TEORIA INTEGRACJI

SENSORYCZNEJ

INTEGRACJA SENSORYCZNA

Integracja sensoryczna to proces neurologiczny organizujący wrażenia płynące ze wszystkich zmysłów w taki sposób,

by mogły być użyte do celowego działania.

W procesie tym informacje otrzymane ze wszystkich zmysłów mózg rozpoznaje, segreguje, interpretuje,

łączy ze sobą oraz wcześniejszymi doświadczeniami, odpowiadając na wymagania płynące ze środowiska.

Dzięki temu dzieci rozwijają się prawidłowo.

Metoda SI – to terapia przez ruch.

Powstała w latach 70- tych XX wieku w USA.

Jej autorką jest dr Jean Ayres- psycholog kliniczny,

terapeutka zajęciowa.

Podstawowe systemy sensoryczne

System wzrokowy

System słuchowy

System przedsionkowy

System dotykowy

System proprioceptywny

ZABURZENIA PROCESÓW

SENSORYCZNYCH

Zaburzenia modulacji sensorycznej.

Zaburzenia różnicowania sensorycznego.

Zaburzenia kontroli posturalnej i ocznej.

Zaburzenia planowania motorycznego, duża

i mała motoryka

ZABURZENIA MODULACJI

SENSORYCZNEJ

Modulacja sensoryczna

odnosi się do tego,

jak dziecko reguluje swoje reakcje

na wrażenia.

ZABURZENIA MODULACJI SENSORYCZNEJ

NADWRAŻLIWOŚĆ /OBRONNOŚĆ/ DOTYKOWA/

Dziecko przejawia niepokój, lęk lub agresję w sytuacjach, gdy jest niespodziewanie dotykane,

Unika sytuacji, gdzie stoi blisko innych osób np. w szeregu lub w parze,

Nie lubi chodzić boso po trawie, piasku, wykładzinie,

Nie lubi mieć brudnych rąk, twarzy, natychmiast musi je umyć,

Nie lubi mycia twarzy,

Nie lubi mycia, czesania, włosów,

Nie lubi obcinania włosów, paznokci,

Unika dotykania faktur materiałów /koce, dywany, maskotki/,

Unika pewnych ubrań ze względu na fakturę, przeszadzają mu metki w ubraniach,

Unika zabaw w piasku, wodzie, plastelinie, masie solnej,

Jest wybredne przy jedzeniu, preferuje pokarmy o łagodnym smaku i gładkiej konsystencji.

ZABURZENIA MODULACJI SENSORYCZNEJ

PODWRAŻLIWOŚĆ DOTYKOWA

Dziecko może nie zauważać dotyku, chyba, że jest bardzo intensywny,

Może być nieświadome, że ma brudną twarz, nie zauważać okruchów przy buzi ani cieknącego nosa,

Może nie zauważać, że ma ubrania w nieładzie,

Nie reaguje albo reaguje w niewielkim stopniu na ból /zadrapania, siniaki, uderzenia/,

Chodząc boso nie uskarża się na ostry żwir, gorący piasek,

Nie reaguje na ostre, pikantne jedzenie,

Nie zauważa, że coś upuściło,

Dziecko sprawia wrażenie, że brak mu „wewnętrznego napędu” do zabawy zabawkami,

Może krzywdzić inne dzieci lub zwierzęta podczas zabawy /brak zrozumienia, że inni odczuwają ból/.

ZABURZENIA MODULACJI SENSORYCZNEJ

„POSZUKIWACZ” BODŹCÓW DOTYKOWYCH

Dziecko takie chce dotykać i wyczuwać wszystko, co znajduje w pobliżu, wpada na innych dotyka ich, przebiega dłońmi po meblach i ścianach,

Pociera swoje ręce, nogi materiałami o różnych fakturach,

Pociera, a nawet mocno gryzie swoją skórę,

Lubi być brudny,

Lubi chodzić boso po powierzchniach i fakturach uważanych za niewygodne,

Często zdejmuje skarpetki i buty,

Często wkłada do ust niejadalne przedmioty,

Rzuca się na jedzenie, często napycha nim usta,

Preferuje gorące lub bardzo zimne, ostre albo bardzo słodkie potrawy.

