t.c. · stratejik yönetim sürecinin kurumlarımıza yaygınlaştırılması ve stratejik planlama...
TRANSCRIPT
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı
EĞİTİMDE STRATEJİK PLANLAMA
“Okul/Kurumlar İçin”
Ankara 2010
Yayıma Hazırlayanlar
Ercan TÜRK Strateji Geliştirme Başkanlığı
Stratejik Yönetim ve Planlama Daire Başkanı
Nezir ÜNSAL Strateji Geliştirme Başkanlığı
Şube Müdürü
Strateji Geliştirme Başkanlığınca hazırlanan “Eğitimde Stratejik
Planlama‐Okul/Kurumlar İçin” adlı kitap, Bakanlık Makamının
08/06/2010 tarih ve 3749 sayılı olurları ile 2.000 adet bastırılmıştır.
“Medeniyet yolunda yürümek ve başarıya ulaşmak hayat şartıdır. Bu yol
üzerinde duraklayanlar, ya da ileri değil, geri bakmak cehalet ve
gafletinde bulunanlar, dünya medeniyetinin coşkun setleri altında
boğulmaya mahkûmdurlar.”
M. Kemal ATATÜRK
İSTİKLAL MARŞI
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celal? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal... Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklal!
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, 'Medeniyet!' dediğin tek dişi kalmış canavar?
Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın. Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın. Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın... Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.
Bastığın yerleri 'toprak!' diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ! Canı, cananı, bütün varımı alsın da Hüda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.
Ruhumun senden, İlahi, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli. Bu ezanlar‐ki şahadetleri dinin temeli Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli.
O zaman vecd ile bin secde eder ‐varsa‐ taşım, Her cerihamdan, İlahi, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh‐ı mücerred gibi yerden na'şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helal. Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlal: Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklal!
Mehmet Akif Ersoy
SUNUŞ
Bilindiği üzere Strateji Geliştirme Başkanlığının koordinatörlüğünde
Bakanlığımızın tüm birimlerin katılım ve katkılarıyla Türk eğitim sistemini
düzenleyen mevzuat çerçevesinde eğitim sistemi için referans bir politika
belgesi olan “Millî Eğitim Bakanlığı 2010‐2014 Stratejik Planı” hazırlanarak
yürürlüğe konulmuştur. MEB Stratejik Planı ile eş zamanlı olarak merkez
teşkilatı birimleri ve İl millî eğitim müdürlükleri de kendi stratejik planlarını
hazırlamışlardır.
Ayrıca, stratejik yönetim anlayışının Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatındaki
tüm kurumlarımıza yaygınlaştırılması amacıyla; İlçe millî eğitim müdürlükleri ile
okul ve kurumların daha önce hazırlanan İl millî eğitim müdürlüklerinin stratejik
planları ile uyumlu olarak stratejik plan hazırlamaları konusunda 2010/14 sayılı
Genelge yayınlanmıştır. Bu Genelgeden temel amaç, stratejik plan ve planlı
düşünme anlayışını bir kültür olarak eğitim, öğretim ve bunların yönetiminde
etkin kılmaktır.
Bu kapsamda, Bakanlığımız; 31.05.2005’de yayınlanan MEB Okul Aile Birliği
Yönetmeliğine stratejik planlama ve tahmini bütçe kavramını koymuş,
Bakanlığımız yayını olan “Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim” adlı derginin, Eylül‐
2006 sayısı “Eğitimde Stratejik Planlama” özel sayısı olarak çıkartılmış, el kitabı
olarak “Eğitimde Stratejik Planlama” adlı kılavuz kitap hazırlanmış ve her ilin bir
yazı ile temsil edildiği “Eğitimde Stratejik Planlama‐Makaleler” adlı kitap
yayınlanarak ilgililerin kullanımına sunulmuştur.
Yine, “Millî Eğitim Bakanlığı Üst Düzey Yöneticilerinin Stratejik Planlama
Konusundaki Görüşleri” konulu bir araştırma yapılarak, araştırma sonucu
Bakanlığımız Millî Eğitim Dergisinin Kış‐2009 sayısında yayımlanmıştır.
Stratejik planlamanın bir kültür, bir düşünce, bir planlama, bir yönetim ve bir
bütçeleme felsefesi olarak; okuldan ilçeye, ilden Bakanlık merkezine kadar olan
kademelerdeki sorumlularca benimsenmesi ve eyleme dönüştürülmesi eğitim
hizmetinin bugünü ve geleceği için büyük önem arz etmektedir. Sizlere sunulan
bu yayın, stratejik yönetim kültürünün yaygınlaştırılmasına katkıda bulunmak
ve yapılacak stratejik planlama çalışmalarında bir kılavuz olması amacıyla
hazırlanmıştır.
İlçe, okul ve kurum stratejik planları, İl Millî Eğitim Müdürlükleri AR‐GE Birimleri
koordinatörlüğünde hazırlanacaktır.
Okul ve kurumlarımız kendi stratejik planlarını hazırlarken katılımcılığı sağlamak
bakımından okul aile birliği ile işbirliği yapacaklardır. Stratejik planların; ilçe,
okul ve kurum yöneticilerimizin katkılarıyla dışarıdan hizmet satın almadan
hazırlanması üzerinde önemle durulması gereken bir husustur. Dışarıdan
hizmet satın alınarak, kolaycılığa kaçılarak hazırlanacak bir plan çalışması okul
ve kurumlarımızın kurumsal kapasitesinin gelişimine katkı yapmayacak ve
Bakanlığımız insan kaynağının etkin kullanılmamasını doğuracaktır.
Kitabın hazırlanmasında katkıları bulunan; Başkanlığımız Stratejik Yönetim ve
Planlama Dairesi Başkanı Ercan Türk’e, Şube Müdürü Nezir Ünsal’a ve tüm
emeği geçenlere teşekkür ediyorum.
Nurettin KONAKLI Strateji Geliştirme Başkanı
İÇİNDEKİLER
SAYFA NO
I. BÖLÜM
GİRİŞ ....................................................................................2
YASAL ÇERÇEVE ...................................................................5
STRATEJİK YÖNETİM VE PLANLAMA SÜRECİ.......................7
II. BÖLÜM
OKUL/KURUMLAR İÇİN STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ VE
AŞAMALARI .........................................................................17
A. DURUM ANALİZİ....................................................................27 1. Tarihsel Gelişim .........................................................27 2. Yasal Yükümlülükler ..................................................27 3. Faaliyet Alanları, Ürün ve Hizmetler .........................29 4. Paydaş Analizi ve Görüşler ........................................30 5. Kurum İçi analiz ........................................................35
5.1 Örgütsel yapı ..............................................35 5.2 İnsan kaynakları...........................................36 5.3 Teknolojik düzey .........................................38 5.4 Mali kaynaklar .............................................39 5.5 İstatistikî veriler...........................................41
6. Çevre Analizi..............................................................44 6.1 PEST Analizi .................................................45 6.2 Üst Politika Belgeleri ...................................47
7. GZFT (Güçlü ve Zayıf Yönler, Fırsat ve Tehditler) Analizi ............................................................................48
B. GELECEĞE YÖNELİM..............................................................52 8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler ...............................52 9. Temala.......................................................................59 10. Stratejik Amaçlar.....................................................59 11. Stratejik Hedefler ....................................................67
11.1 Performans Hedefleri................................68 12. Performans Göstergeleri.........................................69 13. Faaliyet/Projeler ve Maliyetlendirme .....................75
13.1 Eylem Planları............................................77 14. Stratejiler ................................................................77
C. İZLEME VE DEĞERLENDİRME ................................................81 15. İzleme ve Değerlendirme ........................................81
15.1 Raporlama.................................................83 III. BÖLÜM
OKUL/KURUMLAR İÇİN STRATEJİK PLAN HAZIRLAMA
REHBERİ...............................................................................85
KAYNAKÇA...........................................................................140
EKLER...................................................................................141
ŞEKİLLER VE TABLOLAR LİSTESİ
ŞEKİLLER SAYFA
Şekil 1: Stratejik Planlama Ekibi 20
Şekil 2: Stratejik Planlama Ekip Üyelerinin Özellikleri 21
Şekil 3: Okul/Kurumlar için Stratejik Plan Unsurları 24
Şekil 4: Okul Teşkilat Şeması 35
Şekil 5: GZFT Analizi 50
Şekil 6: Misyon Üçgeni 54
TABLOLAR
Tablo 1: Stratejik Planlama Süreci 9
Tablo 2: Yasal Yükümlülükler 28
Tablo 3: İlçe MEM Yasal Yükümlülükler 28
Tablo 4: Faaliyet Alanları ve Hizmetler 29
Tablo 5: Okul/Kurum için Paydaş Analizi Matrisi 1 31
Tablo 6: Okul/Kurum için Paydaş Analizi Matrisi 2 32
Tablo 7: Yararlanıcı Ürün/Hizmet Matrisi 33
Tablo 8: Okul/Kurumlarda Oluşturulan Birimler ve Görevleri 36
Tablo 9: Çalışanların Görev Dağılımı 38
Tablo 10: Çalışanların Gönüllü Yaptıkları İşler 39
Tablo 11: Araç‐Gereç Durumu 39
Tablo 12: Fiziki Mekan Durumu 40
Tablo 13: Kaynak Tablosu 40
Tablo 14: Harcama Kalemleri 41
Tablo 15: Gelir‐Gider Tablosu 41
Tablo 16: Okul/kurumlar İçin PEST Analizi 47
Tablo 17: GZFT Analizi Sorular 51
Tablo 18: Okul için GZFT Analizi (örnek) 52
Tablo 19: Okul/Kurum için Tema Başlıkları (örnek) 60
Tablo 20: Performans Göstergeleri(örnek) 75
Tablo 21: Okul/Kurum İçin Örnek Faaliyet/Projeler 77
Tablo 22: Tahmini Maliyetlendirme 77
Tablo 23: TOWS Matrisi 80
Tablo 24: Eylem Planı Örneği 84
Tablo 25: İzleme ve Değerlendirme Form Örneği 85
1
I. BÖLÜM
2
GİRİŞ
Toplumsal, siyasal, ekonomik ve teknolojik alanlarda meydana
gelen değişmeler tüm kurumları olduğu gibi eğitim kurumlarını da çok
yönlü olarak etkilemektedir. Bu anlamda, eğitim ve eğitim kurumlarında
yeni yaklaşımlar ve uygulamaların yaşama geçirilmesi, bir zorunluluk
olarak ortaya çıkmaktadır.
Eğitim kurumlarının kendilerinden beklenen işlevleri yerine
getirebilmeleri, iyi bir planlamaya ve bu planın etkin bir şekilde
uygulanmasına bağlıdır. Bir olgu olarak değişme, tüm kurumlarda olduğu
gibi eğitim kurumlarında da; amaç, yapı ve davranış gibi özelliklerin uzun
dönemde etkisiz hâle gelmesine ve çevreye uyumunda güçlüklerle
karşılaşmasına yol açmaktadır. Bu nedenle, eğitim kurumlarının özellikle
okulların gelişmeleri, çevreye uyum sağlamaları ve çevreyi değişime
hazırlayabilmeleri; yenilik yapmalarını, açık ve dışa dönük stratejiler
geliştirmelerini zorunlu hâle getirmektedir.
Dünyadaki gelişmeler Türk kamu yönetiminde kapsamlı bir
yeniden yapılanma ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu çerçevede, toplumun
taleplerine karşı duyarlı, katılımcılığa önem veren, hedef ve önceliklerini
netleştirmiş, hesap veren, şeffaf ve etkin bir kamu yapılanmasının gereği
olarak “Stratejik Yönetim” yaklaşımı benimsenmiştir.
Son yıllardaki hızlı değişim ve bunun getirdiği sorunlara çözüm
üretme sürecinde stratejik planlamanın adı son dönemde sıklıkla
duyulmaya başlandı. Özü itibariyle işletme biliminin çatısı altında
incelenen ve bir stratejik yönetim aracı olan bu yaklaşımın Türkiye’de
kamu kuruluşlarında uygulanması için yasal zemin oluşturulmuş
bulunmaktadır. Stratejik planlama, 2003 yılından bu yana bazı kamu
kurum ve kuruluşlarında pilot olarak uygulanmaya başlanmış, 2010 yılına
kadar tüm kamu kurum ve kuruluşlarında uygulamaya geçilmesi
öngörülmektedir.
3
Hazırlanacak stratejik plan; bir yandan kurum kültürü ve kurum
kimliği oluşumuna, gelişimine ve güçlendirilmesine destek olurken, diğer
yandan kamu mali yönetimine etkinlik kazandıracaktır.
Okul/kurumlarımızın stratejik planlama çalışmalarında
faydalanmaları amacıyla hazırlanan “Okul/Kurumlar İçin Stratejik
Planlama Kitabi” üç bölümden oluşmaktadır. Kitabın birinci bölümünde
konunun önemi, yasal çerçevesi ve stratejik planlama süreci
anlatılmaktadır.
İkinci bölümünde MEB stratejik plan hazırlama yöntemi ve
stratejik planlama kavramı tanıtılmaktadır. Okul/kurumların
hazırlayacakları stratejik planların içerisinde yer alacak kavramlar
örnekleriyle birlikte ele alınmaktadır. “Neredeyiz?” sorusuna cevap
aramak üzere kurum içi ve dışı etkenlerin incelenmesine yönelik durum
analizinin genel çerçevesi verilmektedir.
“Nereye gitmek istiyoruz?” sorusu çerçevesinde okul/kurum için
misyon, vizyon, değerlerler, tema, amaç, hedef ve stratejilerin
belirlenmesi konusunda temel kavram ve yaklaşımlar anlatılmaktadır.
“Gitmek istediğimiz yere nasıl ve nelerle ulaşabiliriz?” sorusu
kapsamında uygulama stratejisi geliştirme konusu işlenmektedir.
Belirlenen hedefler doğrultusunda temel faaliyet ve projelerin
şekillendirilmesi ve stratejik planın bütçe süreci ile ilişkisi ele
alınmaktadır.
“Başarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz?” sorusuna yönelik
olarak izleme ve değerlendirme faaliyetlerinin sistematik bir şekilde
yürütülmesi konusunda bir çerçeve sunulmaktadır.
Üçüncü bölümde okul/kurumlar için stratejik plan hazırlama
rehberi şablon olarak verilmektedir. Kitap, stratejik planlama süreci ve
stratejik planların kapsam ve içeriği konusunda genel bir çerçeve
sunmayı amaçlamaktadır. Okul/kurumlar, ortaya konan ana ilkelere ve
4
T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Strateji Geliştirme Başkanlığı
ANKARA 2006
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
STRATEJİK PLAN HAZIRLIK
PROGRAMI
kitabın genel yapısına bağlı kalmakla birlikte, ana ve alt başlıkları kendi
tür ve özelliklerini de dikkate alarak şekillendirebileceklerdir.
Stratejik yönetim sürecinin kurumlarımıza yaygınlaştırılması ve
stratejik planlama sürecinde İlçe millî eğitim müdürlükleri ile okul ve
kurumlara yol göstermek üzere hazırlanan “Eğitimde Stratejik Planlama‐
Okul/Kurumlar İçin” isimli kitap, stratejik planlama sürecinde yer alan iş
ve işlemlere açıklık getirecektir.
5
YASAL ÇERÇEVE
Kamu Yönetimi Reformu kapsamında alınan Yüksek Planlama
Kurulu kararlarında ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol
Kanununda, kamu kuruluşlarının stratejik planlarını hazırlamaları ve
kuruluş bütçelerini bu plan doğrultusunda oluşturmaları
öngörülmektedir. 5018 sayılı Kanunun 9. maddesi şöyledir;
“Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve
benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve
vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler
saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler
doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak
amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar.
5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 60 ıncı
maddesi ile 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 15 inci maddesine
dayanılarak “Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları
Hakkında Yönetmelik” hazırlanmıştır.
Kalkınma planları ve yıllık programlar ile diğer ilgili programlar
dikkate alınarak hazırlanan stratejik planlar, Devlet Planlama Teşkilatı
Müsteşarlığı (DPT) ve diğer ilgili kurumların öngörülen süreçlerinden
geçerek yürürlüğe girmektedir.
Bu amaçla DPT tarafından, 5018 sayılı Kanununun 9’uncu
maddesine dayanılarak “Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin
Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” hazırlanmıştır. Bu yönetmeliğe
göre; stratejik planlama çalışmalarının kapsamdaki tüm kamu idarelerine
yaygınlaştırılması, aşamalı bir geçiş takvimi dâhilinde yürütülmüştür. Söz
konusu geçiş takvimine göre Bakanlığımız, 2010‐2014 yıllarını
kapsayacak olan ilk stratejik planını, hazırlayarak yürürlüğe koymuştur.
Bakanlığımız stratejik planı ile birlikte eş zamanlı olarak İl millî
eğitim müdürlükleri stratejik planları da hazırlanmıştır.
6
Bu kanun ve yönetmeliklerde başka DPT tarafından hazırlanan
“Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama Kılavuzu” 19/06/2006 tarih ve
2006/55 sayılı MEB Genelgesi ve 2010/14 Sayılı MEB Genelgesi
Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı birimlerinde yürütülmekte olan
stratejik planlama çalışmalarının yasal çerçevesini oluşturmaktadır.
7
STRATEJİK YÖNETİM VE PLANLAMA SÜRECİ
Yeni kamu yönetimi anlayışı gereği olarak gelecek yönelimli ve
katılımcı bir anlayış içinde “stratejik yönetim” yaklaşımına geçilmektedir.
Stratejik yönetim kapsamında;
Ortaya konulan yeni anlayışa uygun bir şeklide geleceğe ilişkin tasarım geliştirme,
Misyon ve vizyon belirleme, Temel amaçlara yönelik politika ve öncelikleri şekillendirme, Ölçülebilir başarı göstergeleri oluşturma ve önceden ilan etme, İnsan kaynaklarını geliştirme unsurları vurgulanmaktadır.
Stratejik Yönetim Modeli
Stratejik yönetim ile ilgili birçok model mevcuttur. Prof. Dr. Erol
EREN üç evreli stratejik yönetim modelinden bahsetmektedir. Bu
modelin birinci evresi, stratejik planlama evresidir. Bu evrede okulun
vizyonu, misyonu, stratejileri ve politikaları oluşturulmaktadır. Bunların
oluşturulmasında çevresel analizler ve içsel analizler yapılmaktadır. Buna
SWOT (GZFT ya da FÜTZ) analizi denmektedir.
İkinci evrede stratejilerin uygulanması söz konusudur. Burada
okul kültürünün, yönetici tarzlarının ve liderliğinin, okul yapısının strateji
ile uyumu sağlanmaktadır. Bir taraftan da uygulamalar ile ilgili olarak
programlar, bütçeler ve süreçler oluşturulur.
Stratejik yönetimde stratejik planlama okulda varsa okul
kültürünü yansıtır. Okul kültürü yoksa yapılan stratejik plana uygun bir
okul kültürü oluşturur.
Sonuncu evre ise stratejik uygulamaların değerlendirilmesi ve
kontrolü sürecidir. Bu süreçte eksiklikler ve aksayan taraflar her evrede
belirlenerek düzeltici önlemler alınır.
8
Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan Kamu İdareleri
İçin Stratejik Planlama Kılavuzunda stratejik planlama kavramı stratejik
yönetim sürecinin bütününü kapsayacak şekilde kullanılmıştır. MEB
merkez ve taşra teşkilatı birimleri olarak hazırlanan stratejik planlarda
belirtilen kılavuzda yer alan model izlenmiştir.
Stratejik yönetime
geçişin bir aracı olan stratejik
plan, “stratejik yönetim süreci
döngüsü”nün bütününü
kapsamaktadır. Daha basit bir
ifadeyle; neredeyiz? sorusu ile
başlanmakta, nereye gitmek
istendiği belirlenmekte,
bugünden arzu edilen geleceğe hangi yolla veya nasıl gidileceği ortaya
konulmakta ve son aşamada başarı ölçülmektedir. Stratejik planlama
sürecinde yer alan aşamalar ve bu aşamalarda atılacak adımlar şekil
üzerinde görülmektedir.
Stratejik planlama belli bir zamanda başlayıp belli bir tarihte
bitecek bir süreç değildir. Stratejik planlama esnek ve dinamik bir süreci
ifade eder. Plan bu özelliği ile diğer planlardan ayrılmaktadır. Stratejik
planlama süreci bir piramite benzetilecek olursa, en tepede misyon,
vizyon ve temel değerlerin yer alması gerekir. Planın diğer unsurları
bunlar doğrultusunda ve çatışmayacak şekilde oluşturulmalıdır. Bu
durum planın bütünlüğü açısından oldukça önem taşımaktadır. Bunlar
bir bakıma kurumun rotasını tayin eder.
Stratejik Amaçlar ve Hedefler 5 yıl sonra nerede olmak istiyoruz?
Mevcut Durum Analizi Şu anda neredeyiz?
Vizyon Nerede olmayı hayal ediyoruz?
Misyon Neden varız?
Yıllık hedefler 1
2
3
4
5
9
Stratejik planlama sürecinde yer alan aşamalar ve bu aşamalarda
atılacak adımlar tablolaştırılmıştır.
Tablo 1: Stratejik Planlama Süreci
İŞ VE İŞLEMLER AŞAMALAR CEVAPLANACAK SORU
Tarihçe
Yasal Yükümlülükler
Ürün/Hizmetler
Kurum İçi ve Çevre Analizi
GZFT (SWOT) Analizi
Paydaş Analizi
DURUM ANALİZİ NEREDEYİZ?
Okul/Kurumun varoluş gerekçesi
Temel İlkeler MİSYON VE İLKELER
Arzu edilen gelecek VİZYON
Orta vadede ulaşılacak kavramsal
amaçlar
Spesifik, somut ve ölçülebilir
hedefler
TEMA, AMAÇLAR VE
HEDEFLER
NEREYE ULAŞMAK İSTİYORUZ?
Amaç ve hedeflere ulaşma
yöntemleri
Eylem Planları
Maliyetlendirme
STRATEJİLER
FAALİYETLER VE
PROJELER
GİTMEK İSTEDİĞİMİZ YERE NASIL
ULAŞABİLİRİZ?
Raporlama
Karşılaştırma İZLEME
Geri besleme
Ölçme yöntemlerinin belirlenmesi
Performans göstergeleri
DEĞERLENDİRME VE
PERFORMANS ÖLÇÜMÜ
BAŞARIMIZI NASIL TAKİP EDER
VE DEĞERLENDİRİRİZ?
10
Tabloda belirtilen sorulara verilen cevaplar stratejik planlama
sürecini oluşturur. “Neredeyiz?” sorusu, okul/kurumun faaliyetini
gerçekleştirdiği iç ve dış ortamın kapsamlı bir biçimde incelenmesini ve
değerlendirilmesini içeren durum analizi yapılarak cevaplandırılır.
“Nereye gitmek istiyoruz?” sorusunun cevabı ise; kuruluşun var
oluş nedeninin öz bir biçimde ifade edilmesi anlamına gelen misyon;
ulaşılması arzu edilen geleceğin kavramsal, gerçekçi ve öz bir ifadesi olan
vizyon; kuruluşun faaliyetlerine yön veren ilke ve değerlerler; ulaşılması
için çaba ve eylemlerin yönlendirileceği genel kavramsal sonuçlar olarak
tanımlanabilecek amaçlar ve amaçların elde edilebilmesi için ulaşılması
gereken ölçülebilir sonuçlar anlamına gelen hedefler ortaya konularak
verilir.
Amaçlar ve hedeflere ulaşmak için takip edilecek yollar ve
kullanılacak yöntemler olan stratejiler ve gerçekleştirilecek faaliyetler
“Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?” sorusunu cevaplandırır.
Son olarak, yönetsel bilgilerin derlenmesi ve plan uygulamasının
raporlanması anlamındaki izleme ve alınan sonuçların daha önce ortaya
konulan misyon, vizyon, temel değerlerler, amaçlar ve hedeflerle ne
ölçüde uyumlu olduğunun, kısaca performansın değerlendirilmesi ve
buradan elde edilecek sonuçlarla planın gözden geçirilmesini ifade eden
değerlendirme süreci ise “Başarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz?”
sorusunu cevaplandırır.
Stratejik Planlama İle İlgili Temel Kavramlar
Strateji:
Strateji, kelime anlamı olarak “sevk etme, yöneltme, gönderme,
götürme ve gütme demektir. Modern yönetim biliminde strateji, “örgüte
yön vermek ve rekabet üstünlüğü sağlamak amacıyla, örgüt ve çevresini
sürekli analiz ederek uyum sağlayacak amaçların belirlenmesi,
11
faaliyetlerin planlanması ve gerekli araç ve kaynakların yeniden
düzenlenmesi süreci” olarak tanımlanmaktadır.
Stratejik Yönetim:
Stratejik yönetim, stratejilerin planlanması için gerekli araştırma,
inceleme, değerlendirme ve seçim çabalarını; planlanan bu stratejilerin
uygulanabilmesi için işletme içi her türlü tedbirin alınarak yürürlüğe
konulmasını; daha sonra da yapılan çalışmaların kontrol edilmesiyle ilgili
faaliyetleri kapsar. (Dinçer, 1998)
Stratejik yönetim üç kısımda incelenebilir.
1. Örgütün uzun dönemli başarısını belirleyecek karar ve planların
yapılması, başka bir ifade ile stratejik planlamanın oluşturulması.
2. Stratejini yürürlüğe konulması için organizasyon, program, bütçe
ve faaliyet süreçlerinin yapılıp uygulanması.
3. Başarı için amaçlar ve misyonda belirtilen sonuçlara ulaşılıp
ulaşılmadığını her evrede sürekli olarak kontrol etme ve düzeltici
önlemler alma. (Eren, 1997)
1970’li yıllardan bu güne kadar özellikle artan küreselleşme
olgusu, elektronik ticaret ve internet kullanımının yaygınlaşması stratejik
yönetim üzerinde oldukça önemli etkiler yapmıştır. Stratejik yönetim
bugünkü kullandığımız şekline gelinceye kadar temel finansal planlama,
tahmin temelli planlama, dışa yönelimli stratejik planlama ve stratejik
yönetim evresi olmak üzere dört evre geçirmiştir.
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından kamu kurumları
için hazırlanmış olan Stratejik Planlama Kılavuzunda şu şekilde
tanımlanmıştır; stratejik yönetim, stratejik planlama ve denetimi de
kapsayacak şekilde, kuruluşun bulunduğu nokta ile ulaşmayı arzu ettiği
durum arasındaki yolu ifade eder. Kuruluşun amaçlarını, hedeflerini ve
12
bunlara ulaşmayı mümkün kılacak yöntemlerin belirlemesini gerektirir.
Uzun vadeli ve geleceğe dönük bir bakış açısı taşır. Kuruluş bütçesinin
uzun dönemli amaç ve hedefleri ve öncelikleri ifade edecek şekilde
hazırlanmasını, kaynak tahsisinin bu önceliklere göre yapılmasını ve
sonunda hesap verme sorumluluğunu içerir (DPT, 2006).
Stratejik Yönetimin Yararları:
Stratejik Yönetim, okul/kurum yöneticisine geniş anlamda
çevresel tarama analiz becerisi kazandırır. Okul yöneticisi okulun yakın
çevre koşullarını ve genel çevre koşullarını değerlendirir, muhtemel
fırsatların (imkan) ve tehditlerin (tehlike) farkına varır, okulun içinden
kaynaklanan güçlü ve zayıf yönlerini dikkate alarak okulu için bir vizyon
belirler. Buradan hareketle stratejik yönetimin en önemli yararı
okul/kurum yöneticisine vizyon (uzun dönemli düşünme ve uzağı görme
yetisi) kazandırmasıdır diyebiliriz.
Stratejik yönetim, okul/kurum yönetimine okul için stratejik
açıdan önemli olan konuların ve unsurların neler olduğunu anlama ve
onlara odaklanma imkanı sunar.
Çevre çok hızlı bir şekilde değişmekte ve zamanla öngörülemeyen
bir takım faktörler yetersiz planlamalara neden olabilmektedir. Bu da
stratejik planların uygulamalarında zamanında gerekli değişimlerin
yapılmasını, bu konularda esnek davranılması gerektiğini ortaya
koymaktadır. Bu da stratejik yönetim açısından büyük bir yarardır.
Stratejik yönetim yaklaşımı tüm yönetim kadrolarının birer
stratejist olarak sürece katılmalarını sorumluluk hissetmelerini, takım
ruhu ve anlayış içinde hareket etmelerini ve ortak bir vizyon, misyon ve
amaçlar ve stratejiler doğrultusunda uygulamaların yürütülmesini ve
başarıya erişilmesini zorunlu kılmaktadır. Sonuç olarak stratejik yönetim,
tüm yöneticilerin birer stratejist olarak topyekün okulun geleceğine
sahip çıkmasını sağlamaktadır.
13
Stratejik Planlama:
Stratejide planlama bir örgütün amaç ve misyonunda açıklanan
durumlara erişmek için tepe yönetimi tarafından yapılan uzun vadeli
planlardır. Şu hale göre stratejik planlama, bir örgütün uzun dönemli
başarısını belirleyen kararlar bütünüdür. (Eren, 1997)
Stratejik Planlama Kılavuzuna göre stratejik planlama, kuruluşun
bulunduğu nokta ile ulaşmayı arzu ettiği durum arasındaki yolu tarif
eder. Kuruluşun amaçlarını, hedeflerini ve bunlara ulaşmayı olanaklı
kılacak yöntemleri belirlemesini gerektirir. Uzun vadeli ve geleceğe
dönük bir bakış açısı taşır. Kuruluş bütçesinin stratejik planda ortaya
konulan amaç ve hedefleri ifade edecek şekilde hazırlanmasına, kaynak
tahsisinin önceliklere dayandırılmasına ve hesap verme sorumluluğuna
rehberlik eder (DPT, 2006).
Stratejik planlama ile kamu kuruluşlarının, stratejik planlarını
hazırlamaları ve gelecek dönemlerde kuruluş bütçelerini bu planda
öngörülen kuruluş misyonu, vizyonu, amaç ve hedefleri ile uyumlu
olacak biçimde performans programlarına dayalı olarak oluşturmaları
gerekmektedir.
Her şeyden önce stratejik planlama ilerlemenin en kolay yolu
olarak görülmemelidir; ancak zamanla ilerlemeyi kolaylaştıran bir role
sahiptir. Çünkü ortak bir anlayışı yansıtır. Vizyonu içeren hatta gerçekçi
olmakla beraber arzulanır ve başarılabilir bir geleceği ortaya koyar.
Bu çerçevede stratejik planlama;
Sonuçların planlanmasıdır: Girdilere değil, sonuçlara odaklıdır.
Değişimin planlanmasıdır: Değişimin istenilen yönde olabilmesini
sağlamaya çaba gösterir ve değişimi destekler. Diriktir ve geleceği
14
yönlendirir. Düzenli olarak gözden geçirilmesi ve değişen koşullara
uyarlanması gerekir.
Gerçekçidir: Arzu edilen ve ulaşılabilir bir geleceği resmeder.
Kaliteli yönetimin aracıdır: Disiplinli ve sistemli bir şekilde, bir kurumun
kendisini nasıl tanımladığını, neler yaptığını ve yaptığı şeyleri niçin
yaptığını değerlendirmesi, şekillendirmesi ve bunlara rehberlik eden
temel kararları ve eylemleri üretmesidir.
Hesap verme sorumluluğuna temel oluşturur: Hedeflenen sonuçların
nasıl ve ne ölçüde gerçekleştiğinin izlenmesine, değerlendirilmesine ve
denetlenmesine temel oluşturur.
Katılımcı bir yaklaşımdır: Stratejik planlama sürecinin kuruluşun en üst
düzey yetkilisince tam olarak desteklenmesi zorunludur. Bununla
beraber, ilgili tarafların, diğer yetkililerin, yöneticilerin ve her düzeydeki
elemanların katkısı, ortak çabası ve desteği olmaksızın, stratejik
planlama başarıya ulaşamaz. Diğer yandan stratejik planlama:
Günü kurtarmaya yönelik değildir: Uzun vadeli bir yaklaşımdır.
Bir şablon değildir: Kuruluşların farklı yapı ve gereksinimlerine
uyarlanabilen esnek bir araçtır.
Salt bir belge değildir: Stratejik planın hazırlanması, gerçekleştirilmesi
için yeterli değildir. Planın sahiplenilmesi ve harekete geçilmesi gerekir.
Asıl olan stratejik plan dokümanı değil, stratejik planlama sürecidir.
Sadece bütçeye dönük değildir: Stratejik planlama sürecinde kaynak
durumu dikkate alınmakla beraber, yıllık bütçe ve kaynak istemlerinin
stratejik planları şekillendirmemesi; stratejik planın, bütçeyi
yönlendirmesi gerekir. Stratejik planlama, bir kurumda görev alan her
kademedeki kişinin katılımını ve kurum yöneticisinin tam desteğini
içeren, sonuç almaya yönelik çabaların bütününü teşkil eder. Bu
15
anlamda paydaşların ihtiyaç ve beklentileri, paydaşlar ve politika
yapıcıların kurumun misyonu, hedefleri ve performans ölçümünün
belirlenmesinde aktif rol oynamasını ifade eder.
Stratejik Planlama Yaparken Okul Yöneticilerinin Göz Önünde
Bulundurması Gerekenler
1. İnternet günümüzde bireysel hayatı ve okul hayatını
etkilemektedir. Öğrenci ve öğretmenlerin alışageldikleri öğrenme
etkinliklerini değiştirmeye zorlamaktadır.
2. Bilgiye erişme ve bilgiyi kullanma ve bilgi aktarmada internetin
kullanılması, geleneksel erişim araçlarının önüne geçmekte, diğer
araçların etkisini azaltmaktadır.
3. Milli Eğitim Bakanlığı’nın kurmuş olduğu e‐okul vb. elektronik
uygulamalar, gerek okul çalışanları gerekse öğrenci ve veli gibi
paydaşa daha hızlı ve kolay ulaşımı getirmektedir.
4. İnternet sayesinde okul ve kurumlar yerel bir örgüt olmaktan
çıkmakta bölgesel, ulusal hatta uluslar arası bir örgüt
olabilmektedir. İnternet hem bilgiye erişimi hem de eldeki
bilgilerin süratle ilgili yerlere ulaştırılmasını hızlandırmıştır.
Bilgiye zamanında ve gerekli ölçüde sahip olan okullar, diğer
okullardan daha başarılı olma olanağına kavuşmaktadırlar. Bu
halde günümüzde bilgi, rekabet avantajının anahtarı konumuna
gelmiştir. Adrese dayalı kayıt sistemi, okulların sınırları dışından
öğrenci almalarına imkân vermese de öğrenci velileri başarılı
olduğuna inandığı okullara öğrenci kaydı yaptırabilmek için o
okulların sınırları içine taşınmaktadırlar. Bu da bu bölgelerdeki
kira ücretlerini ve konut fiyatlarını yükseltebilmektedir.
Bu örnekten de yola çıkarak okulun çevre ile uyumunun
sağlanması konusunda değişik teorik yaklaşımlardan da bahsedilmesi
gerekmektedir.
16
İyi organize olmuş bir okul, belli bir çevre ortamında faaliyetlerini
yürütürken çevresel koşullardaki değişimlere uyum sağlamakta zorluk
çekecektir. Çünkü okul içinden birçok etmen okulu değişimden
alıkoyacaktır. Bu da okulun işlevini yerine getirememesine sebep
olacaktır. Bu duruma “popülasyon ekolojisi yaklaşımı” denmektedir.
Bir diğer yaklaşımda “kurum teorisi” dir. Bu teoriye göre okul
çevresindeki diğer başarılı okulları taklit ederek değişen koşullara uyum
sağlayabilir. Stratejik yönetimde durum analizinde özellikle, kurumu
başka kurumlarla karşılaştırıp en iyi uygulamaların örnek alınması da
örgütlenmektedir. Ancak bu durumda başarılı ilk uygulamanın kim
tarafından nasıl sağlanacağı açıklanamamaktadır.
“Stratejik seçim yaklaşımı” ise üçüncü teori olarak karşımıza
çıkmaktadır. Bu yaklaşımda okul sadece değişen çevre ile uyum için
gayret göstermez. Okul çevresini yeniden biçimlendirme fırsat ve gücüne
de sahiptir. Okul yöneticileri akılcı kararlar vermek zorundadırlar. Bu
sebeple çevresel fırsatları çok iyi kullanarak çevrede istedikleri
değişimleri de yapma imkanına sahiptirler.
“Örgütsel öğrenme teorisi”ne göre okul, kendisini müdafaa
ederek çevre değişimlerine uyum sağlarken, aktif olarak da çevre ve okul
arasındaki uyumu iyileştirmek için elde ettiği bilgileri kullanır. Öğrenen
okul olarak da tanımlanabilecek bu teoride okullar, bilgiyi ya kendi içinde
üretir ya da dışarıdan transfer eder ve elde ettiği bilgileri okulun
bünyesinde uygulayarak yeni bilgi ve faaliyetlere dönüştürebilir.
17
II. BÖLÜM
OKUL/KURUMLAR İÇİN STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ
VE AŞAMALARI
İL MİLLÎ EĞİTİM
MÜDÜRLÜĞÜ STRATEJİK
PLANLARI
İLÇE, OKUL/KURUM
STRATEJİK PLANLARI
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
STRATEJİK PLANI
18
OKUL/KURUMLAR İÇİN STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ VE AŞAMALARI
2010 ‐2014 Yıllarını
kapsayan MEB ve İl Milli
Eğitim Müdürlükleri Stratejik
Planları 01.01.2010 tarihi
itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Strateji
Geliştirme Başkanlığı 2010/14
No’lu Genelgeyi yayınlanarak
ilçe ve okul/kurum stratejik
planlama çalışmalarını
başlatmıştır. Genelgede yer
alan çalışma takvimine uygun
olarak plan hazırlıklarının
yılsonuna kadar tamamlan‐
ması gerekmektedir.
Stratejik planlama, farklı görevlere ve donanımlara sahip birçok
kişiyi bir araya getiren, kuruluş genelinde sahiplenmeyi gerektiren,
zaman alıcı bir süreçtir. Stratejik planlama çalışmalarının başarısı büyük
ölçüde plan öncesi hazırlıkların yeterli düzeyde yapılmasına bağlıdır.
Genel olarak okul/kurumlarda stratejik planlama sürecinde
yapılacak çalışmaları üç aşamada ele alınabilir.
1. Aşama: Hazırlık Dönemi
Bu süreçte; Stratejik Planlama Ekibi (SPE)nin oluşturulması, üst
yönetim desteğinin sağlanması, eğitim desteğinin alınması
gerekmektedir. Stratejik planlamanın başarısı ancak okul/kurumun tüm
çalışanlarının planı sahiplenmesi ile mümkündür. Stratejik planlama
okul/kurum içinde belirli bir birimin, grubun ya da kişinin işi olarak
görülmemelidir.
Kitap içerisinde okul/kurum kavramı kullanılacaktır.
Okul/kurum kavramından; ilçe millî eğitim müdürlükleri, her tür ve düzeydeki okullar (Anaokulları, ilköğretim okulları, her tür liseler), ile Bakanlığımıza bağlı resmi kurumlar (Öğretmenevleri, Halk Eğitim Merkezleri, Mesleki Eğitim
Merkezleri) anlaşılmalıdır.
19
Plan yapmak ve okul/kurumu bu plan doğrultusunda yönetmek
yönetiminin ana işlevlerindendir. Bu nedenle, yönetimin desteği ve
yönlendirmesi, stratejik planlamanın vazgeçilmez koşuludur. Yönetim,
stratejik plan yaklaşımını benimsediğini okul/kurum çalışanları ile
paylaşmalı ve kurumsal sahiplenmeyi sağlamalıdır.
Stratejik Planlama Ekibinin Oluşturulması: Stratejik planlamanın
bütün aşamalarında önemli rol üstlenecek olan planlama ekibinin amaca
uygun bir yapıda kurulması, çalışmaların başarısı için kritik öneme
sahiptir. Stratejik Planlama ekibi okul/kurumun liderlerinden
oluşturulmalıdır. Bunlar müdür yardımcısı, rehber öğretmen, okul aile
birliği başkanı, okul öğrenci meclisi başkanı, zümre başkanı, eğitici
bilgisayar formatörleri, bölüm şefi olabilir. Böylece liderleri okulun
gelişmesiyle ilgili stratejik planlamaya yöneltir ve stratejik plana dönük
çalışmaları diğer çalışanlara süratle aktarabilirler. Böylece stratejik planın
benimsenmesi sağlanır.
Ekibin başkanlığını ilçe MEM’de şube müdürü, okul/kurumlarda
okul/kurum müdürü yapmalıdır. Ekip içinden bir çalışan, planlama
sorumlusu olarak görevlendirilir. Stratejik planlama ekibi sorumlusu
stratejik planlama teknik ve süreçleri konusunda mutlaka eğitim almalı
ve eğitim sonucunda edindiği bilgiler doğrultusunda okul/kurum
müdürünü ve diğer liderleri çalışmaların her aşamasında bilgilendirmeli,
bilinçlendirmeli ve planın başarıyla sonuçlanmasında onlara destek
olmalıdır.
20
Şekil 1: Stratejik Planlama Ekibi
Planlama ekibinde görev alacak kişilerde dikkat edilmesi gereken
hususlar;
Bölüm veya
Atölye Şefi
Sınıf
Öğretmeni
Branş
Öğretmeni
Okul/Aile
Birliği Başkanı
………….. ……………
Öğrenci
Memur
BT formatörü
Rehber
Öğretmen
Müdür
Yardımcıları
Okul/Kurum
Müdürü
21
Şekil 2: Stratejik Planlama Ekip Üyelerinin Özellikleri
Planlama ekibi bu şekilde oluşturulduğunda bir takım yaraları
olacaktır.
Planlar liderler tarafından yapılırsa plan unsurlarının hayata geçirilmesi konusunda kendilerini yükümlü olarak hissedeceklerdir.
Sunulan önerilere yapacakları eleştirilerde daha gerçekçi ve tutarlı olacaklardır. Bu da planın uygulanabilmesini kolaylaştıracak, etkinliğini arttıracaktır.
Bu tür bir ekip, okul/kurum içinde devamlı ve etkili bir haberleşme ve bilgi alışveriş sistemini geliştirecektir.
Planın hazırlanmasında görev alan liderler, motive olacaklar ve kendilerini onların gerçekleştirilmesine adayacaklardır.
Okul/kurumda çalışan personele yönelik hizmet içi eğitim programları düzenlenmelidir. Bu eğitim, stratejik yönetimin temelleri, stratejik planlamaya yönelik kavramlar ve stratejik planın nasıl
StratejikPlanlama Ekibi Üyesi
Gönüllü
olmalı
Görev yaptığı
birimi temsil
etmeli
Yeterli bilgi ve
birikime sahip
olmalı
Çalışmalara
yeterli zaman
ayırabilmeli
Çalışmalar
süresince
değiştirilmemeli
Farklı uzmanlık
alanına sahip
kişiler olmalı
Grupla
uyumlu
çalışabilmeli
22
hazırlanacağı ve plan hazırlanmasında kullanılacak verileri elde etmeye yönelik uygulamalı çalışmaları kapsamalıdır.
Bu aşamada yapılacak çalışmalar;
Stratejik Planın Hazırlanması: Eğitimler sonucunda okul/kurumda her düzeyden çalışanların katılımıyla Neredeyiz? Nereye Ulaşmak İstiyoruz? Nasıl Ulaşabiliriz? sorularının cevabı olacak şekilde okul/kurumun stratejik planı hazırlanır. Ayrıca izleme ve değerlendirmenin nasıl ve ne zaman yapılacağı da plan içerisinde belirtil‐melidir.
Okul/kurumun yönetici ve çalışanlarıyla çeşitli aşamalarda toplantılar düzenlenip gerekli bilgilendirmeler yapılmalıdır.
İlçe MEM’ler de bir şube müdürünün başkanlığında stratejik planlama ekibi oluşturulmalı, ekip içerisinde öğretmen ve okul/kurum yöneticilerinin de bulunması sağlanmalıdır.
Okul ve kurumlarda üst kurul oluşturulmasına gerek yoktur. İlçe ve Okul/kurumlarda Stratejik Planlama Ekibi oluşturulmalı,
ekipte yer alacak üye sayısı okul/kurumun tür ve özelliğine göre belirlenmelidir.
Stratejik planlama ekibi süreçle ilgili olarak her aşamada İl Milli Eğitim Müdürlüğü ARGE Biriminden eğitim ve danışmanlık hizmeti almalıdır
Ekip üyelerinin belirlenmesinde esas olarak kişilerin etki, etkilenme, bilgi ve ilgileri dikkate alınmalı, oluşan grupta bütün birimlerin temsil edilmesi sağlanmalı,
Okul/kurumlarda stratejik planlama ekibi oluşturulurken Okul Gelişim Yönetim Ekibi (OGYE) üyeleri arasından seçilebilir.
Hazırlanan taslak plan, okul /kurumun tüm paydaşların görüşüne sunulmalı,
Bildirilen görüşler doğrultusunda plan taslağına son şekli verilmeli,
Stratejik plan İlçe MEM tarafından, İlçe MEM stratejik Planı İl MEM tarafından onaylanmalıdır.
23
2. Aşama Planın Uygulanması: Üst politika belgelerine uygun
olarak hazırlanan stratejik planın, hazırlandığı dönemi (ilk uygulama da
2011‐2014 yılları arası) kapsayacak şekilde tüm çalışanlar ve ilgili birimler
aracılığıyla uygulandığı aşamadır.
3. Aşama İzleme ve Değerlendirme: Stratejik plan üzerindeki
çalışmalar, bu çalışmalara paralel olarak belirlenen amaç ve hedeflerin
gerçekleştirilmesinin sağlanmasına yönelik faaliyetlerin gerçekleşme
düzeyinin izlenerek belirli periyotlar halinde ilgili yerlere raporlanması
aşamasıdır. Okul/kurumda yapılan faaliyetlerin ve harcamaların stratejik
plana uygunluğunu denetlemek amacıyla yapılacak iç ve dış denetimler
de bu aşamada düşünülmelidir.
Bu aşamada;
Okul/Kurumun İzleme Değerlendirmeden sorumlu kişi veya ekibi kurulacaktır,
Ekip üyelerinin stratejik plan izleme ve değerlendirme konusunda bilgilendirilmesi sağlanacaktır,
Stratejik plan değerlendirilmesi, düzeltme ve geliştirme işlemi sistematik olarak yapılacaktır,
Performans ölçümleri yapılıp, sonuçları değerlendirilecektir,
Faaliyetlerin gerçekleşme düzeyleri izlenip raporlanacaktır,
Geri bildirimler doğrultusunda güncelleştirmeler yapılacaktır.
