- 1 -

Eindelijk!De redactie

Het heeft even geduurd, maar daar is-ie dan: het eerste echte themanummer. Ja, maar er zijn toch al twee eerdere uitgiftes verschenen? Inderdaad, maar dit is de eerste publicatie zoals die de redactie des-tijds voor ogen stond.

De inhoud van dit themanummer zal u deels bekend voorkomen, aangezien dit vorig jaar reeds in het provisorische eerste nummer is verschenen. Een aantal artikelen was toen echter nog niet gereed, maar nu kan toch echt de vinger uit de dijk: laat maar stromen!

De paraplu waaronder dit nummer verschijnt, is werving en behoud. Een vrij breed onderwerp, en immer actueel. De redactie heeft dan ook getracht het onderwerp van zoveel mogelijk invalshoeken te benaderen. Interviews met mensen die dagelijks met de problematiek - en het plezier - te maken hebben. Artikelen over oorzaken en wat er zoal aan gedaan wordt. Meningen en columns van insiders én bui-tenstaanders. Een paar bezoekjes aan de landen om ons heen. Zo hoopt de redactie voor elk wat wils te hebben bereid. En al zijn wellicht niet alle facetten belicht, we hopen een weloverwogen beeld van het onderwerp te hebben gecreëerd. De redactie wenst u veel genoegen bij het lezen.

VraagWat is de eerste vraag die u hoort als u ergens ver-telt dat u voetbalscheidsrechter bent? Tien tegen één dat dit de volgende vraag is: “O, ben je ook wel eens gemolesteerd?” Of iets van dien aard. Want helaas is dat de beeldvorming. En helaas is het ook de reali-teit: nog steeds worden regelmatig scheidsrechters fysiek gemolesteerd. Over het verbale geweld zullen we het maar even niet hebben. Toch leg ik altijd geduldig uit dat molestaties - gelukkig - vrij zelden voorkomen; op 30.000 wedstrijden elk weekend is het percentage gering. En het plezier dat verreweg de meeste scheidsrechters - en hopelijk spelers en begeleiders evenzeer - ondervinden van het spelletje, weegt veel en veel zwaarder. Maar ja, goed nieuws is geen nieuws, dus dat zul je niet snel in de krant aantreffen. Berichten over molestaties wel. En omdat het toch nog - te vaak - voorkomt, wordt een eenzij-dig zwart imago geschapen van onze hobby.

In dit themanummer proberen we aan te geven hoe hard eraan gewerkt wordt om dat beeld tegen te gaan, hoe de stand van zaken is met het Master-plan Arbitrage en wat de toekomst van (vooral) de werving kan zijn. En die toekomst, die is al begon-nen.

Nog een slotgedachte: de beste werver, dat bent u zelf. Ga met plezier dat veld op, laat zien dat je met plezier de wedstrijd leidt, maar neem het ook serieus. Een scheidsrechter die zowel plezier in zijn hobby als professionaliteit in zijn gedrag uitstraalt, boekt meer winst dan dat ene nare krantenbericht teniet kan doen.

InhoudInterview: Sebastiaan Kleijburg pag. 2Column: Maarten Westermann pag. 7Interview: Martin van den Herik pag. 8Artikel: Talententraject pag. 10Column: ‘n Scheids pag. 12Interview: Jozef de Jong pag. 14Artikel: Jong geleerd pag. 17Artikel: Rondje langs de velden pag. 20

VOORWOORD

- 2 -

Imago van de scheidsrechteris een gezamenlijke verantwoordelijkheidDoor André Aarden

Sebastiaan Kleijburg (29) is op 14-jarige leef-tijd begonnen met het fluiten van jeugd-wedstrijden. Toen hij 16 was volgde hij de SO3-cursus (voorloper van de huidige BOS) en ging voor de KNVB jeugdwedstrijden flui-ten. Seniorenwedstrijden leidde hij vanaf zijn 18e en dat deed hij blijkbaar goed, want diverse promoties leidden op zijn 22e naar groep 1. Al snel bereikte hij de C-lijst, waar hij twee jaar op stond. Studieverplichtingen waren redenen om op eigen initiatief terug te keren naar het amateurvoetbal. Toen hij als 25-jarige in dienst kwam bij de KNVB stopte hij met fluiten. Na enkele jaren in West I te hebben gewerkt, is hij sinds onge-veer een jaar benoemd tot landelijk be-leidsmedewerker scheidsrechterszaken.

Wat houden jouw dagelijkse werk-zaamheden in?Ik ben verantwoordelijk voor het gehele strategisch beleid op scheidsrechtersge-bied binnen het amateurvoetbal. Ik on-dersteun daarin de hoofdcommissie scheidsrechterszaken, welke het bestuur amateurvoetbal adviseert, waar uiteinde-lijk alle besluiten worden genomen.

Daarin is werving en behoud, maar ook ontwikkeling van (club)arbitrage een be-langrijke poot. Ik heb met alle districten contact via de medewerkers coördinatie scheidsrechterszaken (West II: Jurjen Nienhuis), met wie veel beleidsadviezen worden voorbereid. Als beleid is vastge-steld door het bestuur AV komt de ver-antwoordelijkheid voor de uitvoering op districtsniveau voor rekening van die coördinatoren scheidsrechterszaken.

Er wordt zo links en rechts nogal wat aan scholing gedaan. Hoeveel opge-leide scheidsrechters levert dat mo-menteel op?Ons land telt momenteel 6200 opgeleide KNVB-scheidsrechters. Er zijn ongeveer 18.000 geregistreerde verenigingsscheids-rechters, waarvan ongeveer 80% een scheidsrechterscursus heeft gevolgd. Dat leidt dus tot ruim 24.000 geregistreerde scheidsrechters. Dat aantal is niet hele-maal nauwkeurig, omdat er geen 100% garantie is dat verenigingen ook alle clubscheidsrechters hebben geadmini-streerd. De KNVB houdt bij wie is opge-

SebastiaanKleijburg

INTERVIEW

- 3 -

leid, maar heeft er geen zicht op of die personen ook daadwerkelijk actief zijn c.q. blijven als verenigingsscheidsrechter. Het digitale wedstrijdformulier biedt daarin kansen; zodra dat 100% is ingevoerd, kun-nen wij aflezen wie bij de verenigingen de wedstrijden leiden en ontstaat een beter zicht op de aantallen actieve verenigings-scheidsrechters. Vergeleken met een aantal jaren geleden is daar nu al een beter zicht op, maar er is zeker nog winst te boeken.

Jaren geleden is de KNVB met het eerste Masterplan Arbitrage gestart. Is de KNVB tevreden met de resultaten die daarbij zijn geboekt?Er is in die tijd erg veel gedaan, m.n. op organisatorisch gebied. Dat Masterplan heeft er vooral voor gezorgd dat scheids-rechters binnen de KNVB een prominente-re plek hebben gekregen. Zo was de (dis-tricts-)functie ‘medewerker coördinatie scheidsrechterszaken’ voor die tijd onbe-kend. Er was alle reden om ons zorgen te maken over de afnemende aantallen scheidsrechters en dat besef is inmiddels duidelijk doorgedrongen. Daarnaast is de daling van destijds (bijna 10% per jaar) in de vier jaar van dat plan tot staan gebracht en dat is een best resultaat. Kijken we bijv. naar het aantal pupillenscheidsrechters dat wordt opgeleid, dan is dat aan de basis een enorm succes; per jaar gaat het om onge-veer 3500 jongeren. In de periode van dat Masterplan gaat het dus om 14.000 gecerti-ficeerde scheidsrechters voor F- en E-pupil-len. Wat daarvan uiteindelijk blijft fluiten zal de toekomst uitwijzen.

Ook het aantal opgeleide BOS-scheids-rechters mag er zijn: ongeveer 1250 per jaar komen er bij. Al met al zijn dat resultaten waar we blij mee zijn.

Inmiddels is er onder de paraplu van NOC*NSF een nieuw Masterplan Arbitra-ge, waarin 26 sportbonden samenwer-ken. Wat gaat dat opleveren?Arbitrage is van alle sporten en ervaringen uitwisselen en gezamenlijk onderzoek doen zijn waardevolle zaken. Zo wordt er momenteel door alle sportbonden wer-vingsacties op touw gezet bij de politie. Dat is een doelgroep waarvan de compe-tenties dichtbij de arbitrage liggen, net zo-als bijvoorbeeld bij het onderwijs. De eer-ste aanmeldingen vanuit de politiewereld voor de BOS zijn inmiddels binnen.

Is dat succes al aanleiding om ook ande-re specifieke doelgroepen te benaderen?Als blijkt dat deze opzet daadwerkelijk een substantieel succes wordt, dan kan ik me voorstellen dat we ook andere beroeps-groepen gaan benaderen. Dat zal dan wel sportbreed gaan, omdat iedereen natuurlijk een eigen favoriete sport heeft. We ver-wachten wel dat voetbal daarin een groot aandeel zal krijgen, omdat 40% van de sportende Nederlanders voetbalt.

Werving is een lastige klus. Welke con-crete initiatieven heeft de KNVB de afge-lopen jaren op dat gebied ondernomen?Je zegt het al, werving is een complex on-derwerp. Waarom zouden mensen willen gaan fluiten? De afgelopen jaren zijn we actief geweest met themabijeenkomsten door arbiters BV, die zeker ook ingegeven zijn door het feit dat hun voorbeeldrol an-deren kan inspireren om ook scheidsrech-ter te worden. Daarnaast noem ik de pos-tering bij verenigingen, de kop-of-munt quiz en de grote aandacht die we hadden en hebben voor de opleiding pupillen-scheidsrechter. Dat is niet alleen opleiden maar er zit ook een groot wervingsaspect in. De laatste jaren werven we meer doel-groepgericht. Zo richt Serdar Gözübüyük zich op allochtone sporters, met name binnen het project ‘tijd voor sport’, veelal een zaak voor de grote steden. Hij heeft inmiddels ruim 200 jongens en meisjes geïnteresseerd voor een pupillencursus. Ook voor vrouwelijke scheidsrechters zijn er themabijeenkomsten geweest, nog niet met spetterende resultaten, maar als eerste aanzet zeker bevredigend. Denk zeker ook aan het verbeteren van het imago van de scheidsrechter, indirect is dat een poging het ‘vak’ aantrekkelijker te maken.

Wat bedoel je met die imago-verbete-ring?De KNVB investeert in het thema ‘sportivi-teit en respect’, richting arbitrage simpel te vertalen met ‘blijf met je tengels van de scheidsrechter’ af. Scheidsrechters zijn ge-woon sportmensen en hebben net als voetballers een hobby; daar moet meer rekening mee worden gehouden. Die slag is nog niet helemaal gemaakt, we moeten dat nog duidelijker ‘neerzetten.’