ZABURZENIA MODULACJI SENSORYCZNEJ

NADREAKTYWNOŚĆ /NADWRAŻLIWOŚĆ/PRZEDSIONKOWA

/z nietolerancją na ruch/

Dziecko nie lubi zajęć na placu zabaw takich jak huśtanie się, kręcenie, czy

zjeżdżanie,

Ma chorobę lokomocyjną,

Czuje się nieswojo na schodach ruchomych,

Wygląda na mamisynka, często domaga się fizycznego wsparcia ze strony

dorosłych,

/z niepewnością grawitacyjną/

Boi się, że upadnie, pomimo tego, że nie ma takiego zagrożenia,

Boi się wysokości, nawet na nieznacznym podwyższeniu,

Niepokoi się, gdy jego stopy tracą kontakt z podłożem.

ZABURZENIA MODULACJI SENSORYCZNEJ

PODREAKTYWNOŚĆ PRZEDSIONKOWA

Dziecko może nie zauważać, że ktoś nim porusza, albo nie

mieć nic przeciw temu,

Może sprawiać wrażenie, że brak mu wewnętrznego popędu do

ruchu,

Nie zauważa, że upada, nie reaguje zachowaniami obronnymi,

czyli wyciąganiem rąk, nóg by się podeprzeć

ZABURZENIA MODULACJI SENSORYCZNEJ

„POSZUKIWACZ” WRAŻEŃ PRZEDSIONKOWYCH

Dziecko takie potrzebuje jak najwięcej ciągłego ruchu aby

funkcjonować.

Może mieć problem z tym, aby nie wstawać z krzesła podczas

zajęć, spożywania posiłków.

Często kołysze się w przód, w tył, podskakuje, potrząsa głową.

Często skacze po łóżku, kołysze się na fotelu bujanym,

kręci się na krześle obrotowym.

Lubi huśtać się wysoko przez dłuższy czas.

Nie ma zawrotów głowy nawet podczas długiego kręcenia się

czy obracania.

ZABURZENIA MODULACJI SENSORYCZNEJ

NADREAKTYWNOŚĆ PROPRIOCEPTYNA

Dziecko unika działań, które są źródłem

proprioceptywnych informacji wejściowych dla

mięśni – skakanie, bieganie, czołganie się, robienie

koziołków,

Dziecko takie woli się nie ruszać,

Denerwuje się, gdy ktoś biernie porusza jego

kończynami.

ZABURZENIA MODULACJI SENSORYCZNEJ

PODREAKTYWNOŚĆ PROPRIOCEPTYWNA

Dziecko może mieć niskie napięcie mięśniowe,

Może przyciskać łokieć do żeber podczas pisania

albo ściskać mocno kolana podczas stania, żeby

zrekompensować niskie napięcie mięśniowe,

Może psuć zabawki.

ZABURZENIA MODULACJI SENSORYCZNEJ

POSZUKIWANIE WRAŻEŃ PROPRIOCEPTYWNYCH

Dziecko może celowo obijać się o przedmioty i osoby

w otoczeniu,

Idąc tupać lub powłóczyć nogami,

Siedząc kopać piętami w podłogę lub krzesło,

Aby modulować poziom pobudzenia ogryzać paznokcie, ssać kciuk lub

strzelać kostkami w palcach,

Może żuć kołnierzyki, mankiety, sznurki od kapturów, ołówki, zabawki,

gumę,

Może przepadać za trudnymi do gryzienia pokarmami.

Może wydawać się agresywne.

ZABURZENIA MODULACJI SENSORYCZNEJ

OBJAWY DYSFUNKCJI SŁUCHOWYCH

NADWRAŻLIWOŚĆ NA DŹWIĘKI:

Dziecko zatyka uszy, ucieka, płacze w sytuacjach, gdzie jest głośno,

Zbyt głośne są dla niego dźwięki odkurzacza, suszarki, miksera, szczekanie psa, syreny pogotowia,

Rozpraszają go dźwięki, których inni nie zauważają /szum lodówki, tykanie zegara/,

Jest pobudzone podczas przebywania w dużej grupie,

Odmawia kontaktu z osobą, której głos go drażni.

