tai chi chuan 24 i 48 postaw z zastosowaniami

8/18/2019 Tai Chi Chuan 24 i 48 Postaw z Zastosowaniami

1/194


2/194


3/194


4/194

Mistr Liang, Shou-YuWu, Wen-Ching

Tai Chi huan24 i 48 Postaw z Zastosowaniami

Wydawnictwo YMKraków 2000


5/194


6/194

TRANSkRypCjA cliŃ kicl

Podzi�koWANiA(w porządku a abe cznym)

C l She re -Best- za cenne uwagi i korektę tekstJ se h i Best, J - za cenne uwagi i korektę tekstuDe h Cl r za projekt okładkiRe ie Fa n F n- za zdjęciaJer ie Lea e - za opracowan e szaty gra cznej i skład tekstuJ eso i O 'Lea - za cenne uwagi i korektę tekstuJe re o i Pratt - za cenne uwagi i korektę tekstuD v do i Ripi z- za wartościowe wskazówki wydawniczeR elow R nes- za cenne komentarzeW llia o i Wal erza wartościowe sugest e udostępnien e materiałów ź ódłowychRogero i Whidde - za cenne uwagi i korektę tekstudr fang Jwing Ming - za fachowe porady

W s ą e e z s s s s e s sł ń p ny n.P ny n s ob s C ńs Re l e L . S s s C l

y s ę ą s s Yal W -G l s

W o z s P o s o s s W -G l s* Je , e s e oe Wade G l sa s , s ć ą sl P**. Na pr y

a :ud a nad Q on Kun* ą e encją prak k Ta uan Ta quan)**

rzykładowe konwersje

Pinyin:QiQigongQinNalinGongfTaijiquan

spotykane również jako:ChChi KungChin NalingKungFuTai Chi Chuan

Wymowa:CZl

czikungczmnadinkong ftai czi czuan


7/194

o AUTOR Ch

o AUTOR ChMis Z Li NGSlou . Yu

Mistrz Liang Shou-Yu u odził s ę w Syczuan, Chiny. W wieku6 lat rozpoczął tre

i gQigong (sztuki oddychania kont olowania ene gii wewnętrznej) pod okiem swojego sławnego, niedawno zma łego dziadka, Liang Zh -Xiang, który nauczał ezote ycznych p aktyk wywodzących się z Gór Emei(Ermei), włączając w to Dapeng Qigong Kiedy m ał osiem lat jego

ziadek poczynił odpow ednie przygotowania, aby mógł onrozpocząć tren ng Emei Wushu (sztuk wa k ).

W 1959 roku jako młody chłopak, Liang rozpoczął studia nad Qin na (Chin Na) o az ch ńskimShua iao (zapasy) W latach1960-1964 pośw ęcił się badaniu i tren ngowi zap sów i Wushu.

Obok korzyści płynących z u odzen a się w t adycyjnejrodzinie Wushu Liang miał szansę zetknąć się z w elomalegenda ymi mistrzam . Do czasu ukończenia 20 rokużycia Liang otrzymał szczegółowe wskazówk od dz e ęciu najbardz ej znanych mistrzów zarówno stylów południowych jak i północnych. Ciekawość pobudziła go do

nauczenia się ponad stu sekwencji zaczerpnię ych z ozma tych stylów. Studia nad sztukami walki zachęciły go do odbyc a wielu pod ó y po te orium Chin, włączając w toprowincję Henan, gdzie nauczył się Taij quan y u Chen, prow ncję Hubei, gdzie zapoznał się z systemem Wudang (Wuudang) o az prowincję Hunan, gdzie badał tajnikisystemu Nanyue.

Posiadając tak ogromną wiedzę, Liang postanowił wz ąć udz ał w walkach o charakterze sportow m, wie ok otnie zdobywając złoty meda . W okresie swej młodościLiang, Shou Yu zdoby ał ytu w ch ńskich zapasach(Shu iao), rozmaitych odmianach sz uk wa ki o az podnoszen u ciężarów.

W późniejszym ok es e, po skończen u nauki, se ok e dośw adczen e w w elu odmianach sztuk bojowej pomogło mu ufo mować obecny c arakte i doprowadz ło nawyższe poz omy biegłośc w wa ce. Spoś ód echn k, którym oświęc ł najw ęcej czna eży wy óżnić ezoteryczny system Emei, Shaolin, Długą Pięść, styl Modliszki, Chu-ojiao, Qin na, atak na punkty witalne, posługiwan e się ozma tym o ę em, a takżniek ó e rodzaje wewnęt znegoQigong