Daarnaast zijn we bezig met het aan-bieden van de cursus OBW (omgaan met

Er was al-le reden om ons zorgen te maken en dat besef is inmid-dels dui-delijk doorge-drongen.

- 4 -

beïnvloedingsfactoren en weerstand) voor alle scheidsrechters in Nederland. Hierin leren we de scheidsrechter om beter om te gaan met weerstand en hoe je weerstand kan voorkomen. De uitda-ging de komende jaren is om hiermee zowel de KNVB-scheidsrechter als de verenigingsscheidsrechter te bereiken.

En wat mogen we op de korte termijn verder verwachten op het gebied van werving?Qua werving verschuift momenteel de focus van kwantiteit naar kwaliteit. De laatste jaren is vooral geprobeerd het aantal scheidsrechters te vergroten. Dat is niet verkeerd, maar het kwalitatieve aspect was onderbelicht. Daarbij is de voetbalvereniging voor ons de basis. Het aantal verenigingsscheidsrechters is veel groter dan de KNVB-scheidsrechters. Ei-genlijk wordt vrijwel niemand scheids-rechter zonder eerst lid te zijn (geweest) van een vereniging. Daar, in de eigen club, ontdekken mensen hoe leuk fluiten kan zijn. De focus van de KNVB zal daar-om steeds nadrukkelijk gericht worden op het helpen van verenigingen om meer scheidsrechters te werven. Die onder-steuning leidt tot een grotere kans op succes dan wanneer we ons beperkten tot werving van KNVB-scheidsrechters. Als bij de club het potentieel groeit, wordt ook voor de KNVB de kans groter om diegenen die ‘hogerop’ willen te kunnen lokaliseren en verder op te lei-den.

Is dat beleid, om via investeren in de verenigingsscheidsrechter meer KNVB-scheidsrechters te kunnen re-kruteren?De KNVB heeft als uiteindelijk doel dat 100% van de wedstrijden wordt geleid door opgeleide scheidsrechters. Tegelij-kertijd zou het onzin zijn te ontkennen dat we in de toekomst meer KNVB-scheidsrechters zouden willen. Daarbij is de cursus, die gevolgd wordt – veelal de BOS – hét platform om aankomende scheidsrechters voor de KNVB te interes-seren. Uiteindelijk is dat ook in het be-lang van verenigingen, die de wedstrij-den van hun hogere teams toch wel heel graag gefloten zien door een KNVB-scheidsrechter. Ik ben er in ieder geval van overtuigd dat als we de basis kun-

nen verbreden, dat uiteindelijk ook tot meer KNVB-scheidsrechters leidt. We bieden daarom nu ook bijeenkomsten aan voor verenigingsscheidsrechters en dat zal in de toekomst worden geïnten-siveerd. Er valt echter op dat gebied nog een stevige verbeterslag te maken. Erva-ring leert dat mensen soms na twee, drie jaar gefloten te hebben hun arbitrale ho-rizon willen verbreden, dat is het mo-ment waarop ze zich aanmelden als KNVB-scheidsrechter. In die tussentijd moeten we ze daarom niet uit het oog verliezen.

Welke rol heeft de COVS momenteel op het gebied van werving en behoud?We zien dat de COVS steeds meer vere-nigingen bezoekt om hen te helpen bij begeleiding binnen de club. Daar gaat een ondersteunende, maar ook een wer-vende kracht vanuit. Daarnaast kunnen leden van de COVS hun hobby natuurlijk promoten op geschikte momenten. Zij zijn eigenlijk de vertegenwoordigers van het vak arbitrage, die anderen kunnen inspireren ook voor die hobby te (blij-ven) kiezen. Ook zijn er momenteel COVS-groepen die een bijdrage leveren als studenten hun maatschappelijke sta-ge willen invullen met het leiden van voetbalwedstrijden. Concreet komt dat neer op begeleiding bij hun wedstrijden.

Landelijk heeft de COVS een DVD ontwikkeld, die beoogt het scheidsrech-teren onder jongeren te stimuleren. Die is naar alle verenigingen gestuurd, om hen daarmee een tool te verschaffen om het arbitreren onder de aandacht te brengen.

In het kader van behoud kun je zeker ook denken aan het goede werk dat de COVS doet op het gebied van trainingen, spelregelkennis, creëren van andere ver-enigingsfaciliteiten om zodoende de animo van scheidsrechters op peil te houden.

Vergeleken met bijv. ijshockey- en rugbyarbitrage is de voetbalscheids-rechter veel kwetsbaarder. Waar kan dat aan liggen?Dat zit voornamelijk in de cultuur. Bin-nen de hockeywereld is de clubmentali-teit anders, wordt anders met normen en waarden omgegaan. Het respect voor de scheidsrechter is daar van nature gro-

Als we de basis kunnen verbre-den, leidt dat uit-eindelijk tot meer KNVB-scheids-rechters.

- 5 -

ter. Voetbal is altijd volkssport nummer één geweest en dat is het nu nog. Dat is enerzijds prima, voetbal is van alle rangen en standen, maar het brengt ook kwets-baarheid met zich mee.

Het is niet raar dat terug te zien op het veld. Uit onze archieven blijkt dat al in 1923 sprake was van vormen van agressie t.o.v. de voetbalscheidsrechter.

Allemaal leuk en aardig,maar wat gaan we daar aan doen?Er is nu duidelijk een moment gekomen waarop we de grens nog scherper willen stellen. Michael van Praag is voorzitter van de task-force ‘excessen’, die binnenkort met een voorstel komt om straffen in het AV te verhogen, met name ingeval iemand met de handen aan de scheidsrechter komt. Daarnaast vinden we dat er ook qua preventie iets moet worden gedaan. De KNVB is bezig met het ontwikkelen van een voetbalbewijs, enigszins vergelijkbaar met wat in de hockeywereld gebruikelijk is. De inzet daarbij is het vergroten en op peil houden van de spelregelkennis bij voetballers van alle leeftijden. De gedachte is om aan alle jongeren die lid worden van een voetbalvereniging een traject aan te bieden waarbij ze voortdurend met spelre-gels in aanraking komen. Een spelregelquiz of toets zal dan per leeftijdscategorie (van-af F-jes tot en met senioren) een afsluiting vormen en recht geven op dat voetbalbe-wijs. Zonder het regelmatig behalen van het bij de doelgroep passende voetbalbe-wijs zou verder voetballen vanaf 16 jaar niet mogelijk worden. Met verschillende partijen zijn we nu in gesprek over de uit-voering daarvan. Draagvlak is hier wel een sleutelbegrip.

Op welke termijn zien we daar iets con-creets van terug?Lastig… maar we willen de eerste stappen gaan zetten in het seizoen 2012-2013.

Er zijn sinds enige tijd initiatieven om via de maatschappelijk verplichte stage in het voortgezet onderwijs jongelui te interesseren om voetbalscheidsrechter te worden. Wat zijn de ervaringen?De KNVB ziet het als een enorme kans. Cruciaal is de kwaliteit van de begeleiding op momenten dat zij daadwerkelijk starten met fluiten, waarbij zowel de voetbalvere-niging als de school ondersteunend moe-

ten zijn. In de trajecten die ik ken, zijn daar zowel goede als minder sterke erva-ringen mee. De KNVB blijft op dit punt na-drukkelijk investeren: opleiden, begeleiden en behouden is daarbij het parool.

Werving is mooi, behoud is net zo be-langrijk. Hoe investeert de KNVB in het behouden van scheidsrechters?We maken op dit moment duidelijk een omslag op dat gebied. Via het Masterplan is enorm geïnvesteerd in werving, maar de komende twee, drie jaar zal kwaliteit een grotere rol gaan spelen dan de kwantiteit. Een eerste concrete stap is al gezet met het veranderen van de conditietest en spel-regeltoets. De tot nu toe heersende ‘afre-kencultuur’ (consequenties bij niet voldoen aan de eisen) verandert nu in een ontwik-kelcultuur: we willen de scheidsrechters beter maken en dat willen ze natuurlijk zelf ook. De KNVB komt daarmee meer en anders in contact met de scheidsrechter en dat zien we mede als eerste stap op weg naar behoud. De pilots die momenteel in West I en Zuid II worden gehouden laten zien dat scheidsrechters die vernieuwde aanpak op prijs stellen en ervaren als een herkenbaar moment waarop de KNVB haar scheidsrechters wil ondersteunen bij hun hobby. Volgend seizoen zullen deze bijeen-komsten in alle districten worden gehou-den, wat hopelijk ook voor meer binding tussen scheidsrechters en KNVB zal zorgen.

Een tweede punt betreft de kwaliteit van de rapportage. De KNVB investeert de laatste jaren duidelijk in het scholen en bijscholen van rapporteurs. Die groep heeft een tijd lang min of meer in de anonimi-teit gestaan, maar brengen we nu steeds frequenter in beeld. Wat voor scheidsrech-ters geldt, is ook voor de rapporteurs van belang: een leven lang leren.

Ook bij verenigingen vragen we steeds meer aandacht voor de positie en het be-lang van gemotiveerde scheidsrechter. We hadden het al eerder over de manieren waarop we proberen via de verenigingen de scheidsrechters centraler te stellen. Zie dat maar gerust als een investering om scheidsrechters te behouden. Een goede organisatie rondom arbitrage bij de vere-niging motiveert zeker om als scheidsrech-ter aan de gang te blijven.

De KNVB is bezig met het ontwikke-len van een voet-balbewijs.

- 6 -

Tot slot: wat wil je nog kwijt rondom werving en behoud van scheidsrech-ters?Ik wijs graag op de gezamenlijke ver-antwoordelijkheid voor het imago van de scheidsrechter: spelers, trainers, ou-ders, bestuurders, KNVB en scheidsrech-ters zelf hebben daar allemaal een eigen rol in. Voorbeeldgedrag is daarbij een leidende factor, ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid. Excessen kunnen we nooit voorkomen, maar we moeten gezamenlijk streven naar een respectvol-le manier van omgang met elkaar op en rond het veld.

Verenigingen kennen c.q. zien ook de COVS nauwelijks als partner, er valt nog een wereld te winnen als verenigingen en COVS zich meer openstellen voor el-kaar. Over en weer is daar nogal wat on-bekendheid over ieders rol, doel en mo-gelijkheden.

En tot slot een oproep aan de actieve scheidsrechters: laten we niet vergeten dat fluiten hartstikke leuk is, laat dat gerust merken op momenten dat het ter sprake komt: wees ambassadeur van je eigen hobby!

Deze col-lega heeft het be-grepen

- 7 -

COLUMNZwaan kleef aan!

Door Maarten Westermann, hoofdredacteur Scheids!

