temel finans ve muhasebe

8/14/2019 Temel Finans Ve Muhasebe

1/52

Temel Finans ve Muhasebe

Kadn Giriimciliini Destekleme Projesi

Ankara, 2008


2/52

2


3/52

3

TESK Genel BakanSn. Bendevi Palandkenden NSZ

Kadn Giriimciliini Destekleme Eitimlerinin Deerli Katlmclar,

Bugn btn dnyada ve Avrupa Birliinde kadn giriimcilerin yaratlmas ncelikli konular

arasnda yer almaktadr. Kadnlarn giriimci olmalar, sosyal statlerinin gelimesinin yan sra

hem aile hem de lke ekonomisine katk salayacaktr.

Bu balamda, Trkiye Esna ve Sanatkarlar Konederasyonu (TESK) olarak biz, Avrupa Birlii

tarandan inanse edilen ve kadnlarn i hayatna giriimci olarak katlmalarn hedeleyen

Kadn Giriimciliini Destekleme Projesini yrtmekten memnuniyet duymaktayz.

Proje kapsamnda 25 ilde kurduumuz Kadn Giriimciliini Destekleme Merkezleri ve Esna ve

Sanatkarlar Odalar Birliklerimiz aracl ile ilk etapta toplam 4.500 kadna giriimcilik eitimi

vermeyi hedelemekteyiz. Sz konusu proje ayn zamanda, Trkiye esna ve sanatkarlar ile

mikro iletmelerin geliimini desteklemektedir.

Kadn Giriimciliini Destekleme Eitimlerinin sizlere yeni uuklar aacandan eminim.

Baar dileklerimle.

Bendevi Palandken

TESK Genel Bakan


4/52


5/52

5

TESK D likiler Genel KoordinatrKadn Giriimciliini Destekleme ProjesiProje Koordinasyon Birimi DirektrMustaa Bektatan NSZ

Kadn Giriimciliini Destekleme Eitimlerinin Deerli Katlmclar,

Avrupa Birlii tarandan inanse edilen Kadn Giriimciliini Destekleme Projesi Trkiye Esna

ve Sanatkarlar Konederasyonunun (TESK) ve Esna ve Sanatkarlar Odalar Birliklerinin

sahipliinde, kadnlarmzn i hayatnda akti rol almalarn salamay hedelemektedir.

Bu erevede, Trkiye apnda verilecek giriimcilik eitimleri sayesinde kadnlarmz i

hayatndaki rsatlar ve engelleri tanyabilecekler; engellerle nasl baa kacaklarn ve nasl

doru karar verebileceklerini renecekler. Hali hazrda kendi iini yapmakta olan kadnlarmzda, kendileri iin nemli olan konulardaki eitim ve danmanlk hizmetlerinden aydalanarak

ilerini bytebilecekler.

Kadn Giriimciliini Destekleme Eitimlerinin ieriini belirlerken, eitimlerin ve dier

hizmetlerin verilecei 25 ilde kadnlarn ihtiyalarn belirlemek zere yaplm olan bir

aratrmadan yararlanlmtr. Uluslararas tecrbelerden aydalanlarak ve yerel koullara

ve ihtiyalara uyarlanarak hazrlanan eitimlerimiz, deneyimli eitimciler tarandan

verilmektedir.

Giriimci olmay dnen, i ikri olan ya da kk iletme sahibi olup iini bytmenin rsatn

arayan kadnlarmz asndan verilecek eitimler ve hizmetler byk yarar salayacaktr.

Baarlar dilerim.

Mustafa Bekta

TESK D likiler Genel KoordinatrProje Koordinasyon Birimi Direktr


6/52

6


7/52

7

Kadn Giriimciliini DesteklemeProjesiAvrupa Birlii tarandan inanse edilen Kadn Giriimciliini Destekleme Projesi, hem

kadnlarmzn i hayatna giriimci olarak katlmalarn salamay, hem de hali hazrda

giriimci olan kadnlarmzn ilerini gelitirmelerine destek olmay amalamaktadr.

Bu amala, Trkiye Esna ve Sanatkarlar Konederasyonu (TESK) tarandan hazrlanan,

Esna ve Sanatkarlar Odalar Birlikleri (ESOB) aracl ile 2002-2004 yllar arasnda

5 ilde yrtlen Kadn Giriimciliini Destekleme Projesinin birinci etab sonunda

Ankara, Bursa, orum, Denizli ve Mersin illerinde kurulan eitim merkezlerinde toplam

1.500 kadn eitim alm ve program sonunda 350 kadn kendi iini kurmutur. Bu projenin

somut sonulara ulamas zerine, projenin daha geni bir corayada uygulanabilmesini

hedeleyen TESK, 2007-2008 yllar arasnda gerekletirilecek yeni bir Kadn Giriimciliini

Destekleme Projesi hazrlamtr. Proje bnyesinde, 25 ilde Kadn Giriimciliini

Destekleme Merkezleri kurulmaktadr. Bu merkezlerde, 2008 yl boyunca 4.500den azla

kadn, giriimcilik ve ynetim eitimleri ile danmanlk ve rehberlik hizmetleri alacaktr.

Yerli ve yabanc eitmenler ve uzmanlardan oluan bir Teknik Destek Ekibi de tecrbe ve

yetkinlikleriyle proje sresince kadn giriimci adaylar ile giriimcilere destek olacaktr.

Bu erevede Adana, Ankara, Antalya, stanbul, Konya, Manisa, Malatya, Nevehir ve

Samsunda 9 Kadn Giriimciliini Destekleme Merkezi, ayrca Amasya, Balkesir, Dzce,

Erzurum, Eskiehir, Hatay, Kastamonu, Krklareli, Mula, Ordu, Tekirda, Tokat, Tunceli,

Sivas, Uak ve Yozgatta ise 16 bal merkez i hayatnda giriimci olarak yer almak isteyenve halihazrda giriimci olan kadnlarmza destek olmak zere aaliyet gsterecektir.

Merkezler ve bal merkezler bulunduklar illerdeki ESOBlar bnyesinde aaliyet

gstereceklerdir.

Trkiye Esna ve Sanatkarlar Konederasyonu

(TESK)

Adres : Tunus Caddesi No: 4 Bakanlklar / ANKARATel : 0312 418 32 69 (Pbx) Fax : 0312 425 75 26

e-posta: [email protected]


8/52

8

indekiler

GR ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 9

FNANS, FNANSAL PLANLAMA VE KONTROL........................................................................................................................................................................................... 10

Finans ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 10

Finansal Planlama................................................................................................................................................................................................................................................................................. 10

Balang ve letme Giderlerini Planlamak........................................................................................................................................................................................ 11

Finansal Kontrol........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 13

Finansal Kaynaklar............................................................................................................................................................................................................................................................................... 15

z Kaynak - D Kaynak.............................................................................................................................................................................................................................................................. 16

MALYET HESABI....................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 18

Maliyet Piramidi........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 19

Sabit Maliyet / Deiken Maliyet ............................................................................................................................................................................................................................. 19

Dorudan ve Dolayl Maliyetler ................................................................................................................................................................................................................................. 20

Maliyet Kalemleri ................................................................................................................................................................................................................................................................................... 21

BAABA NOKTASI (Sr Kr Noktas) ....................................................................................................................................................................................................................... 23

MUHASEBE KAYITLARININ TUTULMASI ................................................................................................................................................................................................................. 25

Muhasebe Kaytlarnn nemi...................................................................................................................................................................................................................................... 25

FNANSAL TABLOLAR ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 27

Kr / Zarar Tablosu (Gelir Tablosu)......................................................................................................................................................................................................................... 27

Nakit Ak ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 29

Bilano ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 32

SZLK......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 44


9/52

9

Giri

Kendi iini yrtmekte olan bir giriimcinin Finans ve Muhasebe konularnda temel bilgi sahibi olmas

gerekmektedir. in lei ne olursa olsun, bu alanlarda temel bilgisi olmayan bir giriimci, iini gerektii gibi

kontrol edemez.

Finans yani mali iler ayr bir uzmanlk alan olmakla birlikte aslnda gnlk hayatta her iyerinde ve hatta her

bireyin srekli gerekletirdii bir aaliyettir. Bireyin belirli bir geliri varsa ve bu geliri deiik aaliyetlere (kira,

mutak, okul, taksitler v.s.) paylatryorsa, veya baz aaliyetleri gerekletirmek iin gerekli para ya da aralar

bulmaya alyorsa, yaplan i kiisel inans ynetiminin bir parasdr.

Bu dersin amac, kk lekli bir ii (ve hatta ev btesini) idare ederken ihtiya duyacanz temel dzeyde

inans ve muhasebe bilgisi vermektir.

Bu blmde yer alan konular:

Finans, Finansal Planlama ve Kontrol ne demektir?

Temel Muhasebe Teknikleri

Maliyet Hesab

Baaba Noktas

Finansal Tablolar Nakit Ak, Kr / Zarar, Bilano

Giriimcilerin Faydalanabilecei Finans Kaynaklar


10/52

10

Finans

En basit haliyle inans; iinizi gelitirmek iin gereken parasal kaynaklar bulmak ve bunlar iinizin

gerektirdii ekilde kullanmaktr.

Finansal Planlama

Hayattaki tm dier planlamalar gibi inans planlamas da ncelikle ihtiyalarn tespit edilmesiyle

balar. 1. Aamada imizi kurmak ve yrtmek iin neye ihtiyacmz var? sorusuna yant aranr.

htiyalar net ve anlalr bir ekilde detayl olarak listeledikten sonra, 2. Aama bu kaynaklar bulmak

iin aratrmalara balamaktr. Listemizde yer alan kaynaklar bulmak iin alternati yollar dnlr ve

bu dorultuda kaynaklar bulunur. Kaynaklar parasal veya malzeme eklinde olabilir.

3. Aamada giriimci bulduu kaynaklar iini kurmak ve yrtmek iin harcar. Bu harcamalarn ilk

bata yaplan planlamaya uygun olmas gerekir. Kaynaklar biraraya getirdikten sonra (zellikle parasal

kaynaklar), planlamayla ilgisi olmayan baka ihtiyalar da aradan karmaya kalkmak, giriimcilerin sk

sk yaptklar bir hatadr. Bankadan kredi veya devletten tevik alr almaz giriimcinin nce bir Mercedes

almas, hepimizin tandk olduu bir senaryodur. O para iin ihtiyalarna deil, giriimcinin kendi

isteklerine harcandktan sonra, iler biraz yavaladnda hzl bir k ve ilas sreci balar. Giriimci

bunun sebebi olarak ekonomik krizi, piyasalarn darln vs. gsterir; ancak gerekte planlama ve

harcamalar doru yaplmamtr. Burada bir baka nokta da udur: Planlama elbette deiebilir. Ancakbu deiiklikler iin ihtiyalarna gre olmaldr.

