technologia postaci leku ii -...

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17

Janina Lulek, UMP 1

TECHNOLOGIA POSTACI LEKU II

Janina Lulek

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Wydział Farmaceutyczny

1

W1, 2017/18

Katedra i Zakład Technologii Postaci Leku

2

Obszary działalności KiZTPL

DYDAKTYKA

NAUKA

WSPÓŁPRACA Z PODMIOTAMI GOSPODARCZYMI

PROMOCJA

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17

Janina Lulek, UMP 2

33

Kierunek farmacja:§ Technologia Postaci Leku II§ Technologia Postaci Leku III§ Farmacja Praktyczna w Aptece§ Opieka Farmaceutyczna

Zajęcia fakultatywne

Realizacja prac magisterskich

Praktyki wakacyjne po IV roku

Studenckie Koła Naukowe

Studencki oddział ISPE

Dydaktyka w KiZTPL

Technologia postaci leku II4

TECHNOLOGIA FARMACEUTYCZNA

Osoba odpowiedzialna za przedmiot i egzamin (TPLII+TPLIII)

Prof. Janina Lulek

Dr Magdalena RATAJCZAK

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17

Janina Lulek, UMP 3

5

Farmacja praktyczna w apteceOpieka farmaceutyczna

• Apteka „wirtualna”• Opieka farmaceutyczna• Hurtownia farmaceutyczna

Dr Arleta MATSCHAY

6

Ważne adresy

Katedra i Zakład Technologii Postaci Lekuwww.farmstos.ump.edu.pl

Koła Naukowe Technologii Farmaceutycznejwww.stntf.ump.edu.pl

Koło Naukowe Opieki Farmaceutycznejhttp://www.sknof.ump.edu.pl/

http://www.ispe.ump.edu.pl/

Studencki Oddział ISPE

Dr Tomasz OSMAŁEKDr Anna FROELICHDr Bartłomiej MILANOWSKIDr Eliza GŁÓWKA

Dr Magdalena WASZYK-NOWACZYK

Prof. Janina LULEKDr Bartłomiej MILANOWSKI

WISUS/AKSON !!!!https://uczelnia.ump.edu.pl/sso/logowanie.aspx?k=s

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17

Janina Lulek, UMP 4

7

Wykłady – 45 godz.

Seminaria – 22 godz.

Ćwiczenia – 68 godz.

Technologia postaci leku II

8

Ocena z ćwiczeń Liczba punktów

niedostateczny 2,0

dostateczny 3,0

dość dobry 3,5

dobry 4,0

ponad dobry 4,5

bardzo dobry 5,0

Podczas zajęć ocenie podlega również postawa studenta*. Niewłaściwa postawa wykazywana na ćwiczeniu lub seminarium „-‐ 1 punkt”. Zaangażowanie i aktywność na seminariach promowane są „+1 punkt”.

* W ocenie postawy studenta uwzględnia się:-‐ punktualność-‐ aktywność,-‐ poszanowanie sprzętu i odczynników-‐ stosunek do kolegów i pracowników KiZTPL-‐ przestrzeganie regulaminu pracowni

SKALA PUNKTÓW MOŻLIWYCH DO UZYSKANIA PODCZASZAJĘĆ:

TPL II 2017/18

• Uzyskanie co najmniej 45 punktów zeznajomości tematyki objętej ćwiczeniami iseminariami.

ZALICZENIE

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17

Janina Lulek, UMP 5

9

EGZAMIN TESTOWY (100 pytań)

TPL II 2017/18

Punkty dodatkowe doliczane do punktów uzyskanychz pierwszego terminu egzaminu końcowego TPL II-‐III

Otrzymanie niewystarczającej liczby punktów do czasu zakończenia zajęć dydaktycznych w danym roku akademickim

uprawnia do zaliczenia sprawdzianu z całości materiału objętego zajęciami. Student ma prawo do jednokrotnego poprawienia tego

sprawdzianu w przypadku jego niezaliczenia.Liczba punktów % poprawnych odpowiedzi Ocena

36-‐40 60-‐67 dostateczny41-‐46 70-‐77 dość dobry47-‐52 80-‐87 dobry53-‐56 90-‐94 ponad dobry57-‐60 97-‐100 bardzo dobry

TPL III V rok

10

Partnerzy: firmy farmaceutyczne

KiZTPL

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17

Janina Lulek, UMP 6

Aspekty farmaceutyczne i technologiczne projektowania

postaci leku

Janina Lulek

Katedra i Zakład Technologii Postaci Leku, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w PoznaniuWykład 2, TPL2, 2017/18

