TERMOCENTRALI “KOSOVA  E RE” 

 

 

RAPORT 

I  VLERËSIMIT TË NDIKIMIT NË MJEDIS PËR 

TERMOCENTRALIN “KOSOVA  E RE” ME KAPACITET 

1 x  450 MW (+/‐ 20 MW) (neto)  NË PAJTIM ME TEKNIKAT MË TË 

MIRA TË MUNDSHME (BAT)  

 

 

                         Shtator  2018 

 

 

 

TERMOCENTRALI “KOSOVA  E RE”  

OBILIQ 

 

 

RAPORT 

I  VLERËSIMIT TË NDIKIMIT NË MJEDIS PËR 

TERMOCENTRALIN “KOSOVA  E RE” ME KAPACITET 

1 x  450 MW (+/‐ 20 MW) (neto)  MW NË PAJTIM ME TEKNIKAT MË 

TË MIRA TË MUNDSHME (BAT)  

 

 

 

       Investitori                                                            Hartuesi i raportit  

 ContourGlobal Kosovo L.L.C.                                  Kompania  ECO ILIRIA Sh.P.K 

                                                            1.Tush Markaj  

                                                                           2. Pëllumb Gjinolli  

                                                                           3. Aida Dobruna  

4. Violeta Hoxha  

PERMBAJTJA  1.HYRJE....................................................................................................................................4 2.BAZA LIGJORE PËR HARTIMIN E RAPORTIT...........................................................................5  3.PËRSHKRIMI I LOKACIONIT DHE MJEDISIT............................................................................9   4.PËRSHKRIMI I PROCESIT TEKNOLOGJIK I TCKR  ME INFRASTRUKTURË PËRCJELLËSE........ .43 5.VLERËSIMI  I  NDIKIMIT  NË  MJEDIS....................................................................................72 6.MASAT PËR MBROJTJEN E MJEDISIT.................................................................................104 7. PLANI I MENAXHIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL..................................................................121 8. PROGRAMI I MONITORIMIT..............................................................................................147 9.RAPORTIMI.........................................................................................................................158 10.MARRJA E MASAVE REHABILITUESE PAS PËRFUNDIMIT TË AKTIVITETIT PRODHUES......159  11.KONKLUDIM.....................................................................................................................161 12.PËRFUNDIMI.....................................................................................................................161                                              

1.  HYRJE 

Raporti për vlerësimin e ndikimit në mjedis (VNM) për Termocentralin “Kosova   Re’’  ,  i cili 

përbëhet  nga  një  bllok  i  vetëm me  linjit  në  lokacionin  ekzistues  pranë  TC  Kosova  B me 

infrastrukturën përcjellëse, tani e tutje  (TCKR)  impiant për prodhimin e energjisë elektrike, 

në komunën e Obiliqit bëhet me qëllim që të  identifikojë rreziqet mjedisore, ndikimet dhe 

mundësitë që ndërlidhen me ndërtimin dhe operimin e TCKR me kapacitet prej   450 MW 

(+/‐ 20 MW) (neto), dhe të rekomandojë masa të duhura lehtësuese për të parashikuar dhe 

shmangur,  apo  aty  ku  s’ka mundësi  të  shmangen,  të minimizojë,  si  dhe  aty  ku mbesin 

ndikimet, të kompensojë apo të ofrojë baraspeshën për ato ndikime.  

Kapacitetet  e  reja  të  gjenerimit  të  energjisë  elektrike  nga  termocentralet,  janë  paraparë 

poashtu  edhe  me  Strategjinë  e  Energjisë  të  Kosovës  (2017‐2026).  Pra  ndërtimi  i  një 

Termocentrali të tillë është në harmoni të plotë edhe me strategjinë. Po ashtu në strategji 

përmendet skenari  i ndërtimit të TCKR‐së, dekomisionimit të TC Kosova A dhe remontit të 

TC Kosova B, ku parashihet të ketë përmirësime të konsiderueshme në lidhje me emisionet 

në ajër, ujërat sipërfaqësorë dhe nëntokësorë në rrethinë. Pasi që TCKR‐ja do të ndërtohet 

në përputhje me TMD dhe TC Kosova B do të remontohet me masat përkatëse që të jetë në 

harmoni me TMD, kontaminimi i ujërave sipërfaqësorë dhe nëntokësorë do të jetë minimal, 

ndërsa ndikimi negativ  i  tyre në ujë do  të zvogëlohet në masë  të madhe në krahasim me 

gjendjen aktuale. 

Projekti  i  TCKR  ka  një  historik  të  gjatë,  ku  edhe  ka  pësuar  ndryshime  të  ndryshme  si  në 

kapacitet ashtu edhe në përfshirje të komponentave shtesë  (siç është miniera) në pako të 

tenderimit paraprak deri sa ka ardhur tek gjendja aktuale. Projekti i TCKR ka ardhur në këtë 

situatë ku është aktualisht, duke u bazuar në shum studime, analiza të alternativave më të 

mira për situatën në të cilën ndodhet Kosova si shtet. Kur flitet për alternativa, të gjitha të 

dhënat dhe studimet bazohen në ofrimin e energjisë elektrike si produkt final me një çmim 

më të lirë për konsumatorin si dhe për çështjen e sigurisë së furnizimit me energji elektrike, 

gjë që nuk ka rezultuar me burime  tjera energjisë së ripërtërishme, duke qenë se energjia 

nga  thëngjilli  ka  rezultuar  si  ekonomikisht  dhe  teknikisht  më  e  qëndrueshmja.  Një  nga 

studimet  e  njohura  dhe  e  përgatitur  nga  ekspert  të  pavarur  të  angazhuar  nga  Banka 

Botërore,  ka bërë  analizën  e  opsioneve  të mundshme që  Kosova  i  ka, për  furnizimin me 

energji. Në  studimin  e  publikuar  gjatë Dhjetorit  2011 me  titull  “Zhvillimi  dhe  Vlerësimi  i 

Fuqisë‐ Opsionet  e  Furnizimit  për  Kosovën”  trajtohen  të  gjitha  opsionet  e mundshme  të 

furnizimit me energji duke përfshirë gjithashtu edhe eksternalitetet mjedisore, ku si opsion 

më i lirë dhe më i favorshëm del të jetë opsioni i një Termocentrali të ri të bazuar në djegje 

të linjitit.  

Zhvillimi i këtij termocentrali gjithashtu është paraqitur si skenari më i mirë i mundshëm në 

dy dokumentet e strategjisë së energjisë; Strategjia e Energjisë së Kosovës 2009‐2018 edhe 

në  Strategjinë  e  Energjisë  së  Kosovës  2017‐2026,  duke mos  anashkaluar  burimet  tjera  të 

energjisë alternative. 

Sa  i përket përzgjedhjes  së  lokacionit,  lokacioni  i  cili është aktualisht  i propozuar, pas një 

analize të tre opsioneve për lokacion në kuadër të Vlerësimit Strategjik Mjedisor dhe Social 

për TC Kosova C, botuar në vitin 2010: lokacioni ekzistues te TC A, lokacioni ekzistues te TC B 

dhe  lokacioni në  fshatin Bivolak  (lokacioni  i pa‐zhvilluar  industrialisht), pas analizës SWOT, 

lokacioni më i përshtatshëm ka rezultuar të jetë lokacioni pranë TC Kosova A dhe ai pranë TC 

Kosova B  . Duke qenë se projekti  i TC Kosova C siç  ishte fillimisht u reduktuar në kapacitet 

dhe në hapësirë, athere qeveria e Kosovës mori vendim që  lokacioni për zhvillimin e këtij 

aktiviteti të jetë pranë TC Kosova B i cili gjithashtu u mbështet edhe në mënyrë teknike dhe 

profesionale dhe me dokumenta mbështetës siç është Plani Hapësinor “Fusha e Mihjes së 

Re” e hartuar nga Instituti për Planifikim Hapësinor i Kosovës. 

Në   hartimin e  raportit  te VNM‐së, është marrë në konsiderim gjendja  fizike në  terren,  të 

gjitha studimet mjedisore (përfshirë VNMS‐të) të cilat  janë hartuar nga viti 2016 e deri më 

sot, dokumentacionin  tekniko‐investiv  i  cili na është ofruar nga ana e  investitorit,  korniza 

legjislative në fuqi në Republikën e Kosovës si dhe direktivat e BE. 

Gjatë  hartimit  të  raportit  të  VNM‐së  është  marrë  në  konsiderim  një  spektër  i  gjerë  i 

ndikimeve në mjedis që mund të vijnë gjatë  procesit të punës së këtij impianti. 

Hartimi  i  raportit për vlerësimin e ndikimit në mjedis është bërë me qëllim që në mënyrë 

transparente  të paraqitet ndikimi në mjedis nga ndërtimi  i TCKR,  impiant për prodhimin e 

energjisë elektrike, ku do  të kryhen  të gjitha veprimtaritë dhe aktivitetet në mënyrë që të 

mundësohet ruajtja e mjedisit. 

Ky  vlerësim  i  ndikimit  në mjedis  për  TCKR, me  infrastrukturë  përcjellëse  në  komunën  e 

Obiliqit, është punuar duke u bazuar në projektin ideor, karakteristikat e lokacionit, gjendjen 

ekzistuese të mjedisit rreth lokacionit të TCKR. 

Detyra e përgatitjes së këtij  raporti për ndërtimin e  termocentralit kryesisht ka për qëllim 

identifikimin  e  burimeve  të  ndotjes,  vlerësimin  e  ndikimit  të  tyre  në  mjedis  si  dhe 

propozimin e veprimeve për parandalimin apo së paku  zvogëlimin e vlerave të ndotjes gjerë 

në kufijtë e lejuar gjatë: 

- Fazës se ndërtimit te termocentralit, 

- Fazës së aktiviteteve punuese, 

- Fazës së përfundimit të aktiviteteve punuese/dekomisionimi. 

Të gjitha konstatimet dhe rekomandimet   për mbrojtjen e mjedisit që dalin nga ky raport, 

duhet të respektohen gjatë fazave të lartcekura.  

 

2. BAZA LIGJORE PËR HARTIMIN E RAPORTIT  

Me  rastin  e  hartimit  të  Raportit  të  VNM‐s  për  termocentralin  “Kosova    Re“  (TCKR) me 

infrastrukturë përcjellëse  janë marrë për bazë ndikimet në mjedis dhe aplikimin e masave 

për  zvogëlimin e ndikimeve, gjatë  fazës së ndërtimit, veprimtarisë dhe pas përfundimit  të 

aktivitetit  së veprimtarisë të termocentralit.  

Analiza përfshinë propozimin e masave mbrojtëse për mjedisin me rastin e  ndonjë aksidenti 

mjedisor gjatë fazave të lartëcekura. 

    2.1.  Rregullativa ligjore 

Ligji  i  parë  për mbrojtjen  e mjedisit  ne  Kosovë  daton  në  vitin  2003  ndër  të  tjera  është 

theksuar  se  të  gjitha  veprimtaritë  e  personave  fizik  dhe  ligjor,  vendas  apo  të  huaj,  që 

ushtrojnë veprimtari të reja dhe kanë ndikime të theksuara negative në mjedis, janë temë e 

vlerësimit të ndikimit ne mjedis.   

Ligji  për  Vlerësimin  e  Ndikimit  në  Mjedis  Nr.03/L  ‐  214  ka  për  qëllim  që  të  siguroj 

mundësimin  e  një  vlerësimi  të  përgjithshëm  me  ndërthurje  të  ndikimeve  mjedisore  të 

projekteve  apo  veprimtarive  që  do  të  realizohen me  qëllim  që  të  parandalojnë  dhe  të 

zvogëlojnë apo mënjanojnë efektet negative në mjedis në kohën e duhur.  

Si bazë themelore për punimin e Raportit të Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis për TCKR me 

infrastrukturë përcjellëse janë shfrytëzuar: 

a) Dokumentacioni normativ 

1. Ligji i mbrojtjes se mjedisit  Nr. 03/L‐025 

2.  Ligji i VNM  Nr. 03/L‐214 

3. Ligji për mbeturina Nr. 04/L‐060 

4. Ligji për planifikim hapësinor  Nr. 04/L‐174 

5. Ligji për ndërtim Nr. 04/L‐110 

6. Ligji për token bujqësore Nr. 02/L‐26 

7. Ligji për mbrojtjen e natyrës Nr. 03/L‐233 

8. Ligji i ujërave Nr. 04/L‐147 

9. Ligji për kimikate Nr. 04/L‐197 

10. Ligji për mbrojtjen  e ajrit Nr. 03/L‐160 

11. Ligji për mbrojtjen nga zhurma Nr. 02/L‐102 

12. Ligji për mbrojtjen nga zjarri Nr. 02/L‐041 

13. Ligji “Për Sigurinë dhe Shëndetin në Vend të Punës” nr. 04/L‐161, 

14. Ligji, “Për Kadastrin” nr. 04/‐L‐013 

15.  Ligji “Për Rregullimin e Shërbimeve Ujore” nr. 05/L‐042, 

16. Ligji, “Për Miniera dhe Minerale” nr. 03/L‐163 

17. Ligji, “Për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit Për Miniera dhe Minerale 04/L‐158 

18. Ligji, “Për Rregullimin e Tokës” nr. 04/L‐040 

19. Ligji, “Për Inspektoratin Shëndetësor” nr. 02/L‐38 

20. Ligji për parandalimin dhe kontrollin e integruar të ndotjes nr. 03/L‐043 

21. Ligji “për shpronësimin e pronës së paluajtshme” nr. 03/L‐139 

22. Ligji për Dhënien në shfrytëzim dhe këmbimin e pronës së paluajtshme të komunave 

nr. 04/L‐144 

23. U.A Nr. 30/2014 për kushtet, mënyrat, parametrat dhe vlerat kufizuese te shkarkimit 

te ujerave te ndotura ne rrjetin e kanalizimit publik dhe ne trupin ujor 

b) dokumentacioni teknik   

Projekti ideor i ndërtimit  

Kopja e planit të parcelës 

Certifikata mbi të drejtat e pronës  

Krahas parashikimeve  themelore nga  regullativat  ligjore  të  cekura më  lartë për nevoja  të 

hartimit  të  raportit për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis  janë  shfrytëzuar edhe  regullativa 

tjera  ligjore, duke përfshirë  ligjet aplikative të cilat tani  janë në fuqi. Duke u nisur nga fakti 

se një pjesë e madhe e mardhënjeve specifike nga  lëmia e mjedisit nuk është përfshirë në 

rregullativat e tanishme, prandaj për nevoja të këtij raporti është shfrytëzuar  përvoja e mirë 

dhe rregullat relevante ndërkombëtare siç është BREF, si dhe direktivat përkatëse.  

Raporti i VNM‐s përfshin përshkrimin e masave mbrojtëse për mjedisin me rastin e  ndonjë 

aksidenti mjedisor gjatë  funksionimit kontinuel të TCKR me  infrastrukturë përcjellëse edhe 

atë : 

- Identifikimin e burimit  që rrezikon mjedisin  

- vlerësimin e ndikimit në mjedis  

- propozimin  e  masave  themelore  për  minimizimin  apo  zvogëlimin  e  ndikimeve  

negative gjerë në vlerat kufizuese të lejuara .   

c) Rregulloret e Bashkimit Evropian 

Duhet theksuar që Kosova nuk ka për obligim të zbatojë të gjitha Direktivat e Rregulloret e 

Bashkimit Evropian të përmendura në këtë kapitull, pasi që nuk është anëtare e Bashkimit 

Evropian (ende). Mungesa e obligimit të zbatimit nuk do të thotë që rekomandohet të mos 

merret parasysh Acquis Communitaire në hartim dhe formim të legjislacionit të ri, që është 

arsyeja  se pse përshkruhet  legjislacioni evropian në  fuqi. Obligimet e vetme në  lidhje me 

implementimin  e  Acquis  të  BE‐së  rrjedhin  nga  statusi  i  Kosovës  si  palë  kontraktuese  në 

Komunitetin e Energjisë.  

 

      2.2.  Metodologjia e punës 

Metodologjia  e  punës me  të  cilat  bëhet  vlerësimi  i  ndikimit  në  mjedis  gjatë  ndërtimit, 

funksionimit kontinuel të  TCKR  me infrastrukturë përcjellëse është kryer në disa faza: 

a) Informatat themelore që nënkupton identifikimet siç janë : 

burimet themelore të ndikimeve në mjedis 

popullata ekzistuese me karakteristikat demografike. 

karakteristikat  e  dheut,  topografia  dhe  peizazhi  në  lokacionin  e  planifikuar  gjatë 

funksionimit te termocentralit me infrastrukturë përcjellëse  

klima e lokacionit me të dhënat meteorologjike, 

kualiteti i ajrit dhe ujit në lokacionin më të gjerë, 

bota bimore dhe shtazore në terrenin e analizuar 

b) Vlerësimi i ndikimeve sipas këtyre kualifikimeve: 

madhësia dhe lloji i ndotjes 

karakteristikat dhe dominimi i materialit ndotës 

gjendja e mjedisit në terrenin e analizuar 

vlerësimi i shpërndarjes në hapësirë i materies ndotëse 

c) Përcaktimi  i masave mbrojtëse sipas rezultateve të arritura mbi vlerësimin e ndikimit në 

mjedis  në  lokacionin  e  planifikuar  gjatë  funksionimit  kontinuel  të    termocentralit  me 

infrastrukturë përcjellëse . 

Pjesa më e rëndësishme e analizës së këtij raporti i kushtohet  kvantifikimit dhe vlerësimit të 

gjendjes ekzistuese. 

3. PËRSHKRIMI I LOKACIONIT DHE MJEDISIT      

Karakteristikat    themelore  të  gjendjes  ekzistuese  të  lokacionit  janë  bazë  themelore    për 

hartimin e Raportit të VNM‐s. Hulumtimi dhe vlerësimi i gjendjes ekzistuese është bërë duke 

i  shfrytëzuar  hulumtimet  studimore  të  bëra  në  këtë  teren.  Për  të  u  definuar  gjendja 

ekzistuese në mënyrë  të  kënaqshme dhe për  të u krijuar një bazë  reale për hulumtim  të 

ndikimeve të mundshme, në kuadër të gjendjes ekzistuese janë prezantuar edhe të dhënat 

relevante që kanë të bëjnë me të dhënat ekzistuese morfologjike, gjeologjike, hidrologjike, 

hidrografike dhe meteorologjike.  

     3.1. Potencialet ekzistuese  

Njëri  nga  elementet  kyç  te  hulumtimi  i  gjendjes  ekzistuese  të mjedisit  është  hulumtimi  i 

potencialit ekzistues, e që konsiston në analizën e mirëfilltë të tërësisë hapësinore në zonën 

më të gjerë gjatë ndërtimit dhe funksionimit kontinuel të TCKR me infrastrukturë përcjellëse, 

me qëllim që në bazë të pasojave të njohura të vlerësohen mundësitë e rrezikut ekologjik 

dhe në bazë të tyre të rekomandohen masat për zvogëlimin ose edhe eliminimin e tyre.  

Karakteristikat e potencialit ekologjik përbëhen nga kombinimi  i ndikimeve të ndërsjella të 

faktorëve natyror  siç  janë  toka, uji, ajri,  reliefi,  flora dhe  fauna. Çdonjëra nga potencialet 

ekologjike në këtë mënyrë posedon  funksione  të caktuara, që në esencë kanë rëndësi për  

analizën e problematikës së tërësishme të mbrojtjes së mjedisit.  

Ndikimi  i ndërsjellë  i  faktorëve  të  veçantë  si dhe ndikimi  i  tyre në  formimin e potencialit 

ekologjik dhe i funksioneve të tyre themelore me interes për analizën në fjalë, së bashku me 

kompleksin e marrëdhënieve të mundshme është paraqitur ne figurën e mëposhtme. 

                 

Fig 1. Raportet themelore ndërmjet faktorëve natyrorë dhe potencialeve ekologjik 

Ne bazë të raporteve të paraqitura ne figurën e sipërme është e qartë që faktorët natyror 

formojnë  disa  potenciale  natyrore  karakteristikat  funksionale  të  të  cilave  duhen  marrë 

parasysh gjatë valorizimit të ndikimit në hapësirën konkrete. 

      3.2.  Pozita gjeografike e lokacionit të TCKR me infrastrukturë përcjellëse  

Njëri nga elementet kyç  të hulumtimit  të gjendjes ekzistuese të  terrenit është hulumtimi  i 

potencialit ekzistues, e që konsiston në analizën e mirëfilltë të tërësisë hapësinore në zonën 

më  të  gjerë  të  ndërtimit,  me  qëllim  që  në  bazë  të  tyre  të  rekomandohen  masat  për 

mundësitë e rrezikut ekologjik dhe në bazë të tyre të rekomandohen masat për zvogëlimin 

ose edhe eliminimin e tyre. 

Ndërtimi  i  Termocentralit  Kosova  e  Re  (TCKR)  do  të  bëhet  në  lokacionin  ekzistues  të 

dedikuar, pranë Kosova B. 

E gjithë  sipërfaqja në dispozicion për centralin e  ri përbëhet nga sipërfaqja e ndërtimit  të 

TCKR‐së,  zona  për  kaplimin  e  Karbonit  (CCS),  si  dhe  sipërfaqja  e  shtrirjes  së  ndërtimit. 

Lokacioni  i TCKR‐së gjendet në veri‐perëndim të termocentralit Kosova B dhe ka qasje nga 

rruga publike që lidh Obiliqin (Kastriotin) me fshatin Plemetin, si dhe ka qasje edhe në rrjetin 

hekurudhor.  Lokacioni  i  TCKR‐së  ndahet  përmes  me  binarë  hekurudhorë  si  dhe  rrugë 

sipërfaqësore.  Zona  perëndimore  është  sipërfaqe më  e madhe  (127,917 m2),  ndërsa  ajo 

juglindore është më e vogël (13,917 m2). Sipërfaqja e CCS‐së (17,656 m2) është e përcaktuar, 

si dhe gjendet ndërmjet sipërfaqes së ndërtimit të TCKR‐së si dhe sipërfaqes së shtrirjes së 

ndërtimit. Sipërfaqja e shtrirjes së ndërtimit (56,718 m2) është në dispozicion për përdorim 

vetëm gjatë fazës së ndërtimit. Të gjitha hapësirat janë në pronësi të KEK‐ut, dhe nuk janë të 

ndërtuara e as të banuara. Në pjesën juglindore, ka hapësira të braktisura depoje. Kjo zonë 

gjithashtu është e shënuar si e disponueshme për ndërtimin. 

Lokacioni është  i  rrafshët, pa  struktura  të ndërtuara, përveç hapësirave  të depozitimit që 

gjenden përgjatë rrugës qasëse drejt  lindjes. Termocentrali Kosova e Re do të kyçet dhe të 

operohet me nënstacionin e KOSTT‐it 400/220 kV që gjendet afër Termocentralit Kosova B. 

Pozita  gjeografike  (pjesët  me  ngjyrë  të  verdhë)  e  lokacionit  te  TCKR  me  infrastrukturë 

përcjellëse shihet si në figurën në vijim.  

 

Fig.2: Lokacioni i ndërtimit të TCKR‐së 

Emërtimi  Sipërfaqja 

Hapësira e 

Termocentralit 

127917 m2 

Hapësira për kapje 

të karbonit 

17656 m2 

Hapësira e 

përkohshme e 

ndërtimit (pasi 

ndërtimit të TCKR i 

kthehet KEK‐ut) 

56718 m2 

Administrata  13917 m2 

Sic u cekë më sipër infrastruktura përcjellëse e TCKR është: 

‐  Traseja e Interkoneksionit Elektrik  ‐  Deponia e hirit dhe e gjipsit ‐  ‐  Korridoret e transportit të hirit dhe gjipsit me anë të shiritave të mbyllur ‐ ‐  Hapësira e rezervave të qymyrit ‐ ‐  Sistemi i transportimit‐transportit hekurudhor dhe rrugor ‐  Impianti për trajtimin e ujërave të zeza ‐  Impianti për trajtimin e ujërave industrial ‐  Furnizimi me ujë 

 

3.3. Popullsia 

Njëra  nga  veçoritë  qenësore  të  hapësirës  së  analizuar,  në  kuptim  të  përcaktimit  të 

ndikimeve  të mundshme në mjedis është edhe dendësia e popullatës dhe popullata. Këto 

fakte kuptimin e plotë të tyre e kanë para së gjithash për shkak të nevojës që të hulumtohen 

hollësisht ndikimet e mundshme negative në banorët që jetojnë në hapësirën e analizuar. 

Komuna e Obiliqit gjendet në Kosovën qendrore, rreth 10 km nga Prishtina dhe  popullsia e 

komunës së Obiliqit është 21,549 banorë sipas Regjistrimit të vitit 2011, prej të cilëve 68.1% 

jetojnë në zona rurale. Komuna përfshinë qytetin e Obiliqit, që është kryeqendra komunale 

dhe qendra më e madhe me popullsi, si dhe 19 fshatra. Komuna e Obiliqit ka 3819 ekonomi 

familjare, 33.1% e  të cilave gjenden në Obiliq. Plemetini ka numrin e dytë më  të madh  të 

banesave  konvencionale  të  banuara  (233)  ndërsa  Shipitulla  më  të  voglin  (47).  Sipas 

përkatësisë etnike, 92.1% e banorëve janë shqiptarë, 1.3% serbë, 3.1% romë dhe 3.5% etni 

të tjera. 

Komuna  e  Obiliqit  është  qytezë  industriale  në  pjesën  qendrore  të Kosovës.  Obiliqi  apo 

Kastrioti  ndodhet  afër  Prishtinës në  rrugën  kryesore  në  drejtim  të Mitrovicës.  Komuna  e 

Obiliqit/Kastriotit  është  ndarë  nga  Prishtina  në  vitin  1989  dhe  tani  ka  20  fshatra  duke 

përfshirë edhe qendrën.  

Komuna e Obiliqit  shtrihet në pjesën qendrore  të Kosovës me një  sipërfaqe prej 105 km2 

dhe dendësi prej 275 banorë/km2 . Ka një pozitë të mirë gjeografike,  kufizohet me komunën 

e Prishtinës,  Fushë Kosovës, Drenasit, Vushtrisë dhe Podujevës. Ka  lidhje hekurudhore  të 

rëndësishme me Mitrovicën. Këtë sipërfaqe e përbën një relief i ndryshëm me teren malor, 

sipërfaqe fushore dhe të rrafshët me tokë pjellore. 

Pjesa qendrore shtrihet  rreth  lumit Sitnica, ndërsa pjesët  tjera  të  reliefit në  lindje shkojnë 

duke u ngritur në kodra e  lugina  të malit Qyqavica dhe në perëndim po ashtu në kodra e 

lugina (male të degëve të maleve të Albanikut (Kopaonikut).  

Rrjedhë se 75% e sipërfaqes së komunës është sipërfaqe e rrafshët dhe kodrinore, ndërsa 

diku rreth 25% janë terrene malore. Pika më e lartë e territorit të komunës është në fshatin 

Kozaricë me 740 m  lartësi mbidetare, kurse pika më e ulët është tek ura në mes të  fshatit 

Palaj dhe qytetit të Obiliqit me 530 m lartësi mbidetare. 

 Kjo komunë shtrihet rreth koordinatave gjeografike: 42° 41 24 V dhe 21° 04 40 L.  

 

Fig.3: Shtrirja e Komunës së Obiliqit 

Komuna  e  Obiliqit/Kastriotit  është  e  pasur  me  pasuri  natyrore  të  qymyrit  dhe  linjitit. 

Rezervat  llogariten  të  jenë  rreth  12 metra  të  thella  dhe me  një  sipërfaqe  prej  afro  32 

kilometra në vendin në mes të Sitnicës dhe lumit Drenica. Përndryshe veprimtari tjera me të 

cilat  merren  kastriotasit  është  edhe  bujqësia  e  cila  është  e  vështirësuar  nga  ndotja  e 

termocentraleve. 

Punëdhënësit më të mëdhenj janë: KEK‐u prodhues i energjisë elektrike 

Infrastruktura,  prej  rreth  150  kilometrave  rrugë  të  asfaltuar  30  janë  në  gjendje  të mirë, 

ndërsa jashtë qendrës mund të hasen rrugë të asfaltuara rreth qendrave të banuara ndërsa 

pjesa tjetër e rrugëve është në gjendje jo të mirë. Gjatë stinës së dimrit ndodhë që fshatrat 

përreth qendrës për shkak të reshjeve të shiut e të dëborës të ç'kyqen nga rrjeti rrugorë me 

qendrën e Kastriotit 

Ujësjellësi, furnizuesi kryesor është sipërmarrja lokale e ujit "Batllava" e cila sjellë një ujë të 

pastër dhe të mirë. Disa fshatra të vogla dhe të largëta nga qendra nuk janë ende të kyçura 

në ujësjellësin e qytetit për shkaqe të ndryshme si shkatërrimi apo amortizimi i ujësjellësit. 

 

    

Fig.4: Pozita e Komunës së Obiliqit brenda Republikës së Kosovës dhe Rajonit të Prishtinës 

 

Fshatrat brenda zonës së ndikimit direkt 

8 fshatrat në zonën e ndikimit direkt janë: 

Hade; 

Shipitullë; 

Sibovc; 

Graboc i Epërm; 

Palaj/Caravodice; 

Lajthishtë; 

Plemetin; dhe 

Obiliq. Këto fshatra kanë popullsi të përgjithshme prej 11,810 banorësh, ose 55% të popullsisë në 

komunë,  si  dhe  gjithsej  2,226  ekonomi  familjare  dhe  banorëve  në  secilin  fshat  në  zonën 

lokale të ndikimit.  

Tabela 1: Popullata dhe ekonomitë familjare 

Nr.  Fshati  Numri i ekonomive familjare (Regjistrimi 2011)  Numri i banorëve (Regjistrimi 2011) 

  Fshatrat brenda zonës së ndikimit direkt 

1  Hade  160  534 

2  Shipitulle  47  291 

3  Sibovc  167  963 

4  Lajthishte   128  703 

5  Palaj/Caravodice   159  733

Nr.  Fshati  Numri i ekonomive familjare (Regjistrimi 2011)  Numri i banorëve (Regjistrimi 2011) 

6  Graboc i Epërm  58  341 

7  Plemetin  235  1 381

8  Obiliq  1 272  6 864

  Gjithsej  2 226  11 810 

 Veç  kësaj,  janë  edhe  8  fshatra  (Hamidi, Dardhishte  (Krushefc),  Strofc,  Bivolak,  Zhilivode, 

Gllavotin, Prilluzhe dhe Milloshevë) në  zonën e ndikimit  indirekt  të TCKR,  ku banojnë një 

numër prej 6,059 njerëzish sipas regjistrimit të vitit 2011 

3.4. Karakteristikat gjeologjike dhe gjeomorfologjive të terenit 

Nga  pikëpamja  gjeologjike,  Kosova  është  e  vendosur  në  një  territor  shumë  interesant. 

Gjeologjia  e  Kosovës  karakterizohet  nga  karakteristika  të  rëndësishme  strukturore  në  një 

shkallë rajonale, duke përfshirë defektet normale dhe shtyrjen. Tektonikisht, Kosova i takon 

një  zone  shumë  të vështirë për  t'u përcaktuar midis Dinarideve dhe Hellenides. Dinaridet 

(Dinaridet  e  Brendshëm  dhe  të  Jashtëm)  janë  dega  jugore  e  rripit  të  palosjes  Alpidic. 

Dinaridet shtrihen në  jug  të Alpeve  jugore përgjatë bregut  lindor  të Detit Adriatik dhe  Jon 

dhe përmes Detit Egje drejt Taurides, duke ndërtuar Arc Dinaro‐Tauric. 

 

Fig. 5: Harta gjeologjike e Kosovës 

Kosova në  strukturë është e ndarë në dy gjysma afërsisht  të barabarta  (Zona Vardare në 

lindje dhe Zona Drina ‐ Ivanjica / Korabi ‐ Pellagoni në perëndim) nga vargu i tretë i VVP‐JJL 

(Veri‐Veri‐Perendim  dhe  Jug‐Jug‐Lindje) midis  Rrymës  Gjeologjike  Serbo‐Maqedonase  në 

Kosovë dhe Rrypit Gjeologjik Dinarik të Shqipërisë. Kosova ka një gjeologji të larmishme që 

shkon  në moshë  nga  Neo‐Proterozoiku  në  Holocen.  Shkëmbinjtë më  të  vjetër  formojnë 

bodrumin  Neo‐Proterozoik,  i  cili  përbëhet  nga  shkëmbinj  dhe  granite  kristaline,  që 

përfaqësojnë  produktet  e  metamorfizmit  rajonal  të  lartë.  Këto  gurë  kryesisht  dalin  në 

verilindje të Kosovës. 

Në aspektin gjeologjik, baseni i Kosovës ku edhe ndodhet projekti TCKR, lokalizohet brenda 

serisë  së  fuqishme  të  Pliocenit,  e  cila  për  nga  përbërja  petrografike  dhe  karakteristikat 

faciale,  tregon ndryshueshmëri  të shumta. Trashësia e kësaj serie, në pjesët e veçanta, ka 

ndryshime në diapazone relativisht të gjëra si rrjedhojë e morfologjisë së paleoreliefit dhe 

kushteve të tjera të proceseve të sedimetimit. 

Në bazë të hulumtimeve gjeologjike të gjertanishme, në basenin qymyrmbajtës të Kosovës, 

është përcaktuar vetëm një shtresë qymyrore me ndërtim të ndërlikuar dhe me ndërfutje, 

kryesisht të argjilave dhe karbonateve. Prania e ndërfutjeve, posaçërisht në pjesët periferike 

të basenit, shpesh krijon përshtypje të gabuar për praninë e më shumë shtresave të qymyrit. 

Materiali i shtresës qymyrore është i ndërtuar kryesisht prej qymyrit ksilit dhe qymyr dheut. 

Të dy këto lloje të qymyrit paraqitën së bashku, me proporcione të ndryshme. 

Baseni  i Kosovës, në krahasim me shumë basene qymyrore të kualitetit të ngjashëm (lloji  i 

linjitit), është në përparësi ekonomike dhe minerare –  shfrytëzuese, nga  se brenda kufirit 

gjeologjik sasia e tërësishme e djerrinës/mbulesës është 15,857,000 000 m3 , që paraqet një 

raport të volitshëm djerrinë/qymyr 1.76 m3/m31. 

 

 

   3.5.  Infrastruktura  ekzistuese 

Lokacioni ku do te ndërtohet TCKR me  infrastrukture përcjellëse do te behet në  lokacionin 

ekzistues të dedikuar, pranë TC Kosova B në Komunën e Obiliqit.  

Vendndodhja  e  propozuar  TCKR  gjendet  në  kuadër  të  komunës  së  Obiliqit,  9  km  në 

veriperëndim  të  kryeqytetit  Prishtinë.  Ndërtimi  i  TCKR  është  të  identifikojë  rreziqet 

                                                            

1 http://kryeministri-ks.net/wp-content/uploads/docs/Strategjia_Minerare_e_Republikes_se_Kosoves_2012-2025.pdf

ambientale, ndikimet dhe mundësitë që ndërlidhen me ndërtimin dhe operimin e TCKR  të 

prej  450 MW  (+/‐  20 MW)  (neto),  dhe  të  rekomandojë masa  të  duhura  lehtësuese  për  të 

parashikuar dhe shmangur, apo aty ku s’ka mundësi të shmangen, të minimizojë, si dhe aty 

ku mbesin ndikimet,  të  kompensojë  apo  të ofrojë  baraspeshën për  ato  ndikime. Peizazhi 

rreth zonës së TCKR formohet dhe dominon fuqishëm nga termocentrali ekzistues Kosova B 

dhe  përbërësit  e  tij.  Zona më  e  gjerë  përreth  lokacionit  karakterizohet  nga  aktivitete  që 

mbështesin operimin e  impiantit  siç  janë  fushat e  shfrytëzimit  të qymyrit dhe pjesë  tjera 

përcjellëse. Përdorimi fillestar  i parë nëntokësor (mihja nëntokësore) e minierave të Hades 

dhe Babushit (Lipjanit) filloi në vitin 1922, ndërsa mihja e hapur e të gjitha minierave filloi në 

vitin 1958, e cila tregon ndikimin e fortë të sektorit minerar dhe të prodhimit të energjisë në 

specifikat  identitetin  e  peisazhit  lokal  gjatë  dekadave.    Distanca  midis  vendit  ku  do  të 

ndërtohet  TCKR  dhe  shtëpive më  të  afërta  në  fshatin  Plemetin  është  rreth  300‐400 m, 

ndërsa distanca nga qendra e Obiliqit është  rreth 1.7  km. Disa vendbanime  janë  formuar 

rreth zonës ekzistuese të minierave dhe në zonën e minierës së re. Vendndodhja e TCKR në 

pellgun  e  Kosovës  dhe  në  raport me  Obiliqin  shihet  ne  foton  ne  vijim. Në  studim  janë 

përdorur  edhe  figura  nga  studimet  e  ngjashme  që  janë  bërë  për  TCKR,  kjo  figurë  është 

marrë  me  qëllim  të  shpjegimit  të  largësisë  së  aktivitetit  të  TCKR  në  proporcion  me 

vendbanimet përreth, si pasojë termi “buffer” në anglisht apo tampon që është paraqitur në 

figurën  6  është  paraqitur  për  qëllim  të  ilustrimit  të  distancës  në  mënyrë  radiale 

(proporcionale prej qendrës pra prej TCKR) nga të gjitha anët. Prandaj nuk duhet që ky term 

të asociohet me asgjë përgjatë dokumentit. 

 

 

Fig.6 Pozicionimi i TCKR në afërsi të Kosova B dhe Komunës së Obiliqit 

 

Fig. 7: Qasja në vendin e TCKR (në të majtë) nga termocentrali Kosova B 

 

 

 

 

 

 

 

      3.6.  Kushtet klimatike  

Kushtet    klimatike  karakterizohen  kryesisht  me  klimë  të  butë,  me  reshje    të  borës  që 

shprehen  si  shkak  i ndikimit klimatik  të  regjionit, ndërsa nga ana veriore ka një ndikim  të 

theksuar prezenca e klimës kontinentale e cila klimë ka ndikim më të madh gjatë muajve të 

verës.  Klima  e  kësaj  treve  sipas  pozitës  së  saj  gjeografike,  lartësisë mbidetare  dhe  sipas 

hulumtimeve  meteorologjike  siç  janë:  reshjet  dhe  temperaturat  mesatare  mujore  dhe 

vjetore,  është  klimë  kontinentale.  Territori  ku  do  të  ndërtohet  TCKR  kryesisht  ka  klimë 

kontinentale që karakterizohet me vera të nxehta e dimra mjaft të ashpër. 

Sa i përket reshjeve dhe temperaturave, Pranvera dhe Vjeshta karakterizohen  përafërsisht 

me klimë të njëjtë.  

Të reshurat janë të formës riguese ose me karakter lokal, temperatura mesatare sillet  prej 

10.1°C gjerë 10.7°C e si mesatare e këtyre merret  temperatura prej 10.4°C. Temperaturat 

më të larta janë nga mesi i muajit Korrik 37.3°C dhe në Gusht  31,1°C. 

Temperaturat  më  të  ulëta  janë  në  muajin  Dhjetor,  Janar  dhe  Shkurt  rreth  ‐21  °C. 

Temperaturat  maksimale  mesatare  vjetore  janë  22,5°C,  ndërsa  temperaturat  mesatare 

minimale sillen prej (–1.7) – (‐3.4)°C. 

Vlera mesatare vjetore e lagështisë relative të ajrit është 72 ‐ 76 %.  Muaji më i thatë është 

Gushti 66.2%, kurse më me   lagështi janë nëntori dhe dhjetori  84.2%. 

Të dhënat e erës për periudhën 2009‐2013 nga  aeroporti  i Prishtinës  janë prezantuar në 

Figura  7.  Në  Prishtinë,  erërat  veriore  janë  dominuese.  Periudhat  e  qeta  paraqiten  me 

frekuencë prej 17%. Erëra të ndryshueshme raportohen për 29.5% të të dhënave. Drejtimet 

e ndryshueshme të erërave kanë të bëjnë kryesisht me erërat e  lehta (më pak se > 3 m/s), 

me ndryshueshmëri  të  lartë  të drejtimit  të erës. Shpejtësi më  të  larta  të erës  (> 5.4 m/s) 

ndodhin në rreth 15% të kohës. 

Shpejtësia mesatare vjetore e erës është 2.6 m/s, ndërsa shpejtësia e erës është më e larta 

nga shkurti deri në maj. Shpejtësia e erës ka një cikël të theksuar ditor, me vlera maksimale 

në orën 3 pasdite, si dhe minimumin në ora 5 në mëngjes. 

 

 

 

 

 

Fig.8: Trëndafili erës dhe shpejtësia mesatare e erës 

  

      3.7. Natyra dhe biodiversiteti 

Në bazë të të dhënave, por edhe dokumenteve zyrtare nuk ekzistojnë shifra apo fakte se në 

këtë  terren  kemi  të  bëjmë  me  ndonjë  hapësirë  të  mbrojtur  me  ligj  në  drejtim  të 

biodiversitetit dhe natyrës në përgjithësi. Ky  regjion, nuk është  i mbrojtur dhe nuk është 

ndonjë  terren/territor që është potencial  të  futet nën mbrojtje. Vendndodhja e  lokacionit 

ndodhet në  zonën  e  sheshtë në  lindje  të  lumit  Sitnica.  Peizazhi natyror është modifikuar 

fuqishëm  dhe  industrializuar,  gjë  që  ka  rezultuar me  një  larmi  të  kufizuar  të  elementeve 

ekzistuese  natyrore.  Zona  përreth  termocentralit  ekzistues  Kosova  B  dhe  vendndodhja  e 

propozuar e TCKR karakterizohet nga vegjetacioni  i ulët si p.sh.  llojet e ruderaleve, kullotat 

dhe  herë  pas  here  pastrimet  e  ulëta2.  Fushat  me  bimësi  të  lartë  (pemë)  janë  zbuluar 

sporadikisht përgjatë lumit Sitnica dhe kanalet. Rreth Sitnicës, mund të vërehen kanalet dhe 

ujërat artificiale  të ujit  (gropa  të varfëruara)  të krijuara nga aktivitetet e minierave dhe  të 

prodhimit të energjisë, së bashku me elementët e vegjetacionit të  ligatinave. Zonat pyjore 

janë të pranishme në shpatet kodrinore rreth 8 km në perëndim të vendit (fshati Sibovc). 

Zona më  e  gjerë  e projektit  të propozuar  të  TCKR  është  vendosur në  pellgun  e  linjitit  të 

Kosovës, rezerva më e madhe e qymyrit në Kosovë dhe një nga rezervat më  të mëdha në 

Evropë. Pellgu i linjitit zë pjesën qendrore të Kosovës, duke filluar nga Mitrovica në veri deri 

në Kaçanik në jug. 

Lokacioni i TCKR dhe inrastruktura përcjellëse do të zhvillohen në një zone të destinuar për 

qëllim  industrial,  gjithashtu  e  paraparë  edhe  me  Planin  Hapësionr  “Fusha  Mihja  e  Re” 

publikuar nga  Instituti për Planifikim Hapësinor  (AMMK) në Mars 2011.  Lokacionet më  të 

afërta në mbrojtje janë “Ligatina e Hencit” që është rreth 13 km nga lokacioni në vijë ajrore 

e po aq edhe “Parku i Gërmisë” si zonë tjetër në mbrojtje. 

 

3.8.  Flora dhe fauna 

Zonat e paprekura nga njerëzit  janë  të rralla, duke bërë që bimët e mbjella të dominojnë. 

Shumica  e  kullosave  dhe  pyjeve menaxhohen  nga  shoqatat  bujqësore.  Larmia  e  bimëve 

është kryesisht rezultat  i mospunimit të përkohshëm të tokës bujqësore. Biotope natyrore 

gjenden në afërsi të  lumit Sitnicë dhe përfshijnë livadhe të  lagështa, pyje shelgjesh përreth 

lumit dhe të tjera sipërfaqe të lagështa. Biotope tjera natyrore, në pjesën veriore të mihjes 

së ardhshme, përfshijnë tokat me shkurre përreth Lajthishtes si dhe një pyll i vogël dushku 

(Querco‐carpinetum orientalis)  afër Sibocit.  

                                                            

2 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor dhe Social (plotësim i raportit të përgatitur nga Orion në 2016), përgatitur nga EIHP (Insituti Hrvoje Pozar) në 2018

 

 

Fig.9: Zona e mihjes që përdoret për bujqësi  

 

Disa breza apo vija pyjesh e rrjedhash të vogla e ndajnë peizazhin. Afër skajit të disa fushave, 

janë të pranishme kryesisht specie të kaçubave (Prunus spinosa, Crategus monogyna, Rosa 

canina, Prunus domestica dhe Quercus pubescens). Shumica e zonës është tokë e 

punueshme, e kultivuar me drithëra (grurë, elb), misër, etj., ndërsa një pjesë është djerrinë, 

karakterizuar me livadhe.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ndërsa  në  figurën  në  vijim  shihet  se  nuk  ka  zona  pyjore  brenda  lokacionit  ku  do  të  zhvillohet 

aktiviteti  (me të kuqe) 

 

Fig. 10: Zona bujqësore në afërsi të zonës së ndërtimit të TCKR  

Janë bërë disa hulumtime të florës e faunës3 përreth zonës ku do të hapet mihja e linjitit në 

sipërfaqen e Sibocit pasi që e njejta zonë nuk është larg edhe aktivitetit të TCKR, në rajonin e 

Obiliqit.  Hulumtimi  i  florës  është  bazuar  në  identifikimin  e  specieve  bimore, me  anë  të 

identifikimit  të  zakonshëm.  Fauna,  vegjetacioni  dhe  biotopet  e  Mihjes  së  Sibocit  janë 

përshkruar bashkë me prezencën e habitateve dhe mjediseve tipike.   

Janë  identifikuar  1184 specie  të  ndryshme  bimore  (nga  28  familje)  brenda  sipërfaqes  së 

mihjes së Sibocit dhe 66 specie shtazore (nga 27 familje) që mund të gjenden në të njëjtën 

sipërfaqe. Në bazë të këtyre të dhënave, mund të përfundohet që nuk ka specie bimore me 

rëndësi shtetërore apo ndërkombëtare, si dhe që vetëm 6 specie të mbrojtura zogjsh (sipas 

Direktivës  Evropiane  79/409/EEC)  mund  të  kalojnë  përmes  zonës.  Megjithatë,  prania  e 

këtyre zogjve të mbrojtur duhet të jetë tejet e rrallë, sepse fusha e Sibocit apo edhe vendi 

                                                            

3 Raporti i Vlerësimit të Ndikimit Mjedisor dhe Social për TCKR, Orion 3E Consortium, Gusht 2016 

4 Raporti i Vlerësimit të Ndikimit Mjedisor dhe Social për TCKR, Orion 3E Consortium, Gusht 2016

ku do të ndërtohet TCKR nuk paraqet ndonjë korridor të rëndësishëm për migrimin e zogjve, 

apo një sipërfaqe ku zogjtë do të ndaleshin gjatë migrimit. 

Ekzistojnë specie të zakonshme e sidomos barishtet, por edhe disa specie invazive Edhe pse 

këto specie bimore janë barishtore, nuk ka rrezik të zhdukjes së ndonjë lloji bimor.  

 

Fig.12: Speciet bimore invazive Fallopia japonica 

Lejleku i bardhë (Ciconia ciconia), cakthi i vogël (Ixobrychus minutus), Crex crex, këmbëqirithi 

(Tringa  glareola),  çavka  e  natës,  (Nycticorax  nycticorax),  pulegra  (Circus  aeruginosus), 

laraska  (Lanius  collurio)  si  dhe  qifti  i  kuq  (Milvus  milvus)  janë  listuar  në  Shtojcën  I  të 

Direktivës Evropiane për zogjtë e egër si  lloje të rrezikuara.   Asnjë nga këta zogj nuk është 

parë në  zonën e afërt  të  Fushës  së  Sibocit.  Llojet e habitateve në  sipërfaqen e mihjes  së 

linjitit  të Sibocit  janë kryesisht rezultat  i shfrytëzimit bujqësor  (livadhe  të kultivuara,  fusha 

me  grurë  e misër,  kopshte,  pemëtari...)  të  tokës  dhe  braktisjes  së  saj.  Biotope  natyrore 

gjenden në afërsi të  lumit Sitnicë dhe përfshijnë livadhe të  lagështa, pyje shelgjesh përreth 

lumit dhe të tjera sipërfaqe të  lagështa. Biotopet tjera natyrore përfshijnë kaçubat përreth 

Lajthishtës dhe një pyll i vogël dushku afër Sibocit japin fotografi të llojeve të habitateve në 

sipërfaqen  e mihjes.  Llojet  e  habitateve  janë  kryesisht  rezultat  i  shfrytëzimit  bujqësor  të 

tokës. 

Biotopet dhe llojet përkatëse të vegjetacionit (asociacionet) e gjetura në afërsi të lokacionit 

Kosova B janë: 

Zona ruderale (e nitrifikuar) (asociacioni Tanaceto‐Artemisietum); 

Pylli i degraduar (As.  Salicetum albae fragilis); 

Park (speciet e mbjellura bimore); 

Këneta (Typha sp., Salix sp.); 

Lumi (Nuphar luteum, Myriophyllum sp.); dhe 

Djerrina. 

   

 

Fig.13: Biotopet përreth lokacionit të TC Kosova B me vlerë tejet të ulët të habitateve 

 

Ekzistojnë  specie  të  zakonshme,  e  sidomos  barishte.  Edhe  pse  këto  specie  bimore  janë 

barishte, nuk ka ndonjë rrezik të zhdukjes së ndonjë lloji. Ka pak sipërfaqe të vogla të zonës 

së mihjes së Sibocit që aktualisht punohen nga bujqit, të tjerat janë djerrina. 

Afër  skajit  të  tokave,  kryesisht  paraqiten  specie  kaçubash,  si  Prunus  spinosa,  Crategus 

monogyna, Rosa canina, Prunus domestica dhe Quercus pubescens. Në afërsi  të mihjes së 

Sibocit, është gjetur edhe një asociacion i bimëve pyjore Querco‐carpinetum orientalis. 

Në  sipërfaqen  e mihjes  së  propozuar  të  Sibocit  Lindje  nuk  ka  habitate  që mbrohen me 

Shtojcën  I apo specie  faune apo  flore të mbrojtura me Shtojcën  II të Direktivës së Këshillit 

92/43/EEC të 21 majit 1992 për konzervimin e habitateve natyrore dhe faunës dhe florës së 

egër.  Gjashtë  llojet  e  mbrojtura  të  zogjve  (sipas  Direktivës  79/409/EEC,  ndryshuar  me 

2009/147/EC) mund të kalojnë mbi atë zonë. 

3.9. Zonat e mbrojtura të natyrës  

Sipas Raportit të Gjendjes Mjedisore në Kosovë 2016‐2017, Kosova ka 99 zona të mbrojtura 

natyrore, të cilat përfshijnë 118.505,5 ha (11.4% të territorit të Kosovës). Lista e zonave të 

mbrojtura përfshin: 11 Rezervate Natyrore, 2 Parqe Nacionale, 84 Monumente Natyrore, 1 

Park Rajonal të Natyrës, si dhe 1 Peizazh Të Mbrojtur. Sipërfaqja më e madhe e zonave të 

mbrojtura  i  përket  Parqeve  Nacionale  “Bjeshkët  e  Nemuna”  (62.488  ha)  si  dhe  “Sharri” 

(53.469 ha), ose 93.5% të të gjithë sipërfaqes së zonave të mbrojtura si ne  fig. ne vijim. 

 

Fig.14:  Zonat e mbrojtura në Kosovë 

 

Sipas kësaj harte  të publikuar nga Agjencioni për Mbrojtjen e Mjedisit,  rezulton se nuk ka 

zona të mbrojtura në komunën e Obiliqit apo Vushtrrisë, e kështu as në afërsi të fushës së 

mihjes  Siboc  Jugperëndimor.  Këtu  ka  vetëm  disa  monumente  natyrore  të  cilat  janë 

propozuar për mbrojtje. Këto objekte janë kryesisht trungje apo burime.   

