do gèc cµnh ®îc bäc l¹i trong th©n gç. M¾t lµ khuyÕt tËt cã ¶nh hëng lín ®Õn chÊt lîng vµ kh¶ n¨ng tËn dông cña gç. KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy sè lîng m¾t ë phÇn th©n phÝa díi t¬ng ®èi Ýt, cµng lªn cao cµng t¨ng dÇn vµ kho¶ng tõ 6-8m trë ®i th× hÇu nh kh«ng t¨ng n÷a. Sù ph©n bè cña m¾t theo chiÒu cao trªn th©n c©y kh«ng ®Òu, n¬i nhiÒu n¬i Ýt nhng t¬ng ®èi ®Òu theo çc híng. §êng kÝnh m¾t vµ chiÒu dµi m¾t trªn çc c©y mäc trong quÇn thô nhá h¬n trªn c©y mäc lÎ ngoµi chç trèng (®êng kÝnh 1-2cm, dµi 4-4,5cm ®èi víi c©y mäc trong quÇn thô vµ ®êng kÝnh 2-3cm, dµi 5-5,5cm ®èi víi c©y mäc lÎ). ChiÒu dµi vµ ®êng kÝnh m¾t t¨ng theo chiÒu cao cña c©y. Tû lÖ ®o¹n m¾t thèi trªn toµn bé chiÒu dµi cña m¾t chiÕm 15-20%. Kh«ng x¸c ®Þnh ®îc trêng hîp nµo thèi tõ ®Çu m¾t vµo trong th©n. T¹i vïng gç cã m¾t, chiÒu híng thí gç bÞ thay ®æi. ë gç H«ng do ®êng kÝnh m¾t thêng nhá nªn Ýt ¶nh hëng ®Õn chiÒu híng thí gç vµ v× vËy Ýt ¶nh hëng ®Õn phÈm chÊt gç.

2.4. Quan hÖ gi÷a biÓu hiÖn trªn vá vµ çc khuyÕt tËt cña gç

Nh÷ng khuyÕt tËt cña gç ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng vÕt sÑo trªn vá qua h×nh d¹ng, lo¹i vµ ®é lín cña sÑo ngoµi vá. Trong mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh, ngêi ta cã thÓ s¬ bé biÕt ®îc tÝnh chÊt cña nh÷ng khuyÕt ®iÓm trong gç.

of 53

Hoa hång trong mäi trêng hîp lµ biÓu hiÖn trªn vá cña m¾t gç. Kh¶o s¸t biÓu hiÖn hoa hång trªn vá cho thÊy 91% çc tr-êng hîp cã m¾t ë trong gç cßn 9% kh«ng thÊy khuyÕt tËt; cã thÓ 9% ®ã n»m khuÊt trong v¸n sÎ nªn kh«ng x¸c ®Þnh ®îc. Tû sè ®êng kÝnh hoa hång vµ ®êng kÝnh m¾t lµ 100/62, nghÜa lµ ngêi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®êng kÝnh m¾t b»ng 60-65% ®-êng kÝnh hoa hång. HÖ sè t¬ng quan gi÷a ®êng kÝnh cña hoa hång víi chiÒu dµi cña m¾t r=0,73 vµ ph¬ng tr×nh t¬ng quan tuyÕn tÝnh ®êng th¼ng y= 0,35x + 1,54; trong ®ã y lµ chiÒu dµi m¾t vµ x lµ ®êng kÝnh hoa hång. Nh vËy, b»ng viÖc ®o ®Õm kÝch thíc hoa hång biÓu hiÖn bªn ngoµi cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc kÝch thíc cña m¾t bªn trong gç.

Bíu trªn c©y gç H«ng Ýt vµ cã kÝch thíc nhá. BiÓu hiÖn trªn gç lµ u gç xo¾n. Nh×n chung kh«ng ¶nh hëng nhiÒu ®Õn chÊt lîng gç. Nh÷ng chç vá chåi lªn chót Ýt nhng kh«ng x¸c ®Þnh ®îc lµ bíu râ rÖt trong çc trêng hîp ®Òu kh«ng ®¸ng kÓ.

T¹i nh÷ng chç vá cã chót Ýt biÕn d¹ng mµ kh«ng cã biÓu hiÖn ®Æc biÖt th× cã tíi 85% lµ gç kh«ng cã khuyÕt tËt cßn 15% çc trêng hîp lµ che ®Ëy mét khuyÕt ®iÓm nµo ®ã trong gç nh m¾t nhá, khuyÕt tËt do s©u bÖnh hay do t¸c ®éng c¬ giíi.

III. KÕt luËn

� Gç H«ng cã Ýt khuyÕt tËt tù nhiªn vµ çc khuyÕt tËt tù nhiªn thêng nhá nªn kh«ng ¶nh hëng nhiÒu ®Õn phÈm chÊt gç, phÇn gç lµnh m¹nh nhiÒu, kh¶ n¨ng lîi dông gç cao.

� Gç H«ng ph©n cµnh sím, nhÊt lµ n¬i ®Êt trèng v× vËy cÇn che bãng trong n¨m ®Çu vµ chñ ®éng tØa cµnh nh»m t¨ng phÇn th©n gç lµnh m¹nh, m¾t gç nhá vµ kh«ng bÞ thèi.

� CÇn cã nghiªn cøu thªm vÒ khuyÕt tËt tù nhiªn cña gç H«ng ë çc n¬i kh¸c. Nghiªn cøu khuyÕt tËt gia c«ng chÕ biÕn, thêi ®iÓm khai th¸c hîp lý… lµ ®iÒu cÇn thiÕt ®Ó cã kÕt luËn tæng hîp vÒ gç H«ng.

Summary: Paulownia fortunei is currently much planted in Vietnam as well as in some other countries in the region as it has wide ecological range and is at the same time a fast growing species, the wood of which can meet the raw material requirement of many industries.

To investigate the possibility of full use of the wood of this species, we have carried out the study on the natural defect of the wood from trees harvested in Ngan Son District, Cao Bang province. With the results obtained, we note that P. fortunei is a large timber species, fast growing with few natural wood defects. The wood defects are usually slight and thus little affect wood quality. Ratio of healthy wood is high allowing high ratio of wood used. Other characteristics of P. fortunei wood need be studied to have a comprehensive conclusion on it.


1. K. Esau, 1965. Plant anatomy, 2nded, Wiley.

2. Lutz- Harman, 1962. Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý khi sö dông gç l¸ to. NXB N«ng th«n. 3. Vò H©n, 1964. KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ gç. NXB Khoa häc 4. TCVN 1074 – 86. Gç trßn - Ph©n cÊp chÊt lîng theo khuyÕt tËt

Sinh th¸i vµ kü thuËt trång VÑt t¸ch

Hoµng V¨n Th¬i Trung t©m nghiªn cøu rõng ngËp Minh H¶i ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam

I. Giíi thiÖu

C©y vÑt t¸ch (Bruguiera parviflora Rox&Arn.ex Giff) thuéc Chi Bruguiera, hä Rhizophoracea. VÑt t¸ch lµ loµi c©y a s¸ng, ph¸t triÓn nhanh, chÞu ®îc ®Êt ngËp níc theo thuû triÒu lªn xuèng t¹i çc vïng ven biÓn nhiÖt ®íi. VÑt t¸ch cã vÞ trÝ quan träng trong tËp ®oµn c©y trång phôc håi rõng t¹i çc vïng ven biÓn. Nã cung cÊp gç phôc vô x©y dùng, chÊt ®èt phôc vô ®êi sèng sinh ho¹t cho céng ®ång c d©n ®Þa ph¬ng. Tuy nhiªn, cïng víi viÖc gi¶m diÖn tÝch vµ chÊt lîng rõng, gièng nhçc loµi c©y ngËp mÆn kh¸c, viÖc phôc håi rõng vÑt t¸ch ®ang gÆp ph¶i nhiÒu th¸ch thøc to lín. Do nhËn thøc vÒ gi¸ trÞ

of 53

cña vÑt t¸ch cña ngêi d©n cha cao, t©m lý thÝch trång c©y ®íc vµ trong thêi gian dµi çc c¬ quan nhµ níc kh«ng chó träng ®Õn trång lo¹i c©y nµy…®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng suy tho¸i nghiªm träng vÒ chÊt lîng, sè lîng vµ gièng vÑt t¸ch.

1. §Æc ®iÓm vÒ thùc vËt

VÑt t¸ch lµ loµi c©y th©n gç cao tõ 15-20m, ®êng kÝnh th©n c©y ((D1,3m) 30-45cm. ë mét sè vïng ®Êt cao, nghÌo dinh d-

ìng, kh«ng ngËp triÒu chóng thêng cã kÝch thíc nhá h¬n vµ t¨ng trëng chËm h¬n.

RÔ cã ®Æc trng cho thùc vËt sèng trong vïng cã thuû triÒu lªn xuèng, nhng Ýt bÞ t¸c ®éng bëi sãng biÓn, kÕt cÊu cña ®Êt t¬ng ®èi æn ®Þnh. RÔ ph¸t triÓn chñ yÕu lµ hÖ thèng rÔ gèi ®Çu, nh« lªn khái mÆt ®Êt 2-5cm. Ngoµi nhiÖm vô gi÷ cho c©y ®øng v÷ng tríc giã b·o, cßn cã nhiÖm vô hót níc vµ chÊt dinh dìng nu«i c©y.

Th©n c©y th¼ng, nhng kh«ng ®îc trßn, phÝa gèc cã b¹nh vÌ nhá theo híng ®«ng b¾c t©y nam. Vá dµy mµu n©u ®á vµ cã nhiÒu nèt nh lµ çc nèt sÇn, theo mét sè t¸c gi¶ th× nèt sÇn lµ c¬ quan h« hÊp vµ th¶i nu«i cña c©y. C©y cã ®Æc tÝnh ph©n cµnh cao vµ cã t¸n l¸ h×nh dï lóc nhá (1-5 tuæi), biÕn ®æi thµnh h×nh th¸p lóc c©y tõ 6 tuæi trë ®i, cµnh thêng nhá vµ cã kh¶ n¨ng tØa cµnh tù nhiªn rÊt tèt.

L¸ ®¬n, mäc ®èi tõng ®«i mét, phiÕn l¸ h×nh tr¸i xoan, ®Çu l¸ nhän, gèc l¸ h×nh nªm, l¸ kÌm rông sím dµi 5-7cm, l¸ mµu xanh lôc mÆt trªn vµ lît ë mÆt díi, cuèng l¸ dµi 1,5-2cm.

Côm hoa h×nh t¸n, mçi côm cã 2-5 hoa, hoa cã cuèng dµi 1-1,5cm, hoa cã mµu vµng, ®µi hoa h×nh èng mµu vµng lôc cã 8 r¨ng ca, bao phÊn mµu n©u h×nh mòi tªn, nhÞ mµu vµng lît, bÇu h¹.

Qu¶ h×nh trô, dµi 10-12cm, ®êng kÝnh tr¸i tõ 0,4-0,6cm. Tr¸i chÝn cã thÓ h¸i ®em trång.

C©y thêng ra hoa vµo th¸ng 4-5, chÝn vµo th¸ng 8-10.

2. §Æc tÝnh sinh th¸i häc

VÑt t¸ch ph©n bè ë vïng ven biÓn çc níc nhiÖt ®íi vµ cËn nhiÖt ®íi, thÝch hîp ë vïng thÊp tho¸ng khÝ, giµu chÊt h÷u c¬, thµnh phÇn c¬ giíi chñ yÕu lµ sÐt, mïn vµ Ýt çt, thêng gÇn çc cöa s«ng ven biÓn. VÑt t¸ch a khÝ hËu nãng Èm, cã cêng ®é chiÕu s¸ng cao, cã lîng ma hµng n¨m cao tõ 1.500-2.000mm.

§é mÆn cña níc, ®Êt biÕn ®éng tõ 5% ®Õn 40%, nhng thÝch hîp nhÊt vµo kho¶ng 2-30%.

¶nh hëng cña ®Þa h×nh: ®é ngËp triÒu trung b×nh tõ 100-300 ngµy/n¨m thÝch hîp cho sù sinh trëng cña ®íc, ®é ngËp triÒu thÊp nh: b·i båi ven biÓn, vïng tròng néi ®Þa…. thêi gian ngËp trªn 300 ngµy /n¨m vµ ®é ngËp chiÒu cao díi 100 ngµy/n¨m Ýt thÝch hîp cho sù sinh trëng cña vÑt t¸ch.