24
İlçe Millî Eğitim müdürlükleri ve okul/kurumlarda hazırlanacak
olan stratejik planlarda yer alacak unsurları aşağıdaki şekilde görebiliriz.
Şekil 3: Okul/Kurumlar için Stratejik Plan Unsurları
Stratejik plan unsurlarını üç başlık altında toplayabiliriz. Birinci
başlık altında Nerdeyiz? sorusunun cevabı olacak şekilde mevcut durum
(durum analizi çalışmaları) ortaya konulur. Bu kapsamda okul/kurumun
STRATEJİK PLAN
MEVCUT DURUM GELECEĞE BAKIŞ
TARİHİ GELİŞİM
YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER
ÜRÜN VE HİZMETLER
PAYDAŞ ANALİZİ
KURUM İÇİ ANALİZ
ÇEVRE ANALİZİ
GZFT ANALİZİ
Örgüt Yapısı
İnsan Kaynakları
Teknoloji
Mali Kaynaklar
PEST
Üst Politika Belgeleri
MİSYON VİZYON DEĞERLER
TEMALAR
AMAÇLAR VE HEDEFLER
PERFORMANS GÖSTERGELERİ
FAALİYET/PROJELER
STRATEJİLER
İZLEME VE DEĞERLENDİRME
İstatistiki veriler
RAPORLAMA
25
tarihi gelişimi, yasal yükümlülükleri ile ürün ve hizmetleri, paydaş analizi,
kurum içi analiz, çevre analizi ve GZFT analizi yer almaktadır.
İkinci başlık altında Nereye ulaşmak istiyoruz? sorusuna cevap
olacak şekilde gelecek yönelimli olarak okul/kurumun misyonu, vizyonu,
temel değerleri, temaları, stratejik amaçlar, hedefler, performans
göstergeleri, önemli görülen faaliyet/projeler ve maliyetleri, izlenecek
stratejiler yer almaktadır.
Son aşamada stratejik planı izleme ve değerlendirme yaklaşımı
ifade edilmektedir.
26
OKUL/KURUMLAR İÇİN STRATEJİK PLAN HAZIRLAMA AŞAMALARI
A. DURUM ANALİZİ
1. Tarihsel Gelişim
2. Yasal Yükümlülükler
3. Faaliyet Alanları, Ürün ve Hizmetler
4. Paydaş Analizi ve Görüşler
5. Kurum İçi analiz
5.1 Örgütsel yapı
5.2 İnsan kaynakları
5.3 Teknolojik düzey
5.4 Mali kaynaklar
5.5 İstatistikî veriler
6. Çevre Analizi
6.1 PEST
6.2 Üst Politika Belgeleri
7. GZFT (Güçlü ve Zayıf Yönler, Fırsat ve Tehditler) Analizi
B. GELECEĞE YÖNELİM
8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler
9. Temalar
10. Stratejik Amaçlar
11. Stratejik Hedefler
11.1 Performans Hedefleri
12. Performans Göstergeleri
13. Faaliyet/Projeler ve Maliyetlendirme
13.1 Eylem Planları
14. Stratejiler
C. İZLEME VE DEĞERLENDİRME
15. İzleme ve Değerlendirme
15.1 Raporlama
Okul/kurumların hazırlayacakları stratejik planlarda yer alacak hususlar başlıklar halinde verilmiştir. Bu bölümde bu başlıklar altında nelerin inceleneceği? ve planda nelerin yer alacağı? örnekleriyle açıklanacaktır. Okul/kurumlar kendi tür ve özelliklerine göre başlıklar altında incelenecek hususları şekillendirebileceklerdir.
27
A. DURUM ANALİZİ
Stratejik planlama sürecinin ilk adımı olan durum analizi, okul/kurumun “neredeyiz?” sorusuna cevap verir. Okul/kurumun geleceğe yönelik amaç, hedef ve stratejiler geliştirebilmesi için öncelikle, mevcut durumda hangi kaynaklara sahip olduğunu ya da hangi yönlerinin eksik olduğunu, okul/kurumun kontrolü dışındaki olumlu ya da olumsuz gelişmeleri değerlendirmesi gerekir. Dolayısıyla bu analiz, okul/kurumun kendisini ve çevresini daha iyi tanımasına yardımcı olarak stratejik planın sonraki aşamalarından daha sağlıklı sonuçlar elde edilmesini sağlayacaktır.
Durum analizi aşamasında; okul/kurumun tarihi gelişimi, yasal yükümlülükleri ile ürün ve hizmetleri, paydaş analizi, kurum içi analiz, çevre analizi ve GZFT analizi yer almaktadır. 1. Tarihsel Gelişim
Okul/kurumun hangi tarihte hangi amaçlara hizmet etmek için kurulduğu, bugüne kadar geçirdiği aşamalar, önemli yapısal dönüşümler kısaca değerlendirilir. 2. Yasal Yükümlülükler
Bu aşamada okul/kuruma görev ve sorumluluklar yükleyen, okulun faaliyet alanını düzenleyen mevzuat gözden geçirilerek yasal yükümlülükler ve dayanaklar listesi oluşturulur. Yasal yükümlülükler daha sonraki aşamada okul/kurumun misyonunun oluşturulmasına katkı sağlar. İlköğretim okulları için örnek tablo verilmiştir.
28
Tablo 2: Yasal Yükümlülükler (Örnek)
Yasal Yükümlülük (Görevler) Dayanak
Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş olmak için gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları kazandırmak; onu milli ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek.
* 1739 sayılı kanunun 23. maddesi, * 222 sayılı kanunun 1. maddesi, * İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 5. maddesi
Her Türk çocuğunu ilgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden yetiştirerek hayata ve üst öğrenime hazırlamak.
* 1739 sayılı kanunun 23. maddesi.
Öğrencilere, Atatürk ilke ve inkılâplarını benimsetme; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na ve demokrasinin ilkelerine, insan hakları, çocuk hakları ve uluslar arası sözleşmelere uygun olarak haklarını kullanma, başkalarının haklarına saygı duyma, görevini yapma ve sorumluluk yüklenebilen birey olma bilincini kazandırmak
* İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 5. maddesi
……………………………………….. ………………
İlçe milli eğitim müdürlükleri şubeler bazında yasal yükümlülük‐
lerini belirlemelidir.
Tablo 3: İlçe MEM Yasal Yükümlülükler
Şube/Bölüm Adı Yasal yükümlülük (Görevleri) Dayanak
Özlük Şubesi ……………… …………..
…………… ……………… ……………
……………… …………… …………
29
3. Faaliyet Alanları, Ürün ve Hizmetler
Yasal yükümlülükler gerçekleştirildikten sonra, bu analizin
çıktılarından da yararlanılarak okul/kurumun ürettiği temel ürün ve
hizmetler belirlenir. Paydaşların görüş ve önerileri alınırken, bu aşamada
belirlenen faaliyet alanları bazında çalışmalar yürütülebilir. Örnek
ürün/hizmetler listesi aşağıdadır. Bu liste okul/kurumun özelliğine göre
çeşitlendirilip çoğaltılabilir. Ayrıca bu ürün/hizmetler faaliyet alanları adı
altında gruplandırılabilir. Bu faaliyet alanları da daha sonraki aşamalarda
tema başlıkları olarak kullanılabilir. Örneğin Eğitim‐Öğretim Hizmetleri,
Eğitime Destek Hizmetleri gibi faaliyet alanları şeklinde gruplandırılabilir.
Tablo 4: Faaliyet Alanları ve Hizmetler
BİRİMLER A‐ FAALİYET ALANI: EĞİTİM
…………… ……………
……………
……………
B‐ FAALİYET ALANI: ÖĞRETİM
……………
……………
……………
C‐FAALİYET ALANI: YÖNETİM İŞLERİ
……………
……………
FAALİYET ALANI: ………….. …….. …….
30
4. Paydaş Analizi ve Görüşler
Katılımcılık stratejik planlamanın temel unsurlarından biridir.
Okul/kurumun etkileşim içinde olduğu tarafların görüşlerinin dikkate
alınması stratejik planın sahiplenilmesini sağlayarak uygulama şansını
artıracaktır. Diğer yandan, okul/kurum hizmetlerinin yararlanıcı
ihtiyaçları doğrultusunda şekillendirilebilmesi için yararlanıcıların
taleplerinin bilinmesi gerekir. Bu nedenle durum analizi kapsamında
paydaş analizinin yapılması önem arz etmektedir. Paydaş analizi aşağıda
belirtilen taraflar dikkate alınarak yapılmalıdır.
Okul/Kuruma girdi sağlayanlar,
Okul/Kurumun ürün ve hizmet sunulan kesimler,
İşbirliği yapılan kesimler,
Okul/Kurum faaliyetlerinden etkilenenler,
Okul/Kurumu etkileyen kesimler.
Paydaş: Kurum faaliyetlerinden etkilenen veya bu faaliyetleri
etkileyen kişi, grup veya kurumlardır. Paydaşlar çeşitli şekillerde
sınıflandırılabilir.
İç Paydaşlar: Kuruluştan etkilenen veya kuruluşu etkileyen
kuruluş içindeki kişi, grup veya (varsa) ilgili/bağlı kuruluşlardır.
Kuruluşun çalışanları, yöneticileri ve şubeler, bölümler, birimler iç
paydaşlara örnek olarak verilebilir.
Dış Paydaşlar (Temel Ortak, Stratejik Ortak, Tedarikçiler): Kuruluştan etkilenen veya kuruluşu etkileyen kuruluş dışındaki kişi, grup veya kurumlardır. Kuruluş faaliyetleriyle ilişkisi olan diğer kamu ve özel sektör kuruluşları, kuruluşa girdi sağlayanlar, sendikalar, ilgili sektör birlikleri dış paydaşlara örnek olarak verilebilir.
31
Müşteriler (Yararlanıcılar/Hedef kitle): Kuruluşun ürettiği ürün
ve hizmetleri alan, kullanan veya bunlardan yararlanan kişi, grup
veya kurumlardır. Müşteriler dış paydaşların alt kümesidir.
Belirlenen paydaşlar tümü ile etkili bir iletişim kurulmasını imkansız kılacak sayıda olabilir. Bu nedenle paydaş görüşlerinin alınmasında ve plana yansıtılmasında etkinlik sağlamak üzere belirlenen paydaşların önceliklendirilmesi gerekir. Paydaşların önceliklendirilmesinde dikkate alınacak hususlar; paydaşın okul/kurumun faaliyetlerini etkileme gücü ile okul/kurumun faaliyetlerinden etkilenme derecesidir. Önceliklendirme stratejik plan hazırlama ekibi tarafından değişik yöntemlerle yapılabilir. Örneğin okul/kurumda çalışan yönetici ve öğretmelerden puanlama yoluyla paydaşları önceliklendirmesi istenebilir.
Tablo 5: Okul/Kurum için Paydaş Analizi Matrisi 1
Paydaş
İç Paydaş
Dış Paydaş
Yararlanıcı
(Müşteri)
Neden
Paydaş?
Önceliği
……..
………
Örneğin öğrenci ve velileri yararlanıcı (müşteri) olarak belirleyen
okul/kurum neden paydaş? sorusuna; “hizmetlerimizi doğrudan ya da dolaylı olarak alan paydaşlar aynı zamanda tedarikçi oldukları için” şeklinde cevap verebilir. Diğer bir örnek; sivil toplum kuruluşlarını dış paydaş olarak belirleyip neden paydaş sorusuna? “amaç ve hedeflerimize ulaşmak için işbirliği yapacağımız kurumdur” şeklinde cevap verilebilir.
Önceliklendirme zorunlu olarak yapılması gereken bir çalışma değildir. Paydaş sayısı çok fazla olan kurumlar için yapılması önerilir.
32
Okul/kurumun tespit ettiği paydaşlar aşağıda yer alan matris aracılığıyla sınıflandırılabilir.
Tablo 6: Okul/Kurum için Paydaş Analizi Matrisi 2
Paydaş
Lider
Çalışanlar
Müşteri
(Yararlanıcı)
Tem
el Ortak
Stratejik Ortak
Tedarikçi
Tümü :√ Bazıları: 0
33
Okul/kurumlar paydaşlarını sınıflandırdıktan sonra bu
sınıflandırmadan yola çıkarak paydaşlarıyla sunmuş olduğu
ürün/hizmetleri ilişkilendirmelidir. Bu aşamada paydaş olarak
hizmetlerin sunulduğu, ürünleri alan yaralanıcılar(müşteriler)
seçilmelidir. Paydaşlarla hizmetlerin ilişkilendirmesinde Tablo 4’ten
faydalanılabilir.
Tablo 7: Yararlanıcı Ürün/Hizmet Matrisi
Ürün/Hizmet
Yararlanıcı
(Müşteri) ………………………………..
…………..
Tümü :√ Bazıları: 0
Bu tabloda, hangi ürün/hizmetten hangi paydaşın faydalandığı
görülebilir. Ayrıca bu çalışma paydaş görüşlerinin alınmasında
okul/kuruma yol gösterici olacaktır. Paydaşlardan faydalandığı hizmetler
hakkında görüşlerin alınması, hizmetlerin geliştirilmesi yönünde hedefler
ya da faaliyetler belirlenmesine ışık tutacaktır.
34
Paydaş görüş ve önerilerinin alınmasında mülakat, anket
uygulaması, atölye çalışması, toplantı gibi yöntemlerden biri veya birkaçı
kullanılabilir. Hangi yöntemin uygulanacağına karar verilirken
görüşülecek kişi sayısı, paydaşın erişilebilirliği, paydaşın önemi ve etkisi
gibi etkenler göz önüne alınır. Örneğin, okul/kurum üzerindeki etkisi
güçlü olan paydaşlarla (İl milli eğitim müdürü, ilçe milli eğitim müdürü,
yerel yönetici, sektör temsilcisi vb) yüz yüze görüşme yapılması, bu
kesimlerle olan iletişimin güçlendirilmesinde etkili olabilecektir.
Görüşülecek kişi sayısının yüksek olduğu durumlarda ise anket
uygulanması daha uygun olabilir.
Okul/kurumlarda öğretmen, öğrenci, veli ve çalışanlara yönelik
uygulanan memnuniyet anketlerinin sonuçları paydaşların görüşleri
olarak kullanılabilir. Ayrıca paydaşların görüşlerini tespit etmek amacıyla
Okul/Kurumlar İçin Dış Paydaş Anketi(EK 3) ek olarak konulmuştur.
Özellikle dış paydaşların görüşlerinin alınmasında ve plana
yansıtılmasında şu sorulardan faydalanılabilir;
• Okul/Kurumun hangi faaliyetleri ve hizmetleri sizin için
önemlidir?
• Okul/Kurumun olumlu yönleri nelerdir?
• Okul/Kurumun geliştirilmesi gereken yönleri?
Okul/Kurumdan beklentileriniz?
35
5. Kurum İçi analiz
Okul/Kurumun mevcut durumunu ve geleceğini etkileyebilecek iç
ortamdan kaynaklanan ve kurumun kontrol edebildiği koşulların ve
eğilimlerin incelenerek değerlendirilmesi gerekir. Bu aşamada
incelenecek konular alt başlıklar halinde verilmiştir.
5.1 Örgütsel yapı
Bu aşamada okul/kurumun teşkilat şeması, şubeler, bölümler,
birimler, atölye/işlik durumu, sınıflar vb. ortaya konulur. Bu birimler
arasında iletişimin (haberleşme, bilgi alış‐verişi) nasıl sağlandığı belirtilir.
Şekil 4: Okul Teşkilat Şeması (Örnek)
Okul Müdürü
ÖğretmenlerKurulu
OGYE
Okul‐Aile
Birliği
MüdürBaşyardımcısı
Müdür Yardımcısı
Bölüm Şefi ZümreÖğretmenler
Bölüm ŞefiSosyal Kulüpler
Şube Öğretmeni
Müdür Yardımcısı
Müdür Yardımcısı
36
Okul/Kurumda oluşturulan
bölümler/birimler/komisyon/birlik/zümre vb. görevleri tablo şeklinde
oluşturulmalıdır.
Tablo 8: Okul/Kurumlarda Oluşturulan Birimler ve
Görevleri
KURUL/KOMİSYON ADI GÖREVLERİ
……………….. ………………………
5.2 İnsan kaynakları
Okul/kurumda çalışanlar ve görevleri belirlenir. Ayrıca;
Kurumun sahip olduğu toplam norm kadro sayısı
Çalışan toplam personel sayısı
İhtiyaç duyulan branşlar ve ihtiyaç sayısı
Buna bağlı olarak yapılan istihdam sayısı,
Personelin nasıl atandığı?
Varsa geçici personelin alındığı kaynağı,
Kadrosu olmayıp da sözleşmeli çalıştırılan personelin sayısı,
Eğitim düzeyi, gönüllü olarak aldığı diğer görevler , Okul/kuruma son ‐en az‐ iki yılda gelen giden personel sayısı
mümkün ise neden okul/kurumdan tayin istedikleri,
37
Ortalama okulda çalışma yılı, Ortalama hizmet içi eğitim saati, Çalışana verilen ödül ve ceza sayısı. gibi hususlar tablo halinde düzenlenebilir.
Okul/kurumda çalışan yönetici, öğretmen, diğer personelin
görevlerinin neler olduğu belirlenmelidir.
Tablo 9: Çalışanların Görev Dağılımı
ÇALIŞANIN UNVANI
GÖREVLERİ
İlçe milli eğitim müdürü
Şube müdürü Okul /kurum müdürü
Müdür baş yardımcısı
Müdür yardımcısı Atölye ve bölüm şefleri
Öğretmenler
Yönetim işleri ve büro memuru
Yardımcı hizmetler personeli
Kaloriferci Gece bekçisi ………… ……………………………………………………….
38
Tablo 10: Çalışanların Gönüllü Yaptıkları İşler
5.3 Teknolojik düzey Okul/kurumun teknolojik altyapısı ve teknolojiyi kullanabilme
düzeyi belirlenir. Okul/kurumlarda derslerde ve ders dışı etkinliklerde kullanılmakta olan araç gereçlerin sayısı ve ihtiyaç durumu belirlenmelidir. Bu aşamada okul/kurumda hangi işlemlerin elektronik ortamda yapıldığı, gelecekte hangi iş ve işlemlerin elektronik ortamda yapılmasının düşünüldüğü de belirtilmelidir. Tablo 11: Araç‐Gereç Durumu
Araç‐Gereçler 2008 2009 2010 İhtiyaç …………………
S. NO
ADI SOYADI
GÖREVİ BRANŞI İLGİ ALANLARI
GÖNÜLLÜ ÇALIŞMALARI
1 …………. Müdür fen bilgisi spor resim tiyatro şiir
okul dergisi
2 …………. Öğretmen bilgisayar internet okulun internet sitesi
3 …………… Öğretmen sınıf öğretmeni
halk oyunları
stratejik planlama TKY
4 ………… …….. …… …….. …….
39
Ayrıca okul/kurumların fiziki mekanlar açısından da mevcut ve ihtiyaç durumunun da ortaya konulması gerekmektedir.
Tablo 12: Fiziki Mekan Durumu
Fiziki Mekan Var Yok Adedi İhtiyaç Açıklama
5.4 Mali kaynaklar
Kurumun mali kaynakları, bütçe büyüklüğü, döner sermaye, okul‐aile birliği gelirleri, kantin, otopark vb. gelirler ve harcama kalemleri ortaya konulur. Bütçe işlemlerinin kim tarafından yürütüldüğü belirtilir. Enflasyon oranı da dikkate alınarak plan dönemi boyunca gerçekleşecek kaynak artışı tahmini olarak belirlenir.
Tablo 13: Kaynak Tablosu (Örnek)
Kaynaklar
2010 2011 2012 2013 2014
Genel Bütçe Okul aile Birliği Özel İdare Kira Gelirleri Döner Sermaye Vakıf ve Dernekler Dış Kaynak/Projeler Diğer …….. TOPLAM
40
Okul bütçesinde giderler aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir. Harcama türleri okul/kurumların özelliklerine göre çeşitlilik gösterebilir.
Tablo 14: Harcama Kalemleri (Örnek)
Harcama Kalemi Çeşitleri
Personel sözleşmeli olarak çalışan personelin (sekreter, temizlik, güvenlik) ücret, vergi, sigorta vb. giderleri
Onarım okul binası ve tesisatlarıyla ilgili her türlü küçük onarım; makine, bilgisayar, yazıcı vb. bakım giderleri
Sosyal‐sportif faaliyetler
etkinlikler ile ilgili giderler
Temizlik temizlik malzemeleri alımı İletişim telefon, faks, internet, posta, mesaj giderleri
Kırtasiye her türlü kırtasiye ve sarf malzemesi giderleri
Tablo 15: Gelir‐Gider Tablosu (Örnek)
YILLAR 2008 2009 2010 HARCAMA KALEMLERİ GELİR GİDER GELİR GİDER GELİR GİDER Temizlik Küçük onarım Bilgisayar harcamaları Büro makinaları harc. Telefon Yemek Sosyal faaliyetler Kırtasiye Vergi harç vs ………… …………..
GENEL
41
5.5 İstatistikî veriler
Okul/kurumla ilgili her türlü sayısal veriler geriye dönük olarak
(en az 3 yıllık) verilir. İstatistikî veriler kapsamında incelenecek hususlar;
• Öğrenci durumu ( genel mevcut, ortalama sınıf mevcudu,
mevcudu en fazla olan ve en az olan sınıf mevcudu sayısı,
kaynaştırma eğitimine tabi öğrenci sayısı vs)
• Öğrenci kursları, ( kurs açılan dersler, katılan öğrenci sayısı,
görev alan öğretmenlerin sayısı, kursun akademik başarıya
olan katkısı vs.
• Okulun akademik başarısı ( ulusal düzeyde yapılan sınavlarda
başarı sağlayan öğrenci sayısı ve mevcuda oranı, il başarı
sırası, sınfını doğrudan geçen öğrenci sayısı/oranı, sınıf tekrarı
yapan öğrenci sayısı/oranı vb)
• Okulda yapılan sosyal faaliyetlerin (kutlamalar, anma günü,
kermes vb) neler olduğu, bunlarda görev alan öğretmen,
öğrenci velilerin sayısı, katılım oranı belirtilir.
• Okulda yapılan kültürel faaliyetlerin (gezi, sergi vb.) neler
olduğu, bunlarda görev alan öğretmen, öğrenci velilerin sayısı
katılım oranı belirtilir.)
• Okulun bilimsel araştırmaları, (okulun paydaşlarınca ya da okul
• paydaşların birisince yapılan bilimsel araştırmalar belirtilir.)
• Okulun bilimsel yayınları, ( okulca ya da okul paydaşlarınca
yayınlanan kitap, makale vb. bilimsel yayınlardan bahsedilir.)
• Spor kulübü faaliyetleri, (hangi branşlarda takım
oluşturulduğu, antrenör sayısı, lisanslı öğrenci sayısı, bu
42
alanda kazanılan başarılar, mezun olduktan sonra spora
devam eden öğrenci sayısı vb belirtilir.)
• Öğrenci devam durumu ( öğrencilerin devamsızlık ortalaması,
önceki yılda devamsızlıktan kalan öğrenci sayısı, bu yıl sürekli
devamsızlık yapan öğrenci sayısı, önceden devamsız olup da
devamı sağlanan öğrenci sayısı)
• Sosyal kulüplerin çalışması (kurulan sosyal kulüpler ve
bunların gerçekleştirdiği projeler)
• Personel devam durumu, ( personelin sevk alma durumu,
zorunlu izinler hariç alınan izin süreleri, sevk alma sıklığı –
haftalık sevk sayısı‐, alınan rapor sayısı)
• Rehberlik hizmetleri, (yararlanan öğrenci sayıları ve diğer
faaliyetleri)
• Problemli öğrenciler ve problemleri, (sürekli problemli
davranış sergileyen ve kötü alışkanlıkları olan öğrenci sayısı ve
bu alışkanlıkların neler olduğu)
• Özürlü öğrenciler için kolaylaştırıcı çalışmalar, (özürlü
öğrencilerin sayısı ve özür çeşitleri ile bunların yaşamını
kolaylaştırmak için alınan önlemler)
• Halk kütüphanesine ulaşılabilme durumu, (Halk
kütüphanesine uzaklık durumu ve ulaşım imkanları ile okul ve
sınıf kitaplıklarının durumu ile yararlanan öğrenci sayısı)
• Okulun dış çevre (MEB, belediye, AB, TÜBİTAK, MEM)
tarafından düzenlenen faaliyet ve projelere ( eğitime %100
destek, bilgisayarlı eğitime destek, sınıfını donat adını yaşat,
AB projeleri, bilim yarışmaları, şiir, kompozisyon, resim
yarışmaları vs ) katılma ve bu projelerden yararlanma durumu
43
Bunların yanında Kurum İçi Analizde incelenebilecek diğer
husular;
• Okula ulaşım,
• Fiziki mekanlar (Spor salonu, çok amaçlı salon, bts, laboratuar,
işlik, wc, koridorlar, sınıflar, idari odalar, öğretmenler odası vs’
nin kullanıma uygunluğu, kullanılma sıklığı, binanın dış ve iç
ses yalıtımı, danışma, ziyaretçi odası, vs belirtilmeli),
• Kantin, yemekhane (kantinin işletilme biçimi, ihtiyacı
karşılama düzeyi, okula getirisi, öğrencilerin dışarı gitmesini
önleme durumu, faydaları, kantin işletmecisinin sabıka kaydı
vs),
• Isınma durumu (okulun nasıl ısıtıldığı, yakıt türü, ısınmanın
tam sağlanıp sağlanmadığı, sağlanamıyorsa nedenleri,
kalorifer ateşçisinin eğitimi, belgesi),
• Sivil savunma çalışmaları (yangın tertibatı, yangın tüpü, ikaz
alarm zili, elektrik tertibatının kontrolü, baca temizliği,
kalorifer kazanın temizliği, sivil savunma tatbikatı vs),
• Diğer araç ve gereçler, (Okulda bulunan ders araçları genel
olarak belirtilir etkin kullanımı ile ilgili yapılan çalışmalar ifade
edilir),
• Okulun yaptığı benzer okullarda olmayan ya da öncülüğünü
okulun yaptığı diğer okullara da örnek olan çalışmalar, çevreye
bu okuldan yayılan başarılı uygulamalar belirtilir.
• Okulun işbirliği yaptığı kurum ya da kişiler, okulda ya da okulca
düzenlenen panel, konferans vb sunumlar, okulu ziyaret eden,
katkıda bulunan önemli kişiler,
44
• Okulun öncülük ettiği iyi işler, organizasyonlar, aldığı ödüller
• Okul dışından kişi ve kurumlarca başlatılan faaliyet ve
projelere okulun nasıl ve ne şekilde katıldığı, bunlardan elde
ettiği faydalar anlatılır.
İlçe milli eğitim müdürlükleri açısından;
a. Okul Öncesi Eğitim,
b. İlköğretim,
c. Ortaöğretim,
d. Mesleki Teknik Eğitim,
e. Yaygın Eğitim,
f. Özel Eğitim,
g. Diğer Faaliyetler.
Başlıkları altında ilçenin eğitim durumu ayrıca incelenmesi
gereken diğer hususlardır.
6. Çevre Analizi
Okul için yakın ve genel çevre faktörlerinin karmaşık olması, bu
çevre faktörlerinin değişme derecesi bilinmez olmaktan ya da karmaşık
olmaktan çıkarılmalıdır. Yani yakın ve genel çevre analiz edilmeli ve bu
analiz sonuçları stratejik planlama da kullanılmalıdır.
Öncelikli olarak okulun içinde bulunduğu çevre taranmalıdır.
Stratejik planlamada bulunacak kişiler, okulun çevresinden kaynaklanan
tehditleri, tehlikeleri, beklenmedik şekilde ortaya çıkabilecek sürprizler
ile çevresel fırsatları iyice kavramalıdır. Okulun başarısını arttıracak ve
gelişmesini sağlayacak dışsal bilgi ve haberler, yine kurum dışındaki kişi
45
ve kurumlardan toplanmalı, kontrol edilerek doğrulanmalı
değerlendirilmeli ve okul içindeki kişilere aktarılarak, bilgilendirilmelidir.
Kısacası okul yöneticisi ve planlama sorumlusu olanlar okul dışına çıkmalı
okul çevresini incelemeli ve elde ettiği sonuçları stratejik plana
yansıtmalıdır.
Bu aşamada PEST Analizi ve GZFT Analizi yapılır. Üst politika
belgeleri incelenir.
6.1 PEST (Politik‐Yasal, Ekonomik, Sosyo‐Kültürel, Teknolojik,
Ekolojik, Etik) Değişkenler Analizi
Çevre analizinde; kuruluşu etkileyebilecek dışsal değişimler ve
eğilimler değerlendirilir. PEST Analizi, politik, ekonomik, sosyo‐kültürel
ve teknolojik çevresel faktörlerin
incelenerek önemli ve hemen
harekete geçilmesi gerekenleri
tespit etmek ve bu faktörlerin,
olumlu veya olumsuz kimleri
etkilediğini ortaya çıkarmak için
yapılan analizdir. Bu dört
faktörden ayrıca ekolojik ve etik
çevresel faktörlerinde incelenmesi
gerekir.
Okul/Kurum için yapılacak PEST Analizinde çevresel değişkenler
aşağıda yer alan başlıklar altında incelenebilir.
Tabloda yer alan bütün başlıkların ayrıntılı olarak analiz edilmesi çok güç olabilir. Okul/kurumlar çevresel faktörleri sahip oldukları bilgiler açısından genel olarak analiz etmeleri yeterli olacaktır. Özellikle okul/kurumun bulunduğu çevrenin sosyoekonomik durumu ve nüfus hareketliliği (göç) mutlaka incelenmelidir.
46
Tablo 16: Okul/kurumlar İçin PEST Analizi
Politik ve yasal etmenler
Ekonomik çevre değişkenleri
İlçe, il ve bakanlık stratejik planlarının incelenmesi,
yasal yükümlülüklerin belirlenmesi, personelin yasal hak ve
sorumlulukları, oluşturulması gereken kurul ve
komisyonlar, okul çevresindeki politik durum,
Okulun bulunduğu çevrenin genel gelir durumu,
İş kapasitesi, Okulun gelirini arttırıcı unsurlar, Okulun giderlerini arttıran unsurlar, Tasarruf sağlama imkânları, İşsizlik durumu, Mal‐ürün ve hizmet satın alma
imkânları, Kullanılabilir gelir
Sosyal‐kültürel çevre değişkenleri
Teknolojik çevre değişkenleri
Kariyer beklentileri, ailelerin ve öğrencilerin
bilinçlenmeleri, aile yapısındaki değişmeler (geniş
aileden çekirdek aileye geçiş, erken yaşta evlenme vs.),
nüfus artışı, göç, nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı, doğum ve ölüm oranları, hayat beklentilerindeki değişimler
(Hızlı para kazanma hırsı, lüks yaşama düşkünlük, kırsal alanda kentsel yaşam),
beslenme alışkanlıkları
MEB teknoloji kullanım durumu e‐ devlet uygulamaları, e‐öğrenme, internet olanakları, okulun sahip olmadığı teknolojik
araçlar bunların kazanılma ihtimali, çalışan ve öğrencilerin teknoloji
kullanım kapasiteleri, öğrenci ve çalışanların sahip olduğu
teknolojik araçlar, teknoloji alanındaki gelişmeler okulun yeni araçlara sahip olma
imkanları, teknolojinin eğitimde kullanımı
Ekolojik ve doğal çevre değişkenleri
Etik ve ahlaksal değişkenler
Hava ve su kirlenmesi, ormansızlaşma, toprak yapısı, bitki örtüsü, doğal kaynakların korunması için
yapılan çalışmalar, çevrede yoğunluk gösteren hastalıklar, doğal afetler (deprem kuşağında
bulunma, kuş gribi, kene vakaları vb.)
Örf, adet, teamül, mesleki etik kuralları
47
6.2 Üst Politika Belgeleri
Kurumun faaliyet alanları ile ulusal Kalkınma Planı, diğer plan ve
programlarda yer alan amaç, ilke ve politikalar arasındaki uyuma bakılır.
MEB ve İl MEM Stratejik Planları incelenir. Ayrıca; yerel yönetim
düzenlemeleri de dış çevrenin incelenmesi aşamasında göz önünde
bulundurulması gereken bir unsurdur.
Özellikle kent okullarının stratejik planı hazırlanırken yerel yönetimlerin(Özel idare, belediyeler) varsa stratejik planları incelenmeli ve öngörülen amaçların eğitime dönük olanları planlama aşamasında kullanıl‐malıdır.
Çevresel (dışsal) analizde bilgiler/veriler yazılı kaynak ve dokümanlardan, göze ve kulağa hitap eden toplantı, konferans, radyo televizyon programları, okul perso‐nelinin görüşleri, okulun dış paydaş‐larının görüşleri gibi sözel kaynak‐lardan sağlanabilir.
Üst Politika Belgeleri:
9. Kalkınma Planı
Orta Vadeli Program
AB Müktesebatına Uyum Programı
TUBİTAK Vizyon 2023 Eğitim ve İnsan Kaynakları Raporu
MEB Sürekli Kurum Geliştirme Projesi, TÜSSİDE Sonuç
Raporu
Okul/kurumlar öncelikle MEB 20102014 Stratejik Planını ve İl MEM Stratejik planını incelemelidir. Diğer kurumların özellikle özel idare müdürlüğü ve belediyelerin stratejik planları ve üst politika belgelerinde okul/kurumların tür ve özelliğine göre eğitim ile ilgili bölümleri plan hazırlıklarında değerlendirilmelidir.
48
Bilgi Toplumu Stratejisi
Millî Eğitim Strateji Belgesi
Hayatboyu Öğrenme Strateji Belgesi
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu
Stratejik Plan Hazırlama Yönetmeliği
Kamu Kurum ve Kuruluşları İçin Stratejik Planlama
Kılavuzu DPT
MEB Stratejik Plan Hazırlık Programı
MEB Stratejik Plan Durum Analizi Raporu
Hükümet Programı
60. Hükümet Eylem Planı
MEB Bütçe Raporu
Bakanlık ve İl MEM Stratejik Planları
Millî eğitim ile ilgili mevzuat
Üst politika belgelerinde yer alan eğitimle ilgili hedefler
derlenerek tablo (EK 4) halinde verilmiştir.
7. GZFT Analizi (Güçlü ve Zayıf Yönler, Fırsat ve Tehditler)
Okul/Kurumun mevcut durumunu ve geleceğini etkileyebilecek iç
ortamdan kaynaklanan ve kurumun kontrol edebildiği koşulların ve
eğilimlerin incelenerek güçlü ve zayıf yönlerin değerlendirilmesi yapılır.
Güçlü ve Zayıf yönler belirlenirken kurum içi analiz sonuçlarından
yararlanılmalıdır.
49
Şekil 5: GZFT Analizi
Kurumun kontrolü dışındaki koşulları ve eğilimleri incelenerek
fırsat ve tehditler belirlenir. Fırsatlar, kuruluşun kontrolü dışında
gerçekleşen ve kuruluşa avantaj sağlaması muhtemel olan etkenler ya da
durumlardır. Tehditler ise, kuruluşun kontrolü dışında gerçekleşen,
olumsuz etkilerinin engellenmesi veya sınırlandırılması gereken
unsurlardır. Fırsatlar belirlenirken Okul/Kurumun içinde bulunduğu
çevre, bölge, ülke ve dünya koşulları, değişen değerler, ekonomik
koşullar, yeni beklentiler, hızla gelişen teknoloji ve dünyadaki değişim
üzerinde düşünülür.
Tehditlerin belirlenmesinde, ortaya çıkabilecek engeller ve dış
etmenlerin neler olduğu, okul/kurumun misyonunu
(görevlerini/yükümlülüklerini) gerçekleştirmesini tehdit eden unsurların
neler olduğu ortaya konulmalıdır.
GZFT Analizi yaparken cevaplandırılması gereken sorular Tablo
17’de yer almaktadır. Okul/kurumun GZFT analizi stratejik plan
hazırlama ekibi aracılığıyla yapılmalıdır. Analiz yapılırken ayrıca paydaş
görüşlerinde de yararlanılmalıdır.
G Z
T
F
50
Tablo 17: GZFT Analizi Sorular
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
• Üstünlükleriniz nelerdir?
• Neleri iyi yaparsınız?
• Kurumun başarılı olmasını sağlayacak olumlu yönler nelerdir?
• Başkaları, güçlü yanlarınız olarak neleri görmektedirler?
• Gerçekçi olun
• Tüm karakteristiklerinizi sıralayın
• Neleri kötü yapmaktasınız?
• Neleri iyileştirmeye gereksiniminiz var?
• Yasal görevlerimizi tama olarak yerine getirebiliyor muyuz? Bu süreçte karşılaştığımız sorunlar nelerdir?
• Kurumun başarılı olmasına engel teşkil edebilecek eksiklikler nelerdir?
• Başkaları hangi konularda sizden daha iyidirler?
• Başkalarının gözüyle ne gibi zayıflıklarınız ortaya çıkmakta?
Fırsatlar Tehditler
• Kurumun başarılı olmasını sağlayacak fırsatlar nelerdir ?
• Çevrede ne gibi ilginç gelişmeler yaşanmakta ?
• Başarınızı etkileyecek ne gibi engellerle karşılaşmaktasınız?
• Rakipleriniz ne yapmaktalar?
• Beklenen iş, ürün veya hizmet
standartları değişmekte mi?
• Değişen teknoloji konumunuzu tehdit ediyor mu?
• Finansal sorunlarınız var mı?
51
Tablo 18: Okul için GZFT Analizi (Örnek)
Güçlü Yönler Zayıf Yönler
• Bütün branşlardan öğretmen bulunması,
• Okul yönetiminin çevre ile iletişiminin güçlü olması,
• Okul binasının yeni olması, • İdareci ve öğretmenlerin
genç ve istekli olmaları, • Tüm sınıf öğretmenlerin ve
branş öğretmenlerin kadrolu olması,
• Fiziki mekanların yeterli olması,
• ………………
• Ders araçlarının yetersizliği • Sınıf tekrarını fazla olması • Kitap okuma alışkanlıkların
zayıf olması, • Öğretmenlerin nöbet
hizmetlerindeki özensizliği, • Spor ve eğitici faaliyetlerin
yetersizliği • Okul içi yaralanmalı
kazaların çok olması, • Matematik, fen ve teknoloji
ve yabancı dil dersindeki başarısızlık,
• Öğrenci devamsızlığının çok olması,
• Öğretmenlerin okulda kalma sürelerinin kısa olması,
……………………. Fırsatlar Tehditler
• Okulun merkeze yakın ve
ulaşımının kolay olması, • Yakınında sağlık ocağının
olması , • RAM’ın yakın olması, • Çevre okullardaki spor
salonundan yararlanılabilmesi ,
• ……………..
• Velinin ilgisiz olması, • Okulun mevcudunun süreli
olarak artması, • Öğrenci nakil gelme ve gitme
oranının yüksek olması, • Okul çevresinde kontrolsüz
internet kafelerin bulunması, • Mahalledeki gençlerin
çoğunluğunun işsiz olması, • Okulun sürekli göç alan bir
yerleşim yerinde bulunması • Medyanın (Özellikle TV
Dizileri ve Magazin programlarının) öğrenciler üzerindeki olumsuz etkilerinin bulunması,
…………………..
52
B. GELECEĞE YÖNELİM
Okul/Kurumun, bu aşamada, misyon ve vizyonlarını ifade edecek,
temel değerlerini belirleyecek, temaları, amaçlarını, hedeflerini ve
stratejilerini ortaya koyacaklardır.
8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler
Misyon
Fransızca mission olup Türkçe karşılığı ulugörev, özgörev, amaç,
görev olarak çevrilmektedir. Bir kimse kurum veya Okul/Kurumun var
oluş nedeni, bir kimse, kurum veya Okul/Kurumun yapması beklenen
görevidir (TDK Sözlüğü).
Bir kamu idaresinin ne yaptığını, nasıl yaptığını ve kimin için
yaptığını açıkça ifade eden, idarenin varlık sebebini açıklayan temel bir
bildirimdir.
Misyon ifadesi kurumun neyi kimin için yaptığını ifade eder. Bu
anlamda misyon ifadesi ile kurumsal kimliğin ortaya konulmasının yanı
sıra kurumun varlık sebebi belirtilir.
Vizyonun gerçekleştirilmesi zeminini kurumun misyonu sağlar.
Misyon, kurumun bütün kademelerindeki çalışanların paylaştığı
değerdir. Misyonun asıl işlevi okulda çalışanlara ortak bir istikamet
vermesidir. Okul/kurumun misyonu, okul toplumu için gurur kaynağı
olacak bir değerdir. Misyon çalışanların teker teker ne yapacağını değil,
okul çalışanlarının hep birlikte ne yapacağını belirtir.
Misyon ifadesi yazılırken şu sorulara dikkat edilir.
1. Biz kimiz? 2. Ne yapıyoruz? 3. Kimin için yapıyoruz? 4. Neden yapıyoruz? 5. Nasıl (hangi yöntemlerle) yapıyoruz?
53
Neden?Türk Milli Eğitiminin temel amaç ve
ilkelerini en üst seviyede gerçekleştirmek için
Nasıl yapıyoruz? Sorusunun cevabı okul/kurumun değerleri arasındadır. Okul/kurum görevini yerine getirirken en çok hangi değerlerinden yararlanıyorsa o değerleri bu sorunun cevabı olarak kullanabilir. Böylece okul, misyonunu tanımlanmış bir görev olmaktan öteye taşıyarak misyonuna ortak bir değer olarak felsefi ve ahlaki bir içerik de kazandırmış olacaktır.
Örnek: Misyon ifadeleri
…………….. Okulu/Kurumu (1) olarak misyonumuz; uygun öğrenme ortamlarında öğrencilerimizi (3) etik değerlere bağlı kalarak ve kendimizi sürekli geliştirerek (5), hayata ve ortaöğretime hazırlayarak (2) okulumuzda Türk Milli Eğitiminin temel amaç ve ilkelerini en üst seviyede gerçekleştirmektir.(4)
Şekil 6: Misyon Üçgeni
Biz kimiz? ………….. Okulu/Kurumu
Ne yapıyoruz? Öğrencileri hayata ve üst öğrenime hazırlıyoruz
Nasıl yapıyoruz? Kimin için? etik değerlere bağlı kalarak ve Öğrencilerimiz kendimizi sürekli geliştirerek
54
MEB Misyon ifadesi: “Yüksek karakterli ve nitelikli insanlar yetiştirmek ve bunun için politikalar geliştirmek, eğitim ve öğretim programları hazırlamak, ilgili standartları ve öğretmen yeterliklerini belirlemek, eğitimle ilgili Ar‐Ge çalışmaları yapmak, eğitim ortamını hazırlamak, eğitim öğretim yapmak, mesleki eğitim‐istihdam bütünlüğünün sağlanmasına katkıda bulunmak, rehberlik, denetim ve değerlendirme sistemleri oluşturmaktır.”
“Biz; çağın gerekleri ile donanmış uygun eğitim ortamlarında, bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak, özgür düşünen, kendisi ve toplumla barışık, milli ve evrensel değerleri benimsemiş, bilgiyi üreten ve bireyleri bir üst eğitim kurumuna ve hayata hazırlamak için varız.”
Misyon ifadesi örnekleri;
Vizyon
Fransızca vision olup Türkçe’ye özülkü, uludüş, geniş görüşlülük,
uzgörü, gösterim, geniş görüş, ileri görüş olarak çevrilmiştir. Görme
gücü, önsezi, algılamada olağanüstü yetenek ve seziş, bir şeyin
tasarlanmış ve ya görülüş tarzı, hayal gücü ile zihinde yaratılan simge,
derin görme, ileriyi görme (TDK).
Vizyon en basit şekliyle tüm çalışanların paylaştığı okulun
geleceğine ait bir resimdir. Vizyon mevcut gerçekler, umutlar, hayaller,
tehlike ve fırsatların bir araya gelmesiyle oluşan, örgütün bir bütün
olarak geleceğinin tanımlanması için bilinenden bilinmeyene doğru zihni
bir bakış olarak tanımlanabilir.
Büyük vizyonlar hem üst düzey yöneticilerin hem de her
kademedeki çalışanların benimseyebilmesi, dolayısıyla vizyonu
içselleştirebilmeleriyle oluşturulabilir. Bu sebeple vizyon ifadesi kurumun
gelecekte alacağı biçimin ifadesinden daha öte, güçlü ve etkileyici bir
55
MEB Vizyonu:
Ülkemizin eğitimde model ve lider
bir ülke olmasına katkıda bulunan,
Türkiye’de eğitim görmeyi herkes
için ayrıcalığa dönüştüren ve mutlu
bireyler yetiştiren bir eğitim
sistemi.
içerik taşımalıdır. Kurumsal vizyon ifadesi; kurumun ideal geleceğini
sembolize eder. İddialı ve aynı zamanda ulaşılabilir bir ifadedir.
Vizyonu belirlemek okul yönetiminin görevi olup, çalışanlarca
paylaşılma ve anlaşılma derecesine göre kabul görür Vizyon belirleme
sürecine çalışanların da katılımının sağlanması yararlı olacaktır. Vizyon
birlikte hazırlandıktan sonra okul lideri vizyonu daha sağlam hale
getirebilir. Gizli bir belge değildir. Bizzat okul lideri tarafından mutlaka
herkese iyice anlatılmalı ve benimsetilmelidir. Bu görev başkasına
devredilmemelidir. Ayrıca liderde, davranış değişiklikleri ortaya
çıkarmalıdır. Yani öncelikli olarak lider vizyona uygun hareket etmeli,
sözünün arkasında durmalıdır. Bu haliyle vizyon, okulun yönünü
belirleyen, hedeflerden sapıldığında okula yol gösterendir.
Vizyon ifadesi geliştirilirken aşağıdaki ölçütler dikkate alınmalıdır.
Özet ve hatırlanabilir olmalı,
Etkileyici ve iddialı olmalı,
İdeali tanıtıcı
olmalı,
Kurum içi ve dışı
paydaşlara
uygulanabilir
olmalı,
Geleceğin hizmet
düzeyini tanıtmalı,
İdealist olmalı ve
mevcudun ötesine geçmeli,
Devamlılığı içermelidir.
56
“Eğitimde öncü konuma gelerek dünyanın en kaliteli okulları
arasında yer almaktır”
“Özgün çalışmalarıyla model gösterilen kurum olmaktır”
“Bilim ve teknolojinin ışığında geleceğe yön vermek”
“Çevrenin bilim, kültür ve sanat merkezi bir okul olmak”
“Öğrencilerin mezun olmak istemeyecekleri okul olmak”
Örnek: Vizyon ifadeleri
Temel Değerler
Temel değerler okul/kurum hizmetlerini yerine getirirken uyguladığı
davranış kurallarını, kurumsal ilkelerinin temelini ve yönetim biçimini ifade
eder. İlkeler ise önceden belirlenmiş olan değerlerin kural haline getirilmesidir.