Një grup trungjesh (3 x Quercus robur), me moshë mbi 200 vjet, është gjetur rreth 1 km nga 

skaji  i mihjes  së Sibocit, në  lagjen e Mexhuanëve  (koordinata  të brendshme  x 0500846, y 

4725051), Në vendbanimin fqinj Nicaj, gjithashtu mund të gjendet një trung bliri me moshë 

afërsisht 150‐vjeçare  (Tilias sp.) Këto monumente natyrore  janë propozuar për mbrojtje si 

monument botanik që nga viti 2004.   

3.10. Vlerat kulturore dhe historike  

Pas  shqyrtimit  të  dokumentacionit  në  lidhje me  Trashëgiminë  Kulturore  të  Kosovës,  në 

zonën  ku  do  të  ndërtohet  TCKR  nuk  është  hasur  në  ndonjë  zonë  të mbrojtur  kulturore, 

megjithatë duhet theksuar se nëse gjatë punimeve për ndërtimin e e TCKR, haset në ndonjë 

objekt me vlerë kulturore apo historike, mënjëherë do të bëhet njoftimi i tyre.

  3.11. Mbeturinat 

Kosovës  i  mungon  menaxhimi  i  mirëfilltë  i  mbeturinave  për  gati  të  gjitha  llojet  e 

mbeturinave  të  ngurta  (shtëpiake,  industriale,  mjekësore  dhe  të  rrezikshme).  Sistemi 

grumbullues,  klasifikues,  riciklues dhe  trajtues, bashkë me  infrastrukturën për mbeturinat 

urbane,  mungojnë.  Të  dhënat  dhe  sistemet  e  qasshme  të  informatave  për  mbeturina 

gjithashtu  janë  të  pakta.  Këto  mangësi  shkaktojnë  ndikime  serioze  shëndetësore  dhe 

mjedisore, ose nga deponitë e pakontrolluara ose dobët të kontrolluara të mbeturinave ose 

(sidomos në zona rurale) nga sasitë e mëdha të mbeturinave të pambledhura, të hudhura në 

deponi  të  paligjshme,  shpesh  afër  lumenjve,  duke  shkaktuar  rreziqe  të  mëtutjeshme 

mjedisore), ose  të djegura. Deponitë e  vjetra nuk  kanë pasur  shtresim  kundër ujit për  të 

parandaluar  kullimin  nga  ujërat  e  ndotura,  nuk  janë mbuluar me materiale  inerte  për  të 

parandaluar  hyrjen  e  të  reshurave,  ose  nuk  kanë  sisteme  ekstraktimi  të  gazit  për  të 

parandaluar  eksplodimet  e  metanit.  Materialet  dhe  mbeturinat  e  rrezikshme  aktualisht 

depozitohen në kushte tejet të këqija në shumë vende në Kosovë, kryesisht në komplekse 

industriale ku janë përdorur apo prodhuar. Nuk ka stabilimente të mirëfillta depozitimi për 

mbeturinat e rrezikshme. Vëllime të mëdha të hirit të qymyrit (nga termocentralet me linjit) 

dhe  mbeturinat  minerare  gjithashtu  shkarkohen  çdo  vit,  pa  ndonjë  masë  riciklimi. 

Gjithashtu, ka mungesë të të dhënave cilësore për llojet dhe sasitë e mbeturinave të krijuara 

në TC A dhe TC B, si dhe në aktivitetet minerare. 

Në sipërfaqen e ndikimit, pjesë të mëdha toke mbulohen me deponi djerrine nga aktivitetet 

e mëparshme minerare (rreth 1320 ha), deponia e hirit (deponitë) nga termocentralet dhe 

deponia  sanitare  (rreth  50  ha).  Ekzistojnë  shtatë  deponi  në  VP,  JP,  J  dhe  JL  në mihjet  e 

Bardhit dhe Mirashit, të cilat zënë rreth 1,500 ha sipërfaqe. Afër termocentraleve Kosova A 

dhe B janë dy deponi hiri, të cilat mbulojnë sipërfaqe me rreth 272 ha, të cilat nuk përdoren 

më  për  depozitim  hiri.  Tanimë,  hiri  nga  TC  Kosova  A  dhe  B  transportohet  në  mënyrë 

hidraulike në formë zgjyre (përmes tubacionit) dhe depozitohet në një sipërfaqe të shteruar 

të mihjes Mirash Lindje, e cila shërben si deponi hiri dhe restaurim në të ardhmen i mihjes. 

Hiri përmban kripëra dhe gjurmë metalesh, të cilat pasi lagështohen, mund të kullojnë drejt 

ujërave sipërfaqësorë dhe nëntokësorë. Megjithatë, sistemi i hirit të lagësht në TC Kosova A 

është i dizajnuar për raport 1:1 mes ujit e hirit, gjë që mundëson që hiri i lagësht të forcohet 

menjëherë, pa kullim  të kripërave dhe metaleve gjurmë. Ujërat e zeza  të pa  trajtuara nga 

deponia e re e hirit pompohen drejtpërdrejt në lumin Sitnicë.   

Ligji themelor që rregullon menaxhimin e mbeturinave në Kosovë është Ligji për Mbeturinat 

nr. 04/L‐060 si dhe Shtojca 01 e Ligjit për Mbeturina nr. 02/L‐30. Katalogu i inventarizimit të 

mbeturinave në Kosovë përmban 20  lloje mbeturinash. Hiri nga TC‐të dhe mbeturinat nga 

aktivitetet minerare janë problemi më i madh në kuptimin e sasisë. 

Lloji i mbeturinave që krijohet nga mihjet (Nr. 1):  

01 01 Mbeturinat nga mihja e mineraleve 

01 01 02 Mbeturina nga mihjet e mineraleve të jometaleve. 

Llojet e mbeturinave që krijohen nga proceset termike (Nr. 10):  

10 01 Mbeturinat nga termocentralet dhe impiantet tjera djegëse (përveç 19) 

10 01 01 Fundërrina e hirit 

10 01 02 Hiri fluturues nga thëngjilli 

10 01 11 Llumat ujore nga pastrimet e bojlerëve 

10 01 12 Mbështjellësit e harxhuar dhe materialet zjarrmbajtëse 

10 01 99 Mbeturinat të cilat nuk janë të specifikuara ndryshe   

Depozitimi  i  pakontrolluar  e mbeturinave  urbane  (deponitë  ilegale)  përbën  një  burim  të 

përhapur të ndotjes në zonat rurale dhe banesore. 

 

Fig. 15: Deponitë ilegale me mbeturina të hedhura që përmbajnë azbest 

Në perëndim të zonës së lirë të Termocentralit Kosova B, ku planifikohet të ndërtohet TCKR‐

ja,  gjendet  një  deponi  e  shumë  e madhe  e  hirit  fluturues me  afërsisht  15 milionë  tonë. 

Deponia e hirit zë një sipërfaqe prej 50 ‐ 60 hektarësh (600 x 1000 m) 

 

Fig.16a: Deponia e hirit fluturues në afërsi të lokacionit ku do të ndërtohet TCKR 

 

Fig.16b: Deponia e hirit në afërsi të TC Kosova B 

 

Fig.17: Deponia e hirit nga TC B (lart) si dhe lokacioni i TCKR‐së, afër TC‐së B dhe deponisë së hirit  

 

Të dy deponitë nga TC Kosova A dhe B më parë kanë depozituar mbeturina të ngurta dhe të 

lëngshme  (për shembull në deponinë e TC Kosova A,  janë depozituar vajra, katran, si dhe 

fenolë  që  janë  identifikuar). Dheu  i  kontaminuar,  linjiti  i mbetur,  hiri  dhe  produkte  tjera 

solide  janë grumbulluar dhe depozituar në deponitë e hirit. Të dy deponitë e hirit  (deponi 

industriale  dhe  zona  e  ndikimit)  janë  regjistruar  si  pika  të  nxehta5 (burime  potenciale  të 

ndotjes:  metale  të  rënda,  substanca  kimike,  produkte  vajore  dhe  të  tjera.  Megjithatë, 

hulumtimet  e  hollësishme  në  deponinë  e  hirit  të  TC  Kosova  A  kanë  treguar  që  ndotësit 

gjenden  në  deponi,  ndërsa  është  vendosur  edhe  një mbulesë me  dhe mbi  deponinë  e 

rivendosur, për  të  siguruar që  shirat  të mos bartin  substancat e  rrezikshme drejt ujërave 

nëntokësorë.   

Përveç hirit, burimet kryesore të mbeturinave  inerte nga termocentralet  janë: pajisjet dhe 

materialet  e  vjetëruara;  mbetjet  nga  trajtimi  i  ujit;  vajrat  e  përdorura  makinerike  dhe 

mbeturinat tjera të rrezikshme. Grumbullimi, transportimi dhe depozitimi i mbeturinave në 

deponi bëhet nga kompanitë rajonale. Metalet janë e vetmja mbeturinë. 

Si  hiri,  mbetjet  inerte  nga  proceset  e  trajtimit  të  ujërave  mund  të  përmbajnë  gjurmë 

metalesh e kripëra. Sasitë vlerësohen të jenë 6 m3/d nga Kosova A dhe 3 m3/d nga Kosova B. 

Si material  i  thatë, kjo arrin sasinë prej 2,100 m3/y mbetje  të ngurta. Mbeturinat hiqen si 

baltë dhe depozitohen ndaras. Përveç hirit, mbeturinat  inerte  vijnë edhe nga puntoritë e 

mihjeve  dhe  stacioneve  riparuese.  Këto  grumbullohen  nga  shërbimet  komunale  të 

grumbullimit  dhe  depozitimit  të mbeturinave.  Kapacitetet  ekzistuese  të mihjes  së  linjitit, 

termocentralet “Kosova A” dhe “B” si dhe shërbimet e mirëmbajtjes përdorin sasi të mëdha 

të  vajrave  industriale  (disa  prej  këtyre  përmbajnë  PCB),    ku  disa  prej  këtyre  nuk  janë 

depozituar në mënyrën e duhur.  

Duke marrë parasysh numrin e madh të transformatorëve, TC‐të Kosova A dhe B besohen të 

jenë  zonat  e  koncentrimit më  të madh  të  PCB‐ve  si  dhe  janë  klasifikuar  si  objekte me 

rrezikshmëri  të  lartë  për  shëndetin  njerëzor. Në  lokacionin  e  TC‐së  Kosova B  gjenden  11 

transformatorë, të gjithë të njohur për rrjedhjen e vajrave nga ta; 5 transformatorë gjenden 

në Kosova A, 4 prej të cilëve kullojnë. Duke marrë parasysh që vajrat në transformatorë që 

janë mostruar dhe analizuar kanë koncentrime të  larta të PCB‐ve, si dhe këto objekte kanë 

afërsi  relativisht  të  madhe  me  zonat  e  banuara,  ekziston  rreziku  i  lartë  potencial  për 

kontaminimin mjedisor dhe ekspozimin njerëzor. Rreziku për këtë kontaminim është i lartë. 

Gjithashtu,  lumi në anën perëndimore  të Obiliqit është në afërsi  të TC‐të Kosova A dhe B 

mund  të  veprojë  si  mekanizëm  sekondar  i  transportit  për  PCB‐të  (p.sh.  në  ujërat 

sipërfaqësorë). Ose mund  të  ketë  peshq me  PCB  të  akumuluar,  të  cilët,  nëse merren  si 

                                                            

5 https://www.ammk‐rks.net/repository/docs/raporti_i_hotospoteve_shqip_18122012.pdf 

ushqim nga banorët lokalë, mund të përbëjnë një rrugë tjetër për ekspozim, kështu në bazë 

të dëshmive si më lart, potenciali për ekspozim njerëzor ndaj PCB‐ve në TC Kosova A dhe B 

është  i  lartë6.  Ish  gazifikimi  përmbante  sasi  të  mëdha  të  kimikalieve  të  rrezikshme,  në 

gjendje  të  keqe.  Problemi  është  tashmë  gati  i  zgjidhur.  Të  gjitha  kimikaliet,  mbetjet  e 

lëngshme  dhe  zgjyra  (katrani)  janë  hequr  nga  tankerët  dhe  janë  pastruar7.   Gati  e  gjithë 

zgjyra e katranit e ruajtur në depozita të hapur është hequr. 

Kjo sipërfaqe gjithashtu karakterizohet nga një mori objektesh tjera (drenazhimi, separacioni 

i ajrit, etj.) të cilat përmbajnë substanca të ndryshme. 

Brenda  njësisë  së  gazifikimit,  gjendet  një  depo  e  ndarë  ku  KEK‐u  ka  ruajtur  sasi  të 

materialeve  radioaktive. Këto materiale  janë  izotope  të kobaltit  (Co‐60),  të  cilat më herët 

kanë  qenë  në  instaluara  në  gjeneratorët  e  gazifikimit.  Disa  materiale  të  hudhura  me 

përmbajtje azbesti janë depozituar në deponi ilegale.   

Një deponi sanitare (e pajisur me akumulim kullimesh, e cila nuk mirëmbahet mirë) gjendet 

në  këndin  verilindor  të  mihjes  Mirash  Lindje,  Këtu  depozitohen  mbeturinat  urbane  të 

komunave: Prishtinë, Obiliq, Fushë‐Kosovë, Podujevë dhe Lipjan. Brenda këtij aktiviteti, nuk 

bëhet sortimi apo riciklimi i materialeve. Kjo deponi është e regjistruar si pikë e nxehtë8 (me 

burime potenciale të ndotjes: substancat kimike, produktet vajore, materiet organike dhe të 

tjera). 

                                                            

6 Shërbime konsulente për inventarin e PCB‐ve dhe studimi i fizibilitetit për trajtim dhe/ose heqje të pajisjeve me përmbajtje PCB 

7 Projekti për Pastrimin dhe Rikultivimin e Tokave (CLRP), Banka Botërore dhe KEK

8 https://www.ammk‐rks.net/repository/docs/raporti_i_hotospoteve_shqip_18122012.pdf, deponia sanitare në Mirash (Kapitulli 6.6) 

 

Fig.18: Pamje nga Gazifikimi 

Fig. 19: Zona e ish‐gazifikimit 

 

 

Fig.20: Deponia sanitare që gjendet në këndin verilindor të Mihjes Mirash Lindje  

 

3.12.  Hidrogjeologjia 

Pellgu  lumor  i Kosovës përfshin një  rrjet  të  zhvilluar hidrologjik,  ku  lumi  Sitnicë  vepron  si 

ujëmbledhësi kryesor. Ky lum përshkon pellgun nga jugu në veri, si dhe mbledh rreth 80% të 

ujërave  sipërfaqësorë  akumulues  në  drejtim  veriu.  Degët më  të  rëndësishme  janë  lumi 

Drenicë në perëndim, si dhe lumi Llap në lindje. Lokacioni i TC Kosova B kufizohet me lumin 

Sitnicë në perëndim.  Ka  rrezik  të  vërshimeve përgjatë brigjeve  të  lumit  afër  lokacionit  të 

TCKR‐së. 

Lumi Sitnicë është degë e  lumit  Ibër. Nga burimi deri në grykëderdhje në  lumin  Ibër, afër 

Mitrovicës,  është mbi  90  km  i  gjatë, me  rrjedhë mesatare  prej  15 m3/s.  Është  rrjedhë  e 

pjerrtësirave të ulëta, shtrat të gjerë, i cekët dhe i gjarpëruar. Gjatë verës, ka rrjedhë më të 

madhe  se  2.5 m3/s,  derisa  gjatë  dimrit  dhe  pranverës,  kjo  rrjedhë  është  15  herë më  e 

madhe,  37.5  m3/s.  Gjatë  rrjedhave  të  mëdha  të  ujit,  lumi  Sitnica  vërshon  sipërfaqen 

përreth. Në periudhat e vërshimit, gjatësia e  lumit arrin gjerësi deri në 1,000 m në  zonat 

vërshuese9. Duke qenë se TCKR do të ndërtohet në një distance prej 750‐800 m nga Sitnica, 

mund të ketë rrezik nga vërshimet megjithatë rreziku nuk është i lartë.   

Veçoritë  hidrogjeologjike  të  lokacionit në  afërsi  ku  gjendet  lokacioni  janë  të  thjeshta. Në 

largësi mbi 2 km nga lokacioni ku do të ndërtohet TCKR,  gjendet lumi Sitnica ku gjatë verës 

mund edhe te ketë shum pak ujë.  

Sa  i përket karakteristikave natyrore të peizazhit vendndodhja e TCKR ndodhet në zonën e 

sheshtë  në  lindje  të  lumit  Sitnica.  Peizazhi  natyror  është  modifikuar  fuqishëm  dhe 

industrializuar,  gjë  që  ka  rezultuar  me  një  larmi  të  kufizuar  të  elementeve  ekzistuese 

natyrore. Zona përreth  termocentralit ekzistues Kosova B dhe vendndodhja e propozuar e 

TCKR karakterizohet nga vegjetacioni i ulët si p.sh. llojet e ruderaleve, kullotat dhe herë pas 

here pastrimet e ulëta. Fushat me bimësi të lartë (pemë) janë zbuluar sporadikisht përgjatë 

lumit Sitnica dhe kanalet. Rreth Sitnicës, mund  të vërehen kanalet dhe ujërat artificiale  të 

ujit  (gropa  të  varfëruara)  të  krijuara  nga  aktivitetet  e  minierave  dhe  të  prodhimit  të 

energjisë, së bashku me elementët e vegjetacionit të ligatinave.  

 

   3.12 Toka 

Në kuptimin morfologjik zona e gjerë e terrenit të hulumtuar karakterizohet nga toka e cila 

është rëndëzinë tipike mbi gurë gëlqeror dhe kryesisht kodrinoro malore.  

Vendndodhja e TCKR së propozuar planifikohet në zonën që ndodhet pranë TC Kosova B. Ky 

lokacion është lënë mënjanë për përdorim industrial. Sipas analizave të bëra nga kompania 

Ceke  “GeoTest” në  kudër  të Projektit për Rikultivimin e Tokave,  zona ku do  të ndërtohet 

TCKR ka rezultuar e kontaminuar me Arsen  (As) Plumb  (Pb) dhe Kadmium  (Cd) si pasojë e 

ruajtes së kantave me vajra minerale10. 

Toka aktuale nuk është përdorur. Zona më e gjerë e TCKR e propozuar karakterizohet nga 

aktivitete  bujqësore.  Gjatë  sezonit  të  verës  dhe  periudhave  të  thata,  toka  është  e 

pafavorshme  për  përdorim  bujqësor  për  shkak  të  çarajeve  vertikale.  Gjatë  stinëve  të 

lagështa  është mjaft  e  vështirë  për  t'u  kultivuar  për  shkak  të  kompresimit  të  tokës  dhe 

rrjedhjes  së  ujit  sipërfaqësor.  Këto  janë  arsyet  kryesore  pse  shumë  zona  janë  lënë  të  pa 

mposhtura.Përshkrimi  i  llojeve  të  tokës  në  zonën  e  lokacionit  jepet  nga  harta  e  tokës  e 

                                                            

9 Raporti për Vlerësimin e Ndikimit Mjedisor dhe Social v.6 (Hartuar nga Orion), faqe.254

10 Programi i monitorimit të tokës dhe ujërave, (Hartuar nga Geotest), 2015

mëposhtme. Sipas kësaj harte  të  tokës, vendndodhja e TCKR  së propozuar karakterizohet 

nga smonitsa e rrjedhur me pseudogley. Sipas klasifikimit të ri të tokës bazuar në standardet 

e FAO‐s, kjo tokë është klasifikuar si fluviosol me fertilitet të mesëm. 

Në zonën përreth zonës së TCKR, toka bujqësore ka një rol mbizotërues. Lloji i tokës është i 

ndryshueshëm me përmbajtje balta. Gjatë sezonit të verës dhe periudhave të thata është e 

pafavorshme për shkak  të çarjeve vertikale. Përdorimi aktual  i plehrave kimike dhe  i agro‐

kimikateve është i ulët për shkak të çmimit të lartë dhe shumë zona janë lënë të papunuara. 

 

Fig.21: Klasat bujqësore të tokës në zonën më të gjerë të TCKR;  

3.13.  Karakteristikat e peizazhit  Karakteristikat  e  peizazhit  të  tërësisë  së  analizuar  hapësinore  paraqesin  njërin  nga 

elementet më të rëndësishme në relacionin e TCKR dhe mjedisit. Efektet vizuale (peizazhet) 

janë kriteriume me rëndësi në ruajtjen e mjedisit dhe nëse nuk zgjidhen drejt konsiderohen 

si degradim i mjedisit. Zona më e gjerë e projektit të propozuar të TCKR është vendosur në 

pellgun e linjitit të Kosovës, rezerva më e madhe e qymyrit në Kosovë dhe një nga rezervat 

më  të mëdha  në  Evropë.  Pellgu  i  linjitit  zë  pjesën  qendrore  të  Kosovës,  duke  filluar  nga 

Mitrovica në veri deri në Kaçanik në jug ( si në fig. e mëposhtme ) 

 

Fig. 22:Konteksti hapësinor: Zona e Fushës Mihja e Re në Basenin e Kosovës Burimi:IPH / MMPH 

 

Elementi karakteristik i peizazhit natyror në pellg është rrafshi qendror përgjatë lumit Sitnica 

pasuar nga terreni kodrinor dhe malet që i afrohen Goleshit, Çicavicës në perëndim dhe gati 

arritjen e maleve  të Sharrit në  jug‐perëndim. Baseni  i  linjitit në pellgun e Kosovës mbulon 

një sipërfaqe prej  rreth 300 km², me një shtrirje vertikale  të gjatësisë mesatare diagonale 

prej 30 km nga veriu në  jug dhe një zgjerim mesatar në drejtimin  lindje‐perëndim prej 10 

km. Një   veçori e veçantë e zonës është një mozaik  i modeleve të përdorimit të tokës. Një 

përzierje e peizazhit industrial dhe të kultivuar sot është rezultat i shfrytëzimit të lëndëve të 

para  minerale  (kryesisht  qymyrit,  zinkut  dhe  plumbit)  në  peizazhin  tradicionalisht  të 

kultivuar. Shpyllëzimi për shkak të prerjeve  ilegale, ndërtimit dhe shfrytëzimit të burimeve 

minerale janë faktorë që kontribuojnë më tej në degradimin e peizazhit natyror. 

 

  3.14. Ajri 

Termocentralet  janë emitues të mëdhenj të ndotësve të ndryshëm të ajrit që kanë ndikim 

në atmosferë në nivel  lokal,  rajonal dhe global.  Fokusi  kryesor  i  këtij  studimi, gjithashtu  i 

quajtur si ndikim në cilësinë e ajrit, është ndikimi në shkallë lokale, që shtrihet disa dhjetra 

kilometra prej burimit.   Cilësia e ajrit trajtohet në kuptimin e standardit të cilësisë së ajrit. 

Koncentrimet e ndotësve zvogëlohen me rritjen e distancës nga burimet. Ndikimi në shkallë 

rajonale  dhe  globale  rregullohet  me  kufizimet  shtetërore  të  emisioneve,  të  cilat 

përcaktohen me protokolle ndërkombëtare.   

Emisionet më të rëndësishme në ajër nga djegia e  linjitit  janë SO2, NOX, CO, partikulat dhe 

gazrat me efekt serrë, si N2O dhe CO2. Djegia e  linjitit gjithashtu prodhon, në sasi të vogla, 

substanca  si  metale  të  rënda  (si  merkuri,  arseni,  kadmiumi,  vanadiumi,  nikeli,  etj.), 

komponimet  halide  (përfshirë  fluoridet  e  hidrogjenit),  hidrokarbure  të  padjegura  si  dhe 

komponime  tjera  të  paqëndrueshme  organike  (VOCs).  Shumica  e  këtyre  komponimeve 

shkarkohen të lidhura me partikula. Vetëm merkuri emetohet në mënyrë primare në gjendje 

të gaztë (Hg0) si dhe është brengë e posaçme për shkak të toksicitetit dhe qëndrueshmërisë 

në mjedis. Emisionet e dioksinave dhe furaneve nga termocentralet me qymyr janë të ulëta, 

për  shkak  të karakteristikave  të  tyre specifike  të djegies,  si dhe përmbajtjes  së sulfurit në 

lëndë, që pengon formimin e këtyre komponimeve.   

Në nivel  lokal, SO2, NO2 si dhe partikulat në  fraksion PM10 dhe PM2.5 konsiderohen ndotës 

kyçë. Termocentralet janë burime të mëdha edhe të CO, por në kushte normale të operimit, 

ndikimi  i tyre në cilësinë e ajrit është  i neglizhueshëm. Koncentrimet e CO në ajër kanë të 

njëjtin rend madhësie si SO2, derisa vlerat kufitare për CO  janë 1000 herë më të  larta sesa 

për SO2. 

Ndikimet në nivel rajonal kanë të bëjnë me transportin në distanca të mëdha të ndotësve të 

ajrit disa qindra kilometra nga burimi. Ky ndikim kryesisht ka të bëjë me ndotësit sekondarë, 

partikulat dhe ozonin.  

Termocentralet  emetojnë  sasi  të mëdha  të  oksideve  të  azotit  (NOx)  si  dhe  oksideve  të 

sulfurit (SOx), të cilat pas transformimeve kimike në atmosferë formojnë sulfate e nitrate. Të 

ashtuquajturat “partikula inorganike sekondare” (SIA) i nënshtrohen transportit në distancë 

të madhe,  si  dhe  janë  përgjegjëse  për  zhvillimin  e  ndotjes  së  ajrit  rajonal  në  kuptimin  e 

rritjes  së  koncentrimit në prapavijë  të PM2.5, por edhe me PM10.  Sulfatet dhe nitratet në 

atmosferë që i nënshtrohen depozitimit të lagësht apo të thatë shkaktojnë shira acidikë dhe 

eutrofikim,  të cilat konsiderohen  të  jenë ndikuese mbi eko‐sisteme. Ndotja e ozonit është 

gjithashtu brengë  rajonale, pasi që ozoni dhe prekursorët e ozonit,  si NOx,  i nënshtrohen 

transportit në distanca të mëdha. 

Ndikimet  në  nivel  global  kryesisht  kanë  të bëjnë me  emisionet  e  gazrave me  efekt  serrë 

(GHG), pra emisionet e CO2 nga termocentralet. 

Ndikimi në  cilësinë e ajrit  lokal nga TCKR‐ja është përshkruar në kapitujt vijues. Vlerësimi 

fokusohet  tek ndotësit primarë  të emetuar, në raport me efektet potenciale në shëndetin 

njerëzor, për shkak të  inhalimit, gjë që rregullohet edhe me kornizën rregullative të BE‐së. 

Ndotësit në shqyrtim kanë të bëjnë me emisionet e termocentraleve  janë SO2, NO2, PM10, 

PM2.5, CO, benzo(a)pireni, benzeni, merkuri gaztë si dhe metalet e rënda të lidhura me PM10 

(As, Cd, Ni, Pb). 

Edhe koncentrimet rajonale dhe të prapavijës nga ndotësit janë marrë parasysh, e sidomos 

ndikimi i termocentraleve ekzistuese dhe planet e tyre të modernizimit të ardhshëm. 

Nga  vete  konfiguracioni  i  terrenit  ku  ndodhet  ngastra  dhe  prezenca  e  florës,   mund  të 

konkludojmë  se  pastërtia  e  ajrit  në  këtë  regjion  nuk  është    në  nivel  të  lakmueshëm,  ku 

ndotja e ajrit mund të vie nga mekanizmi i cili do të përdoret për kryerjen e aktiviteteve të 

gjenerimit  të  energjisë  elektrike,  aktiviteteve  punuese  te  minierës,  dhe  lëvizjes  se 

automjeteve neper rrugën rajonale. Peizazhi në vendin e TCKR dhe në zonën përreth është 

formuar  fuqishëm  nga  ndikimi  antropogjen.  Peizazhi  kryesisht  karakterizohet  nga 

termocentrali  Kosova  B  (ftohja,  ndërtesat  e  kaldajave,  oxhaku,  trajtimi  i  qymyrit)  krahas 

vendndodhjes  së  TCKR,  Kosova  A  dhe  aktiviteteve  mbështetëse  dhe  infrastrukturës 

(minierat e qymyrit, transportuesit e qymyrit, deponitë e hirit) në zonën më të gjerë si në 

figurat e mëposhtme.  

 

 

Fig.22: TC Kosova A dhe Kosova  B 

Në zonën e interesit, lokacionet e stacioneve të monitorimit të cilësisë së ajrit janë Oborri i 

IHMK‐së, Rilindja ‐ Ndërtesa e Qeverisë, Obiliq (Qendra Shëndetësore Familjare), Dardhishte 

(Shkolla  Fillore),  Palaj  (Kosova  Mont)  dhe  stacioni  i  lëvizshëm  në  Drenas.  Programi  i 

monitorimit  dhe  periudha  e  disponueshme  e  të  dhënave  janë  paraqitur  në  Tabelën  e 

mëposhtme.  Programi  i monitorimit menaxhohet  nga MMPH  dhe  AMMK,  ndërsa  IHMK 

është përgjegjëse për funksionimin e stacionit dhe validimi i të dhënave.  

 

Fig.23: Vendndodhja e stacioneve të monitorimit të ajrit 

Tre stacione të monitorimit të cilësisë së ajrit që gjenden afër termocentraleve të KEK‐ut, në 

vendbanimet  Obiliq,  Dardhishtë  dhe  Palaj,  që  nga  viti  2013  janë  instaluar me  fonde  të 

Bankës Botërore me qëllim të ofrimit të të dhënave sa më të sakta. Të dhënat e monitorimit 

kanë  treguar ndotje  të  lartë  të materies së grimcave me koncentrime  të PM10 dhe PM10 

mjaft  shumë mbi  standardet evropiane  të  cilësisë  së ajrit  të përcaktuara me Direktivën e 

Cilësisë së Ajrit Ambiental dhe Ajrit më të Pastër për Evropën (CAFE) (2008/50/EC). 

Koncentrimet  e  SO2,  NO2  dhe  CO  në  stacionin monitorues  janë  poshtë  standardeve  të 

cilësisë së ajrit të përcaktuara me Direktivën CAFE11. 

Vlera e Direktivës CAFE për ozonin tejkalohet vetëm tek njëri prej stacioneve monitoruese.  

Episodet verore të ozonit shpesh ndodhin në rajonin mesdhetar, kështu që mund të priten 

edhe në Kosovë. 

Lokacioni  Tipi stacionit  Parameterat  Periudhat e matjes 

HMIK   Urban  PM10, PM2.5, SO2, NOx, O3, CO 2015, 2016 

Rilindja  Urban  PM10, PM2.5, O3  2015, 2016 

Obiliq   Urban  SO2, NOx, CO, O3, PM10/PM2.5  2015, 2016 

Dardhishte   Industrial (KEK) SO2, NOx, CO, O3, PM10/PM2.5 2015, 2016 

Palaj   Industrial (KEK)  SO2, NOx, CO, O3, PM10/PM2.5  2015, 2016 

Drenas  Urban  PM10, PM2.5, SO2, NOx, CO 2015, 2016 

 

                                                             

11 Studimi plotësues për VNMS v.6 viti,2 016 (Instituti Hrvoje Pozar, 2018)

Tabela 2. Stacionet e monitorimit të kualitetit të ajrit në afërsi të lokacionit 

Ndotësit  Periudha e marjes mesatares(LV) 

Prishtina ‐ IHMK 

Prishtina ‐(Rilindja) 

Obiliq Dardhishte  Palaj  Drenas

PM10  Mesatarja vjetore LV=40 μg/m3 

2015 40.27 60.58 86.49 ‐ 41.75  54.82

2016 29.84 27.8 56.27 ‐ 3.3  16.62

PM2.5  Mesatarja vjetore LV=25 μg/m3 

2015 30.18 27.99 74.09 29.9 16.14  40.75

2016 17.03 22.58 40.91 1.6  18.02

SO2  Mesatarja vjetore LV=125 μg/m3 nuk duhet të tejkalohet më shum se 3 herë gjatë vitit 

2015 3.87 ‐ 44.24 9.23 9.37  33.24

2016 6.87 7.54 26.06 ‐ 37.66  7.13

CO  LV 10 mg/m3, për mesatare ditore, Brenda vitit 

2015 4.39 ‐ 2.02 0.55 0.71  0.92

2016 5.25 3.18 3.92 ‐ 0.84  1.11

NO2  LV=40 μg/m3, mesatarja vjetore 

2015 27.26 31.92 29.04 12.85 9.44  18.51

2016 28.22 25.42 17.25 12.30 8.57  15.69

O3  Mesatarja vjetore LV=120 μg/m3 

2015 40.78 ‐ 23.51 53.52 38.19  47.83

2016 43.25 30 27.31 50.79 44.28  54.3

 

Të dhënat e monitorimit tregojnë një ndryshueshmëri të madhe sezonale të përqendrimeve 

SO2 dhe grimcave me një përqendrim minimal në verë dhe maksimum në dimër. Variacioni 

sezonal i ndotjes së NO2 është më pak i dukshëm se ai i SO2. 

Kuptohet që një ndikim  i madh në kualitetin e ajrit në përgjithësi në Kosovë, ndikon edhe 

ngrohja  e  shtëpive me  dru  dhe  thëngjill  gjatë  dimrit,  si  dhe  numri  i madh  i  veturave  në 

qarkullim,  duke  pasur  parasysh  që  një  numër  i  kosniderueshëm  i  tyre  është  shumë  i 

vjetëruar dhe pa sisteme të mirëfillta të trajtimit të gazërave dalës. 

 

3.15. Uji 

Pellgu  lumor  i Kosovës përfshin një rrjet mirë të zhvilluar hidrologjik, ku  lumi Sitnicë është 

ujëmbledhësi kryesor.  Ky lumë përshkon pellgun nga jugu në veri, si dhe mbledh rreth 80% 

të ujërave sipërfaqësorë akumulues në drejtim veriu.   Degët më të rëndësishme  janë  lumi 

Drenicë në perëndim, si dhe lumi Llap në lindje.  TC Kosova B kufizohet me lumin Sitnicë në 

perëndim.  Ka rrezik të vërshimeve përgjatë brigjeve të lumit afër lokacionit të TCKR‐së.  

Lumi  Sitnicë  është  degë  e  lumit  Ibër.  Nga  burimi  deri  në  bashkimin  e  tij me  Ibrin,  afër 

Mitrovicës, lumi është mbi 90 km i gjatë, me vëllim mesatar prej 15 m3/s. Është rrjedhë me 

pjerrtësi të ulët, shtrat të gjerë, i cekët dhe gjarpërues.  Gjatë verës, vëllimi është më i madh 

se 2.5 m3/s, ndërsa gjatë dimrit dhe pranverës, kur shkrihet bora, ky vëllim është 15 herë 

më i madh, 37.5 m3/s. 

Lumi  Sitnica  pranon  të  gjithë  ujërat  e  ndotur  industrialë  dhe  urbanë.    Në  zonën  e 

termocentraleve,  ai  merr  kontaminim  shtesë  nga  drenazha  dhe  ujërat  e  zeza  nga 

termocentralet, por edhe nga deponitë e hirit dhe nga mihjet.   Kosova nuk ka  sisteme  të 

mirëfillta të trajtimit të ujërave të zeza urbane apo industrialë.  Asnjë impiant i tillë i trajtimit 

të  ujërave  të  zeza  nuk  është  i  instaluar  në  mihje  apo  termocentrale;  rrjedhat  dalëse 

industriale shkarkohen drejtpërdrejt në lumenj. 

Ujërat sipërfaqësorë  janë analizuar së voni si pjesë e grumbullimit  të  të dhënave për këtë 

VNMS në 35 pika mostrimi12.   Ka edhe të dhëna më të vjetra, por me më pak kontroll mbi 

standardet  e  mostrimit.  Parametrat  janë  temperatura,  ngjyra,  aroma,  përçueshmëria, 

oksigjeni  i  tretur,  potenciali  redox,  pH,  norma  e  rrjedhës,  jonet  (kloride,  sulfate,  fosfate, 

HCO3, Nitrate), TOC, COD, fenolet, PCB, BTEX si dhe metalet (Fe, Cr6, Cr3, Cu, Ni, As, Zn, Pb, 

Cd, Mn, Hg).   

Ujërat  nëntokësorë  janë  analizuar  gjithashtu  së  voni  në  34  pika  mostrimi  (nga  puset 

ekzistuese dhe  të  reja), si pjesë e grumbullimit  të  të dhënave për këtë VNMS. Ka edhe  të 

dhëna më  të vjetra, por me më pak kontroll mbi standardet e mostrimit. Parametrat  janë 

temperatura,  ngjyra,  aroma,  përçueshmëria,  oksigjeni  i  tretur,  potenciali  redox,  pH, 

kapaciteti  prodhues,  jonet  (kloride,  sulfate,  fosfate,  HCO3,  Nitrate),  BTEX  (në  rrjedhë  të 

poshtme të gazifikimit), fenolët, PAH, PCB, dhe metalet (Fe, Cr6, Cr3, Cu, Ni, As, Zn, Pb, Cd, 

Mn, Hg).  

Gjithsej  24  mostra  të  sedimenteve  lumore  janë  marrë  së  voni  dhe  janë  analizuar  për 

qëllimet  e  këtij  VNMS‐je,  përveç  analizave  të  vjetra  dhe  atyre  në  vazhdim.    Rezultatet 

laboratorike tregojnë që kontaminimi më madhor është identifikuar në katër mostra. 

Ujërat  e  zeza  janë  analizuar  në  14  lokacione me  qëllim  të mbledhjes  së  të  dhënave  për 

VNMS. 

3.16. Karakteristikat sizmike 

Nga një këndvështrim sizmik, territori i Kosovës duket të jetë aktiv. Kjo është e dukshme nga 

tërmetet që kanë ndodhur në  të kaluarën e  largët dhe  të afërt në këtë  zonë. Shembuj  të 

kësaj ngjarjeje në të kaluarën ishin tërmeti i Prizrenit në 1456 me intensitet në epiqendrën e 

VIII sipas shkallës MSK‐64, magnitudë MS = 6.0 (Sulstarova et al., 2005) dhe tërmetit të Pejës 

në vitin 1662 me një  intensitet të VIII sipas MSK‐64 në epiqendër dhe një magnitudë MS = 

                                                            

12 Programi i Monitorimit të Tokës dhe Ujit, Geotest 2015

6.0 (Sulstarova et al., 2005). Nga ana tjetër, në kohët e fundit, tërmetet më të dukshme ishin 

tërmeti i rajonit të Ferizajt në vitin 1921 me një intensitet të IX sipas shkallës MSK‐64, MS = 

6.1  (Sulstarova dhe Koci, 1975, Sulstarova et al., 2005  ), Tërmeti  i Kopaonikut në 1983 me 

MW = 5.9 dhe më së fundi tërmeti që dëmtoi seriozisht komunën e Gjilanit në vitin 2002 me 

intensitet VIII‐IX sipas MSK‐64, MW = 5.7 (Elezaj, 2002). 

Sizmikja   mikro‐regjionale  e  këtij  lokacioni  dallohet me mundësi  të  dridhjeve  të  tokës  të 

intensitetit prej 7‐ 8 shkallë të Merkalit . Sipas hartave sizmike të regjionit, hapësira e gjerë e 

hulumtuar nuk  i përket një  intensiteti të njëjtë të dridhjeve sepse varet nga karakteristikat 

gjeologjike të tokës, thellësisë së ujërave nëntokësore  etj.  

 

Fig.24 Aktiviteti  sizmik  dhe  klasifikimi  i  rrezikut  nje  rast  per  100  dhe  500  vjet  (Burimi:  Seismic Study, EU Agency for Reconstruction)  

Sizmiteti  i  terrenit  paraqet  parametër  me  interes  në  vete  për  analizën  e  ndikimeve  të 

mundshme në fushën studimore të mjedisit.  

Sipas  hartave  sizmike,  hapësira  e  gjerë  e  hulumtuar  i  takon  intensiteteve  të  ndryshme 

reversibile që do të paraqiten në tabelën në vijim. 

Tabela 2 ‐ Intensiteti sizmologjik i regjionit  të hulumtuar të shkallës MSK‐64 

 

Periudha kthyese e seizmitetit (vjet)  Shkalla 

50  V dhe VII

100  VII, VIII dhe IX

200  VIII dhe IX

500  VIII dhe IX

1000  VIII dhe IX

 

3.17. Zhurma  

Nivelet  ekzistuese  të  zhurmës  në  zonën më  të  gjerë  të  zonës  së  KRPP  janë  vlerësuar  në 

raportin e Vleresimit Ndikimit Mjedisor dhe Social Rev.6 (Punuar nga Ekonerg, Gusht 2016). 

Matjet  e  zhurmës  mjedisore,  të  cilat  kërcënojnë  mjedisin  dhe  përbëhen  nga  zhurma  e 

mjedisit (zhurma nga komuniteti, rrugët, etj.) dhe zhurma ekzistuese e makinerive në vendin 

e Kosovës B janë matur për të marrë informacion mbi nivelet ekzistuese të zhurmës. Matjet 

dhe analizat e zbatuara të zhurmës përbëhen nga: 

• Nivelet e zhurmave të matura në ndërtesat më të afërta me termocentralin Kosova B. 

•  Hartat  e  terrenit  që  ishin  në  dispozicion  dhe  të  dhënat mbi  terrenin  dhe  lartësitë  e 

objekteve u përdorën për futjen e të dhënave. 

Kosova  B  ishte  në  gjendje  normale  pune  gjatë  matjeve  të  zhurmës;  burimet  më  të 

rëndësishme  të  zhurmës  në  fabrikë  janë  oxhaku,  kulla  e  ftohjes,  sallat  e makinave  dhe 

motorët dhe kompresorët e ndryshëm që ndodhen brenda uzinës. 

Në  vendndodhjen matëse,  që  ndodhet  pranë  ndërtesave  të  banimit  (në  jug  të  kullës  së 

ftohjes), niveli i matur i zhurmës ditore prej 65.5 dB (A) tejkalon vlerën e rekomanduar prej 

65 dB (A) për zonat industriale‐urbane. Hartat e zhurmës të zhurmës ditore dhe të natës për 

zonën e termocentralit të Kosovës B janë treguar në figurat e mëposhtme 

 

Fig.25 Hartat e  zhurmës ditore   dhe  zhurmës  së natës për  zonën e TC Kosova B; Burimi: VNMS Rev.6      

 

4.    PËRSHKRIMI  I  PROCESIT  TEKNOLOGJIK  TË  TCKR  ME  INFRASTRUKTURË 

PËRCJELLËSE  

 

TCKR‐ja  përfshin  ndërtimin  e  një  blloku  të  vetëm  450 MW  (+/‐  20 MW)  (neto)  që  do  të 

ndërtohet në zonën e termocentralit ekzistues Kosova B, në një lokacion të dedikuar, pranë 

këtij termocentrali. Ky termocentral do të jetë i gjithashtu i gatshëm për kogjenerim dhë për 

kyçje në  rrjetin ekzistues/këmbyesit ekzistues pranë TC Kosova B. Ky  central do  të  jetë  “i 

gatshëm për CCS”  (Kapje dhe Depozitim  të  Karbonit  ),  kështu  që mund  të  instalohet më 

vonë me  CCS  pas  djegies,  kur  teknologjia  CCS  të  piqet  dhe  të  bëhet  obligative.  Burimi 

kryesor  i energjisë do  të  jetë  linjiti, që aktualisht  furnizon Termocentralet Kosova A dhe B 

nga mihja e Sibocit Jugperëndimor (JP).  

Qëllimi  i  ndërtimit  të  TCKR‐së  është  të  sigurojë  një  burim  të  sigurt  e  stabil  afatgjatë  të 

energjisë elektrike në Kosovë. Ai do  të  zëvendësojë prodhimin  e  termocentralit  ekzistues 

Kosova  A,  të mbulojë  rritjen  e  kërkesës  dhe  të  zvogëlojë  importet  e  energjisë  elektrike. 

Ndërtimi  i  termocentralit  të  ri  zvogëlon  edhe  emisionet  në  atmosferë  krahasuar  me 

termocentralet  ekzistuese,  Kosova  B  dhe  veçanërisht  Kosova  A,  meqë  te  TCKR  do  të 

aplikohen  Teknikat më  të mira  në Dispozicion  (BAT)  në  linjë me Direktivat  Industriale  të 

Emisioneve  (IED)  të Bashkimit Evropian  (BE). Termocentrali do  të dizajnohet plotësisht në 

pajtim me parimet dhe  rekomandimet që  rrjedhin nga udhëzimet e BE‐së për aplikimin e 

TMD (BAT) për centrale të mëdha me djegie13. 

Centrali  i ri do të ketë të caktuar edhe hapësirën për  instalimin e mëvonshëm të  impiantit 

për kaplimin e CO2.  

Karakteristikat kryesore të centralit referent janë si në vijim: 

Ndërtimi  i  termocentralit me një bllok  të vetëm  superkritik me kapacitet 450 MW (+/‐ 20 MW) (neto) me stabilimentet përcjellëse në lokacionin TC Kosova B, 

Vlerat kufitare të emisioneve në përputhje me kriteret përkatëse të rregulloreve të 

BE‐së (IED) dhe BAT; 

Desulfurizimi i gazrave dalës.  

                                                            

13 Best Available Techniques (BAT) conclusions for large combustion plants under Directive 2010/75/EU (updated & published on 31 July 2017 with commission implementing decision (EU 2017/1442) on industrial emissions and integrated pollution prevention and control 

Vlerat  kufitare  të  NOx  arrihen  me  një  kombinim  masash:  primare  (optimizimi  i 

djegjes) dhe sekondare (Ulje Selektive e Katalistit); 

Eliminimi  i  grimcave  (PM) nga  gazrat dalës  arrihet me  anë  të  filtrave elektrostatik 

duke reduktuar koncentrimet e grimcave (PM) në 5 mg/nm3; 

Sistemi i ftohjes i bazuar në kulla të ftohjes së lagësht, me qarkullim natyror  

Gazrat e trajtuar dalës shkarkohen përmes kullës ftohëse  

Termocentrali  furnizohet  me linjit nga mihja, me anë të sistemit të shiritave bartës,  

Hiri  fluturues, ai  fundërrues dhe gjipsi barten në deponinë hirit dhe gjipsit brenda 

mihjes me anë të shiritave bartës të mbyllur për të parandaluar pluhurin; 

I gatshëm për kogjenerim, 

I gatshëm për CCS dhe 

Blloku kyçet në rrjetin e tensionit të lartë 400 kV përmes linjës 220 kV. 

4.1. Infrastruktura përcjellëse e TCKR‐së  

Infrastruktura përcjellëse do të ndërtohet në tokën ekzistuese në pronësi të KEK‐ut, si dhe 

do të përdorë korridoret ekzistuese të TC Kosova B apo korridoret tjera, ku KEK‐u jep lejet e 

kalimit. Përshkrimi i statusit specifik të infrastrukturës përcjellëse është si vijon: 

1) Traseja e Interkoneksionit Elektrik  

2) Deponia e hirit dhe e gjipsit ‐  

3) Korridoret e transportit të hirit dhe gjipsit me anë të shiritave të mbyllur ‐ 

4) Hapësira e rezervave të qymyrit ‐ 

5) Sistemi i transportimit‐transportit hekurudhor dhe rrugor 

4.2. Të dhënat themelore të linjitit dhe materialeve tjera 

Vlera e ulët e ngrohjes (LHV) në linjit dhe specifikat tjera të thëngjillit janë të specifikuara në 

“Marrëveshjen për Furnizimi me Thëngjill” për furnizimin e TCKR me thënigjill.  

Tabela 3: Bilanci i përafërt i materialeve për TCKR 

Bilanci i përafërt i materialeve për TCKR parametri  Njësia  Sasia 

Linjiti  t/vit  3,984,181 

Guri gëlqeror  t/vit  73,341 

Gjipsi i prodhuar në DGD (Desulfurizuesi i Gazrave Dalës)  t/vit  126,466 

Hiri fluturues  t/vit  670,538 

Hiri fundërrues dhe zgjyra  t/vit  118,330 

Kërkesa totale për ujë  m3/vit  7,788,726 

 

Ndotësit më të rëndësishëm që emetohen në ajër nga djegia e linjitit janë:  

SO2, NOx, CO, materia partikulate (PM) si dhe gazra serrë, si CO2, gazrat acidikë, si klorina e 

hidrogjenit  dhe  fluoridet  e  hidrogjenit  dhe  komponimet  organike  të  paqëndrueshme  jo‐

metanore  (NMVOC),  ndotësit  e  rrezikshëm  të  ajrit,  si  metalet  e  rënda,  hidrokarbure 

aromatike policiklike (PAHs) si dhe dioksinat dhe furanet që emetohen në sasi tejet të vogla. 

4.3. Furnizimi me ujë i TCKR‐së  

Furnizimi me ujë i termocentralit TCKR do të arrihet përmes hidrosistemit të Ibër‐Lepencit, i 

cili përveç termocentraleve ekzistuese dhe të ardhme, furnizon edhe konsumatorë të tjerë 

si: 

Popullatën – ekonomitë familjare (KRU Prishtina, KRU Mitrovica, të tjerë) 

Ujitja e tokës bujqësore (Vushtrri, Shkabaj, Komoran dhe të tjerë) 

Konsum tjetër industrial (Feronikeli, Trepça, etj.). 

Elementet  kryesorë  të  sistemit  Ibër‐Lepenc  janë  liqeni  i  Gazivodës me  vëllim  aktiv  prej 

328.75 milionë m3. Rrjedha mesatare vjetore në liqenin kryesor të Gazivodës (për periudhën 

1948‐1972) ka qenë 13.02 m3/s (410.7 milionë m3 / vit). Luhatja vjetore e rrjedhës hyrëse në 

liqen shkon nga minimumi prej 249.7 milionë m3/vit deri në maksimumin prej 700.1 milionë 

m3/vit. 

Një vëllim kaq  i madh aktiv  i akumulimit, krahasuar me  rrjedhën mesatare hyrëse vjetore 

mundëson barazimin  shumëvjeçar.  Kjo do  të  thotë që  rrjedha hyrëse njëvjeçare në  liqen 

mund të akumulohet dhe përdoret vitin e ardhshëm apo më vonë. 

Një element tjetër i rëndësishëm i sistemit është edhe kanali Iber‐Lepenc, me kapacitetin e 

dizajnuar prej 22.2 m3/s. Ky sistem kanalesh është aktualisht në gjendje të keqe. Kjo gjendje 

reflektohet  me  humbje  të  mëdha  të  ujit  në  kanal  (deri  në  50%).  Supozohet  që  pas 

rindërtimit të sistemit14, humbjet do të zvogëlohen përgjysmë, pra deri në 25% të sasisë së 

plotë të ujit. 

Sipas  kërkesave  teknike  si  dhe  për  sigurinë  e  furnizimit me  ujë,  që  është  esenciale  për 

funksionimin e termocentraleve ekzistuese por edhe për TCKR, është paraparë poashtu që 

në kuadër  të projektit  (WSCPP)  të Bankës Botërore  të ndërtohet edhe rezervuari  i ujit me 

qëllim të sigurimit të furnizimit me ujë të vazhdueshëm për termocentralet ekzistuese dhe 

për TCKR. 

Ky rezervuar  i cili do të ndërtohet në  fshatin Mihaliq, do të  jetë  i gjatë 600 m dhe me një 

thelësi prej 25 m, që do të kishte kapacitet akumulues prej 3.7 milion m3. Një zgjidhje e tillë 

do  të mundësonte  që  Termocentrali  të  operonte  për  tri  ditë  pa  u  ndërprerë  në  rast  të 

ndonjë mungese në furnizim me ujë. 

4.4. Djerrinat dhe nënproduktet nga prodhimi i energjisë 

Zgjyra dhe hiri nga TCKR‐ja e propozuar do të transportohen me anë të shiritave të mbyllur 

në deponinë e hirit dhe gjipsit, një zonë që nga pikëpamja e biodiversitetit nuk ka ndonjë 

rëndësi, duke pasur aktivitet e mëhershme minerare. Konturat përfundimtare  të zonës së 

mbushur do  të mbulohen me material djerrine, e pastaj  të  rikultivohen, duke ofruar 119 

hektarë që mund  të shfrytëzohen për qëllime bujqësore, ndërtim  të qendrave për  turistë, 

qendrave rekreative etj. 