W 1964 r. pan Liang ukończył uniwe sytet otrzymał tytuł naukowy w dziedziniebiologii oraz zjolog i. Jedna e w ok esie oli ycznego chaosu z uwag na buazyjne ko zenie jego rodziny komunis yczny ząd zesłał go do od egłej, pog ą onew ubóstw e wio ki, gdz e został nauczycie em. imo tego wszystkiego, Liang Shou Yu

dało się zorganizować ze po ćwiczących Wushu zapasy.W końcu przyszły najst aszniejsze czasy w najnowszej sto Chin. W atach R

wolucj Kultu a nej( 966 974) zakazano jak ch o w e fo m sz uk wa ki o azQi-


8/194

o AUTOR Ch

dią porzucił posadę nauczyciela i skorzystał z nada zającej się okazji odwienych części kraju. Podczas tej pod óży poznał w elk ch m strzówWushui zaprzyjaźnisię z ludźmi, którzy wraz z nim dzielil m łość i oddan e dla sztuk walk . przemierzył wiele prow ncji, widział w ele m ast, przebywał w sławnych

czcią miejscach, w któ ychWush powstało, rozw jało się i ulegało mody kaWśród n ch należy wy ó n ć gó y Emei, Wudang, Hua, Q ngcheng, wiosw ncj Henan, okręg Changzhou w p owincji Hebe , Beij ng oraz Shanośmiu lat poznał w elu p zyjac ł b egłych w Wushu, spotkał w elkich mnowan e przezeń tajników poszczególnych techn k oraz lozo i sztuk azupełn e nowego wymia .

Pod koniec Rewolucj Kultu alnej ząd Ch n ponown e zaczął popierawe o azQigong, n e wyłączając walk o charakte ze spo towym. Osi gn ęto nie, pozwalając na organizację i klasy kację ju stn ejących wewnęt znycnych sztuk walki. P ojekty badawcze nastawiono na wysz k wan e żyjąsta ych mistrzów, wybie an e najlepszych spoś d nauczanyc p zez nrządkowan e pos adanej p zez n ch wiedzy. W tym właśn e czas e włm anowały L ang, S ou t ene em dla obsza u m asta, egionu cawielu z jego studentów znalazło s ę w g on e wyb tnych a tyst w sztuk wa1979został ybrany jednym z naj znakom tszych t ene wW sh jacy pojawili się w Chiski j Republice Ludowej od oku1949. Poza tym, niejednokrotnie występował wrakterze sędziego w zawodach k ajowych.

Po Rewolucj Kult alnej, pom mo w elu zę owych obow ązków wc ąż aktywn e uczestniczył w zawodach eg onalnych i krajowych. Po1974i 1981 zdobywał w ele medal , w tym czte y złote. Jego uczn owie równidają sob e adę z o ywając szereg medal w otwa tyc t iejach ok ęgwych. e u z n c zostało zawodowymi t eneramW shu uczelnianymi instruktoramWushu trene amWushu w jednostkach s ł zbrojnych o az gw azdam l

W1979 r. L ang, Shou-Yu został mianowany na kilka stanowisk, w tym człotetu ok ęgowegoChi skiego Narodowego Stowarzyszenia Wushuw Syczuanie orazKomisj T ene sk ej.

Pie wsza wizyta L anga w Seattle, Was ngton w .198 oznaczała początek nowery jego yciu. ego um ejętnośc wywa y og om y wpływ na oddaW shuuczn ów, tote st enck klubsh a j na Un we sytecie Waszyngzaoferował mu stanow sko t ene aW shu W tym samym czas e L ang, Shou ulekcje Taiji w Seattle. W następnym ok p zen sł s ę na p łnoc do Vandz e, gdz e m anowano go t ene em a j wVi a Cathy Care Home.Również wtedyotrzymał t uł Hono owego ezesa Gł wnego T ene aPółnocnoame kG/lskiego Sto-warzyszenia At e cznego Ta i

W oku1984 p. ang został p zyznany tyt ł sę z egoI klasy państwowej. Ot zmał ównie posa ę p zewo n czącego t e e aW s Universi oj British Co u -bia Rok późn ej an został w b any t ene emPie s ego arodowego Zespołu Wushu

k ó ł M j X Chi


9/194

o AUTOR Cl

W 1986 r. Liang Shou-Yu ponownie został trenerem Dr giego Na dowego Zespo-łu Wushu Kanady,który wziął udział w II Międzynarodowym Tu ieju Wushu w Teints , C iny. Uczestniczyło w nim ogółem 28 pańs w Tym razem kanadyjczycy zdobyli

ięcej medali niż pozostałe drużyny, za wyjątkiem gospodarzy. O roli jaką w ym suk

cesie odegrał Liang i o jego osi gnięciach wspominano w 14 artykułach prasowychdrukowanych w chińs ich gazetach Wykonanie poszczególnych u ładów przez kanayjczyków i Liang, Shou-Yu transmitowała syczuańska telewizja

Liang, Shou-Yu nie ogranicza się jedynie do nauczania Taiji, sh i Qigongw Kaadzie. Prowadzi liczne seminaria dla studentów i instr ktorów w USA i Europie, w tymla aawansowanych praktyków Karate, Taiji i Shaolin Kung F .Studenci z Boston ,

