tekirdağ ziraat fakültesi...

ISSN:1302-7050

NamıkKemalÜniversitesiTekirdağZiraatFakültesiDergisiJournalofTekirdagAgriculturalFaculty

AnInternationalJournalofallSubjectsofAgriculture

Cilt/Volume:13Sayı/Number:1Yıl/Year:2016

Sahibi/Owner

NamıkKemalÜniversitesiZiraatFakültesiAdınaOnBehalfofNamıkKemalUniversityAgriculturalFaculty

Prof.Dr.AhmetİSTANBULLUOĞLUDekan/Dean

EditörlerKurulu/EditorialBoard

Başkan/EditorinChief

Prof.Dr.TürkanAKTAŞZiraatFakültesiBiyosistemMühendisliğiBölümü

DepartmentBiosystemEngineering,[email protected]

Üyeler/Members

Prof.Dr.M.İhsanSOYSAL Zootekni/AnimalScienceProf.Dr.ServetVARIŞ BahçeBitkileri/Horticulture

Prof.Dr.TemelGENÇTAN TarlaBitkileri/FieldCropsProf.Dr.SezenARAT TarımsalBiyoteknoloji/AgriculturalBiotechnology

Prof.Dr.AydınADİLOĞLU ToprakBilimiveBitkiBesleme/SoilScienceandPlantNutritionProf.Dr.FatihKONUKCU BiyosistemMühendisliği/BiosystemEngineeringDoç.Dr.İlkerH.ÇELEN BiyosistemMühendisliği/BiosystemEngineering

Doç.Dr.ÖmerAZABAĞAOĞLU TarımEkonomisi/AgriculturalEconomicsDoç.Dr.ÜmitGEÇGEL GıdaMühendisliği/FoodEngineering

Yrd.Doç.Dr.HarunHURMA TarımEkonomisi/AgriculturalEconomicsYrd.Doç.Dr.ÖzgürSAĞLAM BitkiKoruma/PlantProtection

Araş.Gör.ErayÖNLER BiyosistemMühendisliği/BiosystemEngineering

İndeksler/Indexingandabstracting

CABItarafındanfull-textolarakindekslenmektedir/IncludedinCABI

DOAJtarafındanfull-textolarakindekslenmektedir/IncludedinDOAJ

EBSCOtarafındanfull-textolarakindekslenmektedir/IncludedinEBSCO

FAOAGRISVeriTabanındaİndekslenmektedir/IndexedbyFAOAGRISDatabase

INDEXCOPERNICUStarafındanfull-textolarakindekslenmektedir/IncludedinINDEXCOPERNICUS

TUBİTAK-ULAKBİMTarım,VeterinerveBiyolojiBilimleriVeriTabanı(TVBBVT)Tarafındantaranmaktadır/IndexedbyTUBİTAK-ULAKBİMAgriculture,VeterinaryandBiologicalSciencesDatabase

YazışmaAdresi/CorrespondingAddressTekirdağZiraatFakültesiDergisiNKÜZiraatFakültesi59030TEKİRDAĞ

E-mail: [email protected]: http://jotaf.nku.edu.tr

Tel: +902822502000

ISSN:1302–7050

DanışmanlarKurulu/AdvisoryBoardBahçeBitkileri/Horticulture

Prof.Dr.AyşeGÜL EgeÜniv.,ZiraatFak.,İzmirProf.Dr.İsmailGÜVENÇ Kilis7AralıkÜniv.,ZiraatFak.,Kilis

Prof.Dr.ZekiKARA SelçukÜniv.,ZiraatFak.,KonyaProf.Dr.JimHANCOCK MichiganStateUniversity,USA

BitkiKoruma/PlantProtectionProf.Dr.CemÖZKAN AnkaraÜniv.,ZiraatFak.,Ankara

Prof.Dr.YeşimAYSAN ÇukurovaÜniv.,ZiraatFak.,AdanaProf.Dr.IvankaLECHAVA AgriculturalUniversity,Plovdiv-Bulgaria

Dr.EmilPOCSAI PlantProtectionSoilConser.Service,Velence-HungaryBiyosistemMühendisliği/BiosystemEngineeringProf.BryanM.JENKINS U.C.Davis,USAProf.HristoI.BELOEV UniversityofRuse,Bulgaria

Prof.Dr.SimonBLACKMORE TheRoyalVet.&Agr.Univ.DenmarkProf.Dr.HamdiBİLGEN EgeÜniv.ZiraatFak.İzmirProf.Dr.AliİhsanACAR AnkaraÜniv.ZiraatFak.AnkaraProf.Dr.ÖmerANAPALI AtatürkÜniv.,ZiraatFak.Erzurum

Prof.Dr.ChristosBABAJIMOPOULOS AristotleUniv.GreeceDr.ArieNADLER MinistryAgr.ARO,IsraelGıdaMühendisliği/FoodEngineering

Prof.Dr.EvgeniaBEZIRTZOGLOU DemocritusUniversityofThrace/GreeceAssoc.Prof.Dr.NerminaSPAHO UniversityofSarajevo/BosniaandHerzegovina

Prof.Dr.KadirHALKMAN AnkaraÜniv.,MühendislikFak.,AnkaraProf.Dr.AtillaYETİŞEMİYEN AnkaraÜniv.,ZiraatFak.,Ankara

TarımsalBiyoteknoloji/AgriculturalBiotechnologyProf.Dr.İskenderTİRYAKİ ÇanakkaleÜniv.,ZiraatFak.,Çanakkale

Prof.Dr.KhalidMahmoodKHAWAR AnkaraÜniv.,ZiraatFak.,AnkaraProf.Dr.MehmetKURAN OndokuzMayısÜniv.,ZiraatFak.,Samsun