Als hoofdredacteur van het magazine Scheids! ver-diep ik me inmiddels drie jaar in de wondere we-reld van de arbitrage. Voor wie het niet weet: Scheids! is een onderdeel van het Masterplan Arbi-trage, een samenwerkingsverband van 26 sport-bonden en NOC*NSF. Voor wie het niet kent: Scheids! is een onmisbare bron van informatie voor iedere arbiter, van welk niveau, welke leef-tijd, welke regio of welk geslacht dan ook. Een magazine waarmee je als scheidsrechter als het ware over de schutting kijkt bij andere sporten. Maar ook een magazine dat bijdraagt aan de com-pany pride van de Nederlandse sportarbitrage.

Het is leuk, om te fluiten, te jureren of an-derszins als official bij een sportwedstrijd actief te zijn. Je bent bovendien onmisbaar. En wie wil dat nou niet zijn? Dus waar komt toch die schroom vandaan om als scheidsrechter door het leven te gaan? Omdat je omgeving de spot met je drijft, omdat je tijdens feesten en verjaardagen almaar weer moet aanhoren welk onrecht Jaap en Joep nou weer is overkomen in de vijfde klasse Noord, omdat je moet vrezen voor een kras op je auto-portier en afgebroken zijspiegels? Welnee, de Ne-derlandse arbitrage vormt een waar leger van enkele tienduizenden goed gemotiveerde sport-mensen. Dat blijkt uit de inhoud van Scheids!. En die boodschap begint door te dringen, zowel bin-nen de arbitrage zelf, als in de Nederlandse sportwereld als geheel. In de drie jaar dat ik me nu als journalist in de materie verdiep, is mij dui-delijk geworden dat er een kanteling plaatsvindt wat betreft het image van de scheidsrechter. Door de zelfverzekerde uitstraling van de scheidsrech-ters zelf, die onder meer dankzij de activiteiten van het Masterplan Arbitrage weten dat ze er niet alleen voor staan, maar dat zij deel uitmaken van een soort gilde van ambachtslieden. Een gilde van mensen die de kunst verstaan om de wedstrijd mogelijk te maken aan de hand van de regels die de deelnemers aan die wedstrijd (middels hun bonden) zelf hebben vastgesteld.

Zie ik het te rooskleurig? Oudere scheidsrech-ters menen wellicht van wel, op basis van de on-vermijdelijke teleurstellingen die ze in hun fluit-loopbaan zijn tegengekomen. Maar ik baseer mijn optimisme vooral op de ontwikkelingen bij de jeugd. Ik zie, ik hoor en ik merk, dat jongeren zich niet meer ‘voor lul’ voelen staan wanneer ze op de club een fluitbeurt hebben. Dat komt doordat steeds meer clubs en bonden het volgen van een spelregelcursus verplicht stellen. Fluiten gaat on-losmakelijk deel uitmaken van het lidmaatschap van een sportvereniging. En dan blijkt het voor de meesten nog leuk en spannend te zijn ook. Het werven en behouden van scheidsrechters bevindt zich naar mijn waarneming in een zwaan-kleef-aan stadium. Als hij het doet, doe ik het ook. We moeten niet gek opkijken, wanneer blijkt dat de Nederlandse aanpak van het 1) het werven en behouden van scheidsrechters, 2) het verbeteren van de kwaliteit van de sportarbitrage en 3) het oppoetsen van het imago van de scheidsrechter, straks als voorbeeld dient voor andere landen. Die trots uitstralen, dáár gaat het om.

Als u Maarten een idee voor een artikel aan de hand wilt doen, of gewoon uw verhaal over uw scheids-rechtershobby wilt vertellen, kunt u hem e-mailen op:

tip.de.scheids@sportsmedia.nl

- 8 -

Oprechte communicatie staat hoog in ons vaandelEen interview met Martin van den Herik

Door André Aarden

Martin van den Herik is voorzitter van de werkgroep behoud van West II. Zijn loopbaan in de arbitrage bestaat primair uit een jarenlange carrière als scheidsrechter in de hogere regionen. Daarnaast vervulde en vervult hij diverse nevenfuncties in West II, waardoor hij van vrijwel alle disciplines op de hoogte is. Bij uitstek een man, die geschikt is om bij te dragen aan het behouden van scheidsrechters. Die taak oefent hij mede uit vanuit zijn lidmaatschap van de DCS.

Kun je in algemene zin iets vertellen over jezelf c.q. jouw taak binnen West II als voorzitter van de commissie werving/behoud?Tijdens mijn actieve scheidsrechter periode, ben ik al rapporteur geworden en langzaam ben ik de kant van coaching opgegroeid en dan word je binnen de KNVB voor de meest uiteenlopende functies gevraagd en opgeleid. Al deze functies en de daarbij opgedane ervaring, alsmede mijn wer-kervaring, geven mij een goede basis om de werkgroep Behoud te kunnen aansturen. 

Hoe werkt dat behoud precies?Als een official aankondigt te stoppen, voeren we vrijwel altijd een gesprek met hem. Dat leidt soms tot een heroverweging, waarna betrokkene alsnog besluit door te gaan. De gesprekken daarover worden door verschillende leden van die commis-sie gevoerd. Het ene commissielid behandelt meer behoudgevallen dan de andere, maar dat heeft weer te maken met de woonplaats van de official die stopt.

Ook rapporteurs stoppen wel eens uit onvre-de en die laten we benaderen door John van Leer en Chiel Slierings, vanwege hun grotere betrok-kenheid bij de rapporteurs. Als voorzitter wordt er sturing en delegeren van me verwacht, maar omdat ik in de loop van de jaren zoveel scheids-rechters heb leren kennen, benader ik zelf ook de gestopte scheidsrechters. 

Doordat ik ook docent ben en voorzitter van de werkcommissie Scholing zie ik ze binnen ko-men na een gedegen opleiding en bij Behoud zou ik dan de opgeleide scheidsrechters de deur uit

moeten laten lopen, dat maakt mij gedreven om ze binnen te houden en misschien maakt het feit dat we zo goed op de hoogte zijn van het lange opleidingstraject ons zo gedreven om ze binnen te houden.

 Wordt er in West II actief geworven voor de diverse arbitrale functies (Scheidsrechter, Assistent-scheids-rechter, Rapporteur, Persoonlijk Bege-leider) en zo ja, weet jij dan op welke manieren? Zo niet: is daar een reden voor? Die taak is weggelegd bij de arbeidsorganisatie m.n. VTZ (Voetbal Technische Zaken) en er wordt op diverse manieren actief geworven, van oproe-pen via de website, brieven aan scheidsrechters om er nog een functie bij te nemen, krantenarti-kelen, brieven aan verenigingen, persoonlijke be-nadering door bestuursleden richting kandidaten, advertenties en landelijke acties aangestuurd door Zeist.

Leden van de werkgroep behoud polsen de gestopte scheidsrechters voor andere functies m.n. als de reden van stoppen een lichamelijke reden is en als zij van mening zijn dat hij/zij daar-voor geschikt is en er echt geen mogelijkheid is om weer te gaan fluiten.

En lukt dat altijd, dat behouden van officials? Oh, dat is een lastige, dat is zo divers, maar VOORKOMEN zou het juiste antwoord moeten zijn, dan hebben we het helemaal voor elkaar en is Behoud niet meer nodig. Door alle gesprekken die al gevoerd worden , onofficieel langs de vel-den en officieel door de DCS-leden wordt al heel wat voorkomen, door de duidelijke en open communicatie van de KNVB naar de officials toe weten ze waar ze aan toe zijn en mogen ze ons daar op aan spreken, maar andersom spreken wij daar ook onze officials op aan.

LUISTEREN is een sleutelwoord, naast BEGRIP omdat de reden per official verschillend is en om-dat we proberen maatwerk te leveren, moeten we de reden van de official zien te doorgronden en

INTERVIEW

- 9 -

als die bijv. aangeeft dat er een belofte is gedaan door de DCS of de AO, controleren we dat eerst op juistheid.

Openheid en eerlijkheid richting de official zijn zaken die we binnen de DCS en dus ook binnen Be-houd als heel belangrijk beschouwen en willen uit-stralen, ook al betekent het wel eens dat we de offi-cial wijzen op zijn verplichtingen en het feit dat hij zich niet gehouden heeft aan de richtlijnen en af-spraken. We moeten niet te beroerd zijn om de hand in eigen boezem te steken, want wij zitten er voor de official en maken ook fouten.

Luisteren naar de official is zoals gezegd heel belangrijk, ook al is die soms niet helemaal redelijk, in zijn beleving is hem onrecht aangedaan en als hij gelijk heeft, betekent het ook dat de KNVB terug moet komen op een eerder genomen beslissing, en dan gaat dat gebeuren en gaat dan onder het hoofd-je “voortschrijdend inzicht”. Met de arbeids- of de vrijwilligersorganisaties worden dan ook regelmatig afspraken gemaakt om te voorkomen dat bepaalde fouten herhaald worden.

Als we dat hele traject door zijn dan proberen we de official te behouden door bijv. een passend en acceptabel ander wedstrijdpakket aan te bieden, of het probleem weg te nemen en hem weer actief in te zetten in zijn eigen groep. Krijgen we hem niet meer aan het fluiten, dan bieden we hem, bij ge-schiktheid, een andere functie aan en een opleiding om zijn vakkennis niet verloren te laten gaan.

Uiteindelijk moeten we ook accepteren dat een aantal officials bij hun besluit blijven, maar dan pro-beren we om het stukje onvrede zoveel mogelijk weg te nemen zodat we met respect voor elkaars besluit uit elkaar kunnen gaan en de deur open kunnen houden naar de toekomst toe.

Er wordt de laatste tijd veel ingezet op verenigingsscheidsrechters. Wordt er aan het behouden van die categorie ook iets gedaan?

Sporadisch komt er een melding binnen en dan ook nog eens niet officieel, we horen dan via via dat er problemen zijn en indien gewenst zetten we ons daar ook voor in. Ook daar is voorkomen belangrijk en de KNVB probeert dan ook om de verenigings-cheidsrechters te behouden door ze bij te scholen en dus verder op te leiden, zodat o.a. de weerbaarheid toeneemt. Op dit moment worden er veel bijeen-komsten voor verenigingscheidsrechters gehouden en de opkomst is heel erg groot, zo groot dat er ex-tra bijeenkomsten ingepland zijn, daar worden o.a. “Sportiviteit en Respect” behandeld en Tuchtzaken.

In de hoop dat het niet of weinig voorkomt, maar bij molestatie kan ook een vereniging–scheids-rechter contact opnemen met de voorzitter van de DCS, Walther Hunsche en natuurlijk kan ook altijd de COVS worden ingeschakeld.

Welke zaken vind jij zelf van belang om te melden in het kader van werving/be-houd?