Gjipsi dhe pjesë të hirit do të shfrytëzohen si produkte komerciale (në industrinë e çimentos 

dhe të ngjashme). 

Termocentrali i ri TCKR do të furnizohet me qymyr (linjit) nga mihja e Sibocit JP, që gjendet 

brenda Fushës së Sibocit, që aktualisht e furnizon Kosovën A dhe B. 

Gërmimi  i  linjitit dhe depozitimi  i djerrinës  në mihjen  Siboc  JP,  që  aktualisht  furnizon  TC 

Kosova A dhe B, është organizuar si proces i vazhdueshëm teknologjik, që përbëhet nga dy 

procese prodhimi – gërmim të djerrinës dhe prodhim të linjitit. Teknologjia e njëjtë mund të 

shfrytëzohet në të ardhmen, me teknologji shtesë dhe të modernizuar. 

Ekskavatorët  me  kova  përdoren  për  gërmimin  edhe  të  djerrinës  edhe  të  linjitit.  Linjiti 

aktualisht transportohet me sistem shiritash bartës deri në termocentralet Kosova A dhe B.   

                                                            

14 Projekti i Bankës Botërore për Sigurinë e Furnizimit me Ujë dhe Mbrjojtjen e Kanalit (WSCPP)

Shiritat  bartës  gjithashtu  përdoren  për  transportimin  e  djerrinës  në  zonat  e  shkarkimit 

brenda mihjeve të shteruara të linjitit Bardh dhe Mirash. 

Djerrina nga mihja e ardhme që do të furnizojë TCKR‐në së pari do të dërgohet drejt zonave 

të mëparshme të mihjeve në Bardh dhe Mirash, deri në përfundimin e rregullimit dhe dhe 

rikultivimin teknik të këtyre mihjeve të braktisura. Pastaj, djerrina do të shkarkohet brenda 

kufijve të mihjes aktuale Sibovc JP, si dhe në kraterin e mihjes që krijohet për të  furnizuar 

TCKR‐në.  

Ekskavatorët  hidraulikë  të  mihjes  përdoren  si  pajisje  ndihmëse  në  fazë  të  hershme  të 

zhvillimit  të  kraterit,  por  edhe  për  denivelizimin  e  terrenit.  Ekskavatorët  me  kavo  dhe 

buldozerët gjithashtu përdoren si pajisje ndihmëse.   

4.5. TCKR – skema teknologjike 

TCKR‐ja  do  të  ndërtohet  në  zonën  e  termocentralit  ekzistuese–Kosova  B,  në  lokacionin 

shumë afër TC Kosova B. TCKR‐ja do të zëvendësojë termocentralin ekzistues Kosova A, i cili 

planifikohet  të mbyllet pas  komisionimit  të TCKR‐së. Burimi  kryesor  i energjisë do  të  jetë 

linjiti, që aktualisht furnizon TC Kosova A dhe B nga mihja e Sibocit Jugperëndimor (JP).  

TCKR  është  termocentral me  teknologji  të  djegjes  së  linjit  në mënyrë  të  pluhurzuar me 

kapacitet 450 MW (+/‐ 20 MW) (neto), me dizajn modern, për të arritur efikasitet maksimal 

neto elektrik të ngjashëm me centralet moderne prej 42% ose më shumë. 

Centrali do të ketë kazan superkritik me dysheme të thatë, me cilësi avulli prej 272 bar dhe 

600°C, dizajni i kazanit me dysheme të thatë. 

Sistemi  i  ftohjes bazohet në kullë  të  ftohjes  së  lagësht me qarkullim  të natyral  si dhe me 

gazra dalës  të  trajtuar e  të  shkarkuar përmes  kullës  ftohëse duke  shfrytëzuar qarkullimin 

natyral të ajrit ‐ pa nevojë për oxhak.   

Hiri fluturues dhe ai fundërrues duhen bartur deri në deponi në mihjet e shterruara Bardh 

dhe Mirash/Fusha e Mihjes Siboc Jug në pronë të Mihjes së KEK‐ut ‐ me anë të shiritave të 

mbyllur transportues, ku në dalje tek deponia, do të lagështohen 15‐20% për të parandaluar 

fluturimin e pluhurit dhe në këtë mënyrë do të stabilizohet edhe deponia. 

Pikat  kryesore  të  shkarkimit  të  ndotësve  dhe  nusprodukteve,  përveç  oxhakut  të  gazrave 

dalës,  janë silosi  i hirit  fundërrues  (për hi e  zgjyrë), stabilimenti  i desulfurizimit  (për gjips) 

dhe ESP (për hi fluturues).  

Ujërat  e  zeza mblidhen  nga  pikat  e  ndryshme  dhe  dërgohen  në  impiantin  e  trajtimit  të 

ujërave  të  zeza,  lokacioni  i  të  cilit planifikohet  në  fqinjësi  të  kullës  ftohëse.  Pas  trajtimit, 

ujërat e  zeza  shkarkohen në  trupin pranues natyror,  Lumi  Sitnica. Përveç ujërave  të  zeza 

industriale,  ujërat  e  zeza  nga  TCKR‐ja,  jane  si  ujëra  të  zeza  sanitare  dhe  ujëra  të  zeza 

rrjedhëse.  

 

    

 

 

 

 

 

 

Fig.26:  Plani i situacionit i TCKR  

 

 

Fig. 27: Preja tërthore turbinës 

Sipas përshkrimit të mëposhtëm, modeli  i  impiantit të dyfishtë të energjisë dhe ngrohjes qendrore 

është kryer me programin (softuerin) Thermoflow. 

Impianti  i  dyfishtë  i  energjisë  dhe  ngrohjes  qendrore  do  të  dizajnohet  si  një  termocentral  i  lartë 

efikas me  aftësinë  për  t'u  konvertuar  për  të  siguruar  avull  të  procesit  në  impiantin  e  ngrohjes 

qendrore aty pranë. Performanca e termocentralit nuk do të ndikohet nga asnjë mjet për shkak të 

kërkesës së projektimit për të siguruar avullimin e nxjerrjes nga kondensatorët ekzistues të ngrohjes 

qendrore. 

1 Impianti i kazanit 11  Tankerët me naftë 

2 Turbina e avullit dhe gjeneratori 

12  Silosi i Hirit fluturues

3 Transformatorët 13  Impianti CCS (sekuestrimi i CO2) 

4 SCR (reduktimi selektik katalitik) 

14  Shiritat bartës

5 ESP (filtri elektrostatik) 15  Hapësira për largimin e ujit nga gjipsi 

6 Impianti DGD dhe për gur gëlqeror  

16  Impianti për trajtimin e ujërave të zeza 

7 Kulla ftohëse me oxhak të integruar për gazra dalës 

17  Stabilimenti i Ruajtjes së Ujit në Lokacion 

8 Stacioni pompues për kullën ftohëse 

18  Objekti i administratës dhe parkingu 

9 Trajtimi i ujit brut 11  Tankerët me naftë 

10 Depoja e kemikalieve dhe punëtoria 

12  Silosi i Hirit fluturues

    19  Sipërfaqja e shtrirjes së ndërtimit 

Impianti i ngrohjes qendrore përbëhet nga 2 njesi me kapacitet prej  100% të ngrohjes qendrore dhe 

pajisjeve ndihmëse me kapacitet prej 70 MJ / s secila apo me kapacitet total prej 140 MJ / s15. 

 

Fig.28: Skema teknologjike e TCKR16 

 

 

Fig.29  Shtrirja bazike e lokacionit TCKR 

 

 

 

 

 

 

 

                                                            

15 Sipas Dizajnit Konceptual Rev.3, Poyry, 21 Gusht 2018 ku është trajtuar “Skenari Bazë”

16 Sipas Dizajnit Konceptual Rev.3, Poyry, 21 Gusht 2018 ku është trajtuar “Skenari Bazë”

 

                        Fig.30:  Pamje nga ajri e shtrirjes së zonës së TCKR‐së dhe infrastrukturës përcjellëse 

4.6. Ujërat  e zeza 

Ujërat e zeza krijohen nga operimi i termocentralit me qymyr dhe nënkomponentat tjera: 

Ujërat e zeza nga trajtimi kimik i ujërave (rigjenerim i këmbyesit jonik); 

Ujërat e zeza nga sistemi ftohës; 

Ujërat e zeza yndyrore nga kazantorja dhe turbina; 

Ujërat e zeza nga trajtimi i gazrave dalës (desulfurizimi); 

Uji nga shpëlarja e kazanit, para‐ngrohësit të ajrit dhe të ngjashme;  

Ujëra të zeza sanitare; dhe  

Ujërat e reshjeve nga sipërfaqet e punës në termocentral. 

Të  gjitha  rrjedhat e ujërave  të  zeza do  të  kontrollohen dhe  lirohen në mjedis  vetëm pas 

analizës dhe trajtimit të duhur të ujërave që shkarkohen.   

Burimet e ujërave të zeza sanitare nga TCKR‐ja kufizohen në ujërat e zeza nga kantina, si dhe 

hapësirat  e banjove/tualeteve.  Këto  sasi uji do  të  trajtohen  përmes  impiantit  të  trajtimit 

biologjik. Përndryshe, do  të ndërtohet  impianti vetanak  i  trajtimit biologjik në TCKR, që  të 

bëj trajtimin e përshtatshëm të ujërave për shkarkim në trupin ujor. 

(1) Impianti i kazanit 

(10) Depoja e kemikalieve dhe punëtoria 

(2) Turbina e avullit dhe gjeneratori 

(11) Tankerët me naftë 

(3) Transformatorët  (12) Silosi i Hirit fluturues 

(4) SCR (reduktimi selektik katalitik) 

(13) Impianti CCS (sekuestrimi i CO2) 

(5) ESP (filtri elektrostatik) 

(14) Shiritat bartës

(6) Impianti DGD dhe për gur gëlqeror  

(15) Depoja e gjipsit 

(7) Kulla ftohëse me oxhak të integruar për gazra dalës 

(16) Impianti për trajtimin e ujërave të zeza 

(8) Stacioni pompues për kullën ftohëse 

(17) Stabilimenti i Ruajtjes së Ujit në Lokacion 

(9) trajtimi i ujit brut 

(18) Objekti i administratës dhe parkingu 

 

Fig.31 Koncepti i menaxhimit të ujërave të zeza në TCKR, burimi: Studimi Konceptual, POYRI Switzerland v.3, 2018 

 

Sipas përshkrimit konceptual, TCKR‐ja do të ketë trajtimin e ujërave të ndarë në 3 procese të 

ndryshme si më poshtë: 

FGD blow down

Cooling tower blow down

Boiler emergency blow down

Physical‐chemical treatment

Oilywater collection system

Discharge equalizing basin

Dirtydrains & effluents collection system

Chemical drains & effluents  collection system

Oilywater treatment system

Neutralizationplant

Boiler emergency blow down pit

Clean drain collection system

Treatedwaste water retention 

pond

Treated waste water reservoir

Dirtydrains & effluents treatment system

Sewagecollection system

Sewagetreatment system

Discharge to water course

Re‐use: FGD make‐up

Off‐site disposal

Re‐use as  

Re‐use :Ashmoistening Dust suppression

Re‐use: Water steam cycleor raw water basin

1. Ujërat e ndotura të trajtuara që nuk duhet të shkarkohen në një rrjedhë uji grumbullohen 

dhe përmbahen në një pellg (rezervuar të hapur) të dedikuar dhe ri‐përdoren për shtypjen e 

pluhurit të qymyrit, lagështimin e hirit ose aplikacioneve të ngjashme. 

2. Ujërat e ndotura të trajtuara që nuk janë të përshtatshme për ripërdorim, p.sh. për shkak 

të ngarkesës së saj të kripës, por janë në përputhje me standardet e shkarkimit, mblidhen në 

pellgun (rezervuar të hapur)  e barazimit të shkarkimit dhe pastaj shkarkohen; 

3. Uji i ndotur i trajtuar i përshtatshëm për ri‐përdorim mblidhet në rezervuarin e ujërave të 

ndotura  të  trajtuara  dhe  ri‐përdoret  në  aq  sa  ka  kërkesa.  Teprica  tejkalon  në  pellgun  e 

barazimit të shkarkimit dhe shkarkohet. 

Gjithashtu ujërat e reshjeve mblidhen me sistemin e drenazhimit dhe kalojnë përmes sitave 

të separacionit dhe grasove, trajtohen para se të shkarkohen në trupa natyrorë.  

 4.7. Furnizimi me lëndë djegëse i TCKR 

Kur  diskutohet  manipulimi  i  qymyrit  dhe  linjitit,  është  e  nevojshme  të  theksohet 

transportimi i qymyrit dhe  linjitit nga zonat e mihjes. Qymyri dhe  linjiti duhen transportuar 

me shiritat bartës. Në rast se  transportimi bëhet brenda një rajoni urban, ai duhet  të  jetë 

sistem i mbyllur dhe të operohet nën presionin atmosferik, ashtu që të minimizohet pluhuri 

fluturues.  Për  të  shmangur  emisionet  e  pluhurit,  duhet  kushtuar  vëmendje  e  posaçme 

ngarkimit dhe shkarkimit të qymyrit dhe linjitit. Gjegjësisht, lartësia e rënies së qymyrit apo 

linjitit në pirg apo ndërmjet shiritave bartës duhet të jetë sa më e ulët që është e mundur, 

për të shmangur emisionet e pluhurit. 

Transporti  i qymyrit nga mihja, separacionit  të qymyrit, operimi  i depos së qymyrit si dhe 

mirëmbajtja,  janë  përfshirë  brenda  obligimeve  të Mihjes  së  KEK‐ut.  Pikat  e  furnizimit  të 

qymyrit dhe dorëzimit të qymyrit të TCKR‐së janë në lokacionin e TCKR‐së. 

Lënda djegëse e ruajtur në pirgje të hapura paraqet mundësinë e emisioneve të pluhurit për 

shkak  të  erës.  Për  të  parandaluar  këtë,  është  e  domosdoshme  të  ruhet  një  lagështi  e 

mjaftueshme e lëndës dhe të spërkatet pirgu me ujë megjithatë kjo është nën kompetencë 

të KEK‐ut.  

Për parandalimin e ndikimit nga shkarkimi, depozitimi dhe manipulimi i qymyrit dhe  linjitit, 

por edhe për aditivat si gëlqerja, guri gëlqeror, amoniaku, etj., do te përdoren Teknikat me 

te Mira ne Dispozicion – TMD (BAT). 

Shtresimi dhe përzierja e lëndës djegëse bëhet në atë mënyrë që të sigurohen kushte stabile 

të djegies dhe të zvogëlohen emisionet e pikut.  

Për të pasur operim stabil të termocentraleve, lënda djegëse duhet të ketë karakteristika të 

barazueshme. Për të arritur këtë qëllim, lënda shpesh shtresohet apo përzihet, varësisht nga 

spektri  i  specifikimeve  të  centralit me  djegie.  Lënda  djegëse,  pas  gërmimit  në mihje  dhe 

transportimit deri në pirg, nuk digjet menjëherë. Zvogëlimi i thërmijave të lëndës bëhet me 

repartin e thërmimit ‐ ku me anë të mullinjve thërmues ‐ tkurret granula e  lëndës djegëse. 

Lënda e trajtuar në këtë mënyrë mund të transportohet me shirita bartës deri në bunkerët e 

kazanit. Kapaciteti dhe numri i bunkerëve të kazanit dizajnohen për të mbështetur operimin 

normal  të  termocentraleve, pra gjeneratorin me avull. Normalisht, ka gjashtë deri në  tetë 

bunkerë  kazani,  me  kapacitet  të  mjaftueshëm  për  operim  të  gjeneratorit  me  avull  në 

kapacitet nominal, në  kohëzgjatje prej  katër deri në  tetë orë me  cilësinë më  të dobët  të 

linjitit.  Lagështia  e  linjitit  në  atë  pikë  luhatet  nga  30‐45%.  Kjo  implikon  mundësinë  e 

zvogëlimit  të emisioneve  te pluhurit. Për  të  siguruar  kushte  të mira dhe  të  shëndosha  të 

punës në bunkerë,  thërmues,  si dhe  të  sistemit  të manovrimit me  linjit, duhet  të merren 

disa masa  të  caktuara.  instalimi  i  sistemeve  të  shpluhurimit me  thithje  të ajrit në pikat e 

transferit si dhe tek shiritat e mbyllur bartës është një shembull i qasjes së ndërtimit. 

Për  kërkesën  e  linjitit  në  central,  kapaciteti  i  nevojshëm  i  shiritave  bartës  paraqitet  tek tabela ne vijim: 

Tabela 4. Kapaciteti i shiritave bartës 

Linjiti dorëzohet tek “porta e termocentralit” (Fig.31) shiriti bartës (2x100%) Madhësia 

maksimale e thërmijave hyrëse është 50 mm. Nevojitet një thërmues me kapacitet 1500 t/h, 

 

Madhësia e bllokut/impiantit  Mesatare  Lënda më e keqe 

 

Shiritat bartës 

  Tonë/h

 Bllok me 450 MW (+/‐ 20 MW) (neto)  520 710 1500 

supozohet të ketë edhe sita para tyre, ashtu që të tejkalohen thërmuesit për fraksionet e 

imta të linjitit. Renditja skematike e pikës së dorëzimit të linjitit shihet si ne fig.  

 

Fig.31: Renditja skematike e pikës së dorëzimit të linjitit 

Sistemi i furnizimit të  lëndës djegëse nga mihja do të jetë një depo e besueshme e ruajtjes 

së qymyrit me kapacitet prej 15 ditësh konsumi me ngarkesë  të plotë, siç është paraparë 

(pra 175,000 tonë për central 450 MW (+/‐ 20 MW) (neto)). Zakonisht, pirgjet kanë gjerësi prej 

45 metrash me  lartësi maksimale prej 16 metrash. Pirgu me dimensione  të  tilla mund  të 

mbajë 400 tonë/m, pra për 175,000 tonë 450 MW  (+/‐ 20 MW)  (neto), nevojitet një pirg  i 

gjatë 450 metra.  Përndryshe, do të nevojiten dy pirgje.  

 

Fig. 32:  Renditja e pirgjeve për bllok me 450 MW (+/‐ 20 MW) (neto) me një palosës 

 

 

 

                              

P ile 4 5 x 4 5 0 m

o r

2 x 4 5 x 2 3 0 m

fo r1 7 5 . 0 0 0 to

n s 

4.8. Kualiteti i lëndës djegëse 

Parametrat  e  cilësisë  së  linjitit,  sipas  testeve  laboratorike,  janë  dhënë  tek  tabela  e 

mëposhtme. 

Tabela 5: Parametrat e cilësisë së hirit 

 

 

 

 

 

 

Cilësia e  lëndës djegëse ndikon në masë të madhe në efikasitetin e kazanit. Efekti  i cilësisë 

së linjitit tek efikasiteti i kazanit, sipas përvojës me blloqet e Kosova B, paraqitet tek tabela 

më poshtë. 

Tabela 6: Karakteristikat e hirit dhe përbërja 

 

 

 

 

 

 

 

 Burimi: Parametrat e analizave te qymyrit dhe hirit te qymyrit nga shpimet kërkimore te kryera para luftës dhe 

pas luftës ne fushën Veriore – Sibovc, KEK, 2018 

 

PARAMETRAT  MIN. MAX. 

LHV (kJ/kg)  7500 9000 

Sulfur (%)  0.65 1.98 

Hiri (%)  10.9 28.7 

Lagështi (%)  33.8 47.1 

Karbon (%)  21.7 26.00 

Azot (%)  0.4 0.6 

Hidrogjen (%)  1.6 1.9 

Baza e thatë e klorit mg/kg  <0.01 <0.01 

Baza e thatë e florit mg/kg  49.8 70.6 

PARAMETRAT  MIN.  MAX. 

Temperatura e deformimit të hirit (°C) 

1168  1220 

Temperatura e hemisferes së hirirt (°C) 

1200  1278 

Temperatura e rrjedhes së hirit (°C) 

1220  1312 

SiO2 (%)  29.13  67.76 

Al2O3 (%)  3.16  26.88 

Fe2O3 (%)  5.43  12.95 

CaO (%)  9.49  59,98 

MgO (%)  1.94  6.85 

K2O (%)  0.35  2.56 

Na2O (%)  0.19  1.1 

SO3 (%)  ‐  ‐ 

TiO2 (%)  0.22  0.77 

4.9. Sistemet e hirit 

Mënyra  e  trajtimi  të  hirit  dhe  do  të  bëhet  në  një  minierën  e  shteruar  të  Bardhit  dhe 

Mirashit, e cila është përcaktuar me planin e ri minerar dhe investiv i përgatitur nga KEK. Më 

poshtë ipen koordinatat dhe loakcioni i deponisë së hirit dhe gjipsit. 

No  X Y

1  7504100 4724925

2  7503062 4724160

3  7503472 4723420

4  7504308 4723808

5  7504198 4724783

 

Hiri  fundërrues,  hiri  fluturues  dhe  zgjyra  do  të mund  të  transportoheshin  në minierën  e 

shteruar  të  Bardhit  dhe Mirashit  (e  shënjuar me  të  kuqe), me  anë  të  shiritit  të mbyllur 

transportues ose opcionale në rast të prishjes së shiritit me anë të kamionëve. 

 

Fig.33 Lokacioni i deponisë së hirit dhe gjipsit (me sipërfaqe) 

Teknologjia e rekomanduar po ashtu edhe nga TMD (BAT) është që trajtimi i hirit fundërrues 

të bëhet sipas sistemeve për trajtim të thatë të hirit. Hiri i cili do të prodhohej nga procesi i 

djegjes,  do  të mblidhej  dhe  të  ftohej  në  sistemin  e  ftohjes  së  hirit.  Ky  hi  pastaj  do  të 

transportohej mekanikisht në një silos i cili do të ketë kapacitet të ruajtjes së hirit për 3 ditë.  

Hiri  i fundërrues,  i cili ruhet në silo të poshtme të hirit, do të transportohet në deponi, me 

anë të sistemit transportues të shiritave  të mbyllur dhe në rast të operimit emergjent ose 

kur hiri përdoret për qëllime komerciale mund të transportohet me kamion. 

Ky sistem i trajtim të hirit, sic u cekë edhe më sipër rekomandohet edhe me TMD (BAT) pasi 

që në këtë mënyrë ul konsumin e ujit e në  të njejtën mënyrë ulë edhe derdhjet e ujit në 

Sitnicë. 

 

Hiri fluturues i kapur në filtrat elektrostatik (ESP) do të transportohet nëpërmjet sistemit të 

tipit të transportit të ajrit nën presion në silo të magazinimit të hirit, kapaciteti i të cilit do të 

jetë i barabartë me sasinë e hirit të 3 ditëve të funksionimit të njësisë me linjitin më të keq. 

Sistemet e transportit të hirit fluturues do të jenë të mbyllura për të parandaluar derdhjen e 

hirit dhe do të përdorin materiale të përshtatshme për vetitë gërryese të hirit. Përveç kësaj, 

sistemi duhet të jetë plotësisht i mbyllur, i shtrënguar me gaz dhe tërësisht i thatë. 

Nga silosi, hiri i fundërrues dhe ai fluturues do të transportohet në gjendje të lagur me anë 

të shiritave transportues të tipit të mbyllur për në deponi. Uji për  lagështim do të jetë uji  i 

ricikluar nga  sistemi DGD dhe  Impianti  i  trajtimit  të ujit. Hiri  fundërrues dhe  siloja e hirit 

fluturues  duhet  të  pajisen me minimumi  dy  lidhje  ngarkimi  për  kamionë,  të  cilat  do  të 

mundësojnë shfrytëzimin edhe në industri të ndryshme të prodhimit të çimentos, ndërtimit 

të rrugëve, bërjen e tullave etj. 

I gjithë hiri fluturues, hiri fundërrues, gjipsi në gjendje të lëngësht dhe llumi nga impianti për 

trajtimin  e  ujërave  duhet  të  përcillen  nëpërmjet  shiritave  transportues  në  deponinë  e 

dedikuar. Një transportues i mbyllur (tub) është një zgjidhje moderne për transport, pasi që 

dizajni i tillë mundëson bartjen sa më të mirë dhe efikase. Në rrymën e kthimit, rrip është i 

mbyllur  me  anën  e  pista  përballet  në  mënyrë  që  nuk  ka  rrjedhje.  Me  përdorimin  e 

transportuesit me  shirit  përmes  shiritave  të mbyllur  shmangen  shkarkimet  e mundshme 

gjatë transportit. Përveç kësaj, përzierja e hirit dhe gjipsit krijon një material të përzier më të 

mirë për transport sesa të transportoheshin vec e vec. 

 

 

Fig. 33:  Skema e transportit të hirit me anë të sistemit me shirita të mbyllur 

 

Deponia e hirit dhe gjips do të ndërtohet dhe operohet në përputhje të plotë me kërkesat 

ligjore të BE‐së dhe Republikës së Kosovës. Direktiva e Këshillit 1999/31 / EC e 26 Prillit 1999 

mbi deponitë e mbeturinave ka përcaktuar kërkesat e përgjithshme për  të gjitha klasat e 

deponive duke përfshirë lokacionin, kontrollin e ujit dhe menaxhimin e rrjedhjeve të ujit dhe 

mbrojtjen e tokës dhe ujit. 

 

4.10. Sistemet e naftës/ndezjes 

Sistemi i ndezjes do të ishte me madhësi mesatare për një nxehtësi që nuk tejkalon 8‐10% të 

nxehtësisë  së bojlerit në ngarkesë  të plotë, ndërkohë që  sistemi  i ngrohtë do  të  ishte me 

madhësi për një kapacitet që nuk  tejkalon 30%  të  të nxehtësisë së bojlerit në ngarkesë  të 

plotë.  

Normalisht, ky lloj i centralit me ngarkesë bazë përdor 0.1‐0.2 % të kërkesës totale për lëndë 

djegëse (pra 1000 tonë/vit për bllok 450 MW (+/‐ 20 MW) (neto) apo edhe më pak). 

Mazuti ka nevojë për ngrohje të vazhdueshme, si dhe ai avull normalisht tërhiqet nga daljet 

e  turbinave  kur  centrali  është  në  operim  e  sipër.  Për  ndezje,  nevojitet  avulli  nga  kazani 

ndihmës si dhe për ndezje, përdoret nafta apo ngrohësit elektrikë.  

Nafta  e  lehtë,  përdoret  për  ndezjen  e  parë,  si  dhe  për mbushjen  e  linjave  për  ndalje. 

Konsumi i naftës së lehtë (dizel) është rreth 10% të përdorimit të mazutit.  

4.11. Rrjedhat në masë dhe nus‐produktet 

Kalkulimet për  rrjedhën vjetore  të materialeve në hyrje/dalje bëhen duke marrë parasysh 

karakteristikat e hyrjes së lëndës dhe ato të centralit. 

Për rrjedhat specifike, janë dhënë kalkulimet si më poshtë. 

Konsumi i lëndës djegëse: 

 

Efikasiteti i centralit:  42%    ‐>  nxehtësia  specifike  =  maksimumi 8,571.43 MJ/MWh 

Operimi:          7500 h/vit 

Vlera e ulët kalorifikuese e linjitit:    7880 MJ/ton 

Prodhimi i energjisë  

(450 MW (+/‐ 20 MW) neto):                           3,375,000 MWh/vit prodhim neto 

Energjia e kërkuar në hyrje:      31,395,349 GJ/vit 

Linjiti i kërkuar në hyrje:      3,984,181 t/vit (531.2 t/h) 

 Sasitë e hirit dhe zgjyrës: 

 

Përmbajtja e hirit në linjit:      19.8% 

Sasitë vjetore në dalje:      788,868 t/vit hi 

Hisja e hirit fluturues:                  85% 

hisja e hirit dhe zgjyrës:      15% 

Sasitë vjetore të hirit fluturues:    670,538 t/vit 

Sasitë vjetore të hirit dhe zgjyrës    118,330 t/vit 

 

Konsumi i gurit gëlqeror dhe prodhimi i gjipsit 

Pikat  e  hyrjes  dhe  daljes  për  DGD  (desulfurizuesi  i  gazrave  dalës)  janë  të  ndryshme,  siç 

paraqiten tek figura ne vijim. 

 

Fig. 35: Pikat hyrëse dhe dalëse për DGD 

Guri  gëlqeror përdoret në procesin e Desulfurizimit të Gazrave Dalës (DGD), gjë që prodhon 

gjipsin si nus‐produkt. Gjatë procesit të desulfurizimit të lagësht me zgjyrë guri gëlqeror, 

ndodhin një sërë reaksionesh, që mund të ilustrohen me ekuacionin vijues: 

CaCO3 + SO2 + 1/2O2 +2H2O → CaSO4 x 2H2O + CO2. 

Kështu, konsumi i gurit gëlqeror varet nga përmbajtje të SO2 në gazra dalës. Pasi që vetëm 

një pjesë e sulfurit, 39.8%, shkon në hi dhe zgjyrë për shkak të vetë‐desulfurizimit në kazan, 

vetëm pjesa e mbetur prej 60.2% shkon në sistemin DGD. Kjo do të thotë që nga 0.91% të 

sulfurit në linjit, vetëm 0.55% prodhon SO2 që shkon në impiantin e desulfurizimit. Në bazë 

të  raporteve  stoikiometrike  nga  ekuacioni  i  desulfurizimit,  si  dhe  humbjet  për  shkak  të 

papastërtive (supozuar në 7 për qind), konsumi i gurit gëlqeror është kalkuluar si: 

3,948,181 tonë lëndë/v ‐> 36,256 tonë sulfur/v (0.91%) 

60,2% prodhon SO2 ‐> 43,652 tonë SO2 /v 

Konsumi i gurit gëlqeror >73,341 tonë CaCO3/v 

Ekuacioni  i  njëjtë  përdoret  edhe  për  kalkulimin  e  sasisë  stoikiometrike  të  gjipsit  si  nus‐

produkt. Kjo vlerë është zbritur për faktorin e efikasitetit të desulfurizimit prej 95 për qind, e 

pastaj rritur për 10% për llogaritjen e heqjes së lagështisë së tepërt nga gjipsi i prodhuar (uji 

i hequr i kthehet procesit). Sasia e gjipsit të prodhuar brenda vitit pastaj vlerësohet si: 

Për 43,652 tonë SO2 /v, ×98%, plus 10% >126,466 tonë gjips/v 

Kërkesat e termocentralit për ujë  

Vlerësimi  i  ujit  brut  për  centralin  bazohet  në  konsumin  e  ujit  brut  nga  konsumuesit  e 

përhershëm: kullat ftohëse, desulfurizimi, uji plotësues për ciklin avull‐ujë, si dhe rigjenerimi 

përcjellës i përgatitjes kimike të ujit, uji sanitar dhe konsumuesit tjerë, si trajtimi i ujërave të 

zeza  dhe  përdorimi  i  tij për  lagështimin  e  hirit,  etj.  Konsumuesit  e  kohëpaskohshëm dhe 

ndezja fillestare e sistemit nuk janë marrë parasysh këtu. 

Konsumatorët më të mëdhenj të ujit brut janë kullat ftohëse. Nxehtësia që duhet hequr nga 

sistemi i ftohjes varet nga efikasiteti neto i centralit, efikasiteti i kazanit, si dhe humbjet tjera 

të energjisë. Duke marrë parasysh efikasitetin neto  të  termocentralit prej 43%, humbja e 

ngrohjes përmes shkarkimit  të gazrave dalës prej 10%  të nxehtësisë në  lëndë djegëse dhe 

humbje  të  rrezatimit prej 2%  të nxehtësisë në  lëndë djegëse, energjia që do  të hiqet nga 

sistemi  i ftohjes është 431 MJ/s. Me supozimin e dallimit të temperaturës së ujit ndërmjet 

kullës ftohëse dhe grykave hyrëse e dalëse të kondensatorit prej 80C, sasia e ujit të ftohjes 

do  të  jetë 12.9 m3 /s. Sistemi  i  ftohjes në TCKR do  të  jetë sistem  i  riqarkullimit, që do  të 

kërkojë plotësim të vazhdueshëm të humbjeve të ujit. Kërkesa totale e ujit për kullat ftohëse 

është prezantuar në tabelën 7. 

Tabela 7: Kërkesa e ujit brut për centralin referent 

Burimi  lit/sec m3/h m3/viti 

Humbja në avullim  163.9  590.0  4,426,180 

Humbja në pikla  0.26  0.92  6,902 

Spastrimi i kullës ftohëse  91.7  330.00  2,475,660 

Gjithsej  255.8 920.9 6,908,742 

Kërkesa totale e ujit brut për centralin referent, në bazë të vlerësimeve të kërkesës për ujë 

brut që kanë konsumuesit e përhershëm është paraqitur më poshtë në tabelën 8. 

 

 

 

 

Tabela 8: Kërkesa e ujit brut për centralin referent 

Burimi  lit/sec  m3/h  m3/viti 

Konsumi i ujit për kullën ftohëse  255.8  920.9  6,908,742 

Plotësimi për ciklin ujë‐avull  5.0 18.0 135,036 

Përgatitja kimike e përzierjes ujë avull‐ujë  4.7  17.0  127,534 

Ventilatorët e hirit  8.3  30.0  225,060 

Desulfurimi (FGD)  25.0 90.0 675,180 

Transportimi në tubacion i hirit dhe zgjyrës (1:1)  0.6  2.3  17,255 

Nevojat sanitare  8.3  30.0  225,060 

Konsumatorë tjerë  5.6 20.0 150,040 

Gjithsej   313.4  1,128.2  8,463,906 

Gjithsej me ripërdorim për DGD dhe transportim të hirit  288.4  1,038.2  7,788,726 

 

Ujërat rrjedhës nga sipërfaqet e TCKR‐së 

Sidomos në zonën e TCKR‐së, janë të pranishme sasi të konsiderueshme të ujit nga reshjet. 

Ujërat e tillë mblidhen në sipërfaqe të ndryshme, si kulmet, depoja e qymyrit dhe sipërfaqet 

e  asfaltuara.  Reshjet  vjetore  në  këtë  zonë  janë  rreth  600  mm.  Ujërat  rrjedhës  nga  disa 

sipërfaqe  (kulmet dhe  sipërfaqet e asfaltuara) mund  të kenë vlerë  të  shtuar, p.sh. Të përdoren  si 

ujërat sanitare. 

Sasia e ujërave sanitare  të krijuara në central gjatë operimit është rreth 17,255 m3 në vit. 

Sasia  totale  e  ujërave  rrjedhës  që mund  të  përdoren  për  qëllime  sanitare  (rrjedhje  nga 

kulmet dhe sipërfaqe të asfaltuara) është 4,275.32 m3/vit, që përbën rreth 25% të sasisë së 

ujërave që nevojiten për qëllime sanitare. 

Trajtimi i ujërave dhe rrjedhave masive 

Blloku me 450 MW  (+/‐ 20 MW) (neto) vlerësohet të ketë nevojë për 1,038 m3/h  (288  l/s) 

rrjedhë uji bruto në mesatare. 

Uji  i kazanit duhet  të demineralizohet. Konsumi mesatar është  i ulët, normalisht 1‐2 %  të 

gjenerimit të avullit, pra 3‐5 kg/s (10‐20 t/h). sidomos në rastin e kazanëve superkritikë, pasi 

që nuk ka  shpëlarje  të vazhdueshme, konsumi është  i ulët  ‐ por kriteret e cilësisë  janë  të 

larta. Dizajnët i impianteve të trajtimit të ujit janë ilustruar tek figura ne vijim. 

 

Fig.36:  Impianti i trajtimit të ujërave 

 

 

Fig. 37:  Paraqitja skematike e  impiantit demineralizues 

 

Depozita e ujit të demineralizuar duhet të ketë kapacitet ruajtjeje së paku 1,000 m3, si dhe 

që  të mundësojë dy ndezje pa ndonjë periudhe pritëse shtesë. Kapaciteti  i vazhdueshëm  i 

impiantit demineralizes është zakonisht vetëm 3‐5 % të gjenerimit të avullit (pra 10‐20 kg/s 

për të mbuluar humbjet gjatë operimit normal). 

Cikli avull‐ujë ka impiant të zbutjes së kondenzatit prej 2 x 50 %. Ky është në thelb instalim i 

filtrimit me këmbim  jonik, me dysheme  të përzier, pas pompave kryesore  të kondensatit. 

Cilësia e ujit gjatë operimit normal kontrollohet me oksigjen e amoniak. Ky sistem përdoret 

gjerësisht në instalimet super kritike.     

 

Fig.38:  Baraspesha e ujit për central me lëndë të pluhurzuar me 450 MW (+/‐ 20 MW) (neto). 

 

Uji  i  ftohjes  qarkullohet  nga  pellgu  i  kullës  ftohëse  me  avullim  deri  tek  kondensatori  i 

turbinës,  si  dhe  prapa me  dy  pompa  qarkulluese  50%.  Përveç  këtyre,  duhet  të  ketë  dy 

pompa të vogla për fazat e ndezjes apo fillimit. Koka e pompimit është normalisht rreth 20 

m,  si dhe do  të definohet në  fazën e dizajnit  final  të  centralit.  Sistemi  i qarkullimit është 

normalisht  me  pastrim  të  vazhdueshëm  me  topa  gome  për  kondensatorët  e  turbinës. 

Nevojat plotësuese të ftohjes (gjeneratori, sistemi i vajosjes së turbinës, si dhe konsumatorë 

tjerë në  impiantin e kazanit) shërbehen me sistemin e qarkullimit të mbyllur. Ky  lidhet me 

sistemin  kryesor  të  qarkullimit  të  ujit  ftohës  përmes  këmbyesve  të  nxehtësisë me  pllaka 

(kapacitet 2 x 100%). Kjo renditje siguron operim pa probleme, si dhe pastrimi i këmbyesve 

të ndërmjetëm mund të bëhet derisa centrali është në operim të plotë. 

Rryma  të ndryshme  të ujërave  të  zeza  krijohen  nga  centralet me  djegie  të  linjitit.  Për  të 

zvogëluar emisionet në ujë dhe për të shmangur kontaminimin e ujërave, do të ndërmerren 

masat që janë konsideruar si TMD (BAT) dhe mund të përmblidhen si më poshtë: 

Koncepti i menaxhimit të ujërave të zeza është i bazuar në tre klasa të ujërave të ndotura: 

1. Uji  i trajtuar  i ndotur që nuk duhet të përfundojë në një trup ujor mblidhet në pellgun e 

mbajtjes  së ujërave  të ndotura  të  trajtuara  dhe  ri‐përdoret për  lagështimin  e  pluhurit  të 

qymyrit, lagështim të hirit ose aplikime të ngjashme.  

2.  Ujëra  të  trajtuara  që  nuk  janë  të  përshtatshme  për  ripërdorim,  p.sh.  për  shkak  të 

ngarkesës së saj të kripës, por  janë në përputhje me standardet e shkarkimit, mblidhet në 

pellgun stabilizues të shkarkimit dhe pastaj shkarkohet në trup ujor. 

3.  Ujë  i  trajtuar  i  përshtatshëm  për  ri‐përdorim  mblidhet  në  rezervuarin  e  ujërave  të 

trajtuara  dhe  ri‐përdoret  në  aq  sa  ka  kërkesa.  Teprica mblidhet  në  pellgun  stabilizues  të 

shkarkimit dhe pastaj shkarkohet në trup ujor. 

 

Depozitimi i qymyrit dhe linjitit në sipërfaqe të mbuluara me drenazhim dhe kolektorë është 

konsideruar si TMD (BAT). Çdo rrjedhë sipërfaqësore (atmosferike) e zonave të depozitimit 

që merr me vete thërmijat e lëndës djegëse duhet kolektuar dhe trajtuar (fundërruar) para 

se të shkarkohet. Niveli përkatës  i emisioneve TMD (BAT) në ujin e shkarkuar konsiderohet 

të jetë më pak se 30 mg/l. 

Sasitë e vogla të ujërave të kontaminuar me vajra nuk mund të eliminohen nga centrali. Në 

përgjithësi,  puset  e  ndarjes  së  vajrave  janë  të mjaftueshëm  për  të  parandaluar  ndonjë 

dëmtim mjedisor. 

4.12 Teknologjitë e kontrollimit të emisioneve 

4.12.1. Desulfurizimi   

Përshkrimi  i  detajuar  i  teknologjive  të  kontrollimit  të  emisioneve  jepet  në  kapitullin  5 

(Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis). Më poshtë, janë dhënë tiparet e zgjedhura të metodave të 

vlerësuara si të përshtatshme për centralin e ri me 450 MW (+/‐ 20 MW) (neto). 

 

 

4.12.2.Emisionet NOx 

Siç do të paraqitet më hollësisht tek Kapitulli 5, teknikat që janë shqyrtuar për zvogëlimin e 

NOx janë si vijon: optimizimi i djegies, kombinimi i teknikave të tjera primare për zvogëlimin 

e NOx  (si  ajri në  faza,  lënda djegëse në  faza,  riqarkullimi  i  gazrave dalës,  LNB),  reduktimi 

selektiv jo‐katalitik (SNCR),reduktimi selektiv katalitik (SCR) me anë të amoniakut i cili ruhet 

në formë të uresë si dhe teknikat e kombinuara për zvogëlimin e NOx dhe SOx. 

TCKR do të përdorë teknikën më së shpeshti të aplikuar për zvogëlimin e oksideve të azotit 

në gazra dalës nga centralet e mëdha me djegie. Teknika SCR bazohet tek reduktimi i NOx në 

azot,  në  një  dysheme  katalitike,  nga  reaksioni  me  amoniak  (NH3)  në  një  temperaturë 

optimale operimi prej rreth 300‐450 °C, siç paraqitet në ekuacionet vijuese: 

4 NO + 4 NH3 + O2 ↔ 4 N2 + 6 H2O 2 NO2 + 4 NH3 + O2 ↔ 3 N2 + 6 H2O 6 NO2 + 8 NH3 ↔ 7 N2 + 12 H2O 

Reduktimi  i  NOx  është më  i madh me  shfrytëzimin  e  disa  shtresave  katalizatore.  për  të 

arritur efikasitet të lartë të heqjes së NOx si dhe për të minimizuar rrëshqitjen e NH3, është 

sidomos me rëndësi të arrihet raporti homogjen NH3‐në‐NOx në gazrat dalës. Një nivel prej 

më pak se 5 mg/Nm3 është niveli përkatës i TMD për amoniakun. Ky nivel gjithashtu shmang 

problemet në  shfrytëzimin e ardhshëm  të hirit  fluturues dhe aromës  së gazrave dalës në 

zonën  përreth.  Njësia  SCR  zakonisht  instalohet  në  tubin  shkarkues  të  gazrave  dalës  të 

kazanit, ashtu si do të jetë për TCKR‐në. 

Amoniaku do të përdoret si agjent reduktimi. Zakonisht ruhet në enë si tretësirë e lëngshme 

apo në një gjendje  të  likuifikuar  (amoniak anhidrik) në presion më  të  lartë sesa presioni  i 

avullit (rreth 17 bar) në temperaturë maksimale. Numri i instalimeve që përdorin amoniak të 

likuifikuar tejkalon numrin e  instalimeve që përdorin agjentë të tjerë, sepse kostoja e kg të 

amoniakut  është  më  e  ulët,  duke  mundësuar  kosto  më  të  ulët  operimi.  Shpenzimet  e 

investimeve për depozitimin e amoniakut, përfshirë edhe masat e sigurisë, janë më të ulëta 

gjithashtu.  

 

Fig.39: Nën‐njësia e tretjes amoniak/ajër, me depozita ruajtjeje 

 

Për t’u përdorur, amoniaku i likuifikuar duhet të avullohet në amoniak të gaztë. Kjo arrihet 

në një avullues me ngrohje elektrike, me avull apo me ujë të nxehtë. Amoniaku pastaj tretet 

me ajër para  se përzierja  të  injektohet në gazin dalës.  Injektimi bëhet përmes një  sistemi 

pipëzash për të arritur përzierje homogjene të amoniakut me gazin dalës. Një mikser statik 

mund  të vendoset në kanalin e gazit dalës për  të përmirësuar më  tutje përzierjen. Për  të 

arritur efikasitet  të  lartë  të heqjes së NOX si dhe për  të minimizuar  shkarjen e NH3, është 

sidomos me rëndësi të arrihet raporti homogjen NH3 me NOX në gazrat dalës.  

Shkalla e heqjes së NOX varet nga katalizatori  i përdorur: në raporte  të  larta NH3 me NOX, 

mund  të  arrihet  efikasitet  i  lartë  i  heqjes  NOX,  por  njëkohësisht  sasia  e  amoniakut  të 

papërdorur  (shkarja  e NH3)  në  gazra  dalës  të  pastër  rritet  në masë  të  konsiderueshme. 

Shkarja e amoniakut duhet të jetë sa më e ulët që është e mundur, për të shmangur rrezikun 

që NH3  të  reagojë me SO3 në gazin dalës gjatë  ftohjes  së gazrave dalës, që mund  të  çojë 

drejt prishjes dhe korodimit të sipërfaqeve ngrohëse nga formimi i bisulfateve të amoniakut 

((NH4)HSO4). 

Materialet kryesore që përdoren si katalizatorë në SCR janë si vijon: 

Oksidet e metaleve bazë (p.sh. TiO2, V2O5, WO3, SiO2), 

Zeolitet, 

Oksidet e hekurit, ose 

Karboni i aktivizuar. 

Periudha e  jetëgjatësisë së katalizatorit zakonisht shkon nga 3 deri në 7 vjet në blloqet me 

qymyr. Këto shifra të përgjithshme mund të dallojnë varësisht nga disa faktorë specifikë për 

lokacionin, si lloji i pajisjeve, karakteristikat e lëndës djegëse, kapaciteti, operimi i centralit, 

koncentrimi në hyrje i NOx, shkalla e reduktimit të NOx, raporti amoniak/ure me NOx, si dhe 

shkarja  e  lejueshme  e  amoniakut.  Zgjedhja  përfundimtare  e  katalizatorit do  të bëhet me 

specifikimin teknik përfundimtar të TCKR‐së. 

Reduktimi i NOx është më i madh me shfrytëzimin e disa shtresave katalizatore. Efikasiteti i 

separacionit në sistemin SCR luhatet ndërmjet 80 dhe 95%. 

4.12.3. Filtri elektro‐statik  

Filtrat  elektro‐statikë  (ESP)  operojnë  ashtu  që  thërmijat  ngarkohen  dhe  ndahen  nën 

ndikimin e një fushe elektrike. ESP‐ja përbëhet nga një kuti me dysheme hinke, me rreshta 

pllakash që formojnë vendkalime përmes të cilave rrjedh gazi dalës. Vendosur në qendër të 

secilit  kalim,  emeton  elektroda  të  elektrizuar me  rrymë  direkte  të  tensionit  të  lartë,  që 

sigurohet  me  kompletin  e  transformatorit/korrigjuesit  (T/R).  Fusha  elektrike  aplikohet 

përgjatë elektrodave me rrymë të vogël direkte me tension të  lartë  (60‐120 kV). tensioni  i 

aplikuar është mjaft i lartë për të jonizuar molekulat e gazit afër elektrodave, duke rezultuar 

kështu një kurorë të dukshme. Rrjedha e joneve të gazit nga elektrodat emetuese përgjatë 

kalimeve  të  gazit drejt pllakave  të  tokëzuara  grumbulluese përbën  atë që quhet  rryma  e 

kurorës. 

Kur kalojnë përmes gazit dalës, jonet e ngarkuara përplasen dhe ngjiten me partikulat e hirit 

fluturues të pezulluara në gaz. Fusha elektrike shtyn thërmijat e ngarkuara jashtë rrjedhës së 

gazit  drejt  pllakave  të  tokëzuara,  ku  ato  mblidhen  në  një  shtresë.  Pllakat  periodikisht 

pastrohen nga një sistem goditës për të çliruar shtresën drejt bunkerëve të hirit si një masë 

e aglomeruar.  

Grimcat  hiqen nga rrjedha e gazit në katër faza: 

Përmes aplikimit të një ngarkese elektrike në pluhur; 

Përmes vendosjes së pluhurit të ngarkuar në një fushë elektrike; 

Me kaplimin (aglomerimin) e pluhurit mbi elektrodën grumbulluese; 

Me heqjen e pluhurit nga sipërfaqja e elektrodës. 

ESP‐të përdoren gjerësisht në centralet e mëdha me djegie si dhe janë të afta të operojnë në 

një spektër të gjerë temperaturash, presionesh e kushtesh të ngarkesës me pluhur   

 

Fig.40: Konfigurimi themelor i ESP‐së 

 

Shpërndarja uniforme e shpejtësisë së gazrave dalës është e dëshirueshme përgjatë gjithë 

prerjes gjatësore, sepse siguron efikasitetin maksimal grumbullues të njësisë. Për të arritur 

performancën më të mirë nga filtri, rrjedha e gazit përmes njësive optimizohet për të ofruar 

rrjedhë  uniforme  për  të  parandaluar  anashkalimin  e  fushës  elektrike  nga  gazrat  dalës. 

Dizajnimi i duhur i gypave hyrës dhe përdorimi i mjeteve të shpërndarjes së rrjedhës brenda 

pipëzës hyrëse mund të ndihmojë arritjen e rrjedhës uniforme në hyrje të filtrit. 

4.12.4. Gërryesit e lagësht për kontrollim të SO2 

Rreth  40%  të  sulfurit  largohet me  procesin  e  vetë‐desulfurizimit  në  kazan,  për  shkak  të 

përmbajtjes së konsiderueshme të CaO në  linjit. Kjo pjesë e sulfurit do të hiqet në ESP dhe 

filtri me qeska. Pjesa e mbetur e sulfurit, në formë të SO2, hiqet me anë të teknologjisë së 

desulfurizimit të gazrave dalës (DGD). 

Gërryesit e lagësht janë teknologjia DGD më së shpeshti e përdorur për kontrollim të SO2 në 

gjithë botën (rreth 80% e tregut, si dhe përdoren në kazanë të mëdhenj). Tretësit me bazë 

kalciumi, natriumi dhe amoniaku janë përdorur në përzierje tretëse, që injektohen në enë të 

dizajnuara  enkas  për  të  reaguar me  SO2 në  gazra  dalës.  Tretësi  i preferuar  në operim  të 

gërryesve të lagësht është guri gëlqeror, pasuar nga gëlqerja. Guri gëlqeror përdoret më së 

shpeshti si tretës, pasi që është  i disponueshëm në sasi të madhe, në shumë vende, si dhe 

është më  i  lehtë  të  përpunohet  sesa  tretësit  tjerë. Nus‐produktet  janë  ose  gjipsi ose një 

përzierje e sulfateve/sulfiteve të kalciumit, varësisht nga mënyra e oksidimit.  

Gazrat  dalës  që  dalin  nga  sistemi  i  kontrollit  të  thërmijave  zakonisht  kalojnë  përmes  një 

këmbyesi nxehtësie dhe hyjnë në absorbuesin e DGD‐së, në  të  cilin  SO2 hiqet në  kontakt 

direkt me një  tretësirë ujore  të gurit gëlqeror  të bluar  imët, ku përmbajtja CaCO3 e gurit 

gëlqeror  duhet  të  jetë  më  shumë  se  95%  CaCO3.  Tretësira  e  freskët  e  gurit  gëlqeror 

vazhdimisht  ngarkohet  në  absorbues.  Gazrat  dalës  të  gërryer  kalojnë  në  eliminatorin  e 

avullit dhe emetohen në atmosferë nga oxhaku apo kulla ftohëse.  