Finansal

Planlama

Naslbulacam?

Nasl ve ne zamanharcama yapacam?

Harcadklarm (ve dahafazlasn) nasl geri

kazanacam?

Neye ihtiyacmvar?

Finansal Planlama nedir?

Finans, Finansal Planlama

ve Kontrol


11/52

11

4. Aama: Harcadmz tm para, zaman ve abann karlnda ncelikle koyduumuz paray geri

almal, sonra daha azlasn kazanmalyz. Ancak bu kendiliinden olmaz. Herey ne kadar iyi planlanp

uygulanm olursa olsun, parann geri kazanlmas aamasna dikkat edilmezse, giriimcinin tm

parasn kaybetmesi sz konusu olabilir. Bu aama aslnda btn i onksiyonlarn ierir.

Balang ve letme Giderlerini Planlamak

Balang (kurulu) masralar: in ilk kuruluunda gereken harcamalar.

letme masralar: in yrtlmesi iin yaplmas gereken harcamalar.

Balang giderleri = Yatrm giderleri + letme giderleri

Yatrm Giderleri

yeri (satnalma, i dzenleme - inaat,

dekorasyon v.s.)

Donanm (Makine, ekipman, ara, aletler v.s.)

Balang kurulu giderleri

letme Giderleri

Kira

Personel giderleri

Hammadde

Elektrik, su, doalgaz, vs.



12/52

12

yeri: Bir iyerine gerek var m yoksa evden yrtlebilecek bir i mi? yeri gerekiyorsa nerede olmal?

in planland ekilde yrtlebilmesi iin iyerinin sahip olmas gereken zellikler nelerdir?

Bu zelliklerin hangisi iin devam iin gerekten zorunluluk, hangisi avantaj, hangisi nemsiz?

in gereklilikleri ile i sahibinin istekleri, arzular salkl ayrt edilmelidir.

Donanm: Makine, ekipman ve aralar bu gruba girer. in devam iin gereken donanm nelerdir? Herbirinin sahip olmas gereken zellikler nelerdir? Hangi marka/model maliyet, deme ekli, kullanm

mr, servis vs. konularda daha avantajldr. kinci el alm daha avantajl olur mu? Ekipmann hazr

alnmas yerine yaptrlmas daha uygun olur mu? Bu soruya yant verirken sadece maliyeti deil, ayn

zamanda donanmn gvenilirliini, garanti ve cretsiz servis artlarn, deme eklini (yeni makineler

genellikle daha uzun vadelerle taksitlendirilebilir) ve bakm giderlerini de dnmek gerekir.

Yatrm giderlerine, iin yasal kuruluu iin gerekecek masralar da dahil edilmelidir.

Ayrca kuruluta bir miktar para iletme giderleri olarak ayrlmal, bu da kurulu giderlerine eklenmelidir.

Kuracanz i ald gn itibaryla para kazanmaya balamayabilir. Ayrlacak miktar, iin eidine ve

ekline gre deiir. Ne kadar zamanda para kazanmaya balayacaksanz, ayracanz miktar da ona

gre belirlenir. Bir lokantann ald gn itibaryla kasaya para girii balayabilir ama tekstil atlyesi iinkasaya ilk para girii daha uzun zaman alr. Mteri bulunmas, sipari alnmas, rnn retilip satlmas

ve tahsilatnn yaplmas daha geni bir zamana yaylr. Bu sre boyunca iletmenin nakit ihtiyacn

karlayacak para, iletme gideri olarak kenara ayrlacak paradr. Bir ok giriimci (daha byk lekli

ilerde bile) nakit giriine kadar gerekecek hammadde, maalar, yakt, denecek aturalar gibi masralar

kenara ayrmamakla kritik bir hata yapmakta ve ii yrtememektedir.


13/52

13


Finansal Kontrol

Planlamann ardndan kontrol gelmesi gerekir. Kontrol edilmezse, doru istikamette gidip

gitmediimizi bilemeyiz. Sadece ilk kurulu aamasnda deil, ayn zamanda ii yrtrken de sk sk

gidiatnz kontrol etmeli ve gerekli dzeltmeleri yapmalsnz.

lk bata ne planladnz? Ksa ve uzun vadeli hedeleriniz neydi?

Bu hedelerden hangilerine ulatnz?

Sapmalar oldu mu? Planladnz ile ulatnz arasnda ark var m? Byk ihtimalle olacaktr... Busapmalar nerelerde olutu?

Sapmalar dzeltmek iin nce onlar tek tek tespit etmelisiniz. Yzlerce sapma olabilir ama herbirinin

dzeltilmesine gerek yoktur. Siz sadece byk ve nemli sapmalar tespit edip onlar dzeltmeye

zaman harcamalsnz.


14/52

14

Serbest muhasebeciniz sadece

yaplm ilemlerin kaytlarn tutarve raporlamalarn yapar.

Finans planlamas ve kontrolneden bu kadar nemli?

PATRON sizsiniz!iniz ve geleceinizle ilgiliplanlar siz yapacaksnz.Sonularn siz yaayacaksnz!

Sapmalarn sebepleri: Sapmalara sebep olan aktrler nelerdir? Bunlar nasl dzeltmek gerekir?

Dzeltici zmler bulmak iin, sapmalarn (hatalarn) kaynaklarnn ok ak ve net tanmlanmas

gerekir. Yaamda da bir sorunu zmek istiyorsak nce sorunun en temel sebebini bulmalyz.

Her sapmann mutlaka dzeltilmesi gerekmeyebilir. Sapma ilk bata koyduumuz hede ile sonutaulatmz nokta arasndaki arktr. Bata koyduumuz hedelerde yanlm da olabiliriz. Bu durumda

hedelerin yeniden belirlenmesi gerekebilir.

Muhasebeci iinizle ilgili planlama yapmaz, hedeler koymaz, hedeleri gerekletirecek kaynaklar

bulmaz ve bunlarn nereye nasl harcanacana karar vermez. O sadece yaplm ilemlerin kaytlarn

tutar, ilgili kurumlara yasal adan gerekli bildirimleri yapar ve size yasal ykmllkleriniz hakknda

bilgi verir.

PATRON sizsiniz! in sahibi olarak siz plan yapmal, strateji belirlemeli, parann nereye naslharcanacana karar vermelisiniz. Bu nedenle parayla ilgili bir karar verirken bu kararn ie olan etkisini

renmeniz ve anlamanz gerekir.


15/52

15


Finansal Kaynaklar

inizi kurmak ve devam ettirmek iin gereken, paraylallebilen btn deerlerdir.

Parasal Kaynaklar Ayni Kaynaklar

Finansal KaynaklarParasal ve Ayni

Finansal Kaynaklar

Finansal kaynaklar sadece nakit para anlamna gelmez. Nakit halde olmayan ama parasal deeri olan

bir ok kaynak vardr.

Ayni kaynaklar, iiniz iin gereken ve parasal deeri olan kaynaklar, malzemelerdir (yani parayla

satn alnabilir). rnein eer iimizi yrtmek iin bir diki makinesi gerekliyse ve elimizde yoksa

yeni bir makine almak iin para ayrmamz gerekir (rn. 500 YTL). Elimizde diki makinesi varsa, ona

ayracamz 500 YTLyi baka ihtiyalara kullanrz. (Ayni kaynaklara rnekler: ara, rn, tencere-tava,

makas, masa-sandalye v.s.) lk kurulu aamasnda, zellikle ev-eksenli ve ok kk lekli ilerde,

eldeki ayni kaynaklar hayati nem tar.

Parasal kaynaklar eldeki nakit, para koyabilecek bir ortak, evreden bulunacak bor, banka kredisi,hibe vs. kaynaklardr.


16/52

16

Finansal kaynaklar

zkaynak

sahibinden / ortaklardan gelen(sermaye)

letmenin kendi krndan gelen

D kaynak

Borlar

Krediler

z kaynak D kaynak

D kaynak kullanmadan nce...

Faiz oranlar

Ne kadar? Deiken mi sabit mi? Ara deme var m? Dierleriyle karlatrma yapld m?

in gidiatyla ilgili beklentileriniz Sat miktarndaki deiiklikler Sat fiyatndaki deiiklikler Maliyetlerdeki deiiklikler

inizi etkileyebilecek genel ekonomik ve evreseldeiimler Mevsimsel deiimler Ekonomik durum (iyileme / daralma) Vergi, faiz oranlarnda deiimler

z Kaynak D Kaynak

Hem parasal, hem de ayni kaynaklar ya i sahibinin (veya sahiplerinin) zkaynadr ya da d kaynaktr.

zkaynaklarn da d kaynaklar gibi bir maliyeti vardr. D kaynaklarn maliyeti, genellikle aizdir.Bunun yannda, d kaynan sahibiyle yaplan anlamaya gre verilecek hisse, kr pay gibi maliyetler

de sz konusu olabilir. zkaynaklarn maliyeti ise genellikle rsat maliyetidir. Yani; sz konusu olan

kaynanzla baka bir yatrm yapar veya kaynanz baka bir amala kullanrsanz daha azla gelir

elde etme olananz olabilir mi?

D kaynaklarn maliyeti genellikle zkaynaklardan daha yksektir; ama baz durumlarda tam tersi de

olabilir. Giriimci kaynak kullanrken her iki tr kaynan da maliyetini analiz etmeli ve kendisi iin en

uygun olan kullanmaldr.


17/52

17


Faiz oranlar

Deiken mi sabit mi? Ara deme var m? Dier bankalar ve kaynaklarla karlatrma yaplmal.

Gelecekte i hacminde beklenen deiimler(Ksa ve uzun vadede, mevsimsel deiimler, okullarn al, Ramazan ay, bayram, tatiller gibi aktrleri

de gz nnde bulundurarak)

Sat miktar azalma, artma bekleniyor mu? Ayn m kalacak?

Sat iyat iyatlarda deiiklik planlyor muyuz?