H uston, Denver, Nowego Jorku, Pennsylwanii, Georgii, Virginii oraz Włoch bardzosobie cenią osobiste prowadzenie zajęć przez Lianga Od czasu, gdy stał się sławny

ako ekspert w dziedzinie szt k walki, wzmianki o nim ukazały się w ponad 30 gazetachi magazynach w Chinach, Europie, USA i Kanadzie; ponadto ki ka stacji te ewizyjnychprzeprowadziło z nim wywiad (Chiny, USA, Kanada) Liang, Shou Yu w dał i str ktażowe kase y wideo zawierające Liangong Shr Ba Fa,24 Formy Ta iquani Hsing fQuan; jest on również współautorem książki poświęconej Hsing f Ch an.

Wu, WEN . CliNGWu, en-Ching urodził się na ajwanie, Chiny, w 1964r

W 1976 przeniósł się wraz z rodziną do Zachodniej A yki,gdzie uczęszczał do międzynarodowej szkoły. Ukończył tęszkołę jako prymus.

W 1983 Wu, Wen-Ching przybył do Bostonu, Massachusetts, aby podjąć studia w Northestern Un versiJednocześnie został studentem dr Yanga Ogromne zaangażowanie w treningu pozwoliło mu osi gnąć iegłość w D -giej Pięści Shaolin, K ng F Bia ego Ż rawiaoraz aijiquan (Tai Chi Chuan) stylu Yang. ci gu pięciu lat u,Wen-Ching spełnił wszystkie wymagania konieczne dootrzymania tytułu (z wyróżnieniem) magistra inżynieramechanika, w tym samym czasie zostając asystentem instruktora YMAA u dr Yanga

Ukończywszy studia Wu, en-Ching rozpoczął pracę ja o inżynier mechanik (zadnia), wieczorami nauczając Shaolin Kung Fu i Taiji uan w Kwaterze Głównej YMAAKontynuował również swój zaawansowany rening pod osobistym przewodnictwem drYanga.

Lata, które u, Wen Ching spędził na intensywnym treningu u dr Yanga po azały jego silny charakter, oraz wielkie potencja ne możliwości zarówno w s ylach wewnętrznych jak i zewnętrznych maju 1989 u en Ching został ofcja nie uznany przez


10/194

o AUTOR Ch

W roku 1986 do Wu, Wen-Chinga uśmiechnęło się szczęście; dr Yang przedstaw łgo mistrzowi iangowi. Umiejętności Wu, Wen Chinga i jego charakter przypadły dogustu mistrzowi Liangowi. Przez ostatnie siedem lat mistrz Liang ochoczo dziel ł sięz nim swą ogromną wiedzą. Wu, Wen Ching poznał w ten sposób tajniki Xin iquan,

Baguazhang, Miecza Białej Małpy oraz Taijiquan.Zachęcony przez dr Yanga i mistrza ianga, Wu, Wen-Ching wziął udział w ośmiutu iejach z cyklu Mistrzostw Stanów Zjednoczonych w Chińskich Sztukach Walkzorganizowanych w Houston w Teksasie.

W każdym z tych tu iejów Wu, Wen Ching zajmował pie sze miejsce w punktacjiajowej. Nagrodzono go dwiema najwyższymi z nagród: otrzymał tyt ł Mistrza Wszech

stylowego w stylach wewnętrznych i zewnętrznych.6 listopada 990, za zgodą dr Yanga, Wu, Wen-Ching otworzył fang s Martial Arts

Association w Rhode Island (YMAA RI) kontynuując swoją linię nauczania chińskichsztuk walki. W ci gu niecałych dwóch lat YMAA-RI zdobyła sobie reputację solidnejszkoły przyci gając studentów z Rhode Island i sąsiednich stanów. Przez ten czas Wu,Wen Ching nie tylko przekazywał swe doświadczenie studentom YMAA-RI, lecz również prowadził seminaria na temat Taijiquan, Xin iq an, Bag azhang i Shaolin KungFu w USA oraz innych krajach. Ponadto wyst ił w telewizji kablowej w programieprezentującym Taijiquan i jego korzystny wpły na człowie a. Przetłumaczył równieżwiększość tekstu z kasety wideo poświęconej Tradycyjnem Ta iquan Rodziny f ng(potomków IV i VI generacji). Przyświeca mu cel zachowania spuścizny jego nauczycieli nie tylko poprzez poprawę własnych umiejętności i zrozumienia, lecz także przynosząc korzyść innym swymi naukami i książkami.


