tema 5 franquismo 2013

8/13/2019 Tema 5 Franquismo 2013

1/12

1

Tema 5.: O RXIME DE FRANCO (1939-1975)

O rxime franquista xurdiu da Guerra Civil como aglutinante dos vencedores no conflito. Andaconstitundo un rxime de tipo ditatorial todo ao longo da sa existencia, a sa extensa duracin (case corentaanos, o perodo mis longo da historia de Espaa no S. XX) e a sa capacidade para adaptarse s mudablescircunstancias internacionais, fixeron que experimentara importantes cambios co paso dos anos. Con todo, pdensesinalar como trazos permanentes do rxime os seguintes:

- A concentracin de poderes na persoa de Franco.- A existencia dun Estado forte e centralizado, negador da pluralidade interna de Espaa.- A negacin das liberdades individuais e do pluralismo poltico e sindical. Estableceu un rxime de partido e

sindicato nicos, ao tempo que persegua calquera asomo de oposicin ao mesmo.

- O forte peso que manteen en toda a sa historia das institucins: o Exrcito e a Igrexa catlica.5.1.Fundamentos ideolxicos e sociais do rxime franquista: Caracteres polticos e institucins

do rxime. Espaa e a situacin internacional. Autarqua e estancamento econmico. (1939-1959)

5.1.1 BASES SOCIAIS, FUNDAMENTOS IDEOLXICOS E ESTRUCTURA DO NOVO ESTADO:O rxime contou cunha base socialinicial identificada cos apoios que os militares sublevados recibiran en

1936. Entre eles estaban todos aqueles grupos que sufriran unha erosin da sa posicin de hexemona social,motivada polas reformas republicanas ou polos procesos revolucionarios que tiveran lugar nalgns lugares durante aguerra: as clases dominantes tradicionais (grandes terratenentes, alta burguesa) e institucins como a Igrexa e amaior parte dos mandos do Exrcito.

A eles sumronse amplos sectores do pequeno e medio campesiado, de mentalidade tradicional e cunfondo temor ao movemento obreiro, e das clases medias urbanasprogresivamente encadradas no rxime a travs daIgrexa, a Falanxe ou o Exrcito.

Os fundamentos ideolxicos do rxime estaban en correspondencia cos apoios polticos que recibira olevantamento militar: desde a dereita conservadora ao fascismo falanxista, pasando polo tradicionalismo carlista.Inicialmente, os militares sublevados contra a repblica estaban unidos unicamente contra o que eles considerabanos graves males que trouxera a repblica: democracia, liberalismo, laicismo, separatismo. Foi durante a GuerraCivil cando se perfilaron os trazos do novo rxime, en gran medida obra persoal de Franco. A sa formacin militarfoi determinante hora de organizar o pas como se dun cuartel se tratara: mando nico e indiscutible, orde eobediencia a autoridade, imposicin dos valores militares e catlicos, unidade de patria, frreo control dosopositores e mantemento do tradicionalismo en costumes e smbolos.As, pdense sinalar como compoentes da peculiar ideoloxa que impregnou o rxime ao conservadurismo social(encarnado pola dereita tradicional), o confesionalismo relixioso (profesado pola Igrexa e a maiora da opinin

pblica catlica), ofascismo(Falanxe) e un forte nacionalismo espaol.Nos primeiros anos o fascismo exerceu unha influencia poderosa, a cal se ira debilitando co paso do tempo

mentres se consolidaba como ideoloxa aglutinante o que se deu en chamar nacional-catolicismo. Este era unpensamento fortemente nacionalista que identificaba a esencia de Espaa co catolicismo e rexeitaba todaheterodoxia poltica ou relixiosa, ao tempo que defenda unha concepcin corporativa do Estado e da sociedade.Espaa deba recuperar o seu esplendor pasado -localizado no tempo dos Reis Catlicos e o imperio dos primeirosAustrias- erradicando dexeneracins estranxeirizantes como o liberalismo, a masonera e o marxismo, quedebilitaban o autntico "ser espaol" e acadaran a sa maior difusin nos tempos da Repblica.

Os piares do novo Estado seran:

- O propio ditador e a acumulacin de poderes na sa persoa: Xefe do Estado, do Goberno -ata 1973-, doMovemento, dos Exrcitos e dotado de poderes excepcionais para promulgar leis en casos de urxencia. Recibiuo ttulo de Caudillo de Espaa e foi considerado o smbolo e a encarnacin da vontade da nacin espaola.

- AFalanxeouMovemento Nacional, nacida como partido nico en 1937 (pola fusin obrigada dos falanxistas eos tradicionalistas). De ideoloxa fascista, sera dominada e adulterada por Franco ata que foi perdendo os seusideais orixinarios e se converteu nun aparato burocratizado fiel ao Caudillo, mantendo un forte control sobre aOrganizacin Sindical e algunhas organizacins de encadramento de masas (Fronte de Xuventudes, SeccinFeminina, Sindicato Espaol de Estudantes... ).

- As Cortes, rgano de representacin corporativa concebidas como suposta canle de participacin dos espaoisnas tarefas do Estado.

- A Organizacin Sindical ou conxunto de sindicatos "verticais" integrados por empresarios, tcnicos etraballadores agrupados por sectores de producin. sa fronte estaba un "Delegado Nacional".


2/12

2

- O Exrcito, verdadeira columna vertebral do Estado e garante da sa permanencia. Encabezado por Francocomo "Xeneralsimo dos Exrcitos". Mandos militares ocuparan postos de responsabilidade no goberno, naadministracin e nas empresas pblicas. O exrcito era garante da unidade de Espaa, considerada como unha

unidade de destino no universal.

- Centralismo: en correspondencia coa unidade nacional, todo o sistema basebase no principio da unidade depoder e no centralismo. Todas as institucins autonmicas foron suprimidas e calquera manifestacin doparticularismo foi perseguida. A administracin local quedou sometida ao goberno central, quen nomeaba

directamente todos os alcaldes das cidades maiores de 10.000 habitantes; o resto nomebaos o GobernadorCivil. O nico idioma permitido era o casteln.- A estas institucins haba que sumar aIgrexa, cun papel clave na lexitimacin do rxime e no sistema de ensino.O franquismo prohibiu a prctica doutras relixins distintas catlica, eliminando o matrimonio civil e o divorcio. AIgrexa contaba con organizacins propias de encadramento de laicos (como a Asociacin Catlica Nacional dePropagandistas ou Accin Catlica) e un grupo xurdido no seu seo, o Opus Dei, xogou un papel determinante naevolucin do rxime a partir de finais dos anos cincuenta. A igrexa obtivo o control sobre a moral, os costumes e aeducacin, impuxo na vida pblica unha estrita moral catlica, velando polos bos costumes. (censura, normas sobrea vestimenta

- A familia: que foi considerada polo franquismo a base fundamental da sociedade. Protexida polo estado e deacordo coa moral tradicional catlica, a familia basebase no matrimonio cannico indisoluble e na procreacin dosfillos. Nela, cada un dos seus membros ten unha finalidade e deber especfico: o home, traer os recursos; a muller, oslabores da casa e os fillos. Na divulgacin destes valores tivo un papel fundamental a Seccin Feminina, creada e

presidida por Pilar Primo de Rivera, que potenciou un modelo feminino caracterizado pola pasividade poltica e anula participacin pblica e que contribuu ao deseo e control dunha educacin feminina destinada a formar amasde casa nas escolas.