 

Fig.41: Konfigurimi i elementeve të njësisë së desulfurizimit të gazrave dalës 

 

Ajri në gazra dalës shkakton pak oksidim, si dhe produkti i fundit i reaksionit është përzierje 

e  lagësht e sulfatit  të kalciumit dhe sulfitit  të kalciumit  (zgjyrë). Hapi  i sforcuar  i oksidimit 

(me spektër pH prej 5‐6), in situ apo ex situ (në gërryes apo në një dhomë të ndarë reagimi) 

që përfshin injektimin e ajrit prodhon nus‐produktin komercial, gjipsin, me anë të reaksionit 

vijues:  

SO2 + CaCO3 + 1/2O2 + 2H2O = CaSO4 x2H2O + CO2 

Sistemet DGD me gur gëlqeror të lagësht natyrshëm vuajnë nga një mjedis agresiv operimi, 

që  shpie  drejt  korrodimit,  erozionit  dhe  abrazionit.  Rruga  e  gazrave  dalës  nga  hyrja  e 

absorbuesit  e  deri  tek  shkarkimi  në  oxhak  duhet  mbrojtur,  për  shembull  me  anë  të 

mbështjelljes  me  gomë  apo  leskër,  kundër  sulmeve  acidike  të  shkaktuara  nga  ftohja 

adiabatike  si  dhe  ngopja  e  gazrave.  Elementet  brengosëse  janë  tubat  hyrës,  absorbuesi, 

sistemet  e  ringrohjes  së  tubit  dalës,  si  dhe mbështjellësit  e  oxhakut.  Të  gjitha  pjesët  që 

trajtojnë  tretësirën  i  nënshtrohen  goditjeve  korroduese  dhe  abrazive.  Këto  janë  zonat  e 

spërkatjes, tankerët, axhitatorët, pompat, tubat, valvulat dhe të gjitha pajisjet e dehidrimit. 

Norma e reduktimit të SO2 për disa njësi ekzistuese DGD fillon në 85%. Megjithatë, normat e 

sotme të reduktimit për teknologjinë e përmendur janë prej 92 deri në > 99%, varësisht nga 

lloji i absorbuesit. 

4.12.5. Shkarkimi i gazrave dalës ‐ oxhaku kundrejt kullës ftohëse  

Njësitë më të reja të mëdha me qymyr/linjit përdorin kulla ftohëse për shkarkimin e gazrave 

dalës. Kombinuar me ajrin e lagësht (avulli ujor është më pak i dendur se ajri i thatë), gazrat 

e  ngrohtë  dalës  formojnë  një masë  të madhe  të  vetme  të  ajrit  të  ngrohtë  dhe  shkojnë 

përpjetë më shumë sesa gazrat dalës që do  të dilnin nga oxhaku. Fraksionet ndotëse  janë 

sidomos në  rastin e kullës  ftohëse me avullim, ku  shtëllunga e gazrave dalës përzihet me 

ajrin e  lagësht  të kullës. Efekti  i kombinuar ngritës dyfishon  lartësinë efektive  të oxhakut, 

duke ulur kështu në masë të madhe nivelet e ndotësve në nivel toke përreth centralit.  

Në rastin e djegies së pluhurzuar, do të ketë me gjasë  të  lartë  impiant të desulfurizimit të 

gazrave dalës  të  lagësht  (DGD)  që  shkarkon  gazra  të  ngopur  dalës në  60‐70  °C. Me  këtë 

rregullim, nuk ka nevojë për ri ngrohje të atyre gazrave dalës për të eliminuar shtëllungën e 

dukshme  nga  oxhaku  dhe  për  të  mbajtur  të  thatë  muret  e  eliminimi  i  këmbyesve  të 

ftohjes/këmbyesve ri ngrohës ul koston e impiantit DGD.  

 

 

5 . VLERËSIMI  I  NDIKIMIT  NË  MJEDIS 

Analiza  e  vlerësimit  të  gjendjes    ekzistuese  të mjedisit  si  dhe  vlerësim  i  ndikimeve    te 

mundshme  të cilat  janë si pasojë e proceseve  (veprimeve) që kryhen në TCKR  tregojnë se 

deri të kvantifikimi i të dhënave mund të vihet sipas një analize gjithëpërfshirëse .  

Gjatë punës kontinuele të TCKR vie deri te rritja e emisionit të materieve ndotëse nga  puna 

e mekanizmit qe përdoren për nevojat  e  TCKR,  krijohet  zhurmë nga pajisjet, në   mënyrë 

indirekte mund të vie deri te ndotja e ujërave sipërfaqësore dhe sipërfaqeve të dheut afër 

TCKR. 

Ndikimet e mundshme mjedisore gjatë tre fazave të ciklit të jetës së TCKR janë vlerësuar si: 

ndërtimi,  operimi  dhe  dekomisionimi.  Ndikimet  më  të  rëndësishme  në  mjedis  të 

identifikuara  gjatë  përcaktimit  të  ndikimeve  paraqiten  në  tabelat  vijuese  dhe  përfshijnë 

gjatësinë e pritshme, madhësinë, frekuencën dhe shtrirjen gjeografike të ndikimeve. 

Tabela 9a: Përshkrimi i ndikimeve të mundshme gjatë fazës së ndërtimit 

Ndikimi potencial;  Kohëzgjatja e ndikimit 

Madhesia e pritshme e ndikimit 

Shpeshtesia e pritshme e ndikimit 

Shkalla gjeografike e ndikimit 

Emisionet në ajër   Faza e ndërtimit‐2 vite 

Mesatare  Periodike  (ditën‐natën) 

E ulët – mesatare: Punishtja, rrugët transportuese 

Ndikime pë shkak të gjenerimit të mbeturinave dhe bartjes 

Faza e ndërtimit‐2 vite 

E ulët në mesatare 

Periodike   

E ulët: Punishtja, deponia 

Gjenerimi i ujërave të zeza dhe ndikimi I tyre në kualitetin e ujit 

Faza e ndërtimit‐2 vite 

E ulët (potencialisht e mesme gjatë vjeshtës dhe dmirit) 

Vazhdueshme  E ulët – mesatare: Punishtja,lumenjt  

Zënja e tokës  Faza e ndërtimit‐2 vite 

E lartë Vazhdueshme E ulët  

Ndikimi në përdorimin e tokës  Faza e ndërtimit‐2 vite 

E ulët në mesatare 

Vazhdueshme E ulët  

Ndikimi në kualitet të tokës  Faza e ndërtimit‐2 vite 

E ulët  Vetëm në rast të aksidenteve 

Lokale – punishtja dhe lokacioni më i afërt 

Ndikimi nga zhurma  Faza e ndërtimit‐2 vite 

Mesatare  Vazhdueshme – ditën‐natën 

E ulët – mesatare: Punishtja, lokacioni më i afërt dhe rrugët transportuese 

Ndikimi në natyrë dhe zonat e mbrojtura natyrore 

Faza e ndërtimit‐2 vite 

E ulët  Vetëm në rast të aksidenteve 

E ulët – mesatare: Punishtja, lokacioni më i afërt dhe rrugët transportuese 

 

 

 

 

 

Tabela 9b: Përshkrimi i ndikimeve të mundshme gjatë fazës së operimit 

Ndikimi potencial;  Kohëzgjatja e ndikimit 

Madhesia e pritshme e ndikimit 

Shpeshtesia e pritshme e ndikimit 

Shkalla gjeografike e ndikimit 

Emisionet në ajër  Jetëgjatësia operacionale  (40 vite) 

Mesatare Vazhdueshme Ulët – mesatare: Punishtja, rrugët transportuese 

Ndikimi në kualitet të ajrit Jetëgjatësia operacionale  (40 vite) 

Mesatare e lartë 

Vazhdueshme Mestare e lartë: Emisione locale dhe kombëtare,duke përfshi potencialisht ndikim ndërkufitar(varësisht nga kushtet meteorologjike) 

Ndikime pë shkak të gjenerimit të mbeturinave dhe bartjes 

Jetëgjatësia operacionale  (40 vite) 

E ulët  Vazhdueshme E ulët:  Deponia e hirit dhe zgjyrës; deponimit të kategorive të tjera të mbetjeve 

Gjenerimi i ujërave të zeza dhe ndikimi I tyre në kualitetin e ujit 

Jetëgjatësia operacionale  (40 vite) 

E ulët  Vazhdueshme E ulët në të mesme: Marrësi natyral i ujërave të ndotura 

Zënja e tokës  Jetëgjatësia operacionale  (40 vite) 

Mesatare  Vazhdueshme E ulët: Zona e TCKR (aktualisht zonë industriale) 

Ndikimi në përdorimin e tokës  Jetëgjatësia operacionale  (40 vite) 

E ulët në mesatare 

Vazhdueshme E ulët në të mesme:  Vendi TCKR dhe afërsia e menjëhershme 

Ndikimi në kualitet të tokës  Jetëgjatësia operacionale  (40 vite) 

E ulët në mesatare 

Vetem në rast të aksidenteve 

E ulët në të mesme:  Vendi i TCKR, vendi i deponimit dhe rrugët e përdorura për asgjësimin e hirit dhe zgjyrës; Zonat më të mëdha në rast të emetimit të tepërt të ajrit 

Ndikimi vizuel  Jetëgjatësia operacionale  (40 vite) 

E lartë  Vazhdueshme E ulët në të mesme: Objekti i ri industrial i dukshëm nga distanca deri në 15 km 

Ndikimi nga zhurma  Jetëgjatësia operacionale  (40 vite) 

E ulët  Vazhdueshme Mesatar i ulët: Vendi TCKR dhe afërsia e menjëhershme 

Ndikimi në natyrë dhe zonat e mbrojtura natyrore 

Jetëgjatësia operacionale  (40 vite) 

E ulët  Vetëm në rast të aksidenteve 

I ulët ‐ mesatar: Vendi TCKR, depozita e hirit dhe zgjyrës, dhe afërsia e menjëhershme 

Efektet e emisioneve elektromagnetike 

Jetëgjatësia operacionale  (40 vite) 

E ulët  Vazhdueshme  E ulet: Vendndodhja e nënstacionit dhe afërsia e linjave të transmetimit të tensionit të lartë 

 

 

 

 

 

 

Tabela 9c: Përshkrimi i ndikimeve të mundshme gjatë fazës së dekomisionimit 

Ndikimi potencial;  Kohëzgjatja e ndikimit 

Madhesia e pritshme e ndikimit 

Shpeshtesia e pritshme e ndikimit 

Shkalla gjeografike e ndikimit 

Emisionet në ajër  Dekomisionimi (deri në 2 vite) 

E ulët  Periodike (ditën‐natën) 

E ulët në të mesme:  Punishtja, rrugët transportuese 

Ndikime pë shkak të gjenerimit të mbeturinave dhe bartjes 

Dekomisionimi (deri në 2 vite) 

E ulët  Vazhdueshme E ulët:  Deponia e hirit dhe zgjyrës; deponimit të kategorive të tjera të mbetjeve 

Gjenerimi i ujërave të zeza dhe ndikimi I tyre në kualitetin e ujit 

Dekomisionimi (deri në 2 vite) 

E ulët  Vazhdueshme E ulët në të mesme: Marrësi natyral i ujërave të ndotura 

Zënja e tokës  Dekomisionimi (deri në 2 vite) 

Mesatare Vazhdueshme E ulët:Zona e TCKR (aktualisht zonë industriale) 

Ndikimi në kualitet të tokës  Periudha e Dekomisionimit (Varësisht nga intensiteti) 

E ulët në mesatare 

Vetem në rast të aksidenteve 

E ulët në të mesme:  Vendi TCKR dhe afërsia e menjëhershme 

Ndikimi nga zhurma  Periudha e Dekomisionimit 

E ulët  Periodike  (ditën‐natën) 

E ulët në të mesme:  Vendi TCKR, rrugët transportuese 

 

5.1.   Ndikimet në ajër 

Aktiviteti  i prodhimit nuk  shoqërohet me ndotje  të  theksuar  të ajrit. Termocentralet  janë 

emitues të mëdhenj të ndotësve të ndryshëm të ajrit që kanë ndikim në atmosferë në nivel 

lokal, rajonal dhe global. Fokusi kryesor gjithashtu i quajtur si ndikim në cilësinë e ajrit, është 

ndikimi  në  shkallë  lokale,  që  shtrihet  disa  dhjetra  kilometra  prej  burimit.    Cilësia  e  ajrit 

trajtohet në kuptimin e standardit të cilësisë së ajrit. Koncentrimet e ndotësve zvogëlohen 

me rritjen e distancës nga burimet. Ndikimi në shkallë rajonale dhe globale rregullohet me 

kufizimet shtetërore të emisioneve, të cilat përcaktohen me protokolle ndërkombëtare.   

Emisionet më të rëndësishme në ajër nga djegia e  linjitit  janë SO2, NOX, CO, partikulat dhe 

gazrat me efekt serrë, si N2O dhe CO2. Djegia e  linjitit gjithashtu prodhon, në sasi të vogla, 

substanca  si  metale  të  rënda  (si  merkuri,  arseni,  kadmiumi,  vanadiumi,  nikeli,  etj.), 

komponimet  halide  (përfshirë  fluoridet  e  hidrogjenit),  hidrokarbure  të  padjegura  si  dhe 

komponime  tjera  të  paqëndrueshme  organike  (VOCs).  Shumica  e  këtyre  komponimeve 

shkarkohen të lidhura me partikula. Vetëm merkuri emetohet në mënyrë primare në gjendje 

të gaztë (Hg0) si dhe është brengë e posaçme për shkak të toksicitetit dhe qëndrueshmërisë 

në mjedis. Emisionet e dioksinave dhe furaneve nga termocentralet me qymyr janë të ulëta, 

për  shkak  të karakteristikave  të  tyre specifike  të djegies,  si dhe përmbajtjes  së sulfurit në 

lëndë, që pengon formimin e këtyre komponimeve. 

Në nivel  lokal, SO2, NOx si dhe partikulat në  fraksion PM10 dhe PM2.5 konsiderohen ndotës 

kyçë. Termocentralet janë burime të mëdha edhe të CO, por në kushte normale të operimit, 

ndikimi  i tyre në cilësinë e ajrit është  i neglizhueshëm. Koncentrimet e CO në ajër kanë të 

njëjtin rend madhësie si SO2, derisa vlerat kufitare për CO  janë 1000 herë më të  larta sesa 

për SO2. 

Ndikimet në nivel rajonal kanë të bëjnë me transportin në distanca të mëdha të ndotësve të 

ajrit disa qindra kilometra nga burimi. Ky ndikim kryesisht ka të bëjë me ndotësit sekondarë, 

partikulat dhe ozonin. Termocentralet emetojnë sasi të mëdha të oksideve të azotit (NOx) si 

dhe oksideve  të  sulfurit  (SOx),  të  cilat pas  transformimeve  kimike në atmosferë  formojnë 

sulfate  e  nitrate.  Të  ashtuquajturat  “partikula  inorganike  sekondare”  (SIA)  i  nënshtrohen 

transportit në distancë  të madhe,  si dhe  janë përgjegjëse për  zhvillimin e ndotjes  së ajrit 

rajonal  në  kuptimin  e  rritjes  së  koncentrimit  në  prapavijë  të  PM2,5,  por  edhe me  PM10. 

Sulfatet  dhe  nitratet  në  atmosferë  që  i  nënshtrohen  depozitimit  të  lagësht  apo  të  thatë 

shkaktojnë  shira  acidikë  dhe  eutrofikim,  të  cilat  konsiderohen  të  jenë  ndikuese mbi  eko‐

sisteme. Ndotja e ozonit është gjithashtu brengë rajonale. 

Ndikimet  në  nivel  global  kryesisht  kanë  të bëjnë me  emisionet  e  gazrave me  efekt  serrë 

(GHG), pra emisionet e CO2 nga termocentralet. 

Ndikimi  në  cilësinë  e  ajrit  lokal  nga  TCKR‐  është  përshkruar  në  kapitujt  vijues.  Vlerësimi 

fokusohet  tek ndotësit primarë  të emetuar, në raport me efektet potenciale në shëndetin 

njerëzor, për shkak të  inhalimit, gjë që rregullohet edhe me kornizën rregullative të BE‐së. 

Ndotësit në shqyrtim kanë të bëjnë me emisionet e termocentraleve  janë SO2, NO2, PM10, 

PM2.5, CO, benzo(a)pireni, benzeni, merkuri gaztë si dhe metalet e rënda të lidhura me PM10 

(As, Cd, Ni, Pb). 

Edhe koncentrimet rajonale dhe të prapavijës nga ndotësit janë marrë parasysh, e sidomos 

ndikimi i termocentraleve ekzistuese dhe planet e tyre të modernizimit të ardhshëm. 

Burimet  ekzistuese  të  emisioneve  lokale  janë:  termocentralet  (Kosova  A  dhe  Kosova  B), 

mihja e  linjitit, ekonomitë  familjare,  impianti  i ngrohjes qendrore, si dhe transporti rrugor. 

Emisionet  nga  disa  prej  këtyre  burimeve  do  të  ndryshojnë  në  të  ardhmen.  Është  e 

rëndësishme  për  vlerësimin  e  ndikimit  kumulativ  të  marrë  parasysh  ndryshimet  e 

parashikueshme në emisionet nga burimet lokale.  

Modelimi i Dispersionit të Ajrit 

Janë prezantuar edhe të dhënat bazë meteorologjike në Kosovë, me të dhënat e modelimit 

meteorologjik të siguruar me anë të modelit të Hulumtimit dhe Parashikimit të Motit (WRF). 

Të dhënat e tilla përdoren për të modeluar ndotësit në ajër me modelin CALMET/CALPUFF. 

Pasi  që  nuk  ka  pasur  të  dhëna  të  besueshme  të matjes meteorologjike, modeli  CALMET 

është operuar me metodën pa vëzhgim.17  

skenari  bazë  i  emisioneve  është  përdorur  për  krahasimin  e  rezultateve  të modelimit me 

matjet e cilësisë së ajrit. Rezultatet e modelimit  të dispersionit për vitin 2016 krahasohen 

me  matjet  e  cilësisë  së  ajrit  në  lokacionet  vijuese:  Rilindje,  Mitrovicë,  Pejë,  Prizren, 

Brezovicë, Hani  i Elezit, Gjilan, Palaj, Obiliq dhe Dardishtë. Të dhënat e cilësisë së ujit  janë 

siguruar vetëm si mesatare mujore, si dhe mbulimi me të dhëna është mjaft i dobët.  

Rezultatet e modelit tregojnë që në sipërfaqen e lokacionit të TCKR‐së, TC Kosova A dhe TC 

Kosova B, ndikojnë në masë të konsiderueshme në një rreze prej 15‐20 km ku mund të jenë 

shkak  i  tejkalimeve  të  koncentrimeve  të NO2  dhe  PM10,  si  dhe  kontribuese  të mëdha  në 

koncentrimet e SO2. Përveç TC Kosova A dhe B, njëri prej kontribuesve të konsiderueshëm 

në  koncentrimet  e  NO2  janë  emisionet  nga  transporti  rrugor,  derisa  emisionet  nga 

ekonomitë familjare kontribuojnë në koncentrimet e PM10 në ajër. Më tutje nga burimet e 

modeluara,  ndikimi  në  cilësinë  e  ajrit  tkurret,  por  ende  mund  të  jetë  kontribues  i 

konsiderueshëm  në  koncentrimet  e  përgjithshme  në  zonat  rurale,  ku  nuk  ka  burime  të 

konsiderueshme  lokale.  Vlerat  kufitare  të  orës  dhe  ditës  të  SO2  nuk  tejkalohen. 

Koncentrimet maksimale të orës të SO2 në Palaj arrijnë deri në 55% të vlerës kufitare, derisa 

koncentrimet maksimale ditore të SO2 në Obiliq arrijnë vetëm deri në 13% të vlerës kufitare. 

Vlerat kufitare  të orës me NO2  tejkalohen në 3 pika: Prishtinë – Rilindje, Palaj dhe Obiliq. 

Vlerat  kufitare  ditore  të  PM10  tejkalohen  në  Prishtinë  ‐  Rilindje,  Obiliq  dhe  Dardhishtë. 

Koncentrimet vjetore të PM10 nuk tejkalojnë vlerat kufitare. Koncentrimet vjetore të PM2.5 

arrijnë deri në 80% të vlerës kufitare. Koncentrimet më të  larta  janë në Prishtinë  ‐ Rilindje 

dhe Obiliq.  

 

                                                            

17 Studimi i matjeve meteorologjike, 2017, në kuadër të VNMS të përgatitur për TCKR nga EIHP (2018).

Lokacioni  SO2 (µg/m3)  NO2 (µg/m3) PM10 (µg/m3)  PM2.5 (µg/m3)

MAKS(1h)  LV= 350 µg/m3 

MAKS(24h)  LV= 125 µg/m3 

MAKS (1h)  LV= 200 µg/m3 

Mesatarja Vjetore LV= 40 µg/m3 

MAKS (24h)  LV= 50 µg/m3 

Mesatarja vjetore LV= 40 µg/m3 

Mesatarja vjetore LV= 25 µg/m3 

Prishtina ‐ IHMK  108.89  11.60  172.81  11.26  46.69  14.47  13.78 

Prishtina ‐ Rilindje 

118.04  13.07  208.62  17.06  76.88  21.09  20.22 

Drenas  31.66  6.17  49.34  0.81  4.12  0.43  0.25 

Mitrovicë  23.49  11.57  37.19  0.52  6.81  0.31  0.19 

Pejë  5.01  1.77  8.47  0.07  1.49  0.06  0.04 

Prizren  7.52  2.13  8.30  0.21  1.69  0.15  0.09 

Brezovicë  5.83  1.17  7.83  0.08  0.94  0.09  0.06 

Hani i Elezit  5.39  2.28  8.82  0.22  1.39  0.17  0.12 

Gjilan  16.97  5.04  27.03  0.29  2.74  0.19  0.13 

Palaj  192.57  13.33  275.32  3.65  38.25  11.91  7.31 

Obiliq  114.07  16.04  209.61  10.60  65.13  23.24  20.52 

Dardhishtë  77.00  9.62  109.02  5.30  58.89  18.90  11.19 

Duke marrë parasysh performancën model dhe  rezultatet në Tabelën e sipërme, mund  të 

konkludohet se burimet e modeluara ndikojnë ndjeshëm në cilësinë e ajrit në rreze prej 15‐

20  km,  ku  ato  mund  të  jenë  shkaku  i  vetëm  i  tejkalimeve  të  NO2  dhe  PM10  dhe  një 

kontribut në  tejkalimet e mundshme  të SO2. Më  tej nga burimet e modeluara, ndikimi në 

cilësinë  e  ajrit  zvogëlohet  por  mund  të  jetë  ende  një  kontribut  i  rëndësishëm  në 

përqendrimet e përgjithshme në zonat rurale ku nuk ka burime të rëndësishme lokale. 

Përqendrimet SO2 dominohen nga emetimet e Kosovës A dhe Kosova B. Modelimi tregon se 

vlerat  kufitare  për  orë  dhe  ditore  të  SO2  nuk  janë  tejkaluar,  por  ndikimi  nga  burimet  e 

modeluara  ka  potencial  të  shkaktojë  tejkalimet  në  vlerat  kufitare  për  orë  të  SO2  në 

vendbanimet në afërsi (duke përfshirë edhe Prishtinën). Rezultatet tregojnë se ata mund të 

kontribuojnë deri në 5% të vlerës kufitare për orë 40 km larg, në Gjilan. 

 

Fig 42. Modeli i dispersionit: përqendrimet maksimale në orë për SO2 – majtas, përqendrimet  maksimale ditore të SO2 – djathtas (burimi EIHP në kuadër të hartimit të VNMS për TCKR, viti 2018) 

Vlerat kufitare në orë të NO2 janë tejkaluar në 3 vende, Prishtinë‐Rilindje, Palaj dhe Obiliq, 

dhe  janë  shumë  afër  tejkalimit  në  Prishtinë‐IHMK.  Ndikimi  i  burimeve  të  modeluara 

zvogëlohet me distancën, por rezultatet tregojnë se ato mund të kontribuojnë më pak se 5% 

të limitit për orë në 60 km larg në Hani i Elezit. 

 

Fig 43. Modeli i dispersionit: përqendrimet maksimale në orë për NO2 – majtas, përqendrimet  maksimale vjetore të SO2 – djathtas (burimi EIHP në kuadër të hartimit të VNMS për TCKR, viti 2018) 

 

Sa  i përket cilësisë së sistemit të matjes së ndotjes së ajrit, vlerësimi ka treguar që deri sa 

nuk  ka nevojë  të  rritet numri  i pikave  të matjes, duhen bërë më  shumë përpjekje për  të 

siguruar  cilësi  të  mjaftueshme  të  të  dhënave  nga  matjet.  Sasia  e  të  dhënave  të 

disponueshme nga stacionet matëse është mjaft e vogël. Nga 12 pika  të matjeve  të PM10 

dhe PM2.5 , ka të dhëna vetëm nga 5 pika. Nga 10 pika të matjes të NO2 dhe SO2, të dhënat 

janë në dispozicion vetëm nga 7, respektivisht 6 pika. 

Ndikimi i TCKR në cilësinë e ajrit sic u cekë më sipë është bërë edhe përmes modelimit për 

shpërndarjen e emetimeve të TCKR si i vetëm burim. Përqendrimet rezultuese përfaqësojnë 

kontributin  e  emetimeve  të  TCKR  në  përqendrimet  SO2,  NO2,  PM10  dhe  PM2.5. 

Përqëndrimi  maksimal  i  mesatareve  në  orë  dhe  24  orëshe  analizohen  për  të  vlerësuar 

ndikimin maksimal të mundshëm të TCKR. Fushat maksimale të përqendrimit që rezultojnë 

për SO2, NO2, PM10 dhe PM2.5 janë treguar në figurat e mëposhtme. 

 

Fig 44. Modeli i dispersionit: përqendrimet maksimale në orë për SO2 – majtas, përqendrimet  maksimale ditore të SO2 ‐ djathtas(burimi EIHP në kuadër të hartimit të VNMS për TCKR, viti 2018) 

 

 

Fig 45. Modeli i dispersionit: përqendrimet maksimale në orë për NO2 – majtas, përqendrimet  maksimale vjetore të SO2 ‐ djathtas(burimi EIHP në kuadër të hartimit të VNMS për TCKR, viti 2018) 

 

Fig 46. Ndikimi i emetimeve të PM10 nga TCKR: përqendrimet maksimale ditore të PM10 ‐ mesatare majtas, përqendrimet mesatare vjetore PM10 – djathtas (burimi EIHP në kuadër të hartimit të VNMS për TCKR, viti 2018) 

 

 

Fig 47. Ndikimi i emetimeve PM2.5 nga TCKR: përqendrimet mesatare vjetore PM2.5 (burimi EIHP në kuadër të hartimit të VNMS për TCKR, viti 2018) 

 

Komisionimi  i TCKR duhet të  jetë në vitin 2023, duke zëvendësuar TC Kosova A. Përkundër 

prodhimit më të lartë të energjisë elektrike (62%), emetimet vjetore të CO2 nga KRPP do të 

jenë më të ulta se emetimet në TC Kosova A për vitin 2016, efikasitetin e djegies. Tabela 9a 

tregon krahasimin e parametrave të punës dhe emetimet e CO2 në KRPP dhe në Kosovë A. 

Tabela 10a. Krahasimi i TC Kosova A dhe TCKR (burimi EIHP në kuadër të hartimit të VNMS për 

TCKR, viti 2018) 

Të dhënat  Kosova A  TCKR  Dallimi (%) 

Konsumi i Linjtit (t)  3,523,360  3,984,181  13.1 

Gjenerimi elektrik (MWh)  2,314.809  3,750,000  62.0 

Operimi i termocentralit (h)  5,426  7,500  38.2 

Emisionet CO2 s (t)  3,188,870  3,170,930  0.6 

Emisionet specifike CO2 per kWh (g/kWh)  1,378  846  38.6 

 

Emisionet nga TCKR‐ja 

Emisionet  e  përmbledhura  të  TCKR—së  në  ajër  për  ndotësit  janë  paraqitur  në  tabelën  e 

mëposhtme.  

 

 

 

Tabela 10b. Llojet e emisioneve nga TCKR (burimi EIHP në kuadër të hartimit të VNMS për TCKR, 

viti 2018) 

Komponenti/procesi  Ndotësit 

Djegia e linjitit  SO2, NOx, PM10, PM2.5, CO, benzo(a)piren, benzen, Hg i 

gaztë, metale të rënda: As, Cd, Ni dhe Pb në PM10. 

Deponimi  dhe  manipulimi 

me  linjit  në  depon  e 

qymyrit në TCKR 

PM10, metale të rënda: As, Cd, Ni dhe Pb në PM10 

Emisionet nga djegia e linjitit  

Sipas dizajnit TCKR përbëhet nga një bllok me kullën ftohëse me rrymim natyror. Shkarkimi i 

gazrave dalës nga blloku bëhet nga kulla  ftohëse. Emisionet e gazrave dalës përmes kulles 

ftohëse është alternativë ndaj emisioneve përmes oxhakut. Efekti  i  transportit  të gazrave 

dalës  në  hapësira më  të  larta  atmosferike  arrihet  në  këtë  rast  nga  dallimet  në  dendësi 

ndërmjet përzierjes së shtëllungës së gazrave dalës/kullës  ftohëse si dhe ajrit relativisht të 

ftohtë ambiental, si dhe jo nga temperatura e lartë e vetë gazit dalës.  

Rrjedha e masës ajrore nga kulla  ftohëse është shumë herë më e vogël sesa ajo e gazrave 

dalës. Brenda  kullës  ftohëse,  rrjedha e gazrave dalës është e  lidhur me ajrin e  lagësht  të 

kullës  ftohëse.  Përzierja  e  gazrave  dalës  dhe  ajrit  të  lagësht  del  nga  kulla  ftohëse.  Sipas 

literaturës,  krahasimi  ndërmjet  shkarkimeve  të  kullës  ftohëse  dhe  oxhakut  tregon  që 

koncentrimet me shpejtësi ere të ulët dhe të mesme janë më të ulëta në rastin e shkarkimit 

nga kulla ftohëse.  Shkarkimi përmes oxhakut konvencional është më i mirë vetëm në rast të 

erërave të forta. Modelimi i shkarkimit të gazrave dalës përmes oxhakut konvencional do të 

çonte tek një koncentrim më i lartë i parashikuar në mjedis. Ndikimi i emisioneve të TCKR‐së 

në ajër analizohet për shkarkimin e gazrave dalëse konvencionale përmes oxhakut. Analiza e 

ndjeshmërisë së lartësisë së oxhakut tregon që lartësia me 150 metra për TCKR‐në do të jetë 

aq e lartë sa të sigurojë përputhjen me standardet e cilësisë së ajrit.  

Emisionet e termocentralit janë prezantuar  ne tabelën e me poshtme. Gama e emisioneve 

të metaleve e dhënë në atyrshme në tavanet e qymyrit.  

 

 

Tabela  11    është  për  shkak  të  luhatjeve  në  koncentrimet  e  tyre  në mostrat  e  hirit  dhe 

qymyrit, që do të mund të shpjegohej me luhatjen e natyrshme në tavanet e qymyrit.  

 

 

Tabela 11  ‐ Të dhënat hyrëse të emisioneve  për TCKR (burimi EIHP në kuadër të hartimit të VNMS 

për TCKR, viti 2018) 

Ndotësi  Emisione vjetore  Emisione maksimale të orës 

SO2  956.2 tonë  127.5 kg/orë 

NOx  1,083.7 tonë  144.5 kg/orë 

Partikulat  63.7 tonë  8.5 kg/orë 

Benzo(a)piren  0.05 kilogramë  ‐ 

Benzen  2 tonë  ‐ 

CO  1,274.9  170 

Termocentrali  i ri do të duhet që në çdo fazë të operimit të ketë emisionet e garantuara si 

më poshtë: 

Ndotësi  Njësia Standardi i 

Projektit 

Dioksidi i Sulfurit (SO2) (i thatë, 0 oC, 1 atm, 6% O2) 

Mesatarja vjetore 

Mesatarja ditore ose mesatarja gjatë mostrimit 

mg/Nm3 ≤ 75 

≤ 110 

Oksidet e Sodiumit (NOx) (i thatë, 0 oC, 1 atm, 6% O2) 

Mesatarja vjetore 

Mesatarja ditore ose mesatarja gjatë mostrimit 

mg/Nm3 ≤ 85 

≤ 125 

Moniksidi i Karbonit (CO) (i thatë, 0 oC, 1 atm, 6% O2) 

Mesatarja vjetore 

Mesatarja ditore ose mesatarja gjatë mostrimit 

mg/Nm3 

100 

Partikulat (i thatë, 0 oC, 1 atm, 6% O2) 

Mesatarja vjetore 

Mesatarja ditore ose mesatarja gjatë mostrimit 

mg/Nm3 ≤ 5 

≤ 10 

Zhiva (Hg) (i thatë, 0 oC, 1 atm, 6% O2) 

Mesatarja vjetore 

Mesatarja vjetore e mostrave të mbledhura gjatë një viti 

mg/Nm3 

≤ 4 

Gjithashtu do të instalohen Sistemet e monitorimit të Shkarkimeve të Vazhdueshme (CEMS) 

për  të matur,  shfaqur  dhe  regjistruar  CO,  CO2,  H2O,  NOx,  SO2,  Hg,  Partikulat  (PM),  O2, 

shkallën volumetrike të rrjedhjes dhe temperatura e gazrave që shkarkohen në tymtar. Ky 

informacion  gjithashtu  do  të  transferohet  për  tu  shfaqur dhe  regjistruar  përmes  sistemit 

DCS. CEMS do të jetë në harmoni të plotë me të gjitha kërkesat dhe direktivat e autoriteteve 

përkatëse në Kosovë sa i përket emetimeve të termocentraleve. 

Qasja për kapjen dhe ruajtjen e karbonit  

Kapja dhe  ruajtja  e  karbonit  (CCS)  është procesi  i  kapjes  së dioksidit  të  karbonit  (CO2)  të 

liruar si proces i prodhimit të energjisë. Kjo teknologji ka për qëllim kapjen e CO2 nga burime 

të mëdha  industriale, të tilla si TCKR, duke e transportuar atë në një vend magazinimi dhe 

duke e depozituar atë në një vend ku nuk do të hyjë në atmosferë, normalisht një formacion 

gjeologjik nëntokësor. 

Qëllimi është të pengojë lirimin e sasive të mëdha të CO2 në atmosferë. 

Struktura e TCKR duhet të projektohet dhe ndërtohet në mënyrë që: 

‐ sigurohet që hapësira e përshtatshme në  lokacion  të  jetë e disponueshme për pajisjet e 

nevojshme për të kapur dhe ruajtur dioksidin e karbonit siç përcaktohet nga Direktiva e BE‐

së 2010/75/EU e Parlamentit Europian dhe Këshillit të datës 24 nëntorit 2010 mbi emetimet 

industriale dhe parandalimin dhe kontrollin e integruar të ndotjes; dhe 

‐ mundësojë përshtatjen  e  TCKR‐së në  të  ardhmen me  kapjen dhe  ruajtjen e dioksidit  të 

karbonit  

Sa  i përket projektit të TCKR është paraparë një sipërfaqe prej përafërsisht. 16,000 m2 për 

këtë qëllim dhe  stacionin e kompresorëve në  rast  se do  të  jetë e mundur që ky  sistem  ti 

përshtatet teknologjisë së TCKR. 

Depozitimi sipërfaqësor dhe transportimi i linjitit 

Transporti  i  linjitit nga mihja deri në TCKR do  të bëhet me sistemin e mbyllur  të shiritave, 

kështu që emisionet kanë të bëjnë me pikën e transferimit. Sipas BREF‐ve për CMD, duhen 

përdorur shirita të mbyllur me pajisje të shpluhurimit, ose shirita të hapur me mburoja ere, 

për të zvogëluar prodhimin e pluhurit në transport. 

Emisionet  e  pluhurit  nga  depot  e  qymyrit  kanë  të  bëjnë  me  operacionet  e 

ngarkim/shkarkimit,  si  dhe  me  erozionin  nga  era.  Emisionet  varen  nga  madhësia  e 

sipërfaqes së deponimit, si dhe sasisë së materialit të qarkulluar. Emisionet gjithashtu varen 

nga mosha e pirgjeve, përmbajtjes  së  lagështisë,  si dhe përmasave  të  thërmijave  të  imta 

agregate.   

Pa masa kontrolli  të pluhurit, me qarkullim vjetor prej 5.5 milionë  tonësh  linjit, emisionet 

janë dhënë në tabelën ne vijim. 

Tabela 11:  Emisionet nga depoja e qymyrit në TCKR 

Ndotësi Emisione vjetore 

PM10 (tonë)  PM2,5 (tonë) 

Manipulimi me qymyr  6.0  0.6 

Erozioni i erës  1.2  0.1 

Burimi: Kalkulimet e Insitutit i Energjisë Hrvoje Pozar,2018 

Sipas BREF‐ve, kontrolli i pluhurit për deponimin e qymyrit bëhet me aplikimin e sistemit të 

spërkatjes  së ujit dhe mburojave  të erës, për  të  zvogëluar emisionet e pluhurit  fluturues. 

Reduktimi  i  emisioneve  për  spërkatje  është  50%  ndërsa  për mburojat  e  erës  30%.  Kur 

përdoren spërkatja e kombinuar me mburojat e erës, zvogëlimi i emisioneve është 85%. 

Emisionet e pluhurit për shkak të erozionit të erës janë rreth dhjetë herë më të mëdha sesa 

emisionet  prej  manipulimit.  Kështu,  duhet  të  ketë  masa  zbutëse  për  të  minimizuar 

emisionet e pluhurit fluturues për shkak të erozionit të erës. Erozioni nuk është modeluar, 

për shkak të pasigurisë së lartë në kuptimin e parametrave të emisioneve. 

Transportimi dhe depozitimi i zgjyrës dhe hirit  

Hiri  dhe  zgjyra  do  të  transportohen me  anë  të  shiritave  të mbyllur  transportues  deri  në 

pjesën e depozitimit (deponia e hirit dhe gjipsit) brenda ish‐mihjes së linjitit. Nuk do të ketë 

emisione të pluhurit nga transportimi dhe depozitimi  i zgjyrës dhe hirit pasi që në hyrje të 

deponisë apo në dalje të shiritave do të lagështohen në masën 15‐20%, duke ndikuar kështu 

edhe në ngritjen e stabilitetit të deponisë. 

Ndikimi i shtëllungës së kullës ftohëse  

Në  kushte  të  caktuara  meteorologjike,  mund  të  shihet  shtëllunga  e  avullit  që  del  nga 

shkarkimi  i  kullës  ftohëse.  Dukshmëria  dhe  turbullira  e  shtëllungës  varen  nga  kushtet 

klimatike. 

Kushte  të  favorshme meteorologjike  për  dukshmërinë  e  shtëllungës  janë  kur  ajri  është  i 

ngopur  plotësisht  apo  afër  ngopjes.  Ajri  i  lagësht  që  vjen  nga  kulla  ftohëse  i  shton 

atmosferës më shumë avuj uji, gjë që çon drejt ngopjes dhe prodhimit të piklave të ujit, të 

cilat  shihen  si  shtëllungë  e  kullës  ftohëse.  Shtëllunga  e  kullës  ftohëse  zakonisht  bëhet  e 

dukshme në ditët e  ftohta  të  lagështa, pra është më e dukshmja në ditët e  vjeshtës dhe 

dimrit.  Kullat  e  ftohjes  mund  të  shkaktojnë  emisione  në  ajr  /  imisione  të  baktereve, 

legionelave dhe mikrobeve të tjera që shkaktojnë ndikime negative shëndetësore në rastet 

kur  nuk  bëhet  dizajnimi  adekuat  i  kullës dhe  sistemit  të qarkullimit  të ujit, në  rastet  kur nuk 

bëhet mirëmbajtja adekuate e sistemit të ftohjes dhe monitorimi i kualitetit të ujit që del nga 

kulla. 

Emisionet nga mihja e linjitit 

Termocentralet  ekzistuese  Kosova  A  dhe  B  aktualisht  shfrytëzojnë  linjitin  nga  mihja  e 

Sibocit, që mund të jetë edhe burimi i linjitit për TCKR‐në. 

Emisionet  e  pluhurit  janë  brengë  e madhe  në  kuptimin  e  eksploatimit  të  linjitit.  Pluhuri 

është  term  i  përgjithshëm  për  thërmijat  e  imta  që  suspendohen  në  atmosferë.  Pluhuri 

klasifikohet  sipas  madhësisë  së  thërmijave,  gjë  që  është  faktor  i  rëndësishëm  për 

dispersionin atmosferik, transportimin dhe heqjen nga atmosfera. Thërmijat e imta nuk janë 

të  dukshme,  edhe  pse  në  koncentrim  të  lartë  mund  të  paraqiten  si  lloj  mjegulle  në 

atmosferë. Madhësitë e partikulave të përhapura me pluhurin e qymyrit përfshijnë TSP‐të, si 

dhe fraksionet e masës prej PM10 dhe PM2.5. 

Pluhuri  i mihjes  së  qymyrit  është  përzierje  komplekse  dhe  heterogjene  që  përmban më 

shumë  se 50  substanca. Përmbajtja minerale  varet nga madhësia e partikulave në pluhur 

dhe nga  tavani  i qymyrit. Mineralet më  të shpeshta që gjenden në pluhurin e mihjes  janë 

kaolinitet,  illitet,  kalcitet,  piritet  dhe  kuarci  (silikate).  Përbërësit  qymyrorë  të  pluhurit  të 

inhalueshëm në mihje  sipërfaqësore  janë  tejet  të ndryshueshëm  si dhe varen nga  fazat e 

operacionit minerar. 

Qymyri, por edhe pluhuri i tij përmbajnë edhe metale të rënda. Përmbajtja e tyre natyrisht 

varet nga tavani i qymyrit dhe rajoni gjeografik. 

Emisionet nga aktivitetet minerare  

Pluhuri  fluturues  në  zonën  e  mihjes  sipërfaqësore  vjen  nga  gërmimi,  manipulimi  dhe 

transportimi i linjitit dhe djerrinës brenda zonës së mihjes.   

Pajisjet  kryesore  minerare  në  mihjen  e  Sibocit  janë  ekskavatorët  me  kova,  sistemet  e 

shiritave bartës dhe palosësit. Të njëjtat pajisje  të mihjes së vazhdueshme përdoren edhe 

për  linjit  edhe  për  operacionin  e  djerrinës  në mihjen  e  Sibocit.  Pasi  që  pajisjet minerare 

funksionojnë  brenda  mihjes,  pluhuri  që  gjenerohet  kryesisht  do  të  kufizohet  brenda 

lokacionit  të mihjes.  Sipas  literaturës,  thërmijat mbi  100  μm  kanë  gjasë  të  depozitohen 

brenda 6 deri në 9 m nga një nivel  i ulët  i emisioneve. Thërmijat që kanë diametër nga 30 

μm deri në 100 μm kanë gjasë t’i nënshtrohen depozitimit të penguar. Thërmijat e tilla me 

gjasë  depozitohen  disa  qindra  metra  më  larg,  varësisht  nga  turbulencat  atmosferike. 

Thërmijat e vogla si PM10 kanë më shumë gjasë të largohen nga mihja dhe të përhapen me 

ajër. 

Emisionet nga gërmimet, ngarkim/shkarkimi dhe transporti në mihjet e linjitit  

Ujitja e sipërfaqeve të thata, spërkatësit e ujit në kova, stacione të shiritave, si dhe rrethoja 

me  spërkatje  uji  në  kufijtë  e mihjes  dhe  shiritat  e  linjitit,  do  të  duhej  ta  kufizonin  këtë 

ndikim. 

Tabela 12: Emisionet nga operacionet e mihjes së linjitit (burimi Ekonerg, Studimi VNMS v.6, hartuar nga 

Orion)  

Skenari i 

emisioneve Mihja  Aktiviteti 

Emisione vjetore  Emisione të orës 

PM10 

(tonë) 

PM2,5 

(tonë) 

PM10  

(kg/h) 

PM2,5  

(kg/h) 

Gjendja bazë 

(2013) 

Sibovc 

Mihjet dhe transporti i linjitit  6.7  1.0  1.59  0.24 

Gërmimi,  transporti  dhe  depozitimi  i 

djerrinës 

11.2  1,7  2,66  0,40 

Erozioni i linjitit nga era   105,8  15,9  80,53  12,08 

Erozioni i djerrinës nga era  128,0  19,2  97,41  14,61 

Sitnica Mihjet dhe transporti i linjitit  0,5  0,1  0,13  0,02 

Erozioni i linjitit nga era  52,9  7,9  40,26  6,04 

Emisionet e  Sibovc  Mihjet dhe transporti i linjitit  9,0  1,4  2,15  0,32 

Skenari i 

emisioneve Mihja  Aktiviteti 

Emisione vjetore  Emisione të orës 

PM10 

(tonë) 

PM2,5 

(tonë) 

PM10  

(kg/h) 

PM2,5  

(kg/h) 

ardhme (Kosova 

B + TCKR) Gërmimi,  transporti  dhe  depozitimi  i 

djerrinës 11,0  1,7  2,62  0,39 

Erozioni i linjitit nga era   105,8  15,9  80,53  12,08 

Erozioni i djerrinës nga era  128,0  19,2  97,41  14,61 

Emisionet  e 

lidhura me TCKR Sibovc  Mihjet dhe transporti i linjitit  5,0  0,7  1,18  0,18 

 

Emisionet nga pajisjet lëvizëse dhe automjetet e mihjes 

Si pajisje ndihmëse, përdoren automjete e pajisje me dizel. Ndotësit e ajrit në gazrat dalës të 

automjeteve janë thërmijat, NOx, SO2, CO, hidrokarburet dhe VOC. 

Lëvizja e automjeteve krijon pluhur nga fërkimi sipërfaqësor i tokës. Brenda zonës së mihjes, 

sipërfaqja  e  tokës është e mbuluar me pluhur,  kështu që  lëvizja e automjeteve  shkakton 

edhe  ri‐suspendimin  e  pluhurit  nga  toka.  Krijimi  i  pluhurit  varet  shumë  nga  lagështia  e 

sipërfaqes  dhe  shpejtësia  e  automjetit.    Brenda mihjes  sipërfaqësore,  automjetet  lëvizin 

ngadalë, gjë që zbut krijimin e pluhurit. Pluhuri i krijuar nga lëvizjet e automjeteve zakonisht 

i nënshtrohet  fundërrimit afër zonës së origjinës. Kjo do të thotë që shumica e pluhurit të 

krijuar  nga  lëvizja  e  automjeteve  brenda  mihjes  sipërfaqësore  do  të  precipitojë  prapë 

brenda mihjes.   

Lëvizja e automjeteve në rrugë të pashtruara në kufirin e mihjes, e sidomos afër zonave të 

banuara, mund  të ketë potencialisht efekt negativ në cilësinë e ajrit. Ndikimi në kuptimin 

hapësinor është  i kufizuar  tek  zona në afërsi  të  rrugëve  të pashtruara  (disa dhjetra metra 

nga  rruga)  si  dhe  ndodh  vetëm  kur  automjetet  kalojnë.  Për  shkak  të  intensitetit  të  ulët, 

pluhuri  i krijuar nga  lëvizjet e automjeteve do  të mund  të kishte potencialisht më  shumë 

ndikim në depozitimin e pluhurit afër rrugës së pashtruar sesa në koncentrimin e thërmijave 

në ajër (koncentrimi i PM10).  

Emisionet tjera nga mihja 

Zjarret për shkak të ndezjes spontane të linjitit ndodhin në shpatet e mihjes sipërfaqësore, e 

më  rrallë,  në  fronte  gërmimi  dhe  depo  të  linjitit.  Damarët  e  linjitit  ndizen  për  shkak  të 

oksidimit  të  sulfurit  të  ndezshëm,  i  cili  në  kontakt  me  oksigjenin  atmosferik  prodhon 

energjinë  ngrohëse  që  duhet  për  vetë‐ndezje.  Ndikimet  kryesore  mjedisore  të  ndezjes 

spontane  të  linjitit  janë:  emisionet  e  gazrave me  efekt  serrë  (GES)  (si  CO2,  CH4);  si  dhe 

emisionet e gazrave të tjera, si CO, N2O, SOx, pluhuri, etj.   

Ndezja  spontane është çështje  tejet e koncentruar  tek  lokacioni,  si dhe nuk ka  faktorë  të 

publikuar emisionesh që mund të përdoren. 

Emisionet nga termocentralet ekzistuese dhe infrastruktura përcjellëse  

Të dhënat e emisioneve për termocentralet ekzistuese Kosova A dhe B  

për burimet “A3”, “A4”, “A5” dhe “B1+“B2” përfaqësojnë emisionet nga TC Kosova A dhe B . 

Tabela 13: Të dhënat e orës të emisioneve (kg/h) për termocentralet Kosova A dhe Kosova B (burimi 

Ekonerg, Studimi VNMS v.6, hartuar nga Orion) 

Emisionet 

(kg/h) A3  A4  A5  B1+B2 

A4  –  ESP 

rikonstruktuar B1+B2 riparuar 

  kg/h  kg/h  kg/h  kg/h  kg/h  kg/h 

SO2  2290  2290  2290  7130  2290  310 

NOx  460  460  460  1704  460  456 

Pluhuri  177  742  177  2310  177  210 

PM10  119  501  119  1560  119  203 

PM2,5  48  203  48  633  48  150 

  

Emisionet nga aktivitetet tjera jashtë projektit 

Burimet kryesore të emisioneve  jashtë projektit  janë emisionet e amvisërive gjatë sezonës 

së ngrohjes dhe transporti rrugor.  

Tabela 14:  Të dhënat e emisioneve për burimet lokale të emisioneve (duke përjashtuar termocentralin e 

KEK‐ut dhe infrastrukturën e tij) (burimi Ekonerg, Studimi VNMS v.6, hartuar nga Orion) 

Burimi Sipërfaqja 

(ha) SO2 (kg/h)  NOx (kg/h)  PM10  (kg/h) 

PM2,5  (kg/h) 

Burimi i zonës   

Prishtina – amvisëritë  1800  49,31  8,55  110,51  107,82 

Obiliq – amvisëritë  300  0,19  0,85  12,96  12,62 

Palaj – amvisëritë  20  0,02  0,10  1,55  1,51 

Dardhishte – amvisëritë  72  0,03  0,15  2,22  2,16 

Fushe Kosove – amvisëritë  572  0,39  1,75  26,65  25,95 

Prishtina – trafiku rrugor  1800  0,0581  74,32  4,29  3,71 

Obiliq – trafiku rrugor  300  0,0024  3,03  0,17  0,15 

Fushe Kosove – trafiku rrugor  572  0,0003  0,32  0,02  0,02 

Pika e Burimit           

Termokos  ‐  188,78  15,47  2,75  2,10 

    

 

 

Fig.42: Burimi i emisioneve të zonës 

 

 

Koncentrimet rajonale në prapavijë 

  Territori i Kosovës mbulohet me gjashtë kuti të rrjetit. Prishtina dhe Obiliqi mbulohen me dy 

kuti  fqinje.  Katër  kuti  rrjeti  që  mbulojnë  pjesën  e  mbetur  të  territorit  të  Kosovës 

konsiderohen të paraqesin koncentrime rajonale në prapavijë. 

Dallimet në nivele  rajonale  të ndotjes ndikohen nga ndryshimet në  emisione, bashkë me 

luhatjet e përvitshme meteorologjike. Koncentrimi mesatar vjetor për periudhën 2010‐2013 

është gjithashtu i dhënë. 

 

 

Tabela 15: Koncentrimet rajonale të ndotësve në prapavijë (Mesatare vjetore) (burimi Ekonerg, Studimi 

VNMS v.6, hartuar nga Orion) 

Viti  SO2 (µg/m3)  NO2 (µg/m3)  PM10 (µg/m3)  PM2,5 (µg/m3) 

2010  2,0  4,5  13,7  10,1 

2011  3,2  4,8  13,7  11,2 

2012  2,7  5,2  14,1  11,1 

2013  2,6  5,2  13,7  10,5 

Mesatare  2,6  4,9  13,8  10,7 

 

Ndikimet  e  ardhme  të  termocentraleve  në  koncentrimet  e  ndotësve  do  të  zvogëlohen 

afërsisht për  të njëjtën masë si për emisione. Megjithatë, kjo nuk do  të  sjellë  zvogëlim  të 

konsiderueshëm të koncentrimeve të ndotësve në Prishtinë apo në vendbanimet tjera afër 

termocentraleve. Aktualisht, emisionet e SO2, NOx dhe PM nga TC Kosova A dhe Kosova B 

janë  mjaft  më  të  larta  sesa  vlerat  kufitare  të  emisioneve;  megjithatë,  ndikimi  i 

termocentraleve në  cilësinë  e  ajrit nuk është dominues, përveç në  rastin e  SO2.  Shkaku  i 

tejkalimeve të vlerave kufitare të PM10 dhe PM2.5  janë emisionet nga ngrohja e amvisërive 

dhe ndotja relativisht e  lartë rajonale në prapavijë. Emisionet e pluhurit të imtë afër kufirit 

të mihjeve  të  linjitit për  shkak  të  erozionit  të  erës do  të mund  të  shkaktonin  tejkalim  të 

vlerave kufitare ditore me PM10. Trafiku rrugor ka ndikim dominues në ndotjen me NO2 në 

Prishtinë, derisa në zonat tjera, termocentralet janë burim dominues, por koncentrimet me 

NO2 janë nën vlerat kufitare.   

