the golden newsletter vietnamnewslettervietnam.com/wp-content/uploads/2018/03/excerpt-Ấn-ph... ·...

The Golden NewsletterVietnam

Vietnamese first and only value investment newsletter Ấn phẩm đầu tư giá trị đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam

Đây là BẢN CẮT ẤN PHẨM (EXCERPT) thuộc sở hữu của Golden Newsletter Vietnam. Để được đọc chi tiết hơn, quý đọc giả vui lòng đặt mua ấn phẩm thông qua link: http://newslettervietnam.com/dat-mua-an-pham-dau-tu/

Với mục tiêu phát triển cộng đồng đầu tư giá trị Việt Nam bằng cách truyền tải những triết lý đúng đắn, sự góp ý và ủng hộ của quý đọc giả là động lực để chúng tôi hoàn thiện sản phẩm của mình mỗi tháng:

1. Ấn phẩm đầu tư là gì? Ấn phẩm đầu tư investment newsletter là một loại hình tư vấn đầu tư thông qua các bài viết khá phổ biến ở Mỹ và các quốc gia phát triển. Có hàng chục, hàng trăm trang ấn phẩm đầu tư độc lập, cũng như các trang ấn phẩm đầu tư của các công ty quản lý tài sản gửi cho khách hàng của mình tại Hoa Kỳ. Nội dung của ấn phẩm đầu tư chủ yếu là khuyến nghị cổ phiếu, đôi khi là những cuộc phỏng vấn, những bài phân tích thị trường và quan điểm đầu tư đúng đắn. Trong khi đó ở Việt Nam, hình thức này còn vô cùng mới lạ. Chúng tôi tự tin là đơn vị đầu tiên và duy nhất đang thực hiện tạo ra thứ

sản phẩm trí tuệ đầy hữu ích này.

2. Vì sao chúng tôi cần ấn phẩm đầu tư này?

Nếu phải đưa ra một lí do duy nhất khiến quý đọc giả cần mua ấn phẩm của chúng tôi, đó chính là lợi ích về triết lý đầu tư đúng đắn – thứ sẽ thay đổi tư duy và kết quả đầu tư dài hạn của quý đọc giả vĩnh viễn. Khi thay đổi được tư duy, và đặt niềm tin dài hạn vào nó, thì qua thời gian, nhất định quý đọc giả sẽ tìm ra các phương pháp chọn lựa cổ phiếu và quản lý danh mục phù hợp nhất với bản thân – như cách chúng tôi đã từng làm vậy.

3. Tại sao S.A.F.E không công khai danh tính? Có thể nói chúng tôi khá thoải mái khi ẩn danh khỏi những thứ danh vọng xa hoa của xã hội. Lí do của chúng tôi chỉ đơn giản có vậy thôi. Hi vọng quý đọc giả sẽ tìm thấy được con người chúng tôi qua những bài viết và những triết lý mà chúng tôi muốn truyền tải. Có lẽ một ngày nào đó, chúng tôi sẽ bước ra ánh sáng và trao đổi cùng các subscribers trung thành…

Về khâu đặt mua ấn phẩm, chúng tôi hoạt động dựa trên pháp nhân của nhà tài trợ là Công ty TNHH Quản lý đầu tư Sông Vàng, nên quý đọc giả có thể yên tâm vì chúng tôi hoạt động theo pháp luật và luôn có trách nhiệm với các subscribers của mình. Chỉ cần đội biên tập S.A.F.E còn ở đây, thì ấn phẩm Golden Newsletter Vietnam sẽ còn được duy trì lâu dài và chất lượng.

. Giá cả của ấn phẩm hơi cao hơn các tờ báo khác, chẳng hạn như Forbes?

Thứ nhất, chúng tôi không phải báo chí – và chúng tôi thậm chí còn công khai chỉ trích một vài trang báo chí lớn hiện hành vì sự mâu thuẫn lợi ích và thiếu quan điểm độc lập của họ. Thứ hai, thật ra về bản chất, những tờ báo lớn như Forbes có 90% lợi nhuận đến từ quảng cáo, và phí đặt mua ấn phẩm chỉ có ý nghĩa tượng trưng – chúng tôi thì không có được sự xa xỉ đó.

Cuối cùng, nếu quý đọc giả nhìn lâu dài, thì chỉ cần một ấn phẩm rẻ mạt của chúng tôi vào một tháng nào đó chẳng hạn như ấn phẩm V vừa rồi) chứa đựng một triết lý đầu tư giá trị thôi, hoặc một ý tưởng đầu tư nổi bật, hoặc một cuộc phỏng

vấn nhà đầu tư giỏi ý nghĩa thôi, cũng đủ mang lại giá trị hàng trăm lần so với số tiền nhỏ nhoi mà quý đọc giả bỏ ra để ủng hộ chúng tôi duy trì dự án này.