Ik vind dat commissie en scheidsrechter oprecht naar elkaar toe moeten zijn, geen “drog”redenen om te stoppen, geen reden zoeken, als de scheidsrechter het wedstrijdpakket opgeeft als reden, kunnen wij geen kant op, per groep is dit landelijk vastgesteld en als er niet gepromoveerd of gedegradeerd wordt, kunnen wij geen ander wedstrijdpakket vaststellen. Verder staat dat hierboven allemaal al, maar per-soonlijk ben ik van mening dat de official als mens het allerbelangrijkste is en op de eerste plaats moet komen.

- 10 -

ARTIKEL

Nadere toelichting TalententrajectDoor Jan van Rooijen

In de wandelgangen hoor ik soms wat vragen van onze leden hoe het geregeld is met het Talententra-ject. Om wat duidelijkheid te geven heeft de Werk-groep Scouting en Begeleiding een handzaam boekwerkje uitgegeven onder de toepasselijke naam Minimecum (met een knipoog naar het Va-demecum).

Dus wat informatie uit dit Minimecum zonder de bedoeling volledig te zijn:

• De werkgroep bestaat uit 6 leden • 11 begeleiders beoordelen de scheidsrechters

(waarvan 3 lid zijn van onze vereniging)• 7 scheidsrechters maken deel uit van het

TT/BV traject• 12 scheidsrechters zijn uit de zaterdag seni-

oren • 11 scheidsrechters uit de jeugd op zaterdag • 6 scheidsrechters uit de zondag senioren.

Let op: Drie leden van onze vereniging maken deel uit van dat traject!

Doelstelling TTDoor het begeleiden van scheidsrechters deze naar hun persoonlijke top te brengen. Deze top ligt voor een ieder op een verschillend niveau.

Wie komt er in aanmerking voor TTIn principe scheidsrechters die worden voorgedra-gen. Dat zijn scheidsrechters die door anderen wel-licht als een talent worden gezien. Dit kan zijn een lid van de werkgroep, aan de hand van uitgebrachte rapporten, een vereniging enz. Men kan zich NIET zelf aanmelden voor het traject. Over toelating be-slist de werkgroep.

Vereisten scheidsrechtersNiet ouder dan 35 jaar. Fluiten in groep 1 t/m 4 se-nioren of groep 2 t/m 3 van de jeugd. Openstaan voor begeleiding. Voldaan hebben aan de eisen op het gebied van testen en toetsen. Bereid zijn bij-eenkomsten te volgen. Meer dan voldoende be-schikbaar zijn d.w.z. minimale afzegging voor wed-strijden.

- 11 -

RodedraadgesprekkenEen à twee keer per seizoen worden de rapporten met de betreffende scheidsrechter doorgenomen tijdens de rodedraadgesprekken. Tijdens deze ge-sprekken worden naast het reguliere rapport ook het vaak uitgebreide begeleidingsrapport bespro-ken.

Promotie/degradatieScheidsrechters in het TT-traject lopen NORMAAL mee met de reguliere rapportage van de betref-fende groep en hebben dus GEEN beschermde status.

Conditie en spelregeltestOngeacht de groepsindeling zal een aantal maal per jaar zowel de conditietest als de spelregeltoets moeten worden afgelegd. Dat zal met GOED ge-volg moeten gebeuren daar anders degradatie uit het TT-traject zal volgen.

BegeleidingAls er een begeleider is aangesteld wordt de scheidsrechter NIET van tevoren ingelicht. Het eerste contact van begeleider met de scheidsrech-ter kan telefonisch zijn of kort voor de wedstrijd. De begeleider kan ervoor kiezen aanwezig te zijn bij het praatje met de assistenten. In overleg met de scheidsrechter wordt besloten of er contact is tijdens de rust, dan dient echter het contact heel kort te zijn met een enkel aandachtspunt. Na af-loop dient de wedstrijd in de kleedkamer te wor-den nabesproken. Dit moet natuurlijk gebeuren zonder andere aanwezigen.

Van de wedstrijd moet een rapport en een uitgebreid begeleidingformulier worden opge-maakt dat aansluit bij het besprokene na afloop.

In/UitstroomTijdens het seizoen kunnen er kandidaten worden toegelaten maar ook uitstroom is mogelijk afhan-kelijk van de prestaties. Aan het eind van het sei-zoen wordt de nieuwe lijst samengesteld bestaan-de uit scheidsrechters die nog in de groep blijven omdat er nog potentie in zit en nieuwe instro-mers. Scheidsrechters die naar de mening van de werkgroep hun plafond hebben bereikt worden overgedragen aan de reguliere rapportage.

Ik hoop jullie heel kort geïnformeerd te hebben over de grote lijnen binnen het Talententraject. Naar mijn mening een prima zaak waardoor geta-lenteerde scheidsrechters op een professionele worden begeleid.

Als ik inzicht heb in de resultaten zal ik dat zeker aan jullie meedelen.

Jullie voorzitter, tevens één van de begeleiders.

- 12 -

Werving en behoudDoor ‘n Scheids

Een tijdje geleden werd er op de clubavond ge-vraagd of ik wellicht iets wilde gaan doen aan Werving en Behoud. Nu worden er vooral pogin-gen gedaan om leden te werven bij de BOS-cursus. Uiteraard een goede plek, want daar komen im-mers de nieuwe scheidsrechters vandaan. Als je echter kijkt naar het aantal scheidsrechters dat daadwerkelijk lid wordt, is deze manier niet echt succesvol. Begrijpelijk? Ja, mensen uit Gouda en directe omgeving zijn nog wel over de streep te trekken, en als er nieuwe scheidsrechters komen die kennis hebben aan een lid van onze vereniging, dan kan dat een reden zijn om lid te worden van onze vereniging.

Maar laten we eerlijk zijn: probeer eens de meerwaarde van de scheidsrechtersvereniging te laten zien aan iemand uit bijv. Nieuwkoop, Schoonhoven, Lekkerkerk en Blijswijk. Zeker jonge scheidsrechters zullen het niet zien zitten om elke week naar Gouda te komen om te trainen. En als je jezelf niet veel laat zien, ga je ook niet snel naar de extra evenementen.

WervingMet deze gegevens in gedachten ben ik op een zaterdag naar Gouda gegaan. Ja, echt een dagje vrijgenomen bij de club en niet bij mijn kleinzoon die inmiddels al in de C speelt gaan kijken, maar echt met een bos papieren met een uitleg over onze vereniging op de Kleiweg gaan staan.

Daar stond ik dan tussen mensen van WNF en KIKA om niets vermoedende winkelgangers aan te spreken. Nou dat was me wat, op de vraag of ze ooit wel eens gehoord hadden van de COVS was in 98% van de gevallen het antwoord NEE. Als ik dan uitlegde wat de COVS was en dat die een onderaf-deling in Gouda had die op zoek was naar leden – waarbij ik uiteraard ook nog eens alle leuke dingen van de ontspanningscommissie en technische commissie niet vergat te melden – dan vonden de mensen dat heel leuk voor de scheidsrechters maar men was niet geïnteresseerd. Een aantal mensen waren na uitleg dat de COVS een scheids-rechtersvereniging was die opkomt voor de belan-gen van deze groep en tevens zorgt voor training en ontspanning in eerste instantie geïnteresseerd. Maar als er eenmaal uitkwam dat het alleen voor de voetbalscheidsrechters was, haakten ze toch weer af.

Na een paar uur gooide ik het over een andere boeg. Ik ging naar de winkeliers om te vragen of ze

sponsor wilde worden van onze mooie vereniging. Helaas bijna overal hetzelfde resultaat.

Bij twee zaken had ik een gewillig oor, echter ze wilden niet zomaar sponsoren maar wel shirt-reclame op onze shirts. En toen ik dus uitlegde dat dat ten eerste verboden is en dat dat ook moeilijk wordt i.v.m. met de vele shirts die tegenwoordig circuleren haakten ook deze twee af.

AfgedraaidZo zat ik dan later op de avond helemaal af-

gedraaid op de bank met totaal geen resultaat.Conclusie over werving is dan ook: doorgaan

met werven bij de BOS-cursus, actieve scheidsrech-ters bij gelegenheid blijven benaderen. Voor dat laatste zijn de themadagen wellicht een mooi nieuw podium. En verder een taak voor al onze actieve leden om scheidsrechters in hun omgeving die geen lid zijn, toch over te halen.

BehoudDan behoud, ook al niet iets waarvan je zegt: doe ik wel even. De vraag is dan gelijk waarom zeggen mensen hun lidmaatschap op? Dan kom je al snel op het antwoord: men stopt met fluiten en heeft dan ook geen zin meer om te komen trainen. Dit geldt vooral voor scheidsrechters die stoppen om-dat ze vinden dat ze niet correct behandeld zijn. In hun ogen zijn ze onterecht gedegradeerd of niet gepromoveerd en gooien dan de handdoek in de ring. En meestal vinden ze de steun die ze kregen van de scheidsrechtersvereniging niet voldoende. Probeer deze mensen dan maar eens op andere gedachten te krijgen. Het probleem is dat in deze gevallen de scheidsrechter vaak zelf te laat aan-klopt. Als ze twee “slechte” rapporten achter el-kaar krijgen en ze zijn het er niet mee eens, dan zouden ze een beroep moeten doen op hun vere-niging. Die hebben mensen die dan 1 of 2 wedstrij-den met ze mee kunnen om te kijken of de scheidsrechter daadwerkelijk zo beroerd fluit en dat dan met ze doorspreekt.

In zulke gevallen zou er actie ondernomen kunnen worden.

Dan hebben we de groep met “slapende leden. In het verleden is er een poging geweest om deze leden bij de vereniging te betrekken. Een aantal is toen begeleider geworden. Zulke acties zouden wellicht wat meer plaats kunnen vinden als er bepaalde nieuwe activiteiten worden ontwikkeld.

COLUMN

- 13 -

Er is echter ook een mindere kant aan slapende le-den wakker maken. Ik herinner me nog goed dat een paar jaar geleden een lid gehuldigd werd voor zijn zoveel-jarig lidmaatschap. Deze man was zo te zien een jaar of tachtig en betaalde elk jaar keurig zijn contributie. Thuisgekomen liet hij zijn speld vol trots aan zijn kinderen zien. Nou, die zijn waarschijnlijk behoorlijk geschrokken, hebben waarschijnlijk altijd gedacht dat die 50 euro per jaar een soort verzeke-ring was, maar een scheidsrechtersvereniging? Een maand later was de goede man lid af.

Kortom, over werving en behoud. Doorgaan zoals we nu doen. Trots zijn op onze vereniging en dit ook uitstralen. Er is elke week weer een uitste-kende training. Met vragen over alles wat met flui-ten te maken heeft, van spelregels tot hoe om te gaan met molestatie kan je terecht.

Er zijn veel extra activiteiten en er wordt open-gestaan voor nieuwe ideeën. En dat alles voor nog geen 5 euro per maand. Voor dat geld moet je die af en toe te hete of koude douche maar voor lief ne-men.