Doç.Dr.TuğrulGİRAY UniversityofPuertoRico,USADoç.Dr.KemalKARABAĞ AkdenizÜniv.,ZiraatFak.,Antalya

Doç.Dr.İsmailAKYOL KahramanmaraşSütçüİmamÜniv.,ZiraatFak.,KahramanmaraşTarlaBitkileri/FieldCrops

Prof.Dr.EsvetAÇIKGÖZ UludağÜniv.,ZiraatFak.,BursaProf.Dr.ÖzerKOLSARICI AnkaraÜniv.,ZiraatFak.,Adana

Dr.NurettinTAHSİN AgricultureUniversity,Plovdiv-BulgariaProf.Dr.MuratÖZGEN AnkaraÜniv.,ZiraatFak.,Ankara

Doç.Dr.ChristinaYANCHEVA AgricultureUniversity,Plovdiv-BulgariaTarımEkonomisi/AgriculturalEconomics

Prof.Dr.FarukEMEKSİZ ÇukurovaÜniv.,ZiraatFak.,AdanaProf.Dr.HasanVURAL UludağÜniv.,ZiraatFak.,BursaProf.Dr.GamzeSANER EgeÜniv.,ZiraatFak.,İzmir

Prof.Dr.AlbertoPOMPO ElColegiodelaFronteraNorte,MeksikaProf.Dr.ŞuleIŞIN EgeÜniv.,ZiraatFak.,İzmir

ToprakBilimiveBitkiBeslemeBölümü/SoilSciencesAndPlantNutritionProf.Dr.M.RüştüKARAMAN YüksekİhtisasÜniv.,Ankara

Prof.Dr.MetinTURAN YeditepeÜniv.,Müh.veMimarlıkFak.İstanbulProf.Dr.AydınGÜNEŞ AnkaraÜniv.,ZiraatFak.,Ankara

Prof.Dr.HayriyeİBRİKÇİ ÇukurovaÜniv.,ZiraatFak.,AdanaDoç.Dr.JosefGORRES TheUniversityofVermont,USA

Doç.Dr.PasgualeSTEDUTO FAOWaterDivisionItalyZootekni/AnimalScience

Prof.Dr.AndreasGEORGOIDUS AristotleUniv.,GreeceProf.Dr.IgnacyMISZTAL BreedingandGeneticsUniversitofGeorgia,USAProf.Dr.KristaqKUME CenterforAgriculturalTechnologyTransfer,AlbaniaDr.BrianKINGHORN TheIns.ofGeneticsandBioinf.Univ.ofNewEngland,Australia

Prof.Dr.IvanSTANKOV TrakiaUniversity,Depart.ofAnimalScience,BulgariaProf.Dr.MuhlisKOCA AtatürkÜniv.,ZiraatFak.,ErzurumProf.Dr.GürselDELLAL AnkaraÜniv.,ZiraatFak.,AnkaraProf.Dr.NaciTÜZEMEN KastamonuÜniv.,MühendislikMimarlıkFak.,KastamonuProf.Dr.ZlatkoJANJEČİĆ UniversityofZagreb,AgricultureFaculty,Hırvatistan

Prof.Dr.HoriaGROSU Univ.ofAgriculturalSciencesandVet.MedicineBucharest,Romanya

TekirdagZiraatFakültesiDergisi/JournalofTekirdagAgriculturalFaculty201613(1)

İÇİNDEKİLER/CONTENTS

F.Kurtulmuş,S.Öztüfekçi,S.ŞehirliArmutMeyvesindeDiplocarponMespiliLezyonlarınınGörüntüİşlemeyleAnaliziAnalyzingDiplocarponMespiliLesionsOnPearUsingImageProcessing......................................................................... 1-11H.M.Velioğlu,G.ÇelikyurtFarklıTarımArtığıÜrünlerdenFungalVeBakteriyelΑ-AmilazEnzimiÜretimininOptimizasyonuOptimizationOfFungalAndBacterialΑ-AmylaseProductionFromDifferentAgriculturalBy-Products.......................... 12-24G.Çınar,F.Işın,G.ArmağanTürkiye’deTarımsalÜrünİhracatıYapanFirmalarınRiskTercihiAçısındanİncelenmesiAnalysisOfTheFirmsThatExportedAgriculturalProductInTermsOfRiskPreferenceInTurkey.................................. 25-33B.FiridinPamukYaprakKurduSpodopteraLittoralis(Boisduval)(Lepidoptera:Noctuidae)LarvalarınınGelişimEvrelerindeProtein,GlikojenVeSuOranındakiDeğişimChanges İn The Rate Of Protein, Glycogen And Water Of Cotton Leafworm Spodoptera Littoralis (Boisduval)(Lepidoptera:Noctuidae)DuringTheLarvalDevelopmentStages................................................................................... 34-39M.İ.Soysal,T.Bilgen,A.Perucatti,L.IannuzziGTGBandedKaryotypeOfAnatolianRiverBuffalo(BubalusBubalis,2n=50)AnadoluMandası(Bubalusbubalis,2n=50)GTGBantlıKaryotipi....................................................................................... 40-43N.Öner,İ.Başer,F.Öner,Ö.SarıbaşBuğdaydaYaprakAnaliziyleEksikliğiBelirlenenElementlerinYapraktanGübrelemeyleVerimVeKaliteÜzerineEtkileriEffectsOnYieldAndQualityOfFoliarApplicationOfWheatWithTheDeterminationOfDeficientNutrientsLeafAnalyses.............................................................................................................................................................................. 44-51T.CengizKonutSatınAlımındaKentselAçık-YeşilAlanlarVeSosyalDonatıElemanlarınınİncelenmesi:ÇanakkaleKentMerkeziÖrneğiInfluenceOfUrbanGreenSpacesAndSocialReinforcementElementsInHomePurchasing:TheCaseOfÇanakkaleCity,Turkey........................................................................................................................................................................