Okul/kurumun değerleri, düşünme biçimimizi, davranış şeklimizi
ve olaylar karşısında ortaya koyduğumuz tepkilerimizi belirleyen
kurumun sahip olduğu özelliklerdir. Değerler bize, nelerin önemli
olduğunu, nelerin iyi, nelerin kötü olduğunu söyler. Kurumun içerisinde
herkes tarafından kabul edilen ve paylaşılan değerler, kurum hayatını
düzenler, kurum dışındakiler ile ilişkilerini belirler ve kurumun verdiği
hizmetin niteliği ile bu hizmetin sonucu çıktıların özelliklerini oluşturur.
Değerlerimiz, hayatımızın bir başka boyutu gibidir ve âdete
günlük yaşantımızın bir parçası durumundadır. Bütün bu özellikler ile
dikkate alındığında okul/kurumun değerleri, başarısı üzerinde anahtar
rolü oynar. Okulun misyonu, vizyonu ve ilkelerinin altında bu değerler yatar.
Değerler okul çalışanlarının inandığı öğeleri, önemli gördüklerini
ve önceliklerini ifade etmelidir. Değerler okulu benzer okullardan ayıran
davranış kurallarıdır. Okulun değerleri okulun kültürü ile de yakından
ilgilidir. Aslında okul kültürü okulun belirlediği bu değerlere göre oluşur.
Okula ilk defa gelen bir kişinin okul ile ilgili ilk gözlemleri, duyguları
okulun kültürüne işaret eder.
57
Değerler altı grupta incelenebilir.
1. Hedeflerle ilgili değerler: Kaliteye bağlılık, hizmet odaklılık, büyüme, gelişme, teknoloji kullanma
2. İlişkilerle ilgili değerler: İşbirliği, biz duygusu, adalet, hoşgörü
3. Organizasyon ve kontrolle ilgili değerler: Açık kapı politikası, görünür üst yönetim, meslek etiği, yatay hiyerarşi.
4. Sosyal değerler: Açıklık, saygınlık, dayanıklılık, vefakar, estetik
5. Stil ve karakterlerle ilgili değerler: Araştırmacı, çalışkanlık, çözüm odaklılık, fırsatları değerlendirmek, disiplin, gelişmeci
6. Yönetim felsefesi ile ilgili değerler: Liderlik, görevine bağlılık, sorumluluk, bilimsellik
Okulun değerleri çalışanlarla birlikte belirlenir. Belirleme çalışmalarında öncelikli olan okulda var olan değerler ortaya çıkarılır. Ardından okulda olmayıp da olmasını istediğimiz değerler belirlenir.
Değerlerin belirlenmesinden sonra katılımcı bir anlayışla bu değerler öncelik sırasına konur. Bu şekilde belirlenen değerlere göre okulda bundan sonra bir kurum kültürü oluşturulur. Kurum kültürünün oluşması için değerler kurumda çalışanlar tarafından okulda davranışlara yansıtılması gerekir.
Okul/Kurumun değerlerini açığa kavuşturmada aşağıdaki
soruların cevapları yardımcı olacaktır.
1. Okul/Kurum için önemli olan nedir?
2. Çalışma felsefemiz nedir?
3. Bizi, benzer kurumlardan farklı yapan şeyler nelerdir?
4 Okul/Kurumun nasıl bir kimliği var?
5. Okul/Kurum ile ilgili olarak övünç duyduğumuz anılar, başarılar
ve gerçekleşmesini istediğimiz hayallerimiz nelerdir?
6. Değerlerimiz çevreyi anlayışımızı nasıl şekillendirir?
58
MEB Temel değerleri:
Türk millî eğitiminin genel amaç ve
temel ilkeleri rehberliğinde;
Türk milletini mutlu kılma ve onu
çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine
çıkarma azim ve kararlılığında çalışmak,
Cumhuriyete ve demokratik değerlere
bağlılık,
İnsan haklarına saygılı olmak,
Toplumsal sorumluluk bilincinde
olmak,
Katılımcı, hoşgörülü, yapıcı olmak,
Kendisiyle ve çevresiyle barışık olmak,
Ulusal ve evrensel değerleri
benimsemek ve bunları davranış hâline
getirmek,
Dünyadaki değişim ve gelişimi iyi
algılayıp doğru yorumlayabilmek,
Yetkinlik, üretkenlik ve girişimcilik
ruhuna sahip olmak,
Hayat boyu öğrenmeyi yaşam tarzı
haline getirmek,
Özgür düşünceli ve yüksek iletişim
becerileriyle donanımlı olmak,
DEĞERLERİMİZ
Empati
Şeffaflık
Etkin Süreç Yönetimi
Etik Değerlere Bağlılık
Görevdeşlik
Özgüven
Sürekli Gelişim
Tolerans
Güvenilirlik
Okul için değerler;
Karar alma sürecinde
katılımcılık, şeffaflık ve eşitlik
esastır
İnanıyoruz ki;
Bütün öğrenciler zekidir,
önemli olan bu zekayı aktif
hale getirebilmektir.
Biliyoruz ki;
Çağımız bilgi öğretme çağı
değil, bilgiye ulaşmanın
yollarının öğretildiği çağdır.
Örnek;
59
9. Temalar
Temalar okul/kurumun görev alanı içinde yaptıklarıdır. Birimlerin
yapmış oldukları faaliyetlerden yola çıkarak belirlenmelidir. Tema başlığı
mümkün olduğu kadar kısa olmalı, 2, 3 veya 4 kelimeyi geçmemelidir.
İlgili amaç ve hedef yazılabilecek nitelikte tema başlıkları
belirlenmelidir. Tema başlığı belirlenecekse en az iki veya daha fazla
başlık altında toplanmalıdır. Tek bir başlık olacaksa tema başlığına gerek
yoktur.
Tablo 19: Okul/Kurum için Tema Başlıkları (Örnek)
Tema Başlıkları
Tema Başlıkları
1. Eğitim‐Öğretim 2. Eğitime Destek Hizmetleri
1. Paydaş İlişkileri 2. İnsan Kaynakları 3. Fiziki Durum 4. Disiplin 5. Mali Kaynaklar 6. Akademik Başarı 7. Sektörel İşbirliği 8. Sosyal, Kültürel, Sportif
faaliyetler 9. …………
10. Stratejik Amaçlar
Stratejik amaçlar, gelecekte okul/kurumun ulaşmayı hedeflediği
genel kavramsal sonuçlardır. Stratejik amaçlar ve hedefler stratejik
planlama sürecinde okul/kurumun “nereye ulaşmak istiyoruz?” sorusuna
cevap verir. Stratejik amaç, okul/kurumun genel bir çerçevede ulaşmayı
düşündüğü noktanın ne olduğunu gösterir. Stratejik amaçlar, genel ve
okul/kurumun işlevini daha ileri bir noktaya götürecek nitelikte olmalı,
ama aynı zamanda gerçekçi ve ulaşılabilir bir özellik taşımalıdır.
Stratejik plan hazırlama çalışmasının en zor kısmı amaç ve
hedeflerin belirlenmesi aşamasıdır. Stratejik amaç ve hedefler GZFT
analizi sonuçlarından (özellikle zayıf yönleri iyileştirmeye yönelik,
60
fırsatları yakalamaya yönelik olarak), paydaş beklentilerinden ve yasal
görevlerden yola çıkılarak belirlenmelidir.
Stratejik amaçlar, okul/kurumun çevre şartlarına göre uzun
dönemli olarak belirlenir. Stratejik amaçlar dış çevrenin analizi ve
kurumun fotoğrafının iyi çekilmesi halinde istenilen şekilde
gerçekleştirilebilir.
Okullar, sosyal bir kuruluştur ve varlık nedenleri de belirlenen
amaçlara ulaşmaktır. Bu yönden bakınca da okullar amaca ulaşmak için
var olan araçlardır. Amaçlar ortadan kalkarsa araç rolündeki okullar da
işlevini kaybederek ortadan kalkarlar. Amaçlar strateji oluşumuna temel
teşkil eder.
Okulların işlevini en iyi şekilde yapabilmesi için dış çevrenin
desteğine ihtiyacı vardır. Bakanlık, İl, ilçe Milli Eğitim Müdürlükleri,
öğrenciler, veliler hatta tüm halk okulun amaçlarını şekillendirilmesinde
birer etkendirler. Dolayısıyla amaçlar bu dış etkenler arasında ortak bir
fayda üzerinde ittifak sağlar.
Okul içinde çalışanların da birbirinden farklı amaçları vardır.
Çalışanların okulda varlık sebebi bu amaçlarını gerçekleştirmektir. Okul,
çalışanların farklı olan bu amaçlarını da dengeler. Bunun içinde bireysel
amaçların yerine her çalışanın mutabık kalacağı ortak amaçlar geliştirilir.
Bu ortak amacın gerçekleştirilmesi için çalışanlar kendi özel amaçlarının
bir kısmından vazgeçer ve ortak amacın gerçekleşmesi için yardımda
bulunur. Bu şekilde okul çalışanları arasında da bir ittifak sağlamış olur.
Bu iki ittifakı sağladıktan sonra, ortak amaçları belirleyecek ve bu
amaçlara ulaşmak için gerçekleştirilecek faaliyetlerin yerine
getirilmesinde etkili olacak kişilere ihtiyaç duyulacaktır. Bu kişilerin
belirlediği amaçlar da diğer insanlar tarafından benimsenecektir.
Bu açıklamalar ışığında amaçlar, okulun bir bütün olarak gerçekleştirmeye çalışacağı geleceğe dönük sosyal ve ekonomik kararlardır şeklinde tanımlanabilir.
61
Amaçların Özellikleri:
1. Amaçlar açık ve seçik olmalıdır. Yani neyin, kim tarafından ve
nasıl ortaya konacağını net bir şekilde belirtmelidir. Yanlış
yorum ve kararlara neden olmamalıdır. Okul çalışanları
gerçekleştirmek zorunda olduğu amaçları ne kadar iyi bilirse
o kadar çok çabalayacaktır. Amaçlar sadece okunup
geçilmemeli, tüm çalışanlara iyice açıklanmalıdır.
2. Amaçlar gerçekçi ve çekici olmalıdır. Böyle olmaz ise
çalışanlar hayal kırıklığına uğrar ve amaçları önemsemez. Ne
çok kolay erişilebilir olmalı ne de çok zor olmalıdır.
3. Amaçlar kabul edilebilir nitelikte olmalıdır. Okulun tümü
tarafından kabul edilmesi de beklenmez. Ancak, mümkün
oldukça çok kişi tarafından kabul edilmelidir. Bu nedenle
amaçların kabul derecesi ya da benimsenme derecesi
mutlaka ölçülmelidir.
4. Amaçlar esnek olmalıdır. Amaçlar çevresel bir takım
nedenlerle işlevselliğini ve çekiciliğini yitirebilir. Bu gibi
durumlarda amaçlarda gerekli değişiklikler yapılabilmelidir.
5. Amaçlar motive edici olmalıdır. Amaçlara ulaşılınca ne gibi
teşvikler düşünüldüğü açıklanmalıdır.
6. Amaçlar her düzeyde birbiriyle uyumlu olmalıdır. Anasınıfına
devam eden öğrenci sayısını arttırmaya dönük bir amaç ile
eğitim öğretimin kalitesini yükseltmeye dönük olarak
belirlenen amaçlar kendi içlerinde çelişmemelidir. Bir sınıftaki
öğrenci sayısının kalabalık olması sınıfta verilen eğitimin
kalitesini düşürebilir. Öğrenci sayısını arttırmak isteyen okul
yönetimi ile kalabalık sınıfta eğitim vermek istemeyen
anasınıfı öğretmeni karşı karşıya da gelebilir. Kısa zamanda
olmasa bile uzun vadede amaçlar arasında uyum ve
amaçların birbirini desteklemesi sağlanmalıdır.
7. Okul için doğru amaçlar belirlenmelidir. Doğru işi yapmak ile
işi doğru yapmak birbirine karıştırılmamalıdır. Amaçlar
62
belirlenirken okulun fiziki, insani ve mali kaynakları,
yetenekleri, dış çevre ile etkileşim, okulun tarihi ve
tecrübeleri, okulda verilen eğitim öğretimin özellikleri, okulun
kurum kültürü dikkate alınmalıdır. Alternatif amaçlar
arasından doğru amaçlar seçilmeli ve seçilirken de okulun ve
dış çevrenin özelliklerine dikkat edilmelidir.
Amaçların önceliklendirilmesinde okulun bulunduğu çevre ve
okul içi imkanlar mutlaka dikkate alınmalıdır. Okullar
genellikle akademik başarının arttırılmasını öncelikli olarak
almakta ve imkanlarının çoğunu da bu alana ayırmaktadırlar.
Böyle olunca da sosyal, sportif, sanatsal ve kültürel başarı göz
ardı edilebilmektedir.
8. Amaçlar belirlenirken maliyetleri de göz önünde
bulundurulmalıdır. Okul bir amacı seçerken diğer amaçları
seçmemekle nelerden vazgeçtiğini iyi ortaya koymalıdır.
Amacın faydası maliyetinde yüksek olmalıdır.
Amaçların Okul İçin Yararları
Stratejik amaçların belirlenmesinin bir takım yararları vardır.
Bunlar şu şekilde özetlenebilir:
1. Amaçlar, okulun içinde bulunduğu çevre içinde kendisini
daha kolay tanımlamasını sağlar. Böylece okul üst yönetim,
öğrenci veliye varlığını ispatlar.
2. Yöneticilerin davranışlarına kaynak seçimi, politika belirleme,
faaliyet programlarının yapılması ve bu programların
uygulanması konusunda yardımcı olur.
3. Okul çalışanlarını güdüler ve çalışanlar için bir hedef koyar.
4. Okulun başarısının ölçülmesine standart getirir.
5. Okulun dış değerlendirmecilerin dışında kendi kendisini
değerlendirmesini sağlar.
6. Okul yönetiminin uyguladığı prosedürlere dayanak oluşturur. Eğitim öğretim, sosyal‐kültürel‐sportif etkinlikler,
63
koordinasyon ve değerlendirme gibi süreçler için bir temel oluşturur. Okul yönetici amaçlarla ilgili şu hususları da göz önünde bulundurmalıdır.
1. Stratejik planda en öncelikli amaç birinci amaç olarak ortaya konmaktadır. Bu durumda okullar bütün dikkatini ilk amaca verip diğer amaçları göz ardı edebilmektedirler. Bu duruma izin vermemek her amaca yoğunluk göstermek gerekir. Okulun ve bütün çalışanların başarılarını sadece bir amacın başarısı ile değerlendirme yanlışlığına da neden olunabilir. Bu amaç da genellikle üst öğrenim kurumuna ve ya işe yerleşme ya da akademik başarı olmaktadır. Oysa okulun bunların yanında çok önemli başka fonksiyonları da vardır.
2. Okulun ve okul çalışanlarının bütün başarısı sadece bir amacın başarısı ile ölçülmeye çalışılabilmektedir. Oysa tek bir amaç ile tüm başarıyı ölçmek bir yanlışlıktır. Örnek; Okul/Kurum için stratejik amaç ifadeleri
Her bir temanın altında stratejik amaçlar belirlenir. Temaların altında 14 arası stratejik amaç yer alabilir. Stratejik amaçlar sayısallaştırılmadan genel olarak yazılmalıdır. Amaç numarası 1‘den başlayıp son amaca kadar hiyerarşik sıra takip etmelidir. Her temanın altında yeniden (1 numaradan) başlamamalıdır. Görev tanımları stratejik amaç olarak yazılmamalıdır. Örnek: Okul için eğitimöğretim yapmak görev iken çağa uygun şekilde eğitimöğretim yapmak stratejik amaçtır. Stratejik amaç ifadelerinin görev tanımı ifadelerinden ayrılabilmesi için: daha etkili, verimli, daha kısa zamanda, daha düşük maliyetle, daha geniş kitlelerle, yeniliklere açık, çağa uygun gelişmelerle güncelleyerek gibi kelimeler stratejik amaç cümlelerine eklenmelidir. . Stratejik amaç cümleleri açık ve anlaşılır olmalıdır. Amaç ve hedeflerin ifadelendirilmesinde bütünlük olmalı; ..mek, ..mak mastar eki ile bitmelidir
64
Stratejik Amaç 4 Sorgulayan, yorum yapabilen, kendini ifade edebilen ve bilgiye ulaşabilen öğrenciler yetiştirmek, okulumuzun akademik başarısını arttırmak. Stratejik Hedef 4.1 Sınav sonuçlarına göre çeşitli türdeki Fen ve Anadolu liselerine yerleştirilen öğrenci sayısının her yıl % 3 oranında arttırılarak 2014 yılı sonunda yerleştirilen öğrenci oranının %27’ ye çıkartmak. Stratejik Hedef 4.2 Okulumuzda 2010 yılında …. olan sınıf tekrarı yapan öğrenci sayısını 2014 yılında ….. ya düşürmek. Stratejik Amaç 5 Öğrencilerimizin akademik başarı düzeylerini arttırmak için, okul veli işbirliğini geliştirerek teknolojinin daha etkin kullanıldığı yüksek nitelikte eğitim öğretim hizmetleri sunmak. Stratejik Hedef 5.1 2010 yılında 3,50 olan öğrenci ders başarı ortalamasını 2014 yılına kadar 4,30’a çıkarmak Stratejik Hedef 5.2 2010 yılında 325 olan SBS başarı ortalamasını 2014 yılına kadar 370’e çıkarmak .
Stratejik Amaç 1. Değişen ve gelişen eğitim sistemine uyum sağlayan ihtiyaçlara göre eğitimini güncelleyen buna bağlı olarak kendine güvenen, sağlıklı iletişim kurabilen personele sahip, dinamik, ahenkli bir kurum haline gelmek. Stratejik Hedef 1.1 Okulumuzda görev yapan tüm öğretmenlerin her yıl en az iki farklı konuda hizmetiçi eğitim almalarını sağlamak. Stratejik Amaç 2. Okulumuzun nitelikli bir eğitim hizmeti verebilmesi için her türlü donanım ihtiyacını karşılamak. Stratejik Hedef 2.1 Okulumuzda plan dönemi sonuna kadar ihtiyaç analizi sonuçlarına göre tüm sınıfların donanım ihtiyacını karşılamak. Stratejik Amaç 3. Öğrenme ortam ve süreçlerini bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığıyla zenginleştirmek. Stratejik Hedef 3.1. Öğretmen ve öğrencilerden bilgi‐iletişim teknolojileri araçlarını kullanabilenlerin sayısını 2013/2014 eğitim öğretim yılına kadar %100’e yükseltmek.
Tema: Nitelikli Eğitim‐Öğretim
Tema: Akademik Başarı
65
Stratejik Amaç 6. Okul ve İşletme arasında işbirliği sağlayarak sektörün
ihtiyaçlarına cevap verecek nitelikte işgücü yetiştirmek
Stratejik Hedef 6.1 2010 Yılı itibariyle mezun oldukları alanda %40 olan
işe yerleşme oranını 2014’e kadar %60’a çıkarmak
Stratejik Amaç 7. Okul veli ilişkilerinin içeriğini yapılandırarak velilerin
eğitime ilişkin duyarlılıklarını yükseltmek ve eğitimi ailenin temel
önceliklerinden biri haline getirmek.
Stratejik Hedef 7.1. Okulumuzda 2010 yılında %….. olan veli
memnuniyet oranını 2014 yılına kadar %…. ‘e çıkarmak.
Stratejik Amaç 8. Velileri sağlık, eğitim ve kişisel gelişim konularında
bilinçlendirerek, veli ‐okul iş birliği içerisinde öğrencilere okulda ve
okul dışında sağlıklı eğitim ortamı hazırlamak; velilerin okuldaki
etkinliklere katılımını arttırmak.
Stratejik Hedef 8.1 Plan dönemi sonuna kadar tüm velileri, anne‐baba
sorumlulukları ve çocuğun gelişim aşamaları konularında
bilinçlendirmek.
Tema: Sektörel İşbirliği
Tema: Okul‐Veli İşbirliği
66
Stratejik Amaç: Eğitim alanında toplumsal duyarlılığı artırarak öğrencilerimizin daha nitelikli eğitim almalarını sağlamak. Stratejik Amaç: Öğrenci ve eğitim personelinin başarısını, motivasyonunu destekleyen, kendilerini güven içinde hissetmelerini sağlayan sağlıklı eğitim ortamları hazırlayarak, bu ortamların uygulanan programlara uyumlu bir şekilde donatılmasını sağlamak. Stratejik Amaç: Eğitim, bilim, teknoloji ve yönetimdeki gelişmeleri takip ederek bunların okul/kurumlarımıza taşınmasını sağlamak için araştırma ve proje çalışmaları yapmak. Stratejik Amaç: İlçemizde sosyal, kültürel ve sportif etkinlikleri yaygınlaştırarak, öğrencilerimizin yeteneklerini geliştirmek, toplumun milli, manevi değerler etrafında birleşmesini ve sosyal yaşamın zenginleşmesini sağlamak; bu şekilde bir arada yaşama kültürüne katkıda bulunmak. Stratejik Amaç: İlçemiz genelinde tüm hizmet sınıflarında görev yapan personelin sürekli gelişimini sağlayan, başarıları ödüllendiren, motivasyonu yükselten bir insan kaynakları anlayışını hakim kılmak.
Stratejik Amaç 9.Sosyal alanda başarılı bir insan olabilmeleri için öğrencilerimizin kültürel, sosyal ve sportif faaliyetlere katılımını artırmak. Stratejik Hedef 9.1 Kültürel (Şiir, kompozisyon, resim, tiyatro, kitap okuma, masal anlatma, müzik vb. ) yarışmalarının tümüne katılmak ve 2010 yılında öğrencilerin % 1’inin dereceye girmeleri ve her yıl bu oranı % 1 oranında artırarak 2014 yılı sonunda öğrencilerin % 15’inin dereceye girmelerini sağlamak. Stratejik Amaç 10. Okulun çevresiyle uyumunu sağlayarak güvenli bir eğitim ortamı oluşturmak ve öğrencilerin okul içi ve dışındaki olumsuz davranışlarını en aza indirgemek. Stratejik Hedef 10.1 Olumlu davranış sergileyen ve derslerinde yüksek performans sağlayan öğrencilerin her ay % 2’sinin bir yıl içinde öğrencilerin % 30’unun oödüllendirilmesini sağlamak.
Tema: Sosyal, Kültürel ve Sportif Faaliyetler
İlçe millî eğitim müdürlükleri için stratejik amaç örnekleri;
67
11. Stratejik Hedefler
Hedefler, stratejik amaçların gerçekleştirilebilmesi için ortaya konulan spesifik ve ölçülebilir alt amaçlardır. Stratejik amaçların aksine, hedefler sayısal olarak ifade edilirler ve daha kısa vadeyi kapsarlar.
Hedefler de amaçlar gibi gelecek yönelimlidir. Ancak amaçlara göre daha somut, ölçülebilir, özgün, zaman sınırlıdır. Hedefler, amacın gerçekleştirilmesine dönüktür. Daha açık bir ifade ile hedefler, amaca ulaşılması için ulaşılması gereken sonuçlardır. Hedefler okulu amacına ulaştıracak nitelikte, hedefler gerçekleşince amaç gerçekleşecek şekilde belirlenmelidir.
Hedefler; Bir stratejik amacı gerçekleştirmeye yönelik olarak birden fazla
hedef belirlenebilir. Hedefler, stratejik amaçların tanımlanmış bir zaman
dilimi içinde nitelik ve nicelik olarak ifadesidir. Bu nedenle, hedefler
ulaşılması öngörülen çıktılara dönük, ölçülebilir alt amaçlardır.
Hedeflerin miktar, maliyet, kalite ve zaman cinsinden ifade edilebilir
olması gerekmektedir.
1. Somut2. Özgün 3. Ölçülebilir 4. Önemli 5. Gerçekleşebilir 6. Sonuca odaklı 7. Zaman sınırlı olmalıdır.
68
Stratejik hedefler bir önceki bölümde amaçlarla birlikte verilmiştir.
11.1 Performans Hedefleri
5 yıllık olarak belirlenen Stratejik hedefin her bir yılı için
performans hedefleri belirlenmelidir. Performans hedefi bir yıllık
hedeflerdir. 5 yıllık stratejik hedefin herbir yılında ulaşılmak istenen
noktalar belirlenir. Özellikle rakamsal hedeflerde belirlenmesi
gerekmektedir.
Her bir stratejik amaç için 5 yıllık stratejik hedefler belirlenir. Stratejik hedef sayısı 14 arasında olabilir. Stratejik hedefler önceliklendirilerek yazılmalıdır. Stratejik hedef ifadeleri de stratejik amaçlarda olduğu gibi ..mek, ..mak mastar eki ile bitmelidir. Stratejik hedeflerle faaliyetler karıştırılmamalıdır. Örneğin; toplantı yapmak, kurs düzenlemek gibi etkinlikler birer faaliyettir. Bu tür faaliyetlere neden? Sorusu sorularak hedef ifadesine ulaşılabilir. Örnek; Neden toplantı düzenliyoruz? Neden kurs düzenliyoruz? Bu tür soruların cevabı bizi hedef ifadesine götürür.
69
Stratejik Amaç Okul toplumunun tamamında okuma beceri ve
alışkanlığını yaygınlaştırmak.
Stratejik Hedef 2010/2011 eğitim öğretim yılında ….. olan okul ve
sınıf kütüphanesindeki kitap sayısını, 2014/2015 eğitim öğretim
yılına kadar ….. çıkarmak.
Performans Hedefi 1. Okul ve sınıf kütüphanesindeki kitap
sayısını 2010 yılı sonunda ….. çıkarmak
Performans Hedefi 2. Okul ve sınıf kütüphanesindeki kitap
sayısını 2011 yılı sonunda ….. çıkarmak
Performans Hedefi 3. Okul ve sınıf kütüphanesindeki kitap
sayısını 2012 yılı sonunda ….. çıkarmak
Performans Hedefi 4. Okul ve sınıf kütüphanesindeki kitap
sayısını 2013 yılı sonunda ….. çıkarmak
Performans Hedefi 5. Okul ve sınıf kütüphanesindeki kitap
sayısını 2014 yılı sonunda ….. çıkarmak
Örnek;
12. Performans Göstergeleri
Performans göstergeleri, stratejik hedeflerin ölçülebilir olarak
ifade edilemediği durumlarda hedefin performansını ölçmek için
kullanılan araçlara denir. Bu göstergeler, istenilen sonuca ne derece
ulaşıldığını ölçmeye yarar.
Stratejik hedefler eğer sınırları belirgin, ölçülebilir, zaman ilişkili
olarak yazılmamışsa bu tür stratejik hedef için performans göstergesi
belirlenir. Performans göstergesi sayısı birden fazla olabilir. Performans
göstergeleri tablolaştırılabilir.
70
Etkinlikte görev alacak öğrenci sayısı
Kullanılacak bilgisayar sayısı
Çözülecek soru sayısı
Harcanacak para miktarı
Tamir edilecek bilgisayar sayısı
Alınacak bilgisayar sayısı
Gezide görev alacak öğretmen sayısı
Tamiri tamamlanan bilgisayar
sayısı
Toplantıya katılan veli sayısı
Çözülen soru sayısı
Mezun olan öğrenci sayısı
Sınavı kazanan öğrenci sayısı
Üst öğrenime devam eden mezun
sayısı
Üretilen proje sayısı
Bölge sergisine katılma hakkı
kazanan proje sayısı
Performans Göstergelerinin türleri Altı çeşit gösterge türünden bahsedilebilir. Gösterge türlerinden
bir yada birkaçı kullanılabilir. 1. Girdi göstergeleri: Hedefte istenilen sonuçları almak için
kullanılacak beşeri, mali, fiziksel kaynaklara dönük olarak belirlenir. (Personel sayısını azaltma, girdiyi azaltma, daha az kaynak kullanma) Örnekler:
2. Çıktı Göstergeleri: Çıktı göstergeleri, üretilen ürünlerin ve
sunulan hizmetlerin niceliğine ilişkin bilgileri gösterir. Yani üretilen ürün ya da sunulan hizmetlerin miktarıdır. (hedefi gerçekleştirme, eğitilen kişi sayısı, üretim sayısı, bina sayısı, öğrenci sayısı)
Örnekler:
71
Yeni bilgisayar alımından sonra öğrenci
notlarında artış miktarı
Okula gelen ve okul aile birliğine yardım
yapan veli sayısındaki artış miktarı
Boşa yanan ampulleri kapatma ile
yapılan tasarruf miktarı
Bilgisayar sınıfından yararlanan öğrenci
oranı
Ödevlerini bilgisayarda hazırlayan
öğrenci oranı
3. Sonuç göstergeleri: Okulun ürettiği ürün ve hizmetlerin,
ürünleri kullanan ve hizmetten yararlananlar veya toplum
üzerindeki etkilerini gösterir. Elde edilen çıktıların, amaç ve
hedeflerin gerçekleştirilmesinde nasıl ve ne ölçüde başarılı
olduklarını gösterir. (Toplum için net sonuçlar, yüzde kaça
düştü, sorunlar ne ölçüde azaldı, ne ölçüde iyileşme oldu?)
Örnekler:
4. Verimlilik göstergeleri: Verimlilik, üretim sırasında kullanılan
insan gücü, hammadde, malzeme, makine ve teçhizat, enerji,
su, toprak gibi girdiler ile elde edilen çıktılar arasındaki
ilişkidir. Verimlilik göstergeleri, belirlenen girdilerle mümkün
olan en yüksek çıktı düzeyine ulaşılıp ulaşılmadığını gösterir.
Verimlilik göstergeleri, çıktı ile girdi miktarı birbirine
oranlanarak hesaplanır. (Birim maliyeti azaltma derecesi)
72
Alınan bilgisayar sayısı / Bilgisayar
kullanan öğrenci sayısı
Bilgisayar başına düşen öğrenci
sayısındaki düşüş miktarı
Çözülen soru sayısı /Soru çözen öğrenci
sayısı
Sınav kazanan öğrenci sayısındaki artış
Açılan kurs sayısı/kursa gelen öğrenci
sayısı
Kurs sonucunda sınav kazanan öğrenci
sayısındaki artış
Meslek edindirme kursunu başarı ile
bitirenlerden bir yıl içinde iş bulabilenlerin
oranı
Yeni alınan bilgisayarlardan iki yıl içinde
tamire ihtiyaç göstermeyenlerin oranı
Bakımı yapılan bilgisayarlardan iki yıl
içinde tamire ihtiyaç göstermeyenlerin
Örnekler:
5. Etkinlik/Etkililik göstergeleri: Etkinlik göstergeleri hedeflere
ulaşma derecesini gösterir. Etkinlik göstergeleri, çıktı ile
sonuçlar arasındaki ilişkileri yani, çıktıların beklenen
sonuçlara yol açıp açmadığını inceler. Etkinlik göstergeleri
sonuç/çıktı formülü kullanılarak hesaplanır.
Örnekler:
6. Kalite göstergeleri: Kalite göstergeleri, okulca üretilen ürün
ve hizmetlerin kalitesinin ölçülmesinde kullanılan araçlardır.
Beklentilerin karşılanma düzeyini gösterir. (tatmin, moral,
rahatlık, kullanışlılık, memnuniyet)
73
Stratejik Amaç: Bilişim teknolojileri ile ilgili gelişmeleri takip ederek,
teknolojiyi eğitim ve öğretimde etkili ve verimli bir şekilde kullanmak.
Stratejik Hedef: Okulumuz BT sınıfının aylık bakım onarımlarını yaparak
bilgisayarların hayat sürelerini uzatmak.
Faaliyet/Proje: BT sınıfının bakım‐onarım faaliyeti
Performans göstergeleri:
Girdi: Bakımı yapılacak bilgisayar sayısı
Çıktı: Bakımı yapılan bilgisayar sayısı
Sonuç: 1‐ Bilgisayarların periyodik bakımı sonrasında bilgisayar
dersinde öğrenci başarısındaki artış miktarı (%)
Sonuç: 2‐ Bilgisayarların periyodik bakımı sonrasında
arızalanan bilgisayar sayısındaki düşüş miktarı (%)
Verimlilik: Bilgisayar başına düşen öğrenci sayısı
Etkinlik: Bakımı yapılan bilgisayarlardan bir yıl içinde tamire
ihtiyaç göstermeyenlerin sayısı
Kalite: Bilgisayar sınıfını kullanan öğrencilerin memnuniyet
oranı. (%)
Kursa gelen öğrencilerin kurstan
memnuniyet oranı
Bilgisayar sınıfını kullanan öğrencilerin
memnuniyet oranı
Denetim raporlarında övülen
hususların oranı
Kutlama törenlerine katılan velilerin
memnuniyet oranı
Velilerin yapılan toplum hizmetinden
memnuniyet oranı
Örnekler:
Performans Göstergesi Örnekleri;
74
Stratejik Amaç 1: Bireylere kişisel bilgi, beceri ve davranışlar geliştirerek,
istihdam alanlarını genişletmek, iş ve yaşam kalitelerini artırmak.
Stratejik Hedef 1.1: İlçemizde okuma yazma bilmeyen fertlerin okur
yazar hale getirilmesi ve vatandaşlarımızın yaşam kalitesini yükseltmek
üzere sosyal ve kültürel alanlarda açılan kurs sayısını plan dönemi
sonuna kadar % 20 artırmak.
PG 1: Sosyal ve kültürel alanlarda açılan kurs tür sayısı.
PG 2: Sosyal ve kültürel alanlarda açılan kurs sayısı.
PG 3: Sosyal ve kültürel alanlarda açılan kurslara katılan kişi
sayısı.
PG 4: Okuma yazma alanında açılan kurs sayısı.
PG 5: Okuma yazma alanında açılan kurslara katılan kişi sayısı.
İlçe millî eğitim müdürlükleri için amaç, hedef, performans
göstergeleri (örnek)
Performans göstergeleri izleme‐değerlendirme ve raporlama
çalışmalarını kolaylaştırmak için tablolaştırılarak yazılmalıdır. Mümkünse
göstergelere yönelik geçmiş yıllara ait veriler varsa onlarında tabloda
gösterilmesi gerekir.
Tablo 20: Performans Göstergeleri(örnek)
Önceki yıllar İlk Yıl Sonraki yıl hedefleri
S. Amaç: S. Hedef:
Performans Göstergesi
Türü
2008 2009 2010 2011 2012
SAM‐1, SH‐1 Memnuniyet oranı Kalite %55 %57 %60 %65 %70
SAM‐1, SH‐2 Katılımcı sayısı Çıktı 70 68 80 90 100 (Tamamı)
SAM‐1, SH‐3 Etkinlik sayısı Çıktı 3 5 7 10 12
…………
75
13. Faaliyet/Projeler ve Maliyetlendirme
Faaliyet ve proje, belirli bir amaca ve hedefe yönelen ve başlı
başına bir bütünlük oluşturan yönetilebilir ve maliyetlendirilebilir üretim
veya hizmet birimidir.
Öncelikli stratejik amaç ve hedefleri gerçekleştirmek üzere hangi
tür faaliyet ve projelerin yerine getirileceğine karar verilir. Stratejik amaç
ve hedefler ile performans hedefleri, okul/kurumun neyi başaracağını,
faaliyet ve projeler ise bunun nasıl başarılacağını ifade eder.
Belirlenen Stratejik hedeflere ulaşmayı sağlayacak faaliyetler ve
projeler yazılmalıdır. Her bir faaliyet/proje belirli bir hedefe yönelik
olmalıdır. Herhangi bir hedefle ilişkisi kurulamayan faaliyet/projelere yer
verilmemelidir. Halihazırda yürütülen veya yürütülmesi planlanan
faaliyetler/projeler mutlaka bir hedefle ilişkilendirilmelidir.
Her stratejik hedef için ayrı faaliyet veya projeler
oluşturulmalıdır. Faaliyet veya projelerin sayısı birden fazla olabilir.
76
Vizyondan Faaliyete
Vizyon Amaç A
Amaç B
Amaç C
Hedef A.1
Hedef A.2
Hedef A.3
Faaliyet A.1.I
Faaliyet A.1.II
Faaliyet A.1.III
Misyon
Tablo 21: Okul/Kurum İçin Örnek Faaliyet/Projeler (Örnek)
Faaliyetler Projeler 1. Kurslar 2. Ölçme değerlendirme 3. Soru bankası oluşturma 4. Gezi gözlem 5. Bilgilendirme faaliyeti 6. Veli toplantıları 7. Veli ziyareti faaliyeti 8. Hizmet içi eğitim faaliyeti 9. Okul içi eğitim faaliyeti 10. Fiziki yapı planlaması 11. Ödüllendirme faaliyeti 12. Etkin öğrenme yöntemleri semineri 13. Bireysel danışmanlık projesi 14. Ortak sınav faaliyeti 15. ………………………
1. SMS sistemi oluşturma 2. Web sayfası 3. Ekderslik projesi 4. Sağlık taraması 5. Toplum hizmeti projesi 6. Akıllı tahta projesi 7. Kitap toplama kampanyası 8. …………………….
Tablo 22: Tahmini Maliyetlendirme
Stratejik
Amaç/Hedef No
Planın 1. Yılı
(2010)
Amaç 1
Hedef 1.1
Amaç 2
Hedef 2.1
Hedef 2.2
Amaç 3
Hedef 3.1
……. ….
Toplam ….
77
Faaliyet ve projelerin maliyetleri toplamı ilgili hedefin maliyetini
ortaya çıkarır. Hedeflerin maliyeti de ilgili amacın maliyetini teşkil eder.
Amaçların maliyeti de stratejik planın maliyetini yani okul/kurumun
bütçesini oluşturacaktır. Maliyetlendirme eylem planları aracılığı ile yıllık
olarak yapılacaktır.
13.1 Eylem Planları
Amaç ve hedeflere yönelik stratejiler doğrultusunda
gerçekleştirilecek faaliyet ve projeler ile bunların kaynak ihtiyacı bu
aşamada belirlenir. Her bir Faaliyet veya Projenin tahmini maliyetleri
belirlenmelidir. Maliyetlendirme, okul/kurumun stratejik planı ile
bütçesi arasındaki bağlantıyı güçlendirmeyi ve harcamaların
önceliklendirilmesi sürecine yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Plan içerisinde bir yıl içerisinde yapılacak faaliyetlerin maliyetleri
eylem planı aracılığıyla belirlenmelidir. Okul/kurumlar performans
programı hazırlamayacakları için yıl içerisinde yapılacak olan faaliyetlerin
maliyetlendirmesini yıllık eylem planları hazırlayarak yapacaklardır(Tablo
24). Eylem planları stratejik planın yıllık uygulama dilimleri olacaktır.
14. Stratejiler
Strateji kelimesi literatürde kelime kökü itibari ile Latincede çizgi,
yol ve ya yatak anlamına gelir. Türkçe’de ise sürme, gönderme, götürme
ve gütme anlamlarında kullanılmaktadır.
Terim olarak strateji, kurumun amaç ve hedeflerinin tespiti,
kurum ile çevresi arasındaki ilişkilerin analiz edilerek bu amaçların
gerçekleştirilmesi için gerekli faaliyetlerin yeniden düzenlenmesi ve
ihtiyaç duyulan kaynakların uzun dönemde etkili olacak şekilde
dağıtılmasıdır.
Stratejik planlama sürecinde stratejiler; amaç ve hedeflere
ulaşmak için izlenecek yol ve yöntemlerin belirlenmesidir. Stratejik amaç
ve hedeflerle ilgili durum değerlendirmesi yapılır. Stratejik amaç ve
78
SWOT (GZFT) ANALİZİ
Kuruluş İçi Analiz
Güçlü Yönler Zayıf Yönler
Fırsatlar Tehditler
Çevre Analizi
hedeflere ulaşmak için neler yapılacağı yazılmalıdır. Olası sorunların
neler olduğu ve bu sorunların nasıl aşılacağı ifade edilmelidir. Amaç ve
hedeflere ulaşabilmek için izlenebilecek alternatif yol ve yöntemlerin
neler olduğu belirtilmelidir. Ayrıca amaç ve hedeflerin üst politika
belgeleriyle ilişkisi ortaya konulmalıdır.
GZFT Analizi sonuçları aynı zamanda stratejilerin belirlenmesine
temel teşkil eder. Ayrıca GZFT analizinde ortaya konan Okul/Kurumun
güçlü (G) ve zayıf yönleri (Z), dış çevreden kaynaklanan fırsatlar (F) ve
tehditler (T) strateji üretmede kullanılabilir. Bu yöntemle aşağıda
belirtilen alternatif stratejiler geliştirilebilir.
Strateji ifadeleri TOWS ANALİZİ yapılarak belirlenebilir. Belirlenen
her bir stratejik amaç için TOWS Matrisi kullanılır.
79
Tablo 23: TOWS Matrisi
İÇ FAKTÖRLER
VE DIŞ
FAKTÖRLER
GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER
FIRSATLAR G‐F Stratejileri (Kurumun/ Kuruluşun /Birimin güçlü taraflarını destekleyen fırsatları belirlemek ve değerlendirmek için geliştirilen stratejilerdir)
Z‐F Stratejileri (Kurumun/Kuruluşun/Birimin zayıf yönlerini kuvvetlendirmek için fırsatları kullanarak geliştirilen stratejilerdir)
TEHDİTLER G‐T Stratejileri (Kurumun/Kuruluşun/Birimin dış tehditlere karşı hassasiyetini azaltmak için birimin güçlü yanlarının nasıl kullanılması gerektiğini ortaya koyan stratejilerdir)
Z‐T Stratejileri (Kurumun/Kuruluşun/Birimin zayıf yönlerinin dış tehditlerden kolayca etkilenmesini engelleyecek savunma planlarını hazırlamaya yarayan stratejilerdir)
TOWS Matrisi stratejik amaçlar için kullanılır. Yazılan her bir stratejik
amaçla ilgili okul/kurumun güçlü, zayıf yönleri, fırsat ve tehditleri
belirlenerek GZTF analizi yapılar. Bu analiz sonucunda;
G‐F stratejileri: Kurumun hem güçlü yönlerini hem de dış
çevrenin sunduğu fırsatların olumlu etkilerinden azami düzeyde
faydalanmaya yönelik olarak geliştirilen stratejilerdir. Söz konusu
stratejiler, kuruluşun güçlü yönleri kullanılarak dış fırsatlardan
maksimum düzeyde yararlanmayı mümkün kılar. Kurumun güçlü
yönleri ile hangi fırsatlardan yararlanılacak? (Kurumun güçlü
taraflarını destekleyen fırsatları belirlemek ve değerlendirmek
için geliştirilen stratejilerdir)
Z‐F stratejileri: Kurumun zayıf yönlerinin olumsuz etkilerini en
aza indirgerken fırsatların olası olumlu etkilerinden azami
düzeyde yararlanmaya yöneliktir. Dış fırsatlardan aralanarak
80
mevcut zayıf yönleri giderecek stratejiler oluşturulabilir.
Kurumun zayıf yönleri nelerdir. Bu yönler hangi fırsatlarla
azaltılacak? (Kurumun zayıf yönlerini kuvvetlendirmek için
fırsatları kullanarak geliştirilen stratejilerdir)
G‐T stratejileri: Dış çevredeki
tehditlerin olumsuz etkilerini,
kuruluşun güçlü yönlerini
kullanarak en aza
indirgemeye yöneliktir.
Kurumu bekleyen tehditler
nelerdir. Tehditler hangi
güçlü yönlerle azaltılacak?
(Kurumun dış tehditlere karşı
hassasiyetini azaltmak için
birimin güçlü yanlarının nasıl
kullanılması gerektiğini
ortaya koyan stratejilerdir)
Z‐F stratejileri: Zayıf yönler
ve tehditlerin olumsuz
etkilerini en aza indirgemeye yöneliktir. Kurumun zayıf yönleri ve
tehditler nelerdir. Nasıl azaltılacak? (Kurumun zayıf yönlerinin
dış tehditlerden kolayca etkilenmesini engelleyecek savunma
planlarını hazırlamaya yarayan stratejilerdir)
Stratejiler belirlenirken durum analizi sonuçlarından
yararlanılmalıdır. Stratejiler sadece hedefler bazında değil, stratejik
amaç, hedefler, faaliyet ve projeler bir bütün olarak değerlendirilip
stratejik amaçlar düzeyinde yazılmalıdır.
Stratejilerin oluşturulması için şu soruların cevaplanması gerekir: Amaç ve hedeflere ulaşmak için neler yapılabilir? Olası sorunlar nelerdir ve bu sorunları nasıl aşabiliriz? Amaç ve hedeflere ulaşmak için izlenebilecek alternatif yol ve yöntemler nelerdir? Alternatiflerin maliyetleri, olumlu, olumsuz yönleri nelerdir?
81
C. İZLEME VE DEĞERLENDİRME
15. İzleme ve Değerlendirme
İzleme, stratejik plan uygulamasının sistematik olarak takip
edilmesi ve raporlanmasıdır. Değerlendirme ise, uygulama sonuçlarının
amaç ve hedeflere kıyasla ölçülmesi ve söz konusu amaç ve hedeflerin
tutarlılık ve uygunluğunun analizidir. Eylem planının yürütülmesinden
sorumlu olan kişi ya da gruplar aynı zamanda da hedef ve amaçların
yerine getirildiğini/getirilmediğini de izlemekle yükümlüdürler. İzleme,
yönetime yardımcı olan sistemli bir faaliyettir. Raporlama izleme
faaliyetinin temel aracıdır.
Okul/Kurumda izleme ve değerlendirme sürecinde ; Ne Yaptık? Başardığımızı Nasıl Anlarız? Uygulama Ne Kadar Etkili Oluyor? Neler Değiştirilmelidir? Gözden Kaçanlar Nelerdir?
Sorularının cevapları aranacaktır. İzleme raporları objektif olmalıdır. İlerleme sağlanan alanlar
yanında, ilerleme sağlanamayan konular da rapor edilmelidir. Gözden
geçirilmelerin yılık, altı aylık, üçer aylık ya da aylık periyotlar halinde
yapılması idealdir. Faaliyetlere ait performans göstergelerine yönelik
ölçümler, stratejik planlama ekibinin belirleyeceği periyotlarla
yapılacaktır. Elde edilen verilerin doğru ve güvenilir olması için gereken
hassasiyet gösterilmelidir. İzleme ve değerlendirme çalışmalarına
yardımcı olması amacıyla Tablo 25’te yer alan form kullanılabilir.