. Tôi đã bị thuyết phục rồi, vậy bây giờ làm cách nào để đặt mua? Trước hết, mời quý đọc giả vui lòng đọc kĩ trang Đặt mua theo link dưới đây và chọn lựa kĩ lưỡng. Sau đó thực hiện đặt mua bằng thanh công cụ trên website của chúng tôi và thực hiện thanh toán sau đó. Nếu có nhiều thắc mắc, quý đọc

giả có thể liên hệ admin fanpage hoặc gọi trực tiếp vào hotline bán hàng của chúng tôi để được hướng dẫn. Rất mong

nhận được ủng hộ từ quý đọc giả.

Quý đọc giả vui lòng đọc kĩ trước khi đặt mua: http://newslettervietnam.com/dat-mua-an-pham-dau-tu/

http://newslettervietnam.com/dat-mua-an-pham-dau-tu/

http://newslettervietnam.com/dat-mua-an-pham-dau-tu/

Copyright ©2017 Golden River Investment Management, Ltd. Ho Chi Minh City, 700000 [email protected], All rights reserved

The Golden NewsletterVietnam

Vietnamese first and only value investment newsletter Ấn phẩm đầu tư giá trị đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam

Ấn phẩm được lưu hành nội bộ, cấm

sao chép và chia sẻ công khai nếu

chưa được sự cho phép của:

GOLDEN RIVER INVESTMENT

MANAGEMENT, LTD

Ho Chi Minh City, 700000

[email protected]

www.newslettervietnam.com

Ấn phẩm VIII, tháng 03 năm 2018, Saigon

“Nothing can bring you peace but yourself. Nothing can bring you

peace but your triumph of principles.” Ralph Waldo Emerson

Công ty/Cổ phiếu nhắc đến:

VCB, BID, CTG, MBB, ACB, STB,

EIB, SHB, VIB, NVB…1,3,5

AGRIBANK, TPB, TCB, OCB,

BAB...3,4,5

BERKSHIRE, WELLS FARGO,

USBANCORP, B OF A, AMEX...4

FPT...6

FRT,FTG...6

GGP, CP, BURGER KING, HERBALIFE, VALEANT…7,8

TH1, SLD, TEG, HFT, FLC, FIT,

HQC, HHS, HNG...11

và nhiều hơn nữa…

Trong số ấn phẩm phát hành kỳ này

1. Bức tranh ngành kinh tế: Các nhân tố đáng lưu ý khi phân tích cổ phiếu ngân hàng đăng lại)

2. Khuyến nghị cổ phiếu cho các nhà đầu tư Bàn về cổ phiếu ngân hàng với mức định giá hiện tại

HOSE: FPT, thương vụ spin-off kinh điển

3. Câu chuyện lịch sử & nhân vật Bill Ackman: thiên tài bán khống vụt tắt sau sai lầm ở Valeant

Chuyện ngắn: Vòng tròn hiểu biết, IQ-130, IQ- và kẻ sẽ giết bạn

4. Bài học cuộc sống

Cách rèn nghị lực để lập thân – Nguyễn Hiến Lê (kỳ 1)

5. Phụ lục: Định giá thị trường & chuyển động tin tức thế giới

Nhân vật được nhắc đến:

GRAHAM NEWMAN’S BEN GRAHAM...6,11

BERKSHIRE HATHAWAY’S WARREN EDWARD

BUFFETT…2,4,8,9

WESCO FINANCIAL’S

CHARLIE MUNGER…8,9

GOTHAM CAPITAL’S JOEL GREENBLATT...6

PERSHING SQUARE’S BILL

ACKMAN…7,8

NGUYEN HIEN LE...9,10

PRESIDENT DONALD

TRUMP…12

và nhiều hơn nữa…


03/2018 – Ấn phẩm VIII THE GOLDEN NEWSLETTERS VIETNAM Trang 4

Nhìn bối cảnh quả bóng VN-Index ngày càng phình to ra nhờ dòng cổ phiếu dẫn dắt ngân hàng, mà chúng tôi lại lặng thinh không nói tiếng nào, thì thật thiếu trách nhiệm với các đọc giả trung thành – dù rằng kiến thức về ngành của chúng tôi cũng hữu hạn thay. Song, chúng tôi tin rằng quả bóng này cũng giống như cái chết của loài ếch khi được cho vào nồi nước đun sôi từ từ vậy. Trong vòng vỏn vẹn 9 tháng kể từ ngày chúng tôi viết ấn phẩm I, P/B trung bình ngành ngân hàng đã tăng đáng kinh ngạc từ . x lên . x – bất chấp chu kỳ nền kinh tế hiện đang ở giai đoạn