52-60

M.Gür,C.ŞenTrakyaBölgesindeDoğalBirMeradaTespitEdilenBaklagillerVeBuğdaygillerFamilyalarınaAitBitkilerinBazıÖzellikleriSomePropertiesOfTheVegetationOnGrazing,ProtectedAndAbandonedNaturalRangelands..................................

61-69

S.ErdoğanBayram,Ö.L.Elmacı,B.MiranAnEvaluationOnStrawberryProduction InTermsOfPlantNutritionAndFarmerApplications:EvidencesFromGedizRiverBasin,TurkeyBitkiBeslemeVeÇiftçiUygulamalarıAçısındanÇilekÜretimiÜzerineBirDeğerlendirme:GedizHavzasıÖrneği,Türkiye............................................................................................................................................... 70-79B.KaptanPrevalenceOfListeriaSppAndL.MonocytogenesİnHomeMadePotteryCheeseEvYapımıKüpPeynirindeListeriaSppVeL.MonocytogenesYaygınlığı........................................................................... 80-87N.Pouyafard,E.Akkuzu,Ü.KayaKıyıEgeKoşullarındaYetiştirilenAyvalıkZeytinFidanlarındaSuStresineBağlıBazıFizyolojikVeMorfolojikDeğişimlerinBelirlenmesiDeterminationOfSomePhysiologicAndMorphologicChangesOfYoungOlive(CvAyvalık)TreesUnderDifferentWaterStressİnCoastalPartOfAegeanRegion................................................................................................................

88-98İ.H.ÇelenHavaEmişliYelpazeHüzmeliPüskürmeMemelerindePüskürtmeDağılımınınİlerlemeHızınaBağlıOlarakDeğişimiTheChangeOfTheSprayDistributionOnAirInletFanSprayNozzlesDependingOnDifferentForwardSpeeds........... 99-106M.E.Gündoğmuş,T.UyarKestaneBahçelerindeGelirYöntemineGöreDeğerleme:AydınİliNazilliİlçesiÖrneğiLandValuationOfChestnutOchardsByIncomeCapitalizationMethod:ACaseStudyİnNazilliDistrictOfAydınProvince............................................................................................................................................................................. 107-117

TekirdağZiraatFakültesiDergisiJournalofTekirdagAgriculturalFaculty Çelen,2016:13(01)

99

HavaEmişliYelpazeHüzmeliPüskürtmeMemelerindePüskürtmeDağılımınınİlerlemeHızınaBağlıOlarakDeğişimi

İ.H.Çelen

NamıkKemalÜniversitesi,ZiraatFakültesi,BiyosistemMühendisliğiBölümü,Tekirdağ,Türkiye

[email protected]

Tarımsal mücadelede kullanılan püskürtmememelerinde son zamanlarda yapılan araştırmalar sonucunda ortayaçıkangelişmelerhızkazanmıştır.Standartyelpazehüzmelipüskürtmememelerinegöreaynıdebivebasınçtadahabüyük damlalar oluşturan hava emişli püskürtme memeleri kullanımı artmaktadır. Bu püskürtme memelerindegenellikle bir ön orifis bulunmakta ve sıvı bu ön orifisten geçerken hızı düşerek asıl çıkış orifisinden daha büyükdamlalarhalindeçıkmaktadır.BuçalışmadaTeejetfirmasıtarafındanüretilen110dereceAIXRpüskürtmememeleri(015-02-04-05)standartyelpazehüzmeliXRpüskürtmememesi (04) ilekarşılaştırılmıştır.Buamaçlastatikdağılımiçin paternatörden, dinamik dağılım için düz bir alanda hazırlanan düzenden faydalanılmıştır. Statik şartlardaAIXR110 püskürtmememeleri için 50, 70, ve 110 cm yüksekliklerde en düşük varyasyon katsayısı %5.1-7.9 eldeedilmiştir. AIXR110 püskürtme memeleri için en uygun püskürtme memesi yüksekliği 70 cm olarak önerilebilir.XR110püskürtmememesiiçiniseendüşükvaryasyonkatsayısı40cmyükseklikteeldeedilmiştir.12.9-19.3ve25.7km/h ilerleme hızında yapılan uygulamalarda yüzey kaplama değeri AIXR110 püskürtme memelerinde %21saptanırken XR110 püskürtme memelerinde bu değer %24 saptanmıştır. Bu farklılık istatiksel açıdan önemsizbulunmuştur.

Anahtarkelimeler:Pülverizasyon,Püskürtmememesi,Püskürtmedağılımı,Paternatör

TheChangeofTheSprayDistributiononAirInletFanSprayNozzlesdependingonDifferentForwardSpeeds

In recent innovation has gained momentum at the spraying nozzle. Air inlet fan spray nozzle according to thestandardfannozzleshaveproducedlargerdropletsatthesameflowrateandpressure.Theirusinghasincreased.Inthisnozzlesthereisoftenapre-orifice.fluidpassingthroughthefallingspeedofthefrontorificeandexitintolargerdropsfromthemainoutletorifice.Inthisstudy,producedbyTeejetfirm,110degrees,AIXRsprayingnozzles(015-02-04-05)standardfannozzlewhichXRfannozzles(04)arecompared.Forthispurpose,thepaternatörforstaticdistribution,hasbenefitedfromtheplanpreparedinaflatareaforthedynamicdistribution.Instaticconditions,forAIXR110spraynozzlesfor50,70,and110cmheightswasobtainedthelowestcoefficientofvariationof5.1-7.9%.Optimum nozzle height for spraying nozzles AIXR110 recommended as 70 cm. For XR110 spray nozzles wasobtainedthelowestcoefficientofvariationintheheightof40cm.12.9-19.3and25.7km/hintheapplications,thecoveragewas determined 21% value for AIXR110 spray nozzle, this value is determined at 24% for XR110 spraynozzle.Thisdifferencewasnotsignificantfromthestatisticalpointofview.