Maliyetler - Girdilerin iyatlarnda art bekleniyor mu? Maliyetleri azaltmamz mmkn m?

inizi etkileyebilecek genel ekonomik ve evresel deiimler

- Mevsimsel deiimler - yaplan iin niteliine gre ok byk etkileri olabilir. Baz rnler ve

hizmetlerin sat belirli mevsimlerde art veya d gsterir. rnlerinizi eitlendirerek ve arklmteri trlerine ynelerek, i hacminin dmesi beklenen dnemler daha az zararla (hatta belki

krla) atlatlabilir (rnein kn otellere veya restoranlara dondurma yapmak, kn yn apka, atk

yapyorsanz yazn dantel ssl kuma apka ve ularlar yapmak gibi).

- Ekonomik durumda bir iyileme veya daralma bekleniyor mu? Beklenen koullara gre nasl

hazrlk yaplmal ve gerekirse nasl tedbirler alnmal? Giriimcinin genel ekonomik gelimeleri

takip etmesi ve beklentilere gre hazrlkl olmas gerekir.

- Vergi, aiz oranlarnda deiiklik bekleniyor mu? Devam eden, sonulanmak zere olan

grmeler var m? Gelimeler sizin iinizi nasl etkiler (sadece olumsuz anlamda dnmemeli,

gelimeler bazen ok olumlu anlamda da etkileyebilir, yeni rsatlar aabilir).


18/52

18

Faydalanabileceiniz baz d finanskaynaklar

TESK TESKOMB (Trkiye Esnaf ve Sanatkar Kredi ve KefaretKooperatifleri Birlikleri Merkez Birlii)

KOSGEB www.kosgeb.gov.tr zel bankalar: Kadn Giriimci Paketleri / Esnaf

Paketleri Valiliklerden salanan mikro-krediler SELP

Dernekler - Vakflar KEDV (Kadn Emeini Deerlendirme Vakf)- MAYA TGV - Toplum Gnllleri Vakf TISVA Trkiye sraf nleme Vakf

Maliyetlerin kontrol ve ynetimi

Maliyetle ilgili kararlar

Fiyat belirleme

ndirimlerNe iimize yarar?

Maliyet Hesab

inizin ekli ve bykl ne olursa olsun, kuruluundan itibaren iletme maliyetleri devreye girer.

Maliyet genellikle sadece rnn retilmesi iin yaplan masralar olarak dnlr. Oysa gerek

maliyet, mteriden deme gelene kadar katlanlmas gereken btn masralardr. Bunlara; rn

retilmeden nceki n alma ve aratrmalar, rnn retilmesi, pazarlanmas, datm, sat, tahsilat

yaplana kadar beklenen srede kan masralar ve btn bu srecin ynetimi ile ilgili masralar dahildir.

le ilgili kararlar alrken maliyet, dnmemiz gereken temel unsurdur. Bu nedenle maliyetin doru

hesaplanmas, iin devam iin byk nem tar.

Maliyet Hesab


19/52

19


Maliyet Piramidi

Maliyetler kolaylkla kontrolmzden kabilir. Maliyetleri kontrol altnda tutmak iin maliyet

kalemlerini bilmeli ve her birini amalarmza uygun izgide tutmalyz. Bu maliyet ynetimidir. Bunedenle maliyet ynetimi ve kontrol, maliyet hesabnn temelini oluturur.

Maliyet kalemlerini ayr ayr bilirsek, arkl maliyet unsurlaryla oynama ansmz doar. Bu maliyetleri

nereden nasl dreceimizi bilmemizi salar. Bylece maliyetle ilgili nemli kararlar verebiliriz.

Fiyatlandrma, maliyetle ilgili en nemli karardr; nk kar marjnz ve pazardaki rekabet gcnz

belirler. Hatta ou zaman iinizin devam edip etmeyecei dahi doru iyatlandrmaya baldr.

ndirimler, mterilerin dikkatini en ok eken; ama i sahibi tarandan en az istenen durumdur. Bizimmaliyet kalemlerimiz mterilerimizi ilgilendirmez. Onlar rnn maliyetlerini deil aydalarn satn

alrlar. Ancak siz, i sahibi olarak maliyetlerinizi iyi bilmezseniz indirim konusunda doru kararlar

veremezsiniz. Bazen arknda olmadan zararna satar, bazen de krl olduu halde zarar ettiinizi

zannederek indirim yapmadnz iin mteriyi karrsnz.

Piramitte yukar doru kldka aaliyetlerin skl azalr. Maliyetlerin kontrol ve ynetimi her gn

gerekletirilirken, kararlar daha nadir verilir (her gn maliyetle ilgili yeni bir karar vermezsiniz). Fiyat

belirleme ve genel indirimler ise ok daha nadiren (belki ylda bir veya iki kez) yaplmaldr.

Sabit Maliyet / Deiken Maliyet

Sabit maliyetleriinyounluuna gre

deimeyen maliyetlerdir.

Deiken maliyetler ise, iinyounluuyla orantl olarak

artp azalr.

Sabit maliyet / Deiken maliyet


20/52

20

Sabit maliyetler, miktar deimeden dzenli olarak denen maliyetlerdir. Kira, amortisman, aiz, sabit

maalar, patent masralar, sigorta vb. Ayrca retim ve sat olsa da olmasa da oisin ya da maazann

srekli aydnlatlmas, stlmas gerekecei iin bu tr giderler de sabit giderdir.

Deiken maliyetler ise retim ve sat olduka yaplmas zorunlu giderlerdir. retimdeki malzeme

maliyetleri, sat komisyonu gibi maliyetler deiken maliyetlere rnektir. retim ya da sat iin

kullanlan enerji (aydnlatma, stma, su v.b.) maliyeti de deiken maliyettir.

Sabit/Deiken maliyetler brt krn hesaplanmasnda kullanlr. Buradan hareket ederek birazdan

greceimiz Brt kr oran ve Baaba noktas hesaplanr.

Toplam maliyet = Sabit maliyetler + Birim bana deiken maliyetler x retim miktar

Toplam gelir = Birim rnn sat iyat x Satlan rn miktar

Dorudan ve Dolayl Maliyetler

Dorudan ve dolayl maliyetler, iyatlandrma amacyla kullanlr. rnn sat iyatnn doru

belirlenmesini salar.

Dorudan maliyetler, rnn retimiyle dorudan ilikili olan maliyetlerdir. rn. hammadde, ambalaj,

iilik bedeli, retimde kullanlan enerji (LPG, elektrik).

Dorudan ve dolayl maliyetler

Dorudan maliyet, rnn retilmesiyledorudan ilgili bir maliyettir.

Dolayl maliyetler, retim miktaryladorudan ilikili olmayan ama iletmenindevam iin karlanmas gerekenmaliyetlerdir.


21/52

21


Dolayl maliyetler ise retimle dorudan balantl olmayan, ancak iletmenin devam iin karlanmas

gereken dier maliyetlerdir. rnein kira, retim haricindeki alanlarn maliyetleri, idari giderler, idari

binann veya dkkann aydnlatlmas ve stlmas, dolayl maliyetlerdir.

Deiken maliyetler ayn zamanda dorudan maliyetler deildir. Dorudan maliyetler retimle

ilgilidir. rnein, sat komisyonu retimle ilgili olmad iin dorudan maliyet deildir, ama deiken

maliyettir. Dier taratan retim alan, retim miktar az da olsa ok da olsa aydnlatlaca iin sabit

maliyet olabilir, ama retimle ilgili olduu iin dorudan maliyettir.

Not: Blm sonunda Maliyete gre iyat tespiti ile ilgili ek bilgi ve rnek bulunmaktadr. Daha geni bilgi

iin rnei inceleyiniz.

Maliyet Kalemleri


22/52

22

u Grup almas 1

Maliyet Hesaplama ve Baaba Noktas

Cihan Hanm, gelecek ay arkl eitlerde 100 kek satmay ve toplam 800 YTL kazanmay planlyor (ciro).

Bu kekleri yapmak iin alaca un, eker, kakao, meyve, harcayaca tp, su, elektrik v.s iin toplam 400

YTL ayrmas gerekiyor (Malzeme ve retim maliyeti).

Ayrca el ilan bastrp dattrmak, yerel gazete ve radyoya ilan vermek (pazarlama-sat), muhasebeci

creti, dkkan kiras, maa (ynetim ve idari giderler), yeni bir kek tarii deneme (aratrma-gelitirme),

rnn bakm v.b. genel giderler iin de 250 YTL ayrmas gerekiyor (Sabit giderler).

Muhasebecisi, krnn yaklak yarsn da vergi iin ayrmas gerektiini syledi. Bu durumda:

Net kr ne olur?


23/52

23


Baaba Noktas(Sfr kr noktas)

Tm gelirlerin tm giderleri karlad nokta sfrkr sfr zarar noktas.

Bu noktadan sonra satlan her rn iletmeye krgetirmeye balar.

Toplam gelirler = Toplam giderler

Fiyat Miktar (kapasite)

Deiken Sabit

Deiken m

aliyetler

YTL

Kapasite

Sat

gelir

leriBBN

Sabit maliyetler

nceki rnekte grld gibi, bir rnn iyat sadece retimle ilgili masralar deil, iletmenizin

sabit giderlerini de karlamaldr. Satlan her rn, bu sabit giderlere kk bir miktar katkda bulunur.

Toplam sat miktar belirli bir noktaya ulatnda, artk tm sabit maliyetler de karlanm olur. Bu

noktaya Baaba Noktas denir. Baaba noktasnda satlan rnlerin geliri, hem retim maliyetlerini,

hem de sabit maliyetleri tam olarak karlar. Bu noktadan sonra satlan her rn, artk iletme iin kr

retmeye balar.

Baaba Noktas

(Sfr kr noktas)


24/52

24

BBN = Toplam Sabit MaliyetlerBrt Kr Oran

Brt Kr Oran = Brt Kr x 100 (%)Ciro

Baaba noktas iin fiyatnhesaplanmas

HO P2A-01-02

u Grup almas 2

Baaba Noktas Hesaplama

Grup almas 1de verilen rnek iin baaba iyatn hesaplaynz.


25/52

25


Muhasebe Kaytlarnn Tutulmas

inizle ilgili para hareketlerininkaydedilmesidir:

Parann gnlk olarak nereden gelipnereye harcandn takip etmenizi salar.

Tutulacak muhasebe kaytlarnn ve deterlerin tipi iinizin ekli, yasal stats ve byklne gre

deiir. Serbest muhasebeciniz yasal kaytlarnz tutacaktr. Ancak sizin de i sahibi olarak kendi

kaytlarnz (gnlk para hareketlerinin kaydn) tutmanz gerekir.