İzleme ve değerlendirme faaliyetlerinin etkili olarak
gerçekleştirilebilmesi, uygulama aşamasına geçmeden önce stratejik
planda ortaya konulan hedeflerin nesnel ve ölçülebilir göstergeler ile
ilişkilendirilmesini gerektirir. Unutulmamalıdır ki, ölçemediğimiz bir şeyi
denetleyemez ve yönetemeyiz. Bu nedenle planlama sürecinde
hedeflerin ölçülebilir olmasına özen gösterilmelidir.
82
15.1 Raporlama Plan dönemi içerisinde ve her yılın sonunda Okul/Kurumun
Stratejik Planı uyarınca yürütülen faaliyetler, önceden belirlenen performans göstergelerine göre hedef ve gerçekleşme durumu ile varsa meydana gelen sapmaların nedenleri okul hakkında genel ve mali bilgileri içeren faaliyet raporu hazırlanacaktır. İzleme raporları haftalık, aylık, üçer aylık, altı aylık veya yıllık olabilir. Ancak faaliyet raporları yıllık olarak hazırlanacaktır. Okul/Kurumların hazırlayacağı faaliyet raporları ile ilgili hususlar MEB ve İl MEM tarafından belirlenecektir. Sonuç: Hazırlanacak stratejik plan ile; Okul ve kurumların strateji belirleme ve maliyetlendirme kapasitesinin güçlendirilmesi, Amaç ve hedeflere dayalı yönetim anlayışı ve bütçelemenin geliştirilmesi, Okul/Kurum hizmetlerinin sunumunda yararlanıcı taleplerine duyarlılığın arttırılması, Hesap verme sorumluluğunun yerleşmesi amaçlanmaktadır.
Stratejik planın başarısı, başta okul/kurum müdürü olmak üzere tüm çalışanların planı sahiplenmesi ile mümkündür. Stratejik planlama, belirli bir birimin, kişinin ya da grubun işi olarak görülmemelidir. Yöneticilerin inanmadığı ve tüm çalışanların sahiplenmediği bir planın, uygulanmayan işlevsiz planlardan farkı olmaz.
Stratejik plan; kurum kültürü ve kurum kimliği oluşumuna, gelişimine ve güçlendirilmesine destek olacaktır.
Tablo 24: Eylem
Planı Ö
rneği
………….OKUL/KURUMU STR
ATEJIK PLA
NI
2011 YILI EYLEM PLA
NI
ZA
MA
NL
AM
A (
FA
ALİ
YE
T-P
RO
JEL
ERİN
BAŞ
LA
YIŞ
-BİTİŞ
YIL
I)
Amaç No
ST
RA
TE
JİK
A
MA
ÇL
AR
S
TR
AT
EJİ
K
HE
DE
FL
ER
FA
ALİY
ET
LE
R
VE
YA
P
RO
JE
LE
R
ME
VC
UT
D
UR
UM
P
ER
FO
RM
AN
S
GÖ
ST
ER
GE
LE
Rİ
SO
RU
ML
U
KİŞİL
ER
/ K
UR
UM
LA
R
BÜTÇE
KA
YN
AK
LA
R
OCAK
ŞUBAT
MART
NİSAN
MAYIS
HAZİRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKİM
KASIM
ARALIK
2011
2012
2013
2014
83
Tablo 25: İzlem
e ve Değerlen
dirme Form
Örneği
FAALİYET
İZLEME VE DEĞ
ERLENDİRME FO
RMU
TEMA
Stratejik Amaç 1:………
Stratejik Hed
ef 1.1:
Faaliyet/Projeler
İzleme
Değerlendirme
Faaliyet/Projeler
Faaliyetin
Başlama
ve Bitiş Tarihi
Faaliyetten Sorumlu
Kurum/birim
/ kişi
Maliyeti
Ölçme
yöntemi
ve
raporlam
a süresi
Perform
ans
Göstergeleri
Faaliyetin durumu
Tamam
lan‐m
ama ned
eni
Öneriler
(..) Tam
amlandı
(..)Devam Ediyor
(..) İptal Edildi
ONAY
84
85
III. BÖLÜM
OKUL/KURUMLAR İÇİN
STRATEJİK PLAN HAZIRLAMA
REHBERİ*
*Bu bölümde; okul/kurumlar için stratejik plan hazırlamalarında
yardımcı olması amacıyla toplanacak veriler, aşamalar halinde plan
metninde yer alacak bölümler, tüm okul ve kurumlara uyarlanabilecek
esnek şablonların yer aldığı bir rehber hazırlanmıştır. Okul/kurumların
tür ve düzeylerine göre toplanacak veriler değişiklik göstermelidir.
MEB SP
İl MEM SP İlçe MEM SP
Okul/Kurum SP
86
T.C. ……………..VALİLİĞİ
İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ …………………….. OKULU/KURUMU
(Okul/Kurumun resmi)
…………………….. OKUL/KURUMU
2011‐2014 STRATEJİK PLANI
87
………………………………………………………………………………………………………………
………………..
Mustafa Kemal ATATÜRK
Mustafa Kemal ATATÜRK’ün resmi ve sözü
88
İstiklal Marşı
89
Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi
90
(Okul/Kurum
Müdürü Resmi)
SUNUŞ
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………
Okul/Kurum Müdürü
91
GİRİŞ
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………
Stratejik Plan Hazırlama Ekibi
92
İÇİNDEKİLER SAYFA NO
SUNUŞ
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM (……………………) OKULU/KURUMU STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ
Yasal Çerçeve
Stratejik Planlama Çalışmaları
İKİNCİ BÖLÜM: MEVCUT DURUM ANALİZİ
1. Tarihsel Gelişim
2. Yasal Yükümlülükler
3. Faaliyet Alanları, Ürün ve Hizmetler
4. Paydaş Analizi
5. Kurum İçi Analiz
5.1 Örgütsel Yapı
5.2 İnsan Kaynakları
5.3 Teknolojik Düzey
5.4 Mali Kaynaklar
5.5 İstatistikî Veriler
6. Çevre Analizi
6.1 PEST (Politik‐Yasal, Ekonomik, Sosyo‐Kültürel, Teknolojik, Ekolojik, Etik) Analizi
6.2 Üst Politika Belgeleri
7. GZFT (Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler) Analizi
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: GELECEĞE YÖNELİM
8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler
9. Temalar, Amaçlar, Hedefler, Performans Göstergeleri, Faaliyet/Projeler ve Stratejiler
10. İzleme, Değerlendirme ve Raporlama
11. Eylem Planları
93
KURUM KİMLİK BİLGİSİ
Kurum Adı ( Kurumun tam adı yazılacak)
Kurum Türü
Kurum Kodu
Kurum Statüsü Kamu Özel
Kurumda Çalışan Personel Sayısı
Yönetici : Öğretmen : Hizmetli : Memur :
Öğrenci Sayısı
Öğretim Şekli Normal ikili
Okulun Hizmete Giriş Tarihi
KURUM İLETİŞİM BİLGİLERİ
Kurum Telefonu / Fax Tel. : Fax :
Kurum Web Adresi
Mail Adresi
Kurum Adresi
Mahalle : Posta Kodu : İlçe : İli :
Kurum Müdürü (Adı ve Soyadı) GSM Tel:
Kurum Müdür Yardımcıları
Müdür Baş Yard : GSM Tel Müdür Yard. 1 : GSM Tel Müdür Yard. 2 : GSM Tel
94
BİRİNCİ BÖLÜM
…………………… OKULU/KURUMU STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ
Yasal Çerçeve
Stratejik Planlama Çalışmaları
95
STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ
Yasal Çerçeve
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 9. Maddesi, MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı 2010/14 sayılı genelge, Millî Eğitim Bakanlığı ve Milli Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı gibi okul/kurumlarda stratejik planlama sürecini zorunlu hale getiren yasal düzenlemeler bu başlık altında yazılmalıdır.
Stratejik Planlama Çalışmaları
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Okul‐Kurum stratejik planlarını hazırlarken yaptıkları hazırlık çalışmalarını bu bölümde anlatacaklardır(toplantı tutanakları, yapılan yazışmalar, özdeğerlendirme vb. çalışmaları burada belirtecekler).
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Stratejik planın kim yada hangi ekip tarafından hazırlandığı, ekibin nasıl oluşturulduğu, düzenlenen yada katılım sağlanılan eğitim faaliyetleri, yapılan işbirlikleri, verilerin toplanması, kullanılan kaynaklar anlatılmalıdır.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Ayrıca planın hangi bölümlerden oluştuğu kısaca bu bölümde ele alınmalıdır.
Stratejik plan hazırlama çalışmaları okul/kurumlarda oluşturulmuş olan Okul Gelişim Yönetim Ekibi aracılığıyla yürütülebileceği gibi bu ekip içerisinden seçilen koordinatör ekip aracılığıyla da yürütülebilir.
Müdür başkanlığındaki ekibin kimlerden oluştuğu ve görevleri burada ayrıntısıyla açıklanır. İlçe Milli Eğitim müdürlüklerinde şube müdürünün başkanlığında okul müdürü, öğretmen ve diğer çalışanlarında bulunduğu stratejik plan hazırlama ekibi oluşturulur.
96
……………………………OKUL/KURUMU
Stratejik Plan Hazırlama Ekibi
Unvanı Adı‐Soyadı İletişim
Müdür
Müdür Yardımcısı
Rehber Öğretmen
En az 2 Öğretmen
En az 2 Öğrenci
En az 2 Veli
Destek Personeli
(Kütüphane Memuru,
hizmetli v.b.)
Okul Aile Birliği başkanı
STK ‘lar (Dernek, Vakıf,
Sanayi ve Ticaret Odası)
Muhtar
Mesleki ve Teknik Liseler
için bölüm şefleri
……………………..
Not: Öğrencisi bulunmayan kurumlar ve bu şartları sağlayacak kadrosu
bulunmayan okullar tüm kurumu kapsayacak şekilde ekip
oluşturacaklardır.
……/……/2010
OKUL/KURUM MÜDÜRÜ
ONAY
97
İKİNCİ BÖLÜM
MEVCUT DURUM ANALİZİ
1. Tarihsel Gelişim
2. Yasal Yükümlülükler
3. Faaliyet Alanları, Ürün ve Hizmetler
4. Paydaş Analizi
5. Kurum İçi Analiz
5.1 Örgütsel Yapı
5.2 İnsan Kaynakları
5.3 Teknolojik Düzey
5.4 Mali Kaynaklar
5.5 İstatistikî Veriler
6. Çevre Analizi
6.1 PEST (Politik‐Yasal, Ekonomik, Sosyo‐
Kültürel, Teknolojik, Ekolojik, Etik) Analizi
6.2 Üst Politika Belgeleri
7. GZFT (Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar,
Tehditler) Analizi
98
MEVCUT DURUM ANALİZİ
1. Tarihsel Gelişim
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
.................................................................................................................... (Okul/Kurumun hangi tarihte hangi amaçlara hizmet etmek için kurulduğu, bugüne kadar geçirdiği aşamalar, önemli yapısal dönüşümler kısaca değerlendirilir). 2. Yasal Yükümlülükler
Bu aşamada okul/kuruma görev ve sorumluluklar yükleyen,
okulun faaliyet alanını düzenleyen mevzuat gözden geçirilerek
yasal yükümlülükler ve dayanaklar listesi oluşturulur.
Yasal Yükümlülük (Görevler) Dayanak(Kanun, Yönetmelik, Genelge adı ve no’su)
……………………………………….. ………………
……………………………………….. ………………
……………………………………….. ………………
……………………………………….. ………………
İlçe MEM için oluşturulacak yasal yükümlülükler tablosu
Şube/Bölüm adı Yasal yükümlülük (Görevleri)
Dayanak
Özlük Şubesi ……………… …………..
…………… ……………… ……………
……………… …………… …………
99
3. Faaliyet Alanları, Ürün/Hizmetler İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri birimleri de yazmalıdır.
FAALİYET ALANI: EĞİTİM FAALİYET ALANI: YÖNETİM İŞLERİ
Hizmet–1 Rehberlik Hizmetleri Veli Öğrenci Öğretmen ………….
Hizmet–1 Öğrenci işleri hizmeti Kayıt‐ Nakil işleri Devam‐devamsızlık Sınıf geçme vb ……..
Hizmet–2 Sosyal‐Kültürel Etkinlikler
Halk oyunları Koro Satranç ………..
Hizmet–2 Öğretmen işleri hizmeti
Derece terfi Hizmet içi eğitim Özlük hakları ……….
Hizmet–3 Spor Etkinlikleri Futbol, Voleybol Atletizm Güreş ………
………………. ……………. ……………… ……………….
Hizmet–4 İzcilik Etkinlikleri …….
…………………
FAALİYET ALANI: ÖĞRETİM FAALİYET ALANI: MESLEK EDİNDİRME
Hizmet–1 Müfredatın işlenmesi ………..
…………………
Hizmet–2 Kurslar Yetiştirme Hazırlama Etüt ………
…………………….. ……………………..
Hizmet‐ 3 Proje çalışmaları AB Projeleri Sosyal Projeler Fen Projeleri …….
……………………. ……………….
FAALİYET ALANI: ………….. FAALİYET ALANI: …………..
………… …………
…………… ………………
Okul/kurumlar tür ve düzeylerine göre (okulöncesi, mesleki teknik eğitim kurumu, öğretmenevi, halk eğitim merkezi vb.) faaliyet alanlarını ve hizmetlerini belirlemelidirler.
100
Okul İçin Ürün/Hizmet Listesi
Öğrenci kayıt, kabul ve devam işleri Eğitim hizmetleri
Öğrenci başarısının değerlendirilmesi Öğretim hizmetleri
Sınav işleri Toplum hizmetleri
Sınıf geçme işleri Kulüp çalışmaları
Öğrenim belgesi düzenleme işleri Diploma
Personel işleri Sosyal, kültürel ve sportif
etkinlikler
Öğrenci davranışlarının değerlendirilmesi Burs hizmetleri
Öğrenci sağlığı ve güvenliği Yurt hizmetleri
Okul çevre ilişkileri Bilimsel vs araştırmalar
Rehberlik Yaygın eğitim
Staj çalışmaları Mezunlar (Öğrenci)
…………… …………………
101
4. PAYDAŞ ANALİZİ
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………… (Paydaşların nasıl belirlendiği?
sınıflandırmanın nasıl yapıldığı? paydaş görüş ve önerilerinin hangi
yöntemlerle nasıl alındığı? stratejik plana nasıl yansıtıldığı?
anlatılacak)
Paydaş Sınıflandırma Matrisi
İÇ PAYDAŞLAR
DIŞ PAYDAŞLAR
YARARLANICI PAYDAŞLAR
Çalışanlar, Birimler
Temel ortak Stratejik ortak
Tedarikçi Müşteri, hedef kitle
Millî Eğitim Bakanlığı
Valilik
Milli Eğitim Müdürlüğü Çalışanları
İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri
Okullar ve Bağlı Kurumlar
Öğretmenler ve Diğer Çalışanlar
Öğrenciler ve Veliler
Okul Aile Birliği
Üniversite
Özel İdare
Belediyeler
Güvenlik Güçleri (Emniyet, Jandarma)
Bayındırlık ve İskân Müdürlüğü
Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
Gençlik ve Spor Müdürlüğü
Sağlık Müdürlüğü
Kültür Müdürlüğü
102
(devam)
Hayırseverler
Sivil Toplum Örgütleri
Medya
İşveren kuruluşlar
Muhtarlıklar
Turizm uyguluma otelleri
Sanayi ve Ticaret Odaları
……………...
………………
……….…….
: Tamamı O : Bir kısmı
Paydaş Önceliklendirme Matrisi
Paydaş
İç Paydaş
Dış Paydaş
Yararlanıcı
(Müşteri)
Ned
en Paydaş?
Önceliği
MEB
Bağlı olduğumuz merkezi idare
1
Öğrenciler
Hizmetlerimizden yaralandıkları için
1
Özel İdare
Tedarikçi mahalli idare
1
STK
O
Amaç ve hedeflerimize ulaşmak işbirliği yapacağımız kurumlar
..
……….. ….. …
Paydaşlar belirlendikten sonra okul/kurumun hangi ürün/hizmetleri hangi yararlanıcılar için sunduğunu göstermeye yarayan paydaş‐ürün/hizmet matrisi oluşturulmalıdır. Bu matrisin sonucuna göre paydaşların ürün hizmetler hakkındaki görüşleri alınmalıdır.
103
Yararlanıcı Ürün/Hizmet Matrisi
Ürün/Hizmet Yararlanıcı (Müşteri)
Eğitim‐Öğretim
(Örgü
n‐
Yaygın)
Yatılılık‐Burslu
luk
Nitelikli işgü
cü
AR‐GE, P
rojeler,
Danışm
anlık
Altyap
ı,Donatım
Yatırım
Yayım
Reh
berlik, K
urs, So
syal etkin
likler
Mezu
nlar (Ö
ğrenci)
Ölçm
e‐Değerlen
dirm
e
……………………………
Öğrenciler o
Veliler
Üniversiteler o o
Medya o o
Uluslar arası kuruluşlar
o o
Meslek Kuruluşları
Sağlık kuruluşları
o
Diğer Kurumlar o
Özel sektör o o
…………..
: Tamamı O: Bir kısmı
Okul/kurumlarda öğretmen, öğrenci, veli ve çalışanlara yönelik uygulanan memnuniyet anketlerinin sonuçları paydaşların görüşleri olarak kullanılabilir. Kaymakam, milli eğitim müdürü gibi paydaşlarla mülakat, yöneticiler, öğretmenler ve diğer çalışanlarla toplantılar yapılmalı, sayısı fazla olan paydaşların görüşleri anket yoluyla alınmalıdır.
104
5. KURUM İÇİ ANALİZ
5.1 Örgütsel Yapı
Okul/Kurum Teşkilat Şeması (Örnek)
Okul/Kurumlarda Oluşturulan Birimler: Görevler Görevle ilgili bölüm, birim,
kurul/komisyon adı Görevle ilgili
işbirliği (paydaşlar)
Hedef kitle
Şubeler (İlçe MEM için) …………………………. ………………………
Okul Aile Birliği …………………………. ………………………
Öğretmenler kurulu …………………………. ………………………
OGYE …………………………. ………………………
Öğrenci davranışlarını değerlendirme üst kurulu
…………………………. ………………………
Satın alma komisyonu …………………………. ………………………
Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri yürütme komisyonu
…………………………. ………………………
……………………………… …………………………. …………………………. ………………………
Bu çalışmanın sonuçları paydaşların belirlenmesinde, paydaşlarla
hizmetlerin ilişkilendirilmesinde, paydaş görüş ve önerilerinin
alınmasında kullanılabilir.
MÜDÜR
Okul‐Aile Birliği
Komisyonlar
Müdür Yrd.
Kurullar
Büro Hizmetleri Yardımcı Hizmetler
Zümre Öğret. Sınıf Öğret. Rehber Öğret.Öğrenci Kulüp.
105
5.2 İnsan Kaynakları
……… Yılı Kurumdaki Mevcut Yönetici Sayısı:
Görevi Erkek Kadın Toplam
1 Müdür
2 Müdür Yard
Kurum Yöneticilerinin Eğitim Durumu:
……… Yılı İtibari İle Eğitim Düzeyi
Kişi Sayısı %
Önlisans
Lisans
Yüksek Lisans
Kurum Yöneticilerinin Yaş İtibari ile dağılımı:
……… Yılı İtibari İle Yaş Düzeyleri
Kişi Sayısı %
20‐30
30‐40
40‐50
50+...
106
İdari Personelin Hizmet Süresine İlişkin Bilgiler:
……….. Yılı İtibari İle Hizmet Süreleri
Kişi Sayısı %
1‐3 Yıl
4‐6 Yıl
7‐10 Yıl
11‐15 Yıl
16‐20 Yıl
21+....... üzeri
Kurumda gerçekleşen yönetici sirkülasyonunun oranı:
Yıl İçerisinde Kurumdan Ayrılan
Yönetici Sayısı
Yıl İçerisinde Kurumda Göreve
Başlayan Yönetici Sayısı
2007 2008 2009 2007 2008 2009
TOPLAM
İdari Personelin Katıldığı Hizmetiçi Eğitim Programları:
Adı ve Soyadı
Görevi
Katıldığı Çalışmanın Adı Katıldığı Yıl Belge No
Müd/Müd.Yrd.
107
Öğretmenlere İlişkin Bilgiler:
……….. Yılı Kurumdaki Mevcut Öğretmen Sayısı:
Branşı Erkek Kadın Toplam
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
TOPLAM
Öğretmenlerin Yaş İtibari ile Dağılımı:
……….. Yılı Yaş Düzeyleri
Kişi Sayısı %
20‐30
30‐40
40‐50
50+...
108
Öğretmenlerin Hizmet Süreleri:
……….. Yılı İtibari İle Hizmet Süreleri
Kişi Sayısı %
1‐3 Yıl
4‐6 Yıl
7‐10 Yıl
11‐15 Yıl
16‐20 Yıl
21+... üzeri
Kurumda gerçekleşen öğretmen sirkülâsyonunun oranı:
Yıl İçerisinde Kurumdan
Ayrılan Öğretmen Sayısı
Yıl İçerisinde Kurumda
Göreve Başlayan Öğretmen
Sayısı
2007 2008 2009 2007 2008 2009
TOPLAM
Öğretmenlerin katıldığı hizmetiçi eğitim programları
Adı ve Soyadı
Branşı
Katıldığı Çalışmanın Adı Katıldığı Yıl Belge No
109
Destek Personele (Hizmetli‐ Memur) İlişkin Bilgiler:
………. Yılı Kurumdaki Mevcut Hizmetli/ Memur Sayısı:
Görevi Erkek Kadın Eğitim
Durumu
Hizmet
Yılı
Toplam
1 Memur
2 Hizmetli
3 Sözleşmeli İşçi
4 Sigortalı İşçi
Çalışanların Görev Dağılımı
ÇALIŞANIN UNVANI GÖREVLERİ
İlçe milli eğitim müdürü
Şube müdürü
Okul /kurum müdürü
Müdür baş yardımcısı
Müdür yardımcısı
Atölye ve bölüm şefleri
Öğretmenler
Yönetim işleri ve büro memuru
Yardımcı hizmetler personeli
……………………… …………………….
110
Çalışanların Görev Dağılımı (Örnek)
S.NO UNVAN GÖREVLERİ
1 Okul müdürü Okul müdürü; 1. Ders okutmak 2. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, program ve emirlere uygun
olarak görevlerini yürütmeye, 3. Okulu düzene koyar 4. Denetler. 5. Okulun amaçlarına uygun olarak yönetilmesinden,
değerlendirilmesinden ve geliştirmesinden sorumludur. 6. Okul müdürü, görev tanımında belirtilen diğer görevleri de yapar.
2 Müdür baş yardımcısı
Müdür başyardımcısı, 1. Ders okutur 2. Müdürün en yakın yardımcısıdır. 3. Müdürün olmadığı zamanlarda müdüre vekâlet eder. 4. Okulun her türlü eğitim‐öğretim, yönetim, öğrenci, personel,
tahakkuk, ayniyat, yazışma, eğitici etkinlikler, yatılılık, bursluluk, güvenlik, beslenme, bakım, koruma, temizlik, düzen, nöbet, halkla ilişkiler gibi işleriyle ilgili olarak okul müdürü tarafından verilen görevleri yapar.
5. Müdür başyardımcısı, görev tanımında belirtilen diğer görevleri de yapar.
3 Müdür yardımcısı Müdür yardımcıları 1. Ders okutur 2. Okulun her türlü eğitim‐öğretim, yönetim, öğrenci, personel,
tahakkuk, ayniyat, yazışma, sosyal etkinlikler, yatılılık, bursluluk, güvenlik, beslenme, bakım, nöbet, koruma, temizlik, düzen, halkla ilişkiler gibi işleriyle ilgili olarak okul müdürü tarafından verilen görevleri yapar
3. Müdür yardımcıları, görev tanımında belirtilen diğer görevleri de yapar.
4 Öğretmenler 1. İlköğretim okullarında dersler sınıf veya branş öğretmenleri tarafından okutulur.
2. Öğretmenler, kendilerine verilen sınıfın veya şubenin derslerini, programda belirtilen esaslara göre plânlamak, okutmak, bunlarla ilgili uygulama ve deneyleri yapmak, ders dışında okulun eğitim‐öğretim ve yönetim işlerine etkin bir biçimde katılmak ve bu konularda kanun, yönetmelik ve emirlerde belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdürler.
3. Sınıf öğretmenleri, okuttukları sınıfı bir üst sınıfta da okuturlar. 4. İlköğretim okullarının 4 üncü ve 5 inci sınıflarında özel bilgi, beceri
ve yetenek isteyen; beden eğitimi, müzik, görsel sanatlar, din kültürü ve ahlâk bilgisi, yabancı dil ve bilgisayar dersleri branş öğretmenlerince okutulur.
5. Derslerini branş öğretmeni okutan sınıf öğretmeni, bu ders saatlerinde yönetimce verilen eğitim‐öğretim görevlerini yapar.
6. Okulun bina ve tesisleri ile öğrenci mevcudu, yatılı‐gündüzlü, normal veya ikili öğretim gibi durumları göz önünde bulundurularak okul müdürlüğünce düzenlenen nöbet çizelgesine
111
göre öğretmenlerin, normal öğretim yapan okullarda gün süresince, ikili öğretim yapan okullarda ise kendi devresinde nöbet tutmaları sağlanır.
7. Yönetici ve öğretmenler; Resmî Gazete, Tebliğler Dergisi, genelge ve duyurulardan elektronik ortamda yayımlananları Bakanlığın web sayfasından takip eder.
8. Elektronik ortamda yayımlanmayanları ise okur, ilgili yeri imzalar ve uygularlar.
9. Öğretmenler dersleri ile ilgili araç‐gereç, laboratuar ve işliklerdeki eşyayı, okul kütüphanesindeki kitapları korur ve iyi kullanılmasını sağlarlar.
5 Yönetim işleri ve büro memuru
1. Müdür veya müdür yardımcıları tarafından kendilerine verilen yazı ve büro işlerini yaparlar.
2. Gelen ve giden yazılarla ilgili dosya ve defterleri tutar, yazılanların asıl veya örneklerini dosyalar ve saklar, gerekenlere cevap hazırlarlar.
3. Memurlar, teslim edilen gizli ya da şahıslarla ilgili yazıların saklanmasından ve gizli tutulmasından sorumludurlar.
4. Öğretmen, memur ve hizmetlilerin özlük dosyalarını tutar ve bunlarla ilgili değişiklikleri günü gününe işlerler.
5. Arşiv işlerini düzenlerler. 6. Müdürün vereceği hizmete yönelik diğer görevleri de yaparlar.
6 Yardımcı hizmetler personeli
1. Yardımcı hizmetler sınıfı personeli, okul yönetimince yapılacak plânlama ve iş bölümüne göre her türlü yazı ve dosyayı dağıtmak ve toplamak,
2. Başvuru sahiplerini karşılamak ve yol göstermek, 3. Hizmet yerlerini temizlemek, 4. Aydınlatmak ve ısıtma yerlerinde çalışmak, 5. Nöbet tutmak, 6. Okula getirilen ve çıkarılan her türlü araç‐gereç ve malzeme ile
eşyayı taşıma ve yerleştirme işlerini yapmakla yükümlüdürler. 7. Bu görevlerini yaparken okul yöneticilerine ve nöbetçi öğretmene
karşı sorumludurlar.
7 Kaloriferci 8. Kaloriferci, kalorifer dairesi ve tesisleri ile ilgili hizmetleri yapar. 9. Kaloriferin kullanılmadığı zamanlarda okul yönetimince verilecek
işleri yapar. 10. Kaloriferci, okul müdürüne, müdür yardımcısına ve nöbetçi
öğretmene karşı sorumludur. 11. Müdürün vereceği hizmete yönelik diğer görevleri de yapar
8 Gece bekçisi Gece bekçisi veya nöbetle gece bekçiliği yapan hizmetli, Nöbeti süresince okul bina ve eklentilerinin güvenliğini sağlamak.
……………….. …………………………………………………….
(devam)
112
Çalışanların Gönüllü Yaptıkları İşler:
Okul/kurum Rehberlik Hizmetleri
Mevcut Kapasite Mevcut Kapasite Kullanımı ve Performans
Danışmanlık Hizmeti
Alan
Rehberlik Hizmetleri İle İlgili
Düzenlenen Eğitim/Paylaşım
Toplantısı Vb. Faaliyet Sayısı
Psiko
lojik Dan
ışman
Norm
Sayısı
Görev Yap
an Psiko
lojik Dan
ışman
Sayısı
İhtiyaç Duyulan Psiko
lojik Dan
ışman
Sayısı
Görüşm
e Odası Sayısı
Öğrenci Sayısı
Öğretm
en Sayısı
Veli Sayısı
Öğretm
enlere Yönelik
Öğrencilere Yönelik
Velilere Yönelik
S. NO
ADI SOYADI GÖREVİ BRANŞI İLGİ ALANLARI GÖNÜLLÜ ÇALIŞMALARI
1 …………. Müdür fen bilgisi Spor, resim Tiyatro, şiir
okul dergisi
2 …………. Öğretmen bilgisayar internet okulun internet sitesi
3 …………… Öğretmen sınıf öğretmeni
halk oyunları stratejik planlama TKY
4 ………… …….. …… …….. …….
İnsan Kaynakları Bilgi Tablosu*(örnek)
………………. O
KULU
İNSA
N KAYN
AKLARI D
AĞILIM
I VE BİLGİSİ
ÖĞRETMEN
İHTİYA
Ç DURUMU VE DAĞILIM
I ÖĞRETMEN
MESLEKİ G
ELİŞİM
DÜZEYİ
KADRO DURUMU
EĞİTİM
DURUMU HİZMET İÇ
İ EĞİTİM
Sıra no
Adı soyadı
Görev
Branş
Kıdem
Okuldaki kıdemi
Normu var mı?
Mevcut(Kadrolu)
İhtiyaç
Ön lisans
Lisans
Yüksek lisans
Geçmiş yıllar da aldığı HİE
saati toplamı ortalaması
Son yılki hie süresi
Aldığı ödüller ve cezalar
Yaptığı bilimsel
Çalış malar ve kitaplar
1
2
3
4
5
6
7
*Tablo okul/kurumların özelliklerine göre değişiklik göstereb
ilir.
113
114
5.3 Teknolojik Düzey
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… (Okul/kurum teknolojiyi kullanma düzeyini anlatmalıdır. Örneğin; hangi işlemler veya yazışmalar kağıt kullanılmadan elektronik ortamda yapılabiliyor? Gelecek dönemde hangi işlemlerin elektronik ortamda yapılması düşünülüyor.
Okul/Kurumun Teknolojik Altyapısı:
Araç‐Gereçler 2008 2009 2010 İhtiyaç
Bilgisayar
Yazıcı
Tarayıcı
Tepegöz
Projeksiyon
Televizyon
İnternet bağlantısı
Fen Laboratuvarı
Bilgisayar Lab.
Fax
Video
DVD Player
Fotograf makinası
Kamera
Okul/kurumun İnternet sitesi
Personel/e‐mail adresi oranı
Diğer araç‐gereçler
…………
115
Okul/Kurumun Fiziki Altyapısı:
Fiziki Mekan Var Yok Adedi İhtiyaç Açıklama
Öğretmen Çalışma Odası
Ekipman Odası
Kütüphane
Rehberlik Servisi
Resim Odası
Müzik Odası
Çok Amaçlı Salon
Ev Ekonomisi Odası
İş ve Teknik Atölyesi
Bilgisayar laboratuarı
Yemekhane
Spor Salonu
Otopark
Spor Alanları
Kantin
Fen Bilgisi Laboratuvarı
Atelyeler
Bölümlere Ait Depo
Bölüm Laboratuvarları
Bölüm Yönetici Odaları
Bölüm Öğrt. Odası
Teknisyen Odası
Bölüm Dersliği
Arşiv
…………
116
5.4 Mali Kaynaklar
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………..…………………………………………………………………………………………
(Okul/kurumun kaynaklarını artırıcı unsurlar ile tasarruf
imkanlarının neler olabileceği ifade edilmelidir).
Okul/Kurum Kaynak Tablosu:
Kaynaklar 2010 2011 2012 2013 2014
Genel Bütçe
Okul aile Birliği
Özel İdare
Kira Gelirleri
Döner Sermaye
Vakıf ve Dernekler
Dış Kaynak/Projeler
Diğer
……..
TOPLAM
Okul/Kurum Gelir‐Gider Tablosu:
YILLAR 2008 2009 2010
HARCAMA KALEMLERİ GELİR GİDER GELİR GİDER GELİR GİDER
Temizlik
Küçük onarım
Bilgisayar harcamaları
Büro makinaları harc.
Telefon
Yemek
Sosyal faaliyetler
Kırtasiye
Vergi harç vs
…………..
GENEL
117
5.5 İstatistikî Veriler
Öğrencilere İlişkin Bilgiler:
Karşılaştırmalı Öğretmen/Öğrenci Durumu
ÖĞRETMEN ÖĞRENCİ OKUL İL TÜRKİYE
Öğrenci sayısı Toplam öğretmen sayısı
Kız Erkek
Toplam öğrenci sayısı
Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı
Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı
Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı
Yıllara Göre Ortalama Sınıf Mevcutları
Yıllara Göre Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı
2007 2008 2009 2007 2008 2009
Öğrenci Sayısına İlişkin Bilgiler
2007 2008 2009
Kız Erkek Kız Erkek Kız Erkek
Öğrenci Sayısı
Toplam Öğrenci Sayısı
118
Yıllara Göre Mezun Olan Öğrenci Oranı
2007 2008 2009
Bölüm Adı Öğrenci Sayısı
Mezun Sayısı
Öğrenci Sayısı
Mezun Sayısı
Öğrenci Sayısı
Mezun Sayısı
Öğrencilerin Üniversite Sınavı Başarılarına İlişkin Bilgiler
2007 2008 2009
Kız Erkek Kız Erkek Kız Erkek
Öğrenci Sayısı
Sınava Giren Toplam
Öğrenci Sayısı ( Kız +Erkek )
Ön Lisans Programlarına
Yerleşen Toplam Öğrenci
sayısı
Lisans Programlarına
Yerleşen Toplam Öğrenci
Sayısı
Lisans ve Ön Lisans
Programına Yerleşen
Toplam Öğrenci Sayısı
Genel Başarı Oranı ( % )
119
Öğrencilerin SBS Başarılarına İlişkin Bilgiler
2007 2008 2009
Kız Erkek Kız Erkek Kız Erkek
Öğrenci Sayısı
Sınava Giren Toplam Öğrenci
Sayısı ( Kız +Erkek )
Kazanan öğrenci sayısı
Genel Başarı Oranı ( % )
Sınıf Tekrarı Yapan Öğrenci Sayısı
Öğretim Yılı Toplam Öğrenci Sayısı Sınıf Tekrarı Yapan Öğrenci Sayısı
2004‐2005
2006‐2007
2007‐2008
2008‐2009
Sorumluluğu Bulunan Öğrenci Sayısı
Öğretim Yılı Toplam Öğrenci Sayısı Sorumluluğu Bulunan Öğrenci Sayısı
2004‐2005
2006‐2007
2007‐2008
2008‐2009
120
……. Yılı Öğrenci Ders Başarı Durumu (İlköğretim):
Dersler 6. Sınıf Ortalaması
7. Sınıf Ortalaması
8. Sınıf Ortalaması
Okul Ortalaması
İl/İlçe Ortalaması
Türkçe
Matematik
Hayat Bilgisi
Fen ve Teknoloji
Sosyal Bilgiler
T.C.İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük
Yabancı Dil
Sınıflar düzeyinde okul ortalaması ile il/ilçe ortalaması
karşılaştırılabilir.
Devamsızlık Nedeni İle Sınıf Tekrarı Yapan Öğrenci Sayısı
Öğretim Yılı Toplam Öğrenci Sayısı Devamsızlıktan Dolayı Sınıf Tekrarı Yapan Öğrenci Sayısı
2004‐2005
2006‐2007
2007‐2008
2008‐2009
Ödül ve Cezalar
2007 2008 2009
Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı
Onur Belgesi Alan Öğrenci Sayısı
Teşekkür Belgesi Alan Öğrenci Sayısı
Takdir Belgesi Alan Öğrenci Say
Disiplin Cezası Alan Öğrenci Sayısı
121
……. Yılı Öğrenci Ders Başarı Durumu(Ortaöğretim): Alanlara göre
ayrı ayrı tablolar oluşturulmalıdır.
DERS Dersler 9. Sınıf Ortalaması
10. Sınıf Ortalaması
11. Sınıf Ortalaması
12. Sınıf Ortalaması
Okul Ortalaması
İl/ilçe Ortalaması
Türk Edebiyatı
Dil ve Anlatım
Tarih
T.C.İnkılâp ve
Atatürkçülük
Çoğrafya
Matematik
Fizik
Kimya
Biyoloji
Felsefe
ORTTAK D
ERSLER
Yabancı dil
ALAN DER
SLER
İ
Ayrıca okul/kurum hizmetlerinden yararlananlarla ilgili varsa
performans sonuçlarına da yer verilebilir.
Tarihi
122
Yerleşim Alanı ve Derslikler
Sosyal Alanlar
Tesisin adı Kapasitesi (Kişi Sayısı) Alanı
Kantin
Yemekhane
Toplantı Salonu
Konferans Salonu
Seminer Salonu
Spor Tesisleri
Tesisin adı Kapasitesi (Kişi Sayısı) Alanı
Basketbol Alanı
Futbol Sahası
Kapalı Spor Salonu
Diğer
YERLEŞİM
Toplam Alan (m2) Bina Alanı (m2) Bahçe alanı (m2)
123
İlçe milli eğitim müdürlükleri açısından; • Okul Öncesi Eğitim, • İlköğretim, • Ortaöğretim, • Mesleki Teknik Eğitim, • Yaygın Eğitim, • Özel Eğitim, • Diğer Faaliyetler.
Başlıkları altında ilçenin eğitim durumu ayrıca incelenmesi gereken diğer hususlardır. 6. Çevre Analizi
6.1 PEST (Politik‐Yasal, Ekonomik, Sosyo‐Kültürel, Teknolojik, Ekolojik, Etik) Analizi
Okul/kurumun aşağıda yer alan değişkenler açısında değerlendirilmesi yapılmalıdır. Değişkenler ile ilgili açıklamalar II. Bölümde yer almaktadır.
Politik ve yasal etmenler
Ekonomik çevre değişkenleri
Sosyal‐kültürel çevre değişkenleri
Teknolojik çevre değişkenleri
Ekolojik ve doğal çevre değişkenleri
Etik ve ahlaksal değişkenler
124
6.2 Üst Politika Belgeleri
Özellikle;
MEB 2010‐2014 Stratejik Planı,
İlgili Genel Müdürlüklerin Stratejik Planları,
İl Millî Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı,
İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı,
Özel İdare ve varsa Belediye Stratejik Planları incelenmelidir.
Diğer üst politika belgelerinde eğitim ile ilgili hedefler EK 4’te yer almaktadır.
7. GZFT (Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler) Analizi
Okul/Kurumunuzun ayrıntılı GZFT’ Analizinin yapılması için olabildiğince çok veri toplanması ve paydaş görüşleri alması gerekmektedir. Kurum içi analiz sonuçlarından yaralanılmalıdır.
Güçlü Yönler (Okulun/Kurumun kullanabileceği olumlu durumlar)
1‐
2‐
3‐
4‐
5‐
….
Zayıf Yönler (Okulun/Kurumun müdahalesiyle etkileyebileceği olumsuz durumlar)
1‐
2‐
3‐
4‐
5‐
……
125
Fırsatlar (Okulun/Kurumun müdahalesiyle etkileyemeyeceği olumlu durumlar)
1‐
2‐
3‐
4‐
5‐
…….
Tehditler (Okulun/Kurumun müdahalesiyle etkileyemeyeceği olumsuz durumlar)
1‐
2‐
3‐
4‐
5‐
…….
126
İstenirse GZFT analizinde aşağıdaki tablo kullanılabilir.
GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER
1‐
2‐
3‐
4‐
…….
……..
1‐
2‐
3‐
4‐
…….
……..
FIRSATLAR TEHDİTLER
1‐
2‐
3‐
4‐
…….
……..
1‐
2‐
3‐
4‐
…….
……..
127
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GELECEĞE YÖNELİM
8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler
9. Temalar, Amaçlar, Hedefler, Performans
Göstergeleri, Faaliyet/Projeler ve Stratejiler
10. İzleme, Değerlendirme ve Raporlama
11. Eylem Planları
128
GELECEĞE YÖNELİM
8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler
MİSYONUMUZ
Bir paragraftan uzun olmamalıdır.
VİZYONUMUZ
Okulun/Kurumun ulaşmayı arzu ettiği hedefin kısa ve öz olarak ifade edilmesidir. Slogan şeklinde yazılır.
TEMEL DEĞERLERİMİZ
129
9. Temalar, Amaçlar, Hedefler, Performans Göstergeleri,
Faaliyet/Projeler ve Stratejiler
Faaliyetlerden yola çıkarak belirlenmelidir. Tema başlığı mümkün olduğu
kadar kısa olmalı, 2, 3 kelimeyi geçmemelidir.
Okul/Kurum için Tema başlıkları (Örnek)
Tema Başlıkları A
Tema Başlıkları B
1. Eğitim‐Öğretim 2. Eğitime Destek Hizmetleri
1. Paydaş İlişkileri 2. İnsan Kaynakları 3. Fiziki Durum 4. Disiplin 5. Mali Kaynaklar 6. Akademik Başarı 7. Sektörel İşbirliği 8. Sosyal, Kültürel, Sportif
faaliyetler 9. …………
Stratejik Amaç ve Hedefler
Stratejik amaç ve hedefler GZFT analizi sonuçlarından (özellikle zayıf
yönleri iyileştirmeye yönelik, fırsatları yakalamaya yönelik olarak),
paydaş beklentilerinden ve yasal görevlerden yola çıkılarak
belirlenmelidir.
Her bir tema başlığının altında en az 1 amaç yer almalıdır. Stratejik
amaçlar sayısallaştırılmadan genel olarak yazılmalıdır. Amaç numarası
1‘den başlayıp son amaca kadar hiyerarşik sıra takip etmelidir. Her
temanın altında yeniden (1 numaradan) başlamamalıdır. Birinci amaç en
öncelikli amaç olmalıdır. Aynı şekilde hedeflerde hiyerarşik bir sıra
izlemelidir.
130
Her bir stratejik amaç için 5 yıllık stratejik hedefler belirlenir. Amaçlar ile
hedefler uyumlu olmalıdır.
Performans hedefleri 1 yıllık hedeflerdir. Özellikle rakamsal olarak
belirlenen stratejik hedefler için belirlenmesi gerekir.
Amaç ve hedeflerin ifadelendirilmesinde bütünlük olmalı; ..mek, ..mak
mastar eki ile bitmelidir.
Stratejik hedeflerin gerçekleşme durumlarını ortaya koymak ve izleme‐
değerlendirmeye veri sağlamak amacıyla performans göstergeleri
belirlenmelidir.
Performans göstergeleri her bir hedef için hazırlanmalı ve
tablolaştırılmalıdır.
Stratejik hedeflere ulaşmayı sağlayacak faaliyetler ve projeler
yazılmalıdır.
Her bir faaliyet/proje belirli bir hedefe yönelik olmalıdır.
Stratejik amaç ve hedeflere ulaşmak için izlenecek yol ve yöntemlerin
belirlenmesi için stratejiler oluşturulur.
Tema, stratejik amaç, stratejik hedef, performans hedefleri
faaliyet/projeler ve stratejilerin bir arada yer aldığı tek bir tablo
kullanılabilir.
Amaç, hedef ve faaliyet/projelerin belirlenmesinde kitabın II. Bölümde
yer alan örneklerden faydalanılabilir.
Stratejik Amaç 1:
Stratejik Hedef 1.1. (5 yıllık)
Stratejiler: A
maç ve hed
eflere ulaşm
ak için neler yapılabilir?
Olası sorunlar nelerdir ve bu sorunları nasıl aşabiliriz? Amaç ve
hed
eflere ulaşm
ak için izleneb
ilecek alternatif yol ve yöntemler
nelerdir? (Hed
efler bazında değil, stratejik amaç ve hedeflerle,
faaliyet ve projeler bir bütün olarak değerlendirilip yazılacaktır.)
Ayrıca üst politika belgelerine atıfta bulunulacaktır.
TEMA …………………………………………………………………..
Faaliyet /Projeler:
Faaliyet/Proje Adı
Başlama
Bitiş Tar.
Süresi
Maliyeti
Kaynağı
Perform
ans Göstergeleri
Önceki yıllar
İlk Yıl
Sonraki yıl
hed
efleri
Perform
ans
Göstergeleri
Türü
2009
2010
2011
2012
2013
Perform
ans Hed
efleri(1 yıllık)
Yıllar
Perform
ans Hed
efi:
2010
x
2011
2012
2013
2014
131
Stratejik Amaç 2:
Stratejik Hed
ef 2.1. (5 yıllık)
Stratejiler: Amaç ve hed
eflere ulaşm
ak için neler yapılabilir?
Olası sorunlar nelerdir ve bu sorunları nasıl aşabiliriz? Amaç ve
hed
eflere ulaşm
ak için izleneb
ilecek alternatif yol ve yöntemler
nelerdir? (Hed
efler bazında değil, stratejik amaç ve hed
eflerle,
faaliyet ve projeler bir bütün olarak değerlendirilip yazı lacaktır.)
Ayrıca üst politika belgelerine atıfta bulunulacaktır.
TEMA …………………………………………………………………..
Faaliyet /Projeler:
Faaliyet/Proje
Adı
Başlama
Bitiş Tar.
Süresi
Maliyeti
Kaynağı
Perform
ans Göstergeleri
Önceki yıllar
İlk Yıl
Sonraki yıl
hed
efleri
Perform
ans
Göstergeleri
Türü
2009
2010
2011
2012
2013
Perform
ans Hed
efleri(1 yıllık)
Yıllar
Perform
ans Hed
efi:
2010
x
2011
2012
2013
2014
132
………..OKUL/KURUMU TEM
A‐ STRATEJİK AMAÇ‐ HED
EF TABLO
SU
TEMA
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HED
EFLER
TEMA
Tema, stratejik amaç ve hed
eflerin bir arada görüldüğü
bir tablo oluşturulm
alıdır.
133
…………OKUL/KURUMU STR
ATEJİK PLAN‐ HED
EF SORUMLU
LUK TABLO
SU
TEMA
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HED
EFLER
SORUMLU
BİRİM
/ŞUBE
………………………..
……………………
……………..