Keywords:Spraying,Spraynozzle,Spraydistribution,Spraytable

Giriş

Bitkisel ürünü hastalık ve zararlılardan korumak,zararı ekonomik ölçülerde tutabilmek, ürünkaybını en aza indirmek ve aynı zamanda ürünkalitesini arttırmak için tarımdamücadele şarttır.Bu amaca ulaşabilmek için en önemli uygulamakimyasal mücadeledir. Bu uygulamalar ne kadaretkili olsa da canlılara ve çevreye olan zarararaştırıcıları her zaman yeni teknikleringeliştirilmesi konusunda araştırmalara itmiştir.Kimyasal tarımsal mücadelede kullanılan alet vemakinelerin başarısı kendisini oluşturanelemanların görevini başarmasıylagerçekleşmektedir. Bunların başında dapüskürtme memeleri gelmektedir. Bir çok

püskürtme memesi farklı görevler içingeliştirilmiştir. İlerleme hızı, meteorolojik şartlar,uygulama basıncı gibi bazı faktörler püskürtmememelerinin başarısında rol oynamaktadır. Bunedenle farklı uygulamalarda başarı gösterecekyeni püskürtme memeleri üzerinde çalışmalarsürmektedir.

Bumlu püskürtücülerle yapılan uygulamalardaözellikle tarla yüzeyine atılan ilacın homojenliğiçok önemlidir. Hız değişimleri, depo içerisindekikarışım konsantrasyonu, hava türbülansı bumgenişliğince ilacın dağılımını önemli derecedeetkilediğine ilişkin araştırma sonuçlarıbilinmektedir (Nasir ve ark, 2013).Artan ilerlemehızı,işgenişliğivedamlabüyüklüklerivb.kriterler


100

iyi kontrol edildiğinde, uygulamanın başarısı daartmaktadır.Bukriterlerkontroledilemezise üstüsteilaçlananalanlarınoluşması,istenmeyenbumhareketleri ve farklı damla karakteristiklerininoluşması gibi bazı sonuçlara sebep olmaktadırlar.Bu sonuçlar homojenliğin iyileştirilmesi amacıylabirçokaraştırıcıyıbukonuyayöneltmiştir.Özelliklekalıntı dağılımı düzgünlüğünü iyileştiren veverimliliğiarttıranhavagirişlipüskürtmememeleriüzerine araştırmalar artmıştır. Debouche ve ark(2000) statik bum dağılım düzgünlüğünü simüleeden bir paternatörde tek bir püskürtmememesinin dağılımını incelemişlerdir. Tek birpüskürtme memesinin takıldığı bum boyuncadağılımın deneysel olarak lineer ilişkisini ortayakoymuşlar ve varyasyon katsayısınıhesaplamışlardır.BuiveConroy(1999)Havagirişlitip püskürtme memeleri (1100) ile yaptıklarıçalışmada 50 cmbumyüksekliğinde 1.38 ve 5.32bar basınçlarda varyasyon katsayısının %4.8-8.7arasındaolduğunubildirmişlerdir.Hacimseldamlabüyüklüğüdağılımıincelendiğindeortalamadamlaçapı sırasıyla 337 ve 592µmbulunmuştur. Smithve ark (2000) ilerleme hızının dağılım üzerineetkisini incelemişlerdir. 8 km/h ilerleme hızındavaryasyon katsayısının %15 olduğunu ortayakoymuşlardır.

Dünyadameme üreticisi firmaların hemen hepsi,son yıllarda “Low- Drift” memeler olarakadlandırdıkları yenimeme tiplerini tanıtmışlardır.Bu memeler, standart tip yelpaze hüzmelimemelere göre aynı verdi ve çalışma basıncındadahabüyükçaplıdamlalarüretmektedirler.Butipmemelerle200µm’denküçükdamlalarınsayısı%50–80oranındaazaltılabilmektedir.Böylece,aynıbüyüklükteki standart yelpaze hüzmelimemeleregöre sürüklenme eğilimi daha az olan damlalaroluşturulmaktadır.Bumemelerdegenelliklebirönorifisbulunmaktavesıvıbuönorifistengeçerkenhızı düşerek asıl çıkış orifisinden daha büyükdamlalarhalindeçıkmaktadır.DriftGuardveTurboTeeJet dışındaki memelerde, meme gövdesiüzerindekibirdelikten içeriyeemilenhava ilesıvıbirbirleriyle karışmakta ve sıvı meme ucundançıkarken hava kabarcıklı damlalar meydanagelmektedir. Damlalardaki hava, damlabüyüklüğünü bir dereceye kadar artırarak damlahızındadabirartışsağlamaktadır(Dursun,2002).

Bu çalışmanın amacı farklı ilerleme hızlarında,hava girişli tip yelpaze hüzmeli püskürtmememeleri ve standart tip yelpaze hüzmelipüskürtme memelerinin farklı püskürtmeyüksekliği ve püskürtme basıncında püskürtme

dağılımı ve damla dağılımı değişimlerini ortayakoymaktır.

MateryalVeYöntem

Bu çalışma Tekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiZiraat Fakültesi araştırma uygulama arazilerindeve Tarım Makineleri uygulama atölyesindeyürütülmüştür.