Muhasebe Kaytlarnn nemi

1. Muhasebe kaytlarnz sayesinde para giri kn kontrol altnda tutabilirsiniz.

2. Kaytlarnz size iinizin nasl gittiini gsterir.

3. Kaytlarnz sayesinde iinizin gidiatn bakalarna da gsterebilirsiniz (rn. kredi bavurususrasnda bankaya).

4. Muhasebe kaytlarnz, iinizle ilgili gelecee ynelik doru ve gereki plan yapmanz salar.

Muhasebe Kaytlarnn

Tutulmas


26/52

26

Muhasebe yntemleri

Basit kayt tutma

42Elektrik faturas deme10/6

240Un satnalm6/6

300ABCye sat4/6GiderGelirlemTarih

Sadece ok kk apl iler iin uygundur.

Basit usul mkelleflerin muhasebe kaytlar meslek

odalarnda tutulmaktadr.

Gerek Usul Mkellefler iinletme Hesap Defteri

Sol sayfa Sa sayfa


27/52

27


Finansal tablolar, iimizin nereden gelip nereye doru gittiini gsterir. Nereden geldiimiz (gemi)

muhasebeci tarandan tutulur ve muhasebe kaytlarna ilenir. Nereye gideceimiz ise (gelecek

tahminleri) iin sahibi tarandan ngrlp hayata geirilmelidir. Genel olarak kullanlan temel

inansal tablo vardr:

Kr / zarar tablosu (dier adyla Gelir Tablosu),

Nakit ak

Bilano

Kr / Zarar Tablosu (Gelir Tablosu)

Belirli bir dnem iinde (genellikle bir yl) elde edilen tm gelirler ile yaplan tm giderleri gsteren

tablodur. Tm gelirlerden tm giderler karldnda geriye kalan rakam dnem net krn (eksi ise

dnem net zararn) verir.

Sat gelirleri satlan rnlerin maliyeti = brt kr.

Bir ok i sahibi bu rakamn (brt krn) kendi kasalarna kalacak net kr olduunu dnrler, oysa

bu yanltr. Brt kr, patronun kasasna (veya cebine) girmeden nce baka bir takm masralar da

karlamaldr.

Finansal Tablolar

GelecekTahminler

Kr / Zarar(Gelir Tablosu)

Nakit Ak

GemiMuhasebe kaytlar

imdi

Finansal Tablolar


28/52

28

letme giderleri, dier bir deyile iletmenin devamn salamak iin yaplmas gereken masralar da

brt krdan der. (iletme giderlerine rnekler: pazarlama sat giderleri, datm masralar, kendineayrd maa, v.s.)

letme giderleri de brt krdan dldkten sonra kalan miktar vergi ncesi krdr. denecek vergi

bu miktar zerinden hesaplanr. Vergi de dldkten sonra kalan miktar (eer bir miktar kaldysa)

dnemin net krdr. Net Kr, iletmenin parasdr (i sahibinin deil). Bu rakamn nemli bir blm iin

bytlmesi ve gelitirilmesi, baz malzemelerin yenilenmesi ve gelecek aaliyetler iin gereken nakit

olarak kullanlr.

Burada gsterilen ormat olduka basitletirilmi bir ormat olup sadece kr / zarar tablosunun

mantn gstermek amacyla verilmi bir rnektir. in ekli ve byklne gre yasal olarak

tutulmas gereken kr / zarar tablosunun mant ayn olmakla birlikte ekli daha deiiktir.

(belirli bir dnem iindeki)Tm gelirler tm giderler= ner kr veya zarar.

Kr / Zarar (Gelir) Tablosu

2007 iin Kr / Zarar:(-) (+)

Sat gelirleri 6000Hammadde 2500ilik 2000Kira+dier sabit maliyetler 500

5000 .Kr / Zarar 1000Faiz 100Vergi ncesi kr 900


29/52

29


Nakit Ak

Haftalk veya aylk olarak kasanza girecek nakit ilekasadan kacak nakit miktarnn tahmin edilmesidir.

Nakit ak tahmini bize; Parann ne zaman elimize geeceini, Hangi zamanda ne kadar para geleceini, Borlarn ve faturalarn ne zaman deneceini, Masraflar karlamak iin ne kadar para gerektiini, Gelir ve harcamalarn ayrntsn Ekstra harcamalar (veya yksek harcamalar) iin en

uygun zaman gsterir.

Ev devi: Ev harcamalarnz iin 6 aylk nakit ak tahmini. HO P2A-03

Nakit Ak

Nakit Ak Plan, kabaca aylk nakit giri-klarnn tahminidir. deme ve giderlerin tahmini gelirlere

gre ayarlanmas bir ok kk iletmenin hayatn kurtarabilir. Harcama yapmadan nce, iin hzlanpyavalayaca aylar grerek satnalma iin en uygun zaman tespit etmeye yarar. Nakit Ak Plan

yapmayan yani kasadan para kn, kasaya para giriine gre ayarlamayan iletmelerde nakit sknts

doar.

imiz bydke, dnen para ihtiyac da byr. Ancak, gerekli nakit ak salanmadan byme olur

ise, nakit dar boazna girilir. letmenin nakite ihtiyac olduu anda elinde nakiti yoksa ya ortaklar

sermaye koyacak, ya bankadan bor aranacak ya da ilas edilecektir. Bir ok iletme nakit durumunu

ynetemedii iin i dnyasndan silinmektedir!

Nakit dar boaz ortaya kmadan, sorunu nceden tahmin edin. Yeni bir ii / projeyi kabul etmeden

nce mutlaka nakit planlamas yapn. Bir i ikri KRLI gzkse bile, sr nakit ak uygun olmadndan

dolay uygulanmayabilir.

Nakit ak tablosu, nakdin nasl elde edildiini ve hangi alanlara harcandn gsterir. Bu tablo neredengeldi, nereye gitti ? sorusunu cevaplandrr.


30/52

30

u Grup almas 3 (Ev devi)Blm sonunda verilen tabloyu kullanarak aile nakit ak plannz yapnz.

u Grup almas 4

Krllk ve Nakit Ak

Austos ayndayz ve elimize yeni bir i rsat geti.

Kop emsiye Ltd. stoklarnda kalan emsiyeleri ok uygun bir iyatla elden karmaya alyor. 3.000

adet emsiyeyi tanesi 2 YTLden satacaklar akat demeyi nakit istiyorlar. emsiyelerin nakliyesi,

depolanmas, sigorta vb. masralar da yaklak 3.000 YTL tutacak. (yani emsiye bana 1 YTL).

emsiyeleri satacak baz maazalar tanyoruz, bu maazalarla konutuk. emsiyeleri 8 YTLden

satabileceklerini ve %25 komisyon istediklerini rendik. emsiyeler Ekim, Kasm, Aralk aylarnda

satlabilir.

Her ay 1000 adet emsiye satlacan tahmin ediyoruz. Anlamamza gre maazalar bize demeyi

sattan bir ay sonra yapacak, biz de komisyonlarn paray alnca deyeceiz. Kiisel harcamalarnz iin

ayda 600 YTL ayrmanz gerekiyor. Elinizde 8.000 YTL birikmi paranz var, gerekirse 2.000 YTL daha bor

bulabilirsiniz. Eer bu ii alacaksanz hzl davranmanz gerekiyor. Kararnz ne olacak?

a. Krllk hesab

Sat gelirleri = ..................

Maliyetler

emsiye maliyeti = ..................

Dier maliyetler = ..................

Komisyon = ..................

Maa = ..................

Toplam ..................

Kr ..................

Krllk = %.......


31/52

31


b. Nakit ak:

Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Ocak Toplam

Nakit girileri

Alnan bor

Sat gelirleri

Toplam nakit girii

Nakit klar

Satnalma (emsiye)

Nakliye, depolamasigorta v.b. masraar

Maaza komisyonu

Maa

Bor deme

Toplam nakit klar

Ay ba eldeki nakit

Ay sonu eldeki nakit


32/52

32

in belirli bir anda ekilenfotorafdr.

Firmann o anda sahip olduklarn vebunlarn finansal kaynan gsterir.

Doal olarak, ikisinin ET olmas gerekir...

Bilano

Bilano

Bilano bir iletmenin belirli bir andaki inansal durumunu gsteren tablodur. Bu adan bilano

iletmenin belirli bir andaki otora olarak dnlebilir. Bilanoyu bir otora karesine, gelir (kar /zarar) tablosunu da o dnemin hikayesini anlatan bir ilm e benzetebiliriz.

Bilano bize iletmenin inansal durumunu gsterir :

Yukardaki temel eitlikten biliyoruz ki, iletmenin varlklar, kaynaklarna eittir. te, bilano da bu

eitlik zerine kurulmutur. Sol taraa varlklar, sa taraa kaynaklar yazlr. Prensip olarak; varlklarn

paraya evrilebilme yeteneine gre sraland taraa bilano aktii, kaynaklarn geri deme srelerine

gre sraland taraa ise bilanonun pasii denir.

PROFORMA BLANO: letme aaliyete balamadan nce dzenlenen bilanodur. Bu tablo, varlklar,

borlar ve z sermaye durumunu gsterir.

AKTFLER

letmenin Varlklar

PASFLER

Varlklarn Kaynaklar=


33/52

33


VARLIKLAR (AKTFLER) BORLAR (PASFLER)

DNEN VARLIKLAR

DURAN VARLIKLAR

NakitStoklarTicari AlacaklarVerilen Avanslar

Arazi - BinaMakineEkipman (- Amortisman)

KISA VADEL BORLAR

UZUN VADEL BORLAR

ZKAYNAKLAR

Ticari BorlarKsa Vadeli Banka Kredileri

denmemi Masraflardenecek VergilerAlnan Avanslar

Uzun Vadeli Banka Kredileri

SermayeYedek AkelerDnem Kr / Zarar

Bilano

1. Varlklar (Aktifer): inizdeki tm varlklarn bir deeri vardr ve bu deer varlklar blmndebelirtilir. rnein stoklarnzn deeri stok hesabnda yer alr. Deterde akti kalemleri:

1. Dnen Varlklar

- Hazr Deerler

* Kasa

* Banka

* Dier hazr deerler

- Menkul Kymetler

- Ksa Vadeli Ticari Alacaklar

- Dier Ksa Vadeli Ticari Alacaklar

- Stoklar

- Dier Dnen Varlklar

2. Duran Varlklar

- Uzun Vadeli Ticari Alacaklar

- Finansal Duran Varlklar

- Maddi Duran Varlklar

* Bina

* Arazi* Makine

- Maddi Olmayan Duran Varlklar

- Dier Duran Varlklar


34/52

34

2. Borlar Ykmllkler zsermaye (Pasifer): Birok i iin bir yerden, rnein bir bankadan

bor almak gerekir. Bir i iin bir bakasna olan bor pasi blmne yazlr.