Fokusi  i  vlerësimit  është  tek  koncentrimet  e  SO2,  NO2,  PM10/PM2.5  për  shkak  të 

karakteristikave  të emisioneve  të djegies  së  linjitit. Analiza e ndjeshmërisë  së  lartësisë  së 

oxhakut me modelin e dispersionit tregon që lartësia e oxhakut prej 150 metrash do të jetë 

e mjaftueshme për  të pasur përputhshmëri me  standardet e  cilësisë  së  ajrit për  SO2 dhe 

NO2.   

Për shkak  të ndotjes së  lartë me  thërmija në prapavijë  (PM10, PM2.5) është me  rëndësi që 

emisionet  e  thërmijave  të  termocentralit  të  ri  janë  aq  të  ulëta  sa  teknikisht  është  e 

arritshme.  Përputhshmëria  me  vlerën  kufitare  strikte  të  emisioneve  nga  Direktiva  IED 

siguron ndikimin minimal nga djegia e linjitit. 

Teknologjia më e mirë në dispozicion për depot e TCKR‐së duhen aplikuar për minimizimin e 

emisioneve  të  pluhurit  nga  transporti  i  qymyrit  dhe  manipulimi,  si  dhe  zvogëlimin  e 

potencialit të erozionit të erës. 

Sa i përket vlerave kufitare të cilësisë së ajrit, ndikimi i TCKR‐së do të mund të përshkruhej 

shkurt si vijon:  

Termocentrali  i ri do të mund të kontribuonte në koncentrimet e  larta me SO2, por 

vlera kufitare nuk do  të  tejkalohej. Kontributi në koncentrimet ditore  të SO2 është 

më pak se 10% të vlerës kufitare; 

Ka mundësi të tejkalimit të vlerës kufitare të orës për NO2 brenda 3 km nga lokacioni 

i termocentralit të ri, por numri i tejkalimeve është më i vogël sesa që lejohet brenda 

vitit  kalendarik.  Kontributi  në  koncentrimin  vjetor  të NO2  është më  pak  se  1%  të 

vlerës kufitare; 

Kontributi  i  TCKR‐së  në  koncentrimin  ditor  të  PM10  është më  pak  se  1%  të  vlerës 

kufitare, derisa ndikimi në koncentrimin vjetor të PM10 është më pak se 0.1%, pra  i 

papërfillshëm. 

Koncentrimet  vjetore  të  metaleve  të  rënda  në  PM10  janë  së  paku  tre  rende  të 

madhësisë më të vogla sesa vlerat kufitare, pra ndikimi është i papërfillshëm. 

Koncentrimi vjetor  i merkurit të gaztë është së paku tre rende madhësie më  i vogël 

sesa vlerat kufitare, pra ndikimi është i papërfillshëm. 

Koncentrimet vjetore të benzo(a)pirenit janë gjashtë rende të madhësisë më të vogla 

sesa vlera kufitare, pra ndikimi është i papërfillshëm. 

Koncentrimi  vjetor  i  benzenit  është  katër  rende madhësie më  i  vogël  sesa  vlerat 

kufitare, pra ndikimi është i papërfillshëm. 

Zëvendësimi  i TC Kosova A me TCKR‐në do  të  zvogëlojë në masë  të madhe emisionet në 

ajrin  lokal. Efekti pozitiv do të vërehet vetëm në koncentrimet e SO2 dhe NO2.   Zvogëlimi  i 

emisioneve  të  thërmijave  të mëdha  ka  pak  gjasë  të  vërehet  për  shkak  të  koncentrimeve 

aktuale të larta në prapavijë me PM10 dhe PM2.5. Ndotja lokale me thërmija shkaktohet nga 

burimet  tjera  lokale  gjatë  sezonës  së  ngrohjes,  si  dhe  nga  koncentrimi  i  lartë  rajonal  në 

prapavijë.  

Ndikimi në emisionet e gazrave serrë 

Ndërtimi i TCKR‐së dhe riparimi i TC Kosova B do të çojë drejt uljes së emisioneve specifike 

të CO2 si gazi kryesor me efekt serre, si pasojë e rritjes së efikasitetit.   

Në kushtet aktuale, termocentralet me linjit (TC Kosova A dhe Kosova B) shfrytëzojnë rreth 

8.2  milionë  tonë  linjit  për  të  prodhuar  5.8  TWh  energji  elektrike.  Gjatë  djegies,  ato 

prodhojnë 6.8 milionë tonë CO2. Supozohet që pas vitit 2023, kur Kosova B të jetë riparuar 

dhe në prodhim, do të prodhojë 2.4 TWh në vit, ndërsa TCKR‐ja do të prodhojë 3.37 TWh, 

që përbën gjithsej 5.77 TWh. Termocentralet e kombinuara do të shfrytëzonin 6.4 milionë 

tonë  linjit  dhe  të  prodhonin  6.2  milionë  tonë  CO2  në  vit.  Kështu,  përkundër  rritjes  së 

prodhimit  të  energjisë me  rreth  30%,  emisionet  e  CO2  nuk  do  të  rriteshin  në  raport me 

gjendjen aktuale.   

Vlerësimi i ndikimit tejkufitar  

Sipas studimit nga  Insituti Hrvoje Pozar, për Vlerësimin e Ndikimit Mjedisor dhe Social për 

TC Kosova e Re  (2018), ndikimi   potencial  të TCKR‐së në  cilësinë e ajrit në vendet  fqinje:  

Shqipëri, Mal të Zi, Serbi dhe IRJ të Maqedonisë. 

Kufiri më i afërt shtetëror me TCKR‐në është ai me Serbinë, që është vetëm 30 kilometra më 

larg.  Pjesët  veriperëndimore,  verilindore  dhe  juglindore  të  domenit  të  modelimit  janë 

brenda  territorit  të  Serbisë.  Këndi  juglindor  është  në  IRJ  të  Maqedonisë,  derisa  këndi 

jugperëndimor  i sipërfaqes së modelimit është në Shqipëri. Kufiri  i Malit të Zi është vetëm 

10 km nga skaji i domenit të modelimit.  

 Ndikimi maksimal  i TCKR‐së  jashtë Kosovës është në pikën më  të afërt kufitare, që është 

afërsisht 30 km në veriperëndim të TCKR‐së.  

Sa i përket standardeve evropiane të cilësisë së ajrit, ndikimi i TCKR‐së në kufirin e territorit 

të Kosovës do të mund të përmblidhej kështu:   

Ndikimi tek koncentrimet e SO2 është më pak se 20 µg/m3 në lidhje me koncentrimet 

e orës, si dhe më pak se 2 µg/m3 në koncentrimet ditore. 

Ndikimi  tek  koncentrimet  e  NO2  është  më  pak  se  2.5  µg/m3  sa  i  përket 

koncentrimeve të orës, si dhe më pak se 0.1 µg/m3 sa i përket koncentrimeve vjtore. 

Ndikimi  tek  koncentrimet  e  PM10  është  më  pak  se  0.3  µg/m3  sa  i  përket 

koncentrimeve  ditore  si  dhe  më  pak  se  0.01  µg/m3  në  lidhje  me  koncentrimet 

vjetore. 

Kontributi  i TCKR‐së në kufi është më pak  se 10 %  të vlerave kufitare për koncentrimet e 

orës me SO2 dhe NO2. Për koncentrimet ditore, ndikimi  i TCKR‐së është më pak se 2 %  të 

vlerave kufitare për koncentrimet ditore me SO2 dhe më pak se 0.4% të vlerës kufitare për 

koncentrimet ditore të PM10. Koncentrimet vjetore të NO2 dhe PM10  janë të papërfillshme 

në krahasim me vlerat kufitare.  

Në nivel rajonal, qindra kilometra larg nga burimi, emisioni nga TCKR‐ja i gazrave prekursorë 

SOx dhe NOx kontribuojnë në formimin e ndotësve sekondarë (PM2.5). Ndikimi i materies së 

thërmijave në emetim primar është më pak  i  rëndësishëm në  shkallë  rajoni për  shkak  të 

madhësisë  së  thërmijave  primare  në  krahasim  me  gazrat  prekursorë.  Emisionet  e  NOx 

gjithashtu kontribuon në formimin e O3 në nivel lokal deri në atë rajonal.   

Përveç ozonit në nivel toke dhe ndotjes me thërmija sekondare, që ndërlidhen me efektet 

shëndetësore, ndotja  tejkufitare e ajrit në distanca  të gjatë përfshin edhe efektet në eko‐

sistem  dhe  vegjetacion,  që  janë  acidifikimi  dhe  eutrofikimi.  Siç  dihet  ndikimet  e 

konsiderueshme  negative  mjedisor‐ndërkufitare  duhen  të  trajtohen  sipas  konventës  së 

ESPOO, mirëpo duke qenë  se ndikimet e  lartëcekura kufitare nuk  janë  të nivelit alarmant 

nuk është e nevojshme që të shkohet sipas procedurave të ESPOO. 

5.2. Ndikimi në ujë 

TCKR  do  të  ketë  nevojë  për  ujë  për  qëllime  pije,  sanitare  dhe  industriale  (p.sh.  sistemi  i 

ftohjes së kondensatorit, desulfurizimi i gazrave dalëse, prodhimi i ujit të demineralizuar për 

kaldanë, mirëmbajtja, pastrimi  i termocentralit etj.). Mesatarisht, vlerësohet se TCKR do të 

ketë nevojë për 7.52 Milion m3 / vit. 

Dizajni TCKR do të përdor teknologjinë më të mirë në dispozicion, duke përfshirë një sistem 

modern të ftohjes riqarkulluese, për të minimizuar konsumin e ujit. Megjithatë, për shkak të 

gjenerimit të përgjithshëm të energjisë elektrike, TCKR me sa duket do të kërkojë më shumë 

ujë nga kanali Iber‐Lepenc sesa Kosova A (për të cilën kërkesa vjetore ishte rreth 2.27 milion 

m3 / vit, sipas Amandamentit të VNMS 2018) 

Kanali  i  Ibër‐Lepencit është një strukturë hidraulike me gjatësi prej 49 km, që furnizon ujin 

nga  liqeni  i  Ujmanit  në  veri  të  Kosovës.  Konsumatorët  më  të  mëdhenj  të  ujit  janë 

shfrytëzuesit  komunalë  të  ujit,  dy  termocentralet  ekzistuese,  një  fabrikë  hekuri‐nikel  dhe 

për ujitje18. Ky kanal është gjithashtu i cili do të furnizojë me ujë TCKR‐në, dhe ekziston një 

marrëveshje  korresponduese  e  Furnizimit  me  Ujë  midis  operatorit  të  kanalit  dhe 

ContourGlobal. 

 

Bazuar në Amendamentin e VNMS 2018, kërkesa totale e ujit nga kanali  Iber‐Lepenc (duke 

përfshirë ujin  komunal, ujitjen, ujin për  termocentralet dhe përdorimin  e  tjerë  industrial, 

minimumin biologjik dhe humbjet) do të variojë në mes të 98 milion m3 në vitin 2018 dhe 

2019  në  165 milion m3  /  vit  në  vitin  2048. Në  të  njëjtën  kohë,  humbjet  e  ujit  në  kanal, 

kryesisht  për  shkak  të  rrjedhjes,  dëmtimit  dhe  përdorimit  të  paligjshëm,  janë  të 

konsiderueshme, ato sillen rreth 24.61 Milion m3 / vit (2018). Sipas Amendamentit të VNMS 

2018, hyrja minimale e ujit në  rezervuarin e ujit në  vitin e  thatë ende plotëson kërkesën 

maksimale të ujit nga kanali Ibër‐Lepenc ". 

 

Bazuar në këtë  informacion, madhësia e ndikimit të Projektit në ujë nga kanali Iber‐Lepenc 

për  nevoja  të  përdoruesëve  të  tjerë  të  ujit,  siç  janë  sistemet  e  ujitjes,  konsiderohet  si  e 

ulët19. 

Shumica  e  vendbanimeve me ujitje mbështeten në  kanalin  Iber  Lepenc.  Ky  ishte  rasti në 

shtatë vendbanime, duke përfshirë edhe Plemetinin, më të afërt me vendndodhjen e KRPP‐

së, ku ujitja përdoret për patatet dhe kulturat e specave të kultivuara për të ardhura dhe për 

konsum personal. Kjo ujitje është gjithashtu e pranishme në vendbanimet e tjera në zonën e 

studimit dhe mungesa e ujit për ujitje ka  të ngjarë  të komprometojë kulturat në varësi  të 

kohës së vitit kur ndodh. Cënueshmëria e receptorëve prandaj konsiderohet të jetë e lartë. 

Prandaj, domethënia e ndikimit vlerësohet e moderuar bazuar në kushtet aktuale të kanalit. 

TCKR do të dizajnohet duke përdorur teknologjinë më të fundit dhe nuk do të  lënë shumë 

hapësirë  për  reduktimin  e  konsumit  të  ujit.  Prandaj,  një  faktor  kyç  në  përmirësimin  dhe 

sigurimin e një furnizimi të qëndrueshëm me ujë është të zvogëlojë humbjet e përgjithshme 

në  vetë  kanalin.  Në  këtë  kontekst,  tashmë  ekziston  një  program  i  financuar  nga  Banka 

Botërore  (BB) që  synon përmirësimin e  infrastrukturës  së kanalit. Pas përfundimit  të këtij 

projekti madhor, të planifikuar për në Prill 2022, disponueshmeria e ujit në kanal do të rritet 

nëpërmjet eliminimit të humbjeve. Në atë kohë, shtimi  i TCKR si një konsumator  i ujit nga 

kanali  nuk  ka  më  gjasa  të  vendosë  një  tendosje  shtesë  në  kanal  (p.sh.  si  kursimet  e 

supozuara në humbjet e ujit do të jenë më shumë se nevojat e ujit të TCKR). Rrjedhimisht, 

sapo  të  përmirësohet  kanali, madhësia  e  ndikimit  të  kërkesës  së  ujit  të  TCKR‐së  do  të 

reduktohet  në  ndikim  të  pa‐përfillshëm. Dobësia  e  receptorit  do  të mbetet megjithatë  e 

lartë.  Në  këto  rrethana  është  vlerësuar  se,  pas  zbatimit  të  projektit  të  BB,  rëndësia  e 

përgjithshme e ndikimit do të reduktohet në minimal.  

Ndikimi mbi  cilësinë  e  ujërave  sipërfaqësorë  dhe  nëntokësore  vjen  për  shkak  të  këtyre 

faktorëve: 

                                                            

18 2018 Amandamentimi i VNMS per TCKR, faqe 13

19 2018 Amandamentimi i VNMS per TCKR, faqe 201.

shkarkimi i ujërave të zeza nga termocentrali; 

shkarkimi i ujërave të zeza nga deponitë e hirit dhe zgjyrës; dhe 

shkarkimi i ujërave të zeza nga mihja. 

 

Emisionet në ujë nga gjenerimi i energjisë 

Nga operimi i termocentraleve me qymyr krijohen këto ujëra të zeza: 

Kullimet nga pirgu rezervë i qymyrit 

Ujërat e zeza nga trajtimi kimik i ujit (rigjenerimi me këmbyes jonik); 

Ujërat e zeza nga sistemi i ftohjes; 

Ujërat e zeza yndyrore nga kazantorja dhe turbinat; 

Ujërat e zeza nga trajtimi i gazrave dalës (desulfurizimi); 

Ujërat e zeza nga spastrimi i kazanit, parangrohësit të ajrit dhe të ngjashme; 

Ujërat e zeza sanitare; dhe 

Ujërat e reshjeve nga sipërfaqet e punës në termocentral 

Shkarkimi i ujërave të zeza nga TCKR‐ja 

Nga sasia totale e ujit që përdoret në një termocentral prej 1,030 m3/h, afërsisht 590 m3/h 

avullon në sistemin e ftohjes së termocentralit.   Së paku rreth 330 m3/h do të shkarkohen 

nga kullat ftohëse si shpëlarje. Ky ujë do të përdoret në sistemin (Desulfurizimin e Gazrave 

Dalese)  DGD,  si  dhe  përfundimisht  për  transportin  e  thatë  të  hirit  dhe  zgjyrës  deri  tek 

deponia. 

Ujërat e zeza që shkarkohen nga sistemet tjera të termocentralit do të përdoren edhe për 

lagështimin e hirit siç u tha më sipër. Teprica e ujërave të zeza do të trajtohet në impiantin e 

trajtimit të ujërave të zeza. Pas trajtimit, ujërat e tilla shkarkohen në lumin Sitnica.  Cilësia e 

ujit  që  do  të  shkarkohet  në  lumin  Sitnica  duhet  të  jetë  në  përputhje me  standardet  e 

zbatueshme të cilësisë.  

Ujërat e zeza sanitare, rreth 4 m3/h, do të shkarkohen në sistemin lokal të kanalizimit, ose të 

trajtohet brenda centralit.   

Mund  të  ketë  edhe  rreziqe  të  ndotjes  nga  rrjedhat  e  pakontrolluara  ose  shkarkimet 

aksidentale  të  lëndëve  djegëse  dhe  lubrifikuesve,  ose  nga  depozitimi  joadekuat  apo  i 

pasigurt i ujërave të zeza sanitare.   

Riciklimi i ujërave të zeza 

Riciklimi i ujërave të zeza para ose pas trajtimit rekomandohet në të gjitha situatat kur është 

e përballueshme në kuptimin ekonomik dhe mjedisor. 

Kjo do të zvogëlojë sasinë e furnizimit të ujit të freskët dhe sasinë e ujërave të shkarkuar në 

lumin Sitnica. Riqarkullimi dhe  shfrytëzimi  i ujërave  të  zeza,  sidomos për procesin e DGD, 

duhet  vendosur  pasi  që  kjo  do  të  zvogëlonte  në  masë  të  madhe  konsumin  e  ujit  dhe 

shkarkimin e masave të ujërave të zeza. Megjithatë, analizat e detajuara të ujërave të zeza 

dhe sipërfaqes së depozitimit  të ujërave  të zeza duhet  të ofrojnë  informata mbi cilësinë e 

domosdoshme  të  ujërave  të  zeza  që  lejohen  të  përdoren  për  lagështimit  të  hirit  gjatë 

transportit me sistem të mbyllur të shiritave. 

 

Sipas përshkrimit konceptual, TCKR‐ja do të ketë trajtimin e ujërave të ndarë në 3 procese të 

ndryshme si më poshtë: 

1. Ujërat e ndotura të trajtuara që nuk duhet të shkarkohen në një rrjedhë uji grumbullohen 

dhe përmbahen në një pellg (rezervuar të hapur) të dedikuar dhe ri‐përdoren për shtypjen e 

pluhurit të qymyrit, lagështimin e hirit ose aplikacioneve të ngjashme. 

2. Ujërat e ndotura të trajtuara që nuk janë të përshtatshme për ripërdorim, p.sh. për shkak 

të ngarkesës së saj të kripës, por janë në përputhje me standardet e shkarkimit, mblidhen në 

pellgun (rezervuar të hapur)  e barazimit të shkarkimit dhe pastaj shkarkohen; 

3. Uji i ndotur i trajtuar i përshtatshëm për ri‐përdorim mblidhet në rezervuarin e ujërave të 

ndotura  të  trajtuara  dhe  ri‐përdoret  në  aq  sa  ka  kërkesa.  Teprica  tejkalon  në  pellgun  e 

barazimit të shkarkimit dhe shkarkohet. 

Gjithashtu ujërat e reshjeve mblidhen me sistemin e drenazhimit dhe kalojnë përmes sitave 

të separacionit dhe grasove, trajtohen para se të shkarkohen në trupa natyrorë. Koncepti  i 

menaxhimit të ujërave të zeza në TCKR, burimi: Studimi Konceptual, POYRI Switzerland v.3,  

 

Siç edhe shihet në skemën e mësipërme, në kuadër të TCKR do të ketë impiant për trajtimin 

e ujit industrial, trajtimi ujërave kimike dhe në fund trajtimi i ujërave biologjike me procesin 

e aktivizimit të llumit. Uji i ndotur i trajtuar do të shkarkohet; kurse llumi do të jetë i filtruar 

në presion dhe pastaj do të deponohet si mbeturinë në harmoni me legjislacionin në fuqi. 

5.3. Ndikimi në  tokë 

Lokacioni  i propozuar për TCKR gjendet afër TC Kosova B. Sipërfaqja e plotë është rreth 33 

hektarë,  14  hektarë  për  termocentralin  dhe  19  hektarë  për  impiantin  e  kaplimit  dhe 

depozitimit të karbonit (CCS) si dhe sipërfaqen e depos gjatë ndërtimit. 

Ndikimi  i  drejtpërdrejtë  në  tokë  gjatë  ndërtimit  është  kryesisht  i  varur  nga menaxhimi  i 

vendit  të  ndërtimit  dhe  aktiviteteve  ndërtimore.  Rritja  e  trafikut  të  automjeteve  dhe 

pajisjeve ndërtimore do të ndodhë në vend gjatë fazës së ndërtimit. Organizimi i sheshit të 

ndërtimit  do  të  kërkojë  gjithashtu  një  zënje  të  përkohshmr  të  terrenit  jashtë  kufijve  të 

objekteve. Ndikimi potencial që rrjedh nga kjo zënje e hapësirës mund të konsiderohet si  i 

vogël, por terreni do të duhet të rikultivohet. 

Spastrimi  i  zonave dhe  aktivitetet e ndërtimit do  të ndryshojnë  strukturën  fizike  të  tokës 

përmes një numri procesesh,  siç  janë pastrimi  i  vegjetacionit,  largimi  i  tokës, përgatitja e 

vendit, deponimi i materialeve, gërmimet e themeleve etj. Këto aktivitete do të hapin terren 

duke e bërë më  të prekshëm  tokën për erozionin e ujit dhe erës. Për më  tepër,  lëvizja e 

pajisjeve  dhe  automjeteve  në  vend mund  të  ndryshojë  vetitë  fizike  të  tokës  nëpërmjet 

kompaktimit  (reduktimin  e  infiltrimit  dhe  ajrimit)  dhe  duke  ndryshuar  topografinë 

sipërfaqësore. Këto ndryshime mund të ndikojnë potencialisht në normat e kullimit dhe të 

rrisin  rrjedhjen, duke  rezultuar në humbje  të  shtuar  të  tokës. Mobilizimi dhe  transporti  i 

dheut mund të rezultojë në sedimentimin e kanaleve dhe sistemeve natyrore të ujit dhe në 

fund të fundit ndikojnë në sistemet biologjike që përdorin këto ujëra. 

Rritja e trafikut të automjeteve dhe pajisjeve ndërtimore do të rrisë rrezikun e kontaminimit 

të  tokës  nga  derdhjet  aksidentale  dhe  rrjedhjet  e  materialeve  të  rrezikshme  (p.sh. 

karburantet,  lubrifikantët  dhe  materialet  e  përdorura  në  ndërtim)  gjatë  transportimit, 

trajtimit dhe ruajtjes së tyre në vend. Toka mund të jetë tashmë e ndotur në vend për shkak 

të aktiviteteve  të mëparshme  të përdorimit  të  tokës që  kërkojnë menaxhim adekuat dhe 

asgjësim. 

Toka e ndotur është një shqetësim për shkak të: 

‐ Rreziqeve potenciale për shëndetin e njeriut dhe mjedisin; dhe 

‐  Përgjegjësisë që  ajo mund  t'i paraqesë biznesit  (p.sh.,  kostoja  e  rehabilitimit, dëmtimi  i 

reputacionit të biznesit dhe / ose marrëdhëniet biznes‐komunitet) ose palët e prekura (p.sh. 

punëtorët në vend, pronarët e afërt të pronave). 

Ndikimet negative në  tokë për shkak  të ndërtimit do  të  jenë afatgjata, për  jetëgjatësinë e 

projektit dhe janë lokale, të kufizuara në zonën e ndërtimit dhe zonat ngjitur. Toka në vend 

nuk  konsiderohet  të  jetë me  vlerë  të  lartë bujqësore dhe është  shqetësuar nga  aktiviteti 

antropogjen. Duke pasur parasysh ndjeshmërinë e ulët, ndikimi që rezulton konsiderohet të 

jetë  i vogël. Zonat e zaptuara përkohësisht gjatë ndërtimit, p.sh. zona e hedhur poshtë, do 

të restaurohet në gjendjen e saj fillestare ose do të organizohet për një çantë të ndryshme 

siç përcaktohet nga Plani i Menaxhimit të Projektit dhe Ndërtimit Kryesor. 

 

 

Zënja e tokës dhe ndikimet e mundshme në përdorimin e tokës dhe cilësinë e tokës 

Gjatë operimit të TCKR nuk pritet një ndikim  i ndjeshëm  i drejtpërdrejtë në shfrytëzimin e 

tokës dhe zënjen e tokës.  

Emetimet në ajër, tokë dhe ujë potencialisht mund të ndikojnë në përshtatshmërinë e tokës 

për  përdorim  aktual  dhe  të  çojnë  në  braktisjen  e  tokës  në  atë  zonë.  Megjithatë,  me 

aplikimin e TMD‐ve kjo nuk pritet. Meqenëse  toka e ofruar për TCKR është e klasifikuar si 

industriale dhe djerrina, nuk priten ndryshime të mëdha në aspektin e përdorimit të tokës. 

Aktualisht, toka e caktuar për TCKR nuk është përdorur, kështu që shfrytëzimi  i kësaj toke 

nuk paraqet një ndikim të rëndësishëm në lidhje me zëvendësimin e aktiviteteve. Në zonën 

përreth  TCKR  janë  identifikuar  përdorimi  i  tokës  bujqësore  dhe  urbane,  por  projekti  nuk 

parashikon qasjen apo  shpronësimin e  këtyre  zonave. Gjatë  fazave  të ndërtimit, operimit 

dhe dekomisionimit nuk priten ndikime  të mëdha në  zënjen  e  tokave dhe  shfrytëzimin  e 

tokës.  Prandaj,  ndikimi  mbi  zënjen  e  tokës  dhe  përdorimin  e  tokës  vlerësohet  si  jo  i 

rëndësishëm. 

 

Ndikimet në cilësinë e tokës 

Gjatë  fazës  së  operimit, materialet  e  rrezikshme  dhe  mbetjet  e  parrezikshme mund  të 

rezultojnë në ndotje të mundshme të tokës nëse deponohen në mjedis. TCKR ka potencial të 

shkaktojë  ndonjë  ndotje  përmes  rrjedhjeve,  sidomos  rreth  zonave  të  magazinimit  të 

karburanteve,  zonave  të magazinimit  kimikaleve  dhe  linjave  të  furnizimit me materie  të 

rrezikshme,  ose  përmes  deponimit  të  paautorizuar  të  materialeve  të  paketimit,  kutive, 

plastikës etj. do të minimizojë këto ndikime 

Rritja  e  aktivitetit  në  vend  gjatë  fazës  së  dekomisionimit mund  të  çojë  në  incidente  dhe 

derdhje  të materialeve  të  rrezikshme  që  rezultojnë  në  ndotje  të  tokës.  Efektet  negative 

gjithashtu mund  të  shkaktohen nga hedhja e pa‐kontrolluar e mbeturinave  të nxjerra nga 

përdorimi dhe makineritë e vjetruara. Për më tepër, punët në tokë mund të çojnë në rritjen 

e erozionit të tokës. Prandaj, pas ndërprerjes së operimit të TCKR është e nevojshme që të 

rikultivohen hapësirat e shfrytëzuara. 

Ndikimi negativ në tokë gjatë fazës së operimit dhe dekomisionimit është më  i vogël se sa 

për  gjatë  ndërtimit.  Ndotja  e  tokës  gjatë  operimit  mund  të  ndodhë  vetëm  në  rast  të 

situatave aksidentale, por në rast të përputhshmërisë me masat e sigurisë dhe zbutjes që do 

të përcaktohen në procesin e marrjes së lejeve të nevojshme, gjasat e ngjarjeve të tilla janë 

të vogla. 

 

Fig.43: Lokacioni i propozuar për TCKR‐në gjendet afër TC Kosova B 

5.3.1. Ndikimi indirekt mbi shfrytëzimin e tokës 

Gjatë ndërtimit  

Nuk  do  të  ketë  ndikime  indirekte mbi  shfrytëzimin  e  tokës  duke  qenë  se  është  tokë  e 

destinuar për aktivitet industrial.  

Gjatë operimit 

Ndikimet mjedisore  indirekte nga mihja sipërfaqësore, aktiviteti  i TCKR‐së dhe depozitimi  i 

sasive të konsiderueshme të hirit janë: 

Ndotja potenciale e dheut  (që prek një zonë  të madhe ujëmbledhësi) për shkak  të 

ndryshimeve të tokës dhe përpunimit të qymyrit.  

Ndotja potenciale e dheut për shkak  të emisioneve  të gazrave dhe aerosoleve nga 

TCKR‐ja dhe TC‐të A dhe B. 

Ndotja e ajrit nga pluhuri gjatë gërmimeve dhe bartjes. 

 

5.3.2. Ndikimi mbi cilësinë e dheut të emisioneve nga mihja, termocentralet dhe 

infrastruktura e tyre 

Gjatë ndërtimit  

Nuk do të ketë ndikime indirekte mbi shfrytëzimin e tokës. 

Gjatë operimit 

Ndikimi mjedisor i industrisë së qymyrit mund të llogaritet si ndikimi kumulativ i cili përfshin 

çështje si shfrytëzimi i tokës, shkaktuar nga mihja, përpunimi dhe përdorimi i produkteve të 

qymyrit. Përveç ndotjes atmosferike (emisionet e metaleve të rënda, gazrat dalës), djegia e 

qymyrit  prodhon  mbeturina  të  ngurta  çdo  vit,  duke  përfshirë  hirin  fluturues,  hirin  e 

fundërruar, si dhe zgjyrën e desulfurizimit të gazrave dalës, të cilat potencialisht përmbajnë 

substanca të rrezikshme. 

5.3.3. Depozitimi i metaleve të rënda si pasojë e operimit të termocentraleve 

Përmbajtja minerale e  lëndës djegëse do  të varet nga  lloji dhe  sasia,  si dhe varësisht nga 

origjina.  Të  gjitha  lëndët  e  ngurta,  si  qymyri  dhe  linjiti,  kanë  një  lloj  koncentrimi  të 

elementeve të mbetura, siç janë metalet e rënda. Sjellja e metaleve të rënda në procesin e 

djegies angazhon procese komplekse fizike e kimike. Në thelb, shumica e metaleve të rënda 

avullojnë  në  procesin  e  djegies,  si  dhe  kondensohen  më  vonë  mbi  sipërfaqet  e  hirit 

fluturues. Shumë metale të rënda (As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Se, Zn, V) lirohen si komponime 

(p.sh. okside, kloride) të lidhura me thërmijat; vetëm merkuri e seleni janë të pranishëm në 

fazën e avullit. 

5.3.4. Ndikimi i merkurit si pasojë e operimit të termocentralit 

Merkuri është metali që sjell problemet më të mëdha në kuptimin e emisioneve. Një pjesë e 

merkurit nga  linjiti mbetet në fazën e avullit. Nuk kondensohet në sipërfaqen e thërmijave 

të hirit, kështu që heqja e tij me pajisje të kontrollit të emisioneve  luhatet shumë. Merkuri 

ka presion të  lartë avullimi në temperatura tipike të punës së mjeteve kontrolluese, si dhe 

mbledhja  e  tij  me  mjete  të  kontrollimit  të  thërmijave  është  tejet  e  ndryshueshme. 

Termocentrali do të ketë po ashtu të  instaluar edhe pajisjen për kontrollin e emisioneve të 

Merkurit dhe do të jetë në harmoni me kërkesat e BREF 2017. 

5.4.  Ndikimi në karakteristika të peizazhit vizual  

Për qëllimet e  identifikimit  të  zonave  të cenueshme dhe vlerësimit  të ndikimit në cilësinë 

vizuale,  janë  bërë  analiza  të  dukshmërisë  së  TCKR‐së  me  supozimin  që  stabilimentet  e 

termocentralit  të  planifikuar  do  të  ishin  të  dukshme  nga  të  gjitha  zonat,  prej  të  cilave 

termocentrali ekzistues Kosova B është aktualisht  i dukshëm. Dukshmëria është  analizuar 

me anë të veglave të përpunimit të programit ArcGIS mbi stabilimentet dominuese të larta 

të TCKR‐së së propozuar: 

Kullat ftohëse (CT), lartësia +150m; dhe  

Kazantorja (B),  lartësia +110m 

Analiza e dukshmërisë është kryer për dukshmërinë e këndit më të lartë (lartësi maksimale) 

të  stabilimenteve,  por  edhe  për  dukshmërinë  e  platosë  (dukshmëria  në  tokë)  të  këtyre 

objekteve të termocentralit.  

Rezultati final i analizave janë hartat e zonës teorike të dukshmërisë (TZV) pasi që kalkulimi 

ka  përdorur  vetëm  karakteristikat  e  relievit,  e  jo  karakteristikat  (lartësinë)  e  shtresës 

sipërfaqësore dhe strukturat tjera (strukturat ekzistuese antropogjenë) në peizazh. Kështu, 

dukshmëria  reale  (fuqia  e  ndikimit)  ka  dalë  e  mbivlerësuar.  Lartësia  e  objekteve  të 

termocentralit në lidhje me sipërfaqen e rrafshët të relievit lokal e bëjnë TC‐në të dukshëm 

nga një  sipërfaqe e madhe e Fushës  së Kosovës,  si dhe nga gati  të gjitha vendbanimet, e 

vazhdimisht përgjatë të gjitha rrugëve. Me fjalë tjera, ndikimi kumulativ mbi cilësitë vizuale 

nga  të gjitha anët nga  të cilat  termocentrali ekzistues Kosova B mund  të shihet sot, do  të 

rritet.  

 

Fig.48: dukshmëria e objekteve nga niveli i tokës dhe në lartësinë maksimale, siç është modeluar për 

raportin VNMS rev 6. 

Ndikimi  i termocentralit TCKR mbi cilësitë vizuale bazohet tek rritja e ndikimit kumulativ të 

kontrastit dhe  vëllimit e  strukturave dominuese  të objekteve energjetike. Gjatë ndërtimit 

afër termocentralit ekzistues Kosova B, ky ndikim mbetet brenda imazhit lokal të peizazhit, 

pra brenda sipërfaqes së cilësive edhe ashtu të degraduara vizuale. 

 

 

Fig.48a :Pamja e TCKR dhe Kosova B nga ura e aksesit (juglindje): fotografia e sipërme pamja aktuale; foto më e ulët: simulimi i pamjes me TCKR‐në e ndërtuar Burimi: EIHP 

 

 

Fig. 44b: Pamja e TCKR dhe Kosova B nga rruga e hyrjes (verilindje): fotografia e sipërme: pamja aktuale; foto më e ulët: simulimi i pamjes me TCKR‐në e ndërtuar; Burimi: EIHP 

   

 

 

Fig.44c:  Pamja  e  TCKR,  Kosova  B  dhe  rryma  e  furnizimit  me  qymyr  nga  rruga  drejt  fshatit  Hade  (në jugperëndim):  fotografia  e  sipërme:  pamja  aktuale;  foto  më  e  ulët:  simulimi  i  pamjes  me  TCKR‐në  e ndërtuar; Burimi: EIHP  

 

 

Fig.44d: Pamja e TCKR, Kosova B nga rruga drejt fshatit Hade (në jugperëndim): fotografia e sipërme: pamja aktuale; foto më e ulët: simulimi i pamjes me TCKR‐në e ndërtuar; Burimi: EIHP 

 

5.5 Ndikimi i mbeturinave 

Ndikimi  kryesor  i TCKR‐së është prodhimi  i  sasive  të mëdha  të mbeturinave, që mund  të 

zënë tokën, si dhe të shkaktojnë degradim të tokës dhe ndotje mjedisore. 

Ndërtimi  i  termocentralit përmban gërmimet, zhvillimin e  lokacionit, heqjen e pajisjeve  të 

vjetra  dhe  deponive  ilegale  nga  lokacioni,  punime  në  përgatitjen  e  lëndës  së  parë  dhe 

materialeve ndërtimore, bashkë me infrastrukturën adekuate në punishte për mirëmbajtjen 

e automjeteve dhe makinerive  tjera që nevojiten për ndërtim  si dhe për punëtorë. Gjatë 

ndërtimit,  do  të  prodhohen mbeturina  të  rrezikshme,  të  parrezikshme  dhe  inerte,  duke 

përfshirë mbeturinat  ndërtimore  inerte, metalet, materiale  të  gërmimit,  vajra  dhe  graso, 

materiale yndyrore,  lloje të ndryshme të mbetjeve nga paketimet, etj. Në pajtim me Ligjin 

për Mbeturinat (nr. 04/L‐060, Nr. 02/L‐30) këto  lloje mbeturinash klasifikohen si lloji nr. 17 

(Mbeturina ndërtimore dhe të demolimit) si dhe lloj nr. 16 (Mbeturina që nuk specifikohen 

ndryshe në listë). 

Lloji nr. 17 (Mbeturina ndërtimi e demolimi): 

17 01  Betoni, tulla, tjegullat, keramikat dhe materialet që kanë për bazë allçinë 

17 02  Druri, qelqi dhe plastika 

17 03 Asfalti, katrani dhe produktet e katranit 

17 04 Metalet 

17 05  Dheu dhe dheu i kontaminuar 

16 06  Materialet izoluese 

17 07  Mbeturinat e përziera të konstruktimit dhe demolimit 

Lloji nr. 16 (Mbeturina që nuk specifikohen ndryshe në listë): 

16 02 Pajisjet e vjetra dhe komponentët e tyre; 

16 05 Kemikalet dhe gazrat në konteinera; dhe 

16 06 Bateritë dhe akumulatorët 

Dheu  përreth  zonës  së  TC  Kosova  B  (bashkë  me  zonën  e  TC‐së  së  ri)  është  i  ndotur. 

Koncentrimi i arsenit mbi vlerën kufitare është gjetur gati gjithkund, por sasitë e rritura të tij 

në zonë janë të natyrshme; koncentrimet e rritura janë identifikuar në afërsi të të dy TC‐ve 

dhe deponive të tyre të hirit – me gjasë ato kanë të bëjnë me operimin e termocentraleve. 

Dheu në  lokacionin e TCKR‐së (afër TC B) ka koncentrime të tejkaluara të vajrave mineralë 

dhe disa metaleve të rënda (Pb, Cu dhe As)20.   

Gjatë  operimit  dhe  mirëmbajtjes,  prodhohen  edhe  mbeturina  të  rrezikshme  edhe  të 

parrezikshme. Mbeturinat e rrezikshme përfshijnë lloje të ndryshme të vajrave të përdorur, 

lubrikantët  e  përdorur,  ujërat  vajorë  dhe  depozita  të  tjera  të mbeturinave  vajore  (lecka 

vajore,  materiale  paketuese,  etj.).  Mbeturinat  e  rrezikshme  grumbullohen  ndaras  sipas 

llojeve të mbeturinave, si dhe në atë mënyrë që të parandalohen shkarkimet apo përhapjet. 

Mbeturinat  e  parrezikshme  zakonisht  përfshijnë  nus‐produkte  të  djegies  së  qymyrit  dhe 

FGD‐së, mbeturinave urbane, metaleve të mbetura, si dhe lloje të ndryshme të paketimeve 

të përdorura.   

Sistemi  i  përgatitjes  së  ujit  për  termocentral  prodhon mbeturina  të  kohëpaskohshme,  të 

cilat  parimisht  karakterizohen  si  mbeturina  të  parrezikshme  dhe  përfshijnë  rrëshira  të 

ngopura  dhe  të  përdorura  të  këmbyesve  jonikë,  qymyri  aktiv  i  përdorur,  etj.  Zgjyra  nga 

trajtimi  i  ujërave  të  zeza,  varësisht  nga  lloji  (apo  origjina)  e  ujërave  të  zeza  dhe  trajtimi, 

mund të  jetë e parrezikshme apo e rrezikshme. Menaxhimi  i këtyre mbeturinave varet nga 

klasifikimi pas analizës së mirëfilltë. 

Nus‐produktet  nga  djegia  e  qymyrit  dhe  trajtimi  i  gazrave  dalës,  që  janë  zgjyra,  hiri  dhe 

gjipsi,  paraqesin  sasitë  më  të  mëdha  të  mbeturinave  të  parrezikshme.  Sasia  varet  nga 

përmbajtja e hirit, pra sulfuri në qymyr si dhe sasia e qymyrit që do të digjet, si dhe varet 

edhe  nga  jeta  operacionale  e  centralit. Mesatarja  vjetore  për  7,500  orë  të  supozuara  të 

punës së centralit referent është rreth 900,000 t/vit (hi e zgjyrë), si dhe 104,000 t/vit (gjips). 

Të  tre  nus‐produktet  kanë  një  lloj  vlere  komerciale  dhe  potencial  për  t’u  përdorur  në 

industrinë  ndërtimore.  Shumica  e mbeturinave  tjera  prodhohen  në  sasi më  të  vogla  dhe 

duhen menaxhuar në përputhje me dispozitat përkatëse ligjore.   

Zgjyra dhe hiri, nus‐produktet e djegies së linjitit, nga TC‐të Kosova A dhe B janë depozituar 

në të kaluarën në oborret e centraleve, duke formuar deponi të mëdha hiri. Tani, zgjyra dhe 

                                                            

20 Programi i Monitorimit të dheut dhe ujërave, Geotest, 2015

hiri transportohen me sistem të mbyllur të shiritit transportues deri në deponinë e dedikuar. 

Zgjyra dhe hiri nga TCKR‐ja e propozuar do të transportohen me anë të tubave të mbyllur ku 

në  hyrje  të  deponisë  do  të  lagështohen,  në mënyrë  që  të  parandalohet  fluturimi  i  hirit. 

Konturat  finale  të  deponisë  do  të  formësohen  me  djerrinë,  si  dhe  përfundimisht  të 

rikultivohen. 

Mbeturinat nga procesi termik mund të klasifikohen sipas Katalogut të Mbeturinave (Nr. 10 

Mbetjet inorganike nga proceset termike):  

10 01 Mbeturinat nga termocentralet dhe impiantet tjera djegëse (përveç 19) 

10 01 01 Fundërrina e hirit; 

10 01 02 Hiri fluturues nga thëngjilli  

10  01  05 Mbeturinat  të  reaksioneve me  bazë  kalciumi  nga  desulfurimi  i  gazit  të oxhakëve në gjendje të ngurtë 

10  01  07 Mbeturina  të  reaksioneve   me  bazë  kalciumi  nga  desulfurimi  i  gazit  të oxhakëve në gjendje llumi 

10 01 11 Llumat ujore nga pastrimet e bojlerëve; 

10 01 12 Mbështjellësit e harxhuar dhe materialet zjarrmbajtëse;  

10 01 26 Mbeturinat nga trajtimet e ujërave ftohës dhe 

10 01 99 Mbeturinat të cilat nuk janë të specifikuara ndryshe.  

Për  shkak  të  hapjes  dhe  eksploatimit  të mihjes,  do  të  prodhohen  sasi  tejet  të mëdha  të 

mbetjeve, por edhe mbeturina ndërtimore dhe të demolimit. Me përparimin e mihjes, do të 

prodhohen  edhe  sasi  të mëdha  të  biomasës  organike, mbeturina  nga  demolimi  (nr.  17), 

mbeturina ndërtimore (nr. 17), pajisje të përdorura dhe pjesë të tyre (nr.16), mbeturina që 

do të prodhohen për shkak të funksionimit të makinerisë (vajra të përdorur...) (nr. 13) si dhe 

mbeturina për shkak të punëtorëve – mbeturina urbane (nr.20). 

Lloji  i mbeturinave që prodhohen nga aktivitetet minerare mund të klasifikohen sipas Ligjit 

për Mbeturinat:   

01 Mbeturinat që vijnë si rezultat  i hulumtimit, mihjes, pasurimit dhe përpunimeve 

tjera të mineraleve dhe nga eksploatimi e thërrmimi i gurit; 

01 02 Mbeturinat nga pasurimi i mineraleve; 

10  04  Mbeturina  nga  përpunimi  i  mëtutjeshëm  fizik  e  kimik  i  mineraleve  jo‐

metaloferrike; dhe 

01 05 Balta nga rrëmihje dhe mbeturinat tjera nga shpimet. 

Heqja e vegjetacionit  rezulton me biomasë,  të cilat mund  të përdoren me dobi si  lëndë si 

dhe  për  përpunim  në  komposto.  Rrjedhjet  e  vajrave  apo  lëndëve  djegëse  nga makinat 

punuese  mund  të  çojnë  në  kontaminim  të  dheut,  në  të  cilat  dheu  do  të  trajtohej  si 

mbeturinë e rrezikshme.  

5.6. Zhurma 

Ky  kapitull  paraqet  një  vlerësim  të  efekteve  të mundshme  të  zhurmës  dhe  dridhjeve  të 

mundshme nga ndërtimi, operimi dhe dekomisionimi i Projektit. Efektet e para‐komisionimit 

nuk janë përfshirë, sepse ato pritet të lindin vetëm për disa muaj dhe për shkak se nuk janë 

të disponueshme  të dhëna  specifike për  këtë  fazë në  të  cilën mund  të  kryhet  vlerësimi  i 

zhurmës.  

Eshtë bërë përshkrimi  i niveleve bazë  të zhurmës në receptorët e ndjeshëm ndaj zhurmës 

(RNZHs)  rreth  lokacionit  të  projektit,  janë  identifikuar  efektet  e mundshme,  si  dhe  do  të 

propozohen masat zbutëse dhe bëhet një vlerësim i rëndësisë së efekteve të mbetura. 

Figura më  poshtë  tregon  vendndodhjen  e  RNZH‐ve  në  lidhje me  vendin.  Ajo  gjithashtu 

tregon  një  paraqitje  indikative  e  cila  bazohet  në  dizajnin  paraprak.  Shtrirja  hapësinore  e 

vlerësimit është kufizuar në ato receptorë më të afërt me vendin ku ekziston potenciali për 

ndikimet e zhurmës.  

 

 

 

Fig.49 Receptorët e ndjeshëm ndaj lokacionit dhe zhurmës 

Zhurma mjedisore, që  kërcënon  rrethinat, përbëhet nga  zhurma  ambientale  (zhurma nga 

komuniteti,  rrugët, etj.) dhe  zhurma ekzistuese e makinerisë në mihje dhe  termocentralin 

Kosova B.  Zhurma ambientale dallon ndërmjet ditës dhe natës. 

Zhurma ambientale gjatë ditës në fshatra karakterizohet kryesisht nga zhurma e trafikut për 

shkak  se  rruga  që  çon  në  fshat  kalon  afër mihjes.  Zhurma  tjera  ambientale  gjatë  ditës 

përfshijnë  edhe  zhurmën  normale  në  komunitete,  si  zhurma  nga  kafshët  shtëpiake, 

industritë e vogla dhe aktivitetet njerëzore në shtëpitë e tyre. 

Një përqindje e madhe e shiritave bartës për transportin e  linjitit nuk ka qenë në funksion 

gjatë ditës, përveç makinerisë për gërmim  të djerrinës, kështu që shumica e matjeve  janë 

bërë gjatë natës, për të siguruar që periudha kritike e zhurmës të matet kur shiritat bartës 

janë në funksion. 

Termocentrali  Kosova  B  ka  punuar  në  funksionin  e  tij  normal,  si  dhe  burimet  më  të 

konsiderueshme të zhurmës në central  janë oxhaku, kulla  ftohëse, sallat e makinerisë dhe 

motorët e kompresorët e ndryshëm që gjenden brenda centralit.   

Trafiku, që bëhet  në  rrugën  kryesore që  kalon përskaj  termocentralit,  ka  ndikimin më  të 

madh në zhurmën ambientale gjatë ditës në rrethinën e termocentralit Kosova B. 

Zhurma  ambientale  gjatë  natës  është  ndryshe  nga  zhurma  ambientale  gjatë  ditës  si  dhe 

është në përputhje me nivelet  “normale  të  zhurmës  së natës. Pranohet përgjithësisht që 

zhurma ambientale gjatë natës ka vlera më të ulëta sesa gjatë ditës, për shkak të aktivitetit 

të zvogëluar të njerëzve dhe trafikut.   

5.6.2. Faza e ndërtimit të TCKR‐së  

Gjatë  ndërtimit  të  një  termocentrali  të  ri,  zhurma  krijohet  nga  makinat  në  procesin 

ndërtimor dhe nga rritja e trafikut. Procesi i ndërtimit do të bëhet në disa faza:   

Heqja e vegjetacionit, heqja dhe akumulimi i dheut dhe punimet gërmuese 

Përgatitja dhe derdhja e themeleve të betonit për termocentralin dhe objektet 

Ndërtimi i objekteve dhe instalimi i pajisjeve; dhe 

Gërmimi dhe ndërtimi i vijës transportuese për hi dhe gjips 

Buldozerë, rrafshues, , vinç, ekskavatorë e kamionë do të përdoren në ndërtim, në periudha 

të  ndryshme, për pastrim, nivelizim dhe përgatitje  të  tokës  për punime  të mëtutjeshme. 

Përdorimi i këtyre pajisjeve krijon zhurmën, e cila mund të shkaktojë shqetësim për objektet 

e afërta banesore. Përgatitja e punishtes dhe punimet e dheut do të krijojnë zhurmën më të 

madhe. Niveli i zhurmës gjatë ndërtimit është modeluar për rastin më të keq, kur veprojnë 

numri më i madh i makinave në punishte,  

Gjatë ndërtimit të termocentralit, niveli i zhurmës së receptorëve të ndjeshëm do të mbetet 

i njëjtë, sepse hapësira e planifikuar e  termocentralit  të  ri është e bllokuar me objektet e 

Termocentralit ekzistues Kosova B. Trafiku,  i cili përshkon punishten e termocentralit të ri, 

do të rritet, kështu që frekuenca e trafikut duhet kontrolluar, ashtu që të mos rrisë nivelet e 

zhurmës.  

5.6.3. Vlerësimi i ndikimit të nivelit të zhurmës gjatë operimit të TCKR‐së   

Kur TCKR‐ja e re të hyjë në  funksion, edhe Termocentrali ekzistues Kosova B do të  jetë në 

funksion. Me dizajnimin e mirëfilltë  të TCKR‐së, problemet me zhurmë të madhe mund  të 

shmangen apo minimizohen me planifikim dhe përzgjedhje  të pajisjeve cilësore. Është më 

lirë  të  dizajnohet  një  central  me  nivele  të  pranueshme  të  zhurmës  sesa  të  ndërtohen 

mbrojtje zhurme kur centrali të jetë në funksion. 

Për zvogëlim të zhurmës në termocentrale, përdoren teknikat vijuese sipas parimit të TMD‐

ve: 

Shfrytëzimi  i  mjeteve  anti‐vibrim  si  dhe  vendosja  e  lidhjeve  fleksibile  ndërmjet 

pajisjeve; 

Përdorimi i zhurmuesve për pompa, ventilatorë, bojlerë e valvula; 

Bllokues zhurme në burimet e zhurmës në termocentral; 

Ndërtimi i barrierave që përdoren si mburojë ndaj burimeve të zhurmës; 

Përdorimi i materialeve për mure që absorbojnë zhurmën; 

Përdorimi i zhurmuesve në kanalet hyrëse e dalëse.  

 

Fig.50: Harta e Zhurmës për termocentralet Kosova B dhe TCKR  

Gjelbërimi preferohet  të  jetë me bredha afatgjatë,  kryesisht  trungje, me  lartësi minimale 

prej 25 metrash.  

Ligji për Mbrojtjen nga Zhurma dhe Direktiva e BE‐së japin disa nivele të ndotjes me zhurmë. 

Ato mundësojnë  kategozimin e  zonave  sipas  shkallës  së ndotjes me  zhurmë dhe masat e 

planifikuara për mbrojtjen dhe zvogëlimin e ndikimit të zhurmës në atë zonë, për mbrojtje 

të shëndetit dhe cilësisë së jetës njerëzore. 