11/194


12/194

Słowo WSTĘpNE

SłowoWSTĘpNEDR YANG, JWiNG . MiNG

Tysiące lat rozwoju stworzyło wiele rozmaitych s ylów Taijiquan. Chociaż Taijiquan pierwotnie powstało jako sz uka walki, nieprzerwanie udowadniało swoją wartośćprzynosząc praktykującym zyczne i duchowe zdrowie. Obecnie doszło do tego, że nacałym świecie można spotkać mnóstwo osób prak ykujących Taijiquan wyłącznie w celach zdrowotnych. Wielu zachodnich lekarzy zaleca ćwiczenie Taijiquan swym pacjentom, aby obniżyć wysokie ciśnienie krwi, rozładować stres i uwolnić napięcie z organów we nętrznych. Jestem głęboko przekonany, że Taijiquan będzie coraz popula iejsze i lepiej akceptowane w świecie Zachodu.

Prak yka tradycyjnego Taijiquan to długi proces wymagający mnóstwa czasu, cierpliwości i pieniędzy. We współczesnym, zagonionym świecie wydaje si to trudnymzadaniem. Aby ułatwić stu ia nad Taijiquan przeksz ałcono tradycyjną formę w skrócone jej wersje, zło one z 24 oraz 48 Postaw. Każda z tych sekwencji wymaga mniejczasu do nauczenia się i praktyki niż w przypadku tradycyjnej długiej sekwencji 108Postaw. Dla początkującego w Taijiquan, posiadającego znikomą wiedzę na ten temat,te krótkie sekwencje stanowią doskonały początek przed dalszym, głębszym wejściemw praktykę. Można na ich bazie uchw cić podstawowe koncepcje Taijiquan, zrozumiećteorię i - co najważniejsze zacząć odczuwać towarzyszące praktyce roz uźnienie orazducha tej sz uki.

Znam mistrza Liang, Shou Yu od około 8 lat. W ym okresie swobodnie wymienialiśmy między sobą swą wiedzę. Według mnie mis rz Liang osi gnął bardzo wysokipoziom biegłości w chińskich sz ukach walki i Qigong. Jest on bez wątpienia prawdziwym klejnotem we współczesnym świecie sz uk walki. Aczkolwiek działam na polusz uk walki oraz Qigongod ponad 30 lat, w porównaniu z mistrzem Liang czuję się jakpoczątkujący praktyk. Obecnie uczę się od mistrza Liang, Shou Xif iquani Bagu-azhang.Należą one do s ylów, których chciałem się nauczyć już jako dziecko. Abyprzybliżyć te dwie gałęzie sz uki wydaliśmy z m strzem iang książkę pt. Hsin Yi Chuan Natomiast z Wu, Wen Chingiem pracujemy nad ksią ką pt. mei BaguazhanMamy nadzieję, że dzięki naszym s araniom uda się wprowadzić chińskie sz uki walkiw świecie zachodnim w prawidłowy i godny sposób.

Wu, Wen Ching jest moim studentem od prawie 0 lat. Jest także jednym z nielicznych, któ ych zaakceptowałem jako swych wewnętrznych uczniów. Chociaż od rokżycia mieszkał wraz z rodziną w Afryce, wciąż nosi w sw m sercu wiele chińskich cnót.W ci gu ych10 lat prak yki z mistrzem Liang i ze mną, Wu Wen Ching osi nąłwysoki stopień zrozumienia chińs ich sztuk walki. Wierzę, że po napisaniu tej książkiwraz z mistrzem Liangiem oraz dzięki nieustannej pracy badawczej i praktyce zdoławejś na jeszcze głębszy poziom zrozumienia sz ki, a także odnajdzie sens życia.

Na koniec, chciałbym gorąco poleci tę książkę każdemu, kto jes początkującymk ki T iji P d i i ik l j k i żki j b k il


13/194

WPRO AdzENiE

Niejednokrotnie spotykam się z tym, że w praktyce tych skróconych sekwencji Taijiguan nie podkreśla się znaczenia ich zastosowania w walce Osobiście uważam, że bezzrozumienia sz uk walki praktyka aij an traci swo ą istotę i pierwotne znaczenieJestem przekonany, że ta książka skieruje Czytelnika na dro ę uw eńczone o sukcesem

t enin u Taijiguan i zdrowe o, dł ie o życia.