DenemelerdegüçkaynağıolarakNewHollandL95traktörkullanılmıştır.Yaklaşıkaynıdebiyi(95L/ha)sağlayacak şekilde 6-12-20-25 km/h ilerlemehızlarında denemeler yürütülmüştür. TraktöreTARAL TP600 Kobra asılır tip tarla pülverizatörütakılmıştır. 12 m bum genişliğine sahippülverizatörde bum üzerine 50 cm aralıklarlapüskürtmememeleriyerleştirilmiştir.

Teejet Co. tarafından üretilen hava emişlipüskürtme memesi olarak ilaç sürüklenmesineduyarlı olan 110 derece püskürtme açısına sahipyelpaze hüzmeli püskürtme memeleri(AIXR110015,AIXR11002,AIXR11004,AIXR11005)seçilmiştir (Şekil 1). Ayrıca denemelerdekarşılaştırabilmek amacıyla yine aynı firmatarafındanüretilen110derecepüskürtmeaçısınasahipstandarttippüskürtmememeleri(XR11004)de kullanılmıştır. Denemelerde kullanılanpüskürtme memeleri yaklaşık olarak aynı ilaçnormunu verecek şekilde uygulama koşullarıayarlanmıştır.Çizelge1’dedenemelerdekullanılanAIXR110015, AIXR11002, AIXR11004, AIXR11005,XR11004 püskürtme memelerine ilişkin teknikverilergörülmektedir.

Püskürtmememelerininstatikpüskürtmedağılımıhomojenliğini kontrol edebilmek amacıyla birpaternatörden faydalanıldı (Şekil 2) Püskürtmememelerinden pülverizasyonu sağlamak için 2.2kW’lık elektrik motorundan V-kayış kasnakmekanizması ile hareket alan pompadanfaydalanılmaktadır. Pompa Marunaka MH-32 tipolup (850 d/d, 1947 L/h) özelliklere sahiptir.Paternatör60adetkanalveburadanakansıvınıntoplandığı 100 ml kapasiteli cam tüplere sahipolup orta noktaya püskürtme memesiasılmaktadır.Camtüplersoldansağadoğru(1-60)numaralandırılmıştır. Fakat değerlendirmelerdekenarlardahassasiyetbozulacağındanortadaki40tüpdeğerlendirmeyealınmıştır.Pompaveelektrikmotorundan güç alan bir mebranlı pompa ilebasınç ayarlanarak pülverizasyon sağlanmaktadır.Püskürtme memesi yüksekliğiayarlanabilmektedir. Ayrıca püskürtme memesiöncesinde damlamayı önleyici bir sistemyerleştirilmiştir. Tek bir püskürtme memesi


101

yaklaşık öne doğru 60 derecelik eğimleyerleştirilerek, farklı basınç (3-4-5 bar) ve farklıyüksekliklerde (40-50-70-110 cm) püskürtmememeleri denenmiştir. Denemeler 3 tekerrürlü

olarak yürütülmüştür. Cam tüplerde birikensıvıların hacimleri arasındaki varyasyon katsayısıincelenmiştir.

Çizelge1.DenemelerdekullanılanAIXR110015,AIXR11002,AIXR11004,AIXR11005,XR11004püskürtmememelerineilişkinteknikveriler(Teejet,2015)

Table1.TechnicaldataofspraynozzlesAIXR110015,AIXR11002,AIXR11004,AIXR11005,XR11004thatareusedintrials(Teejet,2015)

Püskürtmememeleri km/h bar mL/dak L/haAIXR110015 6 2 0.48 96.0AIXR11002 10 3 0.79 94.8AIXR11004 20 3 1.58 96.0AIXR11005 25 3 1.97 94.6XR11004 20 3 1.58 94.8

Püskürtme memelerinin ürettikleri damlabüyüklükleri ASABE S-572.1 standardına göregruplandırılmıştır. Buna göre AIXR110015,AIXR11004, AIXR11005 püskürtme memeleri 550µm’den büyük, AIXR11002 püskürtme memesi450-550 µm aralığında ve XR11004 püskürtmememesi250-350µmarasındadamlabüyüklükleriüretmektedirler(Teejet,2015).

Şekil1.AIXR110havagirişlitipyelpazehüzmelipüskürtmememelerininşematikgörünümü(Teejet,2015)

Figure1.AschematicviewofthesprayfannozzletypeairinletnozzlesAIXR110(Teejet,2015)

Püskürtmememelerininfarklıilerlemehızlarındakipüskürtme dağılımını incelemek amacıyla düz birtarımarazisinde200muzunluğundabirtestalanıhazırlandı. 30 m aralıklarla ilerleme yönünde 3

tekkerrür sağlayabilmek için yol üzerine tahtayüzeyler yerleştirildi. Her bir tekerrür noktasınailerleme yönüne dik olacak şekilde 25 cmaralıklarla 48 adet tahta yüzey konumlandırıldı.Kenarlardan 2 şer adet ihmal edilip toplam 44adet tahta yüzey kullanıldı. Tahta yüzeylerinyerden yüksekliği 35 cm olarak ayarlanmıştır.Ayrıca tahta yüzeyler konumlandırılırken traktörlastiklerininiziüzerinegelmemesine,birtanesininpüskürtme memesine diğerinin iki püskürtmememesiarasınagelmesinedikkatedildi(Şekil3).