Noot. Verhalen van EEN SCHEIDS zijn allemaal fictie. Als ze soms de werkelijk benaderen is dit puur toeval. Kort-om, u hoeft niet het bestuur te benaderen om te vragen om deze goede man die een dag op de Kleiweg gaat staan te belonen met een etentje. Bij voorkeur bij de Wok in Boskoop, lekker dicht bij huis.

Bij het uitzoeken van de stamboom blijkt dat EEN SCHEIDS rechtstreeks afstamt van een van de gebroe-ders Grimm. Deze broers schreven verhalen met veelal de moraal ‘wie goed doet, goed ontmoet’. Bij EEN SCHEIDS zit er vaak een boodschap achter in de trant van ‘wie de scheidsrechters schoen past, trekke hem aan’.

- 14 -

Je eigen top halen, dat is het doel!Een interview met Jozef de JongDoor Klaas Huizinga en Ben van Maaren

Er schijnt een waterig zonnetje als we plaats nemen op het terras van ‘t Praathuis, het gezellige café in Noor-den, waar we hebben afgesproken om te praten met Jozef de Jong, ons bestuurslid Werving & Behoud. Het zou een mooi gesprek worden met een markante man op deze voorbode-zondag van een warme lentemaand.

Jozef, wat zijn jouw taken als bestuurslid Werving & Behoud, zowel binnen onze club als binnen West II?Mijn taak is vooral het bezoeken van de BOS-cursus-sen om nieuwe scheidsrechters bekend en enthou-siast te maken voor de COVS. Een mooi vak, waarbij ik die gasten - met name de jonge - op het hart moet drukken zich vooral niet blind te staren op het beha-len van het betaalde voetbal. Fluiten is een pracht-hobby en als je er plezier in hebt, komt de prestatie en dus het resultaat vanzelf. Het betaald voetbal is slechts voor weinigen weggelegd. Mijn eigen streven toen ik begon, was ook zo hoog mogelijk komen, vooral om mezelf te verbeteren. Jonge scheidsrech-ters moeten weten dat ze ook in het amateurvoetbal veel genoegen kunnen vinden, want het belangrijk-ste is dat ze blijven fluiten, ook als ze erachter ko-men dat ze niet in aanmerking komen voor het hoogste plan.

Zo komen we meteen bij het ‘behoud’. Teleurge-stelde collega’s kunnen bij mij terecht. Helaas doen er dat te weinig, want ik ben de juiste persoon om hun weer dat vertrouwen te schenken om te blijven fluiten. Laten we hopen dat ze dit lezen, want ze moeten wel zelf naar me toe komen.

Binnen het district West II van de KNVB zit ik in de werkgroep Talenten assistent-scheidsrechters. Jonge assistenten kunnen snel de top halen, mits ze de kwaliteiten en de ambitie hebben. Ik stuur de assistent-scheidsrechters in West II aan, organiseer cursussen voor ze. We hebben er sinds het begin al 20 (!) nieuwe bij, maar te weinig jongere. Op zich is dit het snelste traject om de top te halen, maar nogmaals wil ik benadrukken dat het behalen van je eigen top het belangrijkste doel is.

Wat is jouw visie op de samenwerking tussen de KNVB en de COVS?De COVS is er voor de scheidsrechter - de KNVB is er voor de voetballer. Zo simpel is het. Een scheidsrech-ter die problemen heeft, moet naar de COVS. De twee organisaties kunnen niet zonder elkaar. Helaas moet worden geconstateerd dat het gat tussen de twee ontzettend groot is. De samenwerking kan veel beter. Maar ja, de COVS is zo klein dat het niet veel

JOZEF DE JONG

INTERVIEW

- 15 -

meer kan doen wat ‘t nu doet: ondersteuning bieden voor de scheidsrechter door middel van sociale evenementen, training en zeker ook het praten met en leren van elkaar op de clubavon-den. Op zich zouden alle landelijke taken van de COVS moeiteloos kunnen worden ingepast in de KNVB, en zijn die andere taken voor de individue-le groepen. Maar lid zijn van zo’n groep is wel een must voor scheidsrechters, want bij de COVS kun-nen ze hun verhaal kwijt, hun klachten, en dat moet de COVS dan kortsluiten met de KNVB. Dát is de belangrijkste taak van de COVS.

Het nieuwe speerpunt van de KNVB is de clubscheidsrechter. Die jongens moeten allemaal een opleiding krijgen en voor de KNVB gaan flui-ten. Het nieuwe ‘netwerken’ is daar onderdeel van, het aanstellen van mensen bij wie club-scheidsrechters kunnen aankloppen en die de verbinding zijn tussen de club(scheidsrechter) en de KNVB. Dit is al een stap in de goede richting! De avonden die onlangs (voorjaar 2011) zijn geor-ganiseerd in dit verband, zijn een groot succes! De aandacht en belangstelling is groot, zowel vanuit de clubs als vanuit de COVS en KNVB.

Het probleem is dat het zo lang duurt voor-dat ideeën een vruchtbare bodem vinden. Het traject van COVS-district naar COVS-landelijk en dan naar de KNVB en dan weer terug, duurt veel te lang. De KNVB is een log lichaam; het werkt wel, maar in de samenwerking met de COVS-hob-byisten zijn er te veel schijven. Dat stoort me wel.

Wat zou je graag willen, maar kan nu (nog) niet?Nou, ik zou graag willen dat bij de begeleiding van beginnende scheidsrechters ervaren rotten worden ingezet en niet slechts op vrijwillige basis. Met zo’n constructie heb je werving en behoud in één pakket. Mensen die het kunnen, zouden het moeten doen! Neem nou jongens als Sander van Gent en Wilco Goudriaan. Als je die jongens op hun niveau wat van je ervaring en kennis kan overdragen, win je zo veel! Geef jongens als zij tips om hen op hun niveau beter te maken en meer plezier in het vak te krijgen, en dan krijgen zij vanzelf meer vertrouwen. Zo behoud je jonge scheidsrechters voor het voetbal.

Hoe zie jij de rol van - lokale - media bij de werving van scheidsrechters?Journalisten zouden allereerst eens hun spelregel-kennis moeten bijspijkeren. Verder zou het een goed idee zijn om de pers vaker contacten te laten hebben met de COVS Gouda, bijvoorbeeld door ze een spelregeltoets te laten doen. Zo bevorder je betere contacten, wat wellicht goed is voor het imago van de scheidsrechter, en het is beter voor de kennis van de journalisten. Het mes snijdt aan twee kanten. Dat zou de COVS eens moeten orga-niseren, bijvoorbeeld voor het seizoen begint.

In het verlengde daarvan zouden journalisten eens vaker de zwarte piet bij de spelers en trai-

ners kunnen leggen, en niet alleen de arbitrage de schuld geven. Het zijn die factoren die voor on-sportief gedrag zorgen, niet de scheidsrechter! En laat dan na afloop eens vaker die scheids aan het woord in plaats van alleen de trainer laten razen en tieren! Gun die man in het zwart ook een weerwoord.

Ik moet wel toegeven, op landelijk niveau zijn de lijnen tussen de scheidsrechterscommissie en de pers al een stuk korter. Het betaald voetbal heeft natuurlijk ook een voorbeeldfunctie. Maar hoe welwillend programmamakers als Voetbal International en Studio Voetbal ook zijn tegen over de arbitrage tegenwoordig, het is maar zel-den dat ze scheidsrechters uitnodigen. Of mensen van de COVS of de KNVB, om uitleg te geven over spelregelsituaties of beslissingen. Het kan ook geen kwaad als scheidsrechters, ook in het betaald voetbal, vaker aan zelfreflectie deden, in de spie-gel kijken. Het is geen ramp om fouten te maken, maar wel om erin te volharden.

Tot slot: positief zijn, ook vanuit de COVS, straalt af op anderen!

Wat vind je van het recente initiatief om onder de politie scheidsrechters te werven?Ik weet daar niets van af. Ik durf ook niet te zeg-gen of het veel zin heeft, maar als het scheids-rechters oplevert die blijven, is het een goede zaak.

En scholieren?Daar ligt de basis. Zoiets kan vanuit de KNVB worden aangezwengeld, bijvoorbeeld via een leer/doeproject, waarbij de COVS dan voor begeleiding zorgt. Het is in mijn ogen een grote plus. Die gas-ten willen graag, zeker als het een zakcentje ople-vert, en de goeden komen vanzelf bovendrijven. Wel moet er voor goede begeleiding worden ge-zorgd, want de stap in de wereld na de cursus is een moeilijke.

Zou de inzet van elektronische hulp-middelen het imago van de scheids rechter helpen verbeteren of juist niet?In het betaald voetbal is het belangrijk dat het er komt. Een camera op de doellijn zou al een hele vooruitgang zijn. Veel verder wil ik nog niet gaan, maar ik kan me voorstellen dat op een gegeven moment de scheidsrechter videobeelden kan raadplegen in bepaalde situaties. Maar de scheids-rechter is spelleider, hij moet het spel aanvoelen en op basis daarvan zijn beslissingen nemen. Daarmee dwingt hij respect af, dat moet vanuit hemzelf komen. Pas bij cruciale situaties, waar hij niet zeker is van zijn eigen waarneming of die van zijn assistenten, zouden videobeelden uitkomst kunnen bieden.

Verder ben ik geen voorstander van meer en meer officials, zoals die mannen achter het doel.

- 16 -

Hoe meer officials, hoe verder de leiding van de scheidsrechter verwatert. Het past ook niet bij het beeld van het voetbal. Het wordt dan ook moeilijker om afspraken na te leven en dat komt de leiding van de wedstrijd niet ten goede. En dus het imago van de scheidsrechter niet.

Laatste vraag: wie moet het goede voor-beeld geven? De scheidsrechter, de voetballer of de trainer?De scheidsrechter. Altijd. Kom op tijd, wees correct, gedraag je netjes, als een vertegenwoordiger van de KNVB, geef leiding zoals het hoort, dan heb je de uitstraling die je moet hebben. Een scheidsrechter moet er stáán! Dan heb je al veel winst te pakken.

Natuurlijk valt er ook iets voor te zeggen dat het bestuur van een voetbalvereniging een voor-beeldfunctie heeft. Rottigheid begint in de dug-out. En of de trainer zoiets doet, hangt in veel gevallen ook van de club en de clubcultuur af. De club moet naar de trainer/leider aangeven dat spelers hun mond maar hebben te houden tegen de scheids van dienst. En als die trainer/leider zelf te keer gaat, springt dat gedrag over op de spelers. Dat is wel iets waar besturen van verenigingen beter de hand aan zouden kunnen en moeten houden. Ook de KNVB zou trainers en leiders harder moeten aanpakken, want, zoals gezegd, zij zijn het die de rommel op het veld veroorzaken.