En canto estrutura do novo Estado, o franquismo procedeu a un rpido desmantelamento dasinstitucins republicanas (Constitucin de 1931, autonomas rexionais, pluralismo poltico e sindical... ). Polacontra, a plasmacin legal do rxime foi lenta. Franco era moi remiso a fixar en exceso e en detalle as atribucinsdo poder e opxose frontalmente a unha constitucin que recordase o perodo liberal. Cando se decidiu ainstitucionalizar o seu goberno persoal, foi en resposta a acontecementos externos e a presins de os que queranasegurarse a continuidade do franquismo en Espaa. Iso obrigou a promulgar un conxunto de leis complexas, e sveces contraditorias, que aparecan segundo as necesidades polticas do rxime. As, o ordenamento xurdico dofranquismo estivo articulado arredor dunhas leis bsicas na organizacin do estado: as Leis Fundamentaiscarentesde lexitimacin democrtica. Son un total de sete leis elaboradas durante case trinta anos:

- O Foro do Traballo.: Na primavera de 1938, Franco decretou o Foro do Traballo, que articulaba as relacins domundo do traballo e estableca os fundamentos sobre os que se organizara a economa do novo Estado. No texto,inspirado no modelo fascista italiano, un apndice do Estado, o sindicato nico obrigatorio, entregado Falanxe,encargbase do encadramento laboral, nos sindicatos verticais, nicos que se permitan. Completaranse coa lei deunidade sindical.- A Lei Constitutiva das Cortes: A lei constitutiva das Cortes foi promulgada en 1942, aconsellada pola evolucindo conflito europeo, que xa empezaba a decantarse a favor das democracias occidentais. Con esta lei, o rximeconvocaba a "a participacin do pobo nas tarefas do Estado" mediante a institucin dunha Cmara "representativa"composta por mis de cincocentos procuradores en Cortes, a maiora dos cales o eran de oficio e cincuentadesignados directamente por Franco. Os procuradores de oficio procedan de cargos institucionais ou en cuxonomeamento intervia o Estado, como xerarquas do Sindicato ou da Falanxe, bispos, reitores de Universidade oumembros do goberno.- O Foro dos Espaois:Terminada a Segunda Guerra Mundial, Franco publicou en 1945 o Foro dos Espaois,

como outra operacin de maquillaxe do rxime ante as esixencias democrticas dos vencedores. S en aparencia eraunha declaracin de dereitos, pois o texto insista, sobre todo, nos deberes dos espaois e na estrutura autoritaria doEstado. A propaganda gobernamental sobre o Foro intentou facela pasar por unha verdadeira constitucin querecoeca as liberdades polticas. Pero, en realidade, o texto propua un sistema poltico autoritario de carcterconfesional con dereitos limitados e s aproveitables por quen non se opuan ao rxime.- A Lei de Referendo:En 1945, o Foro dos Espaois foi completado pola Lei do Referendo, que pretenda mostrarque en Espaa estaba recoecido o sufraxio universal. A "democracia" orgnica e corporativa que estableca o Foronon poda ser equiparada en ningn caso coas constitucins liberais e burguesas occidentais, pero haba quedisimular o grave baleiro do dereito ao voto individual. As, a Lei do Referendo estableca que os espaois podanser consultados individualmente en forma de plebiscito nacional, sempre por decisin de Franco e para someterllescuestins de Estado.- A lei de Sucesin: Tras dez anos de vida do rxime, os seus idelogos pensaron que chegara o momento deestablecer un sistema de sucesin xefatura do Estado. Na sa opinin, o franquismo deba ser considerado un

rxime de excepcin irrepetible, sobre todo polas condicins persoais do lder, pero non extinguible, sennreproducible no tempo grazas ao mantemento das leis fundamentais. Agora, en 1947, abordarase o problema dacontinuacin do franquismo sen Franco. Con este obxectivo, a Lei de Sucesin na Xefatura do Estado foi sometida a


3/12

3

referendo e aprobada nun das "fraudes electorais" da historia do rxime por mis do 93 por 100 dos votantes, con sunha abstencin do 18 por 100. A Lei estableca que Espaa era un Estado catlico, social e representativo, que sedeclaraba Reino de acordo coa sa tradicin monrquica. A Franco confirmbaselle como xefe vitalicio do Estado ereservbaselle o dereito de nomear sucesor a ttulo de rei.- Lei de Principios do Movemento Nacional: En 1958, sen deliberacin previa nas Cortes, Franco promulgou a Leide Principios do Movemento Nacional, que establece os principios inmutables e permanentes do rxime. A leisupua a incorporacin institucional da doutrina falanxista e o recoecemento de Falanxe Espaola Tradicionalista(FET) como nico partido, pero apenas tivo incidencia na vida poltica do Estado nin serviu para frear algunhas

orientacins novas do goberno aparecidas en 1957. O texto tivo o efecto prctico de que todos os altos cargos civsou militares pasasen a ser considerados membros natos do Movemento e que os funcionarios pblicos quedasenobrigados a xurar os seus principios fundamentais.