Pasi Kalemleri:1. Ksa Vadeli Borlar

- Finansal Borlar

- Ticari Borlar

- Dier Ksa Vadeli Borlar

- Alnan Sipari Avanslar

- Bor ve Gider Karlklar

2. Uzun Vadeli Borlar

- Finansal Borlar- Ticari Borlar

- Dier Uzun Vadeli Borlar

- Alnan Sipari Avanslar

- Bor ve Gider Karlklar

3. zsermaye

Btn ilerde aktier (deerler) vardr. Ama i hayatnda rnein bir bankadan alnan ve denmesi

gereken kredi gibi ykmllkler de olur. Eer iletme btn ykmllklerini karlamak istiyorsa,

bunun iin iletmenin baz aktieri kullanlmas gerekebilir. Ama, btn ykmllkler karlandktan

sonra da elde bir miktar akti kalr.

Geri kalan bu aktier iin sahibine aittir ve buna zsermaye denir. Bu miktar detere zsermaye

adyla tek bir kayt olarak girer. letme ortaklarnn iletme varlklar zerindeki haklarn iade eder.

zsermaye, iletme ortaklarnn koyduu sermaye, aaliyet sonucu yaratlan kr, yedek ake (ihtiya

durumunda kullanlmak zere tedbir olarak ayrlan, daha sonra istenirse ortaklara datlabilecek krlar)

ve yeniden deerleme onundan (varlklarn deer artndan gelen artlar) oluur.


35/52

35


rnek Bilano (31.12.2007)

AKTFLER (VARLIKLAR)

Kasa / Banka 50Ticari alacaklar 300Hammadde 100Yar mamul 120rn stoklar 150Toplam dnen varlklar 720

Arsa - Bina 4.000Makine - Ekipman 4.000Dier Ortaklklar 500Toplam duran varlklar 8.500

TOPLAM AKTFLER 9.220

PASFLER (YKMLLKLER)

Tedar iki lere denecek 700Top. ksa vadeli borlar 700

Uzun vd. Banka kredis i 1.000Top. uzun vadeli borlar 1.000

Sermaye 3.000Yedek ake 2.800Net Kr 1.720Toplam zkaynak 7.520

TOPLAM PASFLER 9.220

rnek - BilanoAadaki bilgiler nda bir BLANO hazrlayn.

1. Yar Maml 200

2. Makine & Ekipman 2.400

3. Tedarikiler 1.400

4. Sermaye 2.500

5. Ticari Alacaklar 1.600

6. Hammadde Stoklar 500

7. Ortaklklar 300

8. Ksa Vadeli Banka Kredisi 600

9. Arsa & Bina 2.300

10. rn Stoklar 300

11. Net Kr 1.100

12 . Uzun Vadeli Banka Kredisi 2.000


36/52

36

AKTFLER(V

ARLIKLAR)

Top

lamd

nenvarlklar

Toplamu

zunvadelib

orlar

Toplamk

savadelibo

rlar

Top

lamd

uranvarlklar

Toplam

zkaynaklar

TOP

LAMA

KTFLER

TOPLAMP

ASFLER

PASFLER(BORLAR)


37/52


38/52

38

Ek Bilgi: Maliyete gre iyat tespiti

Maliyet + Kr = Sat iyat

eitli iyat tespit yntemleri iinde en basitidir. rnn maliyeti hesaplandktan sonra, bu rakamn

zerine kr eklenerek elde edilir. Burada giriimci rn maliyetini hesaplarken sabit maliyetleri de

dikkate almay unutmamaldr.

rnek:

Nazan Hanm toptancdan ald top havluyu kesip dikerek el havlular retmekte ve pazarda

satmaktadr. Aylk sabit masralar 320 YTL dir. Her bir havlu iin deiken giderler ise 1,2 YTL dir. Nazan

Hanm bir ay iinde 400 adet havlu satabileceini tahmin etmektedir. Her bir rnden %50 kr etmeyihedeleyen Nazan Hanm, havlularn ka YTLden satmaldr?

Fiyat doru hesaplamak in ncelikle tek bir havlunun maliyetini (birim maliyet) hesaplamak gerekir:

Birim maliyet = Bir rnn deiken maliyeti + Bir rne den sabit maliyet

Birim maliyet = 1,2 + sabit maliyet

Toplam sabit maliyetler 320

Sabit maliyet = = = 0,8 YTLToplam sat miktar 400

Birim maliyet = 1,2 + 0,8 = 2 YTL

Birim maliyet 2 2Sat Fiyat = = = = 4 YTL

(1 Hedefenen kr oran) (1-0,5) 0,5

Nazan hanm havlularn 4 YTLden satarsa, her bir havludan %50 kr edecektir.

Maliyete kr ekleyerek iyat hesaplarken, elde edilen iyatn piyasada o rn iin kabul grp

grmeyecei iyice aratrlmaldr. Yukardaki rnekte, eer 4 YTL iyat havlularn kalitesi, rakiplerin eit

ve iyatlar, pazardaki mterinin beenisi ve gelir dzeyi (satnalma gc) v.b. unsurlar iin yksek

kalrsa bu rnn satlamayaca aktr.


39/52

39


uzm

Grup almas 1: Maliyet Hesaplama ve Baaba Noktas





creti, dkkan kiras, maa (ynetim ve idari giderler), yeni bir kek tarif deneme (aratrma-gelitirme),


Muhasebecisi, krnn yaklak yarsn da vergi iin ayrmas gerektiini syledi.

Bu durumda Cihan Hanmn elde edecei net kr ne olur?

Toplam sat geliri = 800 YTL

Malzeme ve retim maliyeti = 400 YTL

Brt kr = 800 400 = 400 YTL

Sabit giderler = 250

Vergi ncesi kr = 400 250 = 150 YTL

Vergi: 150 / 2 = 75 YTL

Net Kr = Vergi ncesi kr Vergi = 150 75 = 75 YTL


40/52

40

uzm

Grup almas 2: Baaba Noktas





creti, dkkan kiras, maa (ynetim ve idari giderler), yeni bir kek tarif deneme (aratrma-gelitirme),


Muhasebecisi, krnn yaklak yarsn da vergi iin ayrmas gerektiini syledi.

Bu durumda 100 adet kek satldnda tm masraarn karlanabilmesi iin keklerin sat fyat en

az ka YTL olmaldr? (Baaba fyat nedir?)

Toplam Sabit Maliyetler 250Baaba Fiyat = =

Brt Kr Oran Brt Kr Oran

Brt kr 800 - 400Brt Kr Oran = x 100 = x 100 = % 50

Ciro 800

250Baaba Fiyat = = 5 YTL

50


41/52

41


uzm

Grup almas 3: Krllk

Austos ayndayz ve elimize yeni bir i rsat geti.

Kop emsiye Ltd. stoklarnda kalan emsiyeleri ok uygun bir fyatla elden karmaya alyor. 3.000

emsiyeyi tanesi 2 YTLden satacaklar akat demeyi nakit istiyorlar. emsiyelerin nakliyesi, depolanmas,

sigorta vb. masraar da yaklak 3.000 YTL tutacak (yani emsiye bana 1 YTL). emsiyeleri satacak

baz maazalar tanyorsunuz, bu maazalarla konutunuz. emsiyeleri 8 YTLden satabileceklerini ve

%25 komisyon istediklerini rendiniz. emsiyeler Ekim, Kasm, Aralk aylarnda satlabilir. Her ay 1.000

adet emsiye satlacan tahmin ediyoruz. Anlamamza gre maazalar bize demeyi sattan bir ay

sonra yapacak, biz de komisyonlarn paray alnca deyeceiz. Kiisel harcamalarnz iin ayda 600 YTL

ayrmanz gerekiyor. Elinizde 8.000 YTL birikmi paranz var, gerekirse 2.000 YTL daha bor bulabilirsiniz.

Bu iten elde edilecek kr hesaplaynz.

Sat gelirleri: 8 YTL x 3.000 = 24.000

Maliyetleremsiye maliyeti: 2 YTL x 3.000= 6.000

Dier maliyetler: 1 YTL x 3.000 = 3.000

Komisyon: 2 YTL x 3.000 = 6.000

Maam: 600 YTL x 6 ay = 3.600

Toplam: 18.600

Kr: 24.000-18.600= 5.200 YTL


42/52


43/52

43


uzm

rnek Bilano

Aadaki bilgiler nda bir BLANO hazrlayn.

1. Yar Maml 200

2. Makine ve Ekipman 2.400

3. Tedarikiler 1.400

4. Sermaye 2.500

5. Ticari Alacaklar 1.600

6. Hammadde Stoklar 500

7. Ortaklklar 300

8. Ksa Vadeli Banka Kredisi 600

9. Arsa ve Bina 2.300

10. rn Stoklar 300

11. Net Kr 1.100

12 . Uzun Vadeli Banka Kredisi 2.000

AKTFLER (VARLIKLAR) PASFLER (BORLAR)

Kasa / Banka ---

Ticari Alacaklar 1.600 Tedarikilere denecek 1.400

Hammadde 500 Ksa vadeli banka kredisi 600

Yar mamul 200 Toplam ksa vadeli borlar 2.000

rn stoklar 300 Uzun vadeli banka kredisi 2.000

Toplam dnen varlklar 2.600 Toplam uzun vadeli borlar 2.000

Arsa - Bina 2.300 Sermaye 2.500

Makine - Ekipman 2.400 Yedek Ake ---

Ortaklklar 300 Net Kr 1.100

Toplam duran varlklar 5.000 Toplam zkaynaklar 3.600

TOPLAM AKTFLER 7.600 TOPLAM PASFLER 7.600


44/52

44

Aada inansla ilgili terimler ve anlamlar verilmektedir. Bu terimlerden bir ksm kitapta kullanlmam olmakla

birlikte, genel bilgi olarak aydal olaca dnldnden bu blmde tanmlanmtr.

ANA GAYRMENKUL : Kat mlkiyetine konu olan gayrimenkulun btnne ana gayrimenkul denir.(Komple bina, abrika, dkkan, bro vb.)