3. Ph©n bè

VÑt t¸ch ph©n bè t¬ng ®èi réng lín ë çc vïng ven biÓn nhiÖt ®íi cã khÝ hËu nãng Èm nh vïng

Maleisia, Indonesia, Bangladesn, Thailand, Philippine, PapuaNew guinea, vµ vïng B¾c óc…

ë ViÖt Nam, vÑt t¸ch ph©n bè tõ ven biÓn phÝa b¾c miÒn trung ®Õn ven biÓn Nam Bé. VÑt t¸ch cã thÓ ph©n bè thµnh çc quÇn thô tËp trung cã diÖn tÝch lín, t¹o ra kiÓu rõng thuÇn loµi. Còng cã thÓ kÕt hîp víi mét sè loµi c©y rõng ngËp mÆn kh¸c, t¹o ra quÇn x· thùc vËt rÊt phong phó nh quÇn x· hçn giao ®íc-vÑt t¸ch, quÇn x· vÑt t¸ch – vÑt dï, quÇn x· dµ - vÑt t¸ch…

4. Sinh trëng vµ sinh khèi

Trªn thÕ giíi cã rÊt nhiÒu t¸c gi¶ nghiªn cøu vÒ sinh trëng vµ sinh khèi rõng ®íc nh Barry Clough (1996), Ong (1985), Putz&Chan (1986).

of 53

ë ViÖt Nam, vÑt t¸ch t¨ng trëng kh¸ nhanh vµ cã sinh khèi lín, nhng Ýt thÊy t¸c gi¶ nµo nghiªn cøu.

VÒ t¨ng trëng:

T¨ng trëng ®êng kÝnh 0,63cm/n¨m, t¨ng trëng chiÒu cao 1,02m/n¨m vµ lîng t¨ng trëng b×nh qu©n 10,1m3/ha/n¨m ë Tam Giang, Ngäc HiÓn, Cµ Mau.

T¨ng trëng cña vÑt t¸ch cã thÓ tham kh¶o theo sè liÖu ë b¶ng sau:

Nguån: Theo sè liÖu ®iÒu tra tr÷ lîng rõng th¸ng 11/2001 (Th¬i & Céng sù).

§èi víi rõng vÑt t¸ch thuÇn loµi tõ 1-4 n¨m lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh vÒ chiÒu cao. Tuy nhiªn, hiÖn tîng c¹nh tranh dinh dìng vµ ¸nh s¸ng Ýt x¶y ra ë giai ®o¹n nµy.

Giai ®o¹n 5-10 tuæi c©y rõng ph¸t triÓn m¹nh vÒ chiÒu cao vµ ®êng kÝnh, nªn x¶y ra hiÖn tîng c¹nh tranh dinh dìng vµ ¸nh s¸ng x¶y ra rÊt m·nh liÖt. Giai ®o¹n nµy c©y rõng cµnh vµ ti¶ tha tù nhiªn rÊt m¹nh, sè c©y chÕt ®Õm ®îc kho¶ng 40% ë tuæi 6-7 vµ kho¶ng 30-35% ë tuæi 10.

Giai ®o¹n 11-20 tuæi, c©y rõng ph¸t triÓn m¹nh vÒ ®êng kÝnh, c¹nh tranh dinh dìng vµ ¸nh s¸ng vÉn x¶y ra. Giai ®o¹n nµy c©y rõng tØa tha tù nhiªn Ýt h¬n giai ®o¹n tríc ®ã, sè c©y chÕt kho¶ng 10-15% ë tuæi 13 vµ kho¶ng 5% ë tuæi 17.

5. Vai trß cña vÑt t¸ch

VÑt t¸ch ®îc biÕt ®Õn nh lµ mét nguån cung cÊp gç, cñi. Gç khi hÇm than t¹o ra nhiÖt lîng cao (1kg than cho 4.560 Kcalo), ®îc ngêi d©n sö dông trong nÊu níng. Gç cßn dïng xÎ v¸n, lµm v¸n sµn, ®ãng ®å gia dông nh bµn ghÕ, giêng, tñ,…

Rõng vÑt t¸ch lµ n¬i sinh sèng cña çc loµi ®éng vËt nh thó, chim, bß s¸t, lìng c…. vµ cña nhiÒu loµi thuû s¶n cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh t«m, cua, ®éng vËt ®¸y, ç çc lo¹i…. Rõng vÑt t¸ch cßn cã t¸c dông b¶o vÖ bê biÓn, chèng xãi mßn ®Êt, chèng giã b·o, sãng thÇn…. phßng hé cho nu«i trång thuû s¶n vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, cung cÊp oxy, ®iÒu hoµ khÝ hËu, t¹o m«i trêng trong s¹ch, phôc vô du lÞch sinh th¸i vµ nghiªn cøu khoa häc.

II. §¸nh gi¸ çc m« h×nh trång rõng

2.1. M« h×nh L©m – Ng kÕt hîp víi loµi c©y vÑt t¸ch thuÇn loµi

M« h×nh nµy thÝch hîp cho vïng ®Êt cã ®é ngËp triÒu trung b×nh, thµnh phÇn c¬ giíi chñ yÕu lµ sÐt, hµm lîng h÷u c¬ kh«ng qu¸ cao, tÇng sinh phÌn s©u. M« h×nh nµy gÆp ë çc L©m Ng trêng Tam Giang I, L©m Ng trêng §Çm D¬i, KiÕn Vµng, tØnh Cµ Mau.

� DiÖn tÝch chung thêng tõ 5-10ha. � Tû lÖ diÖn tÝch rõng trång tõ 60-70%, diÖn tÝch kªnh bê nu«i t«m tõ 30-40%. � HÖ thèng kªnh m¬ng nu«i t«m.

� Kªnh bao ®îc ®µo ®¾p b»ng c¬ giíi hoÆc b»ng thñ c«ng, réng 4-8m, s©u tõ 1-1,5m, bê bao phÝa ngoµi t¹o ra mét khu«ng hé khÐp kÝn.

� Kªnh bªn trong hay kªnh ruét thêng nhá h¬n, ®µo ®¾p b»ng thñ c«ng thêng réng tõ 2,5-3,0m, s©u tõ 1,0-

Tuæi MËt ®é (c/ha)

D1.3

(cm)

Hvn

(m)

Tr÷ lîng (m3/ha)

Zd (cm/n¨m) Zh (m/n¨m)

Zm (m3/n¨m)

6 12.900 4.08 8.0 68.6 0.68 1.3 11.4

10 7.300 6.14 10.2 105.5 0.55 0.93 10.5

14 2900 9.48 12.0 118.0 0.67 0.85 8.4

B/qu©n 0.63 1.02 10.1

of 53

1,2m. Híng ®µo theo chiÒu dµi cña ®Çm, kªnh çch kªnh tõ 20-40m. � §Ó ®iÒu tiÕt níc cÇn thiÕt x©y dùng hai cèng; 1 cèng lÊy níc vµ mét cèng x¶, cèng cã kÝch thíc dµi 3-5m,

réng 1,0-1,5m, s©u 1,5m. � Ch¨m sãc vµ kinh doanh rõng vÑt t¸ch.

� Rõng trång theo tõng b¨ng xen kÏ víi çc kªnh. � MËt ®é trång 10.000 c©y/ha. � Trong 3 n¨m ®Çu ch¨m sãc rõng chñ yÕu lµ ®iÒu tiÕt níc, tra dÆm cho ®ñ mËt ®é. Sau khi rõng khÐp t¸n tõ

1-2 n¨m tiÕn hµnh dän vÖ sinh, chÆt tØa bít cµnh nh¸nh, th©n phô. � TØa tha rõng lÇn thø nhÊt vµo n¨m thø 6-7; chñ yÕu lµ chÆt c©y díi t¸n, c©y bÞ chÌn Ðp, s©u bÖnh; hoÆc tØa

tha theo ph¬ng ph¸p c¬ giíi, cêng ®é tØa tõ 30-50% sè c©y. � TØa tha rõng lÇn thø hai vµo n¨m thø 10-12; chñ yÕu lµ chÆt c©y díi t¸n, c©y bÞ chÌn Ðp, s©u bÖnh; cêng ®é

tØa tõ 20-30% sè c©y. � Khai th¸c rõng nªn thùc hiÖn vµo n¨m thø 15-16, chñ yÕu lµ chÆt tr¾ng, hoÆc chõa kho¶ng 100 c©y gieo

gièng. � Nu«i t«m kÕt hîp: Bæ sung lîng t«m gièng kho¶ng 5-10 con/m2.

� Thêi gian nu«i kho¶ng 3-4 th¸ng. � Thêi vô nu«i 2 vô/n¨m. � Cuèi mçi vô sau khi thu ho¹ch ph¶i tiÕn hµnh c¶i t¹o ®Çm nu«i b»ng çch vÐt bá phï sa båi l¾ng díi ®¸y

kªnh.

NhËn xÐt:

� §Çu t Ýt tèn kÐm, kh«ng ®ßi hái kü thuËt canh t¸c cao, cã thÓ ¸p dông réng r·i. � M«i trêng Ýt bÞ biÕn ®éng, h¹n chÕ ®îc qu¸ tr×nh « nhiÔm. � Rõng t¨ng trëng kh¸ nhanh. � Lîng vËt dông nh l¸, cµnh, hoa… hµng n¨m Ýt nªn kh«ng g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn t«m nu«i. � N¨ng suÊt nu«i kh«ng cao vµ thêi gian nu«i kÐo dµi h¬n. � Khi gi÷ níc trong vßng 5-7 ngµy, c©y cã hiÖn tîng vµng l¸, nÕu kh«ng x¶ níc kÞp thêi c©y cã thÓ bÞ chÕt.

2.2. M« h×nh L©m-Ng víi rõng hçn giao gi÷a vÑt t¸ch vµ ®íc

M« h×nh nµy thÝch hîp cho vïng ®Êt cã ®é ngËp triÒu trung b×nh, hoÆc ®é ngËp triÒu cao, thµnh phÇn c¬ giíi chñ yÕu lµ sÐt, tÇng sinh phÌn s©u, ®îc thùc hiÖn ë mét sè vïng ë Cµ Mau. Rõng vÑt t¸ch chñ yÕu lµ rõng t¸i sinh vµ ®íc trång hçn giao theo tõng ®¸m.

� DiÖn tÝch chung thêng tõ 5-10ha. � Tû lÖ diÖn tÝch rõng trång tõ 60-70%, diÖn tÝch kªnh bê nu«i t«m tõ 30-40%. � HÖ thèng kªnh m¬ng nu«i t«m gièng nh m« h×nh trªn. � Ch¨m sãc vµ kinh doanh rõng.

� Rõng vÑt t¸ch chñ yÕu lµ c©y t¸i sinh víi mËt ®é ban ®Çu rÊt cao, kho¶ng 19.300 c©y/ha; ®íc trång xen trªn diÖn tÝch mµ vÑt kh«ng t¸i sinh víi mËt ®é trång 10.000 c©y/ha.

� Trong 3 n¨m ®Çu ch¨m sãc rõng chñ yÕu lµ ®iÒu tiÕt níc, tra dÆm cho ®ñ mËt ®é, sau khi rõng khÐp t¸n tõ 1-2 n¨m tiÕn hµnh dän vÖ sinh chÆt tØa bít cµnh nh¸nh, th©n phô.

� TØa tha rõng lÇn thø nhÊt vµo n¨m thø 8-9, tØa tha rõng lÇn thø hai vµo n¨m thø 12-14, chñ yÕu lµ chÆt c©y díi t¸n, c©y bÞ chÌn Ðp, s©u bÖnh.

� Khai th¸c rõng nªn thùc hiÖn vµo n¨m thø 16-18, chñ yÕu lµ chÆt tr¾ng, hoÆc chõa kho¶ng 100 c©y gieo gièng.

� Nu«i t«m: Kü thuËt gièng nh m« h×nh trªn.

NhËn xÐt:

� M« h×nh nµy gièng nh m« h×nh trªn lµ Ýt tèn kÐm, kh«ng ®ßi hái kü thuËt canh t¸c cao, cã thÓ ¸p dông réng r·i. � M«i trêng æn ®Þnh h¬n m« h×nh trªn. � Lîng vËt dông nh l¸, cµnh, hoa…. hµng n¨m nhiÒu h¬n nªn g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn t«m nu«i.

III. Çc gi¶i ph¸p kü thuËt ¸p dông

of 53

3.1. Gièng trång rõng

Chän c©y mÑ

C©y mÑ cã tuæi tõ 12-15 n¨m, sinh trëng vµ ph¸t triÓn tèt, kh«ng s©u bÖnh, kh«ng khuyÕt tËt, ph©n cµnh cao, t¸n c©n ®èi.

Kü thuËt thu h¸i b¶o qu¶n

Qu¶ chÝn vµo th¸ng 7-10, nhng thêi gian thu vít qu¶ gièng tèt nhÊt vµo th¸ng 8, qu¶ gièng ph¶i cßn nguyªn vÑn, cha ®©m rÔ, dµi 10-12cm, träng lîng b×nh qu©n 160-180 tr¸i/kg.

Khi thu h¸i xong nªn ®em trång ngay. NÕu cha trång ®îc ngay ph¶i ®Ó qu¶ gièng ng©m díi n¬i níc ch¶y cã bãng m¸t vµ kh«ng nªn gi÷ l©u qu¸ 10 ngµy.

3.2. Kü thuËt trång rõng

� Thêi vô trång tõ th¸ng 8-9. � MËt ®é trång 10.000-20.000 c©y/ha. � Kü thuËt trång, ch¨m sãc, khai th¸c:

� C¾m phÇn ®u«i cña qu¶ vÑt t¸ch xuèng ®Êt bïn s©u tõ 3-4cm (kho¶ng 1,3 chiÒu dµi tr¸i). � Trong n¨m ®Çu ch¨m sãc rõng chñ yÕu lµ ®iÒu tiÕt níc, tra dÆm cho ®ñ mËt ®é; h¹n chÕ ba khÝa, chï ô,

cßng, c¸y…. c¾n ph¸ c©y mÇm. � Khai th¸c rõng nªn thùc hiÖn vµo n¨m thø 16-18, chñ yÕu lµ chÆt tr¾ng cã chõa c©y gieo gièng.