5.1.2 EVOLUCIN DA COXUNTURA INTERNACIONAL

Nos seus primeiros vinte anos de existencia, o rxime de Franco mostrou xa unha notable capacidade de se adaptaraos cambios da conxuntura internacional, se ben mantendo intactos os seus caracteres esenciais. Podemos distinguirtres etapas:-Antes de 1945: entre a neutralidade e a non belixerancia

Os sectores falanxistas exerceron unha grande influencia e ocuparon os postos principais do goberno, enconsonancia co apoio recibido de Alemaa e Italia durante a guerra civil. O rxime adoptou signos externos fascistascomo o sado co brazo en alto, concentracins masivas de esttica nazi. Entre abril (fin da Guerra Civil) e setembrode 1939 ( inicio da Segunda Guerra Mundial) o goberno de Franco, fundamentalmente a travs do seu cuado,Ramn Serrano Suer, ministro de gobernacin, levou a cabo unha clara poltica de aproximacin s potencias

fascistas.A pesar das sas simpatas polo Eixe, ao desencadearse a II Guerra Mundial o rxime adoptou unha

postura de neutralidade, anda que colaborou con Alemaa en materia de espionaxe e aprovisionamento desubmarinos. Cando se produciron as vitorias dos pases do eixe Franco comezou a valorar a posibilidade de entrar noconflito a cambio de axuda econmica e concesins territoriais no norte de frica. Franco entrevistouse con Hitler(Hendaia, 1940) e Mussolini (Bordighera, 1941) e Espaa cambiou a sa posicin pola de " non belixerancia" en1941, esta situacin permita non participar directamente na guerra, pero si manter unha postura de amizade ecolaboracin coas potencias fascistas. Cando en 1941 Alemaa invadiu a URSS organizouse en Espaa unha novacruzada contra o comunismo a travs dunha expedicin de voluntarios destinada a fronte sovitica: a Divisin Azul.Formada por 60.000 voluntarios, entre os que haba desde fanticos anti-comunistas ata aventureiros, foronintegrados no exrcito alemn e destinados a dura fronte de Leningrado. Desde o punto de vista militar, tivo un

papel moi limitado, pasou por graves problemas e sufriu numerosas perdas humanas.

En 1943, ante o inicio das vitorias aliadas, Franco volveu a declarar a Espaa neutralnun claro intento de previr as fatais consecuencias dunha derrota. No en tanto, a ttulo individual, uns 1.800membros da Divisin Azul permaneceron na fronte do leste formando a Lexin Espaola ata marzo de 1944. -1945-1950: Illamento internacional

Na conferencia de Potsdam de 1945 que organizou a paz tras a Segunda Guerra Mundial, Stalin intentouprovocar a cada do rxime franquista, moitos republicanos esperaban esperanzados o mesmo, recordemos quemoitos deles loitaron no bando aliado e mesmo os primeiros en liberar Pars foron republicanos espaois. Pero os


4/12

4

americanos e os britnicos preferiron non intervir nos asuntos espaois. En todo caso a derrota dos fascismos naguerra provocou o illamento internacionaldo franquismo, ao consideralo as potencias vencedoras equiparable aosrximes que acababan de ser derrotados. Non se permitiu o ingreso de Espaa na ONU e, en 1946, este organismodecretou a retirada de embaixadores de Madrid (s permaneceran os de Portugal, Arxentina e o Vaticano). Comoreaccin condena internacional o rxime organizou multitudinarias manifestacin de adhesin rxime. Nos anosseguintes Espaa foi expulsada de numerosos organismos internacionais. Franco unicamente poda contar conPortugal e con algunhas nacins de Amrica Latina, especialmente a Arxentina do xeneral Pern.

- Despois de 1950: Sada do illamentoPero o inicio da "Guerra Fra" , mudou radicalmente a situacin. Espaa comezou a ser vista polos EE.UU.

como un potencial aliado na loita contra o comunismo.Este novo contexto internacional supora o paulatino final do illamento do rxime en 4 pasos:

- En 1950 a ONU anulou a retirada de embaixadores e admitiu o ingreso de Espaa en organismosespecializados como o FAO ou a UNESCO.

- Tres anos despois, Espaa asinaba o "Concordato coa Santa S" polo que se renovaban os acordos doanterior Concordato ( o de 1851!!!): confesionalidade do estado, obrigatoriedade do ensino da relixin catlica nasescolas, matrimonio eclesistico; e o "Acordo Hispano-Americano" que, a cambio de axuda econmica,

permitalle aos EE.UU. a utilizacin dalgunhas bases militares situadas en territorio espaol ( Rota, Torrejn eZaragoza). O prezo pagado por Espaa era alto, xa que o territorio espaol, en caso de conflito, poda ser utilizadosen consultar o goberno.

- en 1955 produciuse o ingreso de Espaa na ONU grazas ao apoio dos EE.UU., ao mesmo tempointegrbase en organismos econmicos como o FMI e o Banco mundial.

- en 1959 a visita do presidente Eisenhower simboliza o final do illamento.

5.1.3. AUTARQUA E ESTANCAMENTO ECONMICO

A Guerra Civil e a posguerra supuxeron unha interrupcin do proceso de modernizacin econmica queestaba a vivir a sociedade espaola. O retroceso, reflectido nos indicadores econmicos, foi tal que ata os anos 50non se recuperaron os niveis de actividade de mediados dos anos 30.

Este estancamento debeuse s parcialmente s destrucins ocasionadas pola guerra -as provocadas enEuropa pola II Guerra Mundial foron maiores e, non obstante, a recuperacin foi moito mis rpida-. Maiorimportancia tivo o tipo de poltica econmicaseguida polas autoridades franquistas na inmediata posguerra, a cal sedefina por dous trazos: a busca da autarqua, coa que se pretenda converter a Espaa nun pas economicamenteautosuficiente, e o intervencionismo estatal, que via substitur parcialmente ao funcionamento do mercado.Elementos clave desta poltica foron:

- Un frreo control do comercio exterior, que esixa licencias administrativas para a exportacin ou importacinde calquera produto e provocou unha drstica reducin dos intercambios.

- O fomento da producin industriale a primaca outorgada s industrias de bens de equipo. O Estado concedafondos pblicos s novas empresas, as como privilexios e estmulos s consideradas de maior interese.

- A creacin de empresas pblicas. Salienta a nacionalizacin das empresas ferroviarias (RENFE) e daTELEFNICA e a creacin do Instituto Nacional de Industria(INI, 1941). O INI constitua unha especie de"holding" estatal destinado promocin de sectores estratxicos que requerian grandes investimentos(construcin naval, siderurxia, enerxa, material de transporte... ).

Esta poltica econmica conduciu a resultados desastrosos, o que lle impediu a Espaa aproveitar a conxunturaeconmica favorable que viviu Europa despois da Guerra mundial. Entre os seus efectos pdense citar odesabastecemento de produtos bsicos -que deu lugar aos fenmenos do "estraperlo" e o "mercado negro"-, areducin do consumo privado, a perda de competitividade exterior, a falta de divisas ou un empeoramento dascondicins de vida das clases populares ao subir mis os prezos que os salarios. O descenso da producin e a

escaseza de alimentos impuxeron o racionamento. Mediante a cartilla de racionamento repartanse entre a poboacinalgns produtos de primeira necesidade. Foron os anos da fame.