cận cuối…

Bàn về cổ phiếu ngân hàng với mức định giá hiện tại Như chúng tôi đã từng cảnh báo ở ấn phẩm I cách đây tháng: cổ phiếu ngành tài chính ngân hàng nên dành cho những

nhà đầu tư năng động bỏ nhiều công sức, thời gian, trí tuệ và chúng đặc biệt không phù hợp với nhà đầu tư phòng thủ trong

giai đoạn hiện tại xét đến yêu cầu lợi tức ổn định (hiện chỉ có một

số ngân hàng trả cổ tức tiền mặt với lợi suất bé hơn tiền gửi rất

nhiều và cơ cấu tài chính ít rủi ro. Chúng tôi tin rằng một nhà đầu tư phòng thủ với khả năng chịu rủi ro thấp, kiến thức chuyên môn về ngân hàng không cao thì không nên đi xa khỏi vòng tròn hiểu biết (circle of

competence) của mình – bất chấp ngành này có tăng giá cao cách mấy đi chăng nữa. Ngược lại, đối với các nhà đầu tư năng động am hiểu các cổ

phiếu tài chính, chúng tôi đã lập ra một bảng so sánh 18 cổ

phiếu ngân hàng tiêu biểu nhất(*), bao gồm các chỉ tiêu tài chính nổi trội giữa các nhóm ngân hàng, nhằm có góc nhìn logic và tìm ra được các ngân hàng có độ rủi ro thấp.

Nhiều người sẽ hỏi chúng tôi rằng phân tích kiểu gì mà lại không dùng đến các chỉ số chuyên biệt như NIM, CAR, LDR, NPL.

Thứ nhất chúng tôi sử dụng hệ thống phân tích mental set như bài viết Các nhân tố đáng lưu ý khi phân tích ngân hàng ở trên vì sự gọn nhẹ, hữu hiệu của nó. Hơn nữa, bản chất của các chỉ số như NIM, CAR cốt để đánh giá suất sinh lời và độ rủi

ro vốn của ngân hàng – thứ đã được chúng tôi đánh giá đơn giản hơn qua các hệ số như ROE, tăng trưởng thu nhập lãi thuần và đòn bẩy số nhân vốn chủ sở hữu – Equity Multiplier…

Nhóm bốn ngân hàng thương mại gốc Nhà nước:

Nếu phải quyết định gửi tiền tiết kiệm vào một nơi an toàn, có lẽ đa số người dân và doanh nghiệp sẽ lựa chọn nhóm NHTMCP Nhà nước, bao gồm VCB, BID, CTG và Agribank. Điều này có thể được giải thích do tâm lý của người gửi. Nếu khủng

hoảng kinh tế xảy ra, họ sẽ an tâm hơn nếu có Chính phủ bảo

trợ, dù rằng Luật bảo hiểm tiền gửi chỉ bảo vệ tối đa triệu đồng cho mỗi người. Tâm lý này đã giúp ngân hàng Nhà nước chiếm đến 40%

thị phần huy động tiền gửi toàn hệ thống, đạt mức quy mô tài sản và tín dụng gấp 7-10 lần so với các ngân hàng tư nhân khác. Song, việc quá được tín nhiệm và buông lỏng quản lý do đã khiến một vài ngân hàng gốc Nhà nước này trở nên trì trệ, thậm chí lâm vào tình trạng tham nhũng tràn lan.

Với nguồn vốn huy động dồi dào, tỷ suất ROE vượt trội và danh mục trái phiếu Chính phủ chất lượng cao (do được ưu đãi đấu thầu mua trái phiếu , không khó hiểu khi 4 ngân hàng này luôn được định giá ở mức cao hơn so với ngân hàng khác.

Trong số này, Vietcombank HOSE: VCB được chúng tôi đánh giá cao nhất về mặt chất lượng quản trị rủi ro và an toàn về thanh

khoản. Tuy nhiên, với tốc độ tăng trưởng lãi thuần xấp xỉ 15% CAGR và ROE ~ %, định giá ngất ngưỡng . x P/B và . x P/E hoàn toàn không hề hợp lý so với mức trung bình của các cổ phiếu ngành tài chính. Cho dù một doanh nghiệp có tốt cách mấy, nếu biên an toàn của khoản đầu tư bằng 0, quyết định thông minh nhất là bỏ qua thay vì vấp phải sai lầm khi trả giá quá cao cho một thương vụ tốt. Ngược lại, NH Đầu tư và Phát triển VN (HOSE: BID) nhỉnh hơn VCB về hầu như mọi chỉ tiêu tài chính, song khoản mục đáng lo ngại nhất chính là bảng cân đối kế toán đầy rủi ro. Tổng nợ xấu