3.3. C¸c d¹ng lËp ®Þa trång rõng vÑt t¸ch chñ yÕu


1. NguyÔn Ngäc B×nh, 1999; Trång rõng ngËp mÆn. Nhµ XB N«ng nghiÖp, Hµ Néi, 1999 2. Bali & Lombok, 1997. Hand book of Mangroves in Indonesia, The Development of Sustainable Mangrove

Management Project. 3. Phan Nguyªn Hång, 1997. Vai trß cña RNM ViÖt Nam. Nhµ XB N«ng nghiÖp, Hµ Néi, 1997. 4. §Æng Trung TÊn, 1999. Sæ tay c©y cá rõng ngËp Cµ Mau. Së khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng Cµ Mau & Trung

t©m nghiªn cøu rõng ngËp Minh H¶i.

****************************************************

§iÒu kiÖn lËp ®Þa Vïng ngËp triÒu thêng xuyªn

Vïng bÞ ngËp triÒu thÊp

Vïng bÞ ngËp triÒu trung b×nh

Vïng bÞ ngËp triÒu cao

Vïng bÞ ngËp triÒu bëi triÒu bÊt thêng

Lo¹i ®Êt Ia Ib Ic Id Ie

Sè ngµy ngËp

TÝnh chÊt ®Êt

Kh¶ n¨ng sinh trëng cña vÑt t¸ch

Hµng ngµy

Bïn láng

Kh«ng thÝch hîp

300-340

Bïn

Kh«ng thÝch hîp

100-300

Bïn chÆt - sÐt mÒm

ThÝch hîp

<100

SÐt cøng

Ýt thÝch hîp

RÊt Ýt

§Êt r¾n ch¾c

Kh«ng thÝch hîp

of 53

X©y dùng m« h×nh d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®å méc tõ gç B¹ch ®µn vµ Keo l¸ trµm

TrÇn TuÊn NghÜa Trung.t©m Thùc nghiÖm & ChuyÓn gia kü thuËt CNR ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam

Gç tõ rõng trång ngµy cµng ®îc sö dông nhiÒu ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn, gç tõ rõng trång thêng lµ çc loµi c©y ph¸t triÓn nhanh nªn cã nhiÒu nhîc ®iÓm vÒ tÝnh chÊt c¬ lý, c«ng nghÖ, kh«ng thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt ®å méc tõ gç nguyªn, ®Æc biÖt lµ møc ®é co ngãt, cong vªnh, nøt rÊt lín cña chóng. ViÖc nghiªn cøu sö dông gç rõng trång ®Ó s¶n xuÊt ®å méc thay thÕ gç rõng tù nhiªn nh»m n©ng cao gi¸ trÞ sö dông gç rõng trång lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch.

Çc kÕt qu¶ ®· nghiªn cøu cho thÊy r»ng nhîc ®iÓm cña gç rõng trång (chñ yÕu lµ b¹ch ®µn) vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc nhsau:

� Khèi lîng thÓ tÝch trong th©n c©y gç b¹ch ®µn rÊt thiÕu ®ång nhÊt (tøc lµ mËt ®é çc bã m¹ch gi÷a çc vïng trong th©n c©y chªnh lÖch rÊt lín) vµ kh«ng theo qui luËt. ChÝnh v× vËy trong qu¸ tr×nh kh« ®i (do sÊy cìng bøc hoÆc hong ph¬i tù nhiªn), kh«ng nh÷ng cã sù chªnh lÖch ®é Èm gi÷a líp ngoµi vµ líp trong mµ cßn cã sù chªnh lÖch ®é Èm gi÷a çc vïng cña mét líp gç sÊy, t¹o ra øng suÊt Èm rÊt phøc t¹p. §Ó kh¾c phôc nã, cÇn tiÕn hµnh nghiªn cøu m« h×nh ho¸ ®îc qui luËt ph©n bè mËt ®é çc bã m¹ch trong th©n c©y gç, tõ ®ã x¸c ®Þnh s¬ ®å xÎ thÝch hîp. Tríc m¾t, ®Ó cã thÓ sö dông gç rõng trång s¶n xuÊt ®å méc chóng t«i sÏ tiÕn hµnh nghiªn cøu x¸c ®Þnh chÕ ®é sÊy, s¬ ®å xÎ gç xóc, xÎ v¸n, xÎ thanh thÝch hîp.

� Ngoµi ra, do gç rõng trång t¨ng trëng nhanh nªn lu«n tån t¹i øng suÊt kÐo - nÐn rÊt lín c¶ theo tiÕt diÖn ngang, c¶ theo chiÒu däc th©n c©y, chóng t«i gäi nã lµ øng suÊt sinh trëng (®èi víi gç rõng tù nhiªn, øng suÊt nµy nhá, kh«ng ¶nh hëng tíi tÝnh chÊt lîng gç xÎ). §Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm nµy, chóng t«i sÏ tiÕn hµnh x¸c ®Þnh qui tr×nh c¾t khóc, xÎ thÝch hîp vµ ph¶i kÕt hîp víi gi¶i ph¸p c¬ häc.

I. X¸c ®Þnh s¬ ®å xÎ

1. S¬ ®å xÎ gç tÊm

XÎ hép gç thµnh 3 tÊm, tÊm sè 1 ®i qua t©m hép gç, sao cho tÊm sè 2 vµ 3 ®èi xøng qua tÊm sè 1 vµ (ai + s) = A (s¬ ®å

1a - tiÕt diÖn hép gç lµ 1 h×nh vu«ng); (ai + s) = B (S¬ ®å 1b - TiÕt diÖn hép gç lµ mét h×nh ch÷ nhËt), s lµ chiÒu dµy

m¹ch xÎ

S¬ ®å 1. S¬ ®å xÎ tÊm

2. S¬ ®å xÎ ph«i

§èi víi tÊm gç ®i qua t©m, lËp s¬ ®å xÎ ph«i gç cã chiÒu dµy bi (sÏ lµ chiÒu réng cña thanh sau nµy), ®èi xøng víi nhau qua

of 53

ph«i gç ®i qua t©m (s¬ ®å 2a) vµ sao cho (bi +s) = A.

§èi víi tÊm gç sè 2 vµ 3 (s¬ ®å 2b) lËp s¬ ®å xÎ ph«i gç cã chiÒu dµy bi sao cho chóng ®èi xøng nhau qua ph«i gç ë gi÷a vµ

(bi +s) = A.

S¬ ®å 2. XÎ ph«i

3. XÎ thanh

Nguyªn t¾c lµ t¹o ra çc thanh theo híng xÎ xuyªn t©m vµ xuyªn t©m - tiÕp tuyÕn, b»ng çch:

Tõ çc ph«i gç cã chiÒu réng ai chiÒu dµy bi (s¬ ®å2), xÎ thµnh çc thanh cã chiÒu dµy Si, sÏ t¹o ra çc thanh cã híng xuyªn

t©m (s¬ ®å 3a), vµ çc thanh cã híng xuyªn t©m - tiÕp tuyÕn (s¬ ®å 3b).

S¬ ®å 3. S¬ ®å xÎ thanh

II. Hoµn thiÖn chÕ ®é sÊy gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm

of 53

§Ó hoµn thiÖn chÕ ®é sÊy gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm, chóng t«i dùa trªn çc kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi nghiªn cøu cÊp Nhµ níc, m· sè KN 03.04 "Chän chÕ ®é sÊy gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm ®Ó s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh vµ méc x©y dùng" vµ bè trÝ çc mÎ sÊy thÝ nghiÖm theo s¬ ®å 2K (trong ®ã sè 2 lµ 2 møc t¨ng gi¶m, k lµ çc nh©n tè cÇn t¸c ®éng).

ChÕ ®é sÊy gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm gåm 4 t¸c nh©n cÇn t¸c ®éng: NhiÖt ®é sÊy, ®é Èm m«i trêng sÊy, thêi gian xö lý nhiÖt vµ lùc nÐn gç. V× cha cã ®iÒu kiÖn nªn lùc nÐn gç cha thÓ thay ®æi (chän const). Nh vËy çc t¸c nh©n cÇn ®iÒu chØnh chØ gåm:

Theo b¶ng ma trËn, qui ho¹ch thÝ nghiÖm 2k, chóng t«i tiÕn hµnh 2 seri sÊy (mçi seri 9 mÎ sÊy) vµ x¸c ®Þnh ®îc mÎ sÊy N0 sè kh«ng, ®¹t ®îc chÊt lîng gç sÊy theo tiªu chuÈn, tiÕn hµnh 3 mÎ sÊy theo chÕ ®é sÊy nµy vµ x¸c ®Þnh ®îc chÕ ®é sÊy hîp lý

B¶ng 1. ChÕ ®é sÊy gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm

ChÊt lîng gç sÊy ®¹t theo tiªu chuÈn G OCT 664 - 63 (LX) vµ cã thÓ sö dông ®Ó s¶n xuÊt ®å méc gia dông, méc ngoµi trêi.

III. X¸c ®Þnh c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh tõ gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm

Çc thanh xÎ tõ ph«i (s¬ ®å 3) ®îc gia c«ng chuÈn x¸c vÒ kÝch thíc vµ ®é nh½n bÒ mÆt, ®îc quÐt keo (UF, d¸n nguéi), ghÐp víi nhau kh«ng cã méng nèi, ®Ó t¹o v¸n ghÐp thanh khæ réng gåm çc thanh xÎ theo híng xuyªn t©m (s¬ ®å 4a) vµ çc thanh xÎ theo híng xuyªn t©m - tiÕp tuyÕn (s¬ ®å 4b).

Max Min Møc 0

- NhiÖt ®é sÊy (x1): 0C 75 60 65

- §é Èm m«i trêng sÊy (x2): % 35 28 30

- Thêi gian sö lý nhiÖt (x3): h 72 48 60

STT Giai ®o¹n sÊy t0C

% (h)

1

2

3

4

5

6

Xö lý nhiÖt ®é

W 30%

W = 30 - 20%

W = 20 - 10%

W < 10%

Xö lý nhiÖt Èm

70

60

62

62

65

70

= 85

60

50

40

30

= 65

72

72

48

48

36

12

Tæng céng 288

of 53

S¬ ®å 4. S¬ ®å xÎ thanh

Çc thanh ®îc ghÐp víi nhau t¹o gç Ðp cÊu kiÖn lín gåm çc thanh xÎ theo híng xuyªn t©m (s¬ ®å 5a) vµ çc thanh xÎ theo híng xuyªn t©m - tiÕp tuyÕn (s¬ ®å 5b)

S¬ ®å 5. V¸n ghÐp thanh cÊu kiÖn lín

V¸n ghÐp thanh kh«ng sö dông vËt liÖu d¸n mÆt, sau khi hoµn thiÖn, bÒ mÆt sÏ phñ b»ng nhùa PU. V¸n ghÐp thanh ®îc t¹o theo kÝch thíc cña s¶n phÈm méc (v¸n ghÐp thanh ®Þnh h×nh) cã khung hoÆc kh«ng cã khung.

V¸n ghÐp thanh ®îc t¹o ra tõ gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm cã bÒ mÆt ®Ñp, møc cong vªnh ®¹t tiªu chuÈn ®Ó s¶n xuÊt ®å méc.

IV. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

M« h×nh d©y chuyÒn thiÕt bÞ s¶n xuÊt ®å méc tõ gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm ®· ®îc thiÕt lËp. Mét sè s¶n phÈm méc gia dông nh tñ hå s¬, bµn quÇy, giêng, tñ têng, tñ bÕp ... ®· ®îc tiÕn hµnh s¶n xuÊt thö vµ ®a vµo thÞ trêng tiªu thô th¨m dß ®îc ngêi tiªu dïng ®¸nh gi¸ cao vÒ mÉu m· vµ chÊt lîng. §Æc biÖt ®· xuÊt khÈu sang thÞ trêng B¾c ¢u ®îc 25m3 Chi tiÕt s¶n phÈm méc ngoµi trêi.

Mét sè kÕt qu¶ cña ®Ò tµi trong viÖc nghiªn cøu sö dông gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm ®Ó s¶n xuÊt ®å méc ®· ®îc çc chuyªn gia chÕ biÕn gç rõng trång CSIRO (óc) quan t©m vµ nhÊt trÝ víi chóng t«i r»ng: XÎ vµ sÊy lµ c«ng viÖc cèt lâi ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ sö dông gç rõng trång.

Gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm khi ®îc xÎ vµ sÊy hîp lý ®¹t ®îc tiªu chuÈn ®Ó s¶n xuÊt ®å méc gia dông, méc ngoµi trêi. KÕt luËn nµy còng trïng víi çc kÕt qu¶ mµ c«ng ty T vÊn l©m nghiÖp SILVI NOVA (Thuþ §iÓn) giíi thiÖu sau khi tiÕn hµnh x©y dùng thö nghiÖm d©y chuyÒn xÎ - sÊy gç b¹ch ®µn t¹i Viªn Ch¨n (Lµo).