Zou je zelf nog iets aan je verhaal willen toevoegen, Jozef?Dan zou ik willen zeggen dat ik een fantastische tijd heb gehad als scheidsrechter, rapporteur en be-stuurslid, en dat eigenlijk nog steeds heb. Ik geniet nog iedere week! En zolang ik het sportief kan uit-houden, zal ik dit blijven doen en de scheidsrechter positief blijven benaderen en uitdragen.

Hiermee kwam een eind aan het vraaggesprek. De toch wel ietwat verkleumde botten werden in het warme huiskamercafé van Het Praathuis opgewarmd en er werd nog wat nagepraat. Tijdens dit gesprek zinspeelde Jozef op een ontmoeting die hij wilde regelen met jonge, nieuwe leden over het belang van de COVS en wat de COVS voor hen kan betekenen. In december 2012 vond deze ontmoeting plaats. Hieronder volgt een samenvat-ting van René Kiebert, die daar ook bij aanwezig was.

Duidelijk is dat onze nieuwe, dit jaar lid geworden leden heel tevreden zijn met de gang van zaken in onze vereniging. Ook is duidelijk dat het geen scheidsrechters zijn die het “betaald-voetbal virus” in hun bloed hebben zitten. Zij geven allen aan, op hun

eigen hoogst haalbare niveau, te willen fluiten. Wel hebben ze suggesties gedaan of steunen ze het be-stuur in de activiteiten, om de werving en het be-houd van nieuwe, jonge scheidsrechters te verbete-ren.

Graag de onderstaande punten bespreken in onze eerstvolgende bestuursvergadering ter besluit-vorming:

 1. Stel een aparte (bestuurs)commissie in voor

Werving en Behoud van jeugdige scheidsrechters;2. Organiseer regelmatig aparte besprekingen

met de jonge scheidsrechters om hun rapporten te bespreken (doel: uitwisseling van ervaringen, feed-back en coaching);

3. Laat de ontspanningscommissie een “tafel-voetbal-competitie” organiseren voor iedereen die hier binnen onze vereniging aan mee wil doen. (vgl. de dartcompetitie);

4. Bezoek met een delegatie van jonge scheids-rechters een topamateurwedstrijd en bespreek met elkaar de verrichtingen van deze scheidsrechter met zijn assistenten. (doe dit een paar keer per jaar);

5. Organiseer een bijzondere spelregelavond waarbij, conform de laatste themabijeenkomsten van de KNVB, ook filmbeelden vertoond worden;

6. Leg contact met verenigingen die cursussen voor (club)scheidsrechters willen gaan organiseren en stimuleer dat, ook als de ondergrens van 21 deel-nemers niet wordt gehaald, toch gestart gaat wor-den;

7. Doe zo nu en dan een extra (zware) conditie-training voor de jonge scheidsrechters en sluit dit af met een aparte conditietest;

8. Organiseer zo nu en dan een filmavond waar-bij gediscussieerd wordt over spelregelsituaties;

9. Regel op aanvraag een mentor die een jonge scheidsrechter begeleidt/coacht bij zijn wed-strijd(en);

10. Organiseer vanuit de vereniging jaarlijks voor de jongeren een apart evenement, bijv.  “paintball”.

Of elk van deze voorstellen het zal halen, is ongewis, maar zeker is dat hieruit duidelijk naar voren komt wat de COVS in de toekomst kan blijven betekenen voor haar leden. De COVS, en met name de Goudse groep, heeft dus zeker nog bestaansrecht. Laten we afwachten hoe het bestuur hiermee aan de slag gaat.

- 17 -

Wie de jeugd heeft, heeft de toe-komstDoor Ben van Maaren

Een van mijn stokpaardjes is dat de jeugd de voet-balspelregels al zo vroeg mogelijk moeten worden bijgebracht. Immers, hoe eerder ze op de hoogte zijn van de werking van de regels, hoe beter ze kunnen omgaan met beslissingen van de scheidsrechter – hopelijk dan toch. De vele initiatieven om jeugdspe-lers op te leiden tot jeugdscheidsrechters vind ik dan ook zeer te verwelkomen. Weliswaar zou het onder-richt nog eerder moeten beginnen, maar dat is een andere zaak.

Kennelijk zijn anderen het met mij eens, want binnen het Masterplan Arbitrage – dat al langer niet alleen meer op voetbal van toepassing is – en daar-buiten gaan de diverse bij het Masterplan aangeslo-ten sportbonden de boer op om de jeugd te interes-seren voor het arbitreren. Hieronder een bloemle-zing van de projecten, geplukt uit diverse media.

Van: website “Scheids.nl” 2 februari 2010

Een bijzonder project waarin wordt samengewerkt met partijen uit de sport en het onderwijs, is het project SOOS: Scheidsrechter Opleiden op School. De eerste pilots zijn inmiddels afgerond. En met succes: er zijn al heel wat nieuwe scheidsrechters bijgeko-men.

De opleiding tot scheidsrechter kan de vorm aannemen van een maatschappelijke stage binnen het voortgezet onderwijs of van een module binnen het beroepsonderwijs. In beide gevallen worden leer-lingen in korte tijd opgeleid tot scheidsrechter. Inte-ressant voor de sport: bonden en verenigingen kam-pen immers nog steeds met een scheidsrechterste-kort. En ook de jongeren varen er wel bij. Behalve dat ze na de opleiding als scheidsrechter aan de slag kunnen, is de scheidsrechtersopleiding ook een uit-stekende manier om competenties als ‘leidinggeven’ en ‘stevig in je schoenen staan’ te trainen.

Pilots Inmiddels zijn de eerste pilots afgerond. Voor het succesvol uitvoeren van deze projecten werd sa-menwerking gezocht tussen onderwijsinstellingen, sportbonden en -verenigingen. Belangrijk hierbij bleek het goed afstemmen van wie welke taken op zich neemt.

In hoofdlijnen werd bepaald dat de onderwijsin-stelling verantwoordelijk was voor de bekendmaking van de cursus en voor het ter beschikking stellen van tijd en ruimte. De sportbond leverde vervolgens

de docent en het cursusmateriaal en organiseerde de uitreiking van de diploma’s. De taak van de sportver-eniging lag bij de organisatie van praktijkoefeningen en van het uiteindelijke examen.

Zeist De reeds afgeronde pilots hebben inzicht gegeven in de mogelijkheden en knelpunten om een scheids-rechtersopleiding binnen het onderwijs te kunnen organiseren. Kortweg kan gezegd worden dat de organisatie staat of valt met de inzet van enkele en-thousiaste personen. Bij de pilot op Katholieke Scho-lengemeenschap De Breul in Zeist waren dit Cees Eduard (De Breul), Kevin Blom (KNVB) en Paul Kooi-man (Voetbalvereniging CDN). Op De Breul zijn de leerlingen verplicht een module van veertig uur met een maatschappelijke kant te volgen. SOOS is aange-boden als een mogelijke module.

Bij de eerste cursus in oktober 2008 werd ge-start met 35 leerlingen. Daarvan zijn er maar veer-tien geslaagd, doordat de leerlingen meer moesten investeren dan ze van tevoren hadden gedacht. Toch waren de leerlingen en de betrokken instanties en-thousiast genoeg om het project in 2009 te herhalen. Deze keer werd er van tevoren meer aandacht be-steed aan de voorlichting over het project. Dat had weliswaar minder inschrijvingen tot gevolg, maar leidde er ook toe dat de opleiding dit jaar geen enke-le afvaller telde.

Venlo Ook bij Hockeyclub VHC hebben vrijwel alle cursis-ten (21 van de 22) het project met goed gevolg afge-sloten. Omdat de hockeyclub behoefte had aan nieuwe verenigingsscheidsrechters, nam ze het ini-tiatief het Valuascollege in Venlo te benaderen en met de hulp van de KNHB een cursus te organiseren. In tegenstelling tot het project op De Breul, volgden de cursisten in Venlo de cursus in hun eigen tijd. De leerlingen die aan dit project meewerkten, waren allen sporters en hadden belang bij het volgen van de cursus, omdat het voor de doorstroom naar het seniorenhockey een voorwaarde is een scheidsrech-tersopleiding gevolgd te hebben. De betrokkenen noemen de pilot “100% geslaagd” en zijn van plan die jaarlijks te herhalen.

Grootenbroek Op het Martinuscollege in Grootenbroek werd de cursus weer anders georganiseerd. De cursus werd

ARTIKEL

- 18 -

verplicht gesteld voor alle leerlingen, maar ze moesten die wel in hun eigen tijd volgen. Binnen de opleidingsrichting Sport, Dienstverlening en Veiligheid wordt op het Martinuscollege veel be-lang gehecht aan de scheidsrechterscursus. Voor leerlingen die door willen stromen naar het CIOS geeft de cursus een absolute meerwaarde.

Ook het Martinuscollege is van plan de cur-sus te herhalen, maar onderzoekt momenteel nog de mogelijkheden de volgende cursus te laten organiseren door de leerlingen zelf, in het kader van een maatschappelijke stage. Bovendien streeft de school ernaar om de cursus de volgende keer breder op te zetten dan alleen voor voetbal om zo een grotere groep leerlingen enthousiast te ma-ken voor het project.

Evaluatie Behalve in Zeist, Venlo en Grootenbroek zijn er inmiddels pilots geweest in Zwolle, Haarlem en Alphen aan de Rijn. Het Masterplan Arbitrage en alle partijen die bij de pilots betrokken waren, zijn tevreden over de resultaten. De meeste leer-lingen zijn enthousiast over de cursussen en de verenigingen en bonden zijn blij met de aanwas van nieuwe scheidsrechters.

Dat neemt niet weg dat een aantal aan-dachtspunten extra aandacht vraagt. Het blijkt vooral belangrijk te zijn om de financiering van de projecten goed te regelen en om de juiste par-tijen (en mensen) bij elkaar te brengen. Het Mas-terplan Arbitrage blijft zich daar vanzelfsprekend voor inzetten om zo de werving van nieuwe scheidsrechters te ondersteunen, waarbij niet wordt vergeten dat – na de werving – ook het behoud van de nieuwe scheidsrechters de nodige aandacht blijft vragen.

Toekomst Het Masterplan Arbitrage gaat vol goede moed verder met het organiseren en verbeteren van project SOOS. In Hilversum, Doetinchem en Zwol-le zitten drie projecten in de opstartfase om scheidrechters op te leiden voor respectievelijk basketbal, voetbal en judo. Het Masterplan richt zich op grotere naamsbekendheid van het project door contact te leggen met diverse onderwijsplat-forms en sportbonden. Daarbij benadrukt het Masterplan dat het project niet simpelweg opleidt tot scheidsrechter, maar ook waardevol kan zijn als maatschappelijke stage – vanaf 2011 verplicht voor alle nieuwe instromers op middelbare scho-len in Nederland – en kan bijdragen aan de ont-wikkeling van verscheidene competenties. De komende tijd werkt het Masterplan Arbitrage aan de doorstroom van de pilotfase naar de eigenlijke, landelijke en sportbrede projectfase.