AIK BTE : Gideri gelirini aan btedir.

AIK PAZAR: Serbest piyasa yerine kullanld gibi yabanc reticilerin mallarn serbeste satabildiipiyasa anlamna da gelir.

AKT: Szleme anlamna gelir. En az iki kii arasnda belli bir iin yaplmas veya yaplmamas

konusunda yaplan anlamadr.AKTF: Bir iletmenin sahip olduu varlklardr.

AMORTSMAN: Bir iletmede bir yldan daha uzun sre kullanlaca dnlen duran varlklar her yleskiyerek deer kaybeder. Bu deerin bir pay o yln gelirlerinden gider olarak dlerek bir hesaptatoplanr. Bu ileme amortisman ayrmak denir.

ARACI KURUM: Sermaye piyasas aaliyetlerinde bulunmak zere Sermaye Piyasas Kurulu tarandanaraclk yetkisi verilmi anonim ortaklklardr.

ATIL PARA: Para piyasasnn dna karak kullanlmayan paradr.

AYN KAYNAKLAR: Parasal deeri olan, parayla satn alnabilir kaynaklardr.

BLANO: Bir kuruluun veya bir ticarethanenin belirli bir dnem sonundaki veya belirli bir gndekitanr ve tanmaz varlklar ile bunlar salamak iin kullanlan z ve yabanc kaynaklar dengeli olarakgsteren izelgedir.

BLOKE EK: Konut kredilerinde, kredinin onaylanmasndan sonra kullandrm ilemi yaplarakkredi tutarnn bloke hesaba alnmas ile dzenlenen ube ekidir. ek, ipotek ilemlerinintamamlanmasndan sonra satcya verilmektedir.

BSMV (Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi): Banka ve sigorta irketlerinin 10/06/1985 tarihlive 3226 sayl Finansal Kiralama Kanununa gre yaptklar ilemler hari olmak zere, her ne ekildeolursa olsun yapm olduklar btn muameleler dolaysyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsunnakden veya hesaben aldklar paralar banka ve sigorta muameleleri vergisine tabidir.

BAST GETR: Yaplan yatrmdan elde edilen aiz gelirinin vade sonunda tekrar yatrma

dntrlmedii durumdaki yllk getirisidir.

BONO: Dzenleyenin imzasn, dzenleme tarihini, alacaklnn ismini, bono veya emre muharrersenet szcklerini ieren bir taahht, bor senedidir. Taahht senedinin bono saylabilmesi iin buartlar iermesi gerekir. Dzenleme yeri veya deme yeri iadelerinden birinin bulunmamas bononunniteliini deitirmez. Ancak her ikisi de belirtilmemise taahht senedi bono deil adi senet kabuledilir.

BORSA: Sermaye Borsalar, menkul kymetlerin ticaretinin yapld kurumsal piyasalardr. Bir piyasadr,nk menkul kymetlerin ticaretinin yapld yerlerdir. Kurumsaldr, nk kendine zg kurallarve standartlar vardr. Borsalar, sadece hisse senetleri iin deil, baka tr emtialarn (ticari mallarn)ve enstrmanlarn da ticaretinin yapld yerlerdir. rnein bono ve tahvillerin genellikle menkul

kymetler borsalarnn ierisinde ticareti yapld halde, dviz ticareti iin dviz borsalar veya malticareti iin emtia borsalar vardr.

Szlk


45/52

45


BTE: Gelecekteki belirli bir dnemde gereklemesi dnlen gelir ve giderlerin karlkl listesiniieren cetveldir.

BYME: lke ekonomisinde igcnn oalmas, retim aralar ve GSMHnin artmas vb. genelverilerin ykselmesidir.

CAR LEMLER DENGES: Bir lkenin toplam mal ve hizmet ihracat ve transerlerinin toplamylatm ithalatnn arkdr. Cari ilemler dengesi hesaplamasnda fnansal varlk ve ykmllkler hesabakatlmaz.

CAR KUR: Dviz piyasalarnda gnlk alm satm esnasnda meydana gelen dviz fyatlarna denir.

CAR VARLIKLAR: Satlabilir pay senedi ve tahviller, alacaklar, stoklar, kasa ve teki dner varlklardanoluan bir btndr.

CRO: (1) bir irketin belirli bir dnemdeki toplam i hacmi, (2) bonodan doan haklarn bir bakakimseye senet sahibi tarandan devredilmesi, (3) ekin arkasn imzalama.

APRAZ KUR: Birden azla ulusal parann aralarndaki kurlarn bir temel para zerinden hesaplanan

deeridir.EK: Para yerine kullanlan deerli kat; herhangi bir kredi kurumunda hesab bulunan bir kimseninzel iaretli bir matbu katla, sz konusu kiiye ya da kada sahip kiiye yazl miktar kadar paradenmesine ilikin verdii yazl emir, bir bankada ticari hesap atrm olan kimsenin gerek kendisinegerekse de bakasna deme kolayl gsteren yazl talimat anlamna gelir.

DASK (Doal Aet Sigortalar Kurumu): 27 Eyll 2000 tarihinden itibaren meskenler iin depremsigortas yaptrmak zorunlu hale getirilmi olup bu sigortay sunmak zere kamu tzel kiiliini haizDoal Aet Sigortalar Kurumu (DASK) kurulmutur.

DALGALI DVZ KURU: Ulusal parann deerinin serbest piyasada dviz arz ve talebine grebelirlendii sistemdir. Serbest dviz kuru sistemine, yzen kur sistemi, esnek dviz kuru sistemi gibi

isimler de verilmektedir. Bu sistemde dviz kuru gnlk olarak, herhangi bir kamu mdahalesi olmadanbelirlenir. Dviz piyasasndaki denge ve demeler bilanosu dzeltmeleri dviz kurundaki deimelerlegerekleir.

DEKEN MALYET: Miktar iin younluuyla orantl olarak deien maliyetlerdir.

DEFLASYON: (Enasyonun tersi) Genel fyat dzeyleri derken ulusal gelir, retim ve istihdamn dadmesidir.

DEVALASYON: Ulusal parann d deerinin resmen drlmesine denir.

DEVLET TAHVL: Hazine Mstearl tarandan karlan vadesi bir yl ve daha uzun olan borlanmasenetleridir.

DI BORLANMA:lkenin kaynaklarna ek bir kaynak salamak, dviz olarak yeni deme gc eldeetmek gibi amalarla lke dndaki yabanc hkmet veya fnans kurulularndan karlkl ya da

karlksz, geri demeli kaynak bulunmasdr. Trkiyede d bor kavram iinde kamu sektrnnyansra, zel kesimin d borlar da birlikte anlr.

DORUDAN MALYET: rnn retimiyle dorudan ilikili olan maliyetlerdir.

DOLAYLI MALYET: retimle dorudan balantl olmayan, ancak iletmenin devam iin karlanmasgereken maliyetlerdir.

DVZ: Ulusal para dndaki tm yabanc paralar ve bu para cinsinden deer tayan menkul deerlereverilen isimdir.

DVZ KURU: Yabanc paralarn ulusal para cinsinden fyatdr.

DVZ TEVDAT HESABI: Yurtii ve yurtdnda yerleik kiilerin, ticari bankalarda am olduklaryabanc para cinsinden mevduata verilen isimdir.


46/52

46

EFEKTF: Banknot eklindeki btn yabanc lke paralardr.

ELEKTRONK FON TRANSFER (EFT): Bir banka hesabndan baka bir banka hesabna anlk onaktarm yapmaya olanak veren bir deme sistemidir.

ENFLASYON: Gnlk deyimde genel fyat seviyesindeki ykselme eilimi olarak bilinmesine karn,ekonomide eilimin nasl hesaplanaca tartlmaktadr. Devlet statistik Enstitsnn her ay akladToptan Eya Fiyat Endeksi (TEFE) art oran enasyon rakam olarak belirlenmektedir. Enasyon, talepmaliyet, lml ve hiper olarak drde ayrlabilir.

FAZ: letmek iin bir yere dn verilen paraya karlk alnan kazan, getiri.

FIRSAT MALYET: Herhangi bir maln retimini bir birim artrmak iin baka bir maldan vazgeilmesigereken mal/kazan miktardr. Baka bir deyile iktisadi bir seim yaplrken vazgeilmek zorundakalnan ikinci en iyi alternatitir.

FYAT: Bir mal veya hizmet elde etmek iin verilen belirli miktar para veya maldr.

FZBLTE: Herhangi bir yatrm veya projenin, salayaca kazanca deer olup olmadnn

saptanmas iin yaplan almalardr.

FON: (1)Para, mal, irket sermayesi, kaynak, bir aaliyetin gerekletirilmesi iin ayrlm para, (2) belirlibir alanda gerekletirilecek aaliyet iin ayrlm para veya yerine geebilecek deerlerin tamamdr.

GECKME FAZ: Vadesinde denmeyen taksit tutarna vade tarihinden, hesabn kat edilmesi halinde dealacan tamamna, deme tarihine kadar geen sre ierisinde uygulanacak olan ve oran szlemedebelirlenen aizdir. Tketici Kredisi Szlemesi imzalatlan mteriler iin akdi aizin % 30 azlas , GenelKredi Szlemesi imzalatlan mteriler iin akdi aizin % 100 azlas.

GAYR SAF MLL HASILA (GSMH): Bir ulusal ekonomide belirli bir dnem iinde (genellikle bir takvimylnda), retilen mal ve hizmet deerlerinin toplamdr.

GAYRMENKUL: Tanmaz malHACZ: Bir alacan tahsili iin borlunun menkul ve gayrimenkul mallarna mahkemece elkonulmasdr.

HAZNE BONOSU: Hazine tarandan vadesi bir yldan ksa sreli olarak karlan ve iskontolu olarakilem gren borlanma senetleridir.

HBE: Genellikle devlet, yerel ynetimler veya vakarca belirli ama iin verilen karlksz para, ba

HSSE SENED: Anonim ortaklklar tarandan karlan ve anonim ortakln sermayesine belirli birkatlma payn temsil eden kymetli evraktr.

HSSEDAR: Bir anonim irketin hisse senedine sahip olan ahstr.

LETME GDERLER: letmenin aaliyetlerine devam etmesi iin karlanmas gereken masraardr.KADASTRO: Her eit arazi ve mlklerin yerinin, alannn, snrlarnn ve deerlerinin belirlenip planabalanmas iini yerine getiren kamu kuruluudur.