§©y lµ mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu bíc ®Çu cÇn ®îc ®Çu t nghiªn cøu më réng ®Ó hoµn thiÖn c«ng nghÖ, sím ®a vµo ¸p dông trong s¶n xuÊt.


1. NguyÔn Träng Nh©n, 1997. Nghiªn cøu x¸c ®Þnh c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh tõ gç keo l¸ trµm. §Ò tµi cÊp Ngµnh - Hµ Néi.

2. Ph¹m V¨n Ch¬ng, 2000. Nghiªn cøu mét sè yÕu tè c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh tõ gç keo tai tîng. LuËn v¨n

of 53

tiÕn sÜ -Hµ Néi.

3. TrÇn TuÊn NghÜa, 1993. ThiÕt kÕ c¶i tiÕn lß sÊy gç ®ang sö dông qui m« nhá ®Ó sÊy mét sè loµi gç rõng trång. §Ò tµi cÊp Ngµnh.

4. TrÇn TuÊn NghÜa. Nghiªn cøu x¸c ®Þnh s¬ ®å c¾t khóc - xÎ vµ chÕ ®é sÊy hîp lý gç b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm ®Ó s¶n xuÊt ®å méc gia dông vµ méc x©y dùng. §Ò môc cña §Ò tµi cÊp Nhµ níc, m· sè KNO3-04.

Summary: The research subject deals with the establishment on model of equipment lines and technology for producing furniture from Eucalypts and Acacias. The problems are as follows:

� To define suitable regular drying - diagram sawing Eucalypt and Acacia wood and to establish the appropriate technology for making blockboard from Eucalypts and Acacias.

� To propose the Project of design to improve the equipment lines for producing furniture and outdoor furniture from Eucalypts and Acacias with small scale.

ChuyÓn ®æi nhanh khèi lîng thÓ tÝch cña gç ë çc ®é Èm gç kh¸c nhau

§ç V¨n B¶n ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam

Khèi lîng thÓ tÝch (KLTT) cña gç lµ mét tÝnh chÊt vËt lý hÕt søc quan träng vµ lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ vµ ®Þnh híng sö dông gç. Do KLTT cã mèi liªn quan t¬ng ®èi chÆt chÏ víi nhiÒu tÝnh chÊt kh¸c cña gç nh kh¶ n¨ng co rót d·n në, søc bÒn khi nÐn däc, søc bÒn khi uèn tÜnh,… nªn dùa vµo gi¸ trÞ KLTT ngêi ta cã thÓ suy diÔn mét çch t¬ng ®èi vÒ ®é bÒn c¬ häc vµ tù nhiªn cña gç.

Trong nhiÒu tµi liÖu, gi¸ trÞ trung b×nh vÒ KLTT thêng ®îc chuyÓn ®æi vÒ gi¸ trÞ ë ®é Èm cña gç 0% vµ ®é Èm gç th¨ng b»ng kh«ng khÝ. Trong thùc tÕ, ®é Èm th¨ng b»ng kh«ng khÝ ®îc quy ®Þnh kh¸c nhau tuú theo tõng vïng, tõng quèc gia. VÝ dô: ë Ch©u ¢u hay theo quèc tÕ quy ®Þnh lµ 12%, ë miÒn B¾c ViÖt Nam lµ 18% vµ miÒn Nam ViÖt Nam vµ mét sè níc trong khu vùc lµ 15%. ChÝnh nh÷ng quy ®Þnh kh¸c nhau vÒ ®é Èm th¨ng b»ng kh«ng khÝ cña gç ®· g©y nhiÒu khã kh¨n cho viÖc tham kh¶o tµi liÖu hoÆc sö dông çc chØ tiªu ®¸nh gi¸ gç dùa vµo KLTT theo çc quy ®Þnh kh¸c nhau. Do vËy, ngêi ta thêng t×m çch chuyÓn ®æi KLTT vÒ ®é Èm gç t¬ng øng phï hîp víi môc ®Ých, yªu cÇu.

I. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

§Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi khi chuyÓn ®æi KLTT cña gç ë ®é Èm gç bÊt kú trong ph¹m vi tõ 0% ®Õn 25% vµ KLTT t¬ng øng víi çc ®é Èm th¨ng b»ng kh«ng khÝ theo quy ®Þnh kh¸c nhau, chóng t«i ®· dùa vµo çc c«ng thøc tÝnh to¸n chuyÓn ®æi vµ xem xÐt mèi t¬ng quan cña KLTT ë ®é Èm gç kh¸c nhau nh»m t×m biÖn ph¸p chuyÓn ®æi ®¬n gi¶n dÔ dµng h¬n.

II. KÕt qu¶ nghiªn cøu

2.1. ChuyÓn ®æi KLTT ë ®é Èm gç trong ph¹m vi tõ 0% ®Õn 25%

Theo Tiªu chuÈn ViÖt Nam TCVN 362-70, viÖc chuyÓn ®æi KLTT t¬ng øng víi ®é Èm gç trong ph¹m vi tõ 18-22% (®é Èm cña gç khi thÝ nghiÖm) sang KLTT ë ®é Èm gç 18% (®é Èm gç th¨ng b»ng kh«ng khÝ) th«ng qua c«ng thøc sau:

P18= Pw (1,075-0,005w) (1)

trong ®ã:

of 53

P18: KLTT ë ®é Èm 18%;

Pw: KLTT ë ®é Èm trong ph¹m vi tõ 18 ®Õn 22%;

w: §é Èm gç trong ph¹m vi tõ 18 ®Õn 22%.

Khi gç cã ®é Èm n»m trong ph¹m vi tõ 0-25%, quan hÖ gi÷a KLTT ë ®é Èm 0% víi KLTT ë ®é Èm lóc thÝ nghiÖm b»ng c«ng thøc sau:

(2)

trong ®ã:

P1? : KLTT ë ®é Èm 0%;

P1u : KLTT ë ®é Èm trong ph¹m vi tõ 0 ®Õn 25%;

u : §é Èm gç trong ph¹m vi tõ 0 ®Õn 25%.

Theo DIN 52-182 ta cã thÓ chuyÓn ®æi KLTT ë çc ®é Èm 0% sang KLTT ë ®é Èm gç bÊt kú n»m trong ph¹m vi tõ 0-25% nh sau:

(3)

Trong trêng hîp cÇn chuyÓn ®æi KLTT ë ®é Èm 12% sang KLTT ë ®é Èm 15% hay 18% vµ ngîc l¹i, ta cã thÓ ¸p dông c«ng thøc 2 ®Ó chuyÓn ®æi vÒ KLTT ë ®é Èm 0%, sau ®ã dïng c«ng thøc 3 ®Ó chuyÓn ®æi tiÕp. Nh vËy, c«ng thøc 2 trë thµnh c«ng thøc trung gian. Çch chuyÓn ®æi nµy kh«ng ph¶i lµ çch chuyÓn ®æi nhanh.

2.2. ChuyÓn ®æi nhanh KLTT ë çc ®é Èm gç kh¸c nhau

Dùa vµo kÕt qu¶ x¸c ®Þnh KLTT cña 51 lo¹i gç ë çc ®é Èm 0%, 18%, 12% vµ 15% (gäi lµ KLTT thÝ nghiÖm) ®îc liÖt kªë phô lôc 1, ta cã thÓ lËp çc mèi t¬ng quan gi÷a çc KLTT ë çc ®é Èm trªn theo ph¬ng tr×nh bËc nhÊt y=a.x +b. KLTT ®îc x¸c ®Þnh b»ng çc ph¬ng tr×nh t¬ng quan nµy gäi lµ KLTT chuyÓn ®æi. §å thÞ díi ®©y lµ mét vÝ dô vÒ mèi t¬ng quan gi÷a KLTT ë ®é Èm 0% vµ ®é Èm 18%.

of 53

TËp hîp çc ph¬ng tr×nh t¬ng quan gi÷a çc KLTT ë ®é Èm 0%, 12%, 15% vµ 18% ta cã b¶ng 1 sau:

B¶ng 1. Çc ph¬ng tr×nh t¬ng quan gi÷a çc KLTT ë çc ®é Èm kh¸c nhau

Chän KLTT thÝ nghiÖm cña 4 lo¹i gç bÊt kú trong phô lôc 1 vµ ¸p dông çc c«ng thøc chuyÓn ®æi ë b¶ng 1, ta cã kÕt qu¶ nh sau:

B¶ng 2. KÕt qu¶ chuyÓn ®æi KLTT ë çc ®é Èm gç kh¸c nhau theo çc c«ng thøc ë b¶ng 1

x

y

KLTT ë ®é Èm

0% 12% 15% 18%

KLTT ë ®é Èm

0% - 0,9884p12-20,188

(R2=0,9988)

0,9854p15-26,866

(R2=0,9983)

0,9858p18-32,991

(R2=0,997)

12% 1,0106p0+21,157

(R2=0,9988)

- 0,9972p15-6,9099

(R2=0,9999)

0,9979p18-13,299

(R2=0,9992)

15% 1,0131p0+28,333

(R2=0,09983)

1,0027p12+6,9709

(R2=0,09999)

- 1,0008p18-6,4617

(R2=0,9994)

18% 1,0113p0+35,378

(R2=0,997)

1,0012p12+13,966

(R2=0,9992)

0,9986p15+6,8517

(R2=0,9994)

-

Lo¹i gç theo S§K

§é Èm KLTT t¬ng øng (theo phô lôc1)

KLTT ®îc x¸c ®Þnh b»ng çc c«ng thøc chuyÓn ®æi dùa vµo çc KLTT ë çc ®é Èm

0% 12% 15% 18%

1 2 3 4 5 6 7

2619 0% 351 - 354 354 356

12% 378 376 - 378 380

15% 386 384 386 - 388

18% 394 391 393 393 -

2701 0% 412 - 413 413 414

12% 438 438 - 438 439

15% 446 446 446 - 448

18% 454 452 453 452 -

2728 0% 284 - 278 277 277

12% 302 308 - 300 301

15% 308 316 309 - 309

18% 315 323 316 315 -

2784 0% 609 - 612 613 616

12% 640 637 - 641 644

of 53

Qua b¶ng 2 ta thÊy sù chªnh lÖch gi÷a KLTT thÝ nghiÖm (ghi ë cét sè 3) víi KLTT chuyÓn ®æi ë cïng ®é Èm (ghi ë cét 4, 5, 6 vµ 7) kh«ng ®¸ng kÓ. Nh vËy nh÷ng c«ng thøc chuyÓn ®æi ë b¶ng 1 hoµn toµn cã thÓ ¸p dông khi cÇn ph¶i chuyÓn ®æi nhanh KLTT ë çc ®é Èm kh¸c nhau víi môc ®Ých ®Ó tham kh¶o, so s¸nh.

III. KÕt luËn

ChuyÓn ®æi nhanh KLTT ë ®é Èm gç kh¸c nhau chñ yÕu ®Ó phôc vô cho viÖc tham kh¶o, so s¸nh KLTT cïng mét lo¹i gç ë nhiÒu nguån tµi liÖu vµ theo çc quy ®Þnh vÒ ®é Èm th¨ng b»ng kh«ng khÝ cña gç kh¸c nhau. Theo çc tµi liÖu, sè liÖu thÝ nghiÖm vµ xÐt çc t¬ng quan gi÷a çc KLTT ë ®é Èm gç kh¸c nhau, chóng t«i ®a ra mét sè c«ng thøc chuyÓn ®æi gióp cho b¹n ®äc thuËn lîi h¬n khi tham kh¶o çc tµi liÖu vÒ KLTT.

Tµi liÖu tham kh¶o chÝnh

1. Tiªu chuÈn nhµ níc TCVN 362-70 – Gç. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh khèi lîng thÓ tÝch (cã hiÖu lùc tõ 1-1-1972).

2. Tiªu chuÈn §øc DIN 52-182 – KiÓm tra gç. X¸c ®Þnh khèi lîng thÓ tÝch (ban hµnh th¸ng 9 n¨m 1976).

3. Peter Niemz Gç. Gi¶i phÉu – Ho¸ häc – VËt lý; VËt lý cña gç vµ çc vËt liÖu tõ gç.Nhµ xuÊt b¶n DRW, 1993.

4. T liÖu cña Phßng nghiªn cøu Tµi nguyªn thùc vËt rõng.

Summary: The density of wood is one of the most important wood characteristics. The density of the same wood species expressed in the different ducuments may be given with different moisture contents.

Based on the documents, standards and the correlations between the densities at different moisture contents by determination of 51 wood species, we have established some formulas for fast converting the density at any moisture to the density at corresponded moisture contents of wood.