từ nhóm trở lên đạt nghìn tỷ đồng – chiếm đến 90% VCSH

của BID, ngoài ra BID có đòn bẩy rất cao, lên đến 25:1 vốn chủ sở

hữu. Một sai sót nhỏ về cho vay có thể quét sạch vốn chủ sở hữu

của BID bất cứ lúc nào. NHTMCP Công Thương Việt Nam – Vietinbank HOSE: CTG có định giá tương đối thấp trong nhóm Big , song hoạt động kinh

doanh lại trì trệ, tăng trưởng lãi thuần chỉ 8% CAGR. Đòn bẩy tài sản lên đến 17.4:1. CTG vẫn còn phải xử lý đại án Huyền Như và tái cơ cấu lại hệ thống quản trị rủi ro yếu kém.

Tiện ở đây chúng tôi muốn nói đến chỉ số đòn bẩy số nhân vốn

chủ sở hữu (equity multiplier) mà ngài Buffett ưa thích sử

dụng khi phân tích độ rủi ro của các ngân hàng. Thay vì dùng số

liệu thứ cấp và phức tạp CAR (capital adequacy ratio) theo

chuẩn Basel II mà giới phân tích thường sử dụng, equity

multiplier thể hiện mức độ đòn bẩy mà một ngân hàng đang gánh trên vai cao hay thấp.

Buffett từng nói rằng ông ưa thích các ngân hàng có tỷ lệ vốn chủ tương đối cao, tối thiểu % trên tổng tài sản tương ứng đòn bẩy . : . Nhìn lại, những cổ phiếu ngân hàng chiếm phần lớn danh

mục đầu tư của tập đoàn Berkshire Hathaway đều có tỷ lệ đòn bẩy khá thấp, chẳng hạn như: Wells Fargo (11:1), Bank of

America (11.5:1), US Bancorp (12.7:1), Goldman Sachs (11:1),..

Tại Việt Nam, do 90% nền kinh tế đang phụ thuộc ngân hàng trong khi thị trường vốn phát hành cổ phiếu/cổ phiếu ưu đãi chưa phát triển, hầu hết nền kinh tế vẫn còn thói quen gửi tiền ngân hàng. Tỷ lệ đòn bẩy trung bình của ngân hàng mà chúng tôi thống kê lên tới : , tương ứng với vốn chủ sở hữu trung bình chỉ đạt 5.9% (!) Như vậy, những cổ phiếu ngân hàng có tỷ lệ đòn bẩy thấp hơn . : , tương ứng vốn chủ sở hữu đạt trên % sẽ là các đối tượng ít rủi ro và hấp dẫn hơn để đầu tư. Dù vậy, nếu chỉ đánh giá thuần như thế thì bất kỳ nhà đầu tư năng động nào cũng đã có thể sinh

lợi dễ dàng từ cổ phiếu. Trên thực tế, việc phải đánh giá lại chất lượng của vốn chủ sở hữu – việc mà chúng tôi sẽ đề cập ở nhóm tiếp theo – là một bước vô cùng quan trọng.

Nhóm NH bán lẻ và cho vay tiêu dùng:

Nếu xét đến dư địa tăng trưởng, tỷ suất sinh lợi ROE và định giá P/B, có thể nói nhóm ngân hàng bán lẻ/cho vay tiêu dùng là nhóm đáng để để đầu tư nhất trong ba nhóm ngân hàng như chúng tôi phân loại. Song khi đầu tư vào nhóm ngân hàng này, nhà đầu tư năng động cần lưu ý rủi ro tiềm ẩn rất lớn ở 2 thứ:

- Một, chính sách quản trị rủi ro chưa được chứng minh qua

nhiều chu kỳ kinh tế.



3. Lịch sử, nhân vật và những câu chuyện

A. Bill Ackman: thiên tài bán khống vụt tăt sau sai lầm ở Valeant Trích dẫn, dịch và tóm tắt từ nhiều bài báo, bài phỏng vấn William

Albert Ackman tại Bloomberg, Reuters, Business Insider và Charlie Rose Đó là một buổi chiều mưa vào tháng / , ở ngoài hiên tòa nhà văn phòng của Pershing Square Capital, William