PODWRAŻLIWOŚĆ SŁUCHOWA:

Często nie reaguje na sygnały werbalne, na własne imię,

Lubi bawić się dźwiękowymi zabawkami,

Lubi tłok i gwar uliczny oraz przebywanie w centrach handlowych,

Lubi słuchać głośnej muzyki.

ZABURZENIA MODULACJI SENSORYCZNEJ

OBJAWY DYSFUNKCJI WZROKOWYCH

NADWRAŻLIWOŚĆ WZROKOWA:

Dziecko jest nadwrażliwe na światło, woli światło rozproszone, półmrok,

Unika światła słonecznego, nosi okulary przeciwsłoneczne lub czapkę z daszkiem,

Unika kontaktu wzrokowego z innymi,

Jest pobudzone, gdy ma do czynienia z wieloma bodźcami wzrokowymi,

PODWRAŻLIWOŚĆ WZROKOWA LUB TRUDNOŚCI ZE ŚLEDZENIEM, RÓŻNICOWANIEM, PERCEPCJĄ:

Interesuje się różnymi źródłami światła,

Z trudnością śledzi poruszający się przedmiot, gubi go,

Gubi litery, sylaby, elementy liter przy przepisywaniu,

Ma trudności w ocenie odległości pomiędzy przedmiotami,

Nie lubi układania puzzli, kopiowania, przerysowywania.

ZABURZENIA RÓŻNICOWANIA

SENSORYCZNEGO

Osoby z zaburzeniami różnicowania sensorycznego/dyskryminacji sensorycznej/ :

• mają trudność w interpretowaniu jakości bodźcówsensorycznych,

• nie potrafią dostrzegać podobieństw i różnic pomiędzynimi,

• nie mogą powiedzieć precyzyjnie czym lub gdziejest bodziec.

ZABURZENIA RÓŻNICOWANIA

SENSORYCZNEGORÓŻNICOWANIE DOTYKOWE:Ten obszar przetwarzania sensorycznego tworzy bazę dla rozwoju umiejętności

dłoni oraz kontroli małej motoryki, świadomości ciała, umiejętności planowania

ruchu oraz obustronnej koordynacji.

Dziecko może nie być w stanie określić bez patrzenia, która część jego ciała została dotknięta,

Może mieć problem z kierowaniem rąk i nóg podczas ubierania się,

Może mieć słabą świadomość ciała, nie wiedzieć, gdzie są poszczególne części jego ciała,

Może mieć problem z wyczuwaniem fizycznych właściwości przedmiotów takich jak faktura, kształt, wielkość,

Może wyglądać niechlujnie – opuszczone skarpety, rozwiązane sznurowadła, przesunięty pasek.

RÓŻNICOWANIE PROPRIOCEPTYWNE: Dziecko ma słabą kontrolę nad ciałem i złą kontrolę motoryczną,

Ma trudności z planowaniem i wykonaniem ruchu,

Ma trudności z kierowaniem swoim ciałem,

Ma trudności ze zlokalizowaniem swojego ciała w przestrzeni w stosunku do innych osób i przedmiotów.

ZABURZENIA RÓŻNICOWANIA

SENSORYCZNEGO

RÓŻNICOWANIE SŁUCHOWE:

Dziecko nie potrafi zlokalizować źródła dźwięku,

Może mieć trudności z rozpoznawaniem poszczególnych dźwięków,

Może mieć trudności z rozpoznawaniem różnic pomiędzy dźwiękami,

Mogą go rozpraszać inne dźwięki.