Phô lôc 1. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh KLTT ë çc ®é Èm kh¸c nhau cña 51 lo¹i gç thÝ nghiÖm

15% 650 645 649 - 653

18% 659 651 655 655 -

Stt Sè ®¨ng kÝ

KLTT ë ®é Èm Stt Sè ®¨ng kÝ

KLTT ë ®é Èm

0% 12% 15% 18% 0% 12% 15% 18%

1 2612 351 378 386 394 27 2731 328 351 358 365

2 2617 586 615 624 624 28 2735 629 660 670 679

3 2619 705 735 744 744 29 2736 445 475 484 492

4 2621 320 334 341 341 30 2737 719 747 756 764

5 2625 762 801 814 814 31 2738 776 807 816 825

6 2626 955 985 994 994 32 2757 606 637 646 655

7 2627 680 716 727 727 33 2759 502 529 537 544

8 2628 577 611 620 620 34 2764 638 668 678 687

9 2629 992 1012 1018 1018 35 2765 816 850 860 870

10 2630 872 899 908 908 36 2769 448 476 485 494

11 2631 811 827 834 834 37 2770 741 774 783 793

12 2633 546 577 586 586 38 2771 785 828 841 854

of 53

*************************************************

Ph¬ng ph¸p Ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ trêng (MA&D) vµ øng dông trong ph©n tÝch thÞ tr-êng l©m s¶n ngoµi gç t¹i huyÖn Mai Ch©u, tØnh Hoµ B×nh

NguyÔn Ngäc Quang, NguyÔn V¨n Dìng ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam

I. Giíi thiÖu ph¬ng ph¸p MA&D (Market analysis and development – Ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ trêng)

Ph¬ng ph¸p MA&D ®îc biÕt ®Õn nh lµ mét ph¬ng ph¸p míi trong ph©n tÝch thÞ trêng cña çc lo¹i s¶n phÈm. ë ViÖt Nam, ph¬ng ph¸p nµy ®ang ®îc ¸p dông trong dù ¸n "Sö dông bÒn v÷ng l©m s¶n ngoµi gç" cña Tæ chøc b¶o tån thiªn nhiªn quèc tÕ (IUCN) ®Ó ph©n tÝch thÞ trêng cña çc lo¹i l©m s¶n ngoµi gç.

1. Môc tiªu cña ph¬ng ph¸p MA&D

� Gióp ngêi kinh doanh ®¸nh gi¸ ®îc sù ho¹t ®éng cña hÖ thèng hiÖn hµnh ®Ó liÖt kª çc lo¹i s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ngêi kinh doanh cã tiÒm n¨ng thùc sù.

� Hç trî nh÷ng ngêi kinh doanh x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng c¬ héi vµ nh÷ng trë ng¹i, lùa chän nh÷ng lo¹i s¶n phÈm cã triÓn väng vµ x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ngêi kinh doanh chñ chèt trong t¬ng lai.

� Gióp ®ì nh÷ng ngêi kinh doanh chñ chèt x©y dùng mét kÕ ho¹ch kinh doanh bÒn v÷ng çc s¶n phÈm cã triÓn väng, sö dông nh÷ng c«ng cô thùc hiÖn vµ gi¸m s¸t doanh nghiÖp.

2. Néi dung cña ph¬ng ph¸p MA&D

13 2634 736 757 765 765 39 2773 527 544 552 561

14 2637 365 391 398 398 40 2775 762 792 800 809

15 2638 918 944 952 952 41 2776 757 786 794 803

16 2640 691 719 727 727 42 2779 494 529 540 550

17 2701 420 448 456 456 43 2780 722 753 763 772

18 2707 314 328 334 334 44 2781 625 656 666 676

19 2710 412 438 446 454 45 2782 464 478 482 487

20 2711 379 402 409 416 46 2784 609 640 650 659

21 2717 544 575 584 593 47 2785 648 682 691 701

22 2720 707 731 741 751 48 2787 573 593 601 610

23 2721 865 884 891 899 49 2789 752 780 790 801

24 2726 569 602 612 622 50 2790 742 770 778 786

25 2728 284 302 308 315 51 2792 554 587 597 607

26 2730 565 598 607 617

of 53

Ph¬ng ph¸p MA&D ®îc tiÕn thµnh theo 3 pha, çc pha vµ çc bíc trong mçi pha chØ ®îc tiÕn hµnh sau khi ®· hoµn tÊt çc pha vµ çc bíc tríc ®ã.

Pha 1: §¸nh gi¸ thùc tr¹ng

§©y lµ pha th¨m dß nh»m môc ®Ých hiÓu ®îc çc vÊn ®Ò cèt lâi cña t×nh h×nh. NhËn biÕt nh÷ng ngêi kinh doanh cã n¨ng lùc, çc nguån nguyªn liÖu, s¶n phÈm cã s½n vµ hÖ thèng thÞ trêng hiÖn hµnh. Pha 1 bao gåm 6 bíc sau:

Bíc 1: X¸c ®Þnh nh÷ng ngêi kinh doanh cã tiÒm n¨ng. Hä cã thÓ lµ ngêi khai th¸c, g©y trång, s¶n xuÊt, chÕ biÕn, vËn chuyÓn, th¬ng nh©n. Çc th«ng tin nµy cã thÓ ®îc thu thËp qua çc sè liÖu thø cÊp vµ qua çc ph¬ng ph¸p nh PRA, RRA. Tuy nhiªn, tÊt c¶ çc th«ng tin cÇn ®îc kiÓm tra chÐo.

Bíc 2: X¸c ®Þnh môc tiªu kinh tÕ cho nh÷ng ngêi kinh doanh

VÊn ®Ò c¶i thiÖn thu nhËp cña nh÷ng ngêi kinh doanh kÕt hîp víi sù ®¸nh gi¸ tæng quan vÒ hÖ thèng thÞ trêng, vÒ nguån vµ çc lo¹i s¶n phÈm hiÖn hµnh sÏ gãp phÇn vµo viÖc x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch ho¹t ®éng ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n cho çc ®¬n vÞ.

Bíc 3: §iÒu tra s¬ bé çc lo¹i s¶n phÈm hiÖn cã vµ tr÷ lîng

Dùa trªn sù cung cÊp cña çc çn bé cÊp TW, ®Þa ph¬ng vµ th«ng qua ®iÒu tra thùc ®Þa.

Bíc 4: X¸c ®Þnh nh÷ng trë ng¹i vµ h¹n chÕ cña m¹ng líi thÞ trêng hiÖn hµnh ë çc cÊp tõ TW ®Õn ®Þa ph¬ng, thËm chÝ lµ quèc tÕ (v× s¶n phÈm cã thÓ ®îc xuÊt khÈu). ë pha 1 nµy chñ yÕu ®iÒu tra t×m hiÓu çc vÊn ®Ò thÞ trêng ë cÊp ®Þa ph¬ng vµ ®«i khi lµ toµn quèc, cßn thÞ trêng quèc tÕ sÏ ®îc n©ng cao ë pha 2.

CÇn chuÈn bÞ çc mÉu c©u hái in s½n nh»m thu thËp çc th«ng tin cÇn thiÕt nh s¶n phÈm, nh÷ng h¹n chÕ tiÒm n¨ng, çc t¸c nh©n tham gia, chÝnh s¸ch, luËt ph¸p, c¬ së h¹ tÇng.

Bíc 5: Lo¹i bá çc s¶n phÈm kh«ng cã triÓn väng

Çc lo¹i s¶n phÈm kh«ng cã tiÒm n¨ng sÏ ®îc lo¹i bá. §Ó çch lùa chän kh¸ch quan cÇn ph¶i cã mét hÖ thèng chØ tiªu nh»m ®Þnh ra tiªu chuÈn cña s¶n phÈm cã triÓn väng. VÝ dô: yÕu tè thÞ trêng, m«i trêng, c«ng nghÖ, x· héi...

Bíc 6: Thµnh lËp nhãm së thÝch

§©y lµ qu¸ tr×nh ®îc diÔn ra ë c¶ 3 pha. ë pha 1, qu¸ tr×nh nµy chØ khëi ®Çu ®Ó çc nhµ kinh doanh t¬ng lai hiÓu biÕt ®îc tÇm quan träng cña viÖc tham gia nhãm, tæ chøc. Trong nh÷ng pha sau çc thµnh viªn míi hiÓu râ ®îc lîi thÕ cña nhãm së thÝch.

Pha 2: Lùa chän s¶n phÈm, x¸c ®Þnh thÞ trêng tiÒm n¨ng vµ ph¬ng ph¸p tiÕp thÞ

Pha 2 gåm 3 bíc:

Bíc 1:

Ph©n tÝch 4 lÜnh vùc cña ph¸t triÓn doanh nghiÖp

CÇn thµnh lËp çc b¶ng c©u hái ë çc cÊp x·, huyÖn, tØnh, quèc gia, quèc tÕ dùa trªn 4 lÜnh vùc:

� Kinh tÕ thÞ trêng: Nhu cÇu, ®èi thñ c¹nh canh, SP c¹nh tranh, c¬ së h¹ tÇng, ph©n phèi, quyÒn vay vèn, vÞ thÕ thÞ trêng.

� Qu¶n lý s¶n phÈm: §¸nh gi¸ çc t¸c ®éng cña SP ra ngoµi vµ ngîc l¹i. � Tæ chøc x· héi: LuËt lÖ, chÝnh s¸ch � Khoa häc, c«ng nghÖ.

of 53

Bíc 2:

Lùa chän çc s¶n phÈm nhiÒu høa hÑn nhÊt

CÇn c©n nh¾c kü lìng çc sè liÖu ®· thu thËp ®îc tríc ®©y ®Ó lµm c¬ së cho viÖc lùa chän

Bíc 3: H×nh thµnh çc nhãm së thÝch.

Khi kÕt thóc pha 1, nh÷ng ngêi kinh doanh ®· nhËn biÕt ®îc lîi Ých cña viÖc céng t¸c cïng nhau. Song ë thêi ®iÓm ®ã hä cha cã ®ñ th«ng tin cho viÖc quyÕt ®Þnh thµnh lËp nhãm së thÝch.

Khi cÊu tróc cña nhãm së thÝch ®îc h×nh thµnh th× nh÷ng ngêi kinh doanh míi nhËn ®îc sù hç trî cña çc t¸c nh©n gi¸n tiÕp. Sau khi ph©n tÝch tæ chøc/x· héi, nh÷ng ngêi kinh doanh ®· n¾m ®îc çc c¬ héi hîp ph¸p vµ hä sÏ ®Ò xuÊt c¬ cÊu çc ho¹t ®éng cña hä. Trong bíc nµy hä sÏ th¶o luËn nh÷ng c¬ héi ®ã vµ b¾t ®Çu h×nh thµnh çc nhãm së thÝch

Pha 3: X©y dùng vµ triÓn khai kÕ ho¹ch cho nh÷ng doanh nghiÖp ph¸t triÓn bÒn v÷ng

Pha nµy tËp trung vµo viÖc x©y dùng gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn s¶n phÈm bÒn v÷ng víi môc tiªu chñ yÕu lµ x©y dùng mét chiÕn lîc ph¸t triÓn s¶n phÈm bÒn v÷ng liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc nh x· héi, qu¶n lý nguån, chÝnh s¸ch, thÓ chÕ... CÇn chuÈn bÞ kü nh÷ng chØ sè phï hîp trong x©y dùng vµ triÓn khai kÕ ho¹ch.

II. KÕt qu¶ ¸p dông Ph©n tÝch thÞ trêng LSNG t¹i huyÖn Mai CH©u, tØnh Hoµ B×nh

Çc pha vµ çc bíc cña ph¬ng ph¸p MA&D ®îc tiÕn hµnh tuÇn tù trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra kÕt qu¶ nh sau:

1. §Þa ®iÓm lùa chän

Th«n Suèi Nhóng – x· Phóc S¹n - huyÖn Mai Ch©u - tØnh Hoµ B×nh

2. Çc s¶n phÈm cã tiÒm n¨ng

Ph¬ng ph¸p PRA vµ RRA ®îc triÖt ®Ó ¸p dông trong viÖc lùa chän çc s¶n phÈm cã tiÒm n¨ng

3. B×nh chän s¶n phÈm vµ së thÝch u tiªn

TiÕn hµnh b×nh chän, cho ®iÓm tõng s¶n phÈm dùa theo 13 tiªu chÝ ®· ®îc tho¶ thuËn tõ tríc. Çc tiªu chÝ ®ã lµ: 1- Tr÷ l-

C«ng cô sö dông trong lùa chän SP høa hÑn

- MÉu tiªu chuÈn lùa chän s¶n phÈm

- Cho ®iÓm so s¸nh

TT Nhãm s¶n phÈm Tªn

1 Nhãm tre nøa Luång, nøa, giang, lµnh hanh, b¬ng

2 Nhãm lµm thùc phÈm M¨ng, méc NhÜ

3 Nhãm c©y thuèc vµ gia vÞ Sa nh©n, gõng, giÒng nói

4 Nhãm ®éng vËt rõng T¾c kÌ, ong (mËt ong)

5 Nhãm c©y ¨n qu¶ V¶i, chuèi, ®u ®ñ, phËt thñ, bëi

of 53

îng; 2 - Kh¶ n¨ng t¸i sinh; 3 - G©y trång; 4-Lîi nhuËn; 5-TÝnh hîp ph¸p; 6-Thêi gian ®Õn khi thu ho¹ch vô ®Çu; 7 - Kinh nghiÖm g©y trång; 8-ChÊt lîng s¶n phÈm (so víi c¸c n¬i kh¸c); 9-§Çu t ban ®Çu; 10-Kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ trêng; 11-B¶o qu¶n; 12-VËn chuyÓn; 13-Nhu cÇu thÞ trêng. KÕt qu¶