Holmes – sinh viên vừa tốt nghiệp chuyên khoa kinh tế đang cầm một cuốn sổ nhỏ. Xin lỗi, thưa ngài Ackman? Ngài có thể cho tôi xin chữ ký được không? , cậu ta hổn hển. Tôi đã nghiên cứu tất cả

mọi thứ về ngài. Ngài quả xứng là Socrates của thời đại này vậy. Và người đàn ông tóc bạc trắng, diện bộ vest bảnh bao,

quản lý quỹ đầu tư rủi ro (hedge fund) trị giá tỷ USD ấy,

cầm bút và viết cho cậu sinh viên một câu ngắn: Tôi nói với

cậu này, tôi có một lượng fan đông đảo lắm đấy. Như vậy, Bill Ackman rảo bước trở về công việc như thường lệ, tiếp tục với các khoản đầu tư đã khiến ông trở thành top nhà quản lý quỹ sinh lợi nhất mọi thời đại như Burger King, Canadian Pacific Railways, và cả những vụ bán khống lùm xùm khiến báo chí và cả Carl Icahn gọi ông là gã đầu tư chủ động (activist investor) trịch thượng của phố Wall…

I. Bill Ackman là ai? Sinh trưởng ngày / / tại quận Chappaqua, New

York, trong một gia đình Do Thái giàu có, William Albert Bill Ackman có vô cùng nhiều lợi thế khi vào đời. Ông đã đón nhận cơ hội đó một cách tích cực, ông học chăm, đọc nhiều, sớm

trở thành kẻ mà bạn bè ông thường châm chọc là gã nghĩ rằng hắn biết

hết tất cả mọi thứ . Ackman tốt nghiệm

cử nhân loại ưu (magna cum laude vào năm 1988 tại Đại học

Harvard với chuyên ngành lịch sử. Bốn năm sau, ông tiếp tục

nhận bằng Thạc sĩ kinh doanh – MBA – tại trường kinh doanh

Harvard Business School. Vừa ra trường, ông làm việc với cương vị Chủ tịch HĐQT cho bố ông trong hãng môi giới bất động sản Ackman Brothers & Singer Inc nổi tiếng thời ấy.

Tấm hành trang ông mang vào đời thật đáng mơ ước! Ấy vậy mà ông lại không thỏa mãn, định hướng nghề

nghiệp của ông luôn luôn nằm ở lĩnh vực đầu tư. Ông kể lại

rằng: Lúc đấy, mọi người đều bảo tôi rằng ý tưởng vừa ra trường mà lại đi lập quỹ đầu tư của riêng mình thì thật là ngu xuẩn. Nghe vậy, tôi biết rằng ý tưởng này thật tuyệt vời. Năm , lúc mới 26 tuổi, ông và bạn cùng phòng David Berkowitz thành lập quỹ Gotham Partners L.P, khởi đầu cho

sự nghiệp trở thành vị tỷ phú quản lý quỹ (billionaire hedge

fund manager) nổi tiếng toàn phố Wall.

II. Sai lầm đầu tiên

Sau chuyện lập quỹ năm ấy, người ta mới bắt đầu thấy

rằng tánh ông này có phần hơi khác người. Ông thích đi ngược với đám đông, mà không phải dạng lặng lẽ, ông lại còn thích sự ồn ào và chú ý từ người khác.

Cũng giống như những scandal phát biểu với báo chí đến tận bây giờ, Gotham Partners ngày ấy cũng được báo giới và các nhà đầu tư theo dõi nhiệt thành. Đầu tiên là vụ ông kết hợp với hãng Leucadia National – một hãng đầu tư bất động sản khổng lồ - vào năm , muốn mua lại tòa nhà The Rockefeller Centre nhưng không thành. Nhờ vậy mà nhiều nhà đầu tư chú ý đến Gotham Partners LP của hai gã trẻ

tuổi để rót vốn. Sung sướng quá, Ackman và Berkowitz mới đưa luôn cả slide huy động vốn và ý tưởng đầu tư lên website, thu hút khá nhiều báo giới, trong đó có cả chánh công tố viên của New York. Song chính trong quá trình phát triển tư duy đầu tư của mình, Bill Ackman đã gặp không ít, nếu không muốn nói là vô số các sai lầm

khiến nhiều lúc phải tán gia bại sản.

Tờ New York Times viết năm : Việc xem xét danh mục

đầu tư của Gotham L.P trong những năm gần đây cho thấy rằng

quỹ này đã lập nên một chuỗi các quyết định đầu tư tệ hại, cực kỳ

thiếu sự đa dạng hóa, tập trung vào những cổ phiếu thiếu

thanh khoản đến mức không thể bán được nếu nhà đầu tư cần

tiền của họ.