KAMBYO: Para ya da para yerine geen belgelerin deitirilmelerine zg olan ilemlerdir. Para alm vesatm ile ilgili ilemleri kapsar.

KAPTALZASYON: Herhangi bir iletmenin birikmi yedek ake ve krnn sermaye artrmndakullanlmasna denir.

KR: Toplam haslattan toplam maliyetin dmesi ile elde edilen deerdir.

KR TRANSFER: Trkiyede yatrm yapm olan yabanclarn sz konusu yatrmlardan elde ettikleri

gelirleri yurtdndaki irketlerine aktarmasdr.


47/52

47


KARA PARA: Yasal ilerden elde edilmemi veya vergisi denmemi paraya denir.

KAYIT DII EKONOM: Devletten gizlenen, kayda geirilmeyen/geirilemeyen ve bu sebepledenetlenemeyen aaliyetler olarak tanmlanabilir. Enormel ekonomi, illegal ekonomi, gayri resmiekonomi, gizli ekonomi diye de adlandrlr. Genel olarak kayt d ekonominin, mal ve hizmet retimine

konu olmasna karlk ekonominin geleneksel lm yntemleriyle btnyle tespit edilemeyen veGSMH hesaplamalarna yansmayan alanlar kapsad kabul edilmektedir.

KEFALET: Bir borcun denmemesi veya verilen szn yerine getirilmemesi durumunda, alacan keflolan kiiden tahsil edilmesini salayan teminat trdr.

KEFL: Szlemeyi mteriyle birlikte imzalayan ve bu szlemeden doan her trl bor veykmllklerden mtereken sorumlu olan gerek veya tzel kiidir.

KEDE ETMEK: Dzenlemek

KKDF: Kaynak Kullanmn Destekleme Fonu

KONSOLDASYON: Ksa vadeli borcun, orta ya da uzun vadeli borca dntrlmesidir.

KONSORSYUM: Ortak yarar gzeten ve daha ok mali konularla uraan kiiler ya da kurululardanoluan bir gruptur. Ortaklk anlamna gelir.

KOSGEB: Kk ve Orta lekli Sanayi Gelitirme ve Destekleme daresi. Mal retimi yapaniletmelere ok eitli kategorilerde fnansal destekler salamak zere kurulmu resmi kurumdur.www.kosgeb.gov.tr

KOTA: 1) Bir lkenin genellikle ithal mallarna koyduu miktar snrlamas, ithaline izin verilecek malhacminin hkmetler tarandan fziki miktar veya deer olarak snandrlmas anlamlarnda kullanlr.(2) ayrlan bir para ile alnacak maln eidini ve her eidin orann gsteren liste, 3) IMF yelerinin buuluslararas kuruluta oluturduklar ondaki paylar.

KRED: Belirli miktardaki satn alma gcnn, belirli bir sre iin ve geri verilmek zere bir bedel

(genellikle aiz) karl gerek ya da tzel kiilere verilmesidir. Kredi eitleri: gvencesine greteminatl ve teminatsz; kullancsna gre; zel ve kamu, sresine gre; ksa ve uzun, verili yerine greretim ve tketim; kullanm alanna gre ticari, tarm, sanayi, yap ve orman gibi ayrlr.

KRED ANAPARASI: Mteriye kullandrlan kredi tutardr.

KUR FARKI: (1) Kurdaki deime nedeniyle ulusal para cinsinden yaplacak demelerde ortaya kanarklar. (2) Dvizin deiik kurlardan ulusal paraya evrilmesi sonucu ortaya kan ark.

KURUMLAR VERGS: Kurum kazanlar zerinden alnan vergi. Dolaysz bir vergidir. Sermaye irketleri,kooperati irketler, iktisadi kamu kurulular, dernek ve tesislerle, vakara ait iktisadi iletmeler buvergi kapsamna girer. Kurumlar kendilerini oluturan ortaklardan ayr bamsz bir varla ve hukukikiilie sahiptir.

KURUMSAL YATIRIMCI: Bireysel yatrmlardan arkl olarak yatrm onlar, yatrm ortaklklar, sigortairketleri, sosyal gvenlik kurulular, zel emeklilik onlar, vakar, sendikalar ve benzeri kurumlarcayaplan yatrmlardr.

MAKROEKONOM: Ekonomi biliminin, toplam tketim, toplam tasarru, toplam yatrm, toplam gelir(milli gelir) ve istihdam gibi toplam byklklerini inceleyen ve bunlar ile ilgili zmleme ve karmlaryapan alt daldr. Mikroekonomiden arkl olarak ekonomiyi bir btn olarak ele alr.

MAL TABLOLAR: Trk Vergi Kanunu, Trk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasas Kanununca baz irketler(halka ak irketler, arac kurumlar vb.) iin zorunlu olarak tutulan, irketin dnemsel aaliyetleri sonucuhazrlamak ve yaynlamak zorunda olduklar ve ilgili irketin perormansn gsteren, standartlatrlmmuhasebe kaytlardr. Balcalar bilano, gelir-gider tablosu, satlan maln maliyeti, kr datm, on ve

nakit akm tablolardr.


48/52

48

MENKUL: Tanabilir mal anlamndadr.

MENKUL KIYMET: Ortaklk veya alacakllk salayan belli bir mebla temsil eden, yatrm arac olarakkullanlan, dnemsel gelir getiren, misli nitelikte seri halinde karlan, ibareleri ayn olan ve artlarkurulca belirlenen kymetli evraktr.

MERKEZ BANKASI: Banknot ihra eden, hkmetin para ve kredi politikasn yrtmede yardmc olan,veznedarlk grevini stlenmi, devletin iktisadi ve mali danmanln yapan kurumdur.

MEVDUAT: Belirli dnem iin, geri demek kouluyla, belirli bir bedel karlnda mevduat sahibikiilerce bankalara tevdi edilen paradr.

MKROEKONOM: Ekonomik olaylar bireysel adan ele alan ve zmleyen ekonomidir. zellikletketicilerin ve iletmelerin davran biimlerini inceleme konusu yapar.

MKRO FNANS: Giriimcilere, zellikle bireysel ve kk apl ileri ve yoksul giriimcileri desteklemekamacyla, verilen borlardr.

MUACCEL: Hemen denmesi gereken, deme gn gelmi anlamnda kullanlr.

MUAFYET: Elde ettii kazan ve iratlar nedeniyle vergi ykmls olmas gereken kii ve kurumlarn,ilgili vergi yasalarnda yer alan zel hkmlerle vergi d braklmasdr.

MUHTASAR BEYANNAME: verenler veya vergi tevkiat yapan dier kimseler tarandan kesilenvergilerin matrahlar ile birlikte, toplu olarak vergi dairesine bildirilmesine mahsustur.

MKELLEF (YKML): Vergi yasalarna gre kendisine vergi borcu yklenebilen gerek ve tzelkiilere mkelle denilmektedir.

MNFERT BEYANNAME: Dar ykml olanlarn yllk beyanname ile bildirmeye mecbur olduklarkazan ve iratlardan, vergisi kesinti yani tevkiat yoluyla alnmam olanlarn bildirilmesi iin kullanlanbeyannameye mnerit beyanname denir.

MNFERT HESAP: Hesap sahiplerinden birinin imzas ile ilem yaplabilen ortak hesap trdr.

MTEREK HESAP: Hesap sahiplerinin tamamnn ayn anda imzalarnn alnmas ile ilem yaplabilenortak hesap trdr.

MTESELSL: Birbirini izleyen, zincirleme anlamnda kullanlr.

ORTAK HESAP: Birden azla kii adna alm mnerit veya mterek yetkili hesaplardr.

TV (zel Tketim Vergisi): Belirli mal ve rnler zerinden maktu veya oransal olarak alnan birharcama vergisidir. Avrupa birlii ile uyum erevesinde yaplan kanun deiiklikleriyle gndemegelmi olup ama gelir elde etmekten ziyade sosyal ayda salamaktr.

ZKAYNAK: letme sahip ve ortaklarnn bilano tarihinde, iletmeye yapm olduklar sermaye

yatrmlarnn tutardr.PARA: Mal ve hizmetlerin deiim arac. Ekonomide madeni, banknot para birimlerinin yan sra vadesizmevduatlar ve kredi kartlar da para unsurlar iinde saylr. Deiim arac, deer lt ve saklama ilevivardr. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi deiim aralar da para benzeri olarak deerlendirilir.

PARTE: 1) Ayn deerde olmayan eitli lke paralarnn kambiyo deerleri bakmndan ve karlklarolan altna oranlar asndan eit olmalar, arkl lke paralarnn muadil kymetleri, iki lkenin ulusalpara birimleri arasndaki dnm haddi, 2) Karlkl ilikilerde iki taran birbirine eit olmas, herhangibir uyumazln bir sorunun zmnde taraarn eit temsili ilkesi,

PASF: letme varlklarnn ediniminde kullanlan kaynaklardr.

PLAN: Bir hedee ulaabilmek amacyla izlenen yol.

PORTFY: Bir yatrmcnn sahip olduu menkul kymetlerin tmne verilen addr.


49/52

49


PROTESTO: Bir vergiyi istemeyerek dediine dair mkellefn itiraz anlamna gelmektedir.

PROVZYON: (1) ekin karlnn bulunup bulunmadnn sorulmas; ekin zerindeki yazl deerindenebilmesi iin karlnn olup olmadnn ilgili bankaya sorularak kontrol edilmesi; akreditikarl yaplan ithalatta, akrediti tutar dvizin muhabir banka nezdinde hazr olduunun ve malbelgeleri teslimi karlnda satcya deme yaplmas iin yetki verildiinin amir bankaya bildirilmesi,(2) letme zararlarnn karlanabilmesi iin ayrlan para. Bir iletmenin yedekleri dnem karndanayrld halde karlk ayrmak iin iletmenin kr etmesi gerekmemektedir. Varlklarn deerindekiazalmalara kar alnan nlemler olarak ve iletme iin bir ykmllk dourabilecek olaylar iin karlkayrlr.

RESM SENET: Tapu Sicil Mdrlklerinde yaplan ipoteklere dair tm ilemlerin dayana olan, kredikoullarn, aiz, vade, ipotek artlar vs. ieren belgedir.

REHN: Bir borcun denmesinin temini amacyla borlu tarandan alacaklya verilen ve bor denincegeri alnan kymetli eya anlamnda kullanlr.

REPO: Ksa dnemli bir menkul kymetin belirli bir dnem sonunda ilk satcs tarandan geri alnmasnngren bir sat ilemidir. Repo yapan tara paray kullanan taratr. Alm geri alm vaadiyle sattr.