ZastrzeżenieNiektóre materiały graficzne zamieszczone w tym dokumencie oraz w łączach zewnętrznych mogą być chronione prawem autorskim i jako takie są przeznaczone jedynie do użytku wewnętrznego studentów kierunku farmacja UMP dla celów edukacyjnych

12

Po wykładzie student powinien

• Zdefiniować podstawowe pojęcia związane z lekiem w aspekcie technologii farmaceutycznej

• Znać czynniki determinujące wybór postaci leku

• Znać podstawowe wymagania stawiane postaciom leku

• Znać podstawowe koncepcje rozpatrywane podczas rozwoju formulacji

• Wiedzieć na czym polega rozwój produktu leczniczego

• Posiadać ogólną wiedzę na temat etapów rozwoju produktu leczniczego innowacyjnego i odtwórczego oraz nowoczesnych koncepcji rozwoju produktów farmaceutycznych

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17

Janina Lulek, UMP 7

13

Klaudiusz Galen (131-‐201 n.e.)

• twórca naukowej farmacji o sporządzaniu leków i ich postaciach

• nowe formy leków (proszki, wyciągi, nalewki, odwary, napary, pastylki, pigułki, powidełka, maści)

Via Sacra

ph-‐ar-‐maki -‐ kto zapewnia bezpieczeństwo*Początki ......WSTĘP

Praca zbiorowa, 2006, Wielka Historia Świata, t.3, Polskie Media Amer.Com, ss. 92

14www.pwc.pl

Ranking sektorów pod względemudziału wydatków na B&R

Gdzie jest farmacja dzisiaj ?

WSTĘP

DELab UW, PZPPF (2015), Makroekonomiczne aspekty znaczenia sektora farmaceutycznego dla polskiej gospodarki

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17

Janina Lulek, UMP 8

1515 • farmaceutyka

NAUKI FARMACEUTYCZNE

http://pl.wikipedia.org/wiki/Farmacja

1. Farmakologia,

2. Farmakodynamika,

3. Farmakoterapia,

4. Chemia leków,

5. Farmakokinetyka,

6. Analityka farmaceutyczna,

7. Farmakognozja,

8. Farmacja stosowana,

9. Toksykologia,

10. Bromatologia,

11. Botanika farmaceutyczna,

12. Farmakoekonomika,

13. Mikrobiologia farmaceutyczna

14. Historia farmacji

15. Technologia postaci leku -‐ technologia farmaceutyczna16. Synteza i technologia substancji leczniczych

17. Opieka farmaceutyczna.

18. Biotechnologia farmaceutyczna

19. Biochemia farmaceutyczna

20. Leki pochodzenia naturalnego

16

TECHNOLOGIA POSTACI LEKU

Metoda projektowania i wytwarzania produktu leczniczego

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17

Janina Lulek, UMP 9

17

Nazwa i definicja wg ustawy Prawo Farmaceutyczne(tekst jednolity z dnia 6.10.2001 z późniejszymi zmianami)

PRODUKT LECZNICZY

-‐ substancja lub mieszanina substancji, posiadająca właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub zwierząt lub

-‐podawana w celu postawienia diagnozy lub w celu przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne lub metaboliczne

BADANY PRODUKT LECZNICZY

Substancja albo mieszanina substancji, którym nadano postać farmaceutyczną substancji czynnej lub placebo

LEK GOTOWY

-‐ produkt leczniczy wprowadzony do obrotu pod określoną nazwą i w określonym opakowaniu

18

POSTAĆ LEKU

• produkt leczniczy• lek, • postać farmaceutyczna, • środek farmaceutyczny, • preparat farmaceutyczny, • forma leku, • formulacja

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17

Janina Lulek, UMP 10

19

Dlaczego postać leku jest niezbędna ?

•wygoda i komfort podania• umożliwienie podania odpowiedniej, ściśle określonej dawki s. leczniczej• ochrona substancji aktywnej • wpływ na farmakokinetykę substancji aktywnej

20

LEKARZ I SPOŁECZEŃSTWO

• Cena• Tradycja• System opieki

zdrowotnej

Jakie czynniki wpływają na wybór postaci leku?

PACJENT• Wiek• Schorzenie• Kultura

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


21

CHOROBA

• Przebieg – ostry, długotrwały czy przewlekły

• Na ile jest poważna?