Trong số đó có một công ty mà Bill Ackman bị ám ảnh. Nó có tên gọi là Gotham Golf, và nó đã nuốt chửng toàn bộ tài sản của các nhà đầu tư vào Gotham Partners. Từ 1997, Ackman bắt đầu mua vào Gotham Golf, một công ty điều hành sân golf tại New

York. Thời gian trôi qua, giá trị tài sản của công ty giảm dần, song công ty này vẫn tiếp tục mua thêm nhiều sân golf nữa – với nợ

nần ngày càng chồng chất. Túng quẫn quá, Bill Ackman định bán Gotham Golf cho First Union Real Estate Equity & Mortgage, nhưng các cổ đông công ty này không đời nào đồng ý. Không còn thời gian nữa, Gotham Golf phá sản, trong khi mấy khoản đầu tư khác thì không có thanh khoản, Bill Ackman đóng cửa quỹ đầu tư của mình vào năm dưới sự kiện tụng của nhiều nhà đầu tư – ông thất bại ê chề.

III. Đỉnh cao nghề nghiệp

Vậy mà ông không hề từ bỏ. đến năm , ông lại lập một

quỹ đầu tư hedge fund của riêng ông với tên gọi là Pershing Square Capital Management Ltd., với 54 triệu USD vốn gốc từ ba nhà đầu tư ẩn danh.

Trả lời phỏng vấn Reuters sau này, Bill Ackman nói rằng chiến lược đầu tư của ông rất đơn giản: một, tập trung vào chất lượng

của doanh nghiệp – đòi hỏi sự phân tích kĩ lưỡng về mô hình kinh doanh; hai, định giá doanh nghiệp phải ở mức đủ hấp dẫn để ông quan tâm. Song thay vì phó thác hoạt động kinh doanh cho ban lãnh đạo, Bill Ackman thích được nhúng tay vào hoạt động kinh doanh. Ông tự cho mình là nhà đầu tư chủ động activist investor và là nhà bán khống short seller tích cực giúp thị trường tài chính Mỹ minh bạch hơn, trở về đúng giá trị thực của nó. Trước khi lập quỹ Pershing Square Capital, vào năm , Ackman đã nghiên cứu về MBIA – công ty bảo hiểm cho các khoản vay thế chấp nhà rủi ro với bảng cân đối tài chính kém song lại được xếp hạng AAA. Ông nhanh chóng mua CDS và bán khống công ty này một cách quyết liệt – hành động chẳng mấy người nghĩ đến. Đến , ông đã kiếm hằng trăm triệu USD nhờ bán hợp đồng swaps này.



B. Chuyện ngắn: Vòng tròn hiểu biết, IQ 130, IQ

và kẻ sẽ giết bạn Trích dẫn và dịch thuật từ buổi nói chuyện của ngài Charlie Munger tại

The California Institute of Technology, 2008, lớp học của Lee A. Dubridge

Thưa ngài Munger, Walt Disney từng có câu châm ngôn nổi tiếng: Sự khiêm tốn chính là nguồn gốc của sự sống. Vậy làm cách nào mà hai con người – Charlie & Warren - có quyền được

gọi là chưa bao giờ sai lầm (infallible), vượt qua điều này? Charlie Munger: Khi người ta truyền lại cho nhau bài học

về sự khiêm tốn, có lẽ như tôi chưa nhận được đầy đủ phần của mình. Khiêm tốn luôn là một vấn đề nghiêm trọng đối với tôi khi tôi còn trẻ tuổi, Và tôi chỉ có thể chữa nó được phần nào sau khi tôi trở nên giàu có và hào phóng qua thời gian. Cách đây nhiều năm trong Đại hội cổ đông thường niên của Berkshire Hathaway, có một phóng viên từ tờ ấn phẩm tạp chí nước ngoài nào đó xuất hiện. Y đã đặt câu hỏi cho chúng tôi rằng: Tại sao hai gã đàn ông ở cái xứ hẻo lánh Omaha lại có thể

đứng ở đỉnh cao của giới đầu tư, gồm toàn những kẻ thông minh và những tổ chức lớn như vậy? Tôi đã trả lời rằng có lẽ lý do chính yếu đó là Warren và tôi hiểu rõ giới hạn của vòng tròn hiểu biết (circle of competence)

của mình hơn bất kỳ ai khác.

Chúng tôi rất giỏi ở chuyện này, vì chúng tôi biết rằng không thể trở nên kiêu ngạo để đi ra ngoài khỏi giới hạn của mỗi người. Đó là sự khiêm tốn, và là một tư duy vô cùng quan trọng mà bất

cứ nhà đầu tư nào cũng phải có. Tôi đã nói đi nói lại rất nhiều lần rằng bạn sẽ không thể nào có được lợi thế cạnh

tranh nếu bạn không biết

giới hạn của bản thân. Đúng vậy, bạn sẽ trở thành một thảm họa nếu

bạn không nhận thức được vòng tròn hiểu biết

của bạn nằm ở đâu. Warren thường hay nói rằng: Tôi thích làm việc với một gã có IQ- nghĩ rằng mình chỉ đạt IQ- 5, thay vì một gã có IQ-180, song lại nghĩ rằng hắn có IQ tận 200. Gã thứ hai sẽ giết bạn! Do đó, điều quan trọng nhất để đầu tư thành công, chính là bạn cần phải hiểu rõ vòng tròn hiểu biết của mình. Như ngài Benjamin Franklin đã từng căn dặn về lòng tự hào ngu ngốc của loài người, bất cứ khi nhà đầu tư chúng ta tự nghĩ rằng mình biết hết tất cả - thì hãy nên nhớ rằng IQ của chúng ta luôn thấp hơn chúng ta nghĩ đấy (!)