Vlerat  e  pranueshme  të  rekomanduara  (VRp)  i  referohen  nivelit  të  zhurmës  që  vie  nga 

burimet industriale (mihjet), të cilat pranohen nga komuniteti në qendrën e një vendbanimi. 

Ky nivel i zhurmës nuk konsiderohet të jetë i dëmshëm për shëndetin njerëzor. 

Vlera maksimale e  rekomanduar  (VRmax) është niveli  i  zhurmës nën  të cilin nuk pritet  të 

ketë ndikim negativ tek shëndeti i njerëzve, por me rrezik të ndikimit potencial tek grupet e 

cenueshme të popullatës.  

Këto vlera në Ligjin për Mbrojtje nga Zhurma  janë bazuar në Direktivat e BE‐së dhe vlerat 

numerike për nivelet e zhurmës të përcaktuara nga vendet industriale. 

Tabela 16: Nivelet e rekomanduara, të preferuara dhe maksimale të zhurmës  

Lloji i receptorit  Zona  Periudha  Vlerat e rekomanduara të zhurmës (VR) 

Vendbanimi 

Rural 

  VRp  VRmax 

Dita  50  55 

Mbrëmje  45  50 

Nata  40  45 

Suburbane 

Dita  55  60 

Mbrëmje  45  50 

Nata  40  45 

 

Në anën  tjetër më poshtë  janë  të prezentuara  të dhënat për nivelet e  zhurmës  të  lejuara 

sipas standardeve të IFC‐së 

Tabela 17: Nivelet e lejuara te zhurmes sipas IFC 

Receptori  Niveli i lejuar i zhurmës LAeq (dB) 

  Ditën: 

07:00‐22:00 

Natën:  

22:00‐07:00 

Rezidencial, Institucional dhe shkollor 

55  45 

Industrial dhe komercial  70  70 

 

Sipas modelimit të bërë për të identifikuar konturat e zhurmës në zonën e ndërtimit të TCKR 

gjatë  fazës së operimit, me modelimin e bërë  të gjithë  receptorët që gjenden në afërsi  të 

lokacionit janë jashtë limiteve të lejuara të zhurmës. 

Fig.51: Modelimi i zhurmes dhe ndikimi i mundshem me receptoret 

Vlerësimi ka marrë në konsideratë ndikimet e mundshme të zhurmës nga të gjitha fazat e 

Projektit dhe është konstatuar se të gjitha elementet e projektit të TCKR dhe objektet e 

lidhura me to mund të zbuten për të shmangur ndikimet e rëndësishme të zhurmave duke 

përdorur teknika lehtësuese të zbutjes së zhurmës dhe për të siguruar pajtueshmërinë me 

standardet e IFC për zhurmën. 

Zhurma operacionale nga pajisjet në vendin kryesor të TCKR mund të dizajnohet për të 

përmbushur pragjet e shqetësimit të IFC për ditën dhe natën në receptorët më të afërt, 

duke marrë parasysh zgjedhjet e duhura të zbutjes gjatë dizajnit të detajuar. Regjistri i 

zotimeve do të sigurojë që kjo të ndodhë. 

Përkundër nivelit të lartë të zvogëlimit të zhurmës që është modeluar në këtë studim, ka 

gjasa që të ketë rritje të zhurmës në nivelin e zhurmës së sfondit në komunitetin më të afërt 

(Plemetin ‐ NSR 5). Kjo është vlerësuar të jetë me rëndësi të vogël në aspektin e kënaqësisë 

së përgjithshme gjatë ditës, duke marrë parasysh nivelin e ulët të zhurmës absolute. Procesi 

i identifikimit dhe zbutjes së ndikimeve të amenitetit të zhurmave ka ndjekur Standardin e 

Performancës IFC 1 (Vlerësimi dhe Menaxhimi i Rreziqeve Mjedisore dhe Sociale dhe 

Ndikimet) në zbutjen e ndikimeve negative. 

 

5.7. Ndikimi në karakteristikat biologjike     

Ndikimi në karakteristikat biologjike është si vijon: 

Ndryshimi në  sipërfaqen e  territorit; ndryshimi në  florën dhe  faunën e  sipërfaqes përreth 

mihjes  për  shkak  të  aktiviteteve  të  ndërtimit  dhe  operimit,  si  dhe  hubmja  e  plotë  e 

habitateve ekzistuese në tokën e shfrytëzuar. Fazat e ndërtimit dhe operimit në projekt janë 

ngushtë  të  lidhura,  si  dhe  ndodhin  njëkohësisht,  pra  derisa  gërmimi  i  vazhdueshëm  i 

djerrinës merr pjesë të reja të tokës, mihja e qymyrit bëhet në ato pjesë ku hiqet djerrina. 

Humbja e plotë e habitateve ekzistuese në tokën e shfrytëzuar; habitatet në këtë sipërfaqe 

kanë vlerë të ulët ekologjike. Në zonën e mihjes së propozuar të linjitit si dhe në lokacionin e 

TCKR‐së  nuk  ka  habitate  të  mbrojtura  me  Shtojcën  I,  apo  specie  faune  apo  flore  të 

mbrojtura  sipas  Shtojcës  II  të Direktivës  së  Këshillit  92/43/EEC  të datës  21 maj  1992 për 

konservimin  e  habitateve  natyrore  si  dhe  atyre  të  faunës  dhe  florës  së  egër.  Problemi 

kryesor  për  këtë  sipërfaqe  është  humbja  e  tokës  së  punueshme  dhe  kopshteve  që 

tradicionalisht kultivohen nga popullata e këtij rajoni.  

Nuk ka ndonjë specie bimore me rëndësi shtetërore apo ndërkombëtare, si dhe ka vetëm 6 

specie zogjsh  (sipas Direktivës së BE‐së 79/409/EEC, ndryshuar me 2009/147/EC) që mund 

të kalojnë mbi këtë sipërfaqe. Megjithatë, prania e këtyre zogjve të mbrojtur duhet të  jetë 

tejet  e  rrallë,  sepse  fusha  e  Sibocit  nuk  paraqet  ndonjë  korridor  të  rëndësishëm  për 

migrimin  e  zogjve,  apo  një  sipërfaqe  ku  zogjtë  do  të  ndaleshin  gjatë migrimit.  Vlenë  të 

theksohet se prania e këtyre zogjëve është  identifikuar pas një sërë vëzhgimesh në terren, 

gjatë viteve 2014‐2016 në kuadër të hartimit të Vlerësimit të Ndikimit Mjedisor dhe Social 

(VNMS) për TC Kosova e Re nga kompania kroate Ekonerg  si dhe gjatë gjith vitit 2018 në 

kuadër  të  studimit  plotësues  të  VNMS‐së  për  TCKR,  e  përgatitur  nga  ERM,  publikuar  në 

Nëntor 2018.  

Tabela 18: Speciet e zogeve dhe zvaranikeve te identifikuar ne zonen e projektit TCKR 

Groupi Emrat e specieve Global IUCN Lista e kuqe / Aneksi I i EU BD21

Lokacioni ku janë hasur

Burimi i informatave22

Emri Shkencor

Zvarranikët

Testudo hermanni

NT Fusha Sibovcit ESIA 2016

                                                            

21 IUCN = IUCN Lista e kuqe Statusi 2018; Aneksi I = Aneksi I i Direktivës Europiane për Zogj.

22 ERM 2018 = vizitat e kryera për qëllimin e këtij dokumenti, siç përshkruhet në Seksionin Hyrje dhe Fusha; VNMS 2016 = vizitat e kryera gjatë muajve maj - korrik 2014 për dokumentin e ESIA 2016.

Lacerta praticola

NT Fusha Sibovcit ESIA 2016

Zogjtë Accipiter nisus Aneks I Lokacioni Hirit dhe Gjipsit

ERM 2018

Alcedo atthis Aneks I Lokacioni Hirit dhe Gjipsit

ERM 2018

Ardea alba Aneks I Zona e minierave të shteruara

ERM 2018

Ciconia ciconia Aneks I Fusha Sibovcit ESIA 2016 Circus

aeruginosus Aneks I Zona e minierave

të shteruara Sibovc Field

ERM 2018 ESIA 2016

Crex crex Aneks I Sibovc Field ESIA 2016 Egretta

garzetta Aneks I Lokacioni Hirit

dhe Gjipsit ERM 2018

Ixobrychus minutus

Aneks I Fusha Sibovcit ESIA 2016

Lanius crullio Aneks I Fusha Sibovcit ESIA 2016

Microcarbo pygmeus Pygmy cormorant LC

Microcarbo pygmeus

Aneks I Lokacioni Hirit dhe Gjipsit location

ERM 2018

Milvus milvus PK and Aneksi I

Fusha Sibovcit ESIA 2016

Nycticorax nycticorax

Aneksi I Fusha Sibovcit ESIA 2016

Streptopelia turtur

Nd Fusha Sibovcit ESIA 2016

Tringa glareola Aneksi I Fusha Sibovcit ESIA 2016 Vanellus

vanellus PK Fusha Sibovcit ESIA 2016

 

*PK (Pranë kërcënimit) 

**Nd (të ndjeshme) 

Ndikimet gjatë ndërtimit 

Efektet në vendet e caktuara 

Asnjë vend i caktuar për rëndësinë e ruajtjes së natyrës së tyre nuk do të ndikohet dukshëm nga Projekti. 

Efektet mbi Habitatet dhe Speciet Bimëve 

Ndërtimi  i projektit përfshin një humbje të përhershme prej afërsisht 26 ha duke përfshirë 

përafërsisht: 

‐ 26 ha ruderal të shqetësuar (vendi i impiantit të KRPP, Sipërfaqja e Vendosjes së Ndërtimit dhe Zona e Kapitullit të Karbonit); 

‐  0.1  ha  tokë  bujqësore  (Linja  e  Transmisionit  (vijë  ajrore),  janë  parashikuar  dy  shtylla elektrike që kërkojnë rreth 0.08 ha); 

‐  0.2  ha  tokë  ligatinore  (rruga  e  nxjerrjes  së  ujërave  të Wasterwater,  1450 m  gjatësi,  që banon me një gjatësi prej 1 m). 

Pjesa më e madhe e habitatit të humbur për ndërtimin e TCKR dhe zonave të ndërtimit, do 

të modifikohet habitati sidomos në tokë të shqetësuar me vegjetacion ruderal që është me 

ndjeshmëri/ vlerë të ulët. Zona e humbur përmban vetëm një pjesë të vogël të mozaikut të 

përgjithshëm të një habitati të tillë në këtë zonë dhe me një madhësi të vogël efektesh, do 

të rezultojë në një efekt të vetëm të rëndësisë së papërfillshme. 

Të vetmet habitate më natyrale (lumi Sitnica) dhe disa prej ligatinave që i afrohen asaj, nuk 

do të jenë subjekt i humbjes së konsiderueshme të habitateve nga zhvillimi i projektit. 

Krijimi  i kanalit të ujërave të zeza do të rezultojë në humbjen e rreth 0.2 ha të habitatit të 

ligatinave që përmban lloje të zakonshme bimore. 

Vendndodhjet e habitatit që do të humbasin do të rezultojnë në shkëputje të papërfillshme 

ose  fragmentim  të habitatit. Pjesa më e madhe gjendet në vende afër zhvillimit ekzistues, 

ose do të përfshihen tërësisht brenda zonave të prekura tashmë dhe ndikojnë në habitatin e 

ndjeshmërisë  /  vlerës  së  ulët. Ndërtimi  i  linjës  së  transmetimit  do  të  jetë  një  vijë  ajrore 

(OHL)  që  do  të  shmangë  efekte  të  tilla  në  habitat,  vetëm  dy  shtylla  elektrike  janë 

parashikuar (rreth 0.1 ha) në tokë bujqësore. 

Është e mundshme që pluhuri do të gjenerohet nga punimet e ndërtimit. Efektet e pluhurit 

zakonisht lokalizohen. Pjesa më e madhe e punimeve të ndërtimit do të zhvillohen edhe në 

vendet që  janë  të  kufizuara me  tokë  të dëmtuar me  rudera dhe  tokë  të punueshme me 

ndjeshmëri/vlerë të ulët. Kjo do të rezultojë në një domethënie të papërfillshme. 

Gjetjet e modelimit parashikuese të shpërndarjes së ndotësve të ajrit  (p.sh. NOx dhe SO2) 

nga mjetet e ndërtimit dhe bimëve  tregojnë se nivelet e ndotësve ajrorë dhe ngarkesa  të 

ndotësve  të  depozituar  pritet  të  qëndrojnë  brenda  standardeve  ligjore.  Si  rezultat,  nuk 

parashikohen efekte të konsiderueshme në habitatet, ose speciet që ata mbështesin. 

Është e mundur që disa pesticide / herbicide mund të përdoren për të kontrolluar rritjen e 

farërave në vendet e punës gjatë ndërtimit. Fushat kryesore ku mund të përdoret kjo është 

zona e centralit elektrik dhe zonat përcjellëse. Është gjithashtu e mundur që rrjedhjet, apo 

derdhjet e rastësishme gjatë punimeve të ndërtimit mund të ndikojnë në mjediset përreth. 

Habitatet  që  i  afrohen  këtyre  zonave  janë  kryesisht  të  shqetësuara me  tokë me  bimësi 

ruderale dhe toka bujqësore (me ndjeshmëri/vlerë të ulët), e cila ka të ngjarë që të hidhet 

në sipërfaqe për të zvogëluar rritjen e farërave në mesin e kulturave. Kjo do të rezultojë në 

një ndikim të papërfillshëm. 

Efektet mbi llojet e faunës 

Habitatet kryesore që mbajnë zogjtë dhe speciet e tjera të faunës janë pellgjet (me tokë të 

dëmtuar/shqetësuar  dhe  vegjetacion  ruderal),  korridori  i  lumit  Sitnica  dhe  habitati  i 

ligatinave  ngjitur  me  të.  Megjithatë,  pjesa  më  e  madhe  e  habitatit  që  do  të  hiqet 

përgjithmonë  gjatë  ndërtimit  të  TCKR  do  të  jetë  nga  terreni  i  shqetësuar me  habitatet 

ruderale.  Humbjet  e  llojeve  të  tjera  të  habitateve  gjatë  ndërtimit  janë  të  vogla  dhe me 

madhësi  të  papërfillshme.  Habitati  i  humbur  do  të  hiqet  jashtë  sezonit  të  zogjve  të 

mbarështimit (zakonisht nga marsi deri në gusht, megjithëse ka dallime mes llojeve), për të 

shmangur humbjen e foleve të zogjve dhe vezëve. Ajo gjithashtu do të bëhet në një mënyrë 

që zvogëlon rrezikun e dëmtimit të specieve  lëvizëse të ngadalshme si zvarranikët, amfibët 

dhe gjitarët e vegjël, duke  i  lejuar ata  të arratisen nga  zonat që do  të pastrohen përpara 

makinave. Humbja e përhershme e habitatit gjatë ndërtimit do të ketë një efekt të vogël në 

llojet e faunës me ndjeshmëri/vlerë të ulët, duke rezultuar në një ndikim të papërfillshëm. 

Humbja  e  habitatit  do  të  rezultojë me  zhvendosje  të  përhershme,  por  të  lokalizuara,  të 

zogjve dhe faunës tjetër nga vendi i Projektit. Është e mundur që disa prej këtyre specieve të 

zhvendosura mund të vendosen në habitate të ngjashme në zonat përreth, por disa mund të 

humbasin. Duke pasur parasysh zonat e vogla të prekura, madhësia e efektit parashikohet të 

jetë e vogël për llojet e faunës me ndjeshmëri/vlerë të ulët, duke rezultuar në një rëndësi të 

papërfillshme. 

Habitatet kryesore që mbështesin speciet e faunës janë habitatet e lumenjve dhe ligatinave 

afërsisht 1  km  larg  vendit  të KRPP dhe  zonës  së ndërtimit në  veri dhe në perëndim, dhe 

pellgje, rreth pesë kilometra në jug. Duke pasur parasysh distancat, madhësia e efekteve të 

përkohshme dhe të lokalizuara nga zhurma, ndriçimi dhe prania e fuqisë punëtore, ka gjasa 

të  jetë e  vogël për  të neglizhuar dhe  rëndësia e efekteve mbi  speciet në distanca  të  tilla 

parashikohet të jetë e papërfillshme. Efektet kanë më shumë gjasa që të ndikojnë speciet në 

habitatet ngjitur me zonën e KRPP, sidomos nga zhurmat e përkohshme e të përhershme. 

Megjithatë,  rëndësia  e  efektit  parashikohet  të  jetë  e  ngjashme  duke  pasur  parasysh 

ndjeshmërinë  /  vlerën  e ulët  të  specieve  të  regjistruara.  Është  e mundur që disa  lloje  të 

faunës,  sidomos  zogjtë  në  rrethimin  e menjëhershëm, mund  të mbajnë  një  ndalesë  nga 

veprat për një periudhë të përkohshme pas fillimit të punimeve, por ka gjasa të jenë mësuar 

me  punimet  me  kalimin  e  kohës,  veçanërisht  duke  pasur  parasysh  praninë  e  industria 

ekzistuese, strehimi dhe rrugët. 

Përderisa  do  të  ketë  një  rritje  të  konsiderueshme  të  trafikut  përgjatë  kësaj  rruge  gjatë 

periudhës  së  ndërtimit,  nuk  do  të  ketë  nevojë  për  rrugë  të  reja  përveç  një  shtrirje  të 

shkurtër që do të çonte në punishte dhe zonat e ndërtimit të tij. Llojet kryesore që mund të 

preken  nga  trafiku  rrugor  janë  amfibët, megjithatë,  të  gjitha  të  dhënat  gjatë  anketimeve 

ishin  nga  zonat  e  minierave  të  shteruara.  Efektet  do  të  jenë  të  lokalizuara  dhe  të 

përkohshme gjatë punimeve  të ndërtimit. Madhësia e efektit parashikohet  të  jetë e vogël 

dhe rëndësia për speciet me ndjeshmëri/vlerë të ulët është e papërfillshme. 

Është e mundur që disa lloje të faunës me ndjeshmëri / vlerë mesatare të mund të ndodhin 

në  zonat  e  prekura  drejtpërdrejt  nga  punimet  e  ndërtimit  dhe  në  rrethimet  e 

menjëhershme, megjithëse asnjë prej tyre nuk është regjistruar nga vizitat në terren23 Nëse 

këto specie ndodhin dhe preken nga ndonjë prej veprave të mësipërme, mund të rezultojë 

një efekt me rëndësi të vogël. 

Vlerësimi i efekteve nga ndërtimi bazohet në informatat nga vizitat në terren të ndërmarra 

në shtator‐tetor 2018 dhe pikëpamjet nga ekologët  lokalë rreth shfaqjes së mundshme  të 

specieve  të  tjera  në  bazë  të  zonës  së  njohur  nëse  ekzistojnë  specie  të  ndryshme  dhe 

habitate.  

Zgjërimi i specieve invasive që mund të vijë si rrezultat i procesit ndërtimor, në këtë rast nuk 

ka gjasa të ndodh, as nuk njihet si një problem i rëndësishëm që mund të çojë në zhdukjen e 

specieve vendase. Një lloj i bimës invazive si Fallopia japonica është hasur në një zonë më të 

gjerë  (ESIA  Rev.6),  por  nuk  ka  gjasa  që  aktivitetet  e  ndërtimit mund  të  kontribuojnë  në 

zgjerimin e saj. Megjithatë, duhet të merren masa parandaluese. 

  

 

 

 

                                                            

23 ERM 2018 = vizitat e kryera për qëllimin e këtij dokumenti, siç përshkruhet në Seksionin Hyrje dhe Fusha; VNMS 2016 = vizitat e kryera gjatë muajve maj - korrik 2014 për dokumentin e ESIA 2016.

5.8.  Ndikimet në vendbanime dhe popullatë 

Gjatë fazës së ndërtimit, ka ndikime të mundshme në shëndetin dhe sigurinë e punëtorëve 

dhe publikut të gjerë për shkak të kontaminimit të tokës dhe ujit dhe shkarkimet e ndotësve 

në atmosferë për shkak të rritjes së trafikut dhe pluhurit nga operacionet e gërmimit.  

Me  sigurimin  e  një  standardi  të  lartë  të menaxhimit  të  shëndetit  dhe  sigurisë  në  punë, 

ndërtimi dhe operimi  i  termocentralit në përputhje me praktikat e mira  të  industrisë dhe 

standardet më të mira të aplikueshme, rreziqet e shëndetit dhe sigurisë lidhur me ndërtimin 

dhe  funksionimin e  termocentralit do  të minimizohen dhe nuk  janë  të  rëndësishme, nëse 

masat e shëndetit dhe sigurisë në punë zbatohen siç duhet. Ekziston një shkallë rreziku për 

popullsinë vendore  të afërt me  termocentralin për  shkak  të  rreziqeve  të  lidhura me p.sh. 

mosfunksionim  i paparashikuar  i pajisjeve, ngjarje  të mundshme  të aksidenteve nga  zjarri 

etj.       

Tabela 19: Identifikimi i ndikimit ne shendetin publik sipas shkalles 

 

Ndikimi 

Mjedisi dhe shëndeti  

Kohëzgjatja  Madhësia e ndikimit 

Senzitiviteti  Shpeshtësia  Shtrirja gjeografike 

Niveli 

Shëndeti publik 

Afatgjatë, përmes fazës së ndërtimit 

dhe operimit 

Shkallë mesatare e 

ulët e ndryshimit 

Ndjeshmëri mesatare e ulët ndaj ndryshimit 

Frekuenca mesatare e 

ulët e ndodhjes 

Mesatarisht i ulët (komuna) 

Madhor 

 

4  2  2  2  2  12 

 

Një numër i madh i provave empirike ka demonstruar marrëdhënie të qëndrueshme dhe të 

forta  midis  ekspozimeve  ndaj  ndotjes  së  ajrit  dhe  një  sërë  efektesh  shëndetësore, 

veçanërisht në  sistemin kardio‐respirator. Aktualisht përqendrimet e  shkarkimeve  të NOx, 

SO2 dhe PM  janë vazhdimisht më të  larta se vlerat kufitare të emetimeve në zonën më të 

gjerë të zonës së TCKR Shkaku i tejkalimeve të kufirit të PM10 dhe PM2.5 janë emetimet nga 

ngrohja  shtëpiake  dhe  ndotja  relativisht  e  lartë  rajonale.  Trafiku  rrugor  ka  një  ndikim 

dominues në ndotjen e NO2 në Prishtinë, ndërsa në zona të tjera, termocentralet  janë një 

burim dominues, por përqendrimet e NO2  janë nën vlerat kufitare. Përqendrimet SO2 në 

ajrin  e  ambientit  në  Kosovë  dominohen  nga  burimet  lokale  të  SO2,  emetimet  nga 

termocentralet  dhe  ndoshta  nga  ngrohja  e  brendshme  nga  djegia  e  thëngjillit.  Sipas 

rezultateve  të  modelit  dhe  rezultateve  të  skenarit  bazë  të  modelimit,  TCKR  do  të 

përkeqësojë problemin e cilësisë së ajrit dhe do të rrisë numrin e tejkalimeve të vlerave kufi 

të SO2 dhe NO2 në vendbanimet e afërta  (përfshirë Prishtinën), përveç nëse masat për të 

reduktuar  emetimet  e  ekzistojnë në  centrale  ekzistuese. Megjithatë, meqenëse mbyllja  e 

Kosovës A është paraparë rrjedhimisht në fillimin e operimit të TCKR‐së, dhe pasi Kosova B 

të rehabilitohet, cilësia e ajrit duhet të përmirësohet pasi do të reduktohen emetimet e të 

gjitha kategorive të ndotësve. 

Shkalla e sëmundjeve të frymëmarrjes (Banka Botërore, 2013) dhe rezultatet nga anketa e 

vitit 2014 po ashtu e bërë nga Banka Botërore tregojnë një lidhje midis ndotjes së mjedisit, 

dhe sëmundjeve të frymëmarrjes dhe kardiovaskulare në komunën e Obiliqit. Për më tepër, 

në mesin e punëtorëve të KEK‐ut ekzistonë shkallë më e lartë e problemeve të frymëmarrjes 

dhe  kardiovaskulare  sipas hulumtimit  të  vitit 2013. Përkundër përparimeve  të nevojshme 

teknologjike  në  ndërtimin  e  TCKR  dhe  fazës  së  largimit  të  Kosovës  A  nga  puna,  çështja 

shëndetësore është ende një faktor i rëndësishëm për tu konsideruar . 

5.9.  Ndikimet në raste të aksidenteve mjedisore   

Pasi që procesi  i prodhimit kryhet brenda veprimtarisë prodhuese nuk kemi  të bëjmë me 

materie  të  rrezikshme për mjedisin, prandaj aksidente mjedisore  të mëdha nuk   mund  të 

ndodhin  . Aksidentet  të cilat mund të ndodhin, mund  të  jenë  të natyrës së ndryshme dhe 

mund të ndodhin në çdo etapë të proceseve  teknologjike në punishte si:  

Nga  rrjedhjet e ndryshme të lendeve gjate procesit . 

Nga mekanizmi punues (mundësia e ndezjes ). 

Nga  mekanizmi punues mundësia e pëlcitjes së gypave. 

Nga aksidentet e mundshme në hapësirën operacionale  dhe të tjera. 

Nga aksidentet e mundshme që mund të ndodhin në repartint prodhues. 

 

 

 

 

 

6. MASAT PËR MBROJTJEN E MJEDISIT 

6.1.   Masat për mbrojten e mjedisit  

Cilësia e ajrit 

Veprimtaritë  e  ndërtimit mund  të  gjenerojnë  emetime  të  pluhurit  të  shkaktuara  nga  një 

kombinim  i  gërmimit  në  vend  dhe  lëvizjes  së  materialeve,  kontaktit  të  makinerive  të 

ndërtimit me tokën dhe ekspozimit të tokës dhe shtresave të tokës të zhveshur në erë. Një 

burim dytësor  i emetimeve të ajrit mund të përfshijë shkarkimin nga motorët me naftë të 

makinave  dhe  automjeteve  të  lëvizshme.  Teknikat  që  duhet  të  merren  parasysh  për 

reduktimin dhe kontrollin e shkarkimeve të ajrit nga ndërtimi përfshijnë: 

• Minimizimi i pluhurit nga burimet e trajtimit të materialeve, siç janë shiritat dhe kazanët, 

duke përdorur mbulesa dhe  / ose pajisje  kontrolli  (shuarja e ujit,  çanta ose  ciklon), duke 

mbuluar hapësirën e magazinës; 

• minimizimin e pluhurit nga burimet e hapura të zonës, duke përfshirë grumbujt e ruajtjes, 

duke  përdorur masa  kontrolli  të  tilla  si  instalimi  i mbylljeve  dhe  kapakëve,  dhe  rritja  e 

përmbajtjes  së  lagështirës,  sipërfaqeve  të  spërkatjes  dhe  zonave  të  magazinimit  të 

përkohshëm të materialeve të mëdha me ujë; 

• zbatimi i teknikave të shtypjes së pluhurit, siç është aplikimi i ujit ose kimikateve jo toksike 

për të minimizuar pluhurin nga lëvizjet e automjeteve; 

• menaxhimin e shkarkimeve nga burimet e lëvizshme. 

Sipas  versionit  ekzistues  të VNMS‐së  6,  teknikat  e  kontrollit  të  erozionit  të  erës,  siç  janë 

shpullat e erës, vegjetacioni,  spërkatjet e ujit dhe gardhet duhet  të përdoren në  të gjitha 

zonat e ndërtimit që mund të jenë të shqetësuara. Të gjitha rrugët e pashtruara dhe zonat e 

shqetësuara në vendin e ndërtimit të projektit duhet të vaditen deri sa të jetë mjaft i lagësht 

për të siguruar që mos të ketë pluhur të dukshëm dhe që të mos dalë nga vendi i projektit. 

Punëtorët duhet të trajnohen për të trajtuar materialet e ndërtimit dhe mbeturinat për të 

reduktuar  emetimet.  Shpejtësia  e  automjetit  duhet  të  kufizohet  në  15  km  /  h  brenda 

punishtes.  Të  gjitha  gomat  e  automjeteve  të  pajisjeve  ndërtimore  duhet  të  lahen  ose 

pastrohen nga pa‐papastërtitë para se të hyjnë në rrugë të shtruara. Materialet ndërtimore 

dhe tokat e magazinuara duhet të mbulohen nëse ato janë burim i pluhurit. Të gjitha mjetet 

që përdoren për  transportin e materialeve  të ngurta pjesa më e madhe në  rrugët publike 

dhe që kanë potencial për të shkaktuar emetime të dukshme të pluhurit duhet të sigurohen 

me mbulesë ose materialet duhet  të  jenë  të  lagura dhe  të ngarkuara në kamionë. Pajisjet 

ndërtimore  dhe makineritë  duhet  të mbahen në  servisim  të  lartë  dhe  duhet  të  përdorin 

karburant me cilësi të lartë dhe me sulfur të ulët (naftë). Pajisjet ndërtimore dhe makineritë 

duhet të jenë të fikura kur ato nuk janë në përdorim për të shmangur emetimet e tepërta. 

Transporti  i pajisjeve dhe materialeve  të  tjera  (p.sh blloqet e betonit, pjesët e strukturave 

metalike,  çeliku  dhe materialet  e  tjera)  në  vendin  e  ndërtimit  do  të  duhet  të  bëhet me 

transport hekurudhor, duke përdorur infrastrukturën ekzistuese hekurudhore për të hyrë në 

vendin e ndërtimit. Trenat e njëjtë të mallrave mund të heqin mbeturinat e ndërtimit që nuk 

mund të përdoren në vend. Trenat dhe linjat hekurudhore duhet të mirëmbahen rregullisht 

dhe vetëm  lokomotiva efikase duhet të përdoren për të reduktuar konsumin e karburantit 

dhe emetimet e ndotësve të ajrit.  

 

Masat e mbrojtjes së ajrit  janë  të bazuara në kërkesën që emisionet duhet  të  jenë më  të 

pakta  sesa vlerat kufitare për  termocentrale  të  reja që hyjnë në veprim pas datës 7  janar 

2014, në pajtim me  IED‐në  (Direktiva 2010/75/ EU e Parlamentit dhe Këshillit Evropian  të 

datës 24 nëntor  2010 për  emisionet  industriale  (parandalimi dhe  kontrollimi  i  integruar  i 

ndotjes)  si dhe  aplikimi  i  teknikave më  të mira në dispozicion për  centralet e mëdha me 

djegie (LCP BREF, 2017).   

Vlerat kufitare të emisioneve të NOx arrihen me masa primare, me kufizimin e oksideve të 

azotit në instalime me djegie. 

Vlerat kufitare të emisioneve të SO2 arrihem me anë të një sistemi desulfurizues të gazrave 

dalës, ku guri gëlqeror është absorbenti. Vlerat kufitare  të emisioneve  të pluhurit arrihen 

me anë të filtrave elektrostatikë, ashtu që të mund të arrijnë vlerat kufitare të emisioneve të 

thërmijave, sipas IED (2010/75/EU). 

Në  rast  se  gjenden  vlera mbi  kufijtë  e  lejuar,  sistemi  i  paralajmërimit  të  hershëm  do  të 

informojë menaxherët  e  repartit  për  të marrë masat  e  duhura  (zvogëlimi  i  ngarkesës  së 

punës,  kontrollimi  i  efikasitetit  të  sistemit  të  zbutjes,  si  dhe  ndalimi  i  punimeve,  sipas 

nevojës). Të dhënat gjithashtu i duhen raportuar çdo muaj Agjencisë Kosovare për Mbrojtje 

të Mjedisit (AKMM) dhe MMPH‐së për të mbajtur statistika dhe informata.  

Manipulimi me materiale.  Uji  spërkatës  duhet  të  përdoret  në  pajisjet  dhe  sipërfaqet  që 

gjenerojnë  pluhur  (ekskavatorë,  shpërndarës,  stacione  me  shirita  bartës,  grumbullues, 

korrigjues, etj) dhe gardhi me ujë spërkatës përgjatë rrugës tokësore të bartjes së linjitit dhe 

në kufijtë minerar.  

Përdorimi i pajisjeve ngarkuese dhe shkarkuese që zvogëlojnë lartësinë e hedhjes së lëndës 

në depo, për të zvogëluar krijimin e pluhurit. Transportimi  i baltës së hirit, hirit fundërrues 

dhe atij fluturues me sistemin e tubacionit të mbyllur deri në deponinë në zonën e mihjes së 

shteruar. 

6.2. Dheu  

Përdorimi i tokës dhe cilësia e tokës 

Përdorimi i tokës 

 

Meqënëse  toka  ku  do  të  ndërtohet  TCKR  klasifikohet  si  tokë  industriale,  nuk  është  e 

nevojshme konvertimi i shfrytëzimit të tokës, me kusht që aktivitetet e ndërtimit të mbahen 

brenda kufijve të caktuar të projektit (objektet e TCKR dhe zona e përkohshme e ndërtimit). 

Për  të shmangur konvertimin e  tokës bujqësore në afërsi  të projektit në  tokën  industriale 

për qëllimet e TCKR, aktivitetet e ndërtimit duhet të kufizohen në mënyrë strikte në vendin 

e ndërtimit / centralit. Organizimi  i vendit  të ndërtimit duhet  të përpunohet në planin që 

lidhet me ndërtimin. Shtresa e lartë e tokës së hequr duhet të jetë e ruajtur në një vend të 

përshtatshëm  sipas  praktikave  të mira  të menaxhimit  të mbetjeve  ose  të  përdoret  për 

rikultivim (dmth. Pas studimit të dedikuar me dizajn teknik, sasia e hequr e tokës duhet të 

përdoret për  rekultivim në  ish Kosovën B hirit) nëse cilësia është e përshtatshme. Për më 

tepër,  rrjeti ekzistues  rrugor do  të përdoret për  të  shmangur ndryshimin  e përdorimit  të 

tokës dhe shqetësimin ndaj popullatës lokale. Kjo do të përpunohet në Planin e Menaxhimit 

të Kontrollit të Trafikut. 

 

Cilësia e tokës 

Punimet  e  ndërtimit  dhe  rritja  e  trafikut  të  automjeteve  dhe  pajisjeve  ndërtimore  kanë 

ndikim  negativ  në  tokën  në  vendin  e  ndërtimit.  Zbatimi  i masave  të  caktuara mund  të 

zvogëlojë ndikimet negative në tokat, kryesisht humbjen e tokës (erozioni nga era dhe uji), 

dhe ndryshimin në vetitë fizike të tokës përmes kompaktimit dhe ndryshimit të topografisë 

sipërfaqësore. Para së gjithash, duhet të sigurohet një demarkacion dhe përcaktim i duhur i 

zonës së ndërtimit dhe aktivitetet ndërtimore dhe automjetet duhet të kufizohen në zonat e 

ndërtimit  për  të  shmangur  zbutjen  e  panevojshme  të  tokës.  Për  më  tepër,  caktimi  i 

punimeve për të shmangur shirat e dendur duhet të zbatohet në masën praktike. 

Masat  e  caktuara  duhet  të  jenë  pjesë  përbërëse  e  organizimit  të  duhur  të  vendit  të 

ndërtimit dhe punimeve. Duhet  të  zhvillohet një  sistem efektiv  i kullimit  të vendndodhjes 

për të lehtësuar kullimin dhe për të shmangur përmbytjet dhe polingun dhe kontrollin e ujit 

të  shiut  nga  stuhia.  Duhet  të  vendosen  mbledhësit  e  sedimenteve  për  të  mbajtur 

sedimentet në vend dhe shuma e terrenit të zhveshur dhe rezervave duhet të minimizohet. 

Toka e gërmuar duhet të mbahet  larg nga  llogoret dhe në vende që nuk  janë të ndjeshme 

ndaj larjes sipërfaqësore, për të zvogëluar rrezikun e të qenit të larë gjatë shirave dhe aty ku 

nuk do të kompromentojë aktivitete të tjera të përdorimit të tokës në zonë. 

Rritja  e  trafikut  të  automjeteve  dhe  pajisjeve  ndërtimore  rrit  rrezikun  e  derdhjeve 

aksidentale  dhe  rrjedhjeve  të  materialeve  të  rrezikshme  që  mund  të  shkaktojnë 

kontaminimin e tokës. Kështu, është e nevojshme të përcaktohet hapësira për funksionimin 

dhe parkimin e automjeteve dhe makinerive ndërtimore. 

Makineritë  duhet  të mirëmbahen  siç  duhet  nga  personeli  i  kualifikuar.  Për më  tepër,  në 

vendin e ndërtimit duhet të jenë në dispozicion materiale adekuate për thithjen e derdhjeve 

të mundshme. Ndalimi  i  aksesit  në  zonat  ku  janë  ruajtur  substancat  e  rrezikshme  (p.sh. 

lëndë djegëse,  kimikate) është gjithashtu e nevojshme. Substancat e  rrezikshme duhet  të 

vendosen  në  rezervuarë  të  dyfishtë  mbrojtës  dhe  të  vendosen  në  një  sipërfaqe  të 

papërshkueshme.  Duhet  të  zhvillohet  një  plan  i  përshtatshëm  për  të  siguruar  përgjigje 

adekuate në rast të derdhjes. 

 

Toka  bimore  në  vendndodhje mund  të  jetë  e  kontaminuar  për  shkak  të  aktiviteteve  të 

mëparshme  të  përdorimit  të  tokës  që  kërkojnë menaxhim  adekuat  dhe  deponim  për  të 

parandaluar përhapjen e  tij në mjedis. Veprimet e nevojshme për  të menaxhuar  rrezikun 

nga  toka  e kontaminuar do  të  varen nga  faktorë  të  tillë  si niveli  i  kontaminimit,  lloji dhe 

rreziqet e mediave të ndotura dhe përdorimi i destinuar i tokës. Prandaj, toka e gërmuar nga 

lokacioni  duhet  të  ekzaminohet  dhe  analizohet  për  të  përcaktuar  strategjinë  e  duhur  të 

menaxhimit. 

 

Pas përfundimit  të punimeve  të ndërtimit,  restaurimi dhe stabilizimi  i sipërfaqes duhet  të 

kryhet  në  përputhje me  praktikat  e  shëndosha mjedisore  dhe  në  përputhje me  Planin  e 

Rikultivimit.  Ndër  të  tjera,  plani  duhet  të  përcaktojë  se  cila  zonë  duhet  të  mbillet  me 

vegjetacion dhe  cilat  duhet  të mbulohen me  zhavorr  (ose materiale  të  ngjashme)  për  të 

lejuar përshkueshmëri më të madhe veçanërisht gjatë shirave të dendura. 

 

Kërkohet një vlerësim më  i detajuar  i kontaminimit ekzistues  të dheut  (arsen, plumb) dhe 

program më i detajuar i mostrave duke u varur në shfrytëzmin aktual dhe në të ardhmen të 

tokës. Proceset e pastrimit dhe kufizimet për shfrytëzimin e tokës duhet të shqyrtohen dhe 

të  themelohen.  Ky  program  mund  të  themelohet  nga MMPH  ose  KEK‐u,  por  mund  të 

financohet edhe si pjesë e planit zhvillimor të komunitetit.  

Një plan për inerte (ku nuk përfshihet zgjyra dhe hiri nga operimi i TCKR‐së dhe djerrina nga 

operacionet  minerare)  duke  përfshirë  zvogëlimin  e  duhur  të  inerteve,    trajtimin  dhe 

shkarkimin  final,  duhet  të  zhvillohet nga  TCKR  investitori/operatori dhe  KEK‐u/  kompania 

minerare.  Aktualisht,  nuk  ekzistojnë  zona  të  përshtatshme  për  hedhje  të  mbetjeve 

industriale në Kosovë. Prandaj plani për  inerte duhet të përfshijë zgjidhje të përshtatshme 

për shkarkim final. 

6.3. Uji 

Përdorimi i ujit dhe cilësia e ujit gjatë ndërtimit 

Gjatë  ndërtimit,  do  të  përdoret  një  sasi  e  konsiderueshme  e  ujit.  Krahasuar me  ujin  e 

nevojshëm për fazën e operimit, uji i ndërtimit paraqet një pjesë më të vogël të konsumit të 

ujit. Sipas analizave të mëparshme të disponueshmërisë së ujit, kanali i sistemit Ibër‐Lepenc 

përmbush  plotësisht  kërkesat  e  ujit  për  aktivitetet  e  ndërtimit  të  TCKR,  pa  ndikuar 

negativisht në përdoruesit e tjerë dhe minimumin biologjik. Sidoqoftë, rekomandohet që të 

minimizohet dhe / ose  të shmanget konsumi  i panevojshëm  i ujit gjatë  fazës  së ndërtimit 

(p.sh.  shmangia  dhe  /  ose minimizimi  i  larjes  së  automjeteve  dhe  zonave  të  lidhura me 

ndërtimin, riparimi  i pikave të rrjedhura, ripërdorimi  i ujërave të ndotura nga një aktivitet  i 

lidhur me ndërtimin për një tjetër kur është e mundur, mbledhja e ujit të shiut, i cili mund të 

përdoret në shumë aktivitete të  lidhura me ndërtimin, sensibilizimi në përdorimin e duhur 

të ujit në vend, etj.). 

 

Cilësia e ujit 

Masa më e rëndësishme për të ruajtur cilësinë e ujit është të shmanget gjenerimi i ujërave 

të ndotura që mund  të arrihen përmes mjeteve  të ndryshme  siç  janë organizimi  i duhur  i 

vendit  të  ndërtimit  dhe  aktiviteteve,  trajtimi  adekuat  dhe  mirëmbajtja  e  makinerive, 

menaxhimi adekuat i mbeturinave dhe planet e përcaktuara të menaxhimit të aksidenteve. 

Për ujërat e ndotura që do të gjenerohen, është një praktikë e mirë për të zhvilluar sisteme 

grumbullimi për ujërat e zeza të rrjedhjes dhe sanitare dhe për të aplikuar procese adekuate 

të trajtimit, rezultatet e të cilave janë në përputhje me standardet e aplikueshme, para se të 

shkarkohen në mjedisin natyror. Prandaj, gjithashtu rekomandohet të kryhet monitorimi në 

të gjitha pikat ku ndotja ndodh dhe po mblidhet dhe për  të përcaktuar pajtueshmërinë e 

lartpërmendur. 

Masat kryesore mjedisore që kanë të bëjnë me mbrojtjen e ujit janë këto:  

Ujërat  e  zeza  sanitare  që  krijohen  gjatë  ndërtimit  duhen mbledhur  në mënyrë  të 

kontrolluar,  si  dhe  të  transportohen  nga  punishtja,  ose  të  trajtohen  në  mënyrë 

adekuate, para se të shkarkohen në mjedis.   

T’i paraprihet mbledhjes dhe trajtimit të mirëfilltë të të gjitha ujërave të zeza gjatë 

operimit  të projektit.  Pasi  të  përpunohen  deri në parametrat  e  nevojshëm,  ujërat 

mund të shkarkohen në lumin Sitnicë. Të sigurohet monitorimi adekuat i përbërjes së 

ujërave  të  zeza  para  shkarkimit  të  tyre.  Pas  trajtimit  adekuat,  uji  nga  sistemi 

drenazhues i mihjes, si dhe nga puset dhe impianti qendror i pompimit, i cili mbledh 

reshjet nga krateri i mihjes, duhen shkarkuar në akumulim.   

Në  zhvillimin  e  mëtutjeshëm  të  dokumentacionit  të  projektit,  rivendosja  e  disa 

rrjedhave ujore në termocentral do të optimizohet në shkallë maksimale, me qëllim 

të konsumit të ujit të freskët.   

Do  të përdoret metoda  e  transportit  të  thatë  të hirit,  që do  të  përfshijë  rritjen  e 

lagështisë së hirit deri në 15‐25% duke spërkatur ujë (për të shmangur problemet e 

pluhurit gjatë deponimit në deponinë e hirit). 

Sipërfaqja  përfundimtare  e  deponisë  duhet  të  ketë  një  pjerrtësi  të  vogël  për  të 

mundësuar qasje të mirë të makinave bujqësore, por edhe për drenazhimin natyror 

në drejtim të lumenjve Sitnicë dhe Drenicë. Qëllimi kryesor i formësimit të zonës së 

shtruar  është  të  sigurojë  konvertimin  e  një  pjese  të madhe  të  tokës  për  qëllime 

bujqësore. 

Një  impiant  i ujërave  të  zeza duke  i marrë parasysh  rrjedhjet e ujërave  të  zeza që 

lidhen me ndërtimin, operimin, dhe mirëmbajtjen e TCKR‐së duhet të ndërtohet nga 

investitori/operatori  i  TCKR‐së  dhe  të  drejtohet  nga  apo  në  emër  të 

investitorit/operatorit të TCKR‐së. Uji për mihjet, sendimentimi dhe veçimi  i vajrave 

duhet  të  ofrohet  nga  KEK‐u/kompania  e  minerare.  Për  ujërat  e  zeza  sanitare, 

punishtet,  etj.,  KEK‐u/kompania  minerare  duhet  të  sigurojnë  impiante  të 

centralizuara apo të decentralizuara për trajtimin e ujërave të zeza.  

Rryma të ndryshme të ujërave të zeza krijohen nga centralet me djegie të linjitit. Për 

të zvogëluar emisionet në ujë dhe për të shmangur kontaminimin e ujërave, masat 

që janë konsideruar si TMD janë përmbledhur në tabelën e mëposhtme 

 

Tabela 17: TMD (BAT) për trajtimin e ujërave të zeza 

Teknika Dobia  kryesore 

mjedisore 

Zbatueshmëria 

Centrale të reja Centrale 

ekzistuese 

FGD Lagësht‐ Flue Gas Desulfurization 

Trajtimi i ujit me flokulim, 

sedimentim, filtrim, këmbim 

jonik dhe neutralizim 

Heqja e fluorideve, 

metaleve të rënda, 

COD dhe thërmijave 

TMD  TMD 

Operacion në qark të mbyllur Shkarkim i reduktuar i 

ujërave të zeza TMD  TMD 

Përzierja e ujërave të zeza me 

hi qymyri 

Shkarkim i shmangur i 

ujërave të zeza TMD  TMD 

Shkarkimi dhe transportimi i zgjyrës 

Qark i mbyllur uji me filtrim 

apo sedimentim 

Shkarkim i reduktuar i 

ujërave të zeza TMD  TMD 

Rigjenerimi i demineralizuesve dhe lustruesve kondensatë 

Teknika Dobia  kryesore 

mjedisore 

Zbatueshmëria 

Centrale të reja Centrale 

ekzistuese 

Neutralizimi dhe sedimentimi Shkarkim i reduktuar i 

ujërave të zeza TMD  TMD 

Elutriacioni 

Neutralizimi    TMD vetëm për operim alkalin 

Spastrimi i kazanëve, parangrohësve dhe filtrave 

Neutralizimi dhe operimi në 

qark të mbyllur, ose 

zëvendësimi me metoda të 

spastrimit të thatë 

Shkarkim i reduktuar i 

ujërave të zeza TMD  TMD 

Burimi: BREF për centrale të mëdha me djegie, 2017. 

Depozitimi  i  qymyrit  dhe  linjitit  në  sipërfaqe  të  mbuluara  me  drenazhim  dhe 

kolektorë  është  konsideruar  si  TMD.  Çdo  rrjedhë  sipërfaqësore  (atmosferike)  e 

zonave të depozitimit që merr me vete thërmijat e  lëndës djegëse duhet kolektuar 

dhe trajtuar (fundërruar) para se të shkarkohet. Niveli përkatës i emisioneve TMD në 

ujin e shkarkuar konsiderohet të jetë më pak se 30 mg/l. 

Sasitë  e  vogla  të  ujërave  të  kontaminuar me  vajra  nuk mund  të  eliminohen  nga 

centrali.  Në  përgjithësi,  puset  e  ndarjes  së  varjave  janë  të  mjaftueshëm  për  të 

parandaluar ndonjë dëmtim mjedisor. 

Konkludimi TMD për desulfurizimin me spastrimin e lagësht ka të bëjë me aplikimin e 

impiantit të trajtimit të ujërave të zeza. Impianti trajtues përmban edhe përshtatjen 

e nivelit  të pH,  fundërrimin e metaleve  të rënda dhe heqjen e materies solide dhe 

fundërrinës nga ujërat e zeza. Me teknologji moderne, këta parametra monitorohen 

(ku  jo  të  gjithë  komponentët  duhen monitoruar  vazhdimisht): pH,  përçueshmëria, 

temperatura, përmbajtja e ngurtë, përmbajtja e klorinës, koncentrimet e metaleve 

të  rënda  (si As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni,  Pb, V,  Zn),  koncentrimi  i  fluorinës dhe  kërkesa 

kimike e oksigjenit (COD). Ujërat e zeza nga DGD i lagështuar e të trajtuara me filtrim 

e neutralizim prapë kanë përmbajtje  të COD‐së që kërkon  trajtim  të mëtutjeshëm. 

Cilësia e ujërave të zeza pas impiantit të trajtimit luhatet shumë varësisht nga cilësia 

e  lëndës  djegëse  dhe  procesi  i  desulfurizimit  që  përdoret.  Tabela  Nivelet  e 

emisioneve në  lidhje me  përdorimin  e  impiantit  të  trajtimit  të  ujërave  TMD‐DGD, 

dhënë si mostër përfaqësuese kompozite 24‐orëshe  

 

Tabela 18: Emisionet në ujë nga impianti i trajtimit të ujërave të zeza 

Emisionet në ujë nga impianti i trajtimit të ujërave të zeza me DGD me lagështim (mg/l) 

Solide  5‐30 

COD  <150 

Komponime azoti  <50 

Sulfate  1000‐2000 

Sulfite  0,5‐20 

Sulfide  <0,2 

Fluoride  1‐30 

Cd  <0,05 

Cr  <0,5 

Cu  <0,5 

Hg  0,01‐0,02 

Ni  <0,5 

Pb  <0,1 

Zn  <1 

Burimi: BREF për centrale të mëdha me djegie, 2017. 

Ndotja e ujit nga ujërat e zeza do të zbutet me purifikimin e mirëfilltë të kanalizimit 

nga  objektet  sociale  të  punëtorëve,  nga  punëtoritë,  depot  e  hidrokarbureve  dhe 

materialeve të rrezikshme, si dhe nga instalimet tjera që mund të prodhojnë ujëra të 

kontaminuar.   

Sistemi  i kanalizimit duhet përmirësuar për  të ndarë ujërat e proceseve nga ujërat 

atmosferikë.  

Gjithashtu rekomandohet riciklimi i ujërave të zeza.   

Ujërat atmosferikë duhen mbledhur dhe përdorur për të zvogëluar konsumin e ujit 

në procese (shtim për kullën ftohëse).   

Impianti  i  trajtimit  të  ujërave  të  zeza  duhet  ndërtuar  për  të  zvogëluar  presionin 

mjedisor në lumin Sitnicë. 

Duhet ë përcillet  kualiteti i ujërave në dalje nga impianti per trajtimin  e ujerave te zeza. 

Sipas standardeve   dhe rregullores mbi  lëshuarjen e ujerave të ndotura është e nevojshme 

që  të përcillen  : Temperatura e ujit, pamja, era, pH, oksigjeni, Amonijaku, nitritet, nitrate, 

kloruret,  sulfati  ,  harxhimi  i  kalium  permanganatit,  sedimentimi  i  materieve,  harxhimi  

biologjik dhe kimik i oksigjenit,  , fenolet   

6.4. Peizazhi  

Karakteristikat vizuale të peizazhit 

Vendi i TCKR do të zehet nga makineritë e ndërtimit dhe materialet e ndërtimit në zonën e 

ndërtimit. Kjo zonë është e mbyllur për pamje nga termocentrali ekzistues i Kosovës B në jug 

dhe ish deponia e hirit dhe zgjyrës në perëndim. Pas përfundimit të punimeve të ndërtimit 

duhet  të pastrohet  sipërfaqja e ndërtimit, nga  të gjitha materialet e mbetura ndërtimore, 

makineritë e ndërtimit dhe sendet e tjera të prodhuara nga njeriu. 