WPRO AdZENiEWU, WEN . CliNG

W młodości - podobnie jak większość chłopców - uważałem Taijiguan (Tai ChiChuan) za ćwiczenia dla staruszków To było "tajemnicze", "dziwne , a przy tym "ma

iczne" Nie przyszłoby mi do łowy, że w pr yszłości będę ćwiczył Taijiguan; a jeszcze trudniej byłoby wyobrazić sobie, że zostanę nstruktorem Tak było aż do jesieni1983, kiedy zostałem wprowadzony w ta niki Tai iquan przez me oSh u (nauczycielojciec), dr Yan , Jw n Min a Od te pory fascynacja i miłość do te starożytnej s tustały się punktem zwrotnym w całym moim życiu Wewnętrzna dyscyplina trenin usztuk walki wywarła o romny wpływ na moje wyobrażenia i nastawienie do życiaTo stało się c ymś w ększym niż zwykły trenin walki; otworzyło moje oczy na nie

skończone możliwości Dao (Tao)N auczanie jest uczeniem się, i stało się ono ścieżką w odącą do pos erzenia moje ozrozumienia trenin u Nauczanie innych pomo ło mi poznać sposoby komunikowaniasię i wyjaśniania jasno swe o stanowiska Wiel lat, które spędziłem na obserwowaniui asystowaniu memu nauczycielowi w za ęciach prowadzonych w Kwaterze GłównejYMAA nauczyło mnie w jaki sposób pr e stawiać i tłumac yć o eślone informacjeKolejnym celem w procesie uczen a się stało się zatem nabycie umiejętności przelewania informacji na papier i dzi lenia się z innymi ludźm darami, które otrzymałem odmych nauczycieli Kiedy mó Shibo (nauczyc e starszy w j k), mistrz Lian Shou Yuoraz dr Yan dali mi szansę współ worz n a te ks ążk on m ałem z wrażenia Podjej pisania nie tylko wyjaśn ło się s er pytań dotyc ących Taijiguan; nauczyłem sięrównież epiej or anizowa i prezentować posiadany materiał

Podczas pisania tej książki pr yśw ecał nam ce , by stała się ona le a do c ytaniai łatwa do zrozumienia Wszystkie trudne za a n enia są u a wytł mac one w prosi jasny sposób Ks ążkę ą mo na wykorzystać ako materiał instruktażowy, bądź też

jako ciekawą lek urę Mamy nadzie ę, że wyjaśni ona nieporo umi nia do yczące Taiguan, a w szcze ólności "m s yc ne" mocy Qi ener ) ą ące w naszym ciele Abpomóc Czytelnikowi lep ej zro ć kul rę, n ba tór wyrosło ai guan wśniamy pok ótce niektóre z ch ńs ich w rze , ws om na y sławne książki i słynnychludzi, oraz sentenc e, które doprowad y do powstan a a quan Liczymy na to, żinformacje nie tylko uczyn ą książ ę atrakcy n e s lec również pozwolą zrozumiećdlacze o ta starożytna szt ka est isia ak wysoko cen ona w społ czności ch ński


14/194

PRZEdMOW

Po upływie ponad roku spędzonego na pisaniu, ożywionej korespondencji z mistrzemLiangiem, korektach, komentarzach i wymianie idei przedstawiamy Czytelnikom osta-teczną wersję książki. Jest ona podzielona na pięć ro działów. W rozdziale l przedsta-wiamy tło historyczne, które doprowadziło do powstania i rozwoju Taijiquan. W roz-

dziale 2 omawiam wskazówki niezbędne w praktyce Taijiquan. Rozdział3

poświęco-ny est ćwiczeniom mającym na celu przygotowanie do nauki sekwencji Taijiquan. W roz-dziale 4 prezentujemy sekwencję 2 Postaw z omówieniem kwestii zasadniczych orazzastosowań. Natomiast rozdział 5 opisuje nieco bardziej zaawansowaną formę Taijiqu-an W części dodatkowej podajemy nazwy 2 i 48 Postaw, a także tłumaczenie trudnie -szych chińskich terminów.

Chciałbym w tym miejscu wykorzystać nadarzającą się okaz ę i złożyć specjalnepodziękowania na ręce dr Yanga za jego cenne rady oraz a umożliwienie mi przekazy-

wania jego linii nauczania. Specjalne podziękowania kieruję także pod adresem mistrzaLianga za szansę współtwo zenia tej książki, a także dzielenie się ze mną swą ogromnąwiedzą. Oczywiście, szczególne podziękowania należą się Denise Breiter za setki go-dzin spędzonych na dyskusjach i przy komputerze, oraz pomoc w stworzeniu pomostupomiędzy chińską kulturą i językiem, a kulturą Zachodu i jęz. angielskim. Na koniecgorące podziękowania składam wszystkim moim przyjaciołom i kolegom za okazanąpomoc podczas powstawania te k iążki.

P Ed OW (p E WS E wd E)MisTRZ LiANGSIou . Yu

W Chinach można spotkać się z wieloma odmianami Taijiquan. Pięć najbardziejpopula ych to Chen, Yang, Wu, W'u i Sun. W każdym z tych sty ów Taijiquan możnaspotkać się rozmaitym podejściem do treningu. Trudno jest orzec, które z nich jestlepsze lub właściwsze.