…………………………
TEMA
134
135
10. İzleme, Değerlendirme ve Raporlama
Plan dönemi içerisinde ve her yılın sonunda okul/kurumumuz stratejik
planı uyarınca yürütülen faaliyetlerimizi, önceden belirttiğimiz
performans göstergelerine göre hedef ve gerçekleşme durumu ile varsa
meydana gelen sapmaların nedenlerini açıkladığımız, okulumuz hakkında
genel ve mali bilgileri içeren izleme ve değerlendirme raporu
hazırlanacaktır. İzleme raporları haftalık, aylık, üçer aylık, altı aylık veya
yıllık olabilir. Ancak faaliyet raporları yıllık olarak hazırlanacaktır.
11. Eylem Planları
Plan dönemi süresinde bir yıl içerisinde yapılacak faaliyetlerin maliyetleri
eylem planı aracılığıyla belirlenmelidir. Okul/kurumlar performans
programı hazırlamayacakları için yıl içerisinde yapılacak olan faaliyetlerin
maliyetlendirmesini yıllık eylem planları hazırlayarak yapacaklardır.
Eylem planları beş yıllık bir dönem için hazırlanmış olan stratejik planın
yıllık uygulama dilimleri olacaktır. Aynı zamanda stratejik planın bütçe ile
ilişkisi eylem planları aracılığıyla yapılacaktır. Eylem planları stratejik
planın her bir yılı için hazırlanmalıdır.
(Örnek)
………….OKUL/KURUMU STR
ATEJIK PLANI
2011 YILI EYLEM
PLANI
ZA
MA
NL
AM
A (
FA
ALİ
YE
T-P
RO
JEL
ERİN
BAŞ
LA
YIŞ
-BİTİŞ
YIL
I)
Amaç No
ST
RA
TE
JİK
A
MA
ÇL
AR
S
TR
AT
EJİ
K
HE
DE
FL
ER
FA
ALİY
ET
LE
R
VE
YA
P
RO
JE
LE
R
ME
VC
UT
D
UR
UM
P
ER
FO
RM
AN
S
GÖ
ST
ER
GE
LE
Rİ
SO
RU
ML
U
KİŞİL
ER
/ K
UR
UM
LA
R
BÜTÇE
KA
YN
AK
LA
R
OCAK
ŞUBAT
MART
NİSAN
MAYIS
HAZİRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKİM
KASIM
ARALIK
2011
2012
2013
2014
136
ONAY
………………...OKUL/KURUMU FAALİYET İZLEME VE DEĞ
ERLENDİRME RAPORU
TEMA
Stratejik Amaç 1:………
Stratejik Hed
ef 1.1:
Faaliyet/Projeler
İzleme
Değerlendirme
Faaliyet/Projeler
Faaliyetin
Başlama
ve Bitiş Tarihi
Faaliyetten Sorumlu
Kurum/birim
/ kişi
Maliyeti
Ölçme yöntemi ve raporlam
a
süresi
Perform
ans
Göstergeleri
Faaliyetin durumu
Tamam
lanmam
a
ned
eni
Öneriler
(..) Tam
amlandı
(..)Devam Ediyor
(..) İptal Edildi
ONAY
137
138
(Örnek)
Ekip Üyeleri; …./…/2010
Okul/Kurum Müdürü
Onay
…………………………………. OKUL/KURUMU
……….. KONULU FAALİYET SONU RAPORU
Amaç No : Hedef No: Faaliyet No:
Çalışma Konusu:
Faaliyetin Adı:
Faaliyetten sorumlu Kişi/Kişiler:
Faaliyetin başladığı tarih: Faaliyetin bittiği tarih:
Faaliyete katılan öğretmen/idareci sayısı: Faaliyete katılan öğrenci sayısı:
Faaliyete katılan veli/STK temsilcisi sayısı: Faaliyete katılan yardımcı personel sayısı:
YAPILANLAR:
Faaliyetin Değerlendirilmesi:
Çalışmalar sırasında karşılaşılan sorunlar:
139
STRATEJİK PLAN MALİYET TABLOSU
MALİYETİ
STRATEJİK AMAÇ 1
Stratejik Hedef 1.1
Stratejik Hedef 1.2
STRATEJİK AMAÇ 2
Stratejik Hedef 2.1
TEMA
Stratejik Hedef 2.2
STRATEJİK AMAÇ 3
Stratejik Hedef 3.1
Stratejik Hedef 3.2
STRATEJİK AMAÇ 4
Stratejik Hedef 4.1
TEMA
Stratejik Hedef 4.2
……. …… ……….
2011 YILI TOPLAM MALİYETİ
Okul/Kurumlar kendi tür ve düzeylerine göre tablolarda değişiklikler
yapabilirler.
140
KAYNAKÇA
‐ Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. Kamu Kuruluşları İçin Stratejik Planlama
Kılavuzu, Ankara: 2006.
‐ Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007‐2013)
‐ Dinçer, Ömer. (1998). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. İstanbul: Beta Basım
Yayım Dağıtım A.Ş.
‐ Eren, Erol. (1997) İşletmelerde Stratejik Yönetim ve İşletme Politikaları, İstanbul: Der
Yayınları.
‐ Türk Dil Kurumu Sözlüğü.
‐ Türk, Ercan. Türk Eğitim Sistemi ve Yönetimi. Nobel Yayınları: Ankara: 2002.
‐ Türk, E. ve Ünsal, N.(2007), Eğitimde Stratejik Planlama, MEB, SGB, Ankara
‐ MEB, Planlı Okul Gelişim Modeli, Okulda Stratejik Yönetim, EARGED, Ankara, 2007
‐ Millî Eğitim Bakanlığı, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, Yıl: 2006, Sayı:79.
‐ Millî Eğitim Bakanlığı, Sürekli Kurum Geliştirme Projesi Sonuç Raporu, 2003.
‐ Millî Eğitim Bakanlığı, Taşra Teşkilatı Toplam Kalite Yönetimi Uygulama Projesi, 2001.
‐ Stratejik Yönetim ve Planlama Seminerleri Sonuç Raporu, MEB, SGB, 2009.
‐ Resmi Gazete (24/12/2003), 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu,
Sayı: 25326.
‐ Üniversitede Stratejik Planlama Rehberi. Uludağ Üniversitesi, 2002.
‐ Vizyon 2023, Eğitim ve İnsan Kaynakları Sonuç Raporu ve Strateji Belgesi, TÜBİTAK Yay. Ankara 2005.
‐ 26/05/2006 tarihli Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
Elektronik ortam
http://bilgiekonomisi.blogspot.com/2006/12/irket‐ve‐kurumlar‐iin‐stratejik‐iq.html
www.mebnet.net/duyurular/seminer/stratejikplanlama.pdf
141
EKLER
1. 2006/55 SAYILI GENELGE, 2010/14 SAYILI GENELGE
2. STRATEJİK PLAN UNSURLARI KONTROL LİSTESİ
3. DIŞ PAYDAŞ ANKET FORMU ÖRNEĞİ
4. ÜST POLİTİKA BELGELERİNDE EĞİTİM HEDEFLERİ
5. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN AMAÇ VE HEDEFL
6. STRATEJİK PLAN LİTMUS TESTİ
7. STRATEJİK PLAN ONAY ÖRNEKLERİ
8. ÇALIŞMA FORMLARI ÖRNEKLERİ
9. STRATEJİK YÖNETİM SÖZLÜĞÜ
142
EK1
143
144
145
146
147
EK 2
STRATEJİK PLAN KONTROL LİSTESİ
KRİTERLER
KAPAK
� Resmi yazışma başlığı kullanılmış mıdır?
� Planın dönemi belirtilmiş midir?
� Kapak, resmi kuruma özel bilgiler içermekte midir?
� İç kapak olarak ikinci bir bölüm kullanılmış mıdır? (örneğin, Gençliğe Hitabe ile M.
Kemal Atatürk’e ait bir resim gibi )
SUNUŞ
� Stratejik planlamanın önemi ve Kurum Yönetimi olarak konuya verilen önemin
belirtildiği, kurum yöneticisi tarafından kaleme alınmış bir sunuş mevcut mudur?
İÇİNDEKİLER
� Plana ait tüm bölümlerin (ekler, tablolar, grafikler vs) sayfa numaralarının
gösterildiği ayrıntılı bir içindekiler bölümü hazırlanmış mıdır?
ÖZET, GİRİŞ
� Stratejik Plana Doğru vb adlar altında stratejik planın hazırlanma döneminde
Kurumun geçirdiği evrelerin, planın hazırlanmasında dikkate alınan‐işbirliği
yapılan‐birlikte çalışılan paydaşlara ilişkin bilgilerin, vb.. yer aldığı ve genel olarak
plan süreci ve yöntemi ile ilgili bilgilerin yer aldığı bir bölüm hazırlanmış mıdır?
� Kurum kimlik bilgilerinin yer aldığı bir sayfa mevcut mu?
DURUM ANALİZİ
� Tarihi Gelişim: Okul/kurumun hangi tarihte hangi amaçlara hizmet etmek için
kurulduğu, bugüne kadar geçirdiği kritik aşamalar, önemli yapısal dönüşümler
anlatılmış mıdır?
� Yasal Yükümlülükler: Okul/kurumun görevleri ve bu görevlerin dayanakları olan
mevzuat (kanun, yönetmelik, yönerge, genelge vb.) isimleri listelenmiş midir? İlçe
MEM’ler de bu liste bölüm/şubelere göre oluşturulmuş mudur?
� Faaliyet alanları ve Ürün ve Hizmetleri: Okul/kurumun faaliyet alanları ve bu
alanların içerisinde yer alan ürün/hizmetler listelenmiş midir?
148
� Paydaş Analizi: Okul/kurumun yöneticisi plan hazırlıklarına katılmış mı? Paydaşlar
belirlenerek sınıflandırılmış mı(paydaş sınıflandırma matrisi)? Paydaşların neden
paydaş oldukları belirtilmiş mi? Sunulan ürün ve hizmetlerle paydaşlar
ilişkilendirilmiş mi (yararlanıcı‐ürün/hizmet matrisi)? Paydaş görüşlerinin nasıl
alındığı ve plana nasıl yansıtıldığı anlatılmış mı? Planın hazırlanmasına okul/kurum
dışından hangi kurum ve kuruluşların katılımı sağlanmıştır?
Kurum içi Analiz:
� Okul/kurumun örgütsel şeması gösterilmiş mi? Kurumda bulunan şubeler,
kurullar, komisyonlar, bölümler vb birimler ve görevleri anlatılmış mı?
� Okul/kurumda çalışanlarla ilgili insan kaynakları bilgileri verilmiş mi?
� Okul/kurumun sahip olduğu ve ihtiyaç duyduğu fiziki ve teknolojik altyapısı ve
teknolojiyi kullanabilme durumu belirtilmiş mi?
� Okul/kurumun kaynak tablosu, gelir ve gider durumu yıllara göre verilmiş mi?
� Okul/kurumla ilgili her türlü istatistiki veriler geriye dönük üç yıllık verilmiş midir?
� İlçe MEM açısından, eğitim tür ve düzeylerine göre(okulöncesi, ilköğretim, mesleki
eğitim, yaygın eğitim vb) genel olarak ilçenin durumu anlatılmış mıdır?
� Çevre Analizi: Okul/kurumun bulunduğu bölgenin sosyo‐ekonomik düzeyi, gelir
durumu, nüfus ve göç durumu genel olarak anlatılmış mıdır?
� Üst politika belgeleri incelenmiş mi? (Özellikle MEB Stratejik Planı, İl MEM Stratejik
Planı, Özel İdare ve Belediye Stratejik Planları)
� GZFT Analizi: Okul/kurumun güçlü, zayıf yönleri ile fırsat ve tehditleri belirlenmiş
mi?
GELECEĞE YÖNELİM
� Misyon: Okul/Kurumun ne yaptığını, neden yaptığını, nasıl yaptığını ve kimler için
yaptığını tanımlıyor mu?
� Vizyon: Kısa, akılda kalıcı, iddialı ve gerçekçi şekilde ifade edilmiş mi? Okul/kurum
ve tüm paydaşlar tarafından benimsenecek bir ifade mi?
� Temel Değerler: Okul/kuruma ilişkin değerler mi? Okul/kurumu, çalışanlarını vb
temsil ediyor mu? Yoksa tüm kamu kurumları için ortak sayılabilecek ifadeler mi?
TEMALAR
� Okul/kurumun faaliyet alanlarından yola çıkılarak belirlenmiş mi?
� Bir iki kelimeyi geçmeyecek şekilde kısaca yazılmış mı?
149
STRATEJİK AMAÇLAR
� İfadeler Mek‐mak mastar eki ile bitirilmiş mi?
� Üst politika belgelerine (MEB SP, İL MEM SP, 9.Plan vb) hizmet ediyor mu?
� Paydaşlara hizmet ediyorlar mı? Paydaşlar dikkate alınmış mı?
� Kurum önceliklerini yansıtıyorlar mı?
� Stratejik amaçların numara sıralaması aynı zamanda öncelik sırası olacak şekilde
dizayn edilmiş mi?
� Stratejik amaçlar gerçekleştirildiği zaman misyon ve vizyon gerçekleşir mi?
� Küçük vizyonlar şeklinde ifade edilmişler mi? Sayısal ifadelerden kaçınılmış mı?
� Görev tanımı ifadeleri, stratejik amaç ifadesi haline getirilmiş mi? Yoksa aynı mı
kalmış?
� Amaçların sayısı kurum tarafından sahiplenilecek, paydaşlar tarafından bilinecek
kadar az mı? ( 2‐15 arası)
� Durum analizi sonuçları dikkate alınarak hazırlanmış mı?
� Ulaşılmak istenen sonuç net olarak ifade edilmiş mi? (sonuca gidilecek yol
belirtilmeden)
� Stratejik amaçlar 1’den başlayarak numaralandırılmışlar mı? ( Stratejik Amaç 1
okul/kurum için en önemli stratejik amaç ifadesidir.)
STRATEJİK HEDEFLER
� SSÖÖG‐Z (Spesifik, Somut, Ölçülebilir, Önemli, Gerçekleştirilebilir, Zaman
ilişkili)kuralına uygun olarak kaleme alınmışlar mı?
� İmkânsız olmayacak şekilde iddialı ve sonuca odaklı olarak belirlenmişler mi?
� Orta ve uzun vadeli olarak belirlenmişler mi? (3‐5 yıl)
� Stratejik amaca doğrudan hizmet ediyor mu?
� Bir amaca ilişkin hedefler gerçekleştirildiği takdirde amaç gerçekleştirilir denilebilir
mi?
� Hedefler için Performans Göstergeleri belirlenmiş mi?
� Numaralandırma sistemine uyularak numaralandırılmışlar mı? ( Örneğin, SAM 1,
SH 1.1 gibi.. Ancak plan içerisinde SAM 1 ve SH 1.1. sadece bir kere geçmeli, farklı
hedef ve amaçlar için numaralar artarak devam etmelidir.)
150
PERFORMANS GÖSTERGELERİ
� Performans göstergeleri hedefe ilişkin olarak net bir şekilde ifade edilmiş mi?
� Stratejik hedefi ölçmede yeterli olur mu? Başka göstergelere ihtiyaç duyulur mu?
STRATEJİLER
� Stratejiler sadece amaca ilişkin olabileceği gibi aynı zamanda hedefe de ilişkin
olabilirler. Bu duruma dikkat edilmiş mi? Stratejiler aynı zamanda faaliyetlere
ilişkin de temel bilgileri içereceklerdir. Bu durum göz önüne alınmış mı?
MALİYETLENDİRME
� Maliyetler Faaliyet ve projelerden yola çıkılarak hazırlanmıştır denilebilecek ölçüde
detay hesaplama yapılmış mıdır?
� Stratejik plan maliyetinin yer aldığı genel bir tablo mevcut mudur?
� Kaynaklara ilişkin tek bir tablo hazırlanmış mıdır?
� Eylem Planı hazırlanmış mıdır?
İZLEME VE DEĞERLENDİRME
� Stratejik planın sistematik olarak izlenmesi için tablolar hazırlanmış mı?
� Planın değerlendirilmesi, hedeflerin amaçların sürekli kontrol edilmesi, bir
anlamda planın performansının değerlendirilmesi için ne tip bir yöntem
geliştirilmiştir?
� Hangi birimlerin hangi hedeflerden sorumlu olduklarının, bunların takip ve
kontrolünün hangi birimlerce ne şekillerde yapılacağının ortaya konulduğu tablo,
metin, grafik vb mevcut mudur?
GENEL
� Genel hatlarıyla stratejik plan görsel açıdan yeterli midir? (Yayımlanmış stratejik
planlarla kıyasla)
� Misyon, vizyon, stratejik amaç ve hedefler birbiri ile bağlantılı ve tutarlımıdır?
� İlgili kurum/okula özel bir stratejik plan olarak tanımlanabilir mi? Yoksa tüm
kurum/okullara uyarlanabilecek çok genel ifadeler mi içeriyor?
� Paydaşların beklentilerini karşılar denilebilir mi?
� Plan genel hatlarıyla uygulanabilir ve bu sayede kurumun bir adım öne geçmesine
katkıda bulunur denilebilir mi?
� Stratejik Planlama Kılavuzuna uygun olarak hazırlanmış mı?
� Stratejik planda yer alan Tablo ve Grafikler yeterli midir? Ortak bir numara takip
etmekte midir? Tablolar için bir dizin yapılmış mıdır?
151
EK 3
DIŞ PAYDAŞ ANKET FORMU
Elinizdeki anket, okul/kurumumuzun 2010‐2014 yıllarını kapsayacak olan stratejik planı
hazırlama sürecinde değerlendirilmek üzere dış paydaş olarak kurumunuzun görüş,
beklenti ve önerilerinize ihtiyaç duyulmaktadır. Sonuçları ve getirilecek teklifleri ile
okul/kurumumuzun gelişimine ve uygulamalarına katkıda bulunacağına inandığımız bu
anketi içtenlikle cevaplandırınız.
Kurum/Kuruluş Adı:
Özel Sektör ( ) STK ( ) Kamu Kurumu ( )
Yetkili Kişi
Unvanı‐Görevi:
Tel: Fax: e‐posta:
Kuruluşun faaliyet alanı:
SORU FORMU
1. Okul/kurumumuz ile ilgili genel olarak değerlendirmeniz nasıldır?
a) Olumlu
b) Kısmen olumlu
c) Fikrim yok
d) Kısmen olumsuz
e) Olumsuz
2. Okul/kurumun hizmetleri ve görevleri hakkında hangi düzeyde bilgi sahibisiniz?
Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )
152
3. Okul/kurumun sağladığı hizmetler hakkında hangi yolla bilgi edinmektesiniz? (Birden
fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)
a) Medya aracılığıyla
b) Okul/kurum web sayfası
c) Okul/kurum yayınları (dergi, bülten, broşür vb.)
d) Etkinlik ve projeler yoluyla
e) Yaptığımız ortak çalışma ve faaliyetlerden
f) Kişisel ilgiyle
g) Diğer (belirtiniz) ……………………
4. Okul/kurumumuz ile kurum/kuruluşunuz arasında yürütülen ortak çalışmaların,
işbirliğinin ya da koordinasyonun ne kadar etkili ve verimli olduğunu düşünüyorsunuz?
Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )
5. Okul/kurumumuz ile bugüne kadar ortak bir faaliyet, proje, etkinlik vb yürüttünüz
mü?
a) Evet……. b) Hayır:…..
5.1 Cevabınız evet ise faaliyetleri yazınız:
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
5.2 Yürüttüğünüz ortak faaliyetlerde karşılaştığınız sorunlar nelerdir?
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
6. Kurum/kuruluşunuzun okul/kurumumuz ile işbirliği içerisinde yapmasını
düşündüğünüz faaliyet, proje ve etkinlikler nelerdir?
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
153
7. Okul/kurumumuz sizce hangi hizmetlere öncelik vermelidir?
a)…………………………………………………………………………………….
b) …………………………………………………………………………………….
c) …………………………………………………………………………………….
d) …………………………………………………………………………………….
e) …………………………………………………………………………………….
8. Okul/kurumumuz faaliyet alanı ile ilgili konularda ihtiyaçları tespit edip, gerekli
önlemleri alma konusunda etkin midir?
Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )
“Çok Az ve Az” seçenekleri işaretlenmişse görüş ve önerilerinizi yazınız.
……………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
9. Kurumunuzun okul/kurumumuzdan beklentileri nelerdir?
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………….
10. Kurum/kuruluşunuzun ihtiyaç ve beklentileri okul/kurumumuzca ne derece dikkate
alınıyor ve çözüm üretiliyor?
Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )
“Çok Az ve Az” seçenekleri işaretlenmişse görüş ve önerilerinizi yazınız.
…………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………….
154
11. Okul/kurumumuzun kurum/kuruluşunuz ile kurduğu iletişimin ne kadar etkin ve
verimli olduğunu düşünüyorsunuz?
Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )
“Çok Az ve Az” seçenekleri işaretlenmişse görüş ve önerilerinizi yazınız.
…………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………….
12. Okul/kurumumuzun kurum/kuruluşunuzun görüşlerini rahatlıkla ifade edebileceği
bir ortam sağladığını düşünüyor musunuz?
Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )
“Çok Az ve Az” seçenekleri işaretlenmişse görüş ve önerilerinizi yazınız.
…………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………….
13. Aşağıda sıralanan konularda okul/kurumumuzu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Çok Az Az Orta İyi Çok İyi
Kurumsallık
Hizmet Kalitesi
Bilgiye ve hizmete zamanında ulaşabilme
Tutarlı hizmet anlayışı
Yol göstericilik ve yenilikçilik
İşbirliklerine yatkınlık
Personel ve teknik yeterlilik
Şeffaflık
Tarafsızlık
İlgili kişilere kolay ulaşım
Güvenilirlik
…………
…………
(Okul/kurumların tür ve özelliklerine göre konular çeşitlendirilmelidir).
14. Okul/kurumumuzun sunduğu hizmetlerin geliştirilmesine dönük olarak öneri ve
görüşleriniz nelerdir?
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..……………..…….
………………………………………………………………………………………………………………………………….
155
15. 2011‐2015 döneminde okul/kurumumuz tarafından önlem alınmasını gerekli
bulduğunuz 3/5 konuyu önem sırasına göre yazınız?
1. …………………………………………..
2. …………………………………………..
3. …………………………………………..
4. …………………………………………..
5. …………………………………………..
16. Yukarıdaki maddeler dışında belirtmek istediğiniz görüş, öneri ve beklentilerinizi
yazınız.
Katkılarınız için teşekkür ederiz.
EK 4
ÜST POLİTİKA BELGELER
İNDE EĞ
İTİM
HED
EFLERİ
9. K
ALKINMA PLA
NI (2007‐ 2013)
Hedefler
Stratejiler
1
İşgücü piyasasına
ilişkin bilgi sistem
leri geliştirilm
esi,
eğitim
ve işgücü piyasasının daha
esnek bir yapıya
kavu
şturulm
ası ve istihdam
ın ve işgücü verim
liliğinin artırılm
ası için, yaşam boyu
eğitim stratejisi dikkate alınarak
ekonominin talep
ettiği alanlarda insangücü yetiştirilecektir.
2
Mesleki ve teknik eğitimde m
odüler ve esnek bir sisteme geçilecek, yükseköğretim
ve ortaö
ğretim
düzeyindeki
mesleki eğitim, program
bütünlüğünü esas alan
tek bir yapıya dönüştürülecek, m
esleki eğitimde, nitelikli işgücünün
yetiştirilm
esinde önemli yeri olan uygulamalı eğitime ağırlık verilecektir.
3
Mesleki eğitim
sistemi,
öğrencilere ekip halinde çalışabilm
e, karar verebilm
e ve sorun çözebilm
e, sorumluluk
alabilm
e gibi işgücü piyasasının gerektirdiği temel becerilere sahip öğrenci yetiştirecektir.
4
Ekonominin ara
eleman
ihtiyacını karşılamak için mesleki eğitim
faaliyetlerinin kümeleşme
ortam
ı oluşturan
OSB’lerde ilgili hizmet kurumları ve özel sektörle
etkili işbirliği içinde yaygınlaşm
asını sağlayan
mekanizmalar
güçlen
dirilecektir.
5
Meslek
standartlarına
dayalı yeterliliklerin geliştirilm
esi,
belgelendirilm
esi,
belge ve eğitim
veren kuruluşların
akreditasyonu gibi temel işlevleri içeren U
lusal Mesleki Yeterlilik Sistemine ilişkin çalışmalar tam
amlanacak ve bu
sistem
e duyarlı bir m
esleki eğitim yapısı geliştirilecektir.
Değişen ve gelişen ekonomi ile işgücü piyasasının gerekleri doğrultusunda,
kişilerin istihdam
becerilerini artırmaya yönelik yaşam
boyu
öğrenim
stratejisi
geliştirilecektir. Bu strateji, kişilerin beceri ve yeteneklerinin geliştirilebilm
esi
için, örgün ve yaygın eğitim
im
kanlarının artırılm
asını , söz konusu eğitim
türleri arasındaki yatay ve dikey ilişkinin güçlen
dirilm
esini, çıraklık ve halk
eğitim
inin bunlara yönelik olarak yapılandırılm
asını, özel sektör ve STK’ların
bu alanda faaliyet göstermesini destekleyecek mekanizmaları kap
sayacaktır.
6
Okul öncesi eğitimin yaygınlaştırılm
ası am
acıyla öğretmen
ve fiziki altyapı ihtiyacı karşılanacak, eğitim
hizmetleri
çeşitlen
dirilecek, toplumsal farkındalık düzeyi yükseltilecek, erken
çocukluk ve ebeveyn
eğitimleri artırılacaktır.
7
İlköğretim
de okul terklerinin azaltılm
ası için başta kırsal kesime ve kız çocuklarına yönelik olm
ak üzere gerekli
tedbirler alınacak ve ortaö
ğretim
e geçiş oranları yükseltilecektir.
8
Öğretmen
açığı bulunan
alanlarda ihtiyacın karşılanması için üniversite kontenjanları artırılacak, öğretmen
lerin
Toplumsal gelişmen
in sağlanması am
acıyla; düşünme, algılama
ve sorun
çözm
e yeteneği gelişmiş, Atatürk ilkelerine b
ağlı, d
emokratik, özgürlükçü,
millî ve m
anevî değerleri özümsemiş, yeni fikirlere açık, kişisel sorumluluk
duygusuna sahip ve çağdaş uygarlığa katkıda bulunabilen, bilim ve teknoloji
156
bölgelere ve yerleşim
yerlerine göre dengeli dağılımı sağlanacak, özlük haklarında hizmet yaptıkları yerleşim
yerleri ve
hizmet şartları itibarıyla farklılaşm
aya gidilebilm
esine im
kân sağlanacaktır.
9
Eğitim
in yaygınlaştırılm
asında merkezi idaren
in yanı sıra m
ahalli idareler, gönüllü
kuruluşlar ve özel sektörün katkısı
artırılacaktır.
10
Ortaö
ğretim
; program
türünü esas alan, yatay ve dikey geçişlere imkân veren, etkin bir rehberlik ve yönlendirme
hizmetini içeren esnek bir yapıya kavu
şturulacaktır. Program
lar geniş tabanlı ve m
odüler esasa göre düzenlenecektir.
üretimine yatkın ve beceri düzeyi yüksek, üretken
ve yaratıcı bilgi çağı insanı
yetiştirilecektir.
Eğitim
sistemi, insan kaynaklarının geliştirilm
esini desteklem
ek üzere, yaşam
boyu
eğitim yaklaşımıyla ve bütüncül olarak ele alınacak; sistem
in etkinliği,
erişilebilirliği ve fırsat eşitliğine dayalı yapısı güçlen
dirilecektir.
11
Eğitim
de kaliten
in artırılm
ası am
acıyla, yenilikçiliği ve araştırıcılığı esas alan m
üfred
at program
ları ülke geneline
yaygınlaştırılacak, öğrenciler bilimsel araştırmaya ve girişim
ciliğe teşvik edilecektir.
12
Kalabalık sınıf m
evcutları düşürülecek, ikili eğitim
uygulaması azaltılacaktır. Her kadem
edeki eğitim
tesislerinin etkin
kullanılabilm
esi için standartlar ve ortak kullanım
imkânları geliştirilecektir. Okulların bilgi ve iletişim teknolojileri
altyapısı, eğitim
yazılımları öncelikli olm
ak üzere güçlen
dirilecek, yenilenen m
üfred
atın gerektirdiği ortam
lar ve
donanım
sağlanacaktır.
13
Müfredat program
larındaki ve eğitim yöntemlerindeki değişiklikler dikkate alınarak öğretm
en yeterlilikleri sürekli
olarak
geliştirilecek, gereken yeterliliklerin kazandırılabilm
esi için hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim
de
etkin
yöntemler uygulanacaktır.
14
Yeni kurulan üniversiteler başta olm
ak üzere, öğretim
üyesi ihtiyacını karşılamak amacıyla yurtiçi ve yurtdışında
öğretim
üyesi yetiştirm
e program
larına devam edilecektir.
15
Bilgi toplumuna
geçiş
sürecinde ihtiyaç
duyulan insangücünün yetiştirilebilm
esi için yabancı dil
öğretimi
etkinleştirilecek, bilgi ve iletişim teknolojilerinin derslerde
kullanılm
asını sağlayacak yöntemler geliştirilecek ve
yaygınlaştırılacaktır.
16
Toplumda
yaşam boyu
eğitim anlayışının ben
imsenmesi am
acıyla e‐öğren
me
dâhil, yaygın eğitim
im
kânları
geliştirilecek, eğitim çağı dışına çıkm
ış kişilerin açık öğretim
fırsatlarından
yararlanmaları teşvik edilecek, beceri
kazandırma ve m
eslek ed
indirme faaliyetleri artırılacaktır.
17
Özel eğitim
gerektiren öğrencilerin eğitiminde kaynaştırm
a yöntemine öncelik verilecek ve m
evcut okulların fiziki
koşulları uygun hâle getirilecektir.
18
Yükseköğretim
kurumlarında finansm
an kaynakları geliştirilecek ve çeşitlendirilecek; öğrenci katkı paylarının, mali
gücü olm
ayan
başarılı öğrencilere burs ve kred
i sağlanması şartıyla yükseköğretim
in finansm
anındaki payının
artırılm
asına yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
19
Eğitim
e ayrılan özel kaynaklar eğitim
de fırsat eşitliğine imkân sağlayacak şekilde yönlendirilecektir. Bütün eğitim
kadem
elerinde özel sektörün payı artırılacak, kam
u kaynaklarının en fazla ihtiyaç duyan kesim
lere yönlendirilm
esi
sağlanacaktır. Etkin bir kalite değerlen
dirme ve den
etim
sistemi kurulm
ası koşuluyla özel yükseköğretim
kurumlarının
açılabilm
esine im
kân sağlanacaktır.
20
Eğitim
sisteminin etkinliğinin artırılm
ası, eğitim
e ayrılan kaynakların daha verimli kullanılm
ası, öğrenciler ve aileleri
üzerindeki mali,
sosyal ve psikolojik yüklerin hafifletilm
esi am
acıyla eğitim
sistem
i, sınav odaklı
yapıdan
kurtarılacaktır. Yü
ksekö
ğretim
e giriş sistem
i; öğrencileri program
lar hakkında yeterli düzeyde bilgilendiren, ilgi ve
yeteneklerini ortaö
ğretim boyunca çok
yönlü bir süreçle
değerlendiren, okul başarısına
dayalı ve müfred
at
program
larıyla daha uyumlu bir yapıya kavu
şturulacaktır.
157
21
Ortaö
ğretim
ve yükseköğretim
e hazırlık dershanelerinin özel
okullara dönüştürülm
esine yönelik teşvikler
sağlanacaktır.
22
Millî Eğitim
Bakanlığı merkez teşkilatında
hizmet esasına
dayalı bir yapılanmaya
gidilecek, kurumsal kapasite
güçlen
dirilecek, taşra teşkilatlarına ve eğitim kurumlarına yetki ve sorumluluk devredilm
esi sağlanacaktır.
23
Yükseköğretim
Kurulu, standart
belirleme, koordinasyon ve planlamadan
sorumlu olacak
şekilde yeniden
yapılandırılacaktır. Yükseköğretim
kurumlarının, şeffaflık, hesap
verebilirlik ilkeleri doğrultusunda
idari ve mali
özerkliğe sahip olm
aları ve yerel özelliklere uygun şekilde uzm
anlaşm
aları sağlanarak, sistem
in rekabetçi bir yapıya
kavu
şması desteklenecektir.
24
Kaliteli eğitim
imkânlarının yaygınlaştırılm
ası am
acıyla eğitim kurumlarında kalite güvence sistemi kurulacak, kalite
standartları belirlenerek
yaygınlaştırılacak, eğitim
kurumlarının yetkileri ve kurumsal kapasiteleri artırılacak,
perform
ans ölçümüne dayalı bir m
odel geliştirilecektir.
Dokuzuncu Planda Eğitim
Kad
emeleri İtibarıyla Okullaşm
a ve Derslik Başına Düşen Öğren
ci Hed
efleri
‐Oku
llaşm
a Oranları (%)
2009/2010
2012‐2013
3‐5 yaş
4‐5 yaş
Okulöncesi
26,92
38,55
50,0
Brüt
Net
İlköğretim
106,48
98,17
100,0
Ortaö
ğretim
84,19
64,95
100,0
Yükseköğretim
(*)
44,27
27,69
48,0
‐ Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı
İlköğretim
32
30,0
Ortaö
ğretim
33
30,0
*2008‐2009 öğretim
yılı okullaşm
a oranıdır.
158
60. H
ÜKÜMET
PROGRAMI EYLEM PLA
NI (2008‐ 2012)
Hedefler
Stratejiler
1
Okulların bilgi teknolojileri altyapısı
tamam
lanacaktır.
Öğren
cilerin bilgi ve iletişim teknolojilerini ö
ğren
ebilm
eleri ve kullanabilm
eleri için okullarda bilişim ve teknoloji
sınıflarının kurulm
ası ve okulların geniş bant internet bağlantıları tam
amlanacaktır.
2
Eğitim
in kalitesi iyileştirilecektir.
‐ Kam
u harcamalarında en
büyük pay eğitime ayrılacaktır.
İnsan kaynağının niteliğini dünya ile rekabet edeb
ilecek standartlara yükseltm
ek amacıyla başlanan
yen
iliklere
devam
edilecek ve beşeri sermaye yatırımları sürdürülecektir.
‐ Derslik, altyapı, öğretmen
ve donan
ım gibi erişim sorunları azaltılacak, eğitim kalitesi artırılacaktır.
‐ MEB
gen
el düzeyde politikaları belirleyen, koordinasyon ve den
etim
fonksiyonlarını yerine getiren etkin bir
yapıya dönüştürülecektir.
‐ Okulların öğretmen
ihtiyacı giderilecek, öğretmen
yeterlilikleri artırılacaktır.
‐ Öğren
cilerin yeteneklerinin ve bireysel farklılıklarının erken dönem
lerde
belirlenmesi için rehberlik ve
yönlendirme sisteminin etkin hale getirilm
esi çabası sürdürülecektir.
İlköğretim
de 4 ila 6. yıldan
sonra çocukların ilgi ve kabiliyetlerine göre farklı alanlara yoğunlaşm
alarına im
kan
verilecektir.
3
Okulöncesinde okullaşm
a oranı %
50'ye
çıkarılacaktır.
‐ Okul öncesinde yüzde
50 okullaşm
a oranı hed
efine
ulaşılm
ası için her yıl yaklaşık 155.000 öğren
cinin
okulöncesi eğitim
e katılm
ası gerekm
ektedir. Söz konusu talebin karşılanması için 31.000 derslik ihtiyacı
karşılanacaktır.
‐ Okul öncesi eğitimde ikili eğitim ile gezici ve yaz anaokulu gibi uygulamalar yaygınlaştırılacak, yaygın eğitim
imkanlarından
faydalanılacaktır.
‐ To
plumsal farkındalığın artırılm
ası için yazılı ve görsel iletişim araçları kullanılacaktır.
4
Okullaşm
a oranı ilköğretim
de % 100'e ,
ortaö
ğretim
de % 90'a çıkarılacaktır.
‐ İlköğretim
de okul terkleri azaltılacaktır.
‐ Her ilçede, ilçenin nüfusu da dikkate alınarak, en
az bir kız ve erkek öğren
ci ortaö
ğretim
yurdunun bulunması
sağlanacaktır.
‐ İlköğretim
çağ nüfusunda olup da okula gitmeyen
her 5 çocuktan
3'ü kızdır. Kız çocuklarının okullaştırılm
asına
özel önem verilm
eye devam
edilecek, H
aydi Kızlar Okula Kam
panyasına ve Şartlı Nakit Transferine devam
ed
ilecektir.
‐ Türkiye geneli için yüzde 86,5 olan ilköğretim
den
ortaö
ğretim
e geçiş oranı artırılacak ve özellikle bu oranın
yüzde 70'in
altında olduğu
illere öncelik verilecektir.
‐ Özel ö
ğretim
kurumları teşvik edilecektir.
159
5
ilk ve ortaö
ğretim
de tekli eğitime geçm
ek
kaydıyla sınıflarda azam
i 30 öğrencinin eğitim
görm
esi sağlanacaktır.
‐ Derslik başına düşen öğren
ci sayısının Türkiye ortalam
asının üzerinde olan illerden
başlamak üzere fiziki
altyapı ihtiyacı karşılanacaktır.
‐ Eğitim
e % 100 destek kam
panyasına devam
edilecektir.
‐ Ortaö
ğretim
süresinin 4 yıla çıkarılm
asından
dolayı öğren
ci sayısında meydana gelecek olan yaklaşık 700 bin
öğren
cilik artış, derslik başına öğren
ci sayısını 32'den
43'e yükseltm
iştir. Derslik başına düşen öğren
ci sayısının tekrar 30'a yaklaştırılm
ası için gerekli alt yapı ihtiyacı
giderilecektir.
‐ Eğitim
tesislerinin etkin kullanılabilm
esi için standartlar ve ortak kullanım
imkanları geliştirilecektir.
6
Program
çeşitliliğini esas alan
bir ortaö
ğretim
reform
u gerçekleştirilecektir.
‐ Ortaö
ğretim
de farklı okul türlerinin bulunması farklı idari yapılanmalar oluşturulm
asına yo! açmakta ve
kaynakların etkin olarak kullanılm
asını en
gellemektedir. Okul türleri azaltılarak aynı okul çatısı altında çeşitli
program
lar uygulanmasına im
kan veren
bir yapı kurulm
asına ihtiyaç bulunmaktadır.
‐ Ortaö
ğretim
sistemi, çocukların farklı alanlarda ders almasına im
kan veren
bir yapı ile zenginleştirilip çok
yönlü yetişmelerine ortam
hazırlayacak hale getirilecektir.
7
Bilişim okur‐yazarlığı artırılacaktır.
‐ Bilgisayar yazılımları m
üfred
atlara uygun olarak hazırlanacaktır.
‐ BİT sınıflarının daha etkin kullanım
ı sağlanacaktır.
‐ BİT kullanım
ı konusunda hizmet içi eğitime ağırlık verilecektir.
8
Ortaö
ğretim
içinde meslek okullarına devam
ed
en öğren
cilerin payı %
50'ye çıkarılacaktır.
‐ Mesleki eğitimle yüksek öğretim
arasındaki geçişler kolaylaştırılacaktır.
‐ Mesleki eğitim veren kurumların fiziki alt yapı ve öğretmen
ihtiyacı giderilecektir.
‐ Mesleki eğitim sisteminin işlevselliğini geliştirm
ede iş dünyasıyla işbirliği artırılacaktır.
‐ Mesleki eğitim
program
larının ve içeriklerinin belirlenmesinde işletm
elerin aktif katılım
ı sağlanacaktır.
Merkezi ve yerel düzeyde, işletmelerin m
esleki eğitim
sistemi içerisine alınması ile eğitim‐istihdam
arasındaki
ilişki güçlen
ecek, işveren
ler istedikleri nitelikteki işgücünü kolayca temin edeb
ileceklerdir.
‐ İşgücü piyasası ihtiyaç analizleri yapılm
asına başlanacaktır.
‐ Mesleki eğitim gören öğren
cilerin iş dünyası ile iç içe ve m
ezun olduklarında kolayca iş bulabilecekleri sistem
etkin ve yaygın bir hale getirilecektir.
9
Mesleki ve teknik eğitim sistemi etkin hale
getirilecektir.
‐ Mesleki eğitimde okul türü yerine program
türünü esas alan
ve program
lar arasında kolaylıkla geçişlerin
yapılabildiği esnek bir sistemin altyapısı kurulm
uş olup, ö
nümüzdeki dönemde bu sisteme geçilecektir.
‐ Hızlı teknolojik değişim
, uluslararası bütünleşm
e, artan
rekabet ve bilgi ekonomisinin gelecek ihtiyaçlarını
dikkate alan bir m
esleki ve teknik eğitim sistemi geliştirilecektir.
‐ Mesleki eğitimde piyasanın ihtiyaç duyduğu
nitelikteki insangücünü yetiştirm
ek için m
odüler ve esnek bir
sistem
e geçiş çalışmaları sürdürülecektir.
‐ Özel sektör, m
eslek kuruluşları ile işçi ve işveren kuruluşlarının m
eslek eğitimi vermeleri özendirilecektir.
‐ Gerek AB'nin m
eslek eğitim
i program
ı olan Leo
nardo Program
ı çerçevesinde gerekse diğer devam
eden
ve
hazırlık çalışmaları yapılan projelerle mesleki eğitimde uluslararası boyut ileriye götürülecektir.
160
161
‐ Meslek Yü
ksekokullarının m
esleki ve teknik ortaö
ğretim
kurumlarıyla en
tegrasyonu güçlen
dirilecektir ve
meslek yüksekokulları daha işlevsel hale getirilecektir.
‐ Mesleki eğitimde program
güncellenmesi ve modül hazırlanması çalışmalarına devam
edilecektir.
‐ Çıraklık eğitim
merkezlerinin ve program
larının modernleştirilm
esi, meslek
liseleri ve meslek yüksek
okullarının işgücü piyasası ile işbirliği içinde eğitim
yapmaları sağlanacaktır.
‐ İşletm
elerin eğitim
program
larını belirlenmesine
aktif katılım
ı, eğitim
lerde
bilgi iletişim teknolojilerinin
kullanılm
ası ve organize sanayi bölgelerinde Beceri G
eliştirm
e Merkezlerinin kurulm
ası sağlanacaktır.
‐ MYO
öğren
cilerinin sanayide uygulama ve staj yapma im
kanları geliştirilecektir.
‐ MYO
'lar ile OSB'ler arasında
etkin bir işbirliği,
İl İstihdam
ve İl
Mesleki Eğitim
Kurulları koordinesiyle
sağlanacaktır.
10
Yükseköğretim
kurumları yen
iden
yapılandırılacaktır.
‐ Üniversiteler tek merkezli yönetim
anlayışından
çıkarılarak küresel rekabete katılabilen, dünyaya açık ve Türk
toplumunun beklen
tilerini karşılayan dinam
ik kurumlara dönüştürülecektir.
‐ Üniversiteler, uluslararası standartlarda hizmet verebilm
eleri ve bilimsel olarak özgür, idari olarak özerk ve
fınansal olarak mali kaynak üretebilen yapılara kavuşabilm
eleri am
acıyla ilgili paydaşların katılımıyla katılımcı,
hesap
verebilir, özerk, sorumlu ve şeffaf bir yönetim
yap
ısına kavuşturulacaktır.
‐ Yükseköğretim
Kurulu standart belirleme, koordinasyon, uzun dönemli planlamadan
ve den
etim
den
sorumlu
olacak
şekilde
yeniden
yapılandırılacak
ve kurumsal kapasite
güçlendirilecektir. YÖ
K'ün, Yü
kseköğretim
Koordinasyon Kuruluna dönüştürülm
esi için sistemin tam
amı gözden
geçirilecek, konunun ilgili taraflarının
uzlaşması neticesinde gerekli yasal düzenlemeler yapılacaktır. Akadem
ik konularda en
üst akadem
ik organ
olarak Üniversiteler Arası Kurulun yetkili olm
ası sağlanacaktır.
11
Üniversitelerin ihtisaslaşması sağlanacaktır.
‐ Yerel kalkınmayı desteklemek üzere üniversitelerin bulundukları bölgen
in sorunlarına eğilm
esi ve bulundukları
bölgelerin ihtiyaçlarını dikkate alarak ihtisaslaşması sağlanacaktır.
‐Sunduğu
hizmetler itibarıyla halihazırda tek tip olan üniversitelerin m
evcut beşeri, fiziki ve mali kaynakları
dikkate alınıp araştırma ve ö
ğretim
üniversitelerine dönüştürülerek farklılaşmaları sağlanacaktır. A
raştırma
altyapısı yeterli olan üniversitelerin araştırmaya ve lisansüstü eğitime ağırlık vermeleri, diğer üniversitelerin ise
daha çok ön lisans ve lisans eğitim
ine yo
ğunlaşm
aları sağlanacaktır.
12
Yurt içi ve yurt dışında öğretim
üyesi ve bilim
insanı yetiştirm
e ve değişim
program
larının
hacmi ve çeşitliliği artırılacaktır.
‐ Gelişmekte olan üniversitelerin öğretim
elemanı açığını kapatmak için gelişmiş üniversitelerde başlatılan yurt
içi ö
ğretim
üyesi yetiştirm
e program
lan (ÖYP) yaygınlaştırılacaktır.
‐ Milli Eğitim
Bakanlığınca 2006 yılında
başlatılan yurt dışına
lisans üstü eğitim
almak ve sonrasında
üniversitelerde görevlen
dirilm
ek üzere her yıl 1000 öğren
ci gönderilm
esi uygulamasına devam
edilecektir.
‐ TÜ
BİTAK'ın
burs program
larına ve Erasm
us program
ı çerçevesinde öğretim
üyesi, araştırm
acı ve ö
ğrenci
değişim
program
larına devam
edilecektir.
‐ Üniversitelerimizin dış dünya ile ilişkilerini geliştirm
ek
ve öğretim
elem
anı açığını kapatmak am
acıyla
yurtdışında eğitim
görm
üş yerli ve yabancı akadem
isyenlerin Türkiye'ye gelmesi teşvik ed
ilecektir
162
‐ Öğretim
üyeleri ve araştırm
acıların yurt çapında değişim
ine im
kan veren esneklikte bir tercihe dayalı misafir
öğretim
üyeliği sistemi desteklen
ecektir. Bu sayed
e bilgi birikim
i ve den
eyim
inin paylaşılm
ası sağlanacaktır.
13
Bilim insanlarının özlük hakları ve çalışma
şartlan iyileştirilecektir.