Püskürtme memelerinin püskürtme dağılımıincelenirkenörneklemeyüzeyiolaraksuyaduyarlıkağıtlar (Ciba-Geigy, 52x76 mm) kullanılmıştır.Püskürtmememelerininaltınadikgelecekşekildekonumlandırılmıştır. Çizelge 1’de tanımlananuygulama şartlarında denemeler yürütülmüştür.Tarımalanındayapılanuygulamadatahtayüzeylerüzerine yerleştirilen (Şekil 3) suyaduyarlı kağıtlarpülverizasyon sonrasında kuruması beklendiktensonra toplanmıştır. Daha sonra üzerinde lekelerbulunan suya duyarlı kağıtlar bir el tarayıcısı(Mustek CG-8000T scanner) ile bilgisayaraaktarılmıştır. Damla çaplarının 300 dpiçözünürlükte tarandıktan sonra, bilgisayardaanalizini yapmak amacıyla “Image Tool 2.02” adlıbir programdan faydalanılmıştır. Programa girilengörüntülerin analizi sonucunda hacimsel damlabüyüklüğü, damla yoğunluğu ve örtme oranıdeğerleri elde edilmiştir. Püskürtülen iz


102

maddesinin ne kadarının hedefte kaldığınıbelirlemek için bağıl tutunma oranındanyararlanılmıştır. Bağıl tutunma oranı, hedefüzerindeki kalıntı miktarının püskürtmesonucundahedefüzerindekalmasıgerekenteorikkalıntı miktarına oranıdır ve yüzde olarak ifadeedilir (Bayat, 1991). Dağılım düzgünlüğününifadesi için varyasyon katsayısı değerikullanılmıştır.

Eldeedilensonuçlarsuyaduyarlıkâğıtlarüzerindeüst üste binen ve şekilsiz olan damlalar elimineedildikten sonra geriye kalan damlalar üzerindenprogram sayesinde 5’er tekerrürlü olaraksaptanmıştır. Örtme oranı, suya duyarlı kağıtlarüzerindeki damlalar için herhangi bir elemeyapılmadan, kağıt üzerindeki ilaçlı alanın toplamkağıt alanına oranlanması ile bulunmuştur.Yıkanmış olanlar %100 örtme, hiç damla isabetetmeyenler ise %0 örtme olarakdeğerlendirilmiştir.

Şekil2.Paternatör

Figure2.SprayTable

Şekil3.TarladenemesitestdüzeniFigure3.Samplinglinewithsprayer

Suya duyarlı kâğıtlardan elde edilen,pülverizasyonda püskürtme dağılımı, damlayoğunluğu ve ortalama damla büyüklüğüdeğerlerinin ortalamalarının ilerleme hızına bağlıolarak değişim değerleri varyans analizi yapılarakdeğerlendirilmiştir. İstatistiki analizler SPSS paketprogramından yararlanılarak yapılmıştır.Ortalamalar ve varyasyon katsayıları her birilerleme hızı ve konum için (püskürtme memesialtıveikipüskürtmememesiarası)değerlendirildi.Varyans analizi uygulanan karakterler arasındafarklılık belirlenmiş, bu farklılıkların önemderecelerine göre sıralamalarını bulmak içinDuncantestindenyararlanılmıştır.

BulgularveTartışma

Püskürtme memelerinin hedeften yüksekliği,boyutları ve bum kenarlarının püskürtmedağılımına etkisi değerlendirilmiştir. Şekil 4’depaternatördeki tüm tüplerden (60 tanesinden)alınan sıvı miktarlarına göre, püskürtme dağılımıdüzgünlüğüne bum kenarlarının nasıl etki ettiğiortaya konmaya çalışılmıştır. Şekil 5’de ise 40tüpten alınan veriler kullanılmıştır. 40-50 cmpüskürtme memesi yüksekliklerinde yapılanuygulamalardagörülendörtözelduruma rağmenvaryasyon katsayısı genellikle azalmıştır. 70-110cm püskürtme memesi yüksekliklerinde,beklendiği gibi, 40-50 cm püskürtme memesiyüksekliklerinde yapılan uygulamalara göre bumkenarlarınınetkisidahayüksekolmuştur(Şekil5).


103

Şekil4.Paternatörde60tüptetoplanansıvılaragörepüskürtmememelerininfarklıbasınçvefarklıyüksekliklerdekipüskürtmedağılımıdüzgünlüğü(60tüptekisıvımiktarlarıvaryasyonkatsayısı-%)

Figure4.Spraypatternuniformityacrossboomin60collectiontubesondifferentpressureandheights(Theamountofliquidin60collectiontubesCV%)

Artan uygulama basınçları hacimsel damla çapıbüyüklüklerini düşürmüştür. Basınç etkisiylehacimsel ortalama damla büyüklüğü değerindekiazalmadan daha çok debide artış gözlenmiştir.

Basınçtaki artışla AIXR110015, AIXR11002,AIXR11004veAIXR11005püskürtmememelerinindebileri sırasıyla %70-43-43-39 değişimgöstermiştir.

Şekil5.Paternatörde40tüptetoplanansıvılaragörepüskürtmememelerininfarklıbasınçvefarklıyüksekliklerdekipüskürtmedağılımıdüzgünlüğü(40tüptekisıvımiktarlarıvaryasyonkatsayısı-%)

Figure5.Spraypatternuniformityacrossboomin40collectiontubesondifferentpressureandheights(Theamountofliquidin40collectiontubesCV%)

Farklı ilerleme hızlarında (6.4, 12.9, 19.3, 25.7km/h ) yapılan denemelerde AIXR110015,AIXR11002, AIXR11004 ve AIXR11005 püskürtmememelerinden elde edilen hacimsel ortalamadamla büyüklüğü değerleri sırasıyla 643,478, 589

ve 515 µm bulunmuştur. XR11004 püskürtmememesinde isebudeğer farklı ilerlemehızlarındaortalama 181µmbulunmuştur. Bunların yanındadenenenXRpüskürtmememeleribasınç(2-5bar)arttırıldığında hacimsel damla büyüklüğü


104

değerinde25µmazalmagösterirkendebide%34birartışgöstermiştir.