W 1956 r. eksperci z Chińskiego Naro owego Stowarzyszenia t e cznego stwo-rzyli sekwencję 24 Postaw Taijiquan; a w 1976 sekwencję 48 Postaw. Te dwie sekwen-cje Taijiquan stanowią pierwowzór, na bazie którego rozwija się popular zac ę Taijiqu-a Z bi giem lat stały się one ogromnie popula e tak w Chinach jak i w wielu innychkrajach. Sekwencje te są bardzo lubiane z uwagi na swą prostotę i łatwość z aką można

ię ich nauczyć, ponadto są miłe dla oka i znormalizowane. Sekwenc a 2 ostaw Taiji-

ua za muje o oło 6 minut, natomiast 48 Postaw 12 minut. I właśnie krótkiemu okresowi, jaki est potrzebny do nauczenia się oraz wykonania, obydwie sekwencje zawdzię-ają swoją popu a ość.Entuzjastom Taijiquan wyuczenie się 24 Postaw nie sprawia żadnych trudności.

ostały one przygotowane przez całą rzeszę ekspertów Ta iquan, dlatego też ruchy st aj doskonale dobrane. Ukończenie formy wymaga około 10 godzin szczegółowychi tru cji. Codzienna praktyka te sekwencji powinna wystarczyć dla utrzymania orga-


15/194

PRZEdMOWA

W trakcie moich 32 lat doświadczeń w nauczaniu Taijiquan odkryłem, że te osoby,które są zainteresowane zaawansowanym treningiem Taijiquan mogą bez trudu nauczyćsię każdego stylu Taiji mając za podstawę 24 i 48 Postaw Taijiquan. rening Taijiquanzapewnia doskonałe zd owie, umiejętność samoobrony jak również stanowi p zyjemną

rozrywkę. Wielu praktyków Taijiquan to nie tylko eksperci w ku tywowaniu energiiciała lecz również znawcy sztuk walki. Oczywiście we współczesnym społeczeństwiewiększość ludzi inte esuje się Taijiquan ze wzg ędu na korzyści zdrowotne. Jednakżeświadomość rzeczywistych zastosowań poszczególnych ruchów rozwija głębokie uznanie dla tej starożytnej leczniczo-bojowej sztuki. Każdy instruktor tradycyjnego Taijiqua wprowadza na zajęciach ozmaite zastosowania postaw Taijiquan, oraz pewne metody treningowe jak np. technika pchających dłoni. Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawyz tego, że dla sekwencji 24 Postaw Taijiquan istnieją również wyższe poziomy zastoso

wań - dla każdej postawy! W niniejszej książce, obok opisu 24 i 48 Postaw Taijiquan,prezentujemy także bojowe zastosowania ruchów wykonywanych w sekwencji 24 Postaw. Ograniczenia objętościowe nie pozwoliły nam za zamieszczenie zastosowań sekwencji 48 Postaw. Jednakże zapoznanie się z koncepcją zastosowań 24 Postaw Taijiquan pozwala z łatwością opanować praktyczne zastosowania 48 Postaw Taijiquan.

Wielu jest udzi, którzy pomogli mi dotrzeć do punktu, w którym obecnie się znajduę Nie mam zbyt wielu okazji do wyrażenia swej wdzięczności toteż chciałbym w tym

miejsc złożyć specjalne podziękowania następującym osobom: Mistrzyni Wang, Ju-Rong która swego czasu pełniła funkcję sędziego głównego

Mistrzostw Chin w Ta iquan za napisanie słowa wstępnego do tej książki. Należy onado starszego pokolenia a tystów chińskich sztuk walki; jest córką na słynniejszego mistrza sztuk walki ostatnich lat, mistrza Wang, Zi-Pinga późniejszego pierwszego trenera sekcji Shao in wCent alnym Ins tuc e Guoshu do którego żywię najgłębszy podziw i szac nek uż od czasów, gdy byłem dzieckiem. Ze strony mistrzyni Wang JRong przez wiele a otrzymywałem gorące wsparcie i słowa zachęty;

Dr Yang, Jwing-Mingowi za napisanie słów wstępu do niniejszej książki, fachoweporady i wsparcie nansowe p zy jej wydaniu. Bez pomocy dr Yanga wydanie książkiw ęz. angielskim byłoby dla mnie nie kle tr dnym zadaniem. Dzięki ożywionej współpracy z nim nauczyłem się ba dzo wiele, dziękuję mu z całego serca za okazaną bezwarunkową pomoc;

Mojem dziadkowi, Liang, Zhi Xiangowi który wprowadził mnie w świat Qigongi szt k walki. Jego s rowa dyscyplina ukształtowała mnie stwarzając solidny funda

me t dla dalszego rozwoju;Wujowi, Jeffreyowi D.S. Liang i cioci Evie za adoptowanie mnie, gdy byłem jesz

cze dzieckiem. Be nich nie byłbym tu, gdzie teraz jestem. Chociaż polityczny chaos jaki zapa ował w Chinach rozdzie ił nas na prawie 40 lat, dzięki ich wysiłkom udało si

am po ownie spotkać w 1981 r. w Seattle. W późniejszym okresie wspierali mniew wysiłkach mających na ce u otrzymanie posady naUniversity oj British Columbia(UBC) żli ił i i i d K d Z i ił ł j ż i


16/194


17/194

WSTĘp

PRZEdMOWAisT Li NGSlou . Yu

Taijiquan (Tai Chi Chuan) ma za sobą ponad trzysta lat historii w Chinach i staje sięniezwykle popula e we współczesnym świecie. Coraz więcej ludzi angażuje się w trening Taiji.