RÓŻNICOWANIE WZROKOWE:

Dziecko może mieć trudności z oceną odległości pomiędzy obiektami,

Może mieć trudności ze znajdowaniem drogi w nowym miejscu /relacje

przestrzenne/,

Nie rozumie opozycji takich jak: góra-dół, przód-tył, przed-po,

Ma trudności z dostrzeganiem podobieństw i różnic pomiędzy obrazkami

KONTROLA POSTURALNA I OCZNA

Rozwój odruchowy /niezintegrowane odruchy toniczne/:

Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny /ATOS/

Toniczny Odruch Błędnikowy /TOB/

Symetryczny Toniczny Odruch Szyjny /STOS/

Nieprawidłowe napięcie mięśniowe.

Obniżona stabilizacja centralna ciała.

Obniżone reakcje równoważne.

Nieprawidłowe reakcje posturalne w tle.

Brak reakcji obronnych.

Oczopląs porotacyny /skrócony lub wydłużony/.

Nieprawidłowa praca oczu.

ZABURZENIA PRZETWARZANIA SENSORYCZNEGO

PRAKSJE – PLANOWANIE MOTORYCZNE

DUŻA I MAŁA MOTORYKA

Dziecko ma trudności w odtwarzaniu i koordynacji ruchu.

Trudności w zaplanowaniu celowej aktywności.

Brak zdolności do zorganizowania sobie spontanicznej zabawy.

Problemy z samoobsługą.

Nieprawidłowa orientacja w schemacie ciała.

Problemy z przekraczaniem linii środkowej ciała.

Problemy z naśladowaniem dużych i małych ruchów ciała.

Obniżone zdolności w zakresie małej motoryki - zdolności manipulacyjne, rysowanie, cięcie, nawlekanie, pisanie.

Obniżone praksje oralne.

WPŁYW ZABURZEŃ INTEGRACJI

SENSORYCZNEJ NA FUNKCJONOWANIE

DZIECKA

Wzmożona lub obniżona wrażliwość na bodźce,

Niewłaściwy poziom uwagi,

Dezorganizacja reakcji społecznych,

Obniżony poziom koordynacji ruchowej,

Opóźniony rozwój mowy,

Nieprawidłowy poziom aktywności ruchowej,

Trudności w uczeniu się,

Trudności w zachowaniu.

WYSTĘPOWANIE ZABURZEŃ

INTEGRACJI SENSORYCZNEJ

Specyficzne trudności w uczeniu się /dysleksja, dysgrafia, dyskalkulia/

Nadpobudliwość psychoruchowa ADHD

Autyzm, zespół Aspergera

Niepełnosprawność intelektualna

Zespół Downa

Kruchość chromosomu X

Mózgowe Porażenie Dziecięce

Opóźniony rozwój mowy lub zaburzenia funkcji komunikacyjnych

Opóźniony lub nieharmonijny rozwój funkcji psychomotorycznych

METODY DIAGNOZY

WYWIAD – KWESTIONARIUSZE

OBSERWACJA KLINICZNA

POŁUDNIOWOKALIFORNIJSKIE TESTY INTEGRACJI SENSORYCZNEJ

OCENĘ ROZWOJU PROCESÓW INTEGRACJI SENSORYCZNEJ MOGĄ PRZEPROWADZAĆ

JEDYNIE CERTYFIKOWANI TERAPEUCI INTEGRACJI SENSORYCZNEJ

TERAPIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ

Głównym zadaniem terapii

jest dostarczenie kontrolowanej ilości

bodźców sensorycznych, w szczególności: przedsionkowych, proprioceptywnych, dotykowych, wzrokowych, słuchowych

w taki sposób, by dziecko spontanicznie formułowało reakcje adaptacyjne

poprawiające integrację tych bodźców.

Terapia integracji sensorycznej może być prowadzona

po przeprowadzeniu diagnozy przez wykwalifikowanych terapeutów SI.

Gabinet SI

Platforma wisząca

Huśtawka terapeutyczna

Helikopter

Hamak terapeutyczny

Beczka

KołyskaKołyska

kwestionariusze, artykuły, informacje dotyczące SI

www.pstis.pl

diagnoza i terapia SI

- placówki zajmujące się diagnozą i terapią integracji sensorycznej