Tarlada yapılan uygulamalarda ilerleme hızınınetkisi incelenmiştir. Burada örnekler verilirkendebinin 95 L/ha olmasına dikkat edilerek,AIXR110015 püskürtme memesi 6.4 km/h,AIXR11002 püskürtme memesi 12.9 km/h,AIXR11004 püskürtme memesi 19.3 km/h,AIXR11005 püskürtme memesi 25.7 km/h veXR11004 püskürtme memesi 19.3 km/h ilerlemehızlarında yapılan uygulamalardan örneklerverilmiştir. AIXR ve XR püskürtme memelerininarasındaki farklılıklar yüzey kaplama aşısındanortayakonmayaçalışılmıştır.Örneklemeyüzeyleriincelendiğinde damlaların hava kabarcıklarıiçerdiği gözlenmiştir. Ölçümler sırasında içi boşlekelerin sayısı az olduğu için herhangi birdüzenlemeyapılmamıştır.

Farklı ilerleme hızlarında yüzey kaplama oranıAIXR püskürtme memelerinde %21 bulunurken,XR püskürtme memelerinde %24 elde edilmiştir(Çizelge 2). İstatistiksel açıdan farklar önemsizbulunmuştur. 6.4 km/h ilerleme hızında yapılanuygulamada AIXR110015 püskürtme memesininürettiği yüzey kaplama değeri (%19) diğerpüskürtme memelerine göre farklılık düşük deolsa önemli bulunmuştur. Bu azalan yüzeykaplama değeri denemelerde elde edilen büyükdamlalara (671 µm) bağlı olabilir. Hatta azalandamla sayısıyla (48 damla/cm2) damlada yüzeykaplama değeri azalma göstermiştir. AXIRpüskürtme memelerinin cm2 de 48-111 damlaarasında değişmektedir. XR püskürtmememelerinde ise budeğer 221damla/cm2olaraksaptanmıştır. Bu uygulamalarda elde edilenler,sabitolarakkabullenilendebiye(yaklaşık95L/ha)bağlı yüzey kaplama ve damla yoğunluğudeğerleridir. 6.4 km/h ilerleme hızında yapılanuygulamalardaeldeedilenenbüyükdamlaçapıveortalamadamlabüyüklüğü384µmve196µmdir(Çizelge2).

Yüzey kaplama değerinin ortalama varyasyonkatsayıları incelendiğinde ilerleme hızlarıarasındaki farklılıklar önemsiz bulunmuştur. AIXRpüskürtmememeleri ile farklı ilerleme hızlarındabum boyunca örnekleme yüzeylerinden alınanyüzey kaplama değerlerinin varyasyon katsayılarıortalaması,XRpüskürtmememelerinin19.3km/h

ilerleme hızında ürettiği değerlere benzer ya dadaha azdır (Çizelge 2). Paternatörde yapılanölçümlerdepüskürtmedağılımıhomojenliği%6-18(Şekil 5) arasında elde edilirken tüm püskürtmememeleri için %12-24 arasında saptanmıştır(Çizelge 2). 19.3 km/h ve 25 km/h ilerlemehızlarında bum boyunca AIXR püskürtmememeleri ile 589µmve 531µmhacimsel damlabüyüklüklerinde yapılan uygulamada yüzeykaplama değerinin en düşük varyasyon katsayısıortayaçıkmıştır.

Damla yoğunluğu, ortalama damla çapı vevaryasyon katsayısı değerleri arasında önemlifarklılıklarbulunmuştur.Bufaktörlerarasındakiendüşük varyasyon katsayısı 19.3 ve 25.7 km/hilerleme hızlarında AIXR püskürtme memeleri ileyapılan uygulamalarda hesaplanmıştır. Ayrıca XRpüskürtmememesiileyapılan19.3km/hilerlemehızında yapılan uygulamada en düşük varyasyonkatsayısı elde edilmiştir. En yüksek varyasyonkatsayısı6.4ve12.9km/hilerlemehızarındaeldeedilmiştir(Çizelge2).

Bumunortabölgesinde6.4km/hilerlemehızındaAIXR110015 püskürtme memeleri ile yapılanuygulamada yüzey kaplama değerinde azalmagözlenmiştir. XR11004 püskürtme memeleri ile12.9km/hilerlemehızındayapılanuygulamalardaaynı bölgede azalma gözlenmiştir. Benzer birazalma da damla yoğunluğunda, AIXR11005püskürtme memesinde, 25.7 km/h ilerlemehızında yapılan uygulamada bum merkezindesaptanmıştır.Pülverizatöraltındadamlavekalıntıyoğunluklarının azalmasının bir başka sebebi dehafif şasinin aerodinamik yapısı olarakgösterilebilir. Damla hareketleri sebebiyle suyaduyarlı kağıtlar üzerinde bazı üst üste gelendamlalara da rastlanmıştır. Püskürtme memesialtında kalan örnekleme yüzeylerinde saptanandamla yoğunluğu, örneğin 19.3 km/h ilerlemehızında AIXR11004 püskürtmememesiyle yapılanuygulamadabumunsol tarafında72.9damla/cm2olurken, püskürtme memeleri altına yerleştirilenörnekleme yüzeylerinde 69.4 damla/cm2 olarakbulunmuştur. Aynı uygulamada bumun sağtarafındaisebudeğerlersırasıyla66.6damla/cm2ve 77.8 damla/cm2 saptanmıştır. Çizelge 3’deVaryasyon katsayısı değerleri görülmektedir.Genellikledamlayoğunluğundakiartandeğişimlerdamlabüyüklüğüboyutlarınıdaarttırmıştır.