RESESYON: Ekonomik hayatn canlln kaybetmesi, retim aaliyetlerinin daralmas, duraklama,ekonomik etkinliklerde grlen haf dme. Resesyon, ekonominin byme hznn, nus art hznnaltna inmesi ve dolaysyla kii bana milli gelirin yerinde saymasdr.

REVELASYON: Bir lke parasnn dier lkelerin paralar karsnda deer kazanmas srecidir.

RSK: stenmeyen sonularla karlama olasldr.

RCU: Geri dnme, cayma.

SABT DVZ: Belirli bir lkenin ulusal parasnn, belli bir parite zerinden konvertibl (Konvertibilte) birdvize balanarak deerinin ayarlanmasdr.

SABT MALYET: in younluuna gre deimeyen, dzenli olarak denmesi gereken maliyetlerdir.

SATIN ALMA GC PARTES (SGP): lkeler arasndaki fyat dzeyi arkllamasn ortadan kaldranpara birimi dntrme orandr. Eldeki toplu bir para parite oran ile arkl bir para biriminedntrldnde, tm lkelerde ayn sepetteki mal ve hizmetler satn alnabilir. SGP lkelerarasndaki fyat arkllklarn yok ederek, ulusal para birimlerini birbirlerine dntren orandr.

SERBEST MUHASEBEC - MAL MAVR (SMMM): Vergi Mkelleerinin kanuni mevzuata uygunolarak tescil, deter tutma, beyanda bulunma, raporlama gibi i ve ilemlerini yrten serbest meslekmensubudur.

SERBEST DALGALANMA (FREE FLOAT): Serbest dalgalanan kur sisteminde lke parasnn deeri

piyasa tarandan belirlenmektedir. Dviz piyasasna yaplan mdahaleler, kurlarn istenilen dzeydeolumasn salamak yerine, bu piyasadaki gereksiz dalgalanmalar nlemek ve deiimleri daha lmlhale getirmek iin yaplmaktadr. Bu sistemde para politikas, daha etkin hale gelmekte ve lkenintutmas gereken uluslararas rezerv miktar azalmaktadr. Serbest dalgalanan dviz kuru sistemindenkaynaklanan olumsuzluk ise, d ekonomik ilikilerde belirsizlikleri ve riskleri artrmas nedeniyle kaynakdalmn olumsuz etkilemesidir.

SERBEST DVZ: Konvertibl ulusal para. Yurtiinde baka ulusal paralara tahvili serbest olup, yurtdnatranserlerine eitli snrlar konmu olabilir.

SERBEST PYASA EKONOMS: Ekonomik aaliyetlerin tam rekabet artlar iinde serbesteyaplabildii, ekonomik sorunlarn zmnn devletin ekonomiye mdahalesiyle deil fyatmekanizmas aracl ile gerekletirildii ekonomi. Arz ve talebin temel belirleyici olarak kabul edildii

bu tr ekonomilerde fyat mekanizmasnn iyi ilemesi zorunludur.


50/52

50

SERMAYE PYASASI: Genellikle uzun vadeli on ihtiyalarnn karland ve Hazine tarandan kontroledilen piyasadr.

SPEKLASYON: Bireyin gelecekle ilgili beklentileri dorultusunda fyat ya da dviz kurundakideimelerden bir gelir elde etmek amacyla yaplan ilemdir.

STOPAJ (TEVKFAT): Gelir Vergisi Yasasnn 94. maddesinde saylan gelir trleri zerinden, yasamaddesinde yer alan ve Bakanlar Kurulu tarandan belirlenmi oranlarda yaplan kesinti, gelir vergisitevkiat olarak adlandrlr.

TAKYDAT: Gayrimenkul zerinde 3.kiiler lehine konulmu, mlkiyet hakkn eitli ekillerde snrlayanhaklardr.

TAPU SENED: Tanmazn malikinin kim olduunu ve tanmaza ait tm tapu bilgilerini ieren (ada,pata, parsel, yevmiye numaras, bamsz blm, tanmazn nitelii vb.) belgedir.

TCMB (Trkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas) KAYDI: Trkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas tarandantoplanan, Bankalarn TCMBna her ay bildirdikleri karlksz ek, protestolu senet, sorunlu kredi, kredikartlarna ait negati bilginin yer ald ve kredi karar aamasnda kullanlan bilgi paylam sistemidir.

TAHAKKUK: Gerekleme.

TAHSL: Verginin tahsili kanununa uygun surette denmesidir.

TAHVL: Devletin 1 yl, anonim ortaklklarn en az 2 yl ve daha uzun vadeyle, dn para bulmakamacyla, itibari kymetleri eit ve ibareleri ayn olmak zere kardklar bor senetleridir.

TAM MKELLEF (YKML): Gelir Vergisi Yasasnda yer alan dzenleme gerei olarak aadayazl olan gerek kiiler, Trkiye iinde ve dnda elde ettikleri kazan ve iratlarn tamam zerindenvergilendirilirler. 1.Trkiyede yerlemi olanlar 2.Resmi daire ve messeselere veya merkezi Trkiyedebulunan teekkl ve teebbslere bal olup ad geen daire, messese, teekkl ve teebbslerin ileridolaysyla yabanc lkelerde oturan Trk vatandalar.

TARH: Verginin tarh, vergi alacann yasalarda gsterilen matrah ve nispetler zerinden vergi dairesitarandan hesaplanarak bu alaca miktar itibariyle tesbit eden idari ilemdir.

TASARRUF: Gelirden tketimin kartlmas ile elde edilir.

TEBL: Vergilendirmeyi ilgilendiren ve hkm iade eden hususlarn yetkili makamlar tarandanykmlye veya ceza sorumlusuna yaz ile bildirilmesine tebli denilmektedir.

TEDAVL: Sirklasyon, para dolam, sat miktar. Bir parann tedavldeki oran % 50yi aarsa dahabyk bir para basp piyasaya srmek gerekir.

TEKEL: Tek bir satc ve karlnda ok miktarda alc olan piyasadr.

TEMERRT FAZ: Vadesinde denmeyen bir alacak iin uygulanacak olan cezai aizdir.

TEMETT: (Kar pay) Ortaklarn dnem iinde elde ettikleri kardan mevcut ortaklarn pay alma hakkdr.TEMETT GETRS: Hisse senedinin yllk getirisidir.

TEMNAT: Garanti, gvence. Bir yerden alnan bor karlnda gvence olarak gsterilmesi gerekenmaddi deer.

TEMNAT MEKTUPLARI: Alc ile satc arasndaki gvenin salanmas iin bir banka araclna ihtiyaduyulur. Bankalar borluya kefl olarak bu gveni salar.

TEMLK: Bir kiinin kendisine ait bir alacak hakkn kullanm olduu kredinin teminat olarak bankayadevretmesidir; bir hakkn ya da alacan bir baka kimseye devredilmesidir.

TEVKFAT(STOPAJ): Gelir Vergisi Yasasnn 94. maddesinde saylan gelir trleri zerinden, yasamaddesinde yer alan ve Bakanlar Kurulu tarandan belirlenmi oranlarda yaplan kesinti, gelir vergisitevkiat olarak adlandrlr.


51/52

51


TCAR DEFTER: Yaplan iin trne ve byklne gre resmi olarak tutulmas gereken bilgilerinkaydedildii resmi deterdir.

TFE (TKETC FYATLARI ENDEKS): Tipik bir tketicinin satn ald belirli bir rn ve hizmetgrubunun fyatlarndaki ortak deiimleri gsteren bir lttr. Yllk enasyon deerindeki deiimilmek iin kullanlr.

TZEL K: Bal bana bir varlk olmak zere kurulan ve belirli ama iin meydana getirilen devlet,iletme gibi maddi olmayan varlktr.

FE (RETC FYATLARI ENDEKS): Belirli bir reerans dneminde lke ekonomisinde retimi yaplanve yurtiine sata konu olan rnlerin, retici fyatlarn zaman iinde karlatrarak fyat deiikliklerinilen fyat endeksidir.

VADE: Bir iin yaplmas veya bir borcun denmesi iin gsterilen sredir.

VALR: Bankaclk ilemlerinde aizin balad gndr.

VERASET VE NTKAL VERGS: Bedelsiz veya karlksz bir ekilde elde edilen servet unsurlarna

uygulanan varlk vergisi trdr. Miras veya batan gelen varlklar iin denir. Bu iki verginin bir aradauygulanmasnn sebebi, vergi karma olanaklarnn ortadan kaldrlmasdr. Bu verginin aleyhindeolanlar, verginin mlkiyet hakkn zedelediini, sermaye birikimini olumsuz ynde etkilediini ilerisrerler.

VERG EHLYET: Mkellefyet ve vergi sorumluluu iin yasal ehliyet art deildir. Vergiyi douranolayn kanunlarla yasak edilmi bulunmas mkellefyeti ve vergi sorumluluunu kaldrmaz.

VERG ADES: Vergi sorumlusunun ite vergilendirilmesini telaf etmek veya ihracat, retimi,herhangi bir ekonomik aaliyeti tevik etmek amacyla baz vergi konularnda nceden alnan vergininbir ksmnn veya tamamnn mkellee geri verilmesidir.

YATIRIM: Belli bir getiri salamak amacyla, belirli vadelerde birikimlerin yatrm aralarna

balanmasdr. Yatrmc yapt yatrmn maliyetini stlenir. Bu onun riskidir. Eer yatrmc kendi zonlarn kullanarak yatrm yapyorsa, en azndan bu onlarn maliyetini karlamas gerekir. Yatrmc,elindeki bu onlarla tahvil al sat veya vadeli mevduat ile aiz geliri de salayabilir. Faiz hadleri, gelirseviyesi, borlanabilme imkanlar ve risk yatrm etkileyen unsurlardandr.

YILLIK BEYANNAME: Muhteli kaynaklardan bir takvim yl iinde elde edilen kazan ve iratlarn biraraya getirilip toplanmasna ve bu suretle hesaplanan gelirin vergi dairesine bildirilmesine mahsustur.

ZORUNLU DEPREM SGORTASI: Mesken nitelii tayan gayrimenkullar iin yaptrlmas zorunlu olan,DASK (Doal Aet Sigortalar Kurumu) tarandan sunulan, deprem sigortasdr.

Kaynak: www.hangikredi.com


52/52

temel finans ve muhasebe

Documents