5/12

5

Foi a conciencia deste fracaso o que levou s autoridades franquistas a cuestionarse, nos anos 50, a polticaeconmica seguida ata o momento. Fronse introducindo cambios -como a suavizacin dos controles produtivos, asupresin das cartillas de racionamento, a flexibilizacin dos prezos, unha maior apertura econmica ao exterior... -que lograron mellorar os ndices produtivos. Pero estes cambios careceron de coordinacin e os seus efectos foronlimitados ata a posta en marcha do Plan de Estabilizacin de 1959, o cal sentou as bases da chamada "dcadadesarrollista" dos anos 60.

5.2..O Plan de Estabilizacin e as bases do desenvolvemento dos anos sesenta. (1959-1975)5.2.1. O "PLAN DE ESTABILIZACIN" E O DESENVOLVEMENTO ECONMICO

A partir de 1960 reanudouse en Espaa o proceso de modernizacin econmico e social iniciado acomezos do S.XX e interrumpido pola Guerra Civil e a posguerra. O extraordinario crecemento econmico acadadonos anos seguintes explcase por dous factores: a conxuntura expansiva da economa internacional e europea e ahabilidade dos responsables da poltica econmica para arbitrar medidas que lle permitiran ao pas aproveitar esaconxuntura.

A adopcin do Plan de Estabilizacin (1959) foi obra do goberno formado dous anos antes, no que tianun forte peso os tecncratas vinculados ao "Opus Dei". O proxecto deste sector consista en modernizar econmica esocialmente Espaa sen alterar no esencial a estrutura poltica do rxime. Co Plan poaselle fin ao soo autrquicoe respondase necesidade de conseguir ouro e divisas para facerlle fronte ao dficit da balanza comercial.Os obxectivos perseguidos eran dous:

- desmontar o modelo corporativo e abrir a economa espaola ao mercado, impulsando a iniciativa privada endetrimento do anterior intervencionismo estatal excesivo, e- cortar a inflacin e sanear as contas exteriores a travs de medidas contrativas da actividade econmica

(restricin do gasto pblico, limitacin dos prezos dalgns servizos e das taxas de interese, establecemento duncambio fixo dlar/peseta, apertura ao exterior... )

Este programa liberalizador, compensado coa chegada de crditos de organizacins internacionais como o FMI e aOCDE, completouse coa posta en marcha de Planos de Desenvolvemento cuatrienais (1964-74) que pretendanestimular a iniciativa privada -con vantaxes fiscais e crediticias- naqueles sectores considerados de maior interese, ecreaban unha serie de "Polos de Desenvolvemento" cos que se intentara, con escaso xito, reducir os desequilibrioseconmicos rexionais.

Un papel fundamental no xito desta nova poltica econmica xogrono unha serie de variables externas, ascales posibilitaron a entrada de divisas en Espaa para equilibrar a balanza de pagamentos e importar a tecnoloxa

precisa para as novas actividades. O aporte de divisas procedeu da emigracin(mis de 2 millns de traballadoressaron de Espaa entre 1960-1975, absorvendo a man de obra excedentaria do sector primario), do turismo e osinvestimentos exteriores(sobre todo dos EE.UU. e Alemaa Occidental).

Os resultadosforon espectaculares. Espaa presentou, entre 1959 e 1966, unha taxa de crecemento anualdo PIBsuperior de calquera pas europeo e incorporouse ao grupo dos pases industrializados (entre 1960 e 1975 a

porcentaxe de poboacin activa ocupada no sector primario descendeu do 42% ao 21%, acadando o sectorsecundario e o terciario o 38% e o 41%, respectivamente). A Renda Nacionale aRenda per Cpitaaproximronseaos valores europeos, o que se traduciu nun incremento notable do consumo privado e do nivel de vida da

poboacin.Igualmente importantes foron as transformacins sociais. O proceso urbanizadorexperimentou un grande

salto (en 1975 o 75% da poboacin vivan en municipios de mis de 20.000 habitantes) e medrou o nmero,especialmente nalgunhas zonas, dos obreiros industriaise das novas clases medias(profesionais liberais, executivosdas empresas, funcionarios de certo nivel... ). Foise consolidando a sociedade de consumo, ao destinar as familiaunha porcin cada vez mis alta do seu presuposto a cubrir necesidades non bsicas (adquisicin dunha vivenda,

bens de consumo duradeiros como autombiles ou electrodomsticos... ) e modificronse as pautas decomportamento, occidentalizndose e alonxndose cada vez mis dos presupostos represivos do nacional-catolicismo (viaxes ao estranxeiro, contacto cos novos hbitos dos turistas... ). A elo tamn contribuu a extensin daeducacin, en todos os seus niveis, a un nmero cada vez maior de estudantes -os fillos dos traballadores comezarona chegar Universidade- e a reducin drstica do analfabetismo.

Con todo a sociedade espaola destes anos non deixou de presentar aspectos problemticos: Asdesigualdades sociaisacenturonse e foron frecuentes fenmenos de especulacine degradacin do medio urbano erural. Igualmente, agudizronse os desequilibrios rexionaise as diferenzas entre as reas mis desenvolvidas e asmis deprimidas: estas ltimas (Galicia, as das Castelas, Andaluca, Estremadura... ) perderon uns 4 millns dehabitantes en beneficio de zonas como Catalua, o Pas Vasco ou Madrid.


6/12

6

5.2.2. INSTITUCIONALIZACIN DO RXIME E PERVIVENCIA DA DICTADURA

Os cambios socio-econmicos dos anos 60 apenas tiveron traducin no plano poltico. Desde finais dadcada anterior, os "tecncratas" foron gaando posicins no goberno e nas estruturas polticas franquistas, apoiados

polo que estaba chamado a ser garante da continuidade do franquismo, o almiranteLuis Carrero Blanco.O rxime intentou conclur o seu labor de institucionalizacin. Neste sentido, salienta a aprobacin da sa

ltima "lei fundamental", a Lei Orgnica do Estado(1967), concibida como unha culminacin e recapitulacin detodas as anteriores. Pretendendo garantir a continuidade do rxime, a lei -que, ao igual que as que a precederon, nonfoi froito da deliberacin de ningunha Asemblea soberana- asentou a institucin monrquica e introduciu pequenasmodificacins no sistema, como a ampliacin do nmero dos procuradores en Cortes -creando a figura dos"representantes da familia", elixidos polos cabezas de familia e as mulleres casadas- e abriu a posibilidade de crear"asociacins polticas" dentro do marco fixado polos principios do Movemento Nacional.