• Leczenie miejscowe czy systemowe

• Czy pacjent może przyjmować lek samodzielnie, czy wymaga wsparcia profesjonalnej opieki medycznej


22

SUBSTANCJA LECZNICZA• Zachowanie w warunkach in vivo

• Absorpcja• Metabolizm przed absorpcją• Efekt I przejścia• Klirens,

• Stabilność w warunkach in vitro• Interakcje z substancjami pomocniczymi i/lub

opakowaniem• Wrażliwość na warunki zewnętrzne (wilgoć,

temperatura, tlen)

• Właściwości fizyko-‐chemiczne• Rozpuszczalność• Wielkość cząstek


TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


23

Drogi podania i główne bariery absorpcji substancji leczniczej

(Van Drooge D.J. 2006)


rxkinetics.com

POSTAĆ LEKU

24

PRZYCZYNA PRZYKŁADOWE POSTACIOchrona przed destruktywnym działaniem tlenu atmosferycznego lub wilgoci

Tabletki powlekane, zatopione ampułki

Ochrona przed destruktywnym działaniem kwasu żołądkowego po podaniu doustnym leku

Tabletki dojelitowe

Zamaskowanie gorzkiego lub słonego smaku, przykrego zapachu

Kapsułki, tabletki powlekane, syropy aromatyzowane

Uzyskanie płynnej postaci substancji aktywnej nierozpuszczalnej lub niestabilnej w danym nośniku

Zawiesiny

Wytworzenie klarownych płynnych postaci API Syropy, roztwory

Uzyskanie kontrolowanej szybkości działania API Tabletki, kapsułki o modyfikowanym uwalnianiu, zawiesiny

Uzyskanie optymalnego działanie API po podaniu miejscowym Maści, kremy, plastry transdermalne, postaci do oka, do ucha i do nosa

Umożliwienie wprowadzenia API w różne otwory ciała Czopki doodbytnicze i dopochwowe

Wprowadzenie API bezpośrednio do krwioobiegu lub tkanekciała

Iniekcje

Uzyskanie optymalnej aktywności API w leczeniu inhalacyjnym Aerozole


TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


25

OTRZYMYWANIE POSTACI LEKU

Substancja lecznicza

(jedna lub kilka)

Substancja pomocnicza(jedna lub kilka)

Postać leku

PROCES TECHNOLOGICZNY

25

26

Związek chemiczny lub mieszanina związków chemicznych otrzymanych syntetycznie lub ze źródeł naturalnych, stosowana w celu wywołania określonego działania leczniczego

SUBSTANCJA LECZNICZAActive Pharmaceutical Ingredient (API)

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


27

SUBSTANCJE POMOCNICZEExcipients• substancje obojętne farmakologicznie w stosowanych dawkach, które mogą modyfikować stabilność i biodostępność API oraz ułatwić przebieg procesu technologicznego

• służą do nadania substancji leczniczej odpowiedniej postaci umożliwiającej zastosowanie otrzymanej postaci farmaceutycznej (postaci leku) w zamierzony sposób

ICH WYBÓR JEST NAJWIEKSZYM WYZWANIEM W PROCESIE FORMULACJI

www.forum.co.uk/pharmaceuticals_and_fine_chemicals_meggle.shtml

2828

Ilość substancji leczniczej uwalniającej się z postaci farmaceutycznej (postaci leku) i rozpuszczającej się w otaczającym płynie oraz szybkość z jaką ten proces zachodzi

DOSTĘPNOŚĆFARMACEUTYCZNA

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


29

Wielkość dawki substancji czynnej (lub jej farmakologicznie czynnej części) dostarczanej z postaci farmaceutycznej leku do krążenia ogólnego oraz szybkość z jaką ten proces zachodzi.

PARAMETRY

• AUC -‐ pole powierzchni pod krzywą zależności c=f(t)• cmax = maksymalne stężenie leku• tmax = czas po jakim osiągnięte jest cmax

Dostępność biologiczna

30

Wpływ postaci leku i drogi podania na profil uwalnianiasubstancji aktywnej w warunkach in vivo (nitrogliceryna)

Droga podania Dawka [mg]

Działanie [min.]Działanie

początek max

Podjęzykowa 0.3 - 0.8 2 - 5 4 - 8 10 - 30 min.

Podpoliczkowa 1 - 3 2 - 5 4 - 10 30 - 300 min.