Angelos

4. Bài học cuộc sống: Cách rèn nghị lực để lập thân – Nguyễn Hiến Lê (kỳ 1)

Xét đời các vĩ nhân, ta thấy các vị ấy tuy chí khí, tài đức hơn ta, nhưng sinh ra cũng có những tật xấu như ta, không những cũng nhu nhược như ta mà trong đời còn gặp những hoàn cảnh khó khăn gấp trăm ta. Tất thảy bậc ấy chỉ nhờ nghị lực, đã thắng được mọi trở ngại, thành danh anh hùng, ân nhân của loài người. Bài học đó kích thích ta biết bao …

I. Thành công phải chăng do may rủi?

... Sinh ra trong một gia đình phú quý, được du học bên Tây, bên Mỹ, đậu bằng cấp kỹ sư, bác sĩ, về nước cưới được vợ giàu, mở xưởng máy hoặc phòng khám bệnh rồi mỗi ngày một giàu thêm, như vậy có vẻ vang gì đâu? Ai ở trong địa vị đó mà chẳng thành công được như vậy? Phải thắng được nghịch cảnh, dựng nên sự nghiệp mới đáng khen chứ? Mà tâm hồn ta mới cao thượng lên, tài đức ta mới tiến lên chứ.

Muốn thành công nhất thiết ta không thể trông đợi ở sự may rủi được. Trước hết ta nên có một khái niệm xác đáng về sự may rủi vì chín phần mười những người thất bại đều có quan niệm sai lầm về nó. Họ tin rằng muôn sự tại trời rằng vạn sự bất do nhân tố chủ nên đã cho hoàn cảnh đưa đẩy như chiếc lá dưới gió. Nhà tâm lý học Freud đã giảng thuyết may rủi một cách mới mẻ và sâu sắc vô cùng. Ông nhận thấy có những người cơ hồ như suốt đời gặp toàn những điều rủi; tốt với bạn thì bị bạn phản, làm ơn thì bị trả oán; hoặc mưu tính việc gì cũng gặp cản trở dẫn đến thất bại. Ông nghiên cứu, suy nghĩ và cho

rằng những cái rủi ấy do tính tình những người mà đời gọi là xấu số đó, chứ không do hoàn cảnh bên ngoài. Tính tình khó ưa, nét mặt sầu khổ, hay suy nghĩ tiêu cực là những nguyên nhân sâu xa gây ra cho ta những xui xẻo. Nguyễn Du

mặc dù có thương Thúy Kiều cách mấy, cũng phải buông ra vài dòng thơ: Sư rằng: Phúc họa đạo trời;

Cỗi nguồn cũng ở lòng người mà ra.



Một người có nghị lực có thể đổi rủi thành may, chuyển họa thành phúc. Tôi không bàn đến những thất bại nho nhỏ của đời người. Ở đây tôi chỉ xin tiếp tục xét đến sự rủi ro lớn mà lâu ta gọi là nghịch cảnh; mà nghịch cảnh thường giữ một

chức vụ quan trọng trong sự thành công. Nếu Voitaire không đau vặt, về già nằm giường quanh năm thì chắc gì ông đã sáng tác được nhiều như vậy? Charles

Darwin nhờ tàn tật mà lập nên sự nghiệp. Bà Hellen Keller hồi 2 tuổi, bệnh nặng, hóa đui, điếc và câm, lớn lại nghèo tới

nỗi phải ngủ nhờ ở nhà xác. Vậy mà bà thắng được nghịch cảnh, học rộng, viết 7 cuốn, sau này đi diễn thuyết khắp Châu Âu và Châu Mỹ. J.J.Rousseau trên tuổi đã phải đi lang thang khắp nơi, làm đủ các nghề để kiếm ăn, nhờ có chí, biết tự

học mà trở thành một triết gia nổi tiếng thế giới. Một người hỏi ông: Ông học tại những trường nào mà giỏi như vậy? Ông đáp: Học trong trường nghịch cảnh.