Franco intentou solucionar tamn dun modo definitivo a cuestin sucesoria, de acordo co previsto na "Leide Sucesin" de 1947, que defina a Espaa como un reino e estableca que o sucesor do Caudillo o sera a "ttulo derei ou de rexente". En 1969 o ditador nomeou sucesor ao prncipe Xon Carlos, quen prestou xuramento defidelidade aos principios do Movemento Nacional e foi ratificado polas Cortes. Con este nomeamento rompase co

principio da "lexitimidade dinstica" e pretendase instaurar unha monarqua de novo cuo, nacida das entraasmesmas do rxime franquista.

Nun contexto marcado polo xurdimento e expansin dunha nova oposicin de masas ao franquismo,houbo algns tmidos intentos de liberalizar o rxime, promovidos polos que xa se comezaban a denominar"sectores aperturistas". Entre eles estaba a aprobacin dunha Lei de Prensa (1966) elaborada polo ministro deInformacin e Turismo, Manuel Fraga Iribarne. A lei suprima a censura previa e conceda certo marxe detolerancia no campo da libre expresin, pero segua a contemplar como delito todo o que atentara contra o Xefe doEstado, os principios do Movemento, a seguridade nacional ou a salvagarda da orde pblica. A finais dos anos 60

producronse outros intentos, ao final fallidos, de liberalizacin ou apertura, como o de modificar a estrutura sindicalou o de facer efectiva a posta en marcha das "asociacins" previstas na "Lei Orgnica" de 1967.

5.2.3. A CRISE FINAL DO RXIME (1973-1975)

Os ltimos anos do franquismo foron os mis axitados. Os tmidos cambios introducidos non puideronocultar a incapacidade do rxime para se adaptar s profundas transformacins socio-econmicas e culturais queexperimentara Espaa desde os comezos dos anos 60. Pola sa parte, a oposicin poltica incrementara os seusapoios en base s novas realidades sociais emerxentes: a expansin dunha clase obreira que reclamaba liberdadesindical e dereito folga, a chegada Universidade de xoves procedentes das capas populares, a insatisfaccin enmedios intelectuais ante os pechados horizontes culturais do rxime... Estaba claro que o franquismo se a atopar conserias dificultades para sobrevivir a Franco.

O ano 1973resultou especialmente grave para Franco e o seu rxime pola crise do petrleo e a morte de Carrero:A crise de petrleo comezou pola suba dos prezos do petrleo decretada pola OPEP a raz da guerra rabe-israel, enEspaa os efectos da crise (inflacin, paro) foron especialmente fortes xa que o goberno de Franco non adoptouningn tipo de medida para resolvela. A crise provocou un espectacular crecemento da conflitividade social, a pesarde estaren prohibidas o nmero de folgas creceu exponencialmente.No 1973 Franco renunciou a exercer a Xefatura do Goberno, funcin que asumiu Carrero Blanco. Pretendase queCarrero garantise a pervivencia do franquismo baixo a inminente monarqua de Juan Carlos, pero a sa morte nunatentado de ETA (Operacin Ogro), en Decembro dese mesmo ano, frustrou tal perspectiva.

Asumiu a presidencia do goberno outro franquista Arias Navarro, polo que non houbo grandes cambios.O novo goberno atopouse cunha contestacin desde todas as bandas, manifestndose as as tres alternativas

polticas de futuro: a inmobilista, a aperturista e a rupturista:- O inmobilismo: defendido polos sectores do rxime opostos a calquera cambio poltico ("bnker").


7/12

7

- A ruptura democrtica: defendida polas plataformas da oposicin democrtica moi activa nos ltimos anos dofranquismo. Propugnaba a superacin do franquismo mediante a mobilizacin popular, a constitucin dun Goberno

provisional integrado polas forzas opositoras e a convocatoria de eleccins libres e dun referendo sobre a forma deEstado.- A aperturista ou reformista: propugnada polos sectores do propio franquismo que pretendan proceder desdedentro a unha reforma das sas institucins nun sentido democrtico.

A situacin agravouse ao longo de 1974 e 1975 co empeoramento do estado de sade do ditador . Pola sa parte, a

oposicin acentuou a sa ofensiva e creronse plataformas unitarias que agrupaban aos distintos sectores que aconformaban (como a Xunta Democrtica, aglutinada ao redor do PCE, e a Plataforma Democrtica,ao redor doPSOE). O Goberno respondeu coa aprobacin dunha "Lei Anti-terrorista", que tivo como consecuencia inmediata aexecucin de cinco activistas de ETA e o FRAP en Setembro de 1975, desatando toda unha onda de protestas emobilizacins internacionais.Por ltimo, outro motivo de preocupacin constituuno o conflito do Sahara, no que Espaa cedeu s presins deMarrocos (Marcha Verde) -apoiado polos EE.UU.- e entregou o territorio do Sahara espaol a Marrocos eMauritania para o seu reparto, incumprindo coa sa promesa de permitir un referendo de autodeterminacin noterritorio.

A fin do rxime estaba cerca. S faltaba a morte de Franco, afectado pola enfermidade de Parkinson desde 1965,sufrira unha grave tromboflebite en xullo de 1974; desde o hospital, Franco encarga a Xon Carlos que asuma axefatura do estado, pero 11 das despois Franco retoma as sas funcins

A revolucin dos caraveis en Portugal (abril 1974) e a cada do rxime dos coroneis en Grecia (xullo 1974)deixaban a Franco como o ltimo ditador de Europa occidental. O 17 de outubro de 1975, despois de sufrir uninfarto, anda presidiu un Consello de ministros; pero nas semanas seguintes presentronse todo tipo decomplicacins que lle ocasionaron unha longa e terrible agona morrendo o 20 de novembro de 1975, xustamente 39anos despois de Xos Antonio Primo de Rivera, foi enterrado xunto a el no Valle dos Cados. A sa morte abriu un

proceso que en poucos anos a conducir ao desmantelamento completo da ditadura a pesar de que el pensou quedeixaba todo atado y bien atado.

5.3. A OPOSICIN DITADURADesenvolveuse clandestinamente todo ao longo do perodo franquista, integrada por un amplo espectro de

correntes: o movemento obreiro, nacionalistas perifricos e sectores democrticos de diversa orientacin. De todaselas, a mis activa foi sempre oPartido Comunista(PCE). Podemos distinguir tres etapas ben diferenciadas:

5.3.1. OS ANOS 40: REPRESIN, EXILIO E GUERRILLA

Ao remate da guerra o rxime de Franco puxo en prctica unha dursima represin sobre os vencidos,evidenciando o seu nulo interese por levar a cabo unha reconciliacin nacional e utilizando os mtodos represivoscomo medio de escarmento destinado a anular calquera tipo de disidencia. Unha serie de disposicins legais

penalizaron os actos e as opinins dos vencidos, considerndoos como os verdadeiros responsables da guerra. Oscrceres ateigronse de xente (mis de 200.000 presos ao remate da guerra) e milleiros de persoas foron condenadasa morte en xuzos militares. A administracin pblica, e incluso algunhas empresas privadas, foron depuradasdetodos aqueles sospeitosos de ter simpatizado coa causa republicana.