4. Lùa chän s¶n phÈm høa hÑn nhÊt: Nøa

5. Ph©n tÝch kªnh thÞ trêng cña s¶n phÈm nøa

Tiªu chÝ S¶n phÈm

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Tæng ®iÓm

Së thÝch

Nhãm tre nøa

Nøa 2 2 - 3 1 - 2 2 - 2 2 2 3 21 1

Luång 1 1 2 2 1 1 2 2 2 2 2 0 3 21 2

Giang 0 1 - 1 1 - - 1 1 2 2 2 3 14

Lµnh hanh 1 2 2 1 1 0 2 2 2 1 2 1 3 20 3

B¬ng 0 2 2 2 1 0 2 2 2 1 2 0 2 18

Nhãm c©y thuèc

Sa nh©n 2 2 2 1 2 2 2 1 2 1 2 2 - 21 1

Gõng Sè lîng Ýt

RiÒng Sè lîng Ýt

Nhãm lµm thùc phÈm

Méc nhÜ 2 2 2 2 2 2 1 2 1 2 2 2 3 25 1

M¨ng BÞ cÊm khai th¸c, chØ khai th¸c nhá lÎ phôc vô cho gia ®×nh

Nhãm ®éng vËt

T¾c kÌ Do dù ¸n Canada hç trî nhng ®Õn nay kÕt qu¶ kh«ng tèt, mÆc dï vËy ngêi d©n rÊt mong muèn nu«i t¾c kÌ v× theo hä sÏ cã thÞ trêng tèt

1

Ong (mËt ong)

Kh«ng cã th«ng tin

C©y ¨n qu¶

V¶i 0 -1 0 1 2 ? 0 0 0 0 0 2 0 4

Bëi 1 -1 2 1 2 0 2 1 1 1 2 2 1 15

§u ®ñ Kh«ng cã th«ng tin

PhËt thñ Kh«ng cã th«ng tin nhng ngêi d©n rÊt thÝch ph¸t triÓn do cã thÞ trêng 1

Chuèi Kh«ng cã th«ng tin

Kªnh thÞ trêng Nøa

Môc ®Ých sö dông cuèi cïng Lµm chiÕu vµ ®an l¸t

Nguån nguyªn liÖu Th«n Suèi Nhóng - x· Phóc S¹n

of 53

NhËn xÐt:

Cã thÓ thÊy ngêi chÞu thiÖt trùc tiÕp nhiÒu nhÊt chÝnh lµ ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng. Møc gi¸ t¹i gèc vµ ngän chªnh nhau kho¶ng 2 lÇn. PhÝ chªnh lÖch nµy ®îc ph©n bæ cho 2 ®èi t¸c trung gian vµ çc Chi phÝ däc chu tr×nh cña kªnh thÞ trêng. Cô thÓ:

� Kho¶ng çch vÒ kh«ng gian vµ thêi gian gi÷a ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng lµ rÊt lín. Ngêi s¶n xuÊt gÇn nh kh«ng biÕt môc ®Ých sö dông cuèi cïng còng nh gi¸ trÞ thùc tÕ cña s¶n phÈm m×nh s¶n xuÊt ra.

� C¬ së h¹ tÇng, cô thÓ lµ ®êng giao th«ng kh«ng thuËn tiÖn cho viÖc vËn chuyÓn dÉn ®Õn Chi phÝ cho vËn chuyÓn rÊt cao.

� Chi phÝ gi¸n tiÕp cho s¶n phÈm rÊt cao nh Chi phÝ cho chuyªn chë, b¶o vÖ, thuÕ vµ ®Æc biÖt lµ tiªu cùc phÝ (phÝ lµm luËt), dÉn ®Õn gi¸ ®Õn ngêi tiªu dïng rÊt cao. Theo mét ngêi mua hµng cho biÕt th× ®Ó vËn chuyÓn 1 xe t¶i nøa (15-20 tÊn) tõ Mai Ch©u vÒ Hµ T©y (80 km) ph¶i mÊt sè tiÒn tiªu cùc phÝ cho c«ng an lµ 1.400.000 ®ång - 1600.000 ®ång (17.500 ® - 20.000 ®/ 1km).

� S¶n phÊm nøa ®îc khai th¸c chñ yÕu tõ rõng tù nhiªn do çc hé nhËn khoanh nu«i b¶o vÖ nªn viÖc khai th¸c ph¶i theo chØ tiªu. Do vËy, b¶n th©n ngêi s¶n xuÊt còng kh«ng thÓ cËp nhËt trùc tiÕp ®îc çc th«ng tin vÒ gi¸ c¶, nhu cÇu do vËy còng kh«ng biÕt møc gi¸ nµo lµ hîp lý.

Mét vµi gi¶i ph¸p:

Ngêi b¸n thø nhÊt

§iÓm b¸n Th«n Suèi Nhóng - x· Phóc S¹n

Çch thøc cña SP khi b¸n Kg nøa chÎ

Chi phÝ cho chÕ biÕn (c«ng chÎ nøa) 7000 VND/1t¹

Gi¸ b¸n 36000 VND/1 t¹

Ghi chó Chi phÝ cho chÕ biÕn gåm

- C«ng lao ®éng - LÖ phÝ cho HTX, Ban qu¶n lý rõng, UBND x·

Ngêi mua ®Çu tiªn

Chøc n¨ng thÞ trêng - Bèc lªn xe - VËn chuyÓn - B¶o qu¶n

Chi phÝ - Nép thuÕ cho x·: 100.000 VND/ xe t¶i - Chi cho bèc v¸c 140. 000 VND - Chi cho thuª xe (gåm l¸i xe, b¶o vÖ): 1.600.000 VND - LÖ phÝ cÊp giÊy phÐp (KiÓm l©m): 50.000 VND - Çc lo¹i thuÕ kh¸c: 600,000 VND/xe - Tiªu cùc phÝ (nép cho CA: 800-1400.000 VND

Gi¸ b¸n - 60.000 - 62.000 VND/t¹ t¹i huyÖn Quèc Oai tØnh Hµ T©y - 65.000 - 69.000 VND/t¹ t¹i tØnh Th¸i B×nh. - 60.000 VND/t¹ t¹i Çt §»ng tØnh Nam §Þnh

Ngêi mua thø hai

Chøc n¨ng thÞ trêng - ChÕ biÕn cho ra thµnh phÈm: chiÕu, ®an l¸t

Chi phÝ 15.000 VND/t¹

Gi¸ b¸n Theo lo¹i s¶n phÈm

Ngêi mua thø 3 (ngêi tiªu dïng)

Chøc n¨ng thÞ trêng Nhu cÇu tiªu dïng hµng ngµy

Gi¸ mua Tuú lo¹i SP

of 53

� Rõng cña Mai Ch©u cã ý nghÜa rÊt lín trong phßng hé, ®Æc biÖt lµ ®èi víi thuû ®iÖn S«ng §µ, v× vËy viÖc khai th¸c ph¶i g¾n liÒn víi viÖc ch¨m sãc g©y trång nh»m ®¶m b¶o hµi hoµ gi÷a lîi Ých kinh tÕ vµ lîi Ých x· héi, lîi Ých m«i trêng.

� Çc th«ng tin vÒ thÞ trêng nh ngêi mua, ngêi b¸n, s¶n lîng, gi¸ c¶ cña s¶n phÈm cÇn ph¶i ®îc c«ng khai ho¸ trªn çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vµ ph¶i cËp nhËt hµng ngµy.

� N©ng cao c¬ héi cho ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng gÆp nhau nh»m gi¶m bít çc kh©u trung gian tõ ®ã lµm gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm.

� §Çu t n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng nh»m phôc vô tèt h¬n cho qu¸ tr×nh khai th¸c vµ vËn chuyÓn s¶n phÈm. � KÕt hîp tèt tiÕn bé KHKT víi kiÕn thøc truyÒn thèng trong khai th¸c, b¶o qu¶n vµ chÕ biÕn l©m s¶n. � Çc chÝnh s¸ch, luËt ph¸p cÇn ph¶i triÖt ®Ó h¬n nh»m gi¶m bít çc tiªu cùc còng nh khuyÕn khÝch çc ®èi t¸c

tham gia vµo thÞ trêng mét çch tÝch cùc nhÊt.

III. KÕt luËn

MA&D lµ mét ph¬ng ph¸p khã thùc hiÖn trªn c¶ hai khÝa c¹nh thêi gian vµ kinh phÝ. Nhng ®©y lµ mét ph¬ng ph¸p ®Æc biÖt linh ho¹t v× nã kÕt hîp triÖt ®Ó çc ph¬ng ph¸p RRA, PRA trong ®iÒu tra ph©n tÝch. Çc kÕt qu¶ thu thËp ®îc ®Òu ph¶n ¸nh mét çch rÊt kh¸ch quan vµ chÝnh x¸c v× ®ã chÝnh lµ nh÷ng ý kiÕn, mong muèn cña nh÷ng ngêi cung cÊp th«ng tin (tõ TW ®Õn ®Þa ph¬ng). Do vËy çc gi¶i ph¸p, khuyÕn nghÞ vµ dù b¸o ®a ra ®Òu s¸t thùc vµ hîp lý. V× vËy, MA&D thùc sù cÇn thiÕt trong ph©n tÝch thÞ trêng çc s¶n phÈm nãi chung vµ ph©n tÝch thÞ trêng l©m s¶n nãi riªng.


1. John Raintree - Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ trêng (MA&D) - Dù ¸n sö dông bÒn v÷ng l©m s¶n ngoµi gç -Trung t©m nghiªn cøu L©m ®Æc s¶n - IUCN

2. John Raintree, Lª ThÞ Phi, NguyÔn V¨n Dìng - KÕt qu¶ nghiªn cøu cña viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p MA&D ®èi víi çc lo¹i l©m s¶n ngoµi gç t¹i huyÖn Ba BÓ tØnh B¾c K¹n vµ huyÖn KÎ Gç tØnh Hµ TÜnh.

*********************************************************

Híng dÉn cµi ®Æt vµ sö dông çc c¬ së d÷ liÖu trªn CD-ROM

I. Giíi thiÖu

Cïng víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña c«ng nghÖ th«ng tin, rÊt nhiÒu c¬ së d÷ liÖu (CSDL) trªn CD-ROM ®îc phæ biÕn ë ViÖt Nam do chÝnh çc c¬ quan ë ViÖt Nam x©y dùng hoÆc tõ çc nguån kh¸c nhau tõ níc ngoµi nhËp vµo. §©y lµ mét d¹ng th«ng tin rÊt hiÖn ®¹i vµ thuËn tiÖn nhng l¹i ®ßi hái ngêi t×m tin ph¶i cã mét sè kü n¨ng nhÊt ®Þnh. §Ó gióp çc çn bé nghiªn cøu trong lÜnh vùc l©m nghiÖp vµ çc ngµnh liªn quan trong qu¸ tr×nh khai th¸c th«ng tin trªn ®Üa CD-ROM, trong ph¹m vi bµi viÕt nµy, chóng t«i cung cÊp nh÷ng th«ng tin chñ yÕu vÒ (CSLD) liªn quan ®Õn ngµnh N«ng, L©m nghiÖp, b¶o qu¶n, chÕ biÕn… cïng víi çch thøc cµi ®Æt vµ sö dông chóng.

C¬ së d÷ liÖu thø nhÊt: The Forestry Compendium

Nh÷ng th«ng tin cã trong CSDL bao gåm çc th«ng tin Chi tiÕt cña h¬n 600 loµi c©y nhiÖt ®íi, cËn nhiÖt ®íi, çc loµi c©y bôi quan träng cho ngµnh L©m nghiÖp vµ N«ng nghiÖp, b¶n ®å ®Êt, b¶n ®å khÝ hËu trªn thÕ giíi, çc h×nh ¶nh ®Æc trng…Ngoµi ra CSDL nµy cßn cung cÊp danh lôc cña 20.000 loµi c©y lÊy gç, çc lo¹i s©u bÖnh h¹i, 25.000 t¹i liÖu tham kh¶o cña 800 lo¹i c©y nhiÖt ®íi quan träng trªn thÕ giíi, danh môc çc nhµ cung cÊp gièng c©y trång.

of 53

C¬ së d÷ liÖu thø hai: Çc kÕt qu¶ nghiªn cøu l©m nghiÖp vµ dù ¸n l©m nghiÖp t¹i ViÖt Nam.

C¬ së d÷ liÖu nµy ®îc ViÖn Khoa häc l©m nghiÖp ViÖt Nam kÕt hîp víi Trung t©m Th«ng tin Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng th«ng kª vµ x©y dùng.