Cổ nhân đã nhận xét đúng: Không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời. , vì hễ nghèo là bị tủi nhục, bị hiếp đáp nên người

ta quyết tâm thắng nó, tận lực cải thiện đời sống, đem cả tâm trí ra phấn đấu đến cùng, và sớm muộn gì người ta cũng thắng, cũng hóa giàu sang.

II. Tư cách cao là một quyền lực mạnh Giáo dục ảnh hưởng lớn nhất đến tư cách của con người, mà tiếc thay, giáo dục thời nay lại không chú trọng đến đức

dục. Ở nhà, trẻ muốn gì được nấy, thành những bạo chúa tí hon trong nhà. Ở trường, người ta chỉ chú trọng đến trí dục,

cốt dạy thanh niên biết nhiều khoa học hơn Luân lý. Sự lựa chọn giáo sư chỉ theo bằng cấp chứ không cần đức hạnh nên nhiều ông tư cách rất kém, như vậy làm sao học sinh có gương tốt mà theo?

Vậy nhà và trường đều không đào luyện tư cách thanh niên, nên phần đông các nhà trí thức bây giờ xét về nhân phẩm, khác xa các nhà nho. Họ họp lại thành một bọn trưởng giả hãnh tiến, không phải hạng thượng lưu được người dân trọng

vọng như các cụ Cử cụ Nghè thời trước. Ai cũng nhận thấy nhiều ông tiến sĩ, bác sĩ, kỹ sư tư cách không bằng một chú thợ, anh bếp.

Nếu có tư cách thì ai mà không trọng, ở trong nghịch cảnh nào mà không có người quý? Không có vốn thì sẽ có người bỏ

vốn cho làm ăn, không biết việc thì sẽ có người chỉ bảo cho học tập; và lo gì không thành công, không có của cải và danh vọng? Xã hội thời nào cũng tìm kiếm những người chính trực, trong sạch, không đem đấu giá lương tâm của mình, những người

biết trọng sự thực và danh dự, đáng được tin cậy, không ngại khó nhọc mà chịu kiên nhẫn, không trông ở sự may mà biết tự tạo lấy sự may. Muốn có một tư cách như vậy, phải có nghị lực, nên việc đầu tiên trong sự tu thân là rèn nghị lực.

III. Nghị lực là gì?

Khi ai bảo ông X có nghị lực, ta hiểu ngay là ông ấy có một chí hướng và đủ năng lực để thắng mọi trở ngại để đạt chí hướng ấy. Nhưng ta thường nghĩ lầm rằng nghị lực là một năng lực tinh thần, sự thực nó gồm ba năng lực đều quan

trọng hơn cả: Suy nghĩ Quyết định (3) Thực hành. Từ đó, người nghị lực có đủ ba đức tính: có sáng kiến, biết

quyết định và hành động đắc lực.

Có sáng kiến là biết tự vạch con đường để đi, không theo ý chí của ai. Óc sáng kiến đó không cần phải nẩy nở lắm như óc các nhà bác học; miễn ta biết tự kiếm lấy giải pháp cho những công việc thường ngày là được. Như vậy, hạng người trung bình nào cũng có đủ sáng kiến để có nghị lực; nhưng thiếu sáng kiến thì quyết nhiên không được, ta sẽ chỉ như người bù nhìn để người khác giật dây, nếu vậy thì cần nghị lực chi nữa?

Quyết định phải nhanh để hoạt động cho kịp thời, không do dự mà bỏ lỡ cơ hội; và phải sáng suốt để sau khỏi thường thay đổi ý kiến. Đức quyết đoán quan trọng lắm, nên người ta hay dùng nó để xét một người có nghị lực hay không. Song giai đoạn quan trọng nhất vẫn là giai đoạn thực hành mà muốn thực hành phải bền chí hoạt động, gặp trở ngại gì cũng san cho được. Phải tự chủ được mình, thắng các cám dỗ ở ngoài và bản tính thích an nhàn, dật lạc cho loài người. Tuy nhiên ba đức ấy nên vừa phải, nếu quá mức thì lại có hại cho nghị lực. Óc sáng kiến mà mạnh quá, thì dễ hóa gàn dở, mơ mộng, ngược đời. Quyết đoán quá mà thiếu quân bình thì nông nổi, còn không quyết đoán thì lại nhẹ dạ, nhút nhát. Bền gan, tự chủ quá thì nhiều lúc thành bướng bỉnh, xuẩn động, lâu ngày trở nên thiếu tình cảm, lãnh đạm... còn tiếp kỳ 2)

Trích dẫn và tóm tắt từ tác phẩm Rèn nghị lực để lập thân , , ký giả huyền thoại Nguyễn Hiến Lê

the golden newsletter vietnamnewslettervietnam.com/wp-content/uploads/2018/03/excerpt-Ấn-ph... ·...

Documents