Nestas condicins, moitos espaois tiveron que marchar cara o exilio. Preto de medio milln de persoasabandonaron o pas nos momentos finais da guerra, anda que a maiora tornaran logo e moitos deles seran

procesados polos tribunais franquistas. Xunto ao Goberno republicano -que mantera a sa existencia formal ata os

anos 70- marcharon definitivamente milleiros de profesionais, obreiros, intelectuais... Os destinos preferentes foronFrancia-onde moitos dos exiliados se incorporaron Resistencia durante a II Guerra Mundial- e Latinoamrica, enparticularMxico-onde os republicanos espaois realizaron unha notable contribucin ao desenvolvemento culturaldo pas-.

No interior, os partidos e sindicatos que apoiaran Fronte Popular foron desarticulados e aqueles que intentaronreorganizalos caeron, na sa maiora, nas mans da polica franquista e foron encarcerados ou executados. O nicogrupo que logrou recompoer unha feble infraestrutura foi o PCE. O PCE foi o principal impulsor e organizador daguerrilla, anda que nela incluronse tamn militantes doutras ideoloxas (socialistas, anarquistas... ). En distintaszonas montaosas da pennsula organizronse agrupacins guerrilleiras -entre as que salientou a IV Agrupacin con

base en Galicia e Len-, integrando a aqueles que fuxiran ao monte durante a guerra. A guerrilla realizou actos desabotaxe e atentados contra os representantes das institucins franquistas, e mesmo intentou unha invasin frustradadesde Francia a travs do Val de Arn(1944) cun pequeno exrcito duns 4.000 guerrilleiros. Pero a modificacindas circunstancias internacionais levou ao PCE a desmantelar a guerrilla en 1948. Algns grupos subsistiron pero

foron esmorecendo axia. En Galicia, o apresamento e posterior execucin do mtico "Foucellas" (1952) marcou afin desta forma de loita.


8/12

8

5.3.2. OS ANOS 50: UN PUNTO DE INFLEXION NA ACTIVIDADE DA OPOSICIN

A partir de entn, a oposicin interior gaou peso fronte ao exilio, o referente republicano foise perdendo eincorporronse novos sectores que non tian vivido a guerra. Con todo, tendeu a actuar desunida e nunca foi capazde articular unha alternativa viable ao franquismo. Neses anos producronse as primeiras axitacins e protestas

polticas contra o rxime, en parte protagonizadas por persoas que non viviran a experiencia da guerra civil.Salientan dous feitos que marcan o inicio dunha anda tmida accin de masas:

-Afolga xeralde Barcelona contra o incremento do prezo dos billetes de tranva (1951).

A revolta universitariade Madrid (1956), na que se mobilizaron os estudantes para acabar co sindicato oficial,o SEU, e rematou con enfrontamentos coa polica e feridos graves.

En ambos os casos o rxime respondeu coa represin, pero a partir de entn fronse facendo mis frecuentes osconflitos se ben non acadaran unha verdadeira importancia ata os anos 60.

5.3.3. ANOS 60: O DESENVOLVEMENTO DUNHA OPOSICIN DE MASASNos anos 60, en estreita relacin coas transformacins sociais provocadas polo "desarrollismo", emerxeu u nha

nova cultura democrtica anti-franquista que non tia xa como referente a guerra civil. Introdcense libros epublicacins estranxeiros, aparece unha prensa crtica no interior ao abeiro da "Lei de Prensa" de 1966, algunhasminoras comezan a se politizar e, sobre todo, desenvlvese unha importante mobilizacin socialen determinadosmbitos:

- O mundo laboral: xurdiu un novo movemento obreiro, integrado na sa maiora por xoves traballadores, quereivindicaban o dereito folga e a liberdade sindical (entre 1963 e 1975 producronse mis de 12.000 folgas nasque participaron uns 4 millns de traballadores). Os sindicatos histricos non lograron reorganizarse, peroapareceron outros novos como a USO(Unin sindical Obreira) -promovida por cristins crticos- e, con especialforza, CC.OO.-impulsado polo PCE a raz dunha folga na minera asturiana e que vai infiltrarse na estruturasindical franquista-. En Galicia salientan as folgas xerais do Ferrol -onde morreron, abatidos pola polica, doustraballadores- e Vigo en 1972.

- O movemento estudantil: iniciado cos sucesos de 1956 foi adquirindo crecente pulo nas universidades, onde seformaron pequenos ncleos de activistas do PCE e o FLP ("felipe"). Na Universidade de Santiago, amobilizacin estudantil adquiriu unha especial relevancia en 1968, adiantndose ao desencadeamento do "Maiofrancs".

Pero as Forzas polticasda oposicin seguan a actuar divididas:- A mis importante, a pesar da forte represin que sufriron os seus membros (execucin de Julin Grimau, membro

do Comit Central do PCE), continuaba sendo o Partido Comunista. Estaba presente na maiora dos movementossociais e asuma plenamente o pluralismo democrtico e a existencia de diferentes vas nacionais para construr osocialismo. Dirixido por Santiago Carrillo foi con moito o grupo mis activo da oposicin. Nos anos 60 e 70apareceron outros grupos comunistas, a nova esquerda, infludos polo maosmo, o trostkismo e o Maio francs.- Moi dbil e case inactivo neses anos era o PSOE. No Congreso de Suresnes (1974) os xoves militantes do

interior, con Felipe Gonzlez e Alfonso Guerra fronte, faranse co control do partido e comezaran a preparalopara a inminente transicin democrtica.