Ekziston një pamje e hapur e TCKR‐së nga veriu, gjegjësisht fshati Plemetin që ndodhet rreth 

500 m dhe ka një pamje të drejtpërdrejtë të të gjitha aktiviteteve ndërtimore; në mënyrë të 

ngjashme,  vendi  i  ndërtimit mund  të  shikohet  nga  rruga  në  lindje  të  lokacionit.  Prandaj, 

rekomandohet që një pengesë vizuale të instalohet gjatë gjithë periudhës së ndërtimit. 

Në jug të objektit është objekti i Kosovës B i cili mbyll pamjen e drejtpërdrejtë në ndërtesën 

e TCKR‐së nga Obiliqi. 

Të gjitha vendbanimet e tjera të vendosura në lindje janë në distancë prej më shumë se 3,5 

km dhe aktivitetet e ndërtimit do të kenë ndikim të kufizuar vizual. 

Lidhja e rrjetit do të ndërtohet në oborrin e afërt me nënstacionin 400 kV në distancën prej 

rreth 1 km. Korridori  i  lirë është në dispozicion dhe mbikalon  rrugën  lokale nga Obiliqi në 

Plemetin. Nuk kërkohen masa shtesë. 

Dizajnimi  i projektit  të zbutjes së ndikimit në peizazh si pjesë e procesit  të hollësishëm  të 

planifikimit  të  masave  zbutëse  duhet  të  ndihmojë  në  identifikimin  dhe  prioritizimin  e 

fushave kryesore të rehabilitimit dhe rikultivimit të sipërfaqeve që ndikohen nga zgjerimi  i 

mihjes, me destinimin e mirëfilltë të tokave në të ardhmen: bujqësore  (resurset), habitate 

(natyra),  pyjore  (mbrojtja/resurset).  Qëllimi  duhet  të  jetë  kthimi  i  tokës  në  kushte  të 

shfrytëzimit  të mëparshëm  të  tokës, apo  shfrytëzim që  janë  të barabarta apo më  të mira 

sesa ai paraprak. 

Për  tampon‐zonën mbrojtëse kufitare dhe për mbrojtje nga era me vegjetacion në mihje, 

rekomandohen  renditje  shumështresore  (trungje/kaçubë/dhe)  si  dhe me  shumë  rreshta 

(disa  rreshta,  gjerësi  gjithsej  5m minimum).  Projektimi  i  peizazhit  duhet  të  ketë  fidanë 

autoktone kurdo që është e mundur, por prioriteti duhet  të  jetë  tek  llojet e  trungjeve që 

rriten  shpejt.    Fokusi  duhet  të  jetë  tek  mbjellja  e  hershme  përreth  zonës  së  kontaktit 

Shipitullë. 

Dizajnimi i strukturave dhe fasadave të TCKR‐së së planifikuar duhet të ndjekë dhe plotësojë 

skemën  ekzistuese  të  ngjyrave  të  Kosovës  B  si  dhe  arkitekturën  e  saj  (me  theks  tek 

strukturat  e  larta,  p.sh.  kulla)  për  të minimizuar  kontrastin  e  vëllimeve  të  ndërtuara  në 

peizazh. Projekti kryesor gjithashtu duhet  të mundësojë mbjelljen e brezit  të vegjetacionit 

me trungje/kaçuba përgjatë rrethojës së centralit (anët V dhe L). 

6.5. Flora dhe Fauna  

Karakteristikat biologjike 

Zbatimi i masave lidhur me mjedisin, florën dhe faunën është gjithashtu e rëndësishme për 

shëndetin e njeriut. Këto masa  lidhen me zhurmën, emetimet e pluhurit, emetimet e ujit, 

emetimet e ajrit, rrezatimi elektromagnetik etj. 

Heqja  e  përhershme  e  bimësisë  në  zonat  e  caktuara  të  zonës  së  TCKR  është  e 

pashmangshme. Pritet largimi i përkohshëm dhe dëmtimi i vegjetacionit në vendin operativ 

për  mekanizim  dhe  punëtorë  (zona  e  hedhjes  poshtë).  Meqë  vendndodhja  tashmë 

karakterizohet nga habitate  të modifikuara, ndikimi në vegjetacion nuk do  të  jetë  i  rëndë. 

Me qëllim që të minimizohet ndikimi më tej, heqja e vegjetacionit duhet të kufizohet vetëm 

në vendin e ndërtimit dhe çdo heqje e panevojshme ose e tepruar e pemëve dhe shkurreve 

duhet  të  shmanget.  Bimësia  dhe  shtresa  e  mbetur  duhet  të  depozitohen  në  një 

vendndodhje  të  përshtatshme,  siç  është  përpunuar  në  dokumentet  e  menaxhimit  të 

mbeturinave. Nëse është e mundur, duhet të përdoret shtresë e sipërme për rikultivimin e 

zonave  të  dëmtuara. Nuk  lejohet  djegia  e  ndonjë materiali  brenda  zonës  së  punës  gjatë 

ndërtimit. Rikultivimi i zonave të pastruara përkohësisht gjatë ndërtimit dhe zonave të tjera 

të përshtatshme rreth impiantit të TCKR duhet të ndërmerren menjëherë pas përfundimit të 

ndërtimit.  Zonat  e  rikultivimit,  bimët  (pemët,  kullotat  e  shkurreve),  afatet  kohore  dhe 

përgjegjësitë  duhet  të  elaborohen  në  Planin  e  Rikultivimit. Qëllimi  i  rikultivimit  është  të 

rikultivoj zonat e shqetësuara dhe të krijojë hapësirat e gjelbra brenda dhe rreth planit që 

rrisin cilësinë e habitatit dhe krijojnë mikrohabitat, por në të njëjtën kohë kanë përfitime të 

tjera  të  tilla  si  parandalimi  i  erozionit  dhe  zhurma,  pluhuri,  zbutja  e  ndotjes.  Duhet  të 

përdoren  speciet  autoktone  me  rritje  të  shpejtë.  Asnjë  pajisje  ndërtimi,  automjete  ose 

personel  i  paautorizuar  nuk  duhet  të  lejohen  në  zonat  që  sapo  janë mbjellë.  Duhet  të 

trajtohet gjithashtu edhe kontrolli i specieve invasive që mund të shfaqen në kufijtë e zonës 

si rezultat i pastrimit të vegjetacionit. 

Mund  të  ndodhë  shqetësimi  i  kafshëve  të  egra  gjatë  ndërtimit  për  shkak  të  dridhjeve, 

pluhurit, zhurmës, ndotësve dhe emetimeve të lehta nga makineritë. Me qëllim të kufizimit 

të  shqetësimeve  ndaj  kafshëve  të  egra  dhe  njerëzve,  aktivitetet  ndërtimore  dhe  pajisjet, 

lëvizjet  e  personelit  dhe  automjeteve,  duhet  të  kufizohen  vetëm  në  zonën  e  caktuar  të 

ndërtimit dhe rrugët e hyrjes. Për më tepër, koha e aktiviteteve ndërtimore duhet të bëhet 

në zonat ku ka veprimtari të kufizuar të kafshëve. Duhet të zbatohen masat e përgjithshme 

për zvogëlimin e dridhjeve, zhurmave, ndotësve (ajrit, ujit). Punishtja duhet të organizohet 

sipas planeve të ndërtimit dhe trafikut. 

6.6. Masat mjedisore në lidhje me menaxhimin e mbeturinave për TCKR 

Gjatë  ndërtimit  të  projektit,  do  të  prodhohen  lloje  të  ndryshme  të  mbeturinave  të 

rrezikshme,  të parrezikshme dhe  inerte  të  zakonshme për punishtet e mëdha ndërtimore 

(materiale ndërtimore inerte, metalet e mbetura, si dhe dheu i gërmuar, vajrat e lubrikantët 

e  hudhur, materialet  vajore,  llojet  e  ndryshme  të  paketimit  të mbeturinave,  etj.).  Gjatë 

operimit  të TCKR‐së, do  të krijohen edhe  lloje  të ndryshme  të mbeturinave  të  rrezikshme 

dhe  të  parrezikshme. Duke  shikuar  sasitë,  llojet  e mbeturinave  që  do  të  dominojnë  janë 

djerrina nga mihja dhe zgjyra që krijohet gjatë operimit të rregullt të centralit. Menaxhimi i 

mbeturinave që krijohen gjatë ndërtimit dhe operimit të termocentralit duhet të bëhet në 

pajtim me dispozitat ligjore dhe IED. 

Mbeturinat e prodhuara gjatë ndërtimit të termocentraleve duhen grumbulluar sipas 

llojit dhe menaxhohen në përputhje me rregulloret dhe dispozitat për menaxhim të 

mbeturinave për të minimizuar ndikimet mjedisore.   

Mbeturinat e rrezikshme duhen grumbulluar ndaras, sipas  llojeve të mbeturinave si 

dhe  në  atë mënyrë  që  të  parandalohen  rrjedhjet  apo  shpërndarjet  (depozitimi  e 

manipulimi  i mirëfilltë).  Të  gjitha materialet  e  rrezikshme  (reaktive,  të  ndezshme, 

radioaktive, korrozive, si dhe toksike) duhen ruajtur në kontejnerë të etiketuar qartë. 

Riciklimi  dhe  rikultivimi  i materialeve  aty  ku  është  e mundur,  përndryshe  duhen 

rregulluar  në  mënyrë  të  pranueshme  për  mjedisin  në  përputhje  me  rregulloret 

(përpunimi dhe depozitimi i mbeturinave). 

Mbetjet nga gërmimet nga  lokacionet e TCKR‐së së  ri  (afër TC B) duhen  trajtuar  si 

mbeturina të rrezikshme derisa të ekzekutohet mostrimi dhe analiza e mëtutjeshme.   

Për shkak të heqjes së vegjetacionit, sasi tejet të mëdha të biomasës do të krijohen, 

të  cilat  pastaj mund  të  jenë  të  dobishme  si  lëndë  djegëse  dhe  për  përpunim  në 

kompostim.   

Në rast të rrjedhjes së vajrave apo  lëndëve djegëse nga makinat punuese, mund të 

shkaktojë  kontaminimin  e  dheut.  Në  këtë  rast,  do  të  ketë  nevojë  që  dheu  i 

kontaminuar të trajtohet si mbeturinë e rrezikshme (17 05 05* Dheu  i kontaminuar 

që përmban substanca të rrezikshme)  

Nusproduktet nga djegia e qymyrit dhe trajtimi  i gazrave dalës  janë: zgjyra, hiri dhe 

gjipsi, që paraqesin sasitë e mëdha të mbeturinave të parrezikshme. Shfrytëzimi dhe 

rishfrytëzimi  i mbetjeve dhe nus‐produkteve të djegies janë opsionet më të mira në 

dispozicion,  si  dhe  inkurajohen,  në  vend  të  depozitimit  në  deponi.  Ka  dhjetra 

mundësi të ri‐shfrytëzimit për nus‐produkte të ndryshme, secili opsion me kritere të 

ndryshme specifike për cilësinë e hirit që nevojitet. 

Gjipsi mund  të përdoret  si produkt  komercial  (me përdorimin e  teknologjisë CFBC 

gjipsi nuk prodhohet). Hiri i qymyrit mund të përdoret pjesërisht për të zëvendësuar 

materialin ndërtimor primar, si çimentoja dhe rëra. Me përpunimin e mbeturinave, 

mund  të  prodhohen  produkte  të  reja  të  përdorshme.  Zgjyra  (nga  përgatitja  dhe 

purifikimi  i  ujit  teknologjik)  duhet  depozituar  në  mënyrë  të  pranueshme  për 

mjedisin, në përputhje me ligjet dhe rregulloret lokale. 

6.7.    Masat për mbrojtjen nga rreziqet e aksidenteve mjedisore  

Aksidentet  dhe  rreziqet  potenciale mjedisore  që mund  të  ndodhin  gjatë  fazës  së 

ndërtimit mund  të përfshijnë emetimet e mbetjeve ose materialeve  të  rrezikshme 

(p.sh. vajra dhe lubrifikantë) në mjedis për shkak të gabimit njerëzor ose fatkeqësive 

natyrore të paparashikuara (p.sh. tërmeti ose përmbytjet). 

Bazuar  në  rezultatet  dhe  konkluzionet  e  Projektit  të  Studimit  të  Vlerësimit  të 

Rrezikut  nga  Vërshimet  e  Mikro‐lokacionit  për  Termocentralin  e  Ri  të  Kosovës 

(EKONERG  2017),  vendndodhja  e  TCKR  nuk  është  e  kërcënuar  nga  përmbytjet. 

Sidoqoftë, dizajni  i  inxhinierisë duhet  të  inkorporojë një  sistem efektiv  të kullimit  i 

projektuar për të drejtuar ujërat e përmbytjeve nga zona e  impiantit dhe para se të 

fillojnë  operacionet  e  Termocentralit  Kosova  e  Re,  projekti  i  propozuar  duhet  të 

zbatohet. 

Meqenëse  Kosova  është  e  vendosur  në  një  zonë  sizmike  relativisht  aktive,  gjatë 

hartimit  të planit dhe ndërtimit  të TCKR, duhet  të bëhen përpjekje për  të  siguruar 

sigurinë e strukturave nga tërmetet. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për shkak 

të  lartësisë së kullës së ftohjes. Kjo duhet të trajtohet në mënyrë adekuate përmes 

pajtueshmërisë me "Ligjin nr. 04 / L‐110 për ndërtimin të Republikës së Kosovës dhe 

Kodin e ardhshëm të Ndërtimit të Republikës së Kosovës të miratuara nga Qeveria e 

Kosovës. Deri në miratimin e Kodit të Ndërtimit të Përbashkët, referencat e "Ligjit nr. 

04  /  L‐110  për  ndërtim  "në  Kodin  e Ndërtimit  të Unifikuar  do  të  konsiderohen  si 

referenca ndaj  standardeve ekzistuese  të ndërtimit. Për më  tepër,  siç përcaktohet 

me  Ligjin  e  lartpërmendur  dhe  të  përcaktuar me  lejen  e  ndërtimit,  parandalimi  i 

aksidenteve dhe rreziqeve mjedisore gjatë fazës së ndërtimit, duke përfshirë masat 

për  zbutjen  e  tyre,  do  të  përcaktohet  nga  menaxhmenti  i  vendit  të  ndërtimit. 

Dokumenti ekuivalent që duhet të zhvillohet është Plani i Zbutjes së Aksidenteve dhe 

Menaxhimit  të Ndërtimit. Përgjigja emergjente, në  rast  të ngjarjeve  të  fatkeqësive 

natyrore, do të përafrohet me Strategjinë për Reduktimin e Rrezikut nga Fatkeqësitë 

dhe Planin 2016‐2020 (Qeveria e Kosovës, Agjencia për Menaxhimin e Emergjencave, 

2016) dhe dokumentet përkatëse përkatëse (p.sh. Direktivat e BE / Kodet Europiane 

‐ EC 8 dhe praktikat më të mira të aplikuara për ndërtimin e termocentralit)., 

6.8.    Masat për mbrojtjen nga zhurma  

Gjatë  ndërtimit  të  TCKR  zhurma  në  mjedis  do  të  ndodhë  kryesisht  si  rezultat  i 

funksionimit të pajisjeve dhe makinerive të rënda të ndërtimit, si dhe të automjeteve 

të mallrave që  lidhen me punën në vendin e termocentralit. Duhet të  identifikohen 

receptorët  e  ndjeshëm  ndaj  zhurmës. Masat  e  kontrollit  të  zhurmës  dhe  dridhjes 

duhet  të  zbatohen  përmes  një  plani  të  përshtatshëm  të  zhvilluar  para  ndërtimit. 

Monitorimi  i zhurmave duhet të ndërmerret si në vendin e ndërtimit ashtu edhe në 

receptorët kryesorë për  të vlerësuar ndikimet e  zhurmës nga mjetet e ndërtimit  / 

pajisjet për njerëzit lokalë dhe punëtorët në vendin e ndërtimit. Duhet të kryhet një 

krahasim  i  duhur  me  standardet  e  aplikueshme  për  të  konstatuar  mos‐

pajtueshmërinë potenciale dhe masat e domosdoshme zbutëse. Aktivitetet e krijimit 

të zhurmave duhet të zhvillohen gjatë orëve që shkaktojnë shqetësimin më të vogël 

tek komuniteti lokal. Megjithatë, nëse aktivitetet do të duhet të kryhen jashtë orarit 

normal  të punës,  kjo duhet  të  identifikohet para ndërtimit dhe personat e prekur 

duhet të informohen. 

Gjatë  ndërtimit  duhet  të  përdoren  automjete  të  rregullta  dhe  të  mirëmbajtura 

rregullisht,  e  njejta  vlenë  edhe  për  makineri  dhe  pajisje.  Duhet  të  përdoren  të 

ashtuquajturat versione me zhurmë të ulët të pajisjeve. Aktivitetet e pastrimit duhet 

të planifikohen  aty  ku është e mundur për  të  reduktuar nivelin e përgjithshëm  të 

zhurmës  së  burimit  gjatë  punimeve,  p.sh.  kufizimi  i  punëve  të  natës  që  punojnë 

drejtpërdrejt  pranë  ngjarjeve  të  ndjeshme  ndaj  zhurmës  etj.  Nëse  është  e 

nevojshme,  një  pengesë  zhurme  ose mburojë  akustike  për  të  zvogëluar  zhurmën 

duke ndërprerë përhapjen e valëve  të zërit duhet  të  instalohet në vendndodhjet e 

përcaktuara të vendit të ndërtimit siç përcaktohet nga një zhurmë ndërtimi dhe plani 

i menaxhimit të dridhjeve. 

6.9.    Masat për mbrojtjen nga fushat elektromagnetike 

Ekspozimi  ndaj  fushave  elektromagnetike  Linjat  elektrike,  shufrat,  transformatorët, 

gjeneratorët dhe pajisjet e  tjera në TCKR dhe  zgjerimi  i  lidhjes përkatëse  të  rrjetit në 

nënstacionin  Kosova  B  400/220  kV  janë  burime  të  fushave  elektromagnetike 

jashtëzakonisht  të  ulëta  (EMF).  Edhe  pse  gjatë  fazës  së  ndërtimit,  pajisjet  e  reja  të 

kërkuara për  lidhjen  e TCKR do  të  jenë  jashtë  funksionimit,  linjat  e  tensionit  të  lartë, 

transformatorët, shiritat dhe pajisjet e tjera të nënstacionit të Kosovës B 400/220 kV do 

të jenë në rrjet të lidhur dhe kështu burim i EMF. Meqenëse nënstacioni B 400/220 kV i 

Kosovës do të qëndrojë në fazën e rregullt të operimit, nuk parashihen masa shtesë. 

 

Përmbledhjet  e  masave  zbutëse  të  propozuara  për  secilën  fazë  të  projektit  (ndërtimi, 

operimi,  dekomisionimi)  dhe  fusha  e monitorimit  janë  të  paraqitura  në    kapitullin  vijues 

rreth Monitorimit dhe Menaxhimit Mjedisor 

7. Plani i Menaxhimit Mjedisor dhe Social 

Plani  i Menaxhimit Mjedisor  dhe  Social    (PMMS)  paraqet  kornizën  për  zbutjen  e  ndikimeve 

potenciale  negative mjedisore  dhe  sociale  në  të  gjitha  fazat  e  projektit  (ndërtimi,  operimi, 

dekomisionimi), si dhe për monitorimin, me qëllim të sigurimit dhe verifikimit të performancës 

së projektit  (zbatimi dhe efektshmëria e masave, përputhshmëria me standardet e vlefshme). 

Pasi që PMMS‐ja përbën kornizën, kriteret e masave dhe monitorimit ende nuk janë konfirmuar 

dhe detajuar me dizajnin përfundimtar dhe lejet përkatëse. 

Sa  i përket  fazës para‐ndërtimore, rekomandohet që  të hartohen plane specifike, duke marrë 

parasysh masat  e  propozuara.  Këto  plane  para‐ndërtimore  përfshijnë  Planin  e  Zbutjes  dhe 

Menaxhimit  të  Mbetjeve  Ndërtimore,  Plani  i  Zbutjes  dhe  Kontrollit  të  Erozionit  dhe 

Sedimentimit  (ESCMP), Planin e Zbutjes dhe Kontrollit  të Pluhurit  Fluturues, Planin e Zbutjes 

dhe  Kontrollit  të  Zhurmës,  Zbutjes  dhe  Kontrollit  të  Trafikut,  Planin  e  Sigurisë  Publike  dhe 

Komunikimit Publik, Planin e Masave për Resurset Arkeologjike/Kulturore, Planin e Sigurisë së 

Punëtorëve, Planin e Përditësuar të Konsultimeve Publike dhe Komunikimit me Komunitetin për 

Punimet Ndërtimore, Plani  i Zbutjes për Termocentralin e  ri dhe atë  të Rehabilituar, Planin e 

menaxhimit të Sigurisë dhe Shëndetit Mjedisore (ESHMP), Planin e Gatishmërisë dhe Reagimit 

në Emergjenca (EPRP), si Dhe Planin e Masave Zbutëse për Dekomisionimin e TCKR‐së.  

Përmbledhjet e masave të propozuara zbutëse për secilën fazë të projektit (ndërtimi, operimi, 

dekomisionimi) si dhe fushëveprimit të monitorimit janë dhënë tek Tabelat në vijim: 

 

 

 

 

 

 

Faza Ndikimi Madhësiaendikimit

Masazbutëse Madhësiaendikimitpaszbutjes

Palapërgjegjësepërimplementim

Palapërgjegjësepërmbikëqyrje

Financimi

fluksihyrësipopullatësdhepunësimi

Ndërtimidheoperimi

Punësimilokal Moderuar Punësimiinën‐kontraktorëvedhepunëtorëvelokalë:Politikaerekrutimitmundtëofrojëpreferencëpërpunëtorëlokalënëseaplikantëtëpërshtatshëmdhekompanilokalemundtëgjendenbrendakomunës

Madhor Investitoridhenën‐kontraktori

Investitoridhenën‐kontraktori

Buxhetiindërtimit/buxhetifinanciarpërfazëneoperimit

Ndërtimi Akomodimipërpunëtorëtqënukjanëlokalë

Madhor Nësebëhetbrendalokacionit:krijimiinjëkampiakomoduespërpunëtorë,qëdotëminimizonterreziqetpërpunëtorë,tëofrontepajisjetdheshërbimetpërkatëse,sidhetëmundësontemasatëparandalimitdhereagimitemergjent,Jashtëlokacionit:gjetjaeopsionevetëakomodimitbrendakomunës(përtësiguruartëardhurashtesëpërkomunitetinlokal)metëgjithakushtetepranueshmehigjienikedhesanitare

Madhor Investitori Investitori Buxhetiindërtimit

Ndërtimidhe Ndërveprimimes Moderuar/ Masa1:Vetëdijesimi Moderuar Investitori Investitori Buxhetii

146

operimi komunitetitlokaldhepunëtorëvetëndërtimit

madhor social/trajnimipërshëndetesiguri

ndërtimit

Moderuar/madhor

Masa2:Tabelainformuesenëhyrjetëpunishtesmenjoftimetpërkatëse

Kritike Investitori Investitori Buxhetiindërtimit

Shëndetidhesiguria

Ndërtimidheoperimi

NdikiminëshëndetdhesiguritëkomunitetitlokaldhepunëtorëteTCKR‐së

Kritike Reagimiipërshtatshëmndajincidentevedheaksidenteve,dukepërfshirëqasjenadekuatenëmjekimtëduhur,rrethiminezonavemerrezikshmëritëlartë,qasjennëmekanizmapërkontrolleemergjente,menaxherëtpërShëndeteSigurimundtëofrojnëkëshillapërshmangieneekspozimitndajsëmundjeve,kontrolletërregulltamjekësoremenjëprogrammonitorimishëndetësor(certifikatamjekësoreeshëndetitduhettëjetëparakushtpërpunënëpunishte),kontrolletmjekësorevjetore

Madhor Investitori Investitori BuxhetipërShëndeteSiguri

Ndërtimi Kërkesatdhepresionimbispitaletlokalepërshkaktëaksidentevedhesëmundjevenëpunishte

Madhor Disponueshmëriaeinstitucionevemjekësoredheklinikenëpunishte

Moderuar Investitori Investitori Buxhetiindërtimit

147

Operacioni Ndikiminëpeizazhvizual/ndotjetëajrit

Moderuar Mbjelljaetrungjevepërpastrimmëtëmirëtëajrit

Madhor Investitori Investitori Planifinanciarvjetor

Problemetdheaksidentetemundshmetësigurisëpërshkaktëvizitavetëpalajmëruaradhetëpalejuara

Madhor Disponueshmëriaerrethojavetëlartatësigurisëdhepersonelittësigurisë,kartelavespecialetëqasjespërtëgjithëpersonelin

Madhor Investitori Investitori Planifinanciarisigurisë

Përfshirjasociale

Ndërtimidheoperimi

Regjistriiankesave Madhor Edhepërpunëtorëedhepërkomunitetinlokal,regjistëriankesavenëinternet,qëmbahetngaMenaxheriSocial

Madhor Investitori Investitori

Ndërtimidheoperimi

Mos‐diskriminimidhemundësitëbarabartatëpunësimitlokal

Moderuar Pjesëtarëtetëgjithabashkësiveetnikeduhettëkenëmundësitëbarabartatëpunësimit;informatatnëtëtrigjuhët(shqip,serbisht,anglisht)nëpunishte,regjistriiankesavenëshqipdheserbisht

Madhor Investitori Investitori

Sistemiarsimor

Ndërtimidheoperimi

Ndryshimiitreguttëpunës‐mëshumëkërkesëpërfuqipunëtorenëmirëmbajtjedheriparimenëTCKR

Moderuar Rekomandimetpërsisteminarsimornëshkollatëlartapërmëshumëlëndëteknikedheaktivitetetëtilla(makineri,energjielektrike,hidraulikë...)

Madhor MinistriaeArsimit,ShkencësdheTeknologjisë,autoritetetlokale

MinistriaeArsimit,ShkencësdheTeknologjisë

Infrastrukturadhetransporti

148

 

Tabela 19. Masat Zbutëse Mjedisore ‐ faza ndërtimore 

Nr.  Ndikimi Madhësia 

e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Cilësia e ajrit  

C‐1‐1  Emisionet  e  pluhurit fluturues  shkaktuar nga tërësia  e  veprimeve  në gërmime  dhe  bartje  të materialeve  në lokacion,  kontakteve  të makinerisë  ndërtimore me  dheun,  si  dhe ekspozimi  i  dheut  dhe pirgjeve  të  dheut  ndaj erës 

Moderuar  minimizimi  i pluhurit nga burimet e manipulimi me materiale,  si  shiritat  bartës  dhe  kontejnerët,  duke përdorur  mbulesa  dhe/ose  pajisje  kontrolli (lagështim, qeska apo ciklone), minimizimi i pluhurit nga  burimet  e  hapura,  duke  përfshirë  pirgjet  e depos, me anë  të masave kontrolluese si mbulesat dhe  mbylljet,  si  dhe  rritja  e  përmbajtjes  së lagështisë, por edhe teknikat e mbytjes së pluhurit, janë masa  që  zbatohen.  Shpejtësia  e  automjeteve do  të  kufizohet  në  15  km/h  brenda  punishtes ndërtimore. 

Minor  Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

C‐1‐2  Emisionet  e  gazrave dalës nga motorët dizel të  makinerisë  dhe automjeteve  në 

Moderuar  makineria dhe automjetet ndërtimore duhet që: 

Të kontrollohen dhe mirëmbahen rregullisht dhe të kenë gjendjen më të mirë të mundshme 

Minor  Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, 

Investitori  i TCKR‐së 

Ndërtimidheoperimi

Dendjaetrafikut Madhor PlaniiMenaxhimittëTrafikut,dukepërfshirëimplementimiiorarittërregulluartëtransportimit,përtëshmangurdendjet(paraorës6tëmëngjesit,pasorës6tëpasdites)kurdoqëështëemundur;njoftimiikomunitetitpërmesmediavedherrjetevesociale,kurkjonukështëemundur

Madhor Investitori Investitori Buxhetiindërtimit

149

Nr.  Ndikimi Madhësia 

e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

lokacion  Të përdorin karburant cilësor me pak sulfur (dizel). 

Të ndalen kur nuk janë në përdorim për të shmangur emisionet e tepërta të punës në qetësi. 

Të operohen në mënyrën e duhur dhe efikase nga personeli i trajnuar 

MMPH 

C‐1‐3  Pajisjet  kryesore  dhe  transportimi  i materialeve  tjera  në punishte 

 

Minor  Transporti  i  pajisjeve  dhe materialeve  tjera  (p.sh. Blloqet ndërtimore  të betonit, pjesë  të strukturave metalike,  çelikut  dhe  materiale  tjera)  drejt punishtes  do  të  bëhet  me  hekurudhë,  duke përdorur  binarët  ekzistues  për  të  qasur  punishten ndërtimore.  Trenat  dhe  hekurudha  duhet  të mirëmbahen  rregullisht.  Duhen  përdorur  vetëm lokomotiva  të  reja  e  efikase,  për  të  zvogëluar konsumin e karburanteve dhe emisionet e ndotësve në ajër. 

Minor  Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Shfrytëzimi dhe cilësia e ujit 

C‐2‐1  Konsumi i ujit për shkak të  aktiviteteve  të lidhura me ndërtimin 

Minor  Të  gjitha masat praktike për  të  shmangur dhe/ose minimizuar  shkarkimet  e  ujit  (shmangia  dhe/ose minimizimi  i  larjes  së  automjeteve  dhe  zonave  të ndërtimit,  pastrimi  i  pikave  të  rrjedhjeve, ripërdorimi  i  ujërave  të  zeza  nga  njëri  aktivitet ndërtimor  për  një  tjetër  sipas  mundësisë, grumbullimi  i  ujërave  nga  reshjet  që  mund  të përdoren  në  shumë  aktivitete  ndërtimore, vetëdijesimi për përdorimin e duhur  të ujit brenda punishtes, etj.) 

E papërfillshme 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

C‐2‐2  Shkarkimi  i  ujërave  të zeza  rrjedhëse  dhe sanitare  në  mjedis, ndotja  nga  rrjedhjet vajore nga makineria 

Minor  Organizimi i mirëfilltë i punishtes 

Manovrimi dhe mirëmbajtja e mirëfilltë të makinerisë 

Menaxhimi adekuat i mbeturinave  

Planet e definuara të menaxhimit të aksidenteve  

zhvillimi i sistemeve grumbulluese për ujëra të zeza rrjedhëse dhe sanitare, si dhe aplikimi i proceseve adekuate të trajtimit, rezultatet e të 

E papërfillshme 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

150

Nr.  Ndikimi Madhësia 

e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

cilave duhet të përputhen me standardet e zbatueshme, para se të shkarkohen në mjedisin natyror  

Kryerja e monitorimit në të gjitha pikat ku ndodh ndotja, si dhe mbledhja e të dhënave për të përcaktuar përputhshmërinë e lartpërmendur 

Shfrytëzimi i tokës dhe cilësia e dheut  

C‐3‐1  Ndryshimi  i shfrytëzimit të  tokës  në  zonën përreth  termocentralit si  pasojë  e  aktiviteteve ndërtimore 

Minor  Mbajtja e aktiviteteve ndërtimore brenda kufijve të projektit,  përdorimi  i  infrastrukturës  ekzistuese  të transportit  

Zbatimi  i  të  gjithë  planeve  relevante  të  ndërtimit, menaxhimit  të  mbeturinave  dhe  kontrollit  të trafikut.  

E papërfillshme 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit  

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

C‐3‐2  Heqja  dhe  ndotja  e dheut:  rritja  e  ujërave rrjedhës  dhe  humbja  e dheut  në  punishte. Rritja  e  rrezikut  të derdhjeve  dhe rrjedhjeve  aksidentale të  materialeve  të rrezikshme  

Përhapja  e  tokës tashmë  të  kontaminuar në mjedisin përreth.  

Minor  Demarkimi  dhe  vijëzimi  i  mirëfilltë  i  punishtes. Minimizimi  i  prekjes  dhe  ngjeshjes  së  dheut.  Ndërtimi  i  një  sistemi  efektiv  të  drenazhimit. Mirëmbajtja  dhe  operimi  i  mirëfilltë  i  pajisjeve. Organizimi  i  deponive  adekuate  për  substanca  të rrezikshme.  

Zhvillimi dhe  implementimi  i planeve të duhura për ndërtim  dhe  reagim  ndaj  rrjedhjeve.  Ky  i  fundit duhet  të  paraqesë  metodat  për  parandalimin  e incidenteve,  reagimin dhe  rehabilitimin pas ndonjë kontaminimi 

E papërfillshme 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit  

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Karakteristikat e peizazhit vizual 

C‐4‐1  Pamje  e  drejtpërdrejtë e  të  gjitha  aktiviteteve ndërtimore  

 

Moderuar deri  në minor 

instalimi  i  barrierës  pamore  rekomandohet  për gjithë  periudhën  e  ndërtimit,  deri  në  veri  drejt fshatit Plemetin, si dhe deri tek rruga në lindje. 

Minor  Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Karakteristikat biologjike 

C‐5‐1  Largimi  i  vegjetacionit. ndryshimi  i  habitateve 

Minor  Mbajtja e aktiviteteve ndërtimore brenda kufijve të projektit,  si  dhe  parandalimi  i  largimit  të 

E papërfillshme 

Investitori i TCKR‐së 

Menaxheri  i 

Investitori  i TCKR‐

Investitori  i TCKR‐së  

151

Nr.  Ndikimi Madhësia 

e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

të  modifikuara  me elemente  natyrore  të pranishme  në  habitate të  modifikuara  me elemente  kryesisht industriale. 

panevojshëm të vegjetacionit Rimbjellja e punishtes dhe  zonës  së  termocentralit  pas  ndërtimit,  sipas Planit  të  Rimbjelljes,  për  të  përmirësuar  cilësinë  e habitatit.  

 

Ndërtimit  

Eksperti i rimbjelljes 

së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

C‐5‐2  Çrregullimi  i  natyrës  së egër 

Moderuar  Afatizimi  i  aktiviteteve  të  caktuara  ndërtimore  në periudha  të  qetësisë  së  natyrës  së  egër.  aplikimi  i masave  tjera  (C‐1,2,6,7) për  zvogëlimin e  zhurmës, vibrimeve,  ndikimit  të  ndotjes  mbi  florën  dhe faunën. 

Minor  Investitori i TCKR‐së 

Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Prodhimi dhe depozitimi i mbeturinave 

C‐6‐1  Prodhimi  i mbeturinave të  rrezikshme  dhe  të parrezikshme  gjatë ndërtimit 

Moderuar  Riciklimi dhe ripërdorimi i materialeve/mbeturinave kudo  dhe  kurdo  që  është  e mundur  në  kuptimin mjedisor dhe ekonomik  

Ndarja e mbeturinave sipas llojeve 

Depozitimi  i përkohshëm  i mbeturinave ndërtimore në zonë të sigurt 

Vendosja dhe shenjëzimi i tankerëve të siguruar për mbeturina të rrezikshme 

Grumbullimi  i  mbeturinave  të  rrezikshme  dhe  të parrezikshme  nga  një  entitet  i  autorizuar,  si  dhe organizimi  i  duhur  i  dinamikës  së  transportimit  të mbeturinave nga TCKR‐ja 

Minor  (gati  i papërfillshëm) 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit/Kontraktori i  autorizuar, specializuar  në menaxhim mbeturinash 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Zhurma 

C‐7‐1  Ekspozimi  i  zonës  së banuar  ndaj  zhurmës nga  aktivitetet ndërtimore 

Moderuar  Për të zvogëluar zhurmën, duhen zgjedhur makineri e  sisteme  që  krijojnë  më  pak  zhurmë,  si  dhe  të mirëmbahen në masën e duhur.   Operimi duhet  të shmanget gjatë natës. 

Minor  Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së  

Aksidentet dhe fatkeqësitë mjedisore 

C‐8‐1  Vërshimet e mundshme   Minor  Dizajni inxhinierik duhet të përfshijë sistemin efektiv të  drenazhimit,  krijuar  për  të  larguar  ujërat  e vërshimit  nga  zona  e  centralit.  zbatimi  i  të  gjitha 

E papërfillshme 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi 

Investitori  i TCKR‐së 

152

Nr.  Ndikimi Madhësia 

e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

planeve relevante të dizajnimit dhe ndërtimit.  i  Ndërtimit, MMPH 

C‐8‐2  Rreziku  i  vërshimit  të lokacionit  të  TCKR‐së nga  Lumi  Sitnica  gjatë ndërtimit 

Moderuar  Implementimi  i planeve për rikonstruimin e shtratit të  lumit  (thellimi  dhe  zgjerimi  i  shtratit,  si  dhe ndërtimi  i  digave)  në  lokacionin  e  TCKR‐së  para fillimit të punës në ndërtim të TCKR‐së  

Minor       

C‐8‐3  Rrezikimi  i  strukturave për  shkak  të  aktivitetit sizmik,  sidomos  ajo  e kullës ftohëse 

Madhor  Gjatë  dizajnimit  dhe  ndërtimit  të  TCKR‐së,  duhen bërë përpjekje për  të  rritur  sigurinë e  strukturave. Është  sidomos  me  rëndësi  për  lartësinë  e  kullës ftohëse. Kjo duhet  të adresohet në masë adekuate përmes zbatimit të Ligjit nr. 04/L‐110 për Ndërtimin në Republikën e Kosovës, si dhe Kodin e ardhshëm të unifikuar  të Ndërtimit në Republikën e Kosovës, të hartuar nga Qeveria e Kosovës. zbatimi i të gjitha planeve relevante të dizajnimit dhe ndërtimit. 

Minor  Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

C‐8‐4  Rrjedhja  e mbeturinave apo  materieve  të rrezikshme  në  mjedis për  shkak  të  gabimit njerëzor  apo fatkeqësive natyrore 

Moderuar / madhor 

Implementimi  i Planit të Menaxhimit të Punishtes / Planit  të  Zbutjes  dhe  Menaxhimit  të  Mbetjeve Ndërtimore; informimi dhe edukimi i punëtorëve në punishte 

Minor  Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i  Ndërtimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

 

Tabela 20. Masat Zbutëse Mjedisore ‐ faza operimit 

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

Cilësia e ajrit  

O‐1‐1 

Emisionet  e  pluhurit  fluturues  që lidhen  me  aktivitetet  e transportimit/manipulimit/depozitimit 

Moderuar  Përdorimi  i  shiritave  të mbyllur  bartës  nga  pika e  dorëzimit  të  qymyrit 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri 

Investitori  i TCKR‐së 

~ 7 milionë Euro 

153

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

të  linjitit  dhe  materialeve  tjera,  nga pika e dorëzimit në shirita bartës deri në kazan. 

të  TCKR‐së  deri  në silosët  e  kazanit  për  të zvogëluar  emisionet  e pluhurit  fluturues,  si dhe  spërkatja  e  ujit  në depon e linjitit (depoja e përbashkët  për  TCKR dhe  TC  Kosova  B). Përdorimi  i  pajisjeve ngarkuese  dhe shkarkuese  që zvogëlojnë  lartësinë  e hedhjes  së  lëndës  në depo.  

i kontrates  i  kontrates, MMPH 

O‐1‐2 

Emisionet  e  SO2 nga djegia  e  linjitit  ‐ TCKR‐ja  është  burim  i  madh  i emisioneve  të  SO2  me  ndikim  të konsiderueshëm  në  cilësinë  e  ajrit lokal.  

 

Madhor  Vlerat  kufitare  të emisioneve të SO2, sipas Vendimit  (BE) 2017/1442,  mund  të arrihen  me  anë  të desulfurizimit  të  lagësht të gazrave dalës me gur gëlqeror  (FGD).  Ndikimi i emisioneve  të SO2 nga djegia  e  linjitit  tek koncentrimet  lokale  të SO2  do  të  ishin  të papërfillshme.  TCKR‐ja do  të  zëvendësojë  TC Kosova  A,  me  efekt  të përgjithshëm  pozitiv krahasuar  me  gjendjen aktuale. 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Kostoja  e investimit:  €50‐150/kWel për DGD me gur gëlqeror  të lagësht  (BREF, 2017) 

O‐1‐3 

Emisionet e NOx nga djegia e  linjitit  ‐ TCKR‐ja  është  burim  i  madh  i emisioneve  të  NOx  me  ndikim  të konsiderueshëm  në  cilësinë  e  ajrit lokal.  

Madhor  Për  të  respektuar vlerat strikte  kufitare  të emisioneve të NOx  sipas Vendimit  (BE) 2017/1442,  zvogëlimi  i 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Kostoja  e investimit:  €5‐45/kWel për masat primare  (VNMS Rev.  6)  dhe  €50‐

154

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

nevojshëm  i emisioneve të NOx mund  të  arrihet me  masa  primare  në kaldajë  (si  bernerët me NOx  të  ulëta  dhe teknikat  OFA)  si  dhe reduktimin  selektiv katalitik  (SCR). Ndikimi  i emisioneve  të  NOx  nga djegia  e  linjitit  tek koncentrimet  lokale  të NOx  do  të  ishin  të papërfillshme.  TCKR‐ja do  të  zëvendësojë  TC Kosova  A,  me  efekt  të përgjithshëm  pozitiv krahasuar  me  gjendjen aktuale 

70/kWel  për  SCR (BREF, 2017) 

O‐1‐4 

Emisionet  e  thërrmijave  nga  djegia  e linjitit  ‐  ndikimi  i  emisioneve  të thërrmijave  nga  djegia  e  linjitit  në koncentrimet  lokale  me  PM10  dhe PM2.5 është i papërfillshëm.  

Madhor  Për  të  arritur  nivelin  e rreptë  të  emisioneve  të pluhurit,  sipas  Vendimit (BE)  2017/1442, rekomandohet  të përdoret  filtri  elektro‐statik  (ESP)  si  teknikë TMD.  Ndikimi  i emisioneve  të thërrmijave nga djegia e linjitit  tek  koncentrimet lokale të PM10 dhe PM10 do  të  ishte  i papërfillshëm.  

Pasi  TCKR‐ja  do  të zëvendësojë  TC  Kosova A,  efekti  i  përgjithshëm është  zvogëlimi  i konsiderueshëm  i 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Kostoja  e investimit:  €13‐60/kWel  për  ESP (BREF, 2017) 

155

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

emisioneve të PM10 dhe PM2.5. 

O‐1‐5 

Emisionet e gazrave serrë nga djegia e linjitit  ‐  TCKR  ka  kontribut  të konsiderueshëm  në  totalin  e  gazrave serrë në Republikën e Kosovës.  

Madhor  Masa  themelore  për zvogëlimin e emisioneve të  gazrave  serrë  është ndërtimi  i  një termocentrali  me efikasitet  të  lartë.  Kjo arrihet përmes aplikimit të teknologjisë moderne me  parametra superkritikë  dhe optimizimit  të  konsumit vetanak  të termocentralit.  Përveç kësaj, lokacioni duhet të ofrojë  hapësirë  për ndërtim  të mëvonshëm të  pajisjeve  të  kaplimit të CO2 në TCKR. Pasi që TCKR do  të zëvendësojë TC  Kosova  A,  totali  i emisioneve  të  gazrave serrë  nga termocentralet duhet të jetë në nivelin e njëjtë. 

Moderuar  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Përfshirë në koston e  dizajnimit  dhe operimit  të termocentralit (kryesisht  kazani dhe turbina)   

O‐1‐6 

Ndikimi  i  emisioneve  të metaleve  të rënda nga djegia e linjitit në ajrin lokal është i vërejtshëm. 

Moderuar  Filtër  elektro‐statik  me efikasitet  të  lartë,  në përputhje me  Vendimin (BE) 2017/1442. masat e zvogëlimit  të emisioneve  të  pluhurit në  masë  të  madhe zvogëlojnë  emisionet  e metaleve  të  rënda  të lidhura  në  thërrmija, derisa  DGD  dhe  DeNOx 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

E  përfshirë  në përllogaritjen  e kostos  së thërrmijave  dhe SO2,  NOx,  dhe emetimin e PM 

156

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

zvogëlojnë  emisionet  e merkurit të gaztë. 

O‐1‐7 

Kullat  ftohëse  mund  të  lëshojnë emisione/imisione  ajrore  të baktereve,  legionella  dhe  mikrobe tjerë  që  ndikojnë  negativisht  në shëndetin e njeriut. 

Moderuar  Dizajn  adekuat  i  kullës ftohëse dhe sistemit për qarkullimin  e  ujit, mirëmbajtje  adekuate e sistemit  ftohës, monitorimin  e  cilësisë së ujit ftohës 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

E  përfshirë  në koston  e  dizajnit dhe  operimit  me ujë ftohës 

Shfrytëzimi dhe cilësia e ujit 

O‐2‐1 

Ndikimi në Konsumin e ujit për shkak të aktiviteteve të lidhura me operimin 

Minor  Të gjitha masat praktike për  të  shmangur dhe/ose  minimizuar shkarkimet  e  ujit (shmangia  dhe/ose minimizimi  i  larjes  së automjeteve  dhe zonave  të  ndërtimit, pastrimi  i  pikave  të rrjedhjeve,  ripërdorimi  i ujërave të zeza nga njëri aktivitet  ndërtimor  për një  tjetër  sipas mundësisë,  grumbullimi i ujërave nga  reshjet që mund  të  përdoren  në shumë  aktivitete ndërtimore, vetëdijesimi  për përdorimin  e  duhur  të ujit  brenda  punishtes, etj.) 

E papërfillshme 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Në  kuadër  të kostos së masës O‐2‐11 

O‐2‐2 

Shkarkimi  i  ujërave  të  zeza  sanitare (kryesisht  me  përmbajtje  të  lartë organike) në lumin Sitnica 

 

Moderuar  Trajtimi i ujërave të zeza kërkohet  para shkarkimit  në  lumin Sitnica për të respektuar 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, 

Investitori  i TCKR‐së 

Në  kuadër  të kostos së masës O‐2‐11 

157

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

kufijtë  e  emisioneve  në fuqi.  

 

 

MMPH 

O‐2‐3 

Shkarkimi  i ujërave  të zeza nga njësia DGD  (kontaminuar  me  metale, kripëra, etj.) në Lumin Sitnica  

Madhor  Trajtimi i ujërave të zeza kërkohet  para shkarkimit  në  lumin Sitnica për të respektuar kufijtë  e  emisioneve  në fuqi 

dhe/ose 

Ripërdorimi  për transportimin  e hirit/zgjyrës 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS  

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Në  kuadër  të kostos së masës O‐2‐11 

O‐2‐4 

Shkarkimi  i  ujërave  të  zeza  nga shpëlarja  e  kullës  ftohëse  (me koncentrim  të  rritur  të  kripërave  të ndryshme,  komponimeve  organike, etj.) në Lumin Sitnica 

Moderuar  Ripërdorimi për pastrim  

dhe/ose 

Ripërdorimi  për trajtimin e gazrave dalës 

dhe/ose 

Ripërdorimi  për transportimin  e hirit/zgjyrës 

dhe/ose 

Trajtimi i ujërave të zeza kërkohet  para shkarkimit  në  lumin Sitnica për të respektuar kufijtë  e  emisioneve  në fuqi 

 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS  

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Në  kuadër  të kostos së masës O‐2‐11 

O‐2‐5 

Shkarkimi  i ujërave të zeza nga kazani dhe  shpëlarja  e  acidit  kondensues (kontaminuar  me  metale)  në  Lumin Sitnica 

Përgjithësisht minor  (por moderuar  në disa  pika 

Trajtimi i ujërave të zeza kërkohet  para shkarkimit  në  lumin Sitnica për të respektuar 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS  

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, 

Investitori  i TCKR‐së 

Në  kuadër  të kostos së masës O‐2‐11 

158

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

kohore  kur bëhet shpëlarja) 

kufijtë  e  emisioneve  në fuqi. 

 

 

MMPH 

O‐2‐6 

Ujërat  sipërfaqësorë  rrjedhës (kontaminuar  me  vajra  e  inerte)  që rrjedhin në dhe dhe ujëra nëntokësorë e sipërfaqësorë, sidomos nga depoja e qymyrit brenda hapësirave të TCKR‐së 

 

Moderuar  Sipërfaqe e mbyllur, me sistem  drenazhimi  në depon e qymyrit 

DHE 

Trajtimi i ujërave të zeza ‐  Separatorët  dhe fundërruesit  e  vajrave (me  depozitim  adekuat të zgjyrës së krijuar) 

DHE 

Ripërdorim  për  trajtim të  ujërave  të  zeza  për DGD  apo  qëllime  të tjera  

 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS  

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Në  kuadër  të kostos së masës O‐2‐11 

O‐2‐7 

Shkarkimi  i  ujërave  të  zeza  nga  uji shtesë  për  kazan  dhe  përdorime  të tjera në lumin Sitnica  

Madhor  Trajtimi i ujërave të zeza kërkohet  para shkarkimit  në  lumin Sitnica për të respektuar kufijtë  e  emisioneve  në fuqi.  

dhe/ose 

Ripërdorimi  për transportimin  e hirit/zgjyrës 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS  

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Në  kuadër  të kostos së masës O‐2‐11 

O‐2‐8 

Shkarkimi  i  rrjedhave  efluente  nga impianti  i paratrajtimit  të ujit brut në Lumin Sitnica 

 

 

Moderuar  Trajtimi i ujërave të zeza kërkohet  para shkarkimit  në  lumin Sitnica për të respektuar kufijtë  e  emisioneve  në fuqi. 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS  

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Në  kuadër  të kostos së masës O‐2‐11 

159

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

 

O‐2‐9 

Shkarkimi  i  ujërave  të  zeza  nga deponia  e  hirit  dhe  zgjyrës (kontaminuar  shumë  me  metale, sulfate  dhe  pH  të  lartë)  në  lumin Sitnica  apo  drenazhuar  në  ujëra nëntokësorë  

 

Kritike  Sipërfaqe e mbyllur, me sistem  drenazhimi  në deponinë e hirit/zgjyrës 

DHE 

Sipërfaqe  e  mbyllur  e “bazenit”  të grumbullimit  të  ujërave të zeza të drenazhuara 

DHE 

Trajtimi i ujërave të zeza kërkohet  para shkarkimit  në  lumin Sitnica për të respektuar kufijtë  e  emisioneve  në fuqi DHE/OSE  kthimi  në termocentral  dhe ripërdorimi  për transportimin  e hirit/zgjyrës 

 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS  

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Në  kuadër  të kostos së masës O‐2‐11 

O‐2‐10 

Zvogëlimi  i mundësive të konsumit në zonën përreth 

Minor  Riciklimi  i  ujërave  të zeza  para  apo  pas trajtimit,  kurdo  dhe kudo që është e mundur në  kuptimin  mjedisor dhe  ekonomik,  për  të zvogëluar  konsumin  e ujit  brut  në  TCKR. Shkalla  e  riciklimit kufizohet  nga  kriteret cilësore  të  rrjedhës pranuese  ujore  dhe balancës  ujore  të impiantit. 

E papërfillshme 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS  

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Përfshirë  brenda kostos  së dizajnimit/pajisjeve 

160

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

 

O‐2‐11 

Ndikim  negativ  i  përgjithshëm  në ujëra  sipërfaqësorë e nëntokësorë në masat paraprake 

 

Madhor  Ndarja  e  rrjedhave  të ujërave  të  zeza  dhe trajtimi  i  ndarë  i  tyre (implementimi  i impiantit  të  trajtimit  të ujërave  të  zeza  ‐  ITUZ), varësisht  nga përmbajtja  e  ndotësve. ITUZ  përbën  trajtimin  e ujërave  të  zeza  të  të gjitha  llojeve, përshkruar  në  masat paraprake O‐2‐2 deri në O‐2‐9.   

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS  

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

~5‐7 mil. € 

Shfrytëzimi i tokës dhe cilësia e dheut  

O‐3‐1 

Rrjedhjet dhe derdhjet e  substancave të  rrezikshme.  Kontaminimi  i  dheut nga  depozitimi  i  parregullt  i mbeturinave.   

Minor  Organizimi  i  deponive adekuate  për  substanca të  rrezikshme.  Zhvillimi dhe  implementimi  i planeve  të  duhura  për menaxhim  mbeturinash dhe  reagim  ndaj rrjedhjeve.  