Doustna 6.5 - 19.5 20 - 45 45 - 120 2 - 8 h

Przezskórna (maść 2%) 0.5 - 2 in. 15 - 60 30 - 120 3 - 8 h

Plastry/dyski 5 - 10 30 - 60 60 - 180 > 24 h

Ansel's Pharmaceutical Dosage Formsand Drug Delivery Systems, 2011

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


31

• określona zawartość API

• odpowiednia stabilność

• ułatwione podanie API

• odpowiedni poziom dostępności farmaceutycznej i biologicznej

• odpowiednia czystość

WYMAGANIA STAWIANE POSTACI LEKU

32

• KANDYDAT NA LEK substancja o potwierdzonym działaniu terapeutycznym i bezpieczeństwie działania

• LEK INNOWACYJNY• LEK ODTWÓRCZY • LEK REFERENCYJNY

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


33http://www.immunetrics.com/

Rozwój produktu farmaceutycznego

34

API9-‐12

miesięcy

Faza II2 lata

Projektowanie procesu i opakowania 3 – 4 lata

Odkrycie leku i badania kliniczne


Faza I1 rok

Faza III3 lata

Devel3-‐6 m

Rozwój formulacji2 – 3 lat

Rozwój produktu

Preform6-‐9 m

Transfer technologii2 lata

Nowy lek badany

Zastosowanie nowego leku

Projektowanie formulacji

Na podstawie Integrated Pharmaceutics: Applied Preformulation, Product Design, and Regulatory Science, 2013

Walidacja1 -‐ 2 lata

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


35

Wstępny rozwój Ocena bezpieczeństwa

Wprowadzenie do obrotu Akceptacja przez odbiorców Wyłączność

obrotu

Rozwój przedkliniczny I, II i III faza badań klinicznych Wprowadzenie

do obrotu Wyłączność obrotu

Nowa substancja pomocnicza

Nowy produkt leczniczy

Otilia M. Y. Koo, Application Challenges and Examples of New Excipients in Advanced Drug Delivery Systemshttp://www.americanpharmaceuticalreview.com/


Oszacowanie developability potencjalnego kandydata na

lek

Chemia i inżynieria

bioprocesowa

Farmakologia

Toksykologia

Farmakokinetyka

Badanie metabolizmu

Projektowanie produktu leczniczego

36

• Łatwość procesu wytwarzania• Wydajność• Koszty produkcji

• Wymagana dawka leku wywołuje 50% max efektu (EC50)

• Niepożądane efekty dla CUN i sercowo-‐naczyniowego

• Dawka-‐odpowiedź

• Mutagenność• Kancerogenność• Toksyczność dla organów

• Absorpcja• Dystrybucja• Eliminacja

• Efekt I przejścia

• Stabilność• Rozpuszczalność• Przenikanie

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


Rozwój produktu leczniczego

Rozwój formulacji

Rozwój opakowania

Rozwój procesu

37

Koncepcje rozwoju postacileku

Preformulacja

Skalowanie procesu (scale-‐up)

Preparaty złożone

Systemy kontrolowanego dostarczania leków

Technologie polepszające dostarczanie leków drogą doustną, przez błony śluzowe i przez skórę

Interakcje: API -‐ substancja pomocnicze i substancja pomocnicza – substancja

pomocnicza

Obecność zanieczyszczeń w formulacji

38

Biotechnologia i systemy dostarczania białek i peptydów

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


39

40

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


41

• ETAP ZERO

• generowanie i wstępna selekcja pomysłów (nie uwzględniony się w kalendarzu życia danego projektu;

• ETAP PIERWSZY – otwarcie projektu; • wstępna ocena zakresu prowadzonych prac, • budowanie grupy projektowej, • rozpoznanie sytuacji patentowej i rejestracyjnej

• ETAP DRUGI -‐ realizacja projektu• rozwój formulacji (skala laboratoryjna), • technologii wytwarzania oraz •metod badania produktu leczniczego;

• ETAP TRZECI – zamknięcie rozwoju technologii

• wytworzenie serii rejestracyjnej i biorównoważnościowej;

• ETAP CZWARTY – przygotowanie dokumentacji rejestracyjnej produktu leczniczego;

ETAPY ROZWOJU ODTWÓRCZEGO PRODUKTU LECZNICZEGO

2 LATA !!!

ICH Q8

Barbara Głowiś, , Aptekarz Polski 2011, nr 60/38 online

http://www.aptekarzpolski.pl/2011/09/08-‐2011-‐jakosc-‐w-‐rozwoju-‐produktu-‐leczniczego/

42

NOWOCZESNE KONCEPCJE W ROZWOJU PRODUKTU QUALITY BY DESIGN (QBD),CZYLI ZAPEWNIENIE JAKOŚCI PRZEZ PROJEKT

1) Design of Experiments (DoE) -‐ metodyka projektowania doświadczeń, która pozwalana optymalny dobór składu produktu oraz badanie i optymalizację procesu wytwarzania.Parametry objęte badaniem określają tzw. przestrzeń projektową (Design Space) ogranicach wytyczonych przez ekstrema zmiennych niezależnych.