W Chinach wyróżniamy pięć tradycyjnych stylów Taijiquan. Chen, Yang ,WuW'u j i Sun . aczkolwiek najpopula iejszym z nich jest styl Yang. Z tego

sty u pochodzą takie style jak Zheng Zi Taiji Taiji stylu Fu 1ł itp. Obecnośćylu stylów Taijiquan nie powinna nas dziwić. Nawet w Chinach praktykujący Taiji

stylu Yang posiadają odmienne rozumienie poszczególnych sekwencji. Poci a to za

sobą różnice w metodach treningowych. Wiele zależy również od położenia geografcznego. Rozmaite sekwencje Taijiquan powstawały na bazie różnic rozwojowych i badawczych. Konserwatyści szacują że ist ieje ponad trzydzieści różnych sekwencji Taijiquan.

W latach 50-tych C ńsk K m tet d/s p rt(0 I I � f t)powołał zespół,którego zadaniem było stworzenie 24 postaw uproszczonego Taijiquan. Zestaw ten opartona stylu Yang. Poszczególne ruchy w tak uproszczonym Taijiquan są łatwe do nauczenia się, a postawy są zestandaryzowane i odpowiednio obrane. Niektórzy ludzie mówią nawet o Standardowym Taij iquan. W ci gu ostatnich 40 lat 24 postawy uproszczonego Taijiquan przy ęły się bardzo dobrze zarówno Chinach jak i za granicą.

auczam 24 Postaw Taijiquan od wczesnych lat 60-tych. Opierając się na 35 latachdoświadczeń twierdzę, że ta sekwencja jest niezwykle prosta i łatwa do nauczenia się;odpowiada zarówno mężczyznom jak i kobietom niezależnie od wieku. Przynosi ponad

o prak ykującym korzyści zdrowotne i choćby z tego powodu warto ją popularyzować.Oprócz tego, początkujący praktyk Taijiquan może dzięki tej sekwencji zbudować so

idne ndamenty pod dalsze studia nad innymi stylami Taijiquan. Aby pomóc Czytelnikowi w zrozumieniu znaczenia poszczególnych ruchów należących do tej sekwencjipodajemy ich zastosowania bojowe. Tak więc po raz pierwszy publikujemy tutaj przykłady zas osowania 24 postaw do celów walki. W ten oto sposób pragniemy wykazać,

e Taijiquan nie należy uważać j dynie za swego rodzaju gimnastykę czy taniec.W latach 70-tych C ńsk K m tet d/s p rtstworzył 48 postaw Taijiquan, które

ączą w sobie cec y stylów Yang, Wu i Chen. Umo liwia to ćwiczącemu zaznajomieniesię z różnicami pomiędzy tymi trzema stylami. Nowa sekwencja 48 postaw zostałaprzychylnie przyjęta przez praktyków Taijiquan. Po nauczeniu się i wykonaniu 24 pos aw Taijiquan przejście do 48 postaw Taijiquan pozwala uzyskać nowy zakres odczućTaiji, co prowadzi do zwiększenia zainteresowania praktyką oraz głębszego jej zrozum e a.

Liang Shou-Yu


18/194

SpisTREŚc

Spis TREŚci

Podz ĘkoWAN A ....................................................................................................O AUTORA H: M RZ ANG Hou�Yu .....................................................O AUTORA H: U, EN�CH NG ......................................................................

łowo Ę NE ElkA M TRzyN ANG, JU� ONG ............................łowo TĘ NE DR YANG JW NG�M NG ....................................................

ROWAdzEN E U, EN�CH NG ..................................................................PRZEd OWA M TRZ ANG Hou�Yu (wydAN E ERW ZE) .............PRZEd OWA M TRZ ANG Hou�Yu .........................................................RozdziAł OGÓLNE WP WAdzENiE...............................................................

. pRO A i . OR O AW A j QUAN . . TEORiA N� NqTEORiA PiĘcu EMEN ÓW ( uxiNq)POjĘcE NERqii ( i)CiAło CzłowiE jAko ikRokosMos

OR A A j QUAN POWS AN ilUAN

ozwój ilUANp Z H odziNY CHENKRÓ OR A o N AN RozdziAł skAzówki do P Ak Yki TAijiQUAN.............................................. 9

RO A Ni . uch iA A

chA i K RO A s(Y) Ó O AŻ N R

RozdziAł . ĆWicZENiA P ZYG WAWCZE i iG NG......................................... RO A .