E papërfillshme 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Nuk  ka  kosto specifike 

Karakteristikat e peizazhit vizual 

O‐4‐1 

Cilësia pamore e peizazhit  Moderuar  Dizajni  i  termocentralit duhet  të  përshtatë projektimin  e  objekteve kryesore  me  vëllimet dominuese  të stabilimenteve ekzistuese  të TC Kosova B,  duke  ruajtur  kështu vizurën e ngjashme. Më tutje,  rekomandohet rafinimi i teksturave dhe 

Moderuar  Projektuesi 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Nuk  ka  kosto specifike,  përfshirë në  koston  e ndërtimit 

161

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

ngjyrave  të  fasadave, duke  përdorur  nuanca të  ngrohta  të  të  hirtës për perimetrin e ulët  të objekteve  (deri  në  30 m), nuanca të lehta të të hirtës  në  mes  (nga  30 deri në  90 m)  si dhe  të kaltër  të  hapur  për pjesët  më  të  larta,  si kazantorja  dhe  kulla ftohëse.  Qëllimi  nuk duhet  të  jetë  krijimi  i kontrasteve  ndërmjet stabilimentit  ekzistues dhe  atij  të  ri,  në kuptimin  e  vëllimeve dhe ngjyrave. 

O‐4‐2 

Efekti pamor i lokacionit  Madhor  Gjelbërimi  i  zonës  me bar  dhe  trungje,  si  dhe mirëmbajtja  e mirëfilltë e  zonave  të  gjelbra, tashmë  e  trajtuar  me masën C‐5‐1. 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Kostoja e përfshirë në masën C‐5‐1 

Karakteristikat biologjike 

O‐5‐1 

Ndikimi  mbi  organizmat  ujorë  për shkak  të  futjes  së  organizmave  në impiant  bashkë  me  ujërat,  si  dhe shkarkimi  i  ujërave  të modifikuar  në trupin natyror pranues 

 

Madhor  Instalimi  i  barrierave dhe/ose  sistemeve  të trajtimit  dhe  kthimit  të peshqve  (sita  të  imta me rrjet, sita me tela, si dhe  sisteme  akuatike me barriera filtrimi).  

aplikimi  i  masave  që kanë  të  bëjnë  me shkarkimin e ujërave në Sitnicë (O‐2‐2 deri në O‐

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

 

162

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

2‐9).  

Zvogëlimi  i  shpejtësisë maksimale  të  prurjes përmes sitës. 

O‐5‐2 

Ndotja  e  ajrit  (emisionet  e  gazrave dalës dhe thërmijave, si dhe thërmijat e  pluhurit  nga manipulimi me  qymyr dhe hi) 

Madhor  Për  të  shmangur ndotjen  me  gazra, thërmija e pluhur, do të zbatohen  TMD‐të  për trajtimin  e  emisioneve në ajër dhe manipulimin me mbetje (O‐1).  

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Nuk  ka  kosto specifike (kostoja e alokuar tek O‐1) 

Prodhimi dhe depozitimi i mbeturinave 

O‐6‐1 

Prodhimi i mbeturinave inerte urbane  Moderuar deri në minor 

Mbeturinat  urbane  të krijuara  nga  punëtorët do të grumbullohen dhe menaxhohen  ndaras  në pajtim me  standardet  e zbatueshme  

depozitimi  i përkohshëm  i mbeturinave në zonë  të sigurt 

Vendosja  dhe shenjëzimi  i  tankerëve të  siguruar  për mbeturina  të rrezikshme 

Menaxhimi  i mbeturinave  të rrezikshme  dhe  të parrezikshme  nga  një entitet i autorizuar 

Organizimi  i  mirëfilltë  i dinamikës  së transportimit  të 

Minor  Investitori  i TCKR‐së; Kontraktori  i autorizuar, specializuar në menaxhim mbeturinash 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

 

163

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

mbeturinave  nga lokacioni TCKR 

O‐6‐2 

Prodhimi  dhe  menaxhimi  i  hirit  dhe zgjyrës 

Kritike  Nusproduktet  që prodhohen  në  kazan mund  të  shiten në  treg. Nëse  nuk  ka  interesim në  treg,  duhet  të  pritet depozitimi.  Zona  e depozitimit  duhet planifikuar në pajtim me praktikat  më  të  mira ndërtimore  për  të siguruar  rrezikun më  të ultë  për mjedisin  (p.sh. Padepërtueshmëria  e ujit,  sistemi  i drenazhimit,  trajtimi  i kullimeve, etj.). 

Minor (treg) / Moderuar deri në minor (depozitimi) 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Varet  nga  qasja  e definuar  e menaxhimit  dhe detajet specifike  

O‐6‐3 

Mbetjet  e  prodhuara  në  njësinë  SCR (katalizator) dhe njësinë e DGD‐së 

Moderuar  Menaxhimi  i mbeturinave  nga  një kompani  e  autorizuar. Mundësia e  rigjenerimit të katalizatorit. 

Minor  Investitori  i TCKR‐së; Kontraktori  i autorizuar, specializuar në menaxhim mbeturinash 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

 

O‐6‐4 

Lluca  e  ujërave  të  zeza  krijuar  gjatë trajtimit të ujit brut 

Moderuar  Zgjyra  e  tillë  e  krijuar duhet  trajtuar  për qëllime  energjetike (sipas  TMD‐ve)  ose depozituar në deponi  

Minor  Investitori  i TCKR‐së; Kontraktori  i autorizuar, specializuar në menaxhim mbeturinash 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

 

164

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Zhurma 

O‐7‐1 

Ndikimet  në  zonën  e  banuar  nga zhurma.  

Moderuar  e gjithë makineria duhet të  jetë në përputhje me standardet  më  të  mira të mundshme  në  lidhje me  emetimin  e zhurmës;  inspektimi  i pajisjeve  dhe mirëmbajtja  duhet  të fokusohen  në  zvogëlim të  zhurmës  (p.sh zëvendësimin  e mekanizmit  të  boshtit rrotullues,  lubrifikimin e transmisionit  dhe binarëve etj.). 

 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

 

O‐7‐2 

Ndikimet  në  sigurinë  e  punëtorëve nga zhurma 

Moderuar  Shenjat  paralajmëruese nevojiten  në  të  gjitha hyrjet  në  hapësira  me makineri  zhurmuese  që tejkalojnë  dispozitat ligjore  të  zhurmës  së pranueshme në vend  të punës, si dhe mbrojtja e dëgjimit  në  këto hapësira  duhet  të  jetë obligative  Masat  e zbatuara  për  Sigurinë  e përgjithshme  të punëtorëve. 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Nuk  ka  kosto specifike 

Aksidentet dhe fatkeqësitë mjedisore 

165

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

O‐8‐1 

Zjarri  dhe  eksplodimet  në  pjesë  të ndryshme të impiantit 

Minor  deri në kritik 

Implementimi  dhe respektimi  i  planit operativ  

Mirëmbajtja e  rregullt e pajisjeve  dhe makinerisë,  si  dhe aktivitetet e monitorimit

Implementimi  dhe përditësimi  i  rregullt  i planeve të MSHS‐së dhe Planit  të  Gatishmërisë dhe  Reagimit  në Emergjenca 

Trajnimi  dhe  edukimi  i punëtorëve 

Minor deri në të moderuar 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Nuk  ka  kosto specifike 

O‐8‐2 

Aksidentet me  vërshime në hapësirat e impiantit 

Moderuar  Implementimi  i  sistemit drenazhues për  largimin e  ujërave  të  vërshimit nga  hapësirat  kryesore të  impiantit    De‐energjizimi  i  energjisë elektrike  dhe  pajisjeve nëse  vërshimi  është shumë  i  mundshëm. Evakuimi i punëtorëve.  

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS  

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Në  kuadër  të kostos së masës C‐8‐2 

Ekspozimi ndaj fushave elektro‐magnetike 

O‐9‐1 

Ekspozimi  i  përgjithshëm  publik  ndaj fushave  elektro‐magnetike  të frekuencës  së  ulët  të  nënstacionit  të tensionit të lartë 

Madhor  Objektet  në  afërsi  të perimetrit  të  jashtëm (sidomos  strukturat metalike) duhet  të kenë tokëzim të mirëfilltë  

Objektet  e infrastrukturës banesore,  jo‐banesore dhe publike nën apo në 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

 

166

Nr.  Ndikimi Madhësia e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse 

për implementim 

Pala përgjegjëse 

për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Përllogaritja e kostos  

afërsi  të  madhe  me nënstacionin e  tensionit të  lartë  duhen shmangur 

O‐9‐2 

Ekspozimi  në  vend  të  punës  ndaj fushave  elektro‐magnetike  të frekuencës  së  ulët  të  nënstacionit  të tensionit të lartë 

Madhor  Punëtorët  që  punojnë në  mjedise  të  tensionit të  lartë  duhet  të vetëdijesohen,  me  anë të trajnimeve të duhura, mbi  rreziqet  e mundshme  të  fushave elektrike  dhe magnetike,  por  edhe rrymat e kontaktit. 

Kontrollet  inxhinierike dhe administrative.  

Moderuar  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i MSHS 

Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri i  MSHS, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

 

 

Tabela 21. Masat Zbutëse Mjedisore ‐ faza e dekomisionimit 

Nr.  Ndikimi Madhësia 

e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse për implementim 

Pala përgjegjëse për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

Cilësia e ajrit 

D‐1‐1  Emisionet  e  pluhurit  fluturues shkaktuar  nga  tërësia  e veprimeve  në  gërmime  dhe bartje  të  materialeve  në lokacion,  kontakteve  të makinerisë  ndërtimore  me dheun, si dhe ekspozimi i dheut dhe pirgjeve të dheut ndaj erës. 

Moderuar  minimizimi  i  pluhurit  nga  burimet  e manipulimi me materiale,  si  shiritat bartës dhe  kontejnerët,  duke  përdorur  mbulesa dhe/ose  pajisje  kontrolli  (lagështim,  qeska apo  ciklone),  minimizimi  i  pluhurit  nga burimet  e hapura, duke përfshirë pirgjet  e depos,  me  anë  të  masave  kontrolluese  si mbulesat  dhe  mbylljet,  si  dhe  rritja  e përmbajtjes së lagështisë, por edhe teknikat e  mbytjes  së  pluhurit,  janë  masa  që zbatohen.  Përveç  kësaj,  materialet 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri  i Dekomisionimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

167

Nr.  Ndikimi Madhësia 

e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse për implementim 

Pala përgjegjëse për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

mundësisht  të  rrezikshme,  si azbesti, do  të hiqen  në  mënyrë  selektive  para  rrënimit dhe djegies së hapur të mbeturinave inerte, duhen shmangur. Shpejtësia e automjeteve do  të  kufizohet  në  15  km/h  brenda punishtes ndërtimore. 

D‐1‐2  Emisionet  e  gazrave  dalës  nga motorët dizel të makinerisë dhe automjeteve  gjatë Dekomisionimit 

Moderuar  menaxhimi  i  emisioneve  nga  burimet mobile  ‐  pajisjet  ndërtimore  do  të  kenë mirëmbajtjen më të mirë të mundshme dhe të  përdorin  karburante  cilësore  dhe  me sulfur  të ulët  (dizel). Pajisjet dhe makineria ndërtimore  duhen  ndalur  kur  nuk  janë  në përdorim  për  të  shmangur  emisionet  e tepërta të punës në qetësi. 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri  i Dekomisionimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Shfrytëzimi dhe cilësia e ujit 

D‐2‐1  Shkarkimi  i  ujërave  të  zeza rrjedhëse  dhe  sanitare  në mjedis,  ndotja  nga  rrjedhjet vajore nga makineria, etj. 

Minor  Organizimi i mirëfilltë i punishtes në dekomisionim 

Manovrimi dhe mirëmbajtja e mirëfilltë të makinerisë 

Menaxhimi adekuat i mbeturinave  

Definimi dhe zbatimi i planeve të menaxhimit të fatkeqësive  

zhvillimi i sistemeve grumbulluese për ujëra të zeza rrjedhëse dhe sanitare, si dhe aplikimi i proceseve adekuate të trajtimit, rezultatet e të cilave duhet të përputhen me standardet e zbatueshme, para se të shkarkohen në mjedisin natyror  

Kryerja e monitorimit në të gjitha pikat ku ndodh ndotja, si dhe mbledhja e të dhënave për të përcaktuar përputhshmërinë e lartpërmendur 

E papërfillshme  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri  i Dekomisionimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Shfrytëzimi i tokës dhe cilësia e dheut 

D‐3‐1  Rrjedhjet  dhe  derdhjet  e substancave  të  rrezikshme. Rritja  e  humbjes  së  tokës. depozitimi  i  parregullt  i 

Minor  Organizimi  i  deponive  adekuate  për substanca  të  rrezikshme  dhe  aktivitete  të dekomisionimit. Mirëmbajtja dhe operimi  i mirëfilltë  i  pajisjeve.  Rimëkëmbja  e 

E papërfillshme  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri  i Dekomisionimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i 

Investitori  i TCKR‐së 

168

Nr.  Ndikimi Madhësia 

e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse për implementim 

Pala përgjegjëse për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

mbeturinave  të dekomisionimit dhe  makinerive  të papërdorshme.  

sipërfaqeve  të  degraduara.  Hartimi  dhe zbatimi i planeve përkatëse.  

Dekomisionimit, MMPH 

Karakteristikat e peizazhit vizual 

D‐4‐1  Perceptimi vizual  i aktiviteve  të dekomisionimit 

Minor  Rekomandohet  të  instalohet  një  barrierë vizuale  gjatë  gjithë  periudhës  së dekomisionimit  nga  veriu  i  punishtes,  pra Fshati Plemetin, e deri në  rrugën  fqinje në lindje të punishtes.  

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri  i Dekomisionimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Karakteristikat biologjike 

D‐5‐1  Degradimi  i  habitateve  dhe turbullimi i natyrës së egër. 

Madhor  Plani  i  dekomisionimit  duhet  të  adresojë minimizimin  e  zhurmave,  vibrimeve, emisioneve  të  pluhurit.  Rehabilitimi  dhe rimbjellja e lokacionit, me specie autoktone të  florës,  kudo  që  është  e  mundur,  duke pasur  parasysh  shfrytëzimin  e  zonës  në  të ardhmen. 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri  i Dekomisionimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Prodhimi dhe depozitimi i mbeturinave 

D‐6‐1  Materialet  nga  aktivitetet  e demolimit dhe mbeturinat tjera të parrezikshme. 

Moderuar deri  në minor 

Mbeturinat  e  parrezikshme  që  prodhohen gjatë  dekomisionimit  kanë  sasi  të  vogla,  si dhe  do  të  grumbullohen  e  menaxhohen ndaras,  në  pajtim  me  standardet  e zbatueshme me ripërdorim, kurdo që është e  mundur  në  aspektin  ekonomik  dhe mjedisor.  

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri  i Dekomisionimit, Kontraktori  i autorizuar, specializuar  në menaxhim mbeturinash 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Zhurma 

D‐6‐2  Ndikimet  në  zonën  e  banuar dhe  sigurinë  e  punëtorëve  nga zhurma.  

Moderuar  Për  të  zvogëluar  zhurmën, duhen  zgjedhur makineri  e  sisteme  që  krijojnë  më  pak zhurmë, si dhe të mirëmbahen në masën e duhur.  Operimi  duhet  të  shmanget  gjatë natës. 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri  i Dekomisionimit 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

Investitori  i TCKR‐së 

Aksidentet dhe rreziqet 

D‐6‐3  Rrjedhja  e  mbeturinave  apo materieve  të  rrezikshme  në mjedis  për  shkak  të  gabimit 

Moderuar / madhor 

Implementimi  i  Planit  të  Menaxhimit  të Punishtes  /  Planit  të  Zbutjes  dhe Menaxhimit  të  Mbetjeve  Ndërtimore; 

Minor  Investitori  i TCKR‐së/Menaxheri  i 

Investitori  i TCKR‐së/mbikëqyrësi 

Investitori  i TCKR‐së 

169

Nr.  Ndikimi Madhësia 

e ndikimit 

Masa zbutëse Madhësia e ndikimit pas 

zbutjes 

Pala përgjegjëse për implementim 

Pala përgjegjëse për mbikëqyrje 

Përgjegjësia e financimit 

njerëzor  apo  fatkeqësive natyrore 

informimi  dhe  edukimi  i  punëtorëve  në punishte 

Dekomisionimit  i Dekomisionimit, MMPH 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8.  PROGRAMI I MONITORIMIT 

8.1. Monitorimi i ujërave 

Ndikimi  i  vetëm  direkt  nga  aktiviteti  i  prodhimit  bazuar me  vlerësimet  e  ndikimit  në mjedis 

është ndikimi në  ujë.  

Duke qenë se dizajni final ende nuk është zgjedhur, për këtë arsye nuk mund të përcaktohetr 

saktësisht  lloji  i  rrjedhave  të  ujërave  të  zeza. Me  siguri  që mund  të  konfirmohet  se  do  të 

implementohet një monitorim  i ujit  të  trajtuar  të ujërave  të zeza pas  impiantit  të  trajtimit  të 

ujërave  të  zeza  (SWTP) që do  të përfshijë parametrat e mëposhtëm: TSS, BOD dhe COD me 

periudhë dy herë në muaj. Përveç  kësaj, do  të  sigurohet monitorimi  i ujërave  të ndotura  të 

trajtuara nga KRPP para shkarkimit në  lumin Sitnica. Monitorimi  i ujit të shkarkimit të trajtuar 

do  të  përfshijë  parametrat  e  mëposhtëm:  shkalla  e  rrjedhjes,  temperatura  para  dhe  pas 

shkarkimit (<30C), ngjyra, aroma, përçueshmëria, oksigjeni i tretur, potencial redoks, pH, klorid, 

sulfat, fosfat, TOC, COD, fenolet, PCB, BTEX Produktet e naftës dhe metalet e rënda  ‐ Fe, Cr6, 

Cr3, Cu, Ni, As, Zn, Pb, Cd, Mn, Hg. Periudha e marrjes së mostrave do të jetë dy herë në muaj 

dhe metodat për analizë do të bazohen në ISO, EN, ASTM ose standarde të tjera të miratuara në 

Kosovë. Rishikimi i programit të monitorimit do të bëhet pas zgjedhjes së dizajnit final ku do të 

jetë i gatshë para aplikimit për Pëlqim të Shkarkimit Ujor që do të lëshohet nga Departamenti i 

Ujërave në MMPH. 

8.2. Monitorimi i depozitimit të pluhurit 

Norma e deponimit të pluhurit duhet të matet çdo muaj. Mostrat e monitoruara të pluhurit të 

depozituara për muaj duhet të dërgohen në një laborator të akredituar për analizë. 

Instrumente matëse për depozitim  të pluhurit duhet  të  instalohen afër stacioneve ekzistuese 

për monitorim të cilësisë së ajrit në Obiliq, Dardhishte, Palaj dhe Plemetin. 

Instrumente matëse  shtesë  për  depozitim  të  pluhurit  duhet  të  instalohen  në  vendbanimet 

Bardh i Madh, Caravodice, Graboc i Eperm, Hade, Lajthishte, Lismir, Shipitulle, dhe Sibovc. 

171

8.3. Monitorimi i Linjitit 

Nevojitet analizë dhe mostrim më i detajuar  për fushën e propozuar të linjitit të TCKR‐së për të 

përcaktuar  përmbajtjen  e  lagështisë,  hirit,  sulfurit  dhe  përmbajtjen  e metaleve  të  rënda    të 

linjitit për të përcaktuar masat e sakta të nevojshme për kontroll të mjedisit në përputhje me 

BREF. 

8.4. Monitorimi meteorologjik 

Stacioni  automatik  i motit  duhet  të  vendoset  në  dy  lokacione  për  të monitoruara  kushtet  e 

ndryshme të motit. Lokacioni  i parë duhet të jetë në vendbanimet e fshatit Shipitullë dhe  i dyi 

përafërsisht 11 km në perëndim nga zona e TCKR‐së në majë të kodrës (rreth 800 m mbi nivelin 

e detit). 

8.5. Përcaktimi i gjendjes aktuale të niveleve të zhurmës në mjedis dhe monitorimi 

i vazhdueshëm 

Si përgatitje për përpunimin cilësor të zhurmës në zhvillimin e mëtutjeshëm të dokumentacionit 

të  projektit  për  projektin  e  planifikuar,  duhet  të  organizohen matjet  e  zhurmës  në  zona  të 

banuara  të  cilat  gjenden  afër  lokacionit  të  projektit,  për  të  përcaktuar  kushtet  aktuale  të 

zhurmës në zonën e interesit.  

Do të ketë së paku katër pika monitorimi ML‐1 (Plementin), ML‐5 (Plementin), ML‐4 (Lindje nga 

KRPP, prapavijë) dhe në deponinë e Hirit dhe  gjipsit. Parametri matës  ‐ Një orë  LAeq  (dBA). 

Periudha e monitorimit ‐ dy herë në vit gjatë fazave të ndërtimit dhe të dekomisionimit dhe një 

herë në dy vite gjatë fazës së operimit. 

8.6. Analizat e mostrës së dheut 

Programi ekzistues për matjen e cilësisë së dheut duhet të përsëritet çdo vit për 5 vjet.   

8.7. Cilësia e ajrit 

Stacionet monitoruese të cilësisë së ajrit në vendbanimet e Obiliqit, Dardhishtës e Palaj duhet 

të vazhdojnë punën.  

172

Bazuar në rezultatet e modelimit të emetimit të ajrit ne mund të konkludojmë se nuk ka nevojë 

për stacion të monitorimit të ajrit shtesë. Në 

‐ Skenarin TCKR + Kosova B (masat primare të reduktimit të NOx & SNCR) 

dhe 

‐Skenari  TCKR  +  Kosova  B  (NOx  reduktimi  i  masave  primare  &  SNCR  dhe  DGD)  PEC 

(Përqendrimet e Parashikuara Mjedisore) për SO2 për 1 orë dhe për 24 orë janë dukshëm më të 

ulëta  se  Standardet e Cilësisë  së Ajrit  (AQS). Për  të njëjtat  skenarë, NO2 PECs për 1 orë dhe 

përqendrimet mesatare  vjetore  janë  dukshëm më  të  ulëta  se  vlerat  e  AQS.  Për  skenarët  e 

mësipërm kontributi i Procesit PM10 (PC) për 24 orë është i papërfillshëm deri në 0,65% të AQS 

dhe Mesatarja Vjetore është e papërfillshme ‐ deri në 0,19% të AQS. Për skenarët e mësipërm, 

kontributi i Procesit PM2,5 (PC) për Mesataren Vjetore është i papërfillshëm ‐ deri në 0,12% të 

AQS. 

Masat  e monitorimit  që  do  të  ndërmirren  gjatë  ndërtimit  janë  të  specifikuara  në  tabelen  e 

zbutjes  së ndikimeve mjedisore  (faza ndërtimore). Monitorimi përfshinë pluhurin,  SO2, NOx. 

Periudha e monitorimit do të jetë dy herë në vit nga laboratori i akredituar. Pozicioni i pikës së 

monitorimit do të jetë receptori më i afërt (Plementin). 

Monitorimi duhet bërë sipas kritereve  të Direktivës CAFE  (2008/50/EC). Duhet  të krijohet një 

sistem i kontrollit dhe sigurisë së cilësisë për të qenë në përputhje me objektivat për cilësinë e 

të  dhënave    dhe  obligimin  për  raportim  të  Direktivave  të  CAFE.  Një  sistem  i  vazhdueshëm 

monitorimi (CEMS) duhet të aplikohet për të monitoruar përqëndrimet me orë të thërrmijave 

SO2, NOx në gazrat e lëngshëm të TCKR‐së duke përfshirë po ashtu edhe parametrat si Merkuri, 

arseni,  kadmiumi,  vanadiumi  gjithashtu  edhe  NH3,  HCl,  HF,  metalet  e  rënda  dhe  SO3  me 

periudhë dy herë në vit në pikën e marrjes së mostrës pas DGD . 

Një sistem  i vazhdueshëm monitorimi  i emisioneve duhet  të përfshij matjet e përmbajtjes  së 

oksigjenit,  temperaturës,  shtypjes dhe përmbajtjes  së avullit  të ujit  të gazrave dalës. Matja e 

vazhdueshme e përmbajtjes së avullit të ujit të gazrave dalës nuk do të jetë e nevojshme, duke 

pasur parasysh se gazi dalës mostër thahet para se të bëhet analiza e emisioneve. 

173

8.8. Sigurimi i cilësisë /kontrolli i cilësisë 

Zgjedhja e mostrave dhe analiza e substancave relevante ndotëse dhe matjet e parametrave të 

procesit si dhe sigurimi i cilësisë i sistemit të automatizuar të matjes dhe metodat referuese të 

matjes për t’i kalibruar ato sisteme duhet të ndërmerren në pajtim me standardet CEN. Nëse 

standardet CEN nuk janë në dispozicion, duhet të aplikohen standardet ISO, ato shtetërore dhe 

ndërkombëtare  të  cilat  garantojnë  përgatitjen  e  të  dhënave  të  një  cilësie  ekuivalente 

shkencore. 

Sistemi i automatizuar i matjes duhet t’i nënshtrohet kontrollit nga matjet paralele me metoda 

referuese së paku një herë në vit. 

Operatori duhet ta  informojë autoritetin kompetent për rezultatet e kontrollimit të sistemit të 

automatizuar të matjes. 

8.9. Vlerësimi i pajtueshmërisë me vlerat kufitare të emisioneve 

Për monitorim  të  vazhdueshëm  të emisioneve, duhet  të  konsiderohet  se  vlerat  kufitareve  të 

emisioneve  janë  përmbushur,  nëse  vlerësimi  i  rezultatit  të  matjeve  tregon,  për  orët  e 

funksionimit brenda një viti kalendarik, që të gjitha kushtet vijuese janë plotësuar: 

Asnjë vlerë mujore e vërtetuar nuk i tejkalon vlerat kufitare relevante të emisioneve;   

Asnjë  vlerë  e  vërtetuar  ditore  nuk  i  tejkalon  110%  vlerat  kufitare  relevante  të 

emisioneve; dhe 

95% e  të gjitha vlerave mesatare  të vërtetuara me orë nuk  i  tejkalon 200%  të vlerave 

relevante kufitare të emisioneve. 

Vlerat e konfirmuara mesatare ditore dhe për orë duhet të përcaktohen nga vlerat mesatare të 

matura e të vërtetuara për orë pas zbritjes të vlerës së intervalit të besueshmërisë. 

Në  nivelin  e  vlerave  kufitare  të  emisioneve,  vlerat  e  95%  të  intervalit  të  besueshmërisë  të 

vetëm një  rezultati  të matur nuk duhet  t’i  tejkalojnë përqindjet vijuese  të vlerave kufitare  të 

emisioneve: 

SO2  20% 

NOx  20% 

174

Pluhuri  30% 

Çdo    ditë  ku  më  shumë  se  tri  vlera  mesatare  për  orë  janë  të  pavlefshme  për  shkak  të 

mosfunksionimit  apo mirëmbajtjes  të  sistemit  të  automatizuar  të matjes duhet  të  anulohen. 

Nëse anulohen më shumë se 10 herë brenda vitit për situata të tilla zyrtari kompetent duhet t’i 

kërkojë  operatorit  marrjen  e  masave  të  nevojshme  për  të  përmirësuar  besueshmërinë  e 

sistemit të automatizuar të matjes. 

Me poshtë janë dhënë tabelat që shërbejnë për një monitorim sa më të mirë të organizuar dhe 

mundësojnë përcjelljen nga personat e autorizuar.

175

Tabela 22. Plani i Monitorimit Socio‐Ekonomik  

Faza  Treguesi  i Monitorimit 

Metodologjia   Procedurat e raportimit nga monitorimi   Pala  përgjegjëse  për monitorim 

Pala  përgjegjëse  për mbikëqyrje  

fluksi hyrës i popullatës dhe punësimi 

Ndërtimi dhe operimi  Raportet  e rekrutimit 

Vlerësimi  i  raportit  të ekspertëve, punëtorëve dhe personelit  lokal  (që  jetojnë në  komunën  e  Obiliqit) kundrejt  numrit  të punëtorëve në TCKR 

Frekuenca e monitorimit: çdo 6 muaj gjatë fazës së ndërtimit; çdo vit gjatë fazës së operimit 

Investitori  Menaxheri social 

Shëndeti dhe siguria 

Ndërtimi dhe operimi  Dosjet shëndetësore për  punëtorët  e TCKR‐së Monitorimi  dhe shpalosja publike  e  të dhënave  për cilësinë e ajrit 

Kontrollet  e  rregullta mjekësore në baza vjetore; Certifikata  mjekësore  e shëndetit  e  domosdoshme për punësim të punëtorëve 

Frekuenca e monitorimit: baza vjetore  Investitori  Menaxheri  i  Shëndetit  dhe Sigurisë 

Përfshirja sociale 

Ndërtimi dhe operimi  Ankesat  e zgjidhura 

Krahasimi  i  ankesave  të shënuara  në  regjistër  nga punëtorët  dhe  pjesëtarët  e komunitetit  lokal  me numrin  e  të  dalave  dhe aktiviteteve  të  kryera  për zbutjen  dhe  zgjidhjen  e këtyre çështjeve

Frekuenca e monitorimit:  varësisht nga numri  i ankesave në periudhat  e  vlerësuara;  rregullisht çdo  3 muaj  gjatë  ndërtimit,  çdo  6 muaj  gjatë operimit 

Investitori  Menaxheri social 

 

 

 

176

Tabela 23. Plani i Monitorimit Mjedisor ‐ faza ndërtimore 

Nr.  Treguesi i Monitorimit  Metodologjia Procedurat e raportimit nga 

monitorimi Pala përgjegjëse për 

monitorim Pala përgjegjëse për 

mbikëqyrje 

Cilësia e ajrit MC‐1‐1 

Pluhuri fluturues, Emisionet  e  SO2,  NOx  nga automjetet/makineria  në  lokacion  dhe trafiku i rritur rrugor 

Monitorimi  i cilësisë së ajrit nga gjendja bazë duhet të bëhet në fazën para ndërtimit. Në fazën e ndërtimit, duhet të bëhet monitorimi  i  punishtes  për  të  siguruar  implementimin  dhe efektshmërinë  e masave  zbutëse  dhe monitorimi  analitik  i stacioneve automatike të matjes. 

Raportimi  mujor  gjatë  periudhës së ndërtimit 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i  TCKR‐së/mbikëqyrësi  i  Ndërtimit, MMPH 

Shfrytëzimi dhe cilësia e ujit MC‐2‐1 

Shkarkimi  i  ujërave  të  zeza  sanitare  në Lumin Sitnica ‐ minimalisht: BOD, TSS Shkarkimi  i  ujërave  rrjedhëse  në  Lumin Sitnica ‐ minimalisht: hidrokarburet, TSS  

Monitorimi afatshkurtër (vetëm gjatë ndërtimit) 

Lokacionet e mostrimit: (Pas trajtimit) para shkarkimit në lumin Sitnica 

Duhen aplikuar metoda të aprovuara për marrjen, ruajtjen dhe analizën e mostrave. Mostrimi duhet të kryhet nga ose nën mbikëqyrjen e individëve të trajnuar. Analiza duhet të bëhet nga entitete të lejuara apo të certifikuara për këtë qëllim.  

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i  TCKR‐së/mbikëqyrësi  i  Ndërtimit, MMPH 

Prodhimi dhe depozitimi i mbeturinave MC‐3‐1 

Sasia  e  prodhuar  e  mbeturinave  të rrezikshme  

Monitorimi  dhe  përcjellja  e  sasive  të  mbeturinave  të rrezikshme  

monitorimi  afatshkurtër  ‐ i domosdoshëm gjatë ndërtimit  

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i Ndërtimit 

Investitori  i  TCKR‐së/mbikëqyrësi  i  Ndërtimit, MMPH 

Tabela 24. Plani i Monitorimit Mjedisor ‐ faza e Operimit 

Nr.  Treguesi i Monitorimit  Metodologjia Procedurat e raportimit nga 

monitorimiPala përgjegjëse për monitorim

Pala përgjegjëse për mbikëqyrje

Cilësia e ajrit 

MO‐1‐1  ‐ Pluhuri, Hg, SO2, NOx, NH3, CO, HCl, HF, metalet e rënda, SO3 ‐ Rrjedha, përmbajtja e oksigjenit, temperatura, presioni dhe përmbajtja e avujve të ujit në gazra dalës ‐ Përmbajtja sulfurike e lëndës djegëse 

Marrja dhe analiza e mostrave duhet  të bëhet me metoda të  aprovuara  shtetërore  ose  ndërkombëtare.  Matje  të vazhdueshme  direkte  të  kryera  nga  stacionet  automatike matëse (AMS) afër TCKR‐së. 

Raportet mujore dhe vjetore gjatë  operimit  të termocentralit 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i MSHS 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i  MSHS, MMPH 

Shfrytëzimi dhe cilësia e ujit 

MO‐2‐1  Ujërat  sipërfaqësorë: temperatura,  ngjyra,  aroma, përçueshmëria,  oksigjeni  i  tretur, 

Monitorimi afatgjatë 

Metodologjia ndjek programin tashmë të ekzekutuar të monitorimit të ujit “Programi i Mostrimit dhe 

Raportimi  i  rregullt  tek Ministria  e  Mjedisit  dhe Planifikimit  Hapësinor 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i MSHS 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i  MSHS, MMPH 

177

Nr.  Treguesi i Monitorimit  Metodologjia Procedurat e raportimit nga 

monitorimi Pala përgjegjëse për monitorim 

Pala përgjegjëse për mbikëqyrje 

potenciali  redox,  pH dhe  shkallët e  rrjedhjes,  por  edhe  kloridet, sulfatet, prosfatet, HCO3, nitratet, TOC, COD, fenolet, PCB, BTEX dhe metalet e rënda ‐ Fe, Cr6, Cr3, Cu, Ni, As, Zn, Pb, Cd, Mn, Hg 

Analizës së dheut dhe ujit” (35 pika të definuara mostrimi, dy herë në vit, në stinët e thata dhe të lagështa, etj.) 

Duhen aplikuar metoda të aprovuara për marrjen, ruajtjen dhe analizën e mostrave. Mostrimi duhet të kryhet nga ose nën mbikëqyrjen e individëve të trajnuar. Analiza duhet të bëhet nga entitete të lejuara apo të certifikuara për këtë qëllim. Pasi  të  zgjedhet  dizajni  përfundimtar,  duhet  bërë  edhe rishikimi i programit të monitorimit.

(raportet  e  monitorimit përfshijnë sigurimin/kontrollimin  e cilësisë  në  dokumentacion) në  pajtim  me  aktet legjislative  dhe  lejet përkatëse 

MO‐2‐2  Ujërat nëntokësorë: temperatura,  ngjyra,  aroma, përçueshmëria,  oksigjeni  i  tretur, potenciali  redox  dhe  pH,  bashkë me  kloridet,  sulfatet,  prosfatet, HCO3, nitratet, fenolet, PAH, PCB, BTEX  dhe  metalet  e  rënda  ‐  Fe, Cr6,  Cr3,  Cu,  Ni,  As,  Zn,  Pb,  Cd, Mn, Hg 

Monitorimi afatgjatë 

Metodologjia ndjek programin tashmë të ekzekutuar të monitorimit të ujit “Programi i Mostrimit dhe Analizës së dheut dhe ujit” (29 pika të definuara mostrimi, dy herë në vit, në stinët e thata dhe të lagështa, etj.) 

Duhen aplikuar metoda të aprovuara për marrjen, ruajtjen dhe analizën e mostrave. Mostrimi duhet të kryhet nga ose nën mbikëqyrjen e individëve të trajnuar. Analiza duhet të bëhet nga entitete të lejuara apo të certifikuara për këtë qëllim. 

Frekuenca: Dy herë në vit në stinën e thatë dhe me reshje 

Pasi të zgjedhet dizajni përfundimtar, duhet bërë edhe rishikimi i programit të monitorimit.  

  Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i MSHS 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i  MSHS, MMPH 

MO‐2‐3  Shkarkimi  i  ujërave  të  zeza  në lumin  Sitnica  ‐  më  së  paku: temperatura;  oksigjenin  e tretshëm;  Kërkesa  për  oksigjen kimik;  gjithsej  materie  të pezulluara; metale duke përfshirë, si  minimum,  Cd,  Cr,  Cu,  Hg,  Pb; Toksina  organike  siç  janë  fenolet dhe  klorofenolet;  aromatike policiklike  si benzo(a)pireni, PAH‐të  klorike  si  tetrakloride  karboni, PCB‐të; si dhe naftë dhe yndyrë. 

Monitorimi afatgjatë 

Lokacionet e mostrimit: para dhe pas trajtimit të ujërave të zeza (në pikën e shkarkimit në ujëra sipërfaqësorë të lumit Sitnica) ashtu që të mundësohet përcaktimi i përputhjes me standardet e zbatueshme dhe monitorimi i efikasitetit të vetë ITUZ‐së 

Duhen aplikuar metoda të aprovuara për marrjen, ruajtjen dhe analizën e mostrave. Mostrimi duhet të kryhet nga ose nën mbikëqyrjen e individëve të trajnuar. Analiza duhet të bëhet nga entitete të lejuara apo të certifikuara për këtë qëllim. 

Frekuenca: baza mujore 

  Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i MSHS 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i  MSHS, MMPH 

Shfrytëzimi i tokës dhe cilësia e dheut 

MO‐3‐1  Karakteristikat  fizike  dhe  kimike  Mostrimi dhe analizat e dheut duhen bërë sipas metodave  Në  baza  dyvjeçare  për  Investitori  i  TCKR‐ Investitori  i  TCKR‐

178

Nr.  Treguesi i Monitorimit  Metodologjia Procedurat e raportimit nga 

monitorimi Pala përgjegjëse për monitorim 

Pala përgjegjëse për mbikëqyrje 

të dheut  të  certifikuara,  si  dhe  në  laboratorë  të  akredituar  Gjatë monitorimit të dheut, ka nevojë të bëhet një vlerësim më  i hollësishëm  i  kontaminimit  të  dheut  me  arsen  e  plumb, sidomos  në  zonat  bujqësore  dhe  komunale.    Ky  duhet  të përfshijë mostrimin dhe analizën e dheut në zonat me gjasë të prekura. 

gjashtë vjet, pas dhe në bazë të rezultateve të monitorimit 

së/Menaxheri  i MSHS 

së/Menaxheri  i  MSHS, MMPH 

Karakteristikat biologjike 

MO‐4‐1  Flora  dhe  fauna  tokësore, karakteristikat e habitatit 

monitorimi  i  efektshmërisë  së  rimbjelljes  përmes monitorimit  të  përbërjes  dhe  dendësisë  së  gjelbërimit  të rimbjellë;  natyra  dhe  stabiliteti  përkatës  i  dherave sipërfaqësorë;  rilindja  e  specieve  të  huaja  dhe  invazive bimore. 

Pas  rimbjelljes,  çdo  katër muaj,  për  një  periudhë njëvjeçare.  Pas  kësaj,  së paku një herë në vit. Detajet dhe niveli i monitorimit do të përcaktohet  me  planin  e rimbjelljes.  Rezultati  i monitorimit  dhe  suksesi  i rimbjelljes do të prezantohet në një raport  jetor, që do të paraqesë  edhe  masat korrigjuese  në  rastet  ku identifikohen  probleme  të mundshme.  

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i MSHS 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i  MSHS, MMPH 

Prodhimi dhe depozitimi i mbeturinave 

MO‐5‐1  Përbërja  dhe  karakteristikat  e mbeturinave  të  prodhuara  (hiri fluturues,  hiri  dhe  zgjyra fundërruese,  zgjyrat  e  ujërave  të zeza) 

Monitorimi  i përbërjes dhe karakteristikave të mbeturinave (rrezikshme apo të parrezikshme) si: 

Metalet e rënda,  

radioaktiviteti  

Materiale të tjera potencialisht të rrezikshme (si hidrokarbure aromatike policiklike (PAH) ose silikate kristaline 

dioksina 

fenole Rekomandohet frekuencë vjetore.  

Monitorimi  afatgjatë  ‐  i domosdoshëm gjatë të gjithë fazës operuese të TCKR‐së  

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i MSHS 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i  MSHS, MMPH 

Ekspozimi ndaj fushave elektro‐magnetike 

MO‐6‐1  Ekspozimi  ndaj  fushave  elektro‐magnetike 

Monitorimi i niveleve të ekspozimit duhet të bëhet në baza të rregullta me pajisje personale monitorimi si dhe matje të niveleve  të  ekspozimit  për  mundësim  të  përcaktimit  të zonave të sigurisë.

Monitorimi  afatgjatë  ‐  i domosdoshëm gjatë të gjithë fazës operuese të TCKR‐së 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i MSHS 

Investitori  i  TCKR‐së/Menaxheri  i  MSHS, MMPH 

   

179

Tabela 25. Plani i Monitorimit Mjedisor ‐ faza e dekomisionimit 

Nr.  Treguesi i Monitorimit  Metodologjia Procedurat e raportimit nga monitorimi 

Pala përgjegjëse për monitorim 

Pala përgjegjëse për mbikëqyrje 

Cilësia e ajrit 

MD‐1‐1 

Pluhuri fluturues, Emisionet e SO2, NOx nga automjetet/makineria në lokacion  

Duhet të bëhet monitorimi vizual në lokacionin e punishtes për të siguruar implementimin dhe efektshmërinë e masave zbutëse dhe monitorimi analitik i stacioneve automatike të matjes (AMS). 

Raportimi mujor gjatë periudhës së Dekomisionimit 

Investitori i TCKR‐së/Kontraktori i Dekomisionimit 

Investitori i TCKR‐së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

Shfrytëzimi dhe cilësia e ujit 

MD‐2‐1 

Shkarkimi i ujërave të zeza sanitare në Lumin Sitnica – më së paku praktikat e mira: BOD, TSS  Shkarkimi i ujërave rrjedhëse në Lumin Sitnica ‐ minimalisht praktikat e mira: hidrokarburet, TSS  

Monitorimi afatshkurtër (vetëm gjatë Dekomisionimit) 

Lokacionet e mostrimit: (Pas trajtimit) para shkarkimit në lumin Sitnica 

Duhen aplikuar metoda të aprovuara për marrjen, ruajtjen dhe analizën e mostrave. Mostrimi duhet të kryhet nga ose nën mbikëqyrjen e individëve të trajnuar. Analiza duhet të bëhet nga entitete të lejuara apo të certifikuara për këtë qëllim. 

 Investitori i TCKR‐së/Kontraktori i Dekomisionimit 

Investitori i TCKR‐së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

Shfrytëzimi i tokës dhe cilësia e dheut 

MD‐3‐1 

Karakteristikat fizike dhe kimike të dheut 

Mostrimi dhe analizat e dheut duhen bërë sipas metodave të certifikuara, si dhe në laboratorë të akredituar Gjatë monitorimit të dheut, ka nevojë të bëhet një vlerësim më i hollësishëm i kontaminimit të dheut me arsen e plumb, sidomos në zonat bujqësore dhe komunale.  Ky duhet të përfshijë mostrimin dhe analizën e dheut në zonat me gjasë të prekura. 

Një herë pas dekomisionimit 

Investitori i TCKR‐së/Kontraktori i Dekomisionimit 

Investitori i TCKR‐së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

Karakteristikat biologjike 

MD‐4‐1 

Rehabilitimi i habitateve Monitorimi i efektshmërisë së rimbjelljes dhe rehabilitimit  

Detajet dhe niveli i monitorimit do të përcaktohet me planin e rimbjelljes.  

Investitori i TCKR‐së/Kontraktori i Dekomisionimit 

Investitori i TCKR‐së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

Prodhimi dhe depozitimi i mbeturinave 

MD‐5‐ Sasia e prodhuar e mbeturinave  Monitorimi dhe përcjellja e sasive të mbeturinave të  monitorimi afatshkurtër  Investitori i TCKR‐ Investitori i TCKR‐

180

Nr.  Treguesi i Monitorimit  Metodologjia Procedurat e raportimit nga monitorimi 

Pala përgjegjëse për monitorim 

Pala përgjegjëse për mbikëqyrje 

1  të rrezikshme   rrezikshme 

‐ i domosdoshëm gjatë fazës së Dekomisionimit  

së/Kontraktori i Dekomisionimit 

së/mbikëqyrësi i Dekomisionimit, MMPH 

9. RAPORTIMI 

Do të kryhet nga udhëheqja, gjegjësisht nga ekspertët e kompanisë së paku në fund të çdo viti 

kalendarik, ku do ti paraqiten të dhënat relevante nga të gjitha monitorimet e bëra brenda vitit, 

të cilat do  të  raportohen autoriteteve përkatëse  sipas kërkesës  së  tyre dhe komunitetit  lokal 

brenda komunës.  

Raporti  i emisioneve duhet  të  jetë në dispozicion në baza ditore. Raporti duhet  të përmbajë 

njoftime për tejkalimin e vlerave kufitare të emisioneve. 

Raportet  e  kombinuara mujore  duhet  t’i  ofrojnë  informacione  AKMM‐së  dhe MMPH‐së. Në 

Raporte duhet që së paku të përfshihen të dhëna për secilin ndotës: 

Koncentrimet e konfirmuara të ndotësve në vlerat mesatare ditore  (për secilën ditë të 

muajit); 

Koncentrimet e konfirmuara të ndotësve në vlerat mesatare mujore ; dhe 

Numri i orëve që tejkalohet 200% të vlerave relevante kufitare të emisioneve. 

Raporti vjetor për emisionet e TCKR‐së duhet të përmbajë informacionet vijuese: 

Vlerësim  i pajtueshmërisë me vlerat kufitare  të emisioneve për SO2, NOx dhe pluhurit 

bazuar në kriteret e dhënë në këtë seksion; dhe 

Masa  e  ndotësve  SO2,  NOx  dhe  pluhurit  të  emetuara  për muaj  dhe  për  vit. Masa  e 

ndotësit duhet të llogaritet sipas të dhënave të monitoruara: koncentrimi i ndotësve dhe 

qarkullimi i gazit të lëngshëm. 

 

 

 

 

 

 

182

10. MARRJA E MASAVE REHABILITUESE PAS PËRFUNDIMIT TË AKTIVITETIT PRODHUES  

Objektivat e rikultivimit  

Pas përfundimit të shfrytëzimit dhe përfundimit të jetëgjatësisë së Termocentralit kjo varet nga 

pronari se a do të vazhdojë me këtë projekt apo do të përfundojë aktivitetin prodhues. Pas këtij 

afati të gjitha pajisjet   duhet të dekomisionohen dhe të vendosen në  lokacionin tjetër   apo në 

bazë  të  leverdisë  së kompanisë  të  shiten  si material  i vjetruar, kurse pjesët e betonit   e dhe 

objektet ndihmëse  të demolohen dhe dërgohen në deponi regjionale.  

Nga  proceset  teknologjike  do  të  krijohen  substrate  që  i  takojnë  kategorisë  së  tokave  të 

dëmtuara dmth substrate të papërshtatshme (sterile)  për rikultivim. 

Duhet të bëhet mbushja e hapësirës së krijuar nga shfrytëzimi , për mbushjen e kësaj hapësire 

dhe kthimin e tyre në gjendje të përafërt me mjedisin rrethues dhe nga ngastra që do të jenë të 

përshtatshme  për rikultivim.  

Rikultivimi  i  sipërfaqeve  të  shfrytëzuara    duhet  të  kryhet  edhe  gjatë  shfrytëzimit  dmth 

mbushjen ne të njëjtën kohë të sipërfaqeve të shfrytëzuara. 

Zgjedhja  e modelit  të  rikultivimit  varet  nga  :  qëllimi  i  i  rikultivimit  i  cili  nënkupton  që  gjatë 

procesit të   shfrytëzimit   dhe pas përfundimit të shfrytëzimit, sipërfaqet   e degraduara , prapë 

të kthehen  në funksionin e saj primar  dhe kështu zvogëlohet ndikimi negativ i këtij projekti në 

ekosistem. 

Për të qen rikultivimi sa më i suksesshëm  duhet të kryhen këto faza të procesit të rikultivimit: 

rikultivimi teknik 

rikultivimi agroteknik dhe  

rikultivimi biologjik 

Me rikultivimin teknik do të krijohet profil i ri i tokës, e cila mund të përdoret për nevoja tjera si 

psh.  për mbjelljen  e  fidanëve  të  ndryshme(pemëve)  frytdhënëse  apo  edhe mbjelljen   me  të 

lashtat bujqësore 

 

183

Për  formimin  e  shtresë  së  sipërme  sipërfaqësore    produktive  të  tokë  parashihet  shtresimi  i 

shtrese të dheut deri 50 cm. 

Pas fazës së rikultivimit teknik fillon faza e rikultivimit agroteknik e cila fazë fillon me analizimin 

e substraktit të krijuar për të përcaktuar vetit agrokimike dhe pedologjike, ku pastaj në bazë të 

analizave propozohen masat agroteknike që do të aplikohen në këtë tokë të re. 

Për të llogaritur numrin e fidanëve për tërë sipërfaqen që do të rikultivohet duhet të kalkulohet 

me distancën  në mes rendeve dhe distancën në rend sipas relacionit: 

Nf=S/axb 

Nf ‐  numri i fidanëve 

S‐ paraqet sipërfaqen,  

a‐ paraqet distancën në mes rendeve , 

b‐ paraqet distancën në mes fidanëve. 

Qëllimi    afatgjatë  i  rikultivimit  biologjik  është  që  të  krijojmë  ekosistem  të  ri  në  hapësirat  e 

dëmtuara  në të cilën do të krijohet baraspeshe relative e të gjitha elementit të ekosistemit siq 

janë:  toka,  flora,  fauna  dhe  efekti  ekonomik  në  prodhimtari  bujqësore.  Rikultivimi  biologjik 

është faza përfundimtare  me të cilën arrihet edhe qëllimi i rikultivimit 

Rikultivimi  i  ngastrave  të  shfrytëzuara  do  të  kryhet  në  marrëveshje  dhe  mbikëqyrje  të 

inspektorëve të pushtetit lokal dhe nga inspektorët e MMPH. 

 

 

 

 

 

 

 

 

184

11.  KONKLUDIM 

- TCKR pas plotësimit të kushteve nga raporti i VNM duhet te i plotësoj konditat mjedisore të 

parapara me  ligjet mjedisore,  TMD‐të  dhe marrëveshjes  së  arritur mes  Investitorit  dhe 

Qeverisë së Kosovës 

- Në  raport  janë paraparë  të  gjitha masat mbrojtëse efikase  të mjedisit dhe  reduktimin  e 

rrezikut në rrezik real të pranueshëm dhe duhet të i përmbahet këtyre masave, 

- Gjatë punës së TCKR duhet respektuar të gjitha masat mbrojtëse  me ligjet në fuqi, 

- Duhet të sigurohet dhe të jenë në disponim pajisjet doracake kundër shkëndijave, 

- Në mënyrë permanente  të mirëmbahet nyja  sanitare, platoja me  rrethin dhe gjelbërimit 

rrethues. 

 

12. PËRFUNDIMI 

Ndikimi i prodhimit te energjisë elektrike nga ana e TCKR  në Mjedis është në nivelin e vlerave 

të duhura të rekomanduara nga Ligji për Mbrojtjen në Mjedis dhe ne harmoni me TMD si dhe 

plotësisht në akordancë me marrëveshjen e arritur mes Investitorit dhe Qeverisë së Kosovës. 

 Ndikimi në tokë, ajër dhe ujë mund të kontrollohet dhe të monitorohet dhe  të raportohet në 

fund të çdo viti kalendarik sipas kërkesës së Ministrisë. 

Pas  punimit  të  këtij  raporti, mund  të  konkludohet  se  puna  e  TCKR  në  ketë  lokacion  nuk  ka 

potencial  të  rrezikimit  të  shëndetit  të  njerëzve,  gjithashtu  ndikimet  në  tokë,  ujë,  ajër  dhe 

peisazh, pas identifikimit dhe zbatimit të të gjitha masave mbrojtëse të rekomanduara në këtë 

raport,  mund  të  minimizohen  në  nivel  të  lakmueshëm,  edhe  të  eliminohen  në  fazën  e 

rehabilitimit të hapësirave të degraduara pas  përfundimit të aktivitetit.  

Mendojmë  se  këto  të  dhëna  janë  të  mjaftueshme  dhe  i  mundësojnë  MMPH  dhënien  e 

mendimit për Pëlqimin Mjedisor  er TCKR.