- En canto chamada oposicin moderada, era tamn moi feble e estaba moi dividida (demcrata-cristins,republicanos, monrquicos liberais... ). A sa principal actuacin foi a organizacin, xunto co PSOE, da Reunin deMnic (1962), en resposta peticin espaola de ingreso no Mercado Comn Europeo. reunin -denigrada pola

prensa do rxime, que se referiu a ela como o "Contubernio de Mnic"- asistiron personalidades do interior e doexilio e nas sas conclusins reclamouse a necesidade de democratizar Espaa.- Na oposicin nacionalistadestaca a aparicin deETA (Euskadi ta Askatasuna), fundada en 1959 por un grupo de

mozos descontentos co PNV. Definase como "movemento socialista de liberacin nacional" e no 1968 cometeu asa primeira accin armada, a execucin do inspector de polica implicado na represin M. Manzanas. Os principaisdirixentes de ETA seran condenados a morte no famoso proceso de Burgos de 1970.- En Galicia, o Partido Galeguista fora desactivado nos anos 50, pasando os galeguistas a centrarse no labor

cultural coa creacin da Editorial Galaxia e a revista Grial. Pero en 1963 xurdiron dous novos grupos nacionalistasde orientacin esquerdista: o Partido Socialista Galegoe a Unin do Pobo Galego. OPSGnacera como partido deorientacin socialdemcrata para evolucionar, co cambio de dcada, cara o socialismo marxista baixo o mandato de

X.M. Beiras. A UPG, orixinariamente unha "fronte" aberta incorporacin doutros grupos, rematou por convertersenun partido comunista,- Organismos unitarios: Nos ltimos anos do franquismo a oposicin adquiriu unha forza e un dinamismo sen

precedentes e creou os seus primeiros organismos unitarios: en xullo de 1974, por iniciativa do xefe do PCESantiago Carrillo, constituase en Pars a Xunta Democrtica e en xuo de 1975 organizbase a Plataforma deConverxencia Democrtica, liderada polo PSOE. Os contactos entre ambas deron como resultado a formacin da

Plataxunta, que agrupaba a todos. Os grupos de oposicin defendan a ruptura democrtica, isto , unha transicinxestionada pola mesma oposicin a travs dun Goberno Provisional.


9/12


10/12

10

Exame 2: a posguerra

A partir dos seguintes documentos debes elaborar un comentario sobre a situacin que se viviu en Espaalogo da guerra civil. No mbito da poltica interior, o elemento esencial foi a instauracin dun rxime poltico

autoritario, comezada xa durante a contenda blica, marcando as diferencias coas democracias parlamentarias

(Doc.1), e que atopara a sa concrecin en diferentes textos legais. A economa dos longos anos de posguerra

estivo marcada pola poltica autrquica (Doc.2), con obxectivos nunca acadados. E polo que respecta s relacins

internacionais, o rxime franquista pasou dunha franca amizade cos pases do Eixo (Doc.3) a sofrir o illamentointernacional ao remate da Segunda Guerra Mundial (Doc.4). Lembra que a redaccin que elabores debe ter en

conta as fontes documentais subministradas, pois non se trata de elaborar un tema marxe das mesmas.

Doc.1.-Discurso de Francisco Franco (18 de xullo de 1938), en conmemoracin do Al zamiento Nacional:

Correspndenos a paladinaxe dunha fe, unha civilizacin e unha cultura gravemente ameazadas polosprincipios roxo-comunistas (...).

irresponsabilidade poltica dos partidos liberais, sucede a unidade da nosa Cruzada, organicamenteconstituda; a un Estado neutro e sen ideais, sustitelle o misional e totalitario, que orienta ao pobo sinalndolle ocamio (...).

Hai que soldar ao pobo, dividido polos partidos; hai que unir medio sculo de separacins; hai que borrar osprexuzos da loita de clases (...); hai que elevar os principios doMovimiento.

Doc.2.-Fundamentos e directrices dun Plano de saneamento da nosa economa, harmnico coa nosareconstruccin nacional (1939), por Francisco Franco:O problema mis grande que se presenta economa espaola o desnivel desfavorable da nosa balanza

de pagos co estranxeiro (...). Suprimilo ten que constitur a directriz principal da nosa poltica econmica, xa que, deoutra maneira, se producira o fenmeno de que a riqueza nacional continuase a esgotarse nesta sangra de centos demillns que anualmente vai vigorizar a economa dos pases exportadores (...)

Imponse nosa poltica comercial no exterior:1. Suprimir importacins que non sexan indispensables.2. Reducir aquelas que poidan ter un sustitutivo ou permitan estan reduccin.3. Implantacin de novas industrias e regos que nos faciliten os productos que hoxe importamos.4. Intensificar as nosas exportacins, mesmo primndoas.

Doc.3.-Entrevista de Franco e Hitler en Hendaia(1940):Doc.4.-En decembro de 1946, a Asemblea Xeral daONU condena o rxime de Franco:

A) Pola sa orixe, natureza, estructura ecomportamento xeral, o rxime de Franco unrxime fascista, organizado e implantado en grande

parte mercede axuda da Alemaa nazi e da Italiafascista de Mussolini.

B) Durante a longa loita das Nacins Unidascontra Hitler e Mussolini, Franco prestou unha axudamoi considerable s potencias inimigas, malia ascontinuas protestas dos aliados (...).

A Asemblea Xeral, convencida de que oGoberno fascista de Franco en Espaa (...) nonrepresenta ao pobo espaol (...), recomenda que se

prohiba ao Goberno de Franco pertencer aosorganismos internacionais creados polas NacinsUnidas ou relacionados con elas (...).

As mesmo, a Asemblea recomenda quetdolos Estados membros das Nacins Unidas retireninmediatamente os embaixadores e ministros

plenipotenciarios que teen acreditados en Madrid.


11/12

11

Exame 3: economa

ORIENTACINS: Os seguintes documentos permiten realizar unha composicin sobre a evolucin da polticaeconmica durante o franquismo. Na redaccin debes tratar as seguintes cuestins: A etapa autrquica (contexto, obxectivos,

sectores estratxicos e resultados); a etapa desarrollista (razns e obxectivos, bases do crecemento econmico e balance do

mesmo). Lembra que non se trata de responder a preguntas illadas, senn de realizar unha composicin coherente eargumentada, e que na avaliacin se tern en conta os coecementos, a utilizacin dos documentos e a correccin da

expresin escrita.

Doc.1.-Fundamentos y directr ices de un Plan de saneamiento de nuestra economa, armnico con nuestra r econstruccinnacional (1939), por Francisco Franco:O problema mis grande que se presenta economa espao la o desnivel desfavorable da nosa balanza de pagos coestranxeiro (...). Suprimilo ten que constitur a directriz principal da nosa poltica econmica, xa que, doutra maneira, se

producira o fenmeno de que a riqueza nacional continuase a esgotarse nesta sangra de centos de millns que anualmente vaivigorizar a economa dos pases exportadores (...).Imponse nosa poltica comercial no exterior:1. Suprimir importacins que non sexan indispensables.2. Reducir aquelas que poidan ter un substitutivo ou permitan esta reducin.3. Implantacin de novas industrias e regos que nos faciliten os produtos que hoxe importamos.4. Intensificar as nosas exportacins, mesmo primndoas.