CSDL kÕt qu¶ nghiªn cøu l©m nghiÖp vµ dù ¸n l©m nghiÖp t¹i ViÖt Nam bao gåm çc bµi b¸o, çc c«ng tr×nh khoa häc, çc dù ¸n… vÒ L©m nghiÖp. Néi dung cña CSDL cung cÊp çc th«ng tin vÒ t¸c gi¶, tãm t¾t néi dung cña çc nghiªn cøu hay dù ¸n, ®Þa chØ liªn hÖ, n¨m hoµn thµnh vµ ®Þa chØ lu tr÷ cña tµi liÖu hay c«ng tr×nh khoa häc…

C¬ së d÷ liÖu thø ba: Tree CD

CSDL nµy do tæ chøc CABI (Centre of Agriculture Biotechnology International) cïng cÊp. Néi dung cña CSDL gßm h¬n 10.000 b¶n ghi, cung cÊp çc th«ng tin vÒ çc kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc trªn thÕ giíi vÒ çc lÜnh vùc nh: L©m nghiÖp, N«ng nghiÖp nghiÖp, ChÕ biÕn, B¶o qu¶n, C«ng nghiÖp rõng, S©u bÖnh… C¬ së d÷ liÖu nµy gåm 2 phÇn: PhÇn 1 gåm çc nghiªn cøu khoa häc tõ n¨m 1939 ®Õn n¨m 1973. PhÇn 2 gåm çc nghiªn cøu khoa häc tõ n¨m 1973 ®Õn n¨m 1999.

2. Híng dÉn cµi ®Æt vµ khai th¸c

2.1. Cµi ®Æt vµ sö dông CSDL the Forestry Compendium

Yªu cÇu cÊu h×nh tèi thiÓu cña m¸y tÝnh: M¸y tÝnh 486, hoÆc Pentium Processor 75 MHz, CD-ROM driver 4X, HÖ ®iÒu hµnh Microsoft Windows 3.x, Windows 9x, Bé nhí 16Mb RAM, §Üa cøng 20Mb

2.1.1. Cµi ®Æt

Cho ®Üa CD vµo æ CD.

of 53

Më ch¬ng tr×nh Windows explorer.

Chän æ ®Üa CD, më çc th môc t¹i æ ®Üa nµy vµ chän file Setup. Exe, Nh¾p ®óp vµo file nµy, mµn h×nh xuÊt hiÖn tr×nh cµi ®Æt vµ sau ®ã xuÊt hiÖn nh sau:

Theo híng dÉn cña qu¸ tr×nh cµi ®Æt, chóng ta chän next, chän yes, next, next, next … Sau khi cµi ®Æt xong, chän Finish. Mµn h×nh xuÊt hiÖn nh sau:

Chóng ta ®ãng mµn h×nh nµy l¹i vµ kÕt thóc tr×nh cµi ®Æt.

2.1.2. Khai th¸c vµ sö dông

§Ó nguyªn ®Üa CD-ROM trong æ ®Üa.

KÝch chuét vµo nót Start, chän Programs, chän FC Module 1, chän Forestry Compendium Module 1. Mµn h×nh giao diÖn cña CSDL xuÊt hiÖn nh sau:

Trong giao diÖn lµm viÖc nµy gåm cã çc tuú chän ®Ó t×m kiÕm th«ng tin vµ híng dÉn sö dông ®Üa CD-ROM.

Th«ng thêng chóng ta chän môc ®Çu tiªn (Go to data sheet on a tree, taxonomic group, pest or country) b»ng çch kÝch chuét vµo « vu«ng bªn c¹nh.

Mµn h×nh xuÊt hiÖn nh sau:

of 53

Chóng ta cã thÓ ®¸nh tªn c¸c loµi c©y cÇn t×m kiÕm vµo môc Search for vµ chän nót Go to. (Lu ý chóng ta cÇn ®¸nh ®óng tªn loµi c©y cÇn t×m kiÕm . C¸c ký hiÖu A, B, C n»m ë bªn tr¸i lµ cÊp ®é cña b¶n tin. A lµ ®Çy ®ñ, B, C lµ kh«ng ®Çy ®ñ).

Khi kÝch chuét vµo nót Go to , chän nót Proceed mµn h×nh sÏ xuÊt hiÖn nh sau:

Chóng ta chän môc data sheet text (b¶n ghi). Chän Multiple. Chän nót cã dÊu >>

Sau ®ã nhÊp OK. Chän Go to . Lóc nµy chóng ta dÔ dµnh nh×n thÊy phÇn th«ng tin vÒ loµi c©y chóng ta cÇn t×m trªn mµn h×nh.

Lu ý: Trong ch¬ng tr×nh nµy cßn cã phÇn híng dÉn tra cøu Chi tiÕt trong môc (guided tour 10 minutes).

2.2. Cµi ®Æt vµ sö dông CSDL WINISIS trªn ®Üa CD-ROM

Yªu cÇu cÊu h×nh tèi thiÓu cña m¸y tÝnh:

M¸y tÝnh 486, hoÆc Pentium Processor 75 MHz, CD-ROM driver 4X, HÖ ®iÒu hµnh Microsoft Windows 3.x, Windows 9x, Bé nhí 16Mb RAM, §Üa cøng 20Mb

2.2.1. Sö dông

Më 1 th môc mang tªn Work t¹i æ C: (C:/Work)

of 53

Chän nót Start trªn thanh c«ng cô, sau ®ã chän môc Run, Browse, chän æ CD, sau ®ã CSDL-ISIS, chän Winisis, chän winisis.exe. Mµn h×nh xuÊt hiÖn nh sau:

Chän CSDL DALN: Çc dù ¸n vÒ nghiªn cøu l©m nghiÖp t¹i ViÖt Nam hoÆc NCLN: çc kÕt qu¶ nghiªn cøu l©m nghiÖp t¹i ViÖt am b»ng çch nhÊp ®óp chuét vµo tiªu ®Ò mµu ®á. Sau khi kÝch chuét mµn h×nh xuÊt hiÖn nh sau:

2.2.2.Tra cøu : Chän môc "t×m tin" trªn menu lªnh, sau ®ã chän môc "t×m tr×nh ®é cao". §¸nh yªu cÇu t×m tin vµo môc nµy vµ nhÊp Search hoÆc Enter. Çc kÕt qu¶ cña t×m kiÕm sÏ xuÊt hiÖn t¹i môc kÕt qu¶ t×m. Khi chóng ta cÇn xem toµn bé çc kÕt qu¶ t×m, chóng ta chØ cÇn nhÊp ®óp chuét vµo môc kÕt qu¶ t×m ®· xuÊt hiÖn.

2.3. Cµi ®Æt vµ sö dông CSDL Tree-CD

Yªu cÇu cÊu h×nh tèi thiÓu cña m¸y tÝnh: M¸y tÝnh 486, hoÆc Pentium Processor 75 MHz, CD-ROM driver 4X, HÖ ®iÒu hµnh Microsoft Windows 3.x, Windows 9x, Bé nhí 16Mb RAM, §Üa cøng 20Mb

2.3.1. Cµi ®¨t

Cho ®Üa Tree CD resourceCD vµo æ CD.

of 53

Më ch¬ng tr×nh Windows explorer.

Chän æ ®Üa CD, më th môc Tree CD resourceCD t¹i æ ®Üa nµy, chän software vµ sau ®ã chän Win4, chän file Win401. Exe, Nh¾p ®óp vµo file nµy, mµn h×nh xuÊt hiÖn tr×nh cµi ®Æt vµ sau ®ã xuÊt hiÖn nh sau:

Tr×nh tù theo chØ dÉn cµi ®Æt, chóng ta chän next, chän accept, chän next, chän next, chän next, chän next, chän finish.

§ãng c¸c cöa sæ cña ch¬ng tr×nh vµ kÕt thóc qu¸ tr×nh cµi ®Æt.

2.3.2. Sö dông

Cho ®Üa Tree CD vµo æ CD.

Chän nót Start, chän Programs, chän WinSPIS 4.01, chän WinSPIS 4.01.

Mµn h×nh xuÊt hiÖn nh sau:

Chän Start, sau ®ã chän OK Cöa sæ lµm viÖc cña ch¬ng tr×nh xuÊt hiÖn nh sau:

of 53

Chóng ta ®¸nh vµo môc Search tªn loµi c©y chóng ta vµ nhÊp nót Search.

CSDL sÏ liÖt kª çc kÕt qu¶ t×m ®îc vµ « cöa sè phÝa díi.

Lu ý: Muèn xem toµn bé çc môc cña b¶n ghi vµo môc Options trªn thanh menu lÖnh. Chän môc Show Options, chän môc All trong cöa sæ phÝa bªn tr¸i mµn h×nh, nhÊp nót add, nhÊp OK..

C¬ së d÷ liÖu nµy cho phÐp chóng ta t×m theo tªn loµi c©y, t×m theo tªn t¸c gi¶, t×m theo b¶ng ch÷ çi, t×m theo tªn quèc gia vµ tªn bµi b¸o hoÆc c«ng tr×nh khoa häc.

III. KÕt luËn

Víi mong muèn cung cÊp cho ®éc gi¶ nh÷ng th«ng tin vÒ khai th¸c vµ cµi ®Æt c¬ së d÷ liÖu, trong khu«n khæ bµi viÕt nµy chóng t«i chØ giíi thiÖu nh÷ng phÇn c¬ b¶n nhÊt ®Ó ®éc gi¶ cã thÓ sö dông trong c«ng viÖc cña m×nh. Trong khi sö dông nÕu cã vÊn ®Ò g× mêi liªn hÖ víi chóng t«i theo ®Þa chØ sau:

Phßng Th«ng tin t liÖu

ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam

§«ng Ng¹c – Tõ Liªm – Hµ Néi

§iÖn tho¹i: 84.4.8 362231. Fax: 84.4. 8389722

of 53

E-mail: [email protected]

Ngoµi nh÷ng c¬ së d÷ liÖu ®· giíi thiÖu, chóng t«i cßn cã mét sè çc CSDL kh¸c nh:

� Trees Conservation Database. (Version 1.5). � The CIRAD CD-ROM. (2000 Version). � Manual of seeds and seedlings. (Version 1.0). � DAI CD-ROM- Coordnating Unit for the International Network for Development Information Exchange. (Version

3.0). � International Information System for the Agricultural Science and Technology.

*********************************************************************

CÇn quan t©m ®óng møc tíi viÖc b¶o tån ®a d¹ng sinh häc hÖ sinh th¸i rõng nhiÖt ®íi

Rõng nhiÖt ®íi ®ang ®øng tríc nguy c¬ bÞ biÕn mÊt, cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó g×n gi÷ vµ b¶o tån nguån tµi nguyªn nµy.

Tõ ®Çu thÕ kû 20, nhê nh÷ng tiÕn bé trong nghiªn cøu khoa häc, con ngêi ®· ý thøc ®îc sù v« tËn vµ phøc t¹p cña thÕ giíi v¹n vËt, ®Æc biÖt lµ ë rõng nhiÖt ®íi. Song song víi nh÷ng ch¬ng tr×nh nghiªn cøu th× viÖc khai th¸c qu¸ møc rõng nhiÖt ®íi thêng ph¸ huû vÜnh viÔn nh÷ng thµnh phÇn m«i trêng chñ yÕu tríc khi cã thÓ ®¸nh gi¸, hiÓu biÕt vµ b¶o vÖ nã cho thÕ hÖ t¬ng lai. C«ng íc Rio de Janeiro – C«ng íc quèc tÕ vÒ ®a d¹ng sinh häc do UNEP khëi xíng vµ 150 níc trªn thÕ giíi cam kÕt thùc hiÖn lµ "B¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc, sö dông l©u dµi çc nh©n tè ®a d¹ng sinh häc, ph©n chia hîp lý vµ c«ng b»ng çc lîi Ých trong qu¸ tr×nh khai th¸c çc nguån tµi nguyªn di truyÒn".

C«ng íc nµy ®Þnh nghÜa ®a d¹ng sinh häc lµ: "TÝnh biÕn ®æi cña çc c¬ thÓ sèng ë çc vïng miÒn, çc hÖ sinh th¸i trªn c¹n, díi biÓn, çc hÖ sinh th¸i díi níc, çc hÖ sinh th¸i phøc hîp trong ®ã bao gåm sù ®a d¹ng gi÷a çc loµi, trong çc loµi vµ sù ®a d¹ng cña çc hÖ sinh th¸i".

Con ngêi cha kh¸m ph¸ hÕt ®îc çc loµi ®éng thùc vËt vµ çc hÖ sinh th¸i tËp hîp trªn hµnh tinh nµy. §ã lµ mét tæng thÓ khæng lå mµ con ngêi ph¶i b¶o vÖ vµ chØ ®îc khai th¸c mét çch hîp lý.

Ph¬ng ph¸p luËn cña c«ng íc ®¸p øng cïng mét lóc hai môc ®Ých: B¶o tån cho thÕ hÖ hiÖn t¹i vµ t¬ng lai, sù nguyªn vÑn cña "ng©n hµng" gen ë tÇm cì thÕ giíi, tr¸nh ®îc mÊt c©n b»ng sinh th¸i, b¶o ®¶m cho sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cuéc sèng trªn hµnh tinh.

Tõ héi nghÞ cÊp cao Rio de Janeiro, çc phong trµo b¶o vÖ sinh th¸i rõng nhiÖt ®íi ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ rõng nhiÖt ®íi ®îc xem nh lµ mét trong nh÷ng khu b¶o tån ®a d¹ng sinh häc quan träng nhÊt trªn thÕ giíi.

§a d¹ng sinh häc nµo cÇn b¶o tån?