Başarılı m
ezunlar başta olm
ak üzere nitelikli bireylerin akadem
ik hayata yönlendirilm
esi am
acıyla ö
ğretim
üyeliği mesleği cazip hale getirilecek, bu kapsamda araştırm
a görevlilerinden başlamak üzere özlük hakları
iyileştirilecektir.
14
Yükseköğretim
kurumlarının m
ali kaynakları
çeşitlendirilecektir.
‐Danışma kurulları ve proje pazarı gibi m
ekanizmalarla iş dünyası ile işbirliği artırılarak, üniversiteler ve öğretim
elem
anlarının gelir yaratmaları sağlanacaktır
‐Öğren
cilerden
alınan
katkı p
aylarının yüksekö
ğretim
in finansm
anındaki payı artırılacaktır. Ekonomik gücü
olm
ayan
öğren
cilere yönelik finans sektörü eğitim kredilerinde kolaylık sağlanmasına ve bu kredilerin kam
u
tarafından
sübvanse edilm
esine yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
15
Yükseköğretim
de yurt sayısı ve kapasitesi
artırılacak, m
evcut yurtların kalitesi
geliştirilecektir.
2006 ve 2007 yılında kurulan 32 devlet üniversitesindeki öğren
ci sayısına paralel olarak artan yurt ihtiyacının
karşılanması am
acıyla arsa temini ve ihale süreci hızlandırılarak yurt inşaatlarının kısa sürede tamam
lanması
sağlanacaktır. Mevcut
yurtların fiziki yapısının iyileştirilm
esine
ve donanım
ının geliştirilm
esine
devam
ed
ilecektir.
16
Yükseköğretim
de burs m
iktarları artırılacaktır.
Burs tahsis ed
ilen öğren
cilerin m
addi açıdan
daha yetersiz olduğu
göz önünde bulundurulduğunda, m
evcut
bütçe im
kanları çerçevesinde öğren
im kredisi ve burs m
iktarı farklılaştırılacak; aylık burs ve kred
i miktarları
artırılacak ve bu artış yapılırken
burs ve kred
iden
faydalanan
öğren
ci sayısı azaltılm
ayacaktır.
163
ORTA
VADELİ P
ROGRAM (2010‐ 2012)
Eğitim
in İşgücü Talebine Duyarlılığının
Artırılm
ası
Eğitim
in
işgücü
talebine
duyarlılığının
artırılm
ası ve işgücü piyasasında talep edilen
nitelik
ve
nicelikte
insan
gücünün
yetiştirilm
esi temel amaçtır.
Bu çerçevede;
i) Hayat Boyu Öğrenme Stratejisi etkili bir şekilde uygulanacaktır.
ii) Ortaö
ğretim
ve yükseköğretim
sistemi ile işgücü piyasası arasındaki uyum
artırılacaktır.
iii) Mesleki okulların m
üfred
atlarının m
esleki standartlarla uyumlaştırma çalışmaları başlatılacaktır.
Eğitim Sisteminin Geliştirilm
esi
Düşünme,
algılama
ve
problem
çözm
e yeteneği gelişmiş, yen
i fikirlere açık,
özgüven ve sorumluluk
duygusuna
sahip,
Atatürk ilkelerine bağlı, dem
okratik değerleri
ben
imsemiş, milli kültürü özümsemiş, farklı
kültürleri
yorumlayabilen
bilgi
toplumu
insanını yetiştirmek eğitim
politikasının temel
amacıdır.
Bu çerçevede;
i) Eğitimin tüm kademelerinde okullaşm
a oranları artırılacak, donanım
ve fiziki altyapı geliştirilecek,
eğitim
e erişimde bölgeler ve cinsiyet itibarıyla den
gesizlikler azaltılacaktır.
ii) Eğitimde kalite, rekabet, verim
lilik ve fırsat eşitliğini artırmaya yönelik olarak Milli Eğitim Bakanlığı ve
Yükseköğretim Kurulu yen
iden
yapılandırılacaktır.
iii) Eğitim
in her kademesinde alternatif finansm
an modelleri geliştirilecek, özel sektörün eğitim
yatırımları kalite odaklı bir anlayışla teşvik edilecektir.
iv) Mesleki eğitimin payı ve kalitesi artırılacak, özel sektör ve m
eslek örgütlerinin m
esleki eğitim
sürecine aktif katılımı sağlanacaktır.
v) Orta ve yükseköğretimde öğrenci ve öğretim
elem
anı değişimi ve hareketliliğini yaygınlaştırıp
artırm
aya yönelik uluslararası program
lar ile yabancı öğren
ci ve bilim insanlarının ülkem
izdeki eğitim
ve öğretim faaliyetlerine katılm
asına yönelik hibe program
ları yaygınlaştırılacak ve yenileri ihdas
edilecektir. B
u yaklaşım çerçevesinde, idari yapıda gerekli düzenlemeler yapılacaktır.
164
2010 YILI P
ROGRAMI
(MEB
’in sorumlu olduğu
öncelik ve tedbir m
addeleri alınmıştır)
Öncelik
ve Tedbirler
Stratejiler
Öncelik
72. İş dünyasının talep
ettiği nitelikteki işgücünün yetiştirilm
esi amacıyla eğitim ile istihdam
arasındaki işbirliğini güçlen
direcek m
ekanizmalar oluşturulacaktır.
Tedbir 163. M
esleki ve teknik ortaö
ğretim
de
kurulan m
odüler sistem
geliştirilecek ve
yüksekö
ğretim
deki m
esleki ve teknik eğitim
program
ları da bu yapıyla uyumlu hale
getirilecektir.
Yenilenen
modüllere öğretmen
lerin uyumunun sağlanmasına yönelik hizmet içi eğitim faaliyetleri artırılacaktır.
Tedbir 164. M
esleki Eğitim ve Öğretim
Stratejisi hazırlanacaktır.
Mesleki eğitim
ve öğretim
de
işgücü talebine
uyumun güçlen
dirilm
esine, kalitenin artırılm
asına, statünün
geliştirilm
esine, m
ali kaynakların çeşitlendirilm
esine ve iş dünyasının yönetim
de rol almasına odaklanan
bir strateji
ve eylem
planı hazırlanacaktır. M
esleki, B
ilgi, Reh
berlik ve Danışmanlık Sisteminin oluşturulm
ası kapsamında etkin bir
hayat boyu
mesleki yönlendirme m
ekanizması geliştirilecektir.
Tedbir 165. U
lusal m
esleki yeterlilikler Sistem
inin
güçlen
dirilm
esi ve öncelikli sektörlerde meslek
standartları geliştirilm
esi çalışmalarına hız
verilecektir.
Etkin bir koordinasyon m
ekanizması kurularak, m
esleki ve teknik eğitim program
ları, geliştirilen m
eslek standartları
ile uyumlu hale getirilecektir.
Öncelik
74. E
ğitimde kalite, rekabet ve verimliliği arttırm
aya yönelik olarak idari yapı yen
iden düzenlenecektir.
Tedbir 172. M
illi Eğitim Bakanlığının m
erkez ve
taşra teşkilatının yen
iden
yapılandırılm
ası için
kanun tasarısı hazırlanacaktır.
MEB
merkez teşkilatının politika belirleyen, araştırm
a ve planlama yapan, rehberlik eden
, pilot uygulamalarda öncü
olan ve den
etleyen bir kurumsal yapıya kavuşturulm
asına ve ortaö
ğretim
de okul çeşitliliği yerine program
çeşitliliğini
esas alan bir sistemin oluşturulm
asına im
kan verecek şekilde, geniş katılımlı bir süreçte yeni bir kanun tasarısı
hazırlanacaktır.
165
Öncelik
75. E
ğitimin tüm kademelerinde fiziki ve beşeri altyapı eksiklikleri giderilerek erişim
ve kalite artırılacak, bölgesel den
gesizlikler azaltılacaktır.
Tedbir 175. Yerleşim
yerleri itibarıyla fiziki altyapı,
donanım
ve öğretmen
dağılımındaki
den
gesizliklerin azaltılm
asına yönelik eylem
planı
hazırlanacaktır.
Derslik ve öğretmen
başına düşen öğren
ci sayısı ve okullaşm
a oranları açısından
Türkiye ortalam
asının gerisinde olan
illerin, Türkiye ortalam
asına yaklaştırılm
ası am
acıyla kaynak kullanım
ına yön verecek beş yıllık b
ir eylem
planı
hazırlanacaktır.
Söz konusu eylem planı ile öncelikle eğitim göstergeleri itibarıyla en kötü durumda olan on ilin
ülke ortalam
asına
yakınsaması ve ilköğretim
den
ortaö
ğretim
e geçiş oranlarının en düşük olduğu
on ilde özellikle kız çocukları için
pansiyon kapasitesinin artırılm
ası amaçlanacaktır.
Tedbir 176. Eğitimin her kademesinde alternatif
finansm
an m
odelleri geliştirilecektir.
Okul yapım
ında
kamu‐özel işbirliği gibi değişik modellere başvurulacaktır.
Yükseköğretim
de
katkı payları
artırılacaktır.
Tedbir 178. Yen
ilenen
müfred
atlar doğrultusunda
eğitim
ortam
ı ve öğretmen
nitelikleri
geliştirilecektir.
Okullara, yenilenen m
üfred
atlara uygun araç ve gereçler sağlanarak yen
i öğren
me ortam
ları geliştirilecektir. Bilişim
teknolojileri altyapısının etkin olarak
kullanılabilm
esi için yenilenmiş müfred
atlara uygun güncel yazılım
lar
hazırlanacaktır. Yen
ilenen
müfred
atlara uygun etkili bir hizmet içi eğitim m
odeli geliştirilecektir.
Tedbir 180. Tem
el eğitim kadem
elerinde kalite
güvence sistemi geliştirilecektir.
Eğitim
sisteminde kalite güvence sisteminin tem
el kriterleri ve göstergeleri belirlenecektir. Ö
ğretmen
, yönetici,
müfettiş yeterlilikleri tanım
lanacak, yeterlilikler artırılacaktır.
Sistem
konusunda
merkez ve taşra
teşkilatından
belirlenecek personellere eğitim
verilecektir. Kalite
Güvence
Sistem
inde belli puanı geçen
okul/kurumlara “Kalite Beratı” verilecektir.
Öncelik
76. E
ğitimin tüm kademelerinde fırsat eşitsizliği azaltılacak, öğrencilerin kişisel gelişim
lerine yönelik faaliyetler artırılacaktır.
Tedbir 181. Zorunlu eğitime devam
etm
eyen
çocuklar eğitime kazandırılacaktır.
Okul terk ve devam
sızlıkların önlenmesi için e‐okul veri tabanından
öğren
ci devamsızlıklarının ned
ene bağlı olarak
izlenmesi ve okul temelli politika ve stratejilerin geliştirilm
esi için okul yönetim
lerinin kap
asiteleri güçlen
dirilecektir.
Devam
ve erişim konusunda il durum raporları geliştirilerek analiz edilecektir.
Tedbir 182. İlk ve ortaö
ğretim
deki öğren
cilere
yönelik yöneltm
e faaliyetleri ve sosyal aktiviteler
artırılacak ve etkinleştirilecektir.
Kişisel gelişim
lerini desteklemek am
acıyla, ilk ve ortaö
ğretim
deki öğren
cilerin kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlere
katılım
ı artırılacaktır. Ayrıca mesleklerin tanıtım
ı am
acıyla iş yeri gezileri, kendi alanında uzm
an kişilerin okullarda
öğren
cileri bilgilendirmesi ve kariyer günleri etkinlikleri geliştirilecektir. Söz konusu yönlendirme
ve sanatsal
faaliyetlerin daha etkin hale getirilm
esi için toplam haftalık ders saati içinde seçm
eli ders saati oranı artırılacaktır.
Seçm
eli derslerin seçilm
e durumları izlenerek etki analizleri yapılacaktır.
166
BİLGİ TOPLU
MU STR
ATEJİSİ EYLEM PLA
NI (2006‐ 2010)
Eylemler
Açıklam
a
1
Okullarda Bilgi Teknolojileri (BT) Altyapısı
BT laboratuvarlarının planlanan
tüm okullarda kurulumu hızla tam
amlanacak ve bu laboratuvarlarda çoklu
ortam
kütüphaneleri oluşturularak güncelliği sağlanacaktır. Öğren
cilerin kullanım
ı dışında BT laboratuvarları
belirli saatler arasında vatandaşların kullanım
ına açılacaktır.
2
Kam
u İnternet Erişim M
erkezleri (KİEM)
Evlerinde erişim
imkanı olm
ayan
bireylerin İnternete erişebilm
elerini sağlayacak m
erkezler kurulacaktır.
Merkezler, aynı an
da 20 bireyin kullanım
ına im
kan sağlayan BİT donanım
ına sahip olacaktır. Erişim amaçlı
kullanım
a açık olduğu
saatlerin dışında sabah
(işsiz, ev kadını, emekliler) ve akşam (çalışanlar) olm
ak üzere
günün 2 farklı zamanında BİT dersleri verilecektir. Bilgisayar ve İnternet kullanmayı bilm
eyen
bireylere
yardım
etmesi am
acıyla bir danışman
görevli merkezin başında bulunacakt ır. 4.500 tam zamanlı KİEM
kurulm
ası hed
eflenmekted
ir. Ayrıca, okullarda vatandaşların kullanım
ına açılan BT laboratuvarları da yarı
zamanlı KİEM olarak kullanılacaktır.
3
Bilgisayar ve İnternet Kam
panyası
Bireylere uygun vade
ve ödeme
koşullarıyla
bilgisayar ve genişbant İnternet bağlantısı paket olarak
sağlanacaktır.
4
Okullarda Temel BİT Eğitimi
‐ Orta öğretim
müfred
atındaki B
İT derslerinin kapsamı geliştirilecek ve yaygınlaştırılacaktır.
‐ Sertifika program
ı dahilinde bilgisayar okur yazarlığı, kelim
e işlemcisi, hesap
cetveli ve sunum işlem
cisi
eğitim
leri verilecektir.
‐ Öğren
ciler Bİ T kullanım
ının gündelik hayata
faydaları konusunda
bilgilendirilecek
ve etkin kullanım
a yönlendirilecektir.
5
Yetişkinlere Tem
el Seviye BİT Kursları
KİEM’lerde yetişkinler için BİT eğitim program
ları düzenlenecektir. Bireylere bilgisayar okur yazarlığı, kelim
e
işlemcisi, hesap
cetveli ve sunum işlem
cisi konularında eğitim
verilecek ve e‐devlet hizmetleri tanıtılacaktır.
Bireyler BİT kullanım
ının gündelik hayata faydaları konusunda bilgilendirilecektir.
İşsizler ve çalışanlar önceliklendirilecektir.
6
BİT Eğitimi Sertifikasyonu
‐ BİT eğitimi program
larında standardın sağlanması am
acıyla hem
özel sektörde hem
de kamu sektöründe
kabul görecek bir sertifikasyon sistemi tasarlanacaktır.
167
7
KİEM’ler için İnsan Kaynağı G
eliştirilm
esi
‐ KİEM’lerde BİT eğitimi verecek eğitm
enlerin ve bu m
erkezlerden
faydalanacak bireylere destek hizmeti
verecek
operasyonel
destek
elem
anlarının
istihdam
ı (sözleşmeli
ve
yarı
zamanlı)
ve
eğitim
i gerçekleştirilecektir.
‐ Sivil toplum kuruluşları ile ortaklaşa yürütülecek çalışmalarla gönüllü
bireylerin bu m
erkezlerde BİT yetkinliği
düşük olan diğer bireylere destek olm
ası sağlanacaktır.
8
Kam
u Çalışanlarına Temel Seviye BİT Kursları
‐ Kam
u çalışanlarına BİT yetkinlikleri kazandırılacaktır.
‐ Pozisyonları ve mevcut yetkinlikleri dikkate alınarak dört seviyed
e eğitim
verilecektir.
‐ Bu amaçla KİEM’lerde kurulacak altyapı kullanılacaktır.
9
BİT ile Desteklen
en Örgün Eğitim
‐ İlköğretim
de
öğren
cilere BİT alanında
kazandırılan eğitim
in devam
ı ve tamam
layıcısı olacak
şekilde
ortaö
ğretim
BİT m
üfred
atı güncellenecektir.
‐ Eğitim
sistemindeki temel ve yan derslerin m
ümkün olan en üst seviyed
e BİT ile desteklen
mesi ve eğitim
verilen sınıfların bu sisteme im
kan verecek şekilde dönüştürülm
esi sağlanacaktır.
‐ Ortaö
ğretim
müfred
atı İnternet ortam
ında erişilebilir hale getirilecek ve zenginleştirilecektir.
‐ Ülke genelinde eğitim seviyesinin aynı standarda ulaşm
ası sağlanacaktır.
10
BİT ile Desteklen
en Yaygın Eğitim
‐ Bireylerin kişisel ve mesleki gelişim
lerine katkıda bulunacak e‐öğren
me dersleri düzenlenecektir.
‐ Çalışanların ve işsizlerin d
eğişen
iş gücü p
iyasası ko
şullarına uyum sağlamasına im
kan verecek eğitim
program
larına odaklanılacaktır.
11
Sektörel M
esleki Eğitimler
‐ e‐Öğren
me yoluyla çalışanların m
esleki bilgi ve beceri düzeyleri artırılacaktır.
Dezavantajlı bölgelerde
çalışanlar ve özürlülerin mesleki eğitim
materyallerine
ulaşm
alarının önündeki
engeller de kaldırılarak insan kaynağı niteliği geliştirilecektir.
12
Eğitim
Portalı ve Bilgi Sistemi
‐ Ülke genelinde okul, öğren
ci ve öğretmen
bilgilerini içeren bütüncül bir eğitim veri tabanı oluşturulacak, veli
ve öğren
cilere alternatif kanallar aracılığı ile bilgilendirme yapılm
asına yönelik altyapı kurulacaktır.
‐ Eğitim
politikalarının belirlenmesinde kullanılm
ak üzere karar destek sistem
i geliştirilecektir.
‐ Okul kayıtları, yenileme, ücret ödeme, ders seçimi, öğren
ci belgesi, not dökümü, diploma gibi hizmetlere
yönelik standart bir m
odül geliştirilerek ana portaldan
çevrimiçi işlem
yapılabilm
esi sağlanacaktır.
168
13
e‐Sınav Uygulamaları
‐ Merkezi olarak yapılan sınavların kayıt, sınav uygulaması, değerlendirme, tercih süreçleri elektronik ortam
a aktarılacak ve sınav sonuçlarının adaylara çoklu kanallardan
ulaştırılm
ası sağlanacaktır. Ayrıca, sınavlara ilişkin
verilerin bazı kurumlarca ortak kullanım
ı ile veri iletişiminin güvenli ve hızlı hale getirilm
esi sağlanacaktır.
‐ Sınav sonuçlarının detaylı bilimsel analizine im
kan tanıyan
karar destek sistem
leri oluşturulacak, eğitim
portalı ve bilgi sistemi ile veri paylaşımı ve en
tegrasyonu sa ğlanacaktır.
14
Nitelikli İnsan gücü yetiştirm
e ‐ Sektör mesleki tanım
larının yapılm
asını takiben
sektörün insan kaynağı en
vanteri çıkarılarak uzun dönem
li insan kaynağı planlaması yapılacaktır. Sektörün nitelikli insan gücü gereksinim
leri, lisans ve yüksek lisans
program
ları yoluyla karşılanacaktır.
15
Öğretim
Üyesi Yetiştirm
e ‐ Hed
eflenen
nitelikli insan kaynağının yetiştirilm
esi için bilgi teknolojileri alanında eğitim
veren
ve araştırm
a yapan
öğretim
elemanları, lisansüstü e
ğitim amacıyla yurtdışına elem
an gönderme ve yurtiçi lisansüstü
program
ların etkin hale getirilm
esi yoluyla yetiştirilecektir.
16
Bilgi
Teknolojileri
Eğitim
Müfred
atının
Geliştirilm
esi
‐ İlgili lisans program
larında eğitim
müfred
atı, sektörün stratejik hed
efleri ve gereksinim
leri doğrultusunda
uluslararası modüller
baz alınarak iyileştirilecek, standardizasyon, proje ve süreç
yönetim
i gibi iş
yetkinliklerinin geliştirilm
esine yönelik m
üfred
at uygulanacaktır.
17
Ara Eleman
Yetiştirm
e ‐ Sektörün gereksinim
duyacağı ara
elem
an açığının kapatılm
ası am
acıyla modüler mesleki sertifika
program
ları oluşturulacak, katılım
teşvikleri sağlanacak ve bu alanda
eğitim
veren teknik liseler
iyileştirilecektir.
169
AB M
ÜKTESA
BATINA UYUM PROGRAMI
(MEB
’in sorumlu olduğu
maddeler alınmıştır)
1
Eğitim
e erisim
konusunda
yaban
cılar
için
ayrımcılık içeren kanunlarda
AB vatandasları
lehine değisiklik yapılm
asını içeren uyum paketi
AT Antlaşmasının 12. maddesi ve ATA
D kararları doğrultusunda, AB m
ükteseb
atına tam üyelik perspektifi
çerçevesinde uyum sağlanması hed
eflenmektedir.
2
Hayat Boyu
Öğren
me Strateji Belgesi
Türk Hayat Boyu
Öğren
me politikaları için stratejik amaçların belirlenmesi hed
eflenmekted
ir.
170
VİZYON 2023
(Eğitim ile ilgili hed
ef ve stratejiler alınmıştır)
Hedefler
Stratejiler
1
Eğitim
in bütün aşam
alarında
ilgili paydaşların
(öğren
cilerin,
öğretmen
lerin,
velilerin,
destek
hizmetleri elemanlarının ve yöneticilerin) eğitim
in
demokratikleştirilm
esi sürecine bilinçli
şekilde
katılım
larını
sağlayacak yönetim
kültürü ve
program
değişikliklerinin
gerçekleştirilm
esi
hed
eflenmelidir.
i. Eğitimin her kadem
esindeki eğitim program
larının içerdiği hed
efler ve öğren
me etkinlikleri, bireylerin
kendi özgün fikirlerini özgürce ifade etme, her tür kaynaktan ulaşılan bilgiye bilimsel şüphecilikle yaklaşma
cesaretine
sahip olm
a ve kendisininki de
dahil
olm
ak üzere her türlü fikri sorgulayabilm
e bilinci
kazandırılm
alı.
ii. Eğitim kurumlarındaki kurumsal yapı yöneticiler, öğren
ciler ve aileler ile birlikte ilgili diğer STK’ların okul
yönetim
ine aktif katılım
larını sağlayıcı nitelik ve esneklik kazandırılm
alı.
iii. Ailelerin dem
okratik öğren
me ortam
larını kendi evlerine taşıyabilm
eleri am
acıyla ihtiyaç duyacakları
destek eğitim
kurumlarından
verilebilecek şekilde yapılandırılm
alı ve yaygınlaştırılm
alı.
2
Üniversitelerin de
içinde
yer
alacağı küresel
bağlantılı bir ulusal yen
ilik sistem
inin geliştirilm
esi
tamam
lanmalıdır.
i. Üniversite ve diğer araştırma kurumlarının yurtiçi ve yurtdışındaki başarılı bilim adam
larıyla olan işbirliğini
özendirici ve artırıcı uygulam
alar getirilm
eli ve bunun için gerekli kurumsal altyapı oluşturulmalı.
ii. Üniversitelerin yenilik sistem
ine katkısını artırm
ada önemli rol oynayacak genç araştırm
acılar için üniversiteler
cazibe merkezi haline getirilmeli.
iii. Yenilik sistem
inin yaygınlaştırılm
ası ve katılım
ın artırılm
ası amacı ile üniversitelerdeki teknokent uygulam
alarına
öncelik ve destek verilmeli.
iv. Üniversitelerin ulusal yenilik sistem
ini geliştirm
ede
ve yönlendirm
ede
ihtiyaç
duyacağı yasal esneklik
üniversitelere sağlanmalı ve araştırm
a için gerekli maddi kaynaklar nitel ve nicel olarak arttırılm
alı ve geliştirilmeli.
3
Üniversite ve diğer eğitim
kurumlarında
eğitici
istihdam
ının esnekleştirilm
esi sağlanmalıdır.
i. Üniversitelere gerçek hayat den
eyim
lerini ve birikim
lerini taşıyabilecek bireylerin üniversite ile işbirliğini
artırıcı uygulamalar getirilm
eli ve bu uygulamalar özendirilm
eli.
ii. Üniversitelerde istihdam
ed
ilecek öğretim
eleman
larında aranan
nitelikleri günün ihtiyacına uygun
şekilde çeşitlendirme ve uygulama için gerekli yasal yapı oluşturulm
alı.
iii. Üniversite öğretim
elem
anlarının istihdam
ında
ve işte devam
lılıklarında
perform
ansa dayalı bir
değerlendirme yapılabilm
esi için gerekli yönetsel ve yasal altyapı oluşturulm
alı.
4
Aktif vatandaşlık, kendini gerçekleştirme, toplumsal
kapsanma
ilkeleri doğrultusunda
eğitim
‐istihdam
bağlantılarının gözetilm
esi esas alınmalıdır.
i. Bireylerin meslek edinmeleri, mesleklerini zam
an içinde yenileyebilmeleri ve yeni beceriler kazanarak farklı meslek
dallarında etkinlik gösterm
eleri için gerekli yapısal ve kurumsal altyapı geliştirilm
eli.
ii. Bireylerin, m
eslek edinmenin yanı sıra kendilerini hem
bilişsel hem
de duyuşsal olarak geliştirmeleri ve böylece
kendilerini gerçekleştirmeleri için gerekli eğitim
sistemleri her kadem
ede oluşturulmalı.
iii. Bireylerin aktif ve katılımcı bir vatandaş özelliği gösterm
eleri için gerekli eğitim
altyapısı oluşturulmalı.
171
5
Eğitim
kurumlarında koruyucu sağlık hizmetleri ve
temel sağlık bilinci hizmetlerinin verilm
esi temin
edilm
elidir.
i. Bireylerin eğitimin her kadem
esinde bed
ensel ve ruhsal sağlıklarını korumalarına yardım
cı olacak sağlık
personelinin eğitim kurumlarında istihdam
ının sağlanması için gerekli altyapı oluşturulm
alı.
ii. Eğitim kurumlarınca verilen sağlık hizmetlerinden
öğren
cilerin yanı sıra okul personelinin ve ailelerin de
yararlanması sağlanmalı.
iii. Eğitim
kurumlarında sağlık hizmeti verecek bütün personelin
eğitimi için ilgili sağlık eğitimi kurumlarında
gerekli altyapı oluşturulm
alı ve bu alan ilgili kurumlarda akademik araştırma ve uygulama dalı haline
getirilm
eli.
6
Eğitim
– öğretim
göstergelerinde gelişmiş ülkelerle olan fark kapatılm
alıdır.
7
Eğitim
ve öğretim
in gelişmiş çevre
ve altyapı
ortam
larında yapılm
ası gerçekleştirilm
elidir.
i. Çalışma ortam
ve ko
şullarını iyileştirici çevre düzenlemesi ve altyapı donatım
ı sağlanmalı.
Tekn
oloji Tab
anlı Eğitim
e Yönelik Hedefler ve
Stratejiler
8
Sanal ortam
da
öğren
me
için gerekli teknolojik
altyapının ülke geneline yayılm
ası tamam
lanmış
olm
alıdır.
i. Tüm eğitim ve öğretim
kurumları ile özel kullanıcılara ulaşan bilişim ağları kurulm
alı ve ilişkilendirilm
eli.
9
Gelişmiş teknolojik altyapı ortam
larında
ülkeye
özgü
eğitim
modellerinin
sistem
e
eklemlendirilm
esi sağlanmalıdır.
i. İleri teknolojik donanım
lara dayalı Türkiye
için öğren
me
merkezleri ve ortam
ları oluşturulm
alı ve
yaygınlaştırılm
alı.
10
Yazılım
teknolojileri alanında belli ürünler bazında
küresel ölçekte
lider ülke
konumuna
gelinmesi
hed
eflenmelidir.
Seçilm
iş alanlarda yazılım
lara öncelik ve ağırlık verilm
eli.
11
Sanal ortam
da öğren
me modellerinin gerektirdiği
içerikleri hazırlayacak
beyin gücü yetiştirilm
esi
güçlendirilm
elidir.
Teknolojik m
ükemmeliyet odaklarının aynı zamanda nitelikli insan gücü için eğitim‐öğretim
boyutu öne
çıkarılm
alı.
12
Bilgi ekonomisi becerilerini,
ekonomik katm
a değer yaratma yönünde kullanmayı tüm e
ğitim
kadem
elerini
kapsayacak
şekilde
yaygınlaştırılm
ası sağlanmalıdır.
Bilgi, teknoloji ve yazılım üretm
e ve pazarlama otofinansm
an sistemi oluşturulm
alı.
13
Tüm eğitim
kurumlarının ulusal ağ sistem
ine
bağlanması ve eğitim
kurumlarının ulusal uydu
sistem
leri d
e d
ahil olm
ak ü
zere tüm teknolojik
altyapıdan
azam
i dereced
e
yararlanması
sağlanmalıdır.
i. Tüm iletişim ortam
larının eğitim süreçlerine katılm
asını sağlayacak özendirici süreçler ve bilgilendirme
süreçleri devreye sokulm
alı.
ii. Özel sektörün eğitim kanalları kurabilm
esi ve yayın yapabilm
esi ve bu alanda toplumda bilinçli bir talep
oluşturulm
ası için gerekli teşvik ve düzenlemeler yapılm
alı.
iii. U
lusal ağ sistem
ine katılım
etkinleştirilm
eli.
172
14
Sayısal uçurumların kapatılm
ası sağlanmalıdır.
. Eğitim
ve öğretim
kurumlarındaki donanım
farkının A
B standartlarının altında kalan alanlara öncelik
tanınmalı.
15
Tüm öğretmen
ve eğiticilerin ken
di ihtiyacı olan
materyalleri geliştirebilecek
bilgi,
beceri
ve
donanım
a sahip
hale
getirilm
esi
tamam
lanmalıdır.
i. İnternet üzerinden
paylaşılabilen eğitim nesnelerinin öğretmen
lerce geliştirilm
esi, yaygınlaştırılm
ası ve
uygulanması sağlanmalı.
Eğiticilerin Eğitimine Yönelik Hedefler ve
Stratejiler
16
Eğiticilerin ken
di m
esleki gelişim
lerini özendirecek
uygulamalar getirilm
elidir.
i. Ö
ğretmen
lerin hizmet içi eğitimlerinin sadece Milli Eğitim
Bakanlığı tarafından
değil, özel kurum ve
kuruluşlar tarafından
da verilm
esi için gerekli düzenlemeler yapılm
alı.
ii. Her öğretmen
in en az iki yı lda bir hizmet içi eğitim çalışmalarına katılm
ası sağlanmalı.
iii. Öğretmen
lerin alanları ile ilgili olarak düzenlenen konferans, kongre ve sem
pozyumlara katılm
aları
sağlanmalı.
iv. Yirmi yıl içinde, öğretmen
lerin yarısının yüksek lisans dereceli olm
ası sağlanmalı.
v. Öğretim
elemanlarının her yıl alanları ile ilgili yurt dışı ve yurt içi kongre ve konferanslara katılm
aları için
gerekli m
ali düzenlemeler yapılm
alı.
vi. Öğretim
elem
anlarının kısa veya uzun süreli
yurt dışı çalışmalara
katılm
aları için burs olanakları
artırılm
alı.
vii. Öğretmen
lerin ken
di çalışmalarını sergileyebilecekleri ve diğer m
eslektaşları ile paylaşabilecekleri sanal
ortam
lar geliştirilm
eli.
viii. Okulların hafta içinde ders saati ücreti kapsamında ders saatleri dışında öğretmen
lerin bir araya gelip
tartışabilecekleri saatleri(seminer saatleri v.b.) belirlemeleri için gerekli düzenlemeler yapılm
alı.
İnsan Kaynakları ve İşlendirmeye
Yönelik Hedefler ve
Stratejiler
17
Ekonominin ihtiyaç duyduğu
nitelikli AR‐GE insan
gücünün yetiştirilm
esine öncelik kazandırılm
alıdır.
i. Lisansüstü eğitime özel bir önem
verilerek kaliteyi geliştirici ve yeniliği teşvik ed
ici kurumsal ve yasal
önlemler alınmalı.
ii. Üniversite‐sanayi işbirliği A
R‐GE gücünü geliştirici yönde düzenlenmeli.
iii. Lisansüstü eğitim ve üniversitelerde yapılan araştırmaların ülke sorunlarının çözümünü gözetici olm
ası
sağlanmalı.
iv. A
R‐GE insan gücünün geliştirilm
esi yönünde özel sektörün özendirici davranması sağlanmalı.
18
Bilim ve Teknoloji alanında çalışan
nitelikli insan
kaynaklarımızın gelişmiş ülke insan kaynaklarıyla
rekabet edeb
ilmesi ve küresel piyasalarda öncelik
kazanması sağlanmalıdır.
i. B
ilim ve teknoloji alanında çalışan
nitelikli personelin
evren
sel nitelikte, küresel rekabet o
rtam
ında
yetiştirilm
esi için gerekli kaynak, eğitici, program
, proje ve finansm
an desteği sağlanmalı.
ii. Seçkin üniversite ve AR‐GE birim
leri etkinleştirilm
eli ve yaygınlaştırılm
alı.
iii. Ü
niversite ve AR‐GE birim
leri fark yaratarak öncelik alabileceği alanlarda teşvik edilm
eli.
173
19
Girişim
cilik teşvik edilm
elidir.
i. Girişim
ci eğitimi veren
birim
ler geliştirilm
eli, yaygınlaştırılm
alı.
ii. Risk serm
ayesi sistemi etkinleştirilm
eli.
iii. KOBİ yönetim
ini geliştirici destek veren kurumlar (KOSG
EB, TİDEB
ve ben
zeri) etkinleştirilm
eli ve
yerelleştirilm
eli.
iv. G
irişim
ciliği yönlendirici ve tetikleyici düzenlemeler yapılm
alı.
20
Ekonominin ihtiyaç duyduğu
ara eleman
açığının
karşılanması esas alınmalıdır.
i. M
eslek Liseleri ile M
eslek Yü
ksek O
kulları sistemi yeniden
yapılandırılm
alı, özel donanım
gerektiren
ler
daha etkin biçim
de teşvik edilm
eli ve yaygınlaştırılm
alı.
ii. İstihdam
ve meslek ed
inmeyi esnekleştirecek, gen
el lise mezunlarına meslek ve uzm
anlık kazandırıcı
kurumlaşm
a sağlanmalı.
iii. U
zman
kuruluşların den
etim
inde sertifikasyona dayalı m
eslek ed
indirici eğitim yaygınlaştırılm
alı.
21
Üniversite ve AR‐GE
kurumlarının yurtdışındaki
Türk uzm
anlarla ilişkilerinin güçlen
dirilm
esi temin
edilm
elidir.
i. Karşılıklı değişim
ve kısa ve uzun dönem
li ortak çalışma ve projeleri artırılm
alı.
ii. Ben
zer alanlarda çalışan
Türk araştırmacılar arasında iletişim, yen
ilik ve işbirliği ağları kurulm
alı.
iii. İhtiyaç duyulan ileri teknoloji ve yen
i gelişen
alanlarda yabancı uzm
anlardan
yararlanma mekanizmaları
geliştirilm
eli.
22
Lisansüstü eğitimde gençler bilim ve teknolojideki
öncelikli alanlara yönlendirilm
elidir.
i. İleri teknoloji üretm
eye yönelik AR‐GE birim
leri geliştirilm
eli.
ii. Bilim ve teknolojideki öncelikli alanlarda eğitim
program
ları açılm
alı, bu alanlarda çalışanlara yönelik
burs, teşvik ve ek donam
ın im
kanları yaratılm
alı.
iii. B
ilim ve teknolojideki öncelikli alanlarda öğretim
üyelerine kendilerini geliştirm
e olanağı sağlanmalı.
23
Geleceğin uzm
anlık alanları konusunda toplumun
bilgilendirilm
esi süreklilik kazanmalıdır.
i. Üniversite ve AR‐GE birim
lerinin, yeni uzm
anlık alanları ile bilim ve teknolojideki yeni gelişmeleri; sürekli
eğitim
merkezleri ve halkla ilişkiler çerçevesinde liseler, meslek ed
indirici birim
ler ve toplum ile paylaşm
ası
yaygı nlaştırılm
alı.
24
Eğitim
ve öğretim
sistemini nitel ve nicel olarak
yönlendirecek
politikaların
oluşturulm
asında
ekonominin
ihtiyaçlarının
(özel
ve
kamu)
gözetilm
esi ana ölçüt olm
alıdır.
i. Eğitim planlaması, kamu ve özel birim
lerle küresel piyasalardaki yabancı birim
lerin eleman
ihtiyaçlarını
dikkate alarak gerçekleştirilm
eli.
ii. Ekonomide, istihdam
kaybı ile yeni istihdam
olanaklarını dikkate alarak, iş, meslek
ve uzm
anlık
değiştirm
eye esneklik kazandırıcı program
lar geliştirilm
eli.
25
Çalışanların verimlilik ve kalitesinin geliştirilm
esi
sağlanmalıdır.
i. Kurumların çalışanlarının verimlilik ve kalitesini sürekli geliştirici, yıllık
eğitim
‐öğretim
projelerinin
uygulamaya konması, örnek modellerin diğer birim
ve kurumlara aktarılm
ası teşvik edilm
eli.
ii. Verim
lilik ve kalite geliştirici teknolojik yen
iliklerin tanıtım
ına ve yaygınlaştırılm
asına yönelik teşvik sistem
i geliştirilm
eli.
26
Üniversite‐Sanayi
işbirliğini
geliştirici
esnek
istihdam
politikası izlenmesi öncelikli
duruma
getirilm
elidir.
i. Öğretim
elemanlarının sanayide çalışmasını esnekleştirici ve kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılm
alı.
ii. Lisansüstü çalışmaların üniversite sanayi işbirliği projeleri çerçevesinde oluşturularak finansm
ana ortak
katılım
sağlanmalı.
174
AR‐GE Sisteminin İyileştirilm
esine Yönelik Hedefler ve
Stratejiler
27
GSYİH’dan
AR‐GE’ye ayrılan payın sürekli
artırılm
ası ve 2023 yılında
%3’ün üzerine
çıkarılm
ası hedeflenmelidir.
i. Ö
ncelikli alanlarda yapılacak araştırm
a geliştirm
e çalışmalarının desteklen
mesi için giderek artan
miktarda
kamu fonu sağlanmalı; üniversitelerin, bağım
sız araştırm
a kuruluşlarının ve iş dünyasının öncelikli alanlarda
yapacakları AR‐GE çalışmalarını rekabet koşulları altında desteklem
ek için birden
fazla yılı kapsayacak teknoloji
atılımı program
ları oluşturulm
alı.
ii. AR‐GE projesi arzını artırılm
alı; bu etkinlikleri Türkiye’nin rekabet gücünü artırma potansiyeli yüksek alanlara
yönlendirmek amacıyla, üniversitelerin belirli öncelikli alanlarda mükemmeliyet m
erkezleri haline gelm
eleri
özendirilm
eli.
iii. Ö
ncelikli alanlara yönelik doktora program
larına ağırlık verilm
eli.
iv. A
R‐GE konusunda üniversite‐sanayi işbirliğini özendirici düzenlemeler yapılm
alı.
v. Teknoparkların belirli alanlarda dünya kalitesinde A
R‐GE etkinlikleri için çekim
merkezi haline gelm
eleri
sağlanmalı.
vi. İş kesim
ine AR‐GE için verilen hibe, kredi ve vergi indirim
i gibi d
estekler, özellikle öncelikli alanlar için AB ve
WTO
tarafından
tanınan
azami sınırlara kadar artırılm
alı.
vii. Küçük ve O
rta Boy İşletm
elerin(KOBİ) yen
ilikçi projeleri için prefinansm
an da sağlayacak, sağlam
proje
önerisi ve iş planı karşılığı verilecek ve başka bir teminat aramayacak, bir taraftan riskli projelere destek
verirken
diğer taraftan
bu riski etkin biçim
de yönetilm
esine olanak sağlayacak yeni b
ir AR‐GE desteği program
ı oluşturulm
alı.
viii. İleri teknoloji alanlarındaki A
R‐GE am
açlı yabancı sermaye yatırımlarını özendirilm
eli.
28
Özel sektörün AR‐GE sistem
i içindeki payının
arttırılm
ası
ve
OEC
D
ortalam
ası
üstüne
çıkarılm
ası hedeflenmelidir.
i. Yen
ilik ve teknolojik atılım
ın m
otoru olm
ası gereken iş dünyamızın AR‐GE harcamalarını artırarak GSYİH
içindeki paylarını en
az OEC
D ortalam
ası düzeyine
çıkarm
asını hed
eflemeli;
özel sektörün araştırm
a ve
geliştirm
eye daha fazla kaynak ayırm
asını özendirecek ortam
oluşturulm
alı.
ii. Özel sektörün AR‐GE am
açlı personel işlendirmesini özendirecek ve maliyetini düşürecek tedbirler getirilm
eli.
iii. Başka ülkelerden
bilim ve teknoloji çalışanlarının Türkiye’de çalışabilm
elerinin önünü açabilm
ek için ulusal
engeller kaldırılm
alı ve her düzeyde destek ve teşvik unsurları yaratılm
alı.
iv. Öncelikli alanlardaki uluslararası standartlaşma sürecinde Tü
rk firmalarının etkin yer alm
ası için gerekli
kolaylıklar sağlanmalı.
v. Özel sektör
kuruluşlarının EU
REKA ve AB çerçeve
program
ları gibi uluslararası ortak araştırm
a program
larında yer almalarını özendirmek için etkin bilgilendirme ve destek sağlanmalı.
175
29
1000 çalışan
nüfus başına
AR‐GE
personeli
sayısının O
ECD ortalam
ası üstüne çıkarılm
ası
hed
eflenmelidir.
i. İlköğretim
kademesinden
başlayarak, yeten
ekli öğren
cilerin bilim ve teknoloji alanına yönelm
elerine olanak
tanıyacak ve özendirecek düzenlemeler yapılm
alı.
ii. Eğitimde fırsat eşitliğini sağlarken
seçkinci eğitime de önem
verilm
eli.
iii. İlköğretim
den
başlayarak, eğitim sistemim
izi ö
ğren
cilerin doğayı ve çevresini sorgulama alışkanlığını verecek
ve pozitif bilimleri sevdirecek dönüşüm gerçekleştirilm
eli.
iv. Yü
ksek eğitimde, gençlerin bilim ve teknolojideki öncelikli alanlarda eğitim
e yönlendirilm
esini sağlayacak
özendirici düzenlemeler yapılm
alı; bu amaçla, lisans üstü ve doktora seviyesinde verilecek burslar öncelikli
alanlarda yo
ğunlaşm
ası sağlanmalı.
v. Ö
zel sektörün A
R‐GE am
açlı personel işlen
dirmesini özendirecek ve m
aliyetini düşürecek düzenlemeler
yapılm
alı.
Bilim ve teknoloji alanında çalışma ko
şullarının
çekici hale getirilm
esi hed
eflenmelidir.
i. D
evlet üniversiteleri, vakıf üniversitelerinde olduğu
gibi, istenen
nitelikte araştırmacıları işe alm
ak, işten
çıkarm
ak ve perform
ansa dayalı olarak, piyasa ko
şullarına göre ücretlendirmek olanağına kavuşturulm
alı; bu
amaçla gerekli yasal düzenlemeler yap
ılmalı.
ii. Üniversite mensubu araştırm
acıların ücretlerinin bir bölümünün ya da tamam
ının yer aldıkları AR‐GE
projesinin fonlarından
sağlanmasına olanak tanınmalı.
iii. Üniversitelerin bilimsel ve teknolojik araştırma geliştirm
e çalışmaları için gerek duydukları laboratuvar
altyapısının kurulabilm
esi için yeterli fon sağlanmalı; bu fonların dağıtım
ında öncelikli alanları ve kurumların
araştırm
a geliştirm
e perform
ansları gözetilm
eli.
176
HAYAT BOYU ÖĞREN
ME STRATEJİ BELGESİ EYLEM PLA
NI
(MEB
’in sorumlu olduğu
ted
bir m
addeleri alınmıştır)
Öncelik
Tedbirler
1. H
ayat Boyu
Öğren
men
in Eşgüdümü İçin
Tarafların Görev Ve Sorumluluklarının Açıkça
Belirtildiği Bir Yasal Düzenlemen
in Yapılm
ası
1.1 HBÖ strateji
belgesinde
yer alan
görev
ve sorumlulukları yürütm
ek üzere MEB
başkanlığında
ve
sekretaryasında ilgili bakanlıklar, kurumlar ve kuruluşların üst düzey yöneticilerinin katılımıyla “ Hayat Boyu
Öğren
im Kurulu” oluşturulacaktır.
1.2 Türkiye�nin şartlarına uygun bir şekilde hayat boyu
öğren
meye ilişkin kanun ve mevzuat hazırlanacak ve
ilgili tarafların görev ve sorumlulukları H
BÖ kapsamında tanım
lanacaktır.
1.3 Ö
zel ve resmi kurum/kuruluşların hayat boyu
öğren
me politikaları oluşturm
aları ve uygulamalarının
değerlendirilerek desteklen
mesi sağlanacaktır.
2. Toplumsal Farkındalık Artırılarak Hayat Boyu
Öğren
me Kültürünün Oluşturulm
ası
2.1 Aile eğitimi çalışmalarının yaygınlaştırılm
ası sağlanacaktır.
2.3 Sivil toplum kuruluşlarının, meslek örgütlerinin ve yerel yönetim
lerin hayat boyu
öğren
me faaliyetlerine
insangücü ve maddi kaynakları ile daha etkin katılımları teşvik ed
ilecektir.
2.4 HBÖ özendirmek am
acı ile bireylerin inform
el yolla kazandıkları bilgi‐beceri ve den
eyim
lerin
ödüllendirilm
esi‐değerlendirilm
esi sağlanacaktır.
3. Etkin İzleme, Değerlen
dirme Ve Karar Verme
İçin Veri Toplama Sistem
inin Güçlen
dirilm
esi
3.4 HBÖ Kurulu belirli aralıklarla toplanıp faaliyetleri değerlendirecektir.
3.5 “HBÖ Tem
el Göstergeleri” kitabı yayım
lanacaktır.
4. Tüm Bireylere Okuma Yazm
a Becerisi
Kazandırılarak Okuryazar Oranında Artış
Sağlanması
4.1 Başta kırsal kesim
dekiler ve dezavantajlılar (Yaşlılar, kadınlar ve engelliler vb.) olm
ak üzere okuma yazm
a bilm
eyen
ler tespit edilecek, okuma yazm
a kurslarına katılım
ları teşvik ed
ilecek, okuma yazm
a öğren
meleri
sağlanacaktır.