Uit het magazine “SCHEIDS!” van december 2010

STAGE BIEDT KANSEN

Vanaf het schooljaar 2011-2012 is de maat-schappelijke stage verplicht voor alle middelbare scholieren. Niet alleen dragen de leerlingen zo als vrijwilliger een steentje bij aan de samenleving, het is ook goed voor hun persoonlijk ontwikke-ling. Veel scholen hebben de maatschappelijke stage nu al opgenomen in het onderwijspro-gramma. De KNVB ziet hierin een unieke kans.

Sebastiaan Kleijburg [elders in dit nummer geïnterviewd – redactie], beleidsmedewerker scheidsrechterszaken bij de voetbalbond: “Het idee voor het aanbieden van maatschappelijke stages is vanuit de praktijk ontstaan. Het Calvijn Junior College in Amsterdam had een aantal leer-lingen die voor hun stage vrijwilligerswerk deden in de kantine van Blauw-Wit. Die samenwerking verliep zo goed, dat de school de KNVB benaderde om te kijken of we daar niet wat meer mee kon-den doen. Daar zijn verschillende stageprojecten uit ontstaan.”

ArbitragestageIn totaal biedt de KNVB nu in samenwerking met een aantal aangesloten verenigingen zes verschil-lende stageprojecten aan. Twee daarvan zijn ge-richt op het opleiden van scheidsrechters. Er wordt er zelfs al één aangeboden vanaf de brug-klas. In slechts tien uur kunnen leerlingen vanaf 12 jaar opgeleid worden tot pupillenscheidsrech-ter. Ze mogen dan zeven-tegen-zevenwedstrijden fluiten bij de F- en E-jeugd.

Het tweede arbitrageproject is goed voor 28 stage-uren. Leerlingen vanaf 15 jaar kunnen zich door de KNVB laten opleiden tot juniorenscheids-rechter. Dit houdt in dat ze een diploma behalen om alle wedstrijden van junioren tot 19 jaar te fluiten. Om het certificaat voor juniorenscheids-rechter te halen, bezoeken de leerlingen vier cur-susbijeenkomsten (twee over de theorie en twee over de praktijk) en één terugkeerbijeenkomst. Daarnaast fluiten ze drie wedstrijden.

RendementDeelname aan het project is niet gratis, maar kost tussen de drie en 25 euro. De kosten worden over het algemeen betaald door de scholen, die daar een vergoeding voor krijgen van de overheid. Kle-ijburg: “De stage levert zowel de leerlingen als de verenigingen veel op: de leerlingen leren er een aantal competenties, zoals sociale vaardigheden en verantwoordelijkheidsgevoel en worden daar-bij goed begeleid. Bovendien houden ze er een diploma aan over. Hun prestaties worden terug-gekoppeld naar de school. De verenigingen hou-den er jonge, enthousiaste scheidsrechters aan over, die in de toekomst nog veel voor de vereni-ging kunnen betekenen. Daarnaast is de stage natuurlijk bedoeld om leerlingen enthousiast te maken voor vrijwilligerswerk in de maatschappij. Dat kan gebeuren in een bejaardentehuis of op

- 19 -

een kinderboerderij, maar natuurlijk ook bij sport-verenigingen.”

De stageprojecten van de KNVB lopen vanaf vorig seizoen. Kleijburg: “Het is begonnen in district West I, maar we proberen de stageprojecten nu lan-delijk in te voeren. De reacties zijn zeer positief, ze-ker ook vanuit de Vrijwilligerscentrale, die scholen en instanties aan elkaar koppelt. Voor hen is de rol van de KNVB van absolute meerwaarde. We hopen het aantal stageplaatsen landelijk uit te breiden vol-gend schooljaar, wanneer de maatschappelijke stage een verplicht onderdeel van de opleiding wordt.”

SportbreedTot nu toe wordt de scheidsrechterscursus als on-derdeel van de maatschappelijke stage op deze wijze alleen door de KNVB aangeboden, maar ook andere bonden hebben belangstelling getoond voor het ini-

tiatief. Kleijburg: “Vanuit het Masterplan Arbitrage werken we veel samen met de handbalbond, die zeer enthousiast is over het project. Ook andere bonden hebben interesse getoond. Het zou mooi zijn als we het project uiteindelijk sportbreed kunnen inzetten. Veel leerlingen zijn al lid van een sportver-eniging en het zou natuurlijk het allermooist zijn als ze binnen hun eigen vereniging een arbitragecursus kunnen volgen.”

De maatschap-pelijke stage is een goed in-strument om het vak van scheids-rechter onder de aandacht van de jeugd te bren-gen.

- 20 -

Schiedsrichter, arbiter, refereeWerving en behoud over de grenzenDoor Ben van Maaren

Laten we even een rondje langs de velden maken. De Hollandse velden zijn uitgebreid genoeg be-handeld; laten we een uitstapje over de grens ma-ken. In een drietal hoofdstukken gaan we kijken hoe de situatie in onze buurlanden is. Hoe zijn de zaken daar geregeld voor onze collega’s? We gaan met de klok mee en beginnen in Duitsland.

De Deutsche Fussball-Bund (DFB) organiseert wekelijks zo’n 80.000 wedstrijden, die worden geleid door ruim 78.000 opgeleide Schiedsrichter. Ja, je leest het goed: in Duitsland is er een verhou-ding van bijna 1 op 1 tussen aantal wedstrijden en aantal scheidsrechters. Dat is voor ons Nederlan-ders bijna onvoorstelbaar! Van al die scheidsrech-ters is ook nog één vijfde onder de 18 jaar en zijn er ruim 2.000 vrouwelijke scheidsrechters. Cijfers waarvan we hier te lande alleen maar kunnen dromen. Natuurlijk is het totale aantal wedstrij-

den en leden waaruit de DFB kan putten, veel gro-ter, maar zelfs in verhouding gezien, hebben ze in Duitsland hun zaakjes goed voor elkaar.

Hoe krijgen ze dat voor elkaar? Misschien ligt het aan de minimumleeftijd waarop je in Duits-land als arbiter het veld mag betreden. Twaalf jaar – in sommige deelstaten 14 – moet je zijn om een opleiding te kunnen volgen en te worden aange-steld, al is dat dan alleen bij jeugdwedstrijden. Je krijgt dan echter al wel een vergoeding: 8 euro per wedstrijd. Zo wordt het al interessant om vroeg te gaan fluiten. O ja, en de kleding wordt door de voetbalvereniging waar je lid van moet zijn, bekostigd.

Het zou dus ook aan die vergoeding kunnen liggen. Wie het tot de Regionalliga (de hogere ama-teurklassen) schopt, kan al op een vergoeding van 300 euro rekenen, welk bedrag oploopt tot 3800 euro voor een wedstrijd in de Bundesliga (naast de reiskostenvergoeding)

Maar of dat het nu echt is? Je moet nl. wel een aardig stukje zelfwerkzaamheid in je opleiding steken. Minimaal 20 en maximaal 50 uur cursus, verspreid over drie tot twaalf dagdelen. Een spel-regeltoets en een conditietest maken ook deel uit van de cursus. Bij bewezen geschiktheid ga je dan

ARTIKEL

- 21 -

een begeleidingstraject in onder leiding van een Pate (peetoom; mentor dus). Daarnaast word je geacht nog eens acht tot twaalf dagen per jaar aan ver-volgopleiding te besteden, met onder andere als on-derwerp: mentale weerbaarheid, verbetering van je lichaamstaal, omgaan met stresssituaties en zelfs retoriek (hoe te communiceren).

Kortom, er wordt nogal wat van je verwacht in Duitsland. En toch bijna een 1-op-1 verhouding. Je zou verwachten dat werving dan bijna niet nodig is. Het tegendeel is het geval. Elk jaar komt de DFB met een nieuwe wervingsactie, steeds onder een nieuwe slogan. De afgelopen jaren zijn de volgende slogans gebruikt: “Faszination Schiedsrichter”, “Zeig deine wahren Stärken!” en “Danke Schiri!”. Bij de eerste twee lag de nadruk op zelfontwikkeling, bij de derde op het feit dat zonder een Schiri (Duitse afkorting voor Schiedsrichter, zoiets als ons ‘Scheids’) geen wedstrijd mogelijk is. Hiervoor werden door het hele land affiches verspreid, bij clubs én scholen. Ook gingen bekende scheidsrechters en bondsmensen bij verenigingen en scholen langs om de hobby onder de aandacht te brengen, waarbij nadruk werd gelegd op de mogelijkheid jezelf als scheidsrechter te ont-wikkelen: je ontwikkelt mensenkennis en doorzet-tingsvermogen, je leert je eigen sterke en zwakke punten kennen, kortom, je ontwikkelt persoonlijk-heid. Boven dit artikel staat een afbeelding van een van de genoemde affiches.

De DFB onderneemt nog meer actie om de hob-by naar de buitenwereld uit te dragen. Voor scheids-rechters en clubs is er het tijdschrift Schiedsrichter Zeitung, dat zes keer per jaar verschijnt (kosten 15 euro) en ook op de website van de DFB is te bekijken als PDF. Voorts is er elk jaar een verkiezing tot scheidsrechter van het jaar, in drie categorieën: 20-45 jaar, vrouw en veteraan. En via de sponsorpartner Dekra zijn er mogelijkheden op korting bij het af-sluiten van verzekeringen.

U zult vragen: is er dan geen plek voor scheids-rechtersverenigingen in Duitsland? Jazeker wel, in overvloed zelfs. Alleen al in Berlijn zijn er 13 en over heel Duitsland genomen een paar honderd. Zij ver-zorgen dezelfde zaken als groepen in Nederland: ontspanning, training, begeleiding en saamhorigheid. Als zodanig hebben zij dus een belangrijke rol bij het behoud van scheidsrechters. In de werving van scheidsrechters hebben zij nagenoeg geen bemoeie-nis. Hoeveel scheidsrechters lid zijn van een scheids-rechtersvereniging is niet bekend.

Van Duitsland naar onze zuiderburen. Om meer in-formatie in te winnen (de website van de Belgische voetbalbond KBVB verschafte niet de gezochte gege-vens) nam ik contact op met Kris Bellon, Referee Department Manager van de KBVB. In een persoon-lijk gesprek gaf hij mij de inlichtingen die ik nodig had.

In België worden een kleine 20.000 wedstrijden per week gespeeld, die worden geleid door ca. 6200 bondsscheidsrechters. Dat aantal is licht dalende, een trend die zich al enige jaren voortzet. Per jaar stopt ongeveer 13% van het scheidsrechterscorps, terwijl de aanwas zo’n 10% bedraagt. Kris wijt het gemak waarmee vooral jonge scheidsrechters stop-pen, aan de huidige ‘zapcultuur’: als iets niet meteen bevalt, ga je toch wat anders doen?