Danh s¸ch çc loµi thùc vËt vµ ®éng vËt trong rõng nhiÖt ®íi kh«ng thay ®æi trong çc thÕ kû qua. Çc sè liÖu ®Þa chÊt dùa trªn çc vËt ho¸ th¹ch vµ çc th«ng tin vÒ cæ khÝ hËu mang l¹i v« sè b»ng chøng: Çc loµi sinh ra, trëng thµnh vµ mÊt ®i. §a d¹ng sinh häc cña rõng nhiÖt ®íi ®îc biÕt ®Õn tõ nhiÒu hiÖn tîng tiÕn ho¸, nhÊt lµ ë Ch©u Phi. Theo Aubreville (1949) ®a d¹ng sinh häc tiÕn ho¸, tríc hÕt lµ do nh÷ng nguyªn nh©n khÝ hËu, hÖ thùc vËt tiÕp tôc chuyÓn dÞch vÒ phÝa nam d¶i khÝ hËu xÝch ®¹o. B¾t ®Çu tõ kû §Ö tam, khi mµ xÝch ®¹o ë ngang §Þa Trung H¶i, sù chuyÓn dÞch nµy ®· kÐo theo hÖ thùc vËt qua phÇn Ch©u Phi (phÝa b¾c b¸n cÇu), qua ®Çu kû §Ö tø th× h×nh thµnh t×nh tr¹ng nh hiÖn nay, lóc nµy xÝch ®¹o ngang vÞnh Ghinª.

of 53

§a d¹ng sinh häc tiÕp tôc tiÕn ho¸ bëi nh÷ng nguyªn nh©n do con ngêi, khi mµ con ngêi dïng löa ®Ó khai hoang vµ s¨n b¾n, khi mµ nÒn n«ng nghiÖp ®îc c«ng nghiÖp ho¸ vµ viÖc ph¸t triÓn çc h¹ tÇng c¬ së g©y nªn sù t¸n ph¸ rõng hµng lo¹t, con ngêi kh«ng ngõng x©m h¹i ®Õn c¶nh quan rõng nhiÖt ®íi.

Ngêi ta ®· nghiªn cøu sù tiÕn ho¸ cña hÖ thùc vËt nguyªn thuû ®Õn sù h×nh thµnh hÖ thùc vËt thø sinh th«ng qua nh÷ng thµnh phÇn thùc vËt kh¸c nhau. Sù tiÕn ho¸ nµy ®· ®¹t tíi sù ph©n chia v« cïng phøc t¹p vÒ ®a d¹ng sinh häc trong rõng nhiÖt ®íi mµ Aubreville (1949) ®· m« t¶: " HÖ thùc vËt nµy thùc tÕ lµ mét tËp hîp nhiÒu hÖ thùc vËt ®· ®îc x¾p xÕp theo sinh vËt häc, sinh th¸i häc vµ ®Þa lý häc, chØ pha trén trong nh÷ng vïng chuyÓn tiÕp".

Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy, chóng ta cßn cã thÓ nãi ®Õn rõng nguyªn sinh, rõng thø sinh hoÆc ®a d¹ng sinh häc nguyªn thuû n÷a kh«ng? TÝnh phøc t¹p cña çc hÖ sinh th¸i rõng hiÖn nay buéc chóng ta ph¶i cã mét gi¶i ph¸p ®èi víi nh÷ng môc tiªu mµ chóng ta cã nhiÖm vô gi÷ g×n.

Nh÷ng cÊu tróc rõng thø sinh ®· thay thÕ phÇn lín rõng nguyªn sinh tríc kia còng cÇn ®îc quan t©m, çc lo¹i rõng a s¸ng cã thÓ t¨ng cêng ®a d¹ng sinh häc.

CÇn ph¶i lµm g× ®Ó b¶o tån ®a d¹ng sinh häc rõng nhiÖt ®íi?

Môc tiªu cña b¶o tån ®a d¹ng sinh häc rõng nhiÖt ®íi lµ g×n gi÷ tíi møc tèi ®a nguån gen ®éng thùc vËt trong ®ã. HiÖn nay ngêi ta ®· x¸c ®Þnh ®îc 50-60% trong hµng triÖu loµi ®éng thùc vËt, trong ®ã cã nh÷ng loµi ®éng thùc vËt quý hiÕm vµ thêng lµ cha x¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c nguån gèc ®Þa lý, sù biÕn ®éng, cha ®¸nh gi¸ ®îc nh÷ng nguy c¬ ®e do¹ sù tån vong cña çc loµi, ®Æc biÖt lµ çc loµi mÊt kh¶ n¨ng sinh s¶n.

§øng tríc mét vÊn ®Ò nan gi¶i cha cã gi¶i ph¸p nµo cã gi¸ trÞ tuyÖt ®èi, ngêi ta cã thÓ lùa chän gi÷a nhiÒu gi¶i ph¸p:

� §¸p øng nguyªn t¾c phßng ngõa, b¶o tån tæng thÓ rõng nhiÖt ®íi, trõ çc vïng kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng vÒ dinh dìng vµ ph¸t triÓn cña quÇn thÓ ®éng thùc vËt sèng.

� H¹n chÕ ph¹m vi b¶o tån ë çc diÖn tÝch mµ ë ®ã çc loµi ®· ®îc vµo danh môc vµ ®ang ®îc x¸c ®Þnh, sù tiÕn ho¸ cña hÖ sinh th¸i ®ang ®îc nghiªn cøu. VÊn ®Ò lµ sù lùa chän chÝnh x¸c çc diÖn tÝch nµy.

� TiÕn hµnh tõng bíc viÖc ®iÒu chÕ l©u dµi sö dông nhiÒu gi¶i ph¸p trong kü thuËt l©m nghiÖp, kÓ c¶ viÖc ®iÒu tra vËt mµ ë ®ã tÊt c¶ çc loµi cã thÓ nhËn d¹ng sÏ ®îc thèng kª vµ b¶o tån.

Cuèi cïng viÖc b¶o tån ®a d¹ng sinh häc cho toµn bé rõng nhiÖt ®íi cÇn ph¶i tËp trung nhiÒu cè g¾ng cã träng ®iÓm- çc diÖn tÝch b¶o tån- çc vïng rõng ®îc ®iÒu chÕ, ë ®ã ®a d¹ng sinh häc sÏ ®îc t«n träng ë møc ®é tèi ®a th«ng qua çc ho¹t ®éng lµm giµu rõng vµ nh÷ng ho¹t ®éng thêng xuyªn trong ®iÒu tra thùc vËt.

� Mai Thµnh

(Lîc dÞch tõ T¹p chÝ Bois et Forªtsdes Tropiques N0 267/2001)

**********************************************************

LÔ kû niÖm 40 n¨m thµnh lËp ViÖn KHLN ViÖt Nam vµ ®ãn nhËn hu©n ch¬ng lao ®éng h¹ng nhÊt

Ngµy 26 th¸ng 01 n¨m 2001, ViÖn KHLN ViÖt Nam ®· long träng kû niÖm 40 n¨m thµnh lËp ViÖn vµ ®ãn nhËn Hu©n ch-¬ng Lao ®éng H¹ng nhÊt – phÇn thëng cao quý cña §¶ng vµ Nhµ níc dµnh cho çn bé c«ng nh©n viªn cña ViÖn vÒ

of 53

nh÷ng thµnh tÝch to lín trong 40 n¨m x©y dùng vµ trëng thµnh.

VÒ dù buæi lÔ cã:

� §ång chÝ NguyÔn V¨n §¼ng – Uû viªn TW §¶ng, Thø trëng thêng trùc Bé NN&PTNT; � 150 ®¹i biÓu ®¹i diÖn cho çc Côc, Vô, Ban, Ngµnh cña Bé NN&PTNT, Bé KHCN&MT, Bé Tµi chÝnh, Bé KÕ

ho¹ch vµ §Çu t, Bé §¹i häc, çc viÖn nghiªn cøu, trêng ®¹i häc, trêng trung cÊp, tæng c«ng ty, çc c«ng ty, xÝ nghiÖp, l©m trêng vµ çc tæ chøc x· héi kh¸c.

� §¹i diÖn çc tæ chøc quèc tÕ ®ang hîp t¸c víi ViÖn KHLN ViÖt Nam � 200 çn bé hu trÝ ®· c«ng t¸c t¹i ViÖn KHLN ViÖt Nam � 350 çn bé c«ng nh©n viªn cña ViÖn ®ang c«ng t¸c (thuéc khu vùc Hµ Néi) vµ çn bé l·nh ®¹o çc trung t©m vïng.

§ång chÝ §ç §×nh S©m – GS, TSKH, BÝ th §¶ng uû, ViÖn trëng, ®· ®äc b¸o ço tæng kÕt "40 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn ViÖn KHLN ViÖt Nam". §ång chÝ ViÖn trëng ®· ®¸nh gi¸ cao thµnh tÝch cña çc thÕ hÖ çn bé, c«ng nh©n viªn cña ViÖn. Qua çc giai ®o¹n ph¸t triÓn cña ®Êt níc, ViÖn ®· gãp phÇn xøng ®¸ng vµo c«ng cuéc b¶o vÖ vµ x©y dùng Tæ quèc. NhiÖm vô cña ViÖn trong giai ®o¹n tíi lµ gãp phÇn cïng víi çc ®¬n vÞ kh¸c thùc hiÖn th¾ng lîi ch¬ng tr×nh trång míi 5 triÖu ha rõng; X©y dùng ®éi ngò çn bé nghiªn cøu khoa häc cã ®ñ n¨ng lùc vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh còng nh cña §Êt níc. Tríc m¾t cÇn thùc hiÖn tèt viÖc tæ chøc vµ x©y dùng ViÖn theo quy ho¹ch cña Bé NN&PTNT, ®Ó ViÖn KHLN ViÖt Nam xøng ®¸ng lµ ViÖn trung t©m cña ngµnh, thùc hiÖn nhiÖm vô nghiªn cøu c¬ b¶n kÕt hîp víi nghiªn cøu tæng hîp mang tÝnh chiÕn lîc ë tÇm quèc gia vµ quèc tÕ, trªn quy m« réng lín vµ khang trang t¹i Xu©n Mai- Hµ T©y.

Nh©n dÞp lÔ kû niÖm 40 n¨m thµnh lËp ViÖn, Phßng Th«ng tin T liÖu ®· giíi thiÖu víi çc ®¹i biÓu vÒ lÞch sö h×nh thµnh ViÖn qua çc giai ®o¹n vµ nh÷ng thµnh tùu khoa häc cña ViÖn còng nh cña çc trung t©m.

ChiÒu ngµy 26/11/2001 C«ng ®oµn ViÖn KHLN ViÖt Nam ®· tæ chøc thi ®Êu trËn trung kÕt bãng chuyÒn nam, n÷ vµ tæng kÕt phong trµo ho¹t ®éng v¨n thÓ cña çn bé c«ng chøc chµo mõng ngµy héi lín cña ViÖn.

TrÞnh Quang Kh¶i

Kho¸ ®µo t¹o ng¾n h¹n vÒ di truyÒn vµ chän gièng c©y rõng

Tõ ngµy 12 ®Õn 23 th¸ng 11 n¨m 2001, Trung t©m nghiªn cøu gièng c©y rõng thuéc ViÖn KHLN ViÖt Nam ®· phèi hîp víi Trêng §¹i häc çc Khoa häc N«ng nghiÖp Thuþ §iÓn tæ chøc kho¸ häc vÒ "Di truyÒn vµ chän gièng c©y rõng". Gi¶ng viªn cña kho¸ häc lµ TiÕn sÜ Nils Kenneth Lundkvist, khoa Di truyÒn L©m nghiÖp. §©y lµ kho¸ häc trong khu«n khæ dù ¸n Sida – SAREC vÒ nghiªn cøu c¶i thiÖn gièng c©y rõng.

Môc tiªu cña kho¸ häc nh»m cung cÊp vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ di truyÒn, chän gièng c©y rõng cho çc çn bé khoa häc trÎ c«ng t¸c trong lÜnh vùc gièng c©y rõng. Néi dung chñ yÕu cña kho¸ häc bao gåm çc kiÕn thøc c¬ së vµ n©ng cao vÒ di truyÒn quÇn thÓ, di truyÒn sè lîng, chiÕn lîc chän gièng, b¶o tån nguån gen, ph¬ng ph¸p ph©n tÝch xö lý sè liÖu thÝ nghiÖm sö dông phÇn mÒm SAS vµ kÕt hîp tham quan mét sè hiÖn trêng nghiªn cøu c¶i thiÖn gièng cña Trung t©m nghiªn cøu gièng c©y rõng.

Tham gia kho¸ häc cã 20 çn bé khoa häc trÎ lµm c«ng t¸c nghiªn cøu c¶i thiÖn gièng c©y rõng cña çc ®¬n vÞ trùc thuéc vµ kh«ng trùc thuéc ViÖn nh Trung t©m nghiªn cøu gièng c©y rõng, çc Trung t©m KHSX L©m nghiÖp B¾c Trung Bé, §«ng B¾c Bé, §«ng Nam Bé, C«ng ty gièng L©m nghiÖp trung ¬ng, Trung t©m nghiªn cøu c©y nguyªn liÖu giÊy Phï Ninh, Trung t©m kü thuËt L©m nghiÖp Phó Yªn...

NguyÔn §øc Kiªn

of 53

th«ng tin khoa häc kü thuët l©m nghiöp - · pdf fileth«ng...

Documents