2) Ocena ryzyka – identyfikacja punktów krytycznych procesu, które mogą mieć wpływna jakość i związany z tym aspekt prawdopodobieństwa wystąpienia szkody oraz strat,które szkoda może spowodować. W ocenie ryzyka należy odpowiedzieć na pytania: comoże pójść źle? Jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia tego zdarzenia i jegokonsekwencje?

3) Technologia Analizy Procesu (PAT) – gruntowne zrozumienie procesu wytwarzania.Jakość w ujęciu nie może być oceniana przez badanie produktu; powinna być„wbudowana w produkt” lub zagwarantowana przez projekt procesu.

Barbara Głowiś, , Aptekarz Polski 2011, nr 60/38 online

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


43

DOBRA PRAKTYKA WYTWARZANIA

• praktyka, która gwarantuje, że produkty lecznicze oraz substancje czynne są wytwarzane i kontrolowane odpowiednio do ich zamierzonego zastosowania oraz zgodnie z wymaganiami zawartymi w ich specyfikacjach i dokumentach stanowiących podstawę wydania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego

• Dobrą Praktyką Wytwarzania substancji pomocniczych –jest praktyka, która gwarantuje, że substancje pomocnicze są wytwarzane i kontrolowane odpowiednio do ich zamierzonego zastosowania

44

http://www.urpl.gov.pl/„Prezes Urzędu jest centralnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach związanych z:

1) dopuszczaniem do obrotu produktów leczniczych, z wyłączeniem produktów leczniczych dopuszczanych do obrotu bez konieczności uzyskania pozwolenia — w zakresie określonym ustawą z dnia 6 września 2001 r. — Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271, z poźn. zm.);

2) dopuszczaniem do obrotu produktów biobójczych — w zakresie określonym ustawą z dnia 13 września 2002 r. o produktach biobójczych (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 252, z poźn. zm.);

3) wprowadzaniem do obrotu i do używania wyrobów — w rozumieniu i na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. Nr 107, poz. 679);

4) badaniami klinicznymi, w tym badaniami klinicznymi weterynaryjnymi — w zakresie określonym ustawą z dnia 6 września 2001 r. — Prawo farmaceutyczne oraz ustawą z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych

Zasady i obszar działania Urzędu określa ustawa o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i

Produktów Biobójczych z dnia 18 marca 2011 r.

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


45

1) Komisja do Spraw Produktów Leczniczych – w zakresie produktów leczniczych stosowanych u ludzi,

2) Komisja Farmakopei – w zakresie opracowywania i wydawania Farmakopei Polskiej,

3) Komisja do Spraw Wyrobów Medycznych – w zakresie wyrobów,

4) Komisja do Spraw Produktów Biobójczych – w zakresie produktów biobójczych,

5) Komisja do Spraw Produktów Leczniczych Weterynaryjnych – w zakresie produktów leczniczych weterynaryjnych,

6) Komisja do Spraw Produktów z Pogranicza – w zakresie produktów spełniających jednocześnie kryteria produktu leczniczego oraz kryteria innego rodzaju produktu

CHARAKTER OPINIODAWCZO-‐DORADCZY

http://www.urpl.gov.pl/pl

46

• EMA -‐ Europejska Agencja Oceny Leków

• FDA -‐ Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków • Międzynarodowa Konferencja ds.

• Międzynarodowa Rada ds. Harmonizacji Wymagań Technicznych Podczas Rejestracji Farmaceutyków do Stosowania u Ludzi

International Council for Harmonisation of Technical Requirements for Pharmaceuticals

for Human Use

http://www.ema.europa.eu/ema/

http://www.fda.gov/

http://www.ich.org/

TPL2; Wykład 2, 2017/18 06-‐10-‐17


47

PODRĘCZNIKI

?

?

technologia postaci leku ii -...

Documents