Hoe komt men in België aan nieuwe arbiters? Dat gebeurt voornamelijk in de zomermaanden. Dan gaan de mensen van de KBVB eropuit met diverse wervingsacties. Bij het in populariteit groeiende be-ach soccer worden brochures uitgedeeld, en de open dagen van de betaald-voetbalclubs worden bezocht. Eind augustus worden affiches naar de verenigingen verzonden, maar ook worden posters verspreid om in het straatbeeld te worden opgehangen. Aan res-taurants worden placemats toegezonden, wat de zichtbaarheid vergroot, en in diverse horecagelegen-heden worden ansichtkaarten verspreid om gratis mee te nemen, net als de Boo-merang-kaarten in Nederland. Sinds kort is er een partner-schap tussen de KBVB en ING en werft men via posters en de website van de KBVB scheids-rechters onder de slogan: “Voetbal, onze passie!”

Kris, die geïnteresseerd was in het Nederlandse Mas-terplan Arbitrage, vertelde dat de scheidsrechtersverenigingen in België ook wel aan werving doen, maar er niet via de KBVB bij betrokken zijn. De vrien-denkringen, zoals de scheids-rechtersverenigingen daar ook wel worden genoemd, doen voornamelijk aan mond-tot-mondreclame. Verder zijn ze belangrijk bij het behouden van scheidsrechters. Een bij-zondere omstandigheid bij onze zuiderburen is dat de scheidsrechtersverenigingen (waarvan er 40 à 50 zijn, meer in Vlaanderen dan in Wallonië) financieel worden ondersteund door de voetbalbond. Per nieuw lid ontvangen ze 20 euro en per behouden lid 10 euro per jaar. Aan de besteding hiervan heeft de KBVB geen voorwaarden gesteld; het geld is vrij be-steedbaar. Het is natuurlijk wel een stimulans voor verenigingen om hun inspanningen op het gebied van werving en behoud op te schroeven. En mis-schien is het ook wel een idee voor de KNVB...

- 22 -

Wat verdienen onze Belgische collega’s, want dat is wellicht een reden om te emigreren. Kris zei dat de vergoeding daarvoor geen reden zou zijn. Niettemin is de aanvangsvergoeding al 20 euro voor startende arbiters. Naarmate je hoger gaat fluiten, neemt de vergoeding toe, tot 72,50 euro in het betaald voetbal. Maar de scheidsrechters daar hebben daarnaast een contract met de KBVB op grond waarvan ze per wedstrijd in de hoogste klasse ca. 1500 euro verdienen (indien ze interna-tionaal arbiter zijn) en 1300 euro als ze geen in-ternational zijn. Wedstrijden in de lagere liga’s van het profvoetbal leveren een stuk minder op. Assis-tenten ontvangen nog altijd 200 tot 550 euro, af-hankelijk van de klasse waarin wordt gefloten en het feit of ze international zijn of niet. De vierde official krijgt 320 euro per match. Daarnaast wordt een ‘verplaatsingsvergoeding’ uitgekeerd die rond de 25 cent per kilometer bedraagt. Alle bedragen zijn bruto, maar de vaste vergoedingen zijn belastingvrij.

Kris gaf toe dat men in België qua opleiding voor scheidsrechters nog wel wat achterloopt op omringende landen, maar dat met zijn aanstelling door de KBVB een inhaalslag wordt gemaakt. Nu nog leggen de instructeurs te veel de nadruk op de techniek van het fluiten en niet op de instel-ling van de fluitisten. Aan zaken als mentale weerbaarheid wordt tijdens de opleiding nage-noeg geen aandacht besteed. Kris is bezig een pro-ject op poten te zetten dat hierin verandering moet brengen. Hiervoor heeft hij een Nederlands voorbeeld genomen, in de vorm van het ons wel-bekende boekje ‘Alles onder controle’, waarover onze eigen Dick Schuijt nog eens uitstekende pre-sentaties heeft gehouden.

Ik houd contact met Kris en zal u op de hoogte houden van nieuwe ontwikkelingen in België.

Vanuit Zeebrugge steken we de Noordzee over om in Groot-Brittannië uit te komen. De bakermat van het voetbal en dus ook van de scheidsrechter. Je zou dus denken dat het daar goed geregeld is. Maar ook in Engeland, waar wekelijks naar schat-ting meer dan 75.000 wedstrijden in competitie-verband worden gespeeld (het exacte aantal is moeilijk te geven, daar alle 50 counties hun eigen competities hebben en er geen centrale cijfers beschikbaar zijn), gaat het bergafwaarts met het aantal referees.

Om meer inzicht in het Engelse systeem te krijgen, zocht ik contact met John Cooke, Referee Development Officer bij de Amateur Football Al-liance, een van de 50 (!) counties (afdelingen) die geheel zelfstandig competities organiseren. Hij voorzag me van een schat aan informatie. De AFA is een van de kleinere counties, en het aantal wed-strijden dat in een gemiddelde week in 2010 onder auspiciën van de AFA werd georganiseerd, beliep tussen de 350 en 400. Maar een groot aantal jeugdwedstrijden en onofficiële wedstrijden is daarbij niet inbegrepen. Van de officiële wedstrij-den kon John zo’n 70-75% voorzien van een neu-trale scheidsrechter, terwijl alleen bij de twee topcompetities neutrale assistenten konden wor-den aangesteld.

Het totaal aantal geregistreerde scheidsrech-ters in Engeland bedraagt zo’n 27.000 en ook dit loopt terug. Er is geen landelijk wervingspro-gramma, maar wel worden de lokale afdelingen ondersteund door de Football Association (zeg maar de KNVB van Engeland) in financiële zin en door het aanbieden van personele ondersteuning (scheidsrechtertrainers, aanspreekpunten) en op-leidingsmiddelen. Werving gaat eigenlijk gewoon zoals vroeger hier te lande: wie scheidsrechter wil worden, meldt zich aan. Landelijke of regionale campagnes zijn er niet. Wel is de FA van zins het aantal opgeleide scheidsrechters structureel met zo’n 8000 te verhogen, al zou men daarmee slechts uitkomen op het aantal dat in 2006 nog actief was. De belangrijkste uitvalfactor: het ge-drag op en rondom de velden. Klinkt bekend.

De opleiding, voor iedereen van 14 jaar en ouder, bestaat uit vijf modules: een theoretische inleiding, een praktisch onderdeel (met nadere aandacht voor de spelregels), een examen (be-staande uit multiple-choicevragen en beeldvra-gen). Heb je dit gehaald, dan ga je zes wedstrijden onder begeleiding fluiten. Omdat niet iedereen in de gelegenheid is dit op korte termijn te doen, kan het wel tot 18 maanden duren voordat een

Kris Bellon

- 23 -

kandidaat dit deel van de opleiding heeft voltooid. Maar is het eenmaal zover, dan volgt nog een kort kwalificatie-examen en dan krijg je je badge uitge-reikt. Eenmaal actief, kan de ref eendaagse vervolg-cursussen volgen om zijn/haar kennis bij te spijke-ren. Overigens betaalt iedere aanstaande scheids-rechter de kosten van de cursus (ca. 150 euro) en zijn tenue zelf.

Net als Kris Bellon, noemde John Cooke de ‘zap-cultuur’ een groot probleem. Veel jonge scheidsrech-ters beginnen aan de cursus, maar bij velen ligt de motivatie meer in het behalen van een diploma (staat goed op je CV!) of de vergoeding dan werkelijk bij het fluiten. Dat zijn ook degenen die bij de eerste de beste tegenslag afhaken en een andere hobby opnemen.

Opvang voor teleurgestelde referees is er in de vorm van mentors en natuurlijk de vele, vele scheidsrechtersverenigingen (societies) die Engeland rijk is. Net als hier in Nederland vormen die een belangrijke schakel bij het behoud van scheidsrech-ters. Cijfers over het lidmaatschap van de societies zijn nauwelijks bekend, maar wel weten we dat de gemiddelde leeftijd van de leden hoog is en stijgt. De categorie 45-55 jaar is ver oververtegenwoordigd.

Hoe zit het dan met de onkostenvergoedingen? Dat varieert van de ene county tot de andere. De AFA van John Cooke vergoedt bijvoorbeeld geen reiskos-ten, omdat het een klein gebied omvat en de algehe-le vergoeding geacht wordt voldoende te zijn om ook de reiskosten te dekken. De wedstrijdvergoeding varieert van 20 pond plus reiskosten tot 35 pond zonder reiskosten. Wie meer dan 150 kilometer moet afleggen, kan wel een reiskostendeclaratie indienen.

Ook met John Cooke ben ik overeengekomen dat hij mij op de hoogte houdt van de ontwikkelin-gen aan gene zijde van de Noordzee. Mocht er aan-leiding zijn, dan informeer ik u nader.

ConclusieAls je sec naar de cijfers kijkt, is het scheidsrech-tersmilieu het beste in Duitsland. Goede omstandig-heden, hoge vergoedingen, een bijzonder hoog aantal opgeleide scheidsrechters; was het in Nederland maar zo. In België en Engeland kampt men met de-zelfde problematiek als in Nederland: hoge uitval en derhalve een teruglopend scheidsrechterscorps. Waar zou dat aan liggen? Gezien de factoren die Kris Bel-lon en John Cooke mij noemden, kom je dan toch op imago, beeldvorming en mentaliteit uit. Kennelijk heeft de scheidsrechter in Duitsland meer aanzien en geniet zijn positie meer respect. Bovendien wordt er in Duitsland veel aan gedaan om het imago van de scheidsrechter positief te laten uitkomen d.m.v. aller-lei campagnes. En het lijkt te werken. Als de KNVB een blik over de grens wil werpen om bij de buren af te kijken, zou ik ze aanraden in het oosten te begin-nen.

De Engelse referee Steve Bellamy wordt belegerd door spelers van Manchester United

- 24 -

Redactie

André AardenKlaas HuizingaBen van MaarenJan PietersJan van Rooijen

Fotografie

André AardenBen van MaarenKoninklijke Belgische VoetbalBondDeutsche Fussball-BundThe Football AssociationProFotoMaarten Westermann

Indien zich auteursrechtelijk beschermd materiaal in deze uitgave bevindt waarvoor geen bronver-melding is opgenomen, gelieve dan de redactie te contacteren (ben.vanmaaren@simmons-simmons.com).

Auteursrecht: Overname van artikelen uit deze publicatie of enig deel daarvan is slechts mogelijk na schriftelijke toestemming van de redactie.

Hopelijk vond u het net zo leuk dit nummer te lezen als deze scheids zijn wedstrijd vond

COLOFON