Ć N A O R AjĄ i O h KUN : N A R N AN A C

O A , OR ZAN s FOR N . RozdżiAł S AWy TAijiQUAN z AS S WANiAMi•••••••••••••••••••••••••••••••••••••

RO A N O TA A j QUAN � O TA y OR ZN RA

RozdziAł� AW TAijiQUAN............................................................. 95 RO A N 5 O A A j Q AN

N o k l 60odATEkA 24 48 PO TAW � łOW zEk l l

DodA Ek B b AŚN EN A CH Ń k H ER N W . l


19/194


20/194

WPRO AdzE

RozdziAł l

OGÓLNE WPR WAdzENiE

1 � . Taijiquan (Tai Chi Chuan) to sz uka leczenia/walki, która łączy uchy bojo

żeniemQi(Chi - energii), oddechem i technikami rozci gającymi. Jako podstan ngu oraz dla określenia jego zasad wykorzystuje ona staro ytną flozofę Y

teorię Pięciu Elementów. Trening Taijiquan obejmuje integrację ciałaQii umysłu.Skupienie się na eniuQipoczątkowo stosowano w celu zwiększe ia siły wewnnej ciała fzycznego, niezbędnej w walce. Techniki, które umo liwiały rozwini

ewnętrznej w celach bojowych okazały się być równie skuteczne dla przedżycia, leczenia oraz ćwiczeń przywracających młodość. Takie korzyści zdrow

odstawowe zalety Taijiquan, dzięki któ ym cieszy się ono dzisiaj ogromną pś ą.

We współczesnym, ner owym modelu ycia jesteśmy zwykle zbyt zapraa y troszczyć s ę o swe zdrowie, dopóki nie stanie s ę ono poważnym prob

nasze szczęście nowoczesna medycyna zna lekars a na wiele pospolitych chos ety, istnieją i takie, które są nieuleczalne. Wielok otnie zdarza się, e"korzeń" choro y pozostaje nienar szony i nastę uje jej nawrót lub przejawia się ona w inn

ach. Wartość Taijiquan tkwi w potencjalnej mo liwości wzmocnienia oraziała fzycznego i energetycznego, co z ole może zapobiec pojawianiu się c

uleczy{Dzięki regula ej praktyce Taijiquan mo liwe jest zachowanie gładkiego kw i energii w całym ciele, a tym samym zapobieganie powstawaniu chor

yjna medycyna chińska naj ej ceni zapobieganie chorobom, tj. usuwanie pan m pojawią się jakieko wiek symptomy. Je eli problem ju istnieje, mobie radzić poprzez systematyczną praktykę Taijiquan, zanim dojdzie do po

s yc uszkodzeń. Gdy problem ju spowodował uszkodzenie, to aby je napeczne mo e okazać się powzięcie drastycznych środków. Gdy poradzimy

problemem, delikatne, powolne i zintegrowane r chy Taijiquan stanowiąć iczenie pozwalające powrócić do zdrowia


21/194

RozdziAł1: OGÓlNE WP WAdzENiE

swej skromności odmówił przyjęcia tego tytuł .I wspomniał o swych dwóch starszybraciach, także lekarzach. Oto jak brzmi jedna z wersji tej opowieści:

Jestem lekarz m ktÓ :" leczy choro ę gdy on ju się po awiła i c ni spusto enie. M�drugi rat est lekar em ktÓ lec choę gdy , 'łaśnie ma ona się winąć Món j t rszy

rat j t lekar m któ apo i ga POH S a '( iu choró Mo a zdolno napra ianianych u kodz 1 jest łat 0 5cią auH' alna i wi ć o t m niesie się s ko po cał m kUmiejętności mo go drugiego rata polega ąc na l c niu choró zanim po odu ą one ja-ki kolH iek po 'a ne szko ą mnie dostr egalne Je t on atem ZnIY j ( i c oc ch Umi ętno ci mo ego nC star zego brata pol ga ąc na zapo i ganiu cho om są trud-no u a alne. J st on przeto pr i ni zn ny we prO inc i

Drod y pr aciele chocia j stem nC sł \ i jszy z nich nie estem na iększ m lekar g potraf ę je ie napr i ć s ko M drugi rat aczkol 'iek mniej sławn ode o iel iększ poni wa j stl stanie uniemo li ić z � cho y anim poc ni ona.\PU-

stos ni H organi i Mó na tar y rat nC i zn ny j st nC ięks y nas al O iem H ogóle z po i ga !} ) \ ta aniu p lemóH z drO iem.

Cóż zatem jest takiego w Taijiquan, co nadaje mu"magiczną " moc?Z zycznegopunktu widzenia, powolne, rozluźniające