105

Çizelge2.%CVolarakilerlemehızıdenemelerindesuyaduyarlıkağıtlardaneldeedilensonuçlar(Duncantesti)Table2.Theresultsofthetestsonthedifferentforwardspeedtreatmenrtsusingthewater-sensitivepaper,asCV%,(Duncantest)İlerlemehızı

(km/h)Püskürtmememeleri

Yüzeykaplamaoranıdeğişimi

Damlayoğunluğudeğişimi

Ortalamadamlaçapıdeğişimi

6.4 AIXR110015 23.24a 28.32c 13.61bc12.9 AIXR11002 23.14a 28.07bc 17.18c19.3 AIXR11004 16.19a 25.57bc 9.83ab25.7 AIXR11005 16.53a 21.52abc 7.11a19.3 XR11004 21.41a 14.65a 5.97a

Çizelge3.Örneklemeyüzeyivepüskürtmemememesikonumu,püskürtmedağılımıdeğişimi(%CV)

Table3.ThePositionofTestnozzlesandsamplingpot,variationofthespraydistribution(%CV)

İlerlemehızı(km/h)

Konum Bum Yüzeykaplamadeğişimi

Damlayoğunluğudeğişimi

Ortalamadamlabüyüklüğüdeğişimi

6.4AIXR110015

PMA Sol 16.12 32.74 19.81PMA Orta 6.62 20.26 12.18PMA Sağ 13.35 22.30 11.22PM Sol 15.22 20.45 12.23PM Orta 37.27 24.02 13.56PM Sağ 17.88 23.96 21.43

12.9AIXR11002


19.3AIXR11004


25.7AIXR11005


19.3XR11004


(PMA:püskürtmememeleriarası;PM:püskürtmememesialtı)


106

Sonuç

Çeşitli delik büyüklüğüne sahip püskürtmememeleri(AIXR110veXR110)paternatörüzerindepüskürtme yapılarak test edilmiştir. AIXR110püskürtmememeleri6.4,12.9,19.3ve25.7km/hilerleme hızlarında damla büyüklüğü ölçümleriyapılmıştır.XR110püskürtmememesisadece19.3km/hilerlemehızındadenenmiştir.

StatikşartlardaAIXR110püskürtmememeleri için50, 70 ve 110 cm yüksekliklerde en düşükvaryasyon katsayısı %5.1-7.9 elde edilmiştir.AIXR110 püskürtme memeleri için en uygunpüskürtme memesi yüksekliği 70 cm olarakönerilebilir.

XR110 püskürtme memesi için ise en düşükvaryasyon katsayısı 40 cm yükseklikte eldeedilmiştir.

Hacimsel damla büyüklüğü 2-5 bar püskürtmebasınçaralıklarındaAIXR110püskürtmememeleriiçin 390-650 mm arasında değişim gösterirkenXR110püskürtmememelerindeisebudeğer160-190 µm arasında değişmektedir. Basınç arttıkça(2-5 bar) hacimsel damla çap büyüklüğü azalmagöstermiştir. AIXR11015-2-3-4-5 püskürtemememeleri için sırsıyla bu değerler 246, 124, 179,181ve190µmsaptanmıştır.

12.9-19.3 ve 25.7 km/h ilerleme hızında yapılanuygulamalarda yüzey kaplama değeri AIXR110püskürtme memelerinde %21 saptanırken XR110püskürtme memelerinde bu değer %24saptanmıştır.Bu farklılık istatikselaçıdanönemsizbulunmuştur.

AIXR11015 püskürtme memesi ile 6.4 km/hilerleme hızında yapılan uygulamada yüzeykaplama değeri (%19) diğer uygulamalarlakarşılaştırıldığında istatiksel açıdan önemlibulunmuştur. Bu düşük değer hacimsel damlabüyüklüğüdeğerine(671µm)bağlıolmuştur.

Damla yoğunluğu açısından AIXR110 püskürtmememeleri ile XR110 püskürtme memelerikarşılaştırılmıştır. AIXR110 püskürtme memeleriiçin bu değer 53.4-12.4 damla/cm2, XR11004püskürtme memeleri için ise 241.3 damla/cm2olaraksaptanmıştır.

Tüm tarla uygulamalarında kalıntı dağılımıdeğişimitümmemelerdikkatealındığında%12-24

arasında değişirken statik püskürtme dağılımıhesaplanırken%6-18arasındadeğişmiştir.

Kaynaklar

Bayat, A. 1991. Turunçgil İlaçlamasında KlasikPüskürtme Yöntemleri ve ElektrostatikYükleme Yöntemi Etkinliğinin BelirlenmesiÜzerineBirAraştırma,DoktoraTezi,ÇukurovaÜniversitesiFenBilimleriEnstitüsü,179s.

Bui, Q. D. and J. Conroy, 1999. Design anddevelopment of a raindrop ultra nozzle fordrift reduction in chemical application. ASAEPaperNo.99–1111.St.Joseph,Mich.:ASAE.

Debouche, C., B. Huyghebaert and O. Mostade.2000.Simulatedandmeasuredcoefficientsofvariation for the spray distribution under astatic spray boom. J. Agric. Eng. Res. 76(4):155–166Dursun,E.2002. İlaçSürüklenmesininAzaltılmasına Yönelik UygulamaYöntemlerindekiGelişmeler.EkinDergisiYıl:4,Sayı12,s.51-55.

Nasir S. Hassen, Nor Azwadi, C. Sidik andJamaludin M. Sheriff, 2013. Effect of nozzletype, angle and pressure on spray volumetricdistribution of broadcasting and bandingapplication. Academic Journals, Vol. 5(4), pp.76-81,April2013

SmithD.B.,D.Oakley,E.Williams,A.Kirkpatrick.2000.Broadcastspraydepositsfromfannozzles.Appl.Eng.inAgric.16(2):109–113.

Teejet,2015.TeeJetTechnologiesCatalog51A.http://www.lh-agro.com/english/home/literature/catalogs/catalog-51a.aspx.

tekirdağ ziraat fakültesi...

Documents