4.2 Kurumsal eğitim
imkânı bulamam
ış ve temel eğitim hakkından
yoksun kalmış toplum kesim
lerine çağın
gerektirdiği asgari eğitim fırsatları sağlanacaktır.
4.3 Tem
el okuryazarlık becerilerini yeni kazanmış bireylerin ve bu beceriye sahip olduğu
halde kullanmayan
bireylerin okuma alışkanlıklarının geliştirilm
esi sağlanacaktır.
4.4 Türkiye�deki o
kuryazarlığın sadece alfabe bilgisine indirgenmem
esi için okuryazarlık kavramı A
B ve OEC
D
standartlarında ele alınarak tanım
lanacaktır.
177
5. Tem
el Eğitim Başta Olm
ak Üzere Eğitimin Tüm
Kadem
elerinde Okullaşm
a Oranlarında Artış
Sağlanması
5.1 Sosyo‐ekonomik açıdan
dezavantajlı durumda olan çocukların zorunlu eğitimden yararlanabilm
esi için
finansm
an destekleri sürdürülecek, sunulan hizmetlerin çeşitlendirilm
esi sağlanacaktır.
5.2 Ortaö
ğretim
de okullaş m
a oranlarının arttırılm
ası için kız çocuklarından, kırsal kesim
lerde yaşayanlardan
ve gelir düzeyi çok düşük ailelerin çocuklarından
başlanarak finansm
an im
kânları arttırılacaktır.
5.3 Okulu erken
terk ed
ebilecek
durumda
olan çocukların tespit ed
ilmesine
yönelik mekanizmalar
ortaö
ğretim
i kapsayacak şekilde genişletilecek, sorunlar incelenerek gerekli önlemler alınacaktır.
5.4 Açık öğretim
sisteminin geliştirilm
esine özel önem
verilecek, özel bir eğitim kanalı kurulacaktır.
5.5 Okul öncesi eğitim, sosyo‐ekonomik açıdan
dezavan
tajlı kesim
ler önceliklendirilerek yaygınlaştırılacaktır.
6. E
ğitim Kurumlarının Fiziki A
ltyapısı İle Eğitici
Personel Sayısının Ve Niteliğinin İhtiyaçlara
Uygun Hale Getirilm
esi
6.1 “Olumlu öğren
me ortam
ı” yaratılabilm
esi amacıyla eğitim kurumlarının fiziki kapasitesi artırılacak, çağdaş
materyallerle donanım
ı sağlanacaktır.
6.2 Eğitim hizmeti veren
kurumlarda hizmet içi ve hizmet öncesi eğitim faaliyetlerinin niteliği artırılacaktır.
6.3 M
eslek kuruluşları ve sivil toplum örgütlerinin eğitim konusundaki kapasiteleri güçlen
dirilecektir.
6.4 Ö
zel ve resmi kurum/kuruluşların hayat boyu
öğren
me politikaları oluşturm
aları ve uygulamalarının
değerlendirilerek desteklen
mesi sağlanacaktır.
7. Ö
ğretim
program
larının değişen
ihtiyaçlar
doğrultusunda sürekli güncellenmesi
7.1 Örgün ve yaygın eğitimin her kadem
sinde bireysel ihtiyaçları dikkate alacak eğitim
‐öğretim
program
ları
sürekli olarak güncellenecektir.
7.2 Pratik
uygulamaların ağırlık kazandığı,
yabancı dil
öğretim
program
larının geliştirilm
esine
devam
edilecektir.
7.3 Bilgi
teknolojisi
okuryazarlığı
kazandıracak müfred
at güncellenerek bireylerin hizmete
erişim
kolaylaştırılacaktır.
8. B
ireylerin Çağın Değişen
Gereksinim
ine Uyum
Sağlayabilm
eleri A
macıyla Bilgi V
e İletişim
Teknolojilerinin Kullanım
ının Etkin Hale
Getirilm
esi
8.1 Okulların ve Kam
u İnternet Erişim M
erkezleri�nin (KİEM) internet erişim altyapısı tam
amlanacak ve yetkin
eğiticiler görevlendirilecektir.
8.2 E‐öğren
me uygulamalarında erişim
e açık bilgi kaynaklarının arttırılm
ası sağlanacaktır.
8.4 Bireylerin çağın değişen
gereksinim
lerine
uyum sağlayabilm
eleri için bilgi ve iletişim teknolojileri
kullanım
ının etkin hale getirilm
esi amacıyla yasal düzenlemeler yapılacaktır.
8.5 Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanım
ı ile ilgili görsel ve işitsel med
yadaki yayın kuşaklarının konuya,
talebe ve ihtiyaca uygun zam
anlara göre düzenlenmesi sağlanacaktır.
8.6 Hayat boyu
öğren
meyi destekleyen
ulusal ve uluslararası bilgi ağı oluşturulacaktır.
178
9. H
ayat Boyu
Öğren
meye Katılım Sürecinde
Dezavantajlı Bireylere Özel Ö
nem
Verilm
esi
9.1 Özel eğitim gerektiren bireylere verilen destek eğitim
inin kapsamı gen
işletilecektir.
9.2 Engelliler için verilen örgün eğitimin yaygın eğitim ile desteklen
mesi sağlanacaktır.
9.4 Ev kadınları ve eğitim
ini tamam
lamam
ış gen
ç kızların inform
el yolla edindikleri beceriler, m
esleki yaygın
eğitim
program
larıyla desteklen
erek, girişimcilik ve pazarlama yeterlilikleri kazandırılacak, ekonomik yönden
güçlen
dirileceklerdir.
9.5 Kırsal kesimden ken
te göç ed
en ve sosyo‐ekonomik düzeyi düşük aileler kente uyum, vatandaşlık eğitimi
ve aile eğitimleri ile güçlen
dirilecektir.
9.6 Dezavantajlı ailelere yönelik “aile eğitimi” program
larıyla (anne‐çocuk, ben
im ailem, baba destek vb.)
ulaşılarak eğitim
lerin yaygınlaştırılm
ası sağlanacaktır.
9.8 Özel ihtiyaç gruplarına yönelik aile eğitimi program
larının hazırlanması sağlanacaktır.
10. H
ayat Boyu
Öğren
me Kapsamında Mesleki
Reh
berlik Hizmetlerinin Güçlen
dirilm
esi
10.1 Meslekleri
tanıtan
dergi,
kitapçık
ve program
hazırlanarak öğren
cilerin meslekler hakkında
bilinçlen
dirilm
esi sağlanacaktır.
10.2 E
ğitim kurumlarında ve iş dünyasında rehberlik ve danışmanlık h
izmetleri kapasitesinin artırı lm
ası
sağlanacaktır.
10.3 Yükseköğretim
ve ortaö
ğretim
de kariyer günleri, iş yeri gezileri, staj, kurs vb. aktivitelerle öğren
cilerin
meslekler hakkında farkındalığı artırılacaktır.
10.4 MEB
rehberlik ve araştırm
a merkezleri ile İŞKUR mesleki rehberlik ve danışmanlık hizmetleri;
öğren
cilerin ve yetişkinlerin kariyer gelişim
planlarını hazırlamalarına ve uygulamalarına yardım
cı olacak yapı
ve işleyişe kavuşturulacaktır.
10.6 Bireylere “G
irişim
cilik” konusunda gerekli eğitimler verilecektir.
11. M
esleki Yeterlilik Sisteminin Aktif Hale
Getirilerek Kalite Güvence Sisteminin Kurulm
ası
11.1 İlgili tarafların katılımıyla “Ulusal Yeterlilik Strateji Belgesi” hazırlanacaktır.
11.6 Eğitim için oluşturulacak kalite güvence sisteminin, ülke içinde ve uluslararası düzeyde ben
imsetilm
esi
sağlanacaktır.
11.7 Milli Eğitim
Bakanlığı tarafından
ulusal meslek
standartlarına
dayalı olarak
eğitim
standartları
oluşturulm
aya devam
edilecektir.
11.8 Eğitimde kalite güvence sistemi sürecine katılm
ak isteyen
ve akredite olm
ak isteyen
özel ve resmi
kurum/kuruluşlar teşvik ed
ilecektir.
12. Ö
ğretim
Program
ları Arasındaki V
e Okuldan
İşe‐İşten Okula Geçişlerin Kolaylaştırılm
ası
12.1 Kişilerin meslekleri konusunda
eksik
olduğu
alanlarda
eğitim
almasını sağlayacak mekanizmalar
kurulacak ve m
evcut yapılar güçlen
dirilecektir.
12.2 Eğitim kurumlarının tür ve kad
emeleri arasındaki yatay ve dikey geçişler kolaylaştırılacaktır.
12.3 Eğitimin yararlanıcılarına, geçişlerle ilgili bilgilendirme yapılm
ası, farkındalık oluşturulm
ası sağlanacaktır.
12.4 M
esleki eğitimde hâlihazırda kullanılan m
odüllerin güncel ihtiyaçlara göre gözden
geçirilm
esi ve yen
i meslek alanlarına yönelik bir güncelleme mekanizmasının oluşturulm
ası sağlanacaktır.
179
13. İşgücünün Niteliğinin Rekabet Edilebilir
Seviyeye Ulaştırılm
ası
13.2 İşgücü niteliğinin piyasa beklentileri ile örtüştürülm
esi amacıyla m
esleki ve teknik eğitimde iş dünyasının
katkısı sağlanacaktır.
14. H
ayat Boyu
Öğren
men
in Finansm
anının
Taraflarca Paylaşılm
asının Sağlanması
14.1 İlgili tarafların aktif katılımıyla, bütüncül bir hayat boyu
öğren
me finansm
an m
odeli geliştirilecektir.
14.2 Hayat boyu
öğren
menin finansm
anında sosyal taraflara sorumluluk ve yetki verilerek birey ve ailelerin
hayat boyu
öğren
men
in finansm
anına katılım
ları teşvik ed
ilecektir.
14.3 Özel sektörün eğitime daha fazla yatırım yapmasını teşvik ed
ecek mekanizmalar geliştirilecektir.
14.5 Kaynakların etkin kullanılm
asını sağlayacak izleme mekanizmaları oluşturulacaktır.
15. H
ayat Boyu
Öğren
me kapsamında uluslar
arası işbirliğinin ve hareketliliğinin artırılm
ası
15.4 Hayat boyu
öğren
me
ile ilgili uluslararası işbirliği geliştirilm
esi am
acı ile yürütülecek faaliyetlere
paydaşların etkin katılımı sağlanacaktır.
15.5 Kişilerin uluslararası hareketliliğini teşvik etm
ek için hayat boyu
öğren
me kapsamında örgün, yaygın ve
inform
el öğren
melerin uluslararası kredi transfer sistemlerini kullanarak kredilendirilm
esi sağlanacaktır.
16. Yaşlıların Sosyal Ve Ekonomik Hayata Etkin
Katılımlarını A
rtırmak Üzere Hayat Boyu
Öğren
me Faaliyetlerinin Desteklen
mesi
16.1 Yaşlı çalışanlar için eğitim imkânlarının geliştirilm
esi ve kazanılan yeterliliklerin emeklilik dönem
inde de
kullanılm
ası sağlanacaktır.
16.2 Kuşaklar arasında yeni teknolojilerin kullanım
ı da dâhil olm
ak üzere bilgi ve den
eyim paylaşımı için
imkân sağlanacaktır.
16.3 Yaşlı bireylerin gelişen
teknolojik hizmetleri öğren
mesi ve bu hizmetlerden
yararlanması sağlanacaktır.
EK
5
180
MEB
2010‐2014 STR
ATEJİK PLA
NI TEM
A‐AMAÇ‐HED
EF TABLO
SU
TEM
A
STRATEJİK AMAÇLAR
STRATEJİK HEDEFLER
Str
atej
ik H
edef
1.1
: O
kul
önce
si eği
timde
% 3
3 ol
an n
et o
kullaşm
a or
anını
deza
vant
ajlı
çocu
kları
göze
tere
k pl
an d
önem
i so
nuna
kad
ar %
70’
in ü
stün
e çı
karm
ak.
Str
atej
ik
Hed
ef
1.2:
Pl
an
döne
mi
sonu
na
kada
r ok
ul
önce
si
eğiti
mde
ok
ullaşm
a or
anı
ile
ilgili
he
defle
ri
yaka
laya
bilm
ek
için
ih
tiyaç
du
yula
n öğ
retm
en sa
yısı
nın
tam
amını k
arşı
lam
ak.
OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİ
Str
atej
ik A
maç
- 1
:
İn
san
yaşa
mının
bü
tün
evre
leri
ni
zihi
nsel
, be
dens
el,
duyg
usal
ge
lişi
m y
önün
den
etki
leye
n ve
bil
imse
l ge
lişm
eler
le ö
nem
i gi
ttik
çe
anlaşı
lan
okul
önc
esi
eğiti
mi
yaygın
laştıra
rak;
çağ
nüf
usun
un t
emel
yaşa
m
bece
rile
rini
öğ
renm
esin
i, il
köğr
etim
e ha
zırl
anm
asını,
elve
rişs
iz ç
evre
den
gele
n ço
cukl
ar i
çin
orta
k bi
r ye
tişti
rme
orta
mı
oluş
turu
lmasını,
Tür
kçen
in d
oğru
ve
güze
l kon
uşul
masını s
ağla
mak
. Stratejik Hedef 1.3:
Plan
dö
nem
i so
nuna
ka
dar
okul
ön
cesi
eğ
itim
i çeşi
tlend
irm
ek v
e bu
ala
nda
topl
umsa
l far
kınd
alığı a
rtır
mak
. Stratejik Hedef 2.1: İ
lköğ
retim
de %
98,
20 o
lan
net o
kullaşm
a or
anını p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar %
100
’e çık
arm
ak.
Stratejik Hedef 2.2
: İlk
öğre
timde
ki o
kul
terk
leri
ni 2
014
yılı
sonu
na k
adar
or
tada
n ka
ldır
mak
. Stratejik Hedef 2.3: T
ürki
ye g
enel
inde
böl
gese
l far
klılı
klar
dik
kate
alın
arak
ilk
öğre
timde
der
slik
başın
a düşe
n öğ
renc
i sayısını p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar
30’a
düş
ürm
ek.
Stratejik Hedef 2.4: İlk
öğre
tim p
rogr
amla
rınd
a ;
öğre
ncile
rde
yerl
eşik
bir
de
mok
rasi
kül
türü
nün
oluş
turu
lması,
kend
i kül
türü
nü ö
züm
sem
esi,
mill
î man
evî
değe
rler
e bağlı,
evre
nsel
değ
erle
ri b
enim
seye
n ne
sille
r ye
tiştir
ilmes
ine
yöne
lik,
etki
nlik
leri
ve
uygu
lam
aları p
lan
döne
mi b
oyun
ca a
rtır
mak
.
Stratejik Hedef 2.5: B
ütün
öğr
enci
leri
n eğ
itim
kur
umla
rınd
a ko
ruyu
cu s
ağlık
hi
zmet
leri
nden
yar
arla
nmal
arını s
ağla
mak
.
İLKÖĞRETİM
Str
atej
ik A
maç
- 2
:
Her
bir
eyin
iyi
bir
vat
andaş
olm
ası
için
Ata
türk
ilk
eler
ine
bağlı,
bili
mse
l düşü
ncey
i re
hber
ed
inm
iş,
de
mok
rasi
kü
ltür
ü ve
değe
rler
ini b
enim
sem
iş, i
nsan
hak
ların
a sa
ygılı
, ruh
sal,
bed
ense
l ve
zihi
nsel
yön
den
sağlık
lı ve
den
geli
yet
işm
iş,
çevr
eye
duya
rlı v
e öz
gü
veni
gel
işm
iş b
irey
ler
yetiş
tire
n bi
r il
köğr
etim
eği
tim
ini
her
Tür
k va
tand
aşın
a fır
sat v
e im
kân
eşit
liği
için
de s
unm
ak.
Stratejik Hedef 2.6: İ
lköğr
etim
de taşım
alı i
lköğr
etim
uyg
ulam
asının
hizm
et ka
lites
ini
artır
mak
, yatılı
ilköğr
etim
böl
ge o
kulla
rının
ku
llanı
m k
apas
itesin
i 201
4 yılı s
onun
a ka
dar
% 9
0’ın
üze
rine
çıkar
mak
ve
burs
hizm
etler
inde
n ya
rarla
nan
öğre
nci s
ayısı
nı
her yıl
% 5
ora
nınd
a ar
tırm
ak.
181
TEM
A
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HEDEFLER
Stratejik Hedef 3.1:
Ort
aöğr
etim
de p
lan
döne
mi
sonu
na k
adar
yat
ay v
e di
key
geçişl
ere
imkâ
n ve
ren,
etk
in b
ir r
ehbe
rlik
ve
yönl
endi
rme
hizm
etin
i iç
eren
esn
ek b
ir y
apıy
a ge
çmek
.
Str
atej
ik
Hed
ef
3.2:
O
rtaöğr
etim
de
eğiti
m
öğre
tim
süre
cind
e ilişiği
ke
sile
n/ok
ulu
terk
ede
n öğ
renc
ileri
n diğe
r öğ
renc
ilere
ora
nını
201
4 yı
lı so
nuna
kad
ar %
5’in
altı
na d
üşür
mek
.
Str
atej
ik H
edef
3.3
: Ort
aöğr
etim
de öğr
enci
leri
miz
in o
kul b
aşarıla
rını
ar
tırm
ak ü
zere
sını
f geç
me
oran
ları
nı p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar %
96’
ya
çıka
rmak
.
Str
atej
ik H
edef
3.4
: 201
4 yı
lı so
nuna
kad
ar o
rtaöğr
etim
oku
llaşm
a or
anla
rınd
aki b
ölge
sel f
arklılı
kları g
ider
erek
,brü
t oku
llaşm
a or
anını %
90’ın
üz
erin
e çı
karm
ak.
Str
atej
ik
Hed
ef
3.5:
O
rtaöğr
etim
de kız
ları
n eğ
itim
e er
işim
ini
daha
da
artır
mak
içi
n kı
z-er
kek
brüt
oku
llaşm
a or
anla
rı a
rası
ndak
i
% 8
,91
olan
fa
rkı 2
014
yılı
sonu
na k
adar
%
2’n
in a
ltına
düş
ürm
ek.
Str
atej
ik H
edef
3.6
: Eğ
itim
de k
adem
eler
ara
sı g
eçiş
teki
kayıp
ları
en
aza
indi
rmek
içi
n ilk
öğre
timde
n or
taöğ
retim
e ge
çişt
e %
85
olan
ülk
e or
anını
2014
yılı
sonu
na k
adar
% 9
5’ni
n üz
erin
e çı
karm
ak.
ORTAÖĞRETİM
Ortaöğretim S
trat
ejik
Am
aç -
3:
O
rtaöğr
etim
de,
cins
iyet
ve
bölg
esel
far
klılı
kları
gide
rici
bir
biç
imde
ok
ullaşm
a or
anını A
B d
üzey
ine
çıka
rmak
; öğ
renc
iler
i es
nek
bir
yapı
iç
inde
, il
gi
ve
yete
nekl
eri
doğr
ultu
sund
a,
or
tak
bir
gene
l kü
ltür
veri
lere
k üs
t öğr
enim
e ve
gel
eceğ
e ha
zırl
amak
.
Str
atej
ik H
edef
3.7
: O
rtaöğr
etim
çağın
daki
bir
eyle
rin
eğiti
me
eriş
imin
i ar
tırm
ak iç
in p
ansi
yon
ve b
urs
hizm
etle
rind
en y
arar
lana
nların
sayısını p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar %
25
artır
mak
.
182
Str
atej
ik H
edef
4.1
: O
rtaöğr
etim
içe
risi
nde
mes
leki
tek
nik
eğiti
min
oku
llaşm
a or
anını p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar e
n az
% 5
0’ye
çık
arm
ak.
Str
atej
ik H
edef
4.2
: Se
ktör
lerl
e iş
birl
iği
içer
isin
de,
ihtiy
aç d
uyul
an n
itelik
lere
sahi
p iş
güc
ünü
yetiş
tirm
ek v
e m
ezun
ları
ist
ihda
ma
hazı
rlam
ak
Str
atej
ik H
edef
4.3
: İş
güc
ü pi
yasa
sını
n ih
tiyaç
ları
na b
ağlı
olar
ak o
rtay
a çı
kan
yeni
ala
n ve
dal
ları
n öğ
retim
pro
gram
ları
nı e
snek
ve
yete
rlili
kler
e da
yalı
mod
üler
ya
pıda
hazır
lam
ak v
e m
evcu
t m
odül
er öğr
etim
pro
gram
ları
nı g
eliş
mel
ere
bağlı
olar
ak re
vize
etm
ek.
Str
atej
ik H
edef
4.4
: Pl
an d
önem
i so
nuna
kad
ar m
esle
ki eği
timde
eği
tim s
onu
sert
ifika
ları
nın
ulus
lara
rası
ak
redi
tasy
onun
u (g
eçer
lilik
, de
nklik
, eş
değe
rlik
) sağl
amak
.
Str
atej
ik H
edef
4.5
: To
plum
da m
esle
ki t
ekni
k eğ
itim
far
kınd
alığı
oluş
tura
rak
daha
fazl
a te
rcih
edi
lir h
ale
getir
mek
.
Str
atej
ik H
edef
4.6
: M
esle
ki eği
timde
pay
daşl
arla
işbi
rliğ
i içe
risi
nde
il, b
ölge
sel
ve u
lusa
l düz
eyde
işgü
cü ih
tiyaç
pla
nlam
ası y
apm
ak.
ORTAÖĞRETİM
Mesleki ve Teknik Ortaöğretim S
trat
ejik
Am
aç -
4:
K
üres
el r
ekab
ette
sek
törl
erin
güc
ünü
artır
mak
ve
daha
nit
elik
li in
san
gücü
nü
yetiş
tirm
ek
amacıy
la;
sekt
örle
iş
birl
iği
gelişm
iş,
esne
k ve
mod
üler
pro
gram
çeş
itli
liği
ne s
ahip
, te
knol
ojik
alt
yapı
sı
güçl
ü ve
dah
a ço
k ta
lep
edil
en b
ir m
esle
ki t
ekni
k eğ
itim
yapısın
a ul
aşm
ak.
Str
atej
ik
Hed
ef
4.7:
Mes
leki
ve
te
knik
eğ
itim
i ge
liştir
mek
üz
ere
Bece
ri
Olim
piya
tları
na (
Wor
ldSk
ills-
Euro
Skill
s) h
er m
esle
kten
katılı
mı s
ağla
yara
k, p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar ü
lke
olar
ak sı
rala
mad
a ilk
on
arasın
da y
er a
lmak
.
TEM
A
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HEDEFLER
183
TEM
A
STRATEJİK AMAÇLAR
STRATEJİK HEDEFLER
Str
atej
ik
Hed
ef
5.1:
Ö
zel
sekt
örün
fin
ansa
l gü
cünd
en
fayd
alan
mak
üz
ere
Baka
nlığımız
a bağlı
örgü
n öz
el
öğre
tim k
urum
ora
nını
% 5
.21’
den
plan
dö
nem
i son
una
kada
r
% 9
’a çık
arm
ak.
Str
atej
ik H
edef
5.2
: Ö
rgün
eği
timde
ki öğr
enci
sayısın
a gö
re ö
zel öğr
etim
in g
enel
eğ
itim
imiz
için
deki
payını 2
014
yılı
sonu
na k
adar
% 2
.76’
dan
% 5
’e çık
arm
ak.
Str
atej
ik H
edef
5.3
: O
rtaöğr
etim
ve
yüks
eköğ
retim
e ha
zırlık
der
shan
eler
inde
n öz
el o
kula
dön
üştü
rüle
bile
cekl
erin
tes
pit
edile
rek
2014
yılı
son
una
kada
r %
70
’inin
öze
l oku
la d
önüş
türü
lmes
inin
teşv
ikin
i sağ
lam
ak.
ÖZEL ÖĞRETİM
S
trat
ejik
Am
aç -
5:
Dev
leti
n dü
zenl
eyic
i, de
netl
eyic
i ve
de
stek
leyi
ci
rolü
yle
çağı
n bü
tün
tekn
oloj
ik
ve
fizi
ksel
or
tam
larını
oluş
turm
a es
nekl
iğin
e sa
hip
özel
öğr
etim
kur
umla
rında
; to
plum
un d
eğiş
en v
e ç
eşit
lene
n eğ
itim
ta
lepl
erin
in
karşıla
nması,
eğit
im
sist
emim
izin
da
ha
da
gelişm
esi
ve ö
zel
öğre
tim
in eği
tim
sis
tem
i iç
eris
inde
ki p
ayının
ar
tırılm
ası i
çin
özel
sek
törü
n fi
nans
al g
ücün
ü eğ
itim
yatırı
mla
rına
dönüşt
ürm
ek.
Str
atej
ik H
edef
5.4
: Ö
zel ö
zel eği
timde
n ya
rarl
anac
ak b
irey
leri
n yı
llık
en a
z %
12
’lik
artışın
a ce
vap
verm
ek ü
zere
öğr
etm
en,
fizik
i m
ekan
ve
kayn
ak i
htiy
acını
karşıla
yara
k et
kin
bir d
enet
im si
stem
ini k
urm
ak.
Stra
tejik
Hed
ef 6
.1: Ö
rgün
eği
tim k
urum
ları
ile R
ehbe
rlik
ve
Araştı
rma
Mer
kezl
erin
de
(RA
M)
bulu
nan
rehb
er öğr
etm
en a
çığı
nı k
arşıl
ayar
ak
psik
oloj
ik d
anışm
a ve
reh
berl
ik
hizm
etle
rine
tüm
öğr
enci
leri
n ve
aile
leri
n er
işim
ini s
ağla
mak
.
Str
atej
ik H
edef
6.2
: RA
M’la
rın
eği
tsel
değ
erle
ndir
me
ve ta
nıla
ma
hizm
etle
ri il
e re
hber
lik h
izm
et s
tand
artla
rını
201
2 yı
lı so
nuna
kad
ar b
elir
lem
ek,
her
yıl
%
20’s
ini s
tand
artla
ra u
ygun
hal
e ge
tirm
ek v
e sa
yısı
nı p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar %
12
artır
mak
. S
trat
ejik
Hed
ef 6
.3:
Etki
li bi
r m
esle
ki r
ehbe
rlik
ve
yöne
ltme
için
201
4 yı
lına
kada
r “M
esle
ki B
ilgi S
iste
mi”
ni (M
BS) k
urar
ak e
tkin
kul
lanm
ak.
Str
atej
ik
Hed
ef
6.4:
K
aynaştır
ma
eğiti
mi
kaps
amda
ki
öğre
ncile
r iç
in
stan
dart
lara
uyg
un h
azır
lanmış
des
tek
eğiti
mi
odal
arı
ve ö
zel
eğiti
m sınıfl
arını
plan
dön
emi s
onun
a ka
dar %
50
artır
mak
.
Str
atej
ik H
edef
6.5
: Ö
zel
eğiti
m o
kulu
- k
urum
u sa
yısı
nı p
lan
döne
mi
sonu
na
kada
r %
25
artır
mak
ve
bu k
urum
lard
a gö
rev
yapa
n öğ
retm
enle
rin
% 2
0’si
nin
özel
eği
tim a
lanı
nda
eğiti
m a
lmasını s
ağla
mak
.
Stra
tejik
Hed
ef 6
.6: Ö
zel eği
tim o
kulu
-kur
umud
aki e
rken
eği
tim v
e ok
ul ö
nces
i eği
tim
sınıfl
arının
65
olan
sayısı
nı (K
asım
2009
) pla
n dö
nem
i son
una
kada
r 11
0’a
çıka
rmak
.
ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK
a) Özel Eğitim Ortamları
Str
atej
ik A
maç
- 6
:
Sos
yal
devl
et a
nlayışı i
çind
e öz
el eği
tim
e ih
tiya
cı o
lan
bire
yler
in
pota
nsiy
elle
rini
en
üs
t dü
zeyd
e ge
rçek
leşt
ireb
ilm
eler
ini
ve
topl
umla
büt
ünleşm
eler
ini
sağl
amak
üze
re t
anım
a, t
anıla
ma
ve
yöne
ltm
e hi
zmet
leri
nin
nite
liği
ni g
eliş
tirm
ek.
Stra
tejik
Hed
ef 6
.7:
49 i
lde
faal
iyet
gös
tere
n 54
Bili
m v
e Sa
nat
Mer
kezi
ni (
BSM
) ge
liştir
mek
ve
pla
n dö
nem
i son
una
kada
r sa
yısını 9
4’e
çıka
rmak
.
184
Str
atej
ik H
edef
7.1
:“Eğ
itim
Ort
amla
rınd
a Şi
ddet
in Ö
nlen
mes
i ve
Aza
ltılm
ası
Stra
teji
ve E
ylem
Pla
nı”
kaps
amın
da v
aka
anal
izi
veri
tab
anı
sonu
çların
a gö
re
man
idar
düz
eyde
şid
det o
layl
arının
yaş
andığı
oku
l-kur
um p
erso
nelin
in ta
mamı i
le
diğe
r ok
ul-k
urum
lard
aki
pers
onel
in %
60’ının
201
4 yı
lı so
nuna
kad
ar h
izm
etiç
i eğ
itim
alm
alarını s
ağla
mak
.
b) Güvenli Eğitim Ortamları
Str
atej
ik A
maç
-7:
B
irey
leri
n be
dens
el, r
uhsa
l ve
zih
inse
l yö
nden
sağ
lıklı
gelişi
mi
için
di
sipl
inle
r ar
ası
katılım
cı,
bilg
iye
ve iş
birl
iğin
e da
yalı
yöne
tim
an
layışı
yla
öğre
nci,
aile
ve
yakı
n çe
vres
iyle
uyu
m v
e eş
güd
üm
içer
isin
de şi
ddet
i önl
eyen
güv
enli
eği
tim
ort
amla
rı ol
uştu
rmak
. S
trat
ejik
Hed
ef 7
.2:
Güv
enli
ve ş
idde
tten
uzak
eği
tim o
rtam
ları
sağ
laya
rak
ve
şidd
et k
onus
unda
top
lum
sal
duya
rlılığı
artır
arak
ok
ulla
rda şi
ddet
ve şi
ddet
e ka
ynak
lık e
den
olay
sayı
sını
her
yıl
% 1
0 or
anın
da a
zaltm
ak.
Str
atej
ik H
edef
8.1
: Tü
rk k
ültü
rünü
ve
gele
neks
el e
l sa
natla
rını
araştır
mak
, or
ijina
lini
bozm
adan
gel
ecek
nes
iller
e ak
tarm
ak,
çağd
aş y
orum
ve
tasa
rım
larl
a ze
ngin
leşt
irer
ek u
lusa
l ve
evre
nsel
beğ
enile
re ü
rün
olar
ak su
nmak
.
Str
atej
ik H
edef
8.2
: Eğ
itim
sis
tem
i iç
inde
ki öğr
enci
leri
n bi
reys
el f
arkı
ndalık
dü
zeyl
erin
i, ke
ndile
rini
ifa
de e
tme
ve y
eten
ekle
rini
ser
gile
me
güçl
erin
i ar
tırm
ak
üzer
e so
syal
, kül
türe
l, sp
ortif
ve
sana
tsal
faal
iyet
lere
katılı
m d
üzey
ini p
lan
döne
mi
sonu
na k
adar
% 1
00 a
rtır
mak
.
Str
atej
ik H
edef
8.3
: M
evcu
t izc
i öğr
enci
sayısını p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar
%
100
artır
mak
.
ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK
c) Sosyal ve Kültürel Gelişim
Str
atej
ik A
maç
- 8
:
Sos
yal,
kült
ürel
ve
spor
tif
faal
iyet
leri
artıra
rak
sosy
al s
orum
lulu
k du
ygus
una
sahi
p, k
endi
ni g
erçe
kleş
tirm
iş,
sana
tsal
ve
este
tik
yönü
ge
lişm
iş,
kült
ürel
m
irasımızı
koru
yan,
ge
lişt
iren
ve
ge
lece
k kuşa
klar
a ak
tarm
ayı
göre
v ed
inm
iş,
sağlık
lı ve
m
utlu
bi
reyl
er
yetişt
irm
ek.
Str
atej
ik
Hed
ef
8.4:
Öğr
enci
ler
arasın
da
lisan
slı
spor
cu
sayı
sını
br
anş
çeşi
tliliğ
ini d
e gö
zete
rek
plan
dön
emi s
onun
a ka
dar %
50
oranın
da a
rtır
mak
.
TEM
A
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HEDEFLER
185
TEM
A
STRATEJİK AMAÇLAR
STRATEJİK HEDEFLER
YÜKSEK ÖĞRETİM
St
rate
jik
Am
aç –
9:
Ulu
slar
arası b
ilim
, te
knik
ve
sana
t bi
riki
min
den
daha
fa
zla
yara
rlan
arak
ül
kem
izde
bi
lim
-tek
nolo
ji-sa
nat
üret
me
ve
kull
anm
a dü
zeyi
ni
artır
mak
iç
in
yurt
dışı
na
daha
fa
zla
öğre
nci
gönd
erm
ek,
yüks
eköğ
reti
m k
urum
larını
ilgil
i ta
rafl
arın
kat
kıla
rıyla
, ü
lke
ekon
omis
inin
ve
so
syal
ya
pısı
nın
ihtiy
aç
duya
cağı
al
anla
rda
ihti
sasl
aştır
arak
bö
lges
el
işbi
rlik
leri
ara
cılığıy
la T
ürki
ye’y
i bil
imse
l çalış
mal
arın
mer
kezi
yap
mak
.
Str
atej
ik H
edef
9.1
: Yü
ksek
öğre
tim k
urum
ları
nın
ihtiy
acı
olan
öğr
etim
ele
manı
ve
kuru
mla
rın
ihtiy
aç d
uyduğu
uzm
an p
erso
neli
karşıla
mak
am
acıy
la y
urtdışın
a lis
ansü
stü
öğre
nim
gör
mek
için
gön
deri
len
öğre
ncile
rin
sayı
sını
her
yıl
% 1
0 or
anın
da a
rtır
mak
.
Str
atej
ik
Hed
ef
10.1
: D
eğiş
en
ve
geliş
en
ekon
omiy
e iş
gücü
du
yarlılığı
nın
ve
girişi
mci
liğin
artırılm
ası
için
yen
i m
odül
ve
dalla
r aç
arak
pla
n dö
nem
i so
nuna
kad
ar
mes
lek
ve g
elir
get
iric
i kur
slar
a ka
tılan
ları
n sa
yısı
nı 3
katın
a çı
karm
ak.
Str
atej
ik H
edef
10.
2: F
ertle
rin
yaşa
m k
alite
sini
yük
seltm
ek ü
zere
sosy
al v
e kü
ltüre
l al
anla
rda
açıla
n ku
rs sa
yısı
nı p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar %
25 a
rtır
mak
.
Stra
teji
k H
edef
10.
3: H
ayat
boy
u öğ
reni
m s
trat
ejis
i ge
reği
böl
gese
l, ek
onom
ik v
e so
syal
duy
arlılık
ları
dikk
ate
alm
ak ü
zere
pay
daşl
arla
işbi
rliğ
ini s
ürek
li g
eliş
tirm
ek.
Str
atej
ik H
edef
10.
4: K
üres
elleşm
e so
nucu
ihtiy
aç d
uyul
an d
iller
in to
plum
tara
fında
n öğ
reni
lmes
ine
imkâ
n sağl
amak
üze
re h
alk
eğiti
m m
erke
zler
i tar
afın
dan
açıla
n ya
bancı
dil k
ursl
arın
a ka
tılan
ları
n sa
yısı
nı p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar i
ki k
atın
a çı
karm
ak.
Str
atej
ik H
edef
10.
5: H
ayat
boy
u öğ
reni
m a
nlayışının
topl
umsa
l yay
gınlığını s
ağla
mak
üz
ere
düze
nlen
en k
urs
dışı
etk
inlik
leri
n tü
rünü
pla
n dö
nem
i so
nuna
kad
ar %
50
artır
mak
.
Str
atej
ik H
edef
10.
6: T
rafik
ve
ilk
yar
dım
bili
ncin
in y
aygı
nlaş
tırılm
ası
ve s
ürüc
ü eğ
itim
ine
ilişk
in öğr
etim
pro
gram
ları
ve
sına
v uy
gula
mal
arını 2
014
yılın
a ka
dar
AB’y
le
uyum
lu h
âle
getir
mek
.
HAYATBOYU ÖĞRENME VE BİLGİ TOPLUMU
a) Yaygın Eğitim
Str
atej
ik A
maç
- 1
0:
Hay
at
boyu
öğ
reni
m
stra
teji
si
doğr
ultu
sund
a kişi
sel
geliş
im
tale
pler
inin
ka
rşıla
nmasının
yanı sıra
değ
işen
ve
gelişe
n ek
onom
iye
işgü
cü d
uyar
lılığının
ar
tırılm
ası
için
kam
u, ö
zel
sekt
ör v
e si
vil
topl
um k
urul
uşla
rıyla
işb
irliğ
i iç
eris
inde
, bi
reyl
erin
kiş
isel
bilg
i ve
ist
ihda
m b
ecer
iler
ini
gelişt
irer
ek iş
ve
yaşa
m k
alit
eler
ini a
rtırm
ak.
Stra
teji
k H
edef
10.
7: İ
lköğ
reti
m s
on sınıf
öğre
ncil
erin
den
başl
amak
üze
re h
ayat
boy
u öğ
reni
m
kaps
amın
da,
tüm
to
plum
da
girişi
mci
lik
ruhu
nun
geliş
tiri
lmes
ini
sağl
amak
üz
ere
etki
nlik
ler
düze
nlem
ek.
186
TEM
A
STRATEJİK AMAÇLAR
STRATEJİK HEDEFLER
Str
atej
ik
Hed
ef
11.1
: Ö
rgün
eği
tim i
mka
nınd
an y
arar
lana
mamış
bir
eyle
rin
uzak
tan
eğiti
m im
kan-
ları
yla
öğre
nim
leri
ni ta
mam
lam
a-la
rını
sağl
amak
.
Str
atej
ik
Hed
ef
11.2
: D
eğiş
en v
e ge
lişen
mes
lekl
eri
uzak
tan
eğiti
m y
oluy
la
bire
yler
e ka
zandır
mak
ve
bu a
lana
yön
elik
düz
enle
mel
er y
apm
ak.
Str
atej
ik H
edef
11.
3: K
işis
el v
e m
esle
ki g
eliş
ime
katkı s
ağla
yan,
zeng
in, g
üven
ilir
ve g
ünce
l bi
r iç
eriğ
e sa
hip
uzak
tan
eğiti
m p
orta
l ve
mod
ülle
rini
pay
daşl
arla
iş
birl
iği i
çeri
sind
e gü
ncel
leye
rek
her yıl
% 1
0 or
anın
da a
rtır
mak
.
b) Uzaktan Eğitim S
trat
ejik
Am
aç -
11:
Eği
tim
çağı
dışı
na
çıkmış
bi
reyl
erde
n uz
akta
n eğ
itim
yo
luyl
a öğ
reni
min
i ta
mam
lam
ak
iste
yenl
er
ile
bire
ysel
ge
lişi
mle
rini
sağl
amak
ve-
veya
yen
i m
esle
ki y
eter
likl
er k
azan
mak
ist
eyen
leri
n e-
öğre
nme
orta
mla
rına
eriş
imin
i ko
layl
aştır
arak
, bu
al
anın
bi
lgi
tekn
oloj
iler
inde
mey
dana
gel
en d
eğiş
imle
re p
aral
el;
yeni
lenm
esin
i, ge
lişm
esin
i, ze
ngin
leşt
iril
mes
ini
ve
oluş
turu
laca
k st
anda
rtla
ra
uygu
nluğ
u ba
kımın
dan
izle
nmes
ini s
ağla
mak
.
Str
atej
ik
Hed
ef
11.4
: U
zakt
an eği
tim a
lanı
nın
kont
rol
ve d
enet
im s
ağla
yıcı
m
evzu
at d
üzen
lem
esi
yapa
rak,
gel
iştir
ilece
k ul
usal
sta
ndar
tlara
uyg
unluğu
nun
elek
tron
ik o
rtam
da iz
lenm
esin
i sağ
laya
cak
yazı
lım v
e uy
gula
mal
arı
geliş
tirm
ek.
Str
atej
ik H
edef
12.
1: O
kulla
rdak
i bilg
i tek
nolo
jisi (
BT) sınıfl
arını K
amu İn
tern
et
Eriş
im M
erke
zi ş
eklin
de v
atan
daşl
arın
kul
lanı
mın
a aç
arak
top
lum
un b
ilgiy
e er
işim
ini a
rtır
mak
.
HAYATBOYU ÖĞRENME VE BİLGİ TOPLUMU
c) Bilgi Toplumu
Str
atej
ik A
maç
- 1
2:
Bil
gi
ekon
omis
i be
ceri
leri
ni
ekon
omik
ka
tma
değe
r ya
ratm
ası
yönü
nde
kull
anm
ayı
tüm
eği
tim
kad
emel
erin
i ka
psay
acak
şek
ilde
ya
ygın
laştırm
ak.
Str
atej
ik
Hed
ef
12.2:
Oku
llard
a va
tand
aşla
ra
yöne
lik
med
ya
okur
yaza
rlığı
eğiti
mle
ri v
erm
ek v
e bi
lişim
oku
ryaz
arı s
ayısını h
er yıl
%
10
oranın
da a
rtır
mak.
187
TEM
A
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HEDEFLER
Str
atej
ik H
edef
13.
1: B
akan
lık i
nsan
güc
ü ih
tiyacını
karşıla
mak
üze
re i
lgili
ku
rum
larl
a iş
birl
iği
içer
isin
de
orta
ve
uz
un
vade
li in
san
kayn
akla
rı
proj
eksi
yonl
arı y
apm
ak.
Str
atej
ik H
edef
13.
2: i
nsan
kay
nakl
arının
böl
ge v
e ye
rleş
im y
eri
ihtiy
açla
rı
doğr
ultu
sund
a, n
orm
kad
ro e
sası
na g
öre
deng
eli d
ağılı
mını s
ağla
mak
.
Str
atej
ik H
edef
13.
3: B
akan
lıkta
ins
an k
ayna
klarının
kar
iyer
ve
liyak
at e
sası
na
daya
lı ol
arak
gör
evde
yük
selm
e si
stem
ini p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar k
urm
ak.
Str
atej
ik H
edef
13.
4: A
nado
lu öğr
etm
en l
isel
erin
in öğr
etm
en y
etiş
tiren
yük
sek
öğre
tim k
urum
ları
na k
ayna
klık
teş
kil
etm
e iş
levi
ni e
tkin
leşt
irm
ek v
e si
stem
deki
öğ
retm
enle
rin
bilg
i ve
bec
eri
düze
yler
i ile
bir
likte
ala
n ye
terl
ikle
rine
day
alı
olar
ak iş
yap
ma
ve k
alite
li hi
zmet
sunm
a ka
pasi
tele
rini
gel
iştir
mek
.
Str
atej
ik H
edef
13.
5: B
akan
lık p
erso
nelin
in s
osya
l, ek
onom
ik, k
ültü
rel v
e öz
lük
hakl
arını i
yileşt
irer
ek ç
alış
an m
emnu
niye
t ora
nını
her
yıl
% 3
ora
nınd
a ar
tırm
ak.
Str
atej
ik H
edef
13.
6: Eği
tim k
urum
ları
nın
asil
yöne
tici
oranını
plan
dön
emi
sonu
na k
adar
her
oku
l-kur
um tü
rü iç
in %
90’ın
üze
rine
çık
arm
ak.
Str
atej
ik
Hed
ef
13.7
: Ba
kanlık
ça
lışan
ları
nı
stra
tejik
am
aç
ve
hede
fleri
n ge
rçek
leşt
irilm
esin
e ka
tkı s
ağla
yaca
k bi
lgi v
e be
ceri
lerl
e do
natm
ak iç
in h
izm
etiç
i ku
rs v
e se
min
erle
rin
nite
liğin
i artır
mak
.
KURUMSAL KAPASİTENİN GELİŞTİRİLMESİ
a) İnsan Kaynakları S
trat
ejik
Am
aç -
13:
B
akan
lığın
in
san
gücü
pl
anla
masını
gele
cek
proj
eksi
yonl
arın
a da
yandıra
n ve
ins
an k
ayna
klarının
ülk
e ge
neli
nde
deng
eli
dağı
lımını
sağl
ayan
; liy
akat
ve
kari
yeri
esa
s al
an; dış
değ
işim
e du
yarlı-i
ç dö
nüşü
mü
sağl
ayıcı v
e m
evzu
atla
sür
ekli
liği
sağ
lana
n bi
r in
san
kayn
akla
rı yö
neti
mi
sist
emi k
urm
ak.
Str
atej
ik
Hed
ef
13.8
: To
pyek
un S
avun
ma
ve S
efer
berl
ik H
izm
etle
ri (
TSSH
) ko
nula
rınd
a pe
rson
el v
e öğ
renc
ilerd
e va
r ol
an b
ilinç
sev
iyes
ini
süre
kli
olar
ak
artır
mak
.
188
Str
atej
ik
Hed
ef
14.1
: Ba
kanlığımız
a bağlı
okul
ve
kuru
mla
rımızın
böl
gese
l fa
rklılık
ları
gi
derm
ek
amacıy
la
2014
yı
lı so
nuna
ka
dar
tüm
ünün
bi
lişim
te
knol
ojile
rind
en y
arar
lanm
asını s
ağla
mak
.
Str
atej
ik
Hed
ef
14.2
: O
kul
ve k
urum
ları
mızın
der
s ve
lab
orat
uvar
ara
ç-ge
reçl
eri,
mak
ine-
teçh
izat
d
âhil
her
türl
ü do
natım
mal
zem
esi
ihtiy
açla
rını
, te
knol
ojik
gel
işm
eler
e uy
gun
olar
ak 2
014
yılın
a ka
dar z
amanın
da k
arşı
lam
ak.
Str
atej
ik
Hed
ef
14.3
: O
kul
ve
kuru
mla
rın
bakı
m v
e on
arım
tal
eple
rini
n ka
rşıla
nma
oranını p
lan
döne
mi i
çind
e he
r yıl
% 5
artır
mak
.
Str
atej
ik H
edef
14.
4: Y
eni o
kul b
inal
arı y
apımın
da ç
evre
sini
n gü
zelleşt
irilm
esin
e ka
tkıd
a bu
luna
n, e
stet
ik g
örün
ümlü
, de
prem
e da
yanı
klı
ve k
ulla
nışlı
eğiti
m
orta
mla
rı h
alin
e ge
lmes
ini s
ağla
yaca
k ye
ni p
roje
leri
hay
ata
geçi
rmek
.