Doc.2.-O historiador J. L. Garca Delgado valora as a poltica autrquica:O significado ltimo desa pobreza de resultados durante a etapa inicial do franquismo ten unha dobre dimensin: por unha

banda, supn o remate do proceso de crecemento moderado pero mantido que se prolonga en Espaa durante o ltimo terzo dosculo XIX e o primeiro do XX; por outra banda, ocasiona o ancheamento da fenda que separa a traxectoria de Espaarespecto doutros pases europeos; unha diferenza que, en ritmos de crecemento e de produto real por habitante, se amplaenormemente durante eses anos. Non se esaxera, por conseguinte, cando se sita nese decenio dos anos corenta a pasaxe misnegativa da nosa historia econmica e contempornea, coa cruenta eliminacin dos partidos polticos e organizacins de clase,con rxida disciplina laboral e drstica fixacin de salarios, con mutilacin das liberdades individuais e a perda, nuns casos, emarxinacin noutros, dun capital humano irrecuperable. En suma, o fracaso econmico correu entn paralelo regresin

poltica e social.

Doc.3.-Decreto-Lei de 20 de xullo de 1959, coecido como Plan de Estabil izacin:Ao remate da Guerra de Liberacin, a economa espaola tivo que se enfrontar co problema da sa reconstrucin, que se va

retardada naqueles momentos pola insuficiencia dos recursos (...) como consecuencia da contenda.A guerra mundial e as repercusins que trouxo consigo aumentaron estas dificultades e pecharon gran parte dos mercados efontes de aprovisionamento normais (...).Superadas aquelas circunstancias, chegou o momento de iniciar unha nova etapa que permita colocar a nosa economa nunhasituacin de mis ampla liberdade, de acordo coas obrigas asumidas por Espaa como membro de pleno dereito da OECE. Amaior flexibilidade econmica que se establecer gradualmente non supn en ningn caso que o Estado abdique do dereito e daobriga de vixiar e fomentar o desenvolvemento econmico do pas.

Doc.4.-O Seat 600, un dosemblemas do desarrollismo: Doc.5.-Emigracin exterior

entre 1951 e 1980:

ANOS AMERICA EUROPA1951-60 668.003 -----1961-70 232.221 779.5921971-80 51.663 447.794

Doc.6.-Evolucin do nmerode turistas, 1961-1973:

ANO N (MILL NS)

1961 7,4

1964 14,1

1967 17,8

1970 24,1

1973 34,5


12/12

12

Exame 4: oposicin

Os documentos que seguen teen como asunto central a oposicin ao rxime franquista. O mbito

cronolxico vai desde os anos de posguerra (Doc.1) ata os derradeiros tempos da dictadura (Doc.4), presentando

as diversas actividades levadas a cabo por sectores tamn diferentes da oposicin: guerrilla (Doc.1), movemento

universitario (Doc.2), movemento obreiro (Doc.3) e forzas polticas que se articulan cara o remate da dictadura(Doc.4). Na ta redaccin debes tratar a variedade e evolucin da oposicin ao franquismo, tendo en conta as

fontes documentais suministradas.

Doc.1.-O guerrilleiro Francisco Rey lembra o movemento dos anos 40:Al onde haba homes perseguidos que se viron na necesidade de fuxir, fixrono antes de caer de novo na

cadea ou ante un pelotn de execucin. Marcharon as ao monte homes de tdalas tendencias, socialistas,anarquistas, algns catlicos e, sobre todo, numerosos militantes comunistas (...).

principio as nosas accins tian un carcter case exclusivamente de fuxidos que se movenorganizadamente buscando puntos de apoio, falando coas xentes da necesidade de crear o movemento guerrilleiro.Eramos os fuxidos, os escapados, como nos chamaba o pobo. E nesa poca, no momento mis agudo da represinfranquista, tivemos sempre o apoio abnegado, silencioso e incondicional do pobo. Aqueles homes que nas aldeas nosaxudaban saban perfectamente ao que se expoan e, sen embargo, non vacilaban en acollernos.

Doc.2.-Noticia recollida en Mundo Obrerodunha manifestacin universitaria en Madrid (1956):Estes potentes berros, lanzados por centos de valentes peitos xuvens, atronaban as ras cntricas da

capital. Unha proba patente da debilidade do goberno que non se atreveu a utilizar a polica armada para reprimir amanifestacin. A forza pblica recibira instruccins de retirarse (...).

pasar a manifestacin diante do Ministerio de Gobernacin, recrudecronse os berros dos estudiantescontra a Falanxe e contra o rxime. O pblico acolla a manifestacin cun grande alborozo, con signos emocionantesde simpata. Os estudiantes antifranquistas foron donos ese da das ras cntricas da capital durante preto dunhahora. O trfico foi paralizado por completo na ra de Alcal.

Doc.3.-O lder sindical Marcelino Camacho lembra as orixes das Comisins Obreiras (CC.OO.):A cabalo entre 1956 e 1957 xurdiu e desapareceu, nun prazo breve, unha comisin na mina asturiana La

Camocha, para defender unha asignacin de carbn aos mineiros (...). Outras funcionaron en diversos lugares como

Euskadi, Catalua, Valencia, Andaluca, etc., sempre de forma fugaz e variada composicin (...).En Madrid iniciouse unha nova fase de Comisins Obreiras que se caracterizou polo carcter permanentedesas comisins elixidas en asembleas (...). Decidramos servirnos da Escola Sindical de Enlaces (...) como unmedio para nos coecer e estender os nosos contactos sobre todo coas grandes empresas do metal.

Doc.4.-En 1974, o Partido Comunista de Espaa inspirou a formacin da Xunta Democrtica, na que seagrupaban diversas forzas de oposicin que aprobaron o seguinte programa:

1.-A formacin dun goberno provisional que substita ao actual (...).3.-A legalizacin dos partidos polticos sen exclusins.4.-A liberdade sindical e a restitucin ao movemento obreiro do patrimonio do Sindicato Vertical.5.-Os dereitos de folga, de reunin e de manifestacin pacfica.6.-A liberdade de prensa (...).8.-A neutralidade e a profesionalidade, exclusivamente militar para a defensa exterior, das forzas armadas.

9.-O recoecemento, baixo a unidade do Estado espaol, da personalidade poltica dos pobos cataln, vascoe galego e das comunidades e rexins que o decidan democraticamente.10.-A separacin da Igrexa e do Estado (...).

tema 5 franquismo 2013

Documents