Str
atej
ik H
edef
14.
5: T
ürk
Eğiti
m S
iste
min
in g
eliş
tirilm
esi i
çin
mer
kezi
büt
çede
n ay
rıla
n pa
y ile
ber
aber
diğ
er k
ayna
kların
mik
tar v
e çeşi
tliliğ
ini a
rtır
mak
.
KURUMSAL KAPASİTENİN GELİŞTİRİLMESİ
b) Fiziksel Kapasitenin Geliştirilmesi S
trat
ejik
Am
aç -
14:
T
ürk
eğit
im
sist
emin
in
fizi
ksel
ka
pasi
tesi
nin
artırılm
ası
ve
nite
likl
i eğ
itim
-öğr
etim
ort
amının
hazırl
anm
ası
için
dün
yada
ki v
e ül
kem
izde
ki
ekon
omik
, so
syal
, en
düst
riye
l ve
tek
nolo
jik g
eliş
mel
er v
e ön
görü
leri
doğr
ultu
sund
a,
kayn
akla
rın ç
eşit
liliği
ni a
rttır
arak
etk
in k
ulla
nılm
asını
sağl
amak
.
Str
atej
ik
Hed
ef
14.6
:
Oku
llaşm
a ve
sı
nıf
mev
cutla
rı
ile
ilgili
he
defle
r doğr
ultu
sund
a ol
uşac
ak
fizik
i m
ekân
ih
tiyacını
plan
dö
nem
i so
nuna
ka
dar
karşıla
mak
.
TEM
A
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HEDEFLER
189
Str
atej
ik H
edef
15.
1:
Mill
i Eğ
itim
Bak
anlığı
mer
kez
ve t
aşra
teş
kila
tını
plan
dö
nem
i son
una
kada
r sür
eç b
azlı
olac
ak şe
kild
e ye
nide
n ya
pıla
ndır
mak
.
Str
atej
ik H
edef
15.
2: B
akan
lığın
tem
el a
maç
ve
göre
vler
i ile
str
atej
ik a
lanl
arın
a yö
nelik
açık
ve
ka
palı
bilg
iye
ilişk
in
anlık
ve
rile
ri
topl
ayan
, de
pola
yan,
gü
venl
iğin
i sağl
ayan
ve
gele
cek
yöne
limli
bilg
iye
dönüşt
üren
, ku
llanı
cıla
r iç
in
hari
tala
nmış
bir
bilg
i yön
etim
sist
emi k
urm
ak.
Str
atej
ik
Hed
ef
15.3
: Ba
kanlığ
a bağlı
okul
ve
kuru
mla
rın
hizm
et v
e ka
lite
stan
dart
ları
nın
belir
lene
rek,
kal
ite y
önet
im s
iste
mi
kuru
lmasını
ve u
lusl
arar
ası
geçe
rliliği
ola
n değe
rlen
dirm
e m
odel
leri
ile
kur
umsa
l pe
rfor
man
sın
izle
nmes
ini
sağl
amak
.
Str
atej
ik H
edef
15.
4:
Baka
nlığımız
mev
zuatının
uyg
ulan
masın
da o
rtay
a çı
kan
soru
nlar
ile
çöz
üm ö
neri
leri
ni b
elir
leye
rek
mev
zuatı
yeni
lem
e ve
gel
iştir
me
çalış
mal
arın
a ka
tkı
sağl
amak
ve
eğiti
m s
iste
mim
izi
düze
nley
en m
evzu
atı
AB
norm
ları
da
göz ö
nünd
e bu
lund
urul
arak
sade
leşt
irm
ek v
e gü
ncel
leşt
irm
ek.
Str
atej
ik
Hed
ef
15.5
: B
akan
lık m
erke
z ve
taş
ra t
eşki
latın
da y
apıla
n iş
ve
işle
mle
r ile
ver
ilen
hizm
etle
rden
uyg
un o
lanl
arın
ele
ktro
nik
orta
ma
taşı
nmasını
sağl
ayar
ak e
-dev
let u
ygul
amal
arını y
aygı
nlaş
tırm
ak.
KURUMSAL KAPASİTENİN GELİŞTİRİLMESİ
c) Yönetim ve Organizasyon S
trat
ejik
Am
aç -
15:
M
illi
Eği
tim
Bak
anlığı
mer
kez
teşk
ilatının
hiz
met
esa
sına
gör
e sü
reç
bazlı y
apıla
nmasını v
e uy
gun
büyü
klüğ
e çe
kilm
esin
i, ok
ul ç
eşit
liliği
nin
azal
tılar
ak
hizm
eti
üret
enle
rin
yetk
iler
inin
ar
tırılm
asını
sağl
ayac
ak
şeki
lde
yeni
den
yapı
landırı
lmasını
sağl
amak
ve
ba
kanlık
ta
stra
teji
k yö
neti
m
anla
yışı
nı
yerl
eşti
rmek
, ok
ul
ve
kuru
mla
rın
kuru
msa
l pe
rfor
man
s ve
kal
ites
ini ö
lçec
ek s
tand
artl
ar g
eliş
tirm
ek.
Str
atej
ik
Hed
ef
15.6
: Eğ
itim
ala
nınd
aki
geliş
mel
erin
izl
enm
esin
e ve
eği
tim
polit
ikal
arının
ol
uştu
rulm
asın
a te
mel
teşk
il ed
ecek
ul
usal
ve
ul
usla
rara
sı
stan
dart
lard
a ve
ri v
e gö
ster
ge ü
retil
mes
ini s
ağla
mak
, yayım
lam
ak v
e pa
ylaş
mak
.
TEM
A
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HEDEFLER
190
TEM
A
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HEDEFLER
Str
atej
ik H
edef
16
.1:
Her
düz
eyde
ki ö
rgün
ve
yaygın
eği
tim p
rogr
amla
rını
n ge
lişm
eler
e pa
rale
l ol
arak
yen
ilenm
esin
i ve
uyg
ulam
ada
olan
pro
gram
ları
n am
aca
uygu
nluk
bakımın
dan
düze
nli
olar
ak i
zlen
mes
i ve
değ
erle
ndir
ilmes
ini
sağl
amak
.
Str
atej
ik H
edef
16.
2: Eği
tim m
ater
yalle
rini
çağın
ger
ekle
ri d
oğru
ltusu
nda
süre
kli
geliş
tirm
ek v
e de
rs k
itapl
arı i
le eği
tim a
raçl
arının
stan
dart
ları
nı b
elir
lem
ek.
Str
atej
ik
Hed
ef
16
.3:
Baka
nlık
bi
rim
leri
nin
ihtiy
aç
duyd
uğu
alan
lard
a ar
aştır
mal
ar y
apm
ak v
e bu
ala
nlar
da p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar
dokt
ora
ile ü
zeri
dü
zeyd
e ya
pıla
n 50
araştır
mayı d
este
klem
ek.
Str
atej
ik H
edef
16.
4: Öğr
enci
leri
n bi
limse
l ve
san
atsa
l başa
rıla
rını
artır
mak
am
acıy
la u
lusa
l ve
ulus
lara
rası
yarış
mal
ara
katılımı v
e pr
oje
geliş
tirm
e an
layışı
nı
yaygın
laştır
arak
kab
ul e
dile
n pr
oje
sayı
sını
pla
n dö
nem
i so
nuna
kad
ar 4
katın
a çı
karm
ak.
KURUMSAL KAPASİTENİN GELİŞTİRİLMESİ
d) Ar-Ge ve Program Geliştirme S
trat
ejik
Am
aç -
16:
Ç
ağdaş
eğit
im a
nlayışı i
çind
e öğ
rene
n m
erke
zli
öğre
tim
pro
gram
larını
süre
kli
gelişt
irip
değe
rlen
dire
n,
çağı
n ve
çe
vren
in
gere
ktir
diği
değişi
klik
lere
uyg
un ü
rün
ve s
üreç
gel
işti
ren
bir
Ar-
Ge
anla
yışı
yla
dest
ekle
nen
nite
likl
i bir
eği
tim
sis
tem
i oluşt
urm
ak.
Str
atej
ik H
edef
16.
5: Eği
tim v
e öğ
retim
in n
iteliğ
inin
gel
iştir
ilmes
i ve
eği
tim
sist
emin
e ka
tkı
sağl
amay
a yö
nelik
pla
n dö
nem
i so
nuna
kad
ar e
n az
5 k
onud
a ar
aştır
ma
ve a
lan
çalış
ması y
apm
ak.
191
TEM
A
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HEDEFLER
Str
atej
ik H
edef
17.
1: B
akan
lığımız
org
aniz
asyo
n, y
önte
m v
e sü
reç
ile iç
den
etim
i ka
psay
an m
alî v
e diğe
r ko
ntro
ller
bütü
nünü
oluşt
urm
ak ü
zere
iç k
ontr
ol s
iste
min
i 20
11 yılı
sonu
na k
adar
kur
mak
.
Str
atej
ik H
edef
17.
2: B
akan
lık h
arca
ma
biri
mle
rini
Ris
k Es
aslı
Den
etim
Pla
nı’n
a gö
re 2
014
yılın
a ka
dar e
n az
bir
kez
den
etle
mek
.
Str
atej
ik H
edef
17.
3: B
akan
lığın
ope
rasy
onel
, y
önet
sel
ve k
alite
sür
eçle
rini
n pe
rfor
man
sa d
ayalı d
eğer
lend
irm
e si
stem
leri
ve
uzak
tan
izle
me
yönt
emle
ri il
e pl
an
döne
mi s
onun
a ka
dar d
enet
imin
i sağ
lam
ak.
Str
atej
ik H
edef
17.
4: M
illî Eği
tim B
akan
lığı
stra
tejik
pla
n am
aç v
e he
defle
rini
n ge
rçek
leşm
e dü
zeyl
erin
in i
zlen
mes
i ve
zam
anın
da e
tkili
önl
emle
rin
alın
abilm
esi
için
bir
imle
rle
işbi
rliğ
i iç
eris
inde
etk
ili b
ir i
zlem
e ve
değ
erle
ndir
me
sist
emi
kurm
ak.
DENETİM VE DANIŞMANLIK
S
trat
ejik
Am
aç -
17:
B
akan
lığın
op
eras
yone
l, yö
nets
el
ve
kali
te
süre
çler
inin
eğ
itim
po
liti
kala
rına,
str
atej
ik p
lana
ve
mev
zuat
a uy
gun
olar
ak y
ürüt
ülm
esi
ve
süre
kli
iyil
eşti
rilm
esin
i sağl
amak
am
acıy
la d
aha
etki
n bi
r de
neti
m v
e re
hber
lik
sist
emi o
luşt
urm
ak.
Str
atej
ik
Hed
ef
17.5
:Den
etim
hi
zmet
leri
nde
kalit
e,
etki
nlik
ve
ve
rim
liliğ
i sağl
amay
a yö
nelik
çalış
mal
ar y
apm
ak.
192
TEM
A
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HEDEFLER
Stra
tejik
Hed
ef 1
8.1:
Ulu
sal
dil
polit
ikasının
oluşt
urul
ma
çalış
masın
a ka
tkı
sağl
amak
ve
eğiti
m p
oliti
kala
rını
çalış
ma
sonu
çları d
oğru
ltusu
nda
plan
dön
emi
sonu
na k
adar
gün
celle
mek
.
Stra
tejik
Hed
ef 1
8.2:
Avr
upa
dil g
eliş
im d
osya
sı u
ygul
aması v
e di
l pas
apor
tuna
ve
ri s
ağla
yaca
k ni
telik
te v
eri t
abanı i
le u
lusa
l bilg
i ağı
oluşt
urm
ak v
e ul
usal
dil
polit
ikası i
çin
gere
kli m
evzu
atı A
B ile
uyu
mlu
hal
e ge
tirm
ek.
Stra
tejik
Hed
ef 1
8.3:
Pla
n dö
nem
i son
una
kada
r ort
aöğr
etim
öğr
enci
leri
nin
en a
z bi
r ya
bancı
dili
anla
yabi
lece
k ve
ko
nuşa
bile
cek
duru
ma
gelm
esin
i ge
rçek
leşt
irec
ek öğr
etim
pro
gram
ları
nın
hazı
rlan
masını s
ağla
mak
.
Stra
tejik
Hed
ef 1
8.4:
Pla
n dö
nem
i son
una
kada
r ba
kanlık
per
sone
linin
en
az %
50
’sin
in y
aban
cı d
il eğ
itim
i alm
alarını s
ağla
mak
.
Stra
tejik
Hed
ef 1
8.5:
Gün
cel
eğiti
m p
rogr
amla
rı ve
yet
işmiş
öğre
tmen
lerl
e do
nanmış
dil
öğre
tim m
erke
zler
ini
plan
dön
emi
sonu
na k
adar
artıra
rak,
yab
ancı
dil
olar
ak
Türk
çe b
ilenl
erin
sayısı
nı p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar
iki k
atın
a çı
karm
ak.
Stra
tejik
Hed
ef 1
8.6:
Pla
n dö
nem
i so
nuna
kad
ar m
esle
ki eği
tim s
iste
mim
izi A
B m
ükte
seba
tıyla
uyu
mlu
hâl
e ge
tirm
ek.
Stra
tejik
H
edef
18
.7:
2014
yı
lı so
nuna
ka
dar
öğre
tmen
leri
miz
in
“AB
Öğr
etm
enle
rini
n U
zakt
an Eği
timi
(Tea
cher
Tra
inin
g N
et-T
T N
et)
Ağı”
ndan
ya
rarl
anm
asını s
ağla
mak
.
ULUSLARARASI İLİŞKİLER VE AB’YE UYUM
a) AB’ ye Uyum ve Ulusal Dil Politikası S
trat
ejik
Am
aç -
18:
A
B’
ye ta
m ü
yeli
k pe
rspe
ktif
i çer
çeve
sind
e üy
e de
vlet
lerl
e iş
birl
iği
için
de
eğit
im
kali
tesi
ni
yüks
eltm
ek;
birl
iğin
m
esle
ki
eğit
im
poli
tika
sını
n uy
gula
nmasını
sağl
amak
; fo
nların
dan
daha
fa
zla
yara
rlan
mak
; m
evzu
atı
uyum
lulaştırm
ak
ve
ulus
al
dil
eğit
imi
poli
tika
sını
gel
işti
rmek
.
Str
atej
ik H
edef
18.
8: A
vrup
a Bi
rliğ
i Eği
tim Öğr
etim
Pro
gram
ları
na e
tkin
katılı
m
ve k
atkı
sağl
amak
.
193
TEM
A
STRATEJİK AMAÇ
STRATEJİK HEDEFLER
Str
atej
ik H
edef
19.
1:
Türk
Cum
huri
yetle
ri,
Türk
ve
akra
ba t
oplu
lukl
arın
da
insa
n ka
ynak
ları
nın
geliş
mes
i iç
in
ayrı
lan
öğre
nci
kont
enja
nını
n ku
llanı
m
oranını p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar %
79’
dan
% 1
00’e
çık
arm
ak.
Str
atej
ik H
edef
19.
2: Y
urtdışın
daki
vat
andaşl
arımız
ve
ilgili
ülk
e va
tand
aşla
rı
nın
eğiti
m-öğr
etim
tal
eple
rini
karşı
lam
ak i
çin
kuru
lan
okul
lara
iliş
kin
mev
zuat
dü
zenl
emes
ini y
apm
ak v
e bu
oku
lları
n sa
yısı
nı a
rtır
mak
.
Str
atej
ik
Hed
ef
19
.3:
Türk
di
li ve
kü
ltürü
nün
yurt
dışı
nda
koru
nması,
tanı
tılm
ası v
e ya
ygın
laştırılm
ası i
çin
yurt
dışın
da ih
tiyaç
duy
ulan
eği
tim v
e kü
ltür
mat
erya
lleri
ni k
arşı
lam
ak.
ULUSLARARASI İLİŞKİLER VE AB’YE UYUM
b) Türk Cumhuriyetleri, Türk ve Akraba Toplulukları ile İlişkiler
Str
atej
ik A
maç
- 1
9:
Tür
k C
umhu
riye
tler
i ve
Tür
k ve
Akr
aba
topl
uluk
larıy
la iş
birl
iğin
i ge
lişt
irm
ek,
Tür
k dü
nyasın
a ni
teli
kli
insa
n gü
cü
yetiş
tirm
ek
ve
yurt
dışı
ndak
i va
tand
aşla
rımızın
ve
ço
cukl
arının
T
ürk
kült
ürü
ile
bağl
arını
koru
mak
, T
ürkç
enin
or
tak
ilet
işim
di
li
olm
asını,
Tür
k kü
ltür
ünün
ya
ygın
laştırı
lıp
gelişm
esin
i sağl
amak
iç
in
eğit
im
ve
öğre
tim
hiz
met
i ver
mek
.
Str
atej
ik H
edef
19
.4:
Türk
Cum
huri
yetle
ri,
Türk
ve
akra
ba t
oplu
lukl
arın
da
yürü
tüle
n kü
ltüre
l faa
liyet
sayı
sını
pla
n dö
nem
i son
una
kada
r artır
mak
.
Str
atej
ik
Hed
ef
20.1
: Ek
onom
ik
Kal
kınm
a ve
İş
birl
iği
Teşk
ilatı
(OEC
D)
tara
fında
n dü
zenl
enen
öğ
renc
i başa
rıla
rını
n ka
rşılaştırılm
ası
çalış
masın
da
(PIS
A) p
lan
döne
mi s
onun
a ka
dar e
n az
5 b
asam
ak y
ükse
lmek
.
Str
atej
ik H
edef
20.
2: P
lan
döne
mi
sonu
na k
adar
yur
t dışı
nda
devl
etle
r ve
ul
usla
rara
sı k
urul
uşla
rla
yapı
lan
çalış
mal
ara
etki
n ka
tılım
sağl
amak
.
ULUSLARARASI İLİŞKİLER VE AB’YE UYUM
c) Uluslararası Kuruluşlarla İlişkiler
Str
atej
ik A
maç
- 2
0:
Dev
letl
er
ve
ulus
lara
rası
ku
ruluşl
arla
iş
birl
ikle
rine
da
ha
etki
n ka
tılar
ak,
evre
nsel
eği
tim
nor
mla
rının
, uy
gula
mal
arının
ve
eğit
im
poli
tika
larının
ol
uştu
rulm
asın
a ka
tkı
sağl
amak
ve
ul
usla
rara
sı
işbi
rlik
leri
nden
ka
ynak
lana
n fır
satl
arda
n en
üs
t dü
zeyd
e ya
rarl
anm
ak.
Str
atej
ik H
edef
20.
3: P
lan
döne
mi
sonu
na k
adar
ul
usla
rara
sı k
urul
uşla
rın
orga
nize
ettiği
en
az 1
5 eğ
itim
çalış
masının
yur
tiçin
de y
apılm
asını s
ağla
mak
.
194
EK 6
STRATEJİK PLAN LİTMUS TESTLERİ
Stratejik yönetim anlayışında; önceden yapılan iç ve dış çevre analizinde bazı noktaların gözden kaçırılması, kurumsal yapıda yeni durumların ortaya çıkması, paydaş beklentilerinin değişmesi gibi stratejik planların başarılı olmasını etkileyecek faktörlerin her zaman gözetilmesi zorunludur. Bu ilkeden hareketle stratejik yönetim modelinde, LİTMUS testleri bir kontrol kurgusu içerisinde uygulanmaktadır.
LİTMUS, stratejik planın temel unsurlarının değerlendirilmesi ve bu unsurlar arasındaki uyumun ölçülmesini amaçlayan bir test tekniğidir. Aynı zamanda stratejik yönetim modellerinde stratejilerin yerleştirilmesi olarak bilinen, seçilen stratejilerin kurumun amaç iş süreçleri ile bütünleştirilmesi sürecinde de katkı sağlayan bir değerlendirme ve geri besleme aracıdır.
Litmus testleri; vizyon, misyon, temel değerler, stratejik amaçlar, stratejik hedeflere ilişkin geliştirilmiştir. Bu testler yöneticilere ve çalışanlara uygulanmalıdır.
MİSYON İFADESİ LİTMUS TESTİ
MİSYON İFADESİ: ………………………………………………………….. Değerlendirme
Puanı
No Değerlendirme soruları 1 2 3 4 5
1 Okul/kurum faaliyetleri ile uyumludur.
2 Okul/kurum çalışanları misyona katkılarını görebiliyorlar.
3 Yönetimdeki değişikliklere rağmen misyon ayakta kalabiliyor.
4 Kim olduğumuzu, neyi kim ve ne için yaptığımızı ve bunun neden önemli olduğunu cevaplıyor.
5 Okul/kurum için stratejik bir öneme sahiptir.
6 Yararlanıcılar ve karar alıcılar için önemlidir.
7 Okul/kurum işlerini daha ileri bir noktaya götürecek niteliktedir.
TOPLAM
195
VİZYON İFADESİ LİTMUS TESTİ
VİZYON İFADESİ: ………………………………………………………
Değerlendirme Puanı
No Değerlendirme soruları 1 2 3 4 5
1 Vizyon ifadesi kurumun ideal geleceğini net bir şekilde
yansıtıyor.
2 Vizyon ifadesi ilham verici ve çaba gerektiricidir.
3 Vizyon ifadesi hatırlanabilir.
4 Misyonun yerine getirilmesi vizyonu gerçekçi bir hale
getirecektir.
TOPLAM
Puanlama yapılırken, 1‐5 arası ölçeklenmiş, en düşük düzey olan 1 “ den, en yüksek düzey olan 5” e kadar değer verilmiştir.
TEMEL DEĞERLER LİTMUS TESTİ
…………………………………….………………
Değerlendirme Puanı
No Değerlendirme soruları EVET HAYIR
1 Değerler misyon ve vizyon için bir temel oluşturabilir mi?
2 Okul/Kurumdaki herkes tarafından benimsen değerler dahil edilmiş mi?
3 Değerler, çalışan mükemmeliyetini teşvik ediyor mu?
4 Yararlanıcılara nasıl davranılması gerektiğini tanımlıyorlar mı?
5 Değerler, kalite performansı için beklentileri netleştiriyor mu?
196
STRATEJİK AMAÇLAR LİTMUS TESTİ
Stratejik Amaç 1………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………….. Birimi: Değerlendirme
Puanı
No Değerlendirme soruları 1 2 3 4 5
1 Bakanlığın misyonu, vizyonu ve temel değerleri ile uyumludur.
2 Ölçülebilir, gerçekçi ve ulaşılabilir niteliktedir.
3 Uzun bir dönemi kapsamaktadır.
4 Mevcut yasal düzenlemelerle uyumludur.
5 Bakanlık için stratejik bir öneme sahiptir.
6 Ulaşılmak istenen noktayı açık bir şekilde ifade etmektedir.
7 Yararlanıcılar ve karar alıcılar için önemlidir.
8 Kurumun işlerini daha ileri bir noktaya götürecek niteliktedir.
TOPLAM
STRATEJİK HEDEFLER LİTMUS TESTİ
Stratejik Amaç 1. ……..
Hedef
N.
Hedefler Uygun Uygun
Değildir
Açıklama: Uygun olmama nedenini açık bir
şekilde belirtiniz, eğer değişiklik
yapılacaksa değişen haliyle buraya yazınız.
1.1 ………..
1.2 ………..
1.3 ………..
Bu amaç kapsamında eklemek istediğiniz hedef varsa buraya yazın.
197
EK 7
ONAY ÖRNEKLERİ (İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü İçin)
T.C. ………………….VALİLİĞİ/KAYMAKAMLIĞI
…………………………İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü Sayı : ……………… Tarih Konu : 2011‐2014 Stratejik Planı. İlgi : a) 24/12/2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu.
b) 26/05/2006 tarihli Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. c) 19/06/2006 tarih ve B.08.0.SGB.0.03.01.06/2673 sayılı yazı (Genelge No: 2006/55). d) 09/02/2010 tarihli ve B.08.0.SGB.0.03.01.06/924 sayılı yazı (Genelge No: 2010/14).
Kalkınma planları ve programlarında yer alan politika ve hedefler
doğrultusunda, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi
ve kullanılmasını, hesap verilebilirliği ve saydamlığı sağlamak üzere kamu mali
yönetiminin yapısını ve işleyişini, raporlanmasını ve mali kontrolü düzenlemek amacıyla
çıkartılan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 9 uncu maddesinde;
“Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel
ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik
amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan
göstergeler doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak
amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar” denilmektedir.
5018 sayılı Kanunda öngörülen ve stratejik plan hazırlamakla yükümlü kamu
idarelerinin ve stratejik planlama sürecine ilişkin takvimin tespiti ile stratejik planların,
kalkınma planları ve programlarla ilişkilendirilmesine yönelik usul ve esasların
belirlenmesi amacıyla hazırlanan “Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul
ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”in Resmî Gazete’de yayımlanmasını müteakiben,
Bakanlığımız, İlgi (c) Genelge ile stratejik planlama sürecini başlatmıştır.
Bakanlığımız, Türk eğitim sistemini düzenleyen mevzuat ile birlikte, eğitim
sistemi için referans bir politika belgesi niteliğinde olan ve Türkiye’nin AB vizyonuna
uygun olacak şekilde hazırlanan “Millî Eğitim Bakanlığı 2010‐2014 Stratejik Planı” İlgi
(d) Bakan Onayı ile 01 Ocak 2010 tarihi itibariyle uygulamaya konulmuştur.
198
Millî Eğitim Bakanlığı 2010‐2014 Stratejik Planı ile aynı süreçte ve eş zamanlı
olarak merkez teşkilatı birimleri ile İl millî eğitim müdürlükleri de beş yıllık stratejik
planlarını hazırlayarak uygulamaya koymuşlardır.
Bakanlığımız Stratejik Planı (2010‐2014) ve İl millî eğitim müdürlükleri stratejik
planlarının uygulamaya girmesiyle bu planlara uyumlu olarak ilçe millî eğitim
müdürlükleri ve okul/kurum müdürlüklerinin de stratejik plan hazırlamaları İlgi (d)
Genelge ile uygun görülmüştür.
Stratejik yönetim anlayışının İl, İlçe millî eğitim müdürlükleri ve
okul/kurumlarımıza yayılması ve bu suretle yönetim uygulamalarımızda yeni bir
kültürün oluşturulması amaçlanmaktadır.
Makamlarınızca da uygun görüldüğü takdirde, 2011‐2014 yıllarını kapsayan
………………İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı’nın uygulamaya konulmasını
olurlarınıza arz ederim.
İlçe Milli Eğitim Müdürü
EK: Stratejik Plan
OLUR
…./…../……..
İl Millî Eğitim Müdürü
199
(Okul/Kurumlar İçin)
T.C. ………………….VALİLİĞİ/KAYMAKAMLIĞI
…………………………Okul/Kurumu Müdürlüğü Sayı : ……………………. Tarih Konu : 2011‐2014 Stratejik Planı. İlgi : a) 24/12/2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu.
b) 26/05/2006 tarihli Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. c) 19/06/2006 tarih ve B.08.0.SGB.0.03.01.06/2673 sayılı yazı (Genelge No: 2006/55). d) 09/02/2010 tarihli ve B.08.0.SGB.0.03.01.06/924 sayılı yazı (Genelge No: 2010/14).
Kalkınma planları ve programlarında yer alan politika ve hedefler
doğrultusunda, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi
ve kullanılmasını, hesap verilebilirliği ve saydamlığı sağlamak üzere kamu mali
yönetiminin yapısını ve işleyişini, raporlanmasını ve mali kontrolü düzenlemek amacıyla
çıkartılan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 9 uncu maddesinde;
“Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel
ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik
amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan
göstergeler doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak
amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar” denilmektedir.
5018 sayılı Kanunda öngörülen ve stratejik plan hazırlamakla yükümlü kamu
idarelerinin ve stratejik planlama sürecine ilişkin takvimin tespiti ile stratejik planların,
kalkınma planları ve programlarla ilişkilendirilmesine yönelik usul ve esasların
belirlenmesi amacıyla hazırlanan “Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul
ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”in Resmî Gazete’de yayımlanmasını müteakiben,
Bakanlığımız, İlgi (c) Genelge ile stratejik planlama sürecini başlatmıştır.
Bakanlığımız, Türk eğitim sistemini düzenleyen mevzuat ile birlikte, eğitim
sistemi için referans bir politika belgesi niteliğinde olan ve Türkiye’nin AB vizyonuna
uygun olacak şekilde hazırlanan “Millî Eğitim Bakanlığı 2010‐2014 Stratejik Planı” İlgi
(d) Bakan Onayı ile 01 Ocak 2010 tarihi itibariyle uygulamaya konulmuştur.
Millî Eğitim Bakanlığı 2010‐2014 Stratejik Planı ile aynı süreçte ve eş zamanlı
olarak merkez teşkilatı birimleri ile İl millî eğitim müdürlükleri de beş yıllık stratejik
planlarını hazırlayarak uygulamaya koymuşlardır.
200
Bakanlığımız Stratejik Planı (2010‐2014) ve İl millî eğitim müdürlükleri stratejik
planlarının uygulamaya girmesiyle bu planlara uyumlu olarak ilçe millî eğitim
müdürlükleri ve okul/kurum müdürlüklerinin de stratejik plan hazırlamaları İlgi (d)
Genelge ile uygun görülmüştür.
Stratejik yönetim anlayışının İl, İlçe millî eğitim müdürlükleri ve
okul/kurumlarımıza yayılması ve bu suretle yönetim uygulamalarımızda yeni bir
kültürün oluşturulması amaçlanmaktadır.
Makamlarınızca da uygun görüldüğü takdirde, 2011‐2014 yıllarını kapsayan
………………Okul/Kurumu Stratejik Planı’nın uygulamaya konulmasını olurlarınıza arz
ederim.
Okul/Kurum Müdürü
EK: Stratejik Plan
OLUR
…./…../……..
İlçe Millî Eğitim Müdürü
201
EK 8
ÇALIŞMA FORMLARI
Form: Faaliyet Alanları ve Ürün/Hizmetler
A‐ FAALİYET ALANI: ………………
Hizmet–1 ……………….
Hizmet–2 ……………………..
Hizmet–3 ……………………………….
Hizmet–4 ……………………………….
B‐ FAALİYET ALANI: ……………..
Hizmet–1 …………………………..
Hizmet–2 ………………..
Hizmet‐ 3 ……………………
Hizmet‐ 4 ……………………
C‐FAALİYET ALANI: ……………………..
Hizmet–1 ……………………………
Hizmet–2 ………………………….
Hizmet–3 ………………………….
Hizmet–4 ………………………….
D‐ FAALİYET ALANI: …………..
Hizmet–1 ………………………….
Hizmet–2 ………………………….
Hizmet–3 ………………………….
Hizmet–4 ………………………….
202
Form: Paydaş Sınıflandırması
Paydaş
Lider
Çalışan
lar
Yararlanıcı
(Müşteri)
Temel O
rtak
Stratejik Ortak
Tedarikçi
: Tamamı O : Bir kısmı
203
Form: Yararlanıcı Ürün/Hizmet Matrisi
Ürün/Hizmet
Yararlanıcı
: Tamamı O : Bir kısmı
204
Form: GZFT Analizi Formu
GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER
FIRSATLAR TEHDİTLER
205
Form: Misyon Çalışması
MİSYONUMUZ
NE ÜRETİYORUZ?
NEDEN ÜRETİYORUZ?
KİM/KİMLER İÇİN ?
NASIL ÜRETİYORUZ?
206
Form: Amaç – Hedef Çalışması
AMAÇ 1:
Hedef 1.1:
Hedef 1.2:
AMAÇ 2:
Hedef 2.1:
Hedef 2.2:
207
Form: TOWS Matrisi
GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER İÇ FAKTÖRLER
VE
DIŞ FAKTÖRLER
FIRSATLAR
G‐F Stratejileri
(Kurumun/Kuruluşun/Birimin
güçlü taraflarını destekleyen
fırsatları belirlemek ve
değerlendirmek için geliştirilen
stratejilerdir)
Z‐F Stratejileri
(Kurumun/Kuruluşun/Birimin
zayıf yönlerini
kuvvetlendirmek için fırsatları
kullanarak geliştirilen
stratejilerdir)
TEHDİTLER
G‐T Stratejileri
(Kurumun/Kuruluşun/Birimin
dış tehditlere karşı hassasiyetini
azaltmak için birimin güçlü
yanlarının nasıl kullanılması
gerektiğini ortaya koyan
stratejilerdir)
Z‐T Stratejileri
(Kurumun/Kuruluşun/Birimin
zayıf yönlerinin dış
tehditlerden kolayca
etkilenmesini engelleyecek
savunma planlarını
hazırlamaya yarayan
stratejilerdir)
208
EK 9
STRATEJİK YÖNETİM SÖZLÜĞÜ
Çevre Analizi Kurumun kontrolü dışındaki koşulların ve eğilimlerin incelenerek, kurum için
kritik olan fırsat ve tehditlerin belirlenmesidir. Çevre Analizinde; kurumu
etkileyebilecek dışsal değişimler ve eğilimler değerlendirilir. Özellikle dünyadaki
genel eğilimler, Türkiye’de kurumun faaliyet gösterdiği ortamdaki değişimler,
kalkınma planları ve programlar, hükümet programları ve varsa istikrar
programları ile diğer kurumların ve kesimlerin durumu ve özellikle kurumun
hizmet ettiği hedef kitlenin beklentileri dikkate alınır.
Çıktı Kurum tarafından üretilen nihai ürün veya hizmetlerdir. Çıktı miktar olarak ifade
edilebilir. Üretilen bilginin kendisi de çıktı olarak düşünülecektir.
Durum Analizi Kurumun “neredeyiz?” sorusuna cevabıdır. Kurumun geleceğe yönelik amaç,
hedef ve stratejiler geliştirebilmesi için öncelikle, mevcut durumunun,
potansiyelinin ortaya konduğu, paydaşlarının belirlendiği, kurumun güçlü ve
zayıf yönlerinin tespit edildiği ve kurumun kontrolü dışındaki olumlu ya da
olumsuz gelişmelerin değerlendirildiği bir çalışmadır.
(Stratejik Plan
kapsamında)
Faaliyet / Proje
Stratejik amaç ve hedefler kurumun neyi başaracağını, faaliyet ve projeler ise
bunun nasıl başarılacağını ifade eder. Belirli bir amaca hizmet eden hedefi
yakalayabilmek için gerçekleştirilmesi gereken, başlı başına bir bütünlük
oluşturan yönetilebilir ve maliyetlendirilebilir, çıktısı ürün veya hizmet olan
işlerin tanımlanmış şeklidir.
Faaliyet Alanı Stratejik planı hazırlanan kurumun çalışma alanı, yaptığı iş/verdiği hizmettir.
Faaliyet Raporu Kurumların stratejik plan ve performans programları uyarınca yürüttükleri
faaliyetleri, belirlenmiş performans göstergelerini kullanarak öngörülen
performans hedefi ile gerçekleşme değerlerini kıyaslayıp meydana gelen
sapmaların nedenlerini açıklayan, idare hakkındaki genel ve mali bilgileri içeren
rapordur.
Girdi Bir ürün veya hizmetin üretilmesi için gereken beşeri, mali, fiziksel ve bilgi
kaynaklardır.
Hazırlık Programı Stratejik planlama çalışmalarının,
• Kurumun mevcut durumu gözetilerek zaman planlamasının yapılmasını,
• Bu süreçte izlenecek yol ve yöntemlerin belirlenmesini,
• Planlama çalışmalarına dâhil olacak kişilerin ve görevlerinin tanımlanmasını,
209
• Çalışmalar sırasında ihtiyaç duyulacak eğitim, danışmanlık, beşeri ve teknik
kaynak ihtiyaçlarının tespit edilmesini,
• Çalışmalar süresince hangi araştırmalara ve verilere gereksinim duyulacağının
ve bunların kimler tarafından sağlanacağına karar verilmesini içeren ve
planlama çalışmalarına başlanmadan hazırlanan programdır.
Kısaca stratejik planlama çalışmalarının planlanmasıdır.
Hesap verme
sorumluluğu
Her türlü kaynağın elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların,
kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden,
kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye
kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olması ve yetkili
kılınmış mercilere hesap vermesidir.
Mali saydamlık Her türlü kaynağın elde edilmesi ve kullanılması ve sonuçlarına ilişkin bilgilerin
doğru ve zamanında paydaşlara duyurulmasıdır.
Misyon Kurumun varlık sebebidir; kurumun ne yaptığını, nasıl yaptığını ve kimin için
yaptığını açıkça ifade eder. Kurumun sunduğu tüm hizmet ve faaliyetleri
kapsayan bir şemsiye kavramdır, kısa, açık, çarpıcı ve net olmalıdır.
Müşteri Kurumun ürettiği ürün ve hizmetleri alan, kullanan veya bunlardan yararlanan
kişi, grup veya kurumlardır (Yararlanıcılar).
Paydaş Kurumun kaynakları veya çıktıları üzerinde hak iddia eden ya da kurumun çıktılarından, ürün ve hizmetlerinden doğrudan veya dolaylı, olumlu veya olumsuz yönde etkilenen veya kurumu etkileyen kişi, grup ve kurumlardır.
Performans bilgi
sistemi
Kurumsal süreç, ekip ve kişilerin performansını ölçmek için veri/bilginin düzenli olarak toplanması, bilgi üretilmesi, analiz edilmesi, raporlanması ve karar sürecinde kullanılmasına yönelik süreç temelli olarak kurulan sistemdir.
Performans bilgisi Performansa ilişkin karar alma süreçlerinde kullanılmak üzere toplanan nitel ve
nicel her türlü bilgidir.
Performans
değerlendirmesi
Kurumların belirledikleri stratejik amaç ve hedeflere ulaşmak için izledikleri
yolun, performans hedeflerine ulaşmak üzere kullanılan yöntemler ile yürütülen
faaliyet ve projelerin ve bunların sonucunda elde edilen çıktı ve sonuçların
değerlendirilmesidir.
Performans
denetimi
Kurumların hesap verme sorumluluğu kapsamında faaliyet, çıktı ve sonuçlarının,
performans hedef ve gerçekleşmelerinin, performans bilgi, izleme ve kontrol
sistemlerinin incelenip değerlendirilmesi suretiyle kaynak kullanımının
etkinliğinin, ekonomikliğin ve verimliliğinin objektif ve sistematik olarak
denetlenmesidir.
210
Performans
Göstergesi
Kamu idarelerinin stratejik amaç ve hedefleri ile performans hedeflerine ulaşmak amacıyla yürütülen faaliyetlerin sonuçları yani stratejik planın başarısını ölçmek, izlemek ve değerlendirmek için kullanılan ve performans denetimine temel oluşturan araçlardır. Stratejik planda hedefe yönelik performans göstergelerine yer verilmesi gereklidir. Performans göstergesi gerçekleşen sonuçların önceden belirlenen stratejik amaç ve hedeflerle ne ölçüde örtüştüğünün ortaya konulmasında kullanılır.
Sonuç olarak kamu idarelerinin yürüttükleri çalışmaların her boyutunu (girdi, süreç, çıktı, sonuç) ölçmek ve değerlendirmek için oluşturulan performans göstergeleri kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılıp kullanılmadığını ölçmeye yardımcı olur.
Niceliksel (iş yükü, üretim, işlem sayısı, kayıt sayısı, kullanılma oranı, tüketim, sıklık vb), Niteliksel (zamanındalık, servis dışı kalma, hata oranları, cevap verme aralıkları vb), Verimlilik (göreceli işlem maliyetleri gibi), veya Finansal (tahsilât, vb. oranları) olabilir.
Kurumsal hedeflere ulaşmada performansı izlemek (başarı/başarısızlık durumlarını saptayarak performansı iyileştirmek), karar vericilerin politika belirleme sürecini iyileştirmek, bütçe (sınırlı kaynakları nerede kullanalım?), yasal zorunluluklar, işin değerini paydaşlara ve müşterilere iletmek, sonuçları raporlayarak güveni arttırmak ve çalışanlara erişilmek istenen sonuçların açıklanabilmesi amacıyla kullanılır.
Performans Hedefi Kurumun, stratejik amaçları çerçevesinde, stratejik hedeflerine ulaşmak için
yıllar itibariyle yakalamayı öngördükleri performans seviyelerini gösteren
belirgin (anlaşılır), ölçülebilir, çıktı‐sonuç odaklı tatminkâr (belirlenen hedefe,
uluslar arası standartlara göre, diğer kurumlara göre vb.) performans
düzeyleridir.
Performans Ölçüsü Her bir performans kriterinin (göstergesinin) miktar, zaman, kalite veya maliyet
açısından nasıl (hangi ölçüler kullanılarak) ölçüleceğinin (ölçme yöntemi, ölçme
birimi, kimlerin ölçeceği vb.. belirtilerek) tanımlanmasıdır.
Performans
Programı
Bir mali yılda kamu idaresinin stratejik planı doğrultusunda yürütmesi gereken
faaliyetleri, bu faaliyetlerin kaynak ihtiyacını ve performans ölçümü yaparak
ulaşılması istenen hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendiren ve sonuçları
raporlayan (performans hedef ve göstergelerini içeren), idare bütçesi ve idare
faaliyet raporunun hazırlanmasına esas teşkil eden programdır.
Sonuç İdarenin sağladığı hizmet veya ürünler dolayısıyla bireylerin veya toplumun
durumunda meydana gelen değişmedir. Bir nevi yapılan işlerin etkinliğinin ve
etkisinin sorgulanmasıdır. Sonucun elde edilmesi, amaca ulaşıldığının
göstergesidir.
Strateji Belirli bir zaman diliminde kurumun şimdiki durumundan gelecekteki arzu
edilen durumuna dönüşümünü sağlayabilmek için belirlenen amaç ve hedeflere
nasıl ulaşılacağını gösteren kararlar bütünüdür.
211
Stratejik Amaç Bir kuruluşun belirli bir süre itibarıyla misyonunu nasıl yerine getireceğini ve
vizyonuna nasıl ulaşacağını ifade eden, sonuca yönelmiş orta ve uzun vadeli
amaçlardır. Belirli bir zaman diliminde kurumun şimdiki durumundan
gelecekteki arzu edilen durumuna dönüşümünü sağlayabilecek kavramsal
sonuçlardır. Stratejik planın, genel çerçevesini amaçlar oluşturur ve kurumun
misyonunu yerine getirmesine katkıda bulunur. Stratejik amaçlar, kurum için
açık bir yön belirlemeli, hedeflerin gerçekleştirilmesinde yol gösterici, iddialı,
ama gerçekçi ve ulaşılabilir olmalıdır.
Stratejik Hedef Stratejik amaçların yerine getirilebilmesi için neler yapılması gerektiğinin
formüle edilmiş halidir. Bir başka deyişle stratejik amaçların
gerçekleştirilebilmesine yönelik, ulaşılması öngörülen çıktılara dönük, spesifik
ve ölçülebilir alt amaçlardır.
Stratejik Plan Kurumun politika öncelikleri, ilgili mevzuat ve benimsediği temel ilkeler
çerçevesinde mevcut durumunu gözden geçirerek gelecekte öngördüğü
(vizyonun gerçekleşmesi için) duruma gelebilmesi için amaçlarını, ölçülebilir
hedeflerini ve bunlara ulaşmayı mümkün kılacak yöntemleri kurumsal öncelikler
ve kaynak ihtiyaçları ile birlikte ortaya koyan ve gerçekleşmelerin
(performansın) önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda izlenip
ölçülebildiği (değerlendirildiği), katılımcı yöntemlerle hazırlanan planlardır.
Bütçenin stratejik planda ortaya konulan amaç ve hedefleri ifade edecek şekilde
hazırlanmasına, kaynak tahsisinin önceliklere dayandırılmasına ve hesap verme
sorumluluğuna rehberlik eder.
Stratejik Planlama Bir süreçtir. Bir kuruluşun aşağıdaki dört temel soruyu cevaplandırmasına
yardımcı olur:
1. Neredeyiz?
Durum analizi: iç ve dış ortamın kapsamlı bir biçimde incelenmesi;
değerlendirilmesi)
2. Nereye gitmek istiyoruz?
Misyon (var oluş nedeni), Vizyon (ulaşılması arzu edilen gelecek), Faaliyetlere
yön veren ilkeler, Stratejik Amaçlar (ulaşılması için çaba ve eylemlerin
yönlendirileceği genel kavramsal sonuçlar) ve Hedefler (amaçların elde
edilebilmesi için ulaşılması gereken ölçülebilir sonuçlar)
3. Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?
Stratejik amaçlar ve hedeflere ulaşmak için kullanılacak yöntemler olan
stratejiler ve faaliyetler
212
4. Başarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz?
İzleme (yönetsel bilgilerin derlenmesi; plan uygulamasının raporlanması) ve
Değerlendirme (alınan sonuçların misyon, vizyon, ilkeler, amaçlar ve hedeflerle
ne ölçüde uyumlu olduğunun, kısaca performansın değerlendirilmesi; buradan
elde edilecek sonuçlarla planın gözden geçirilmesi)
Yukarıda belirtilen sorulara verilen cevaplar stratejik planlama sürecini
oluşturur.
Stratejik Yönetim Kurumun dış çevresiyle olan ilişkilerinin düzenlenmesi ve örgütsel yönün
belirlenmesiyle buraya ulaşmak için yapılacak işlerin planlanması, örgütlenmesi,
koordinasyonu ve kontrol edilmesi süreci olarak tanımlanabilir.
SWOT Analizi Kurumun geleceğe dönük stratejiler geliştirmesini ve performansını etkileyecek
olan, kurumun güçlü ve zayıf yönleri ile karşı karşıya olduğu fırsat ve tehditlerin
belirlenmesidir.
Temel Değerler Kurumun temel değerlerinin bir ifadesidir. Kurumsal değerleri, yönetim biçimini
ve kurumsal davranış kurallarını ifade eder. Kurumun vizyonu ve misyonunun
gerisinde yatan değer ve inançların temelidir. Kurumun kararlarına, seçimlerine
ve stratejilerinin belirlenmesine rehberlik eder.
Ürün / Hizmet Kurumun içinde bulunduğu sektör itibariyle yararlanıcılara yönelik geliştirdiği
ürün veya hizmetlerdir.
Vizyon Kurumun ideal geleceğini sembolize eder, kurumun uzun vadede neleri yapmak
istediğinin güçlü bir anlatımıdır. Kurumun ulaşmayı arzu ettiği geleceğin, bir
yandan çalışanları ve karar alıcıları ilerlemeye teşvik edici, diğer yandan da
gerçekçi, iddialı ve ulaşılabilir bir ifadesidir.
213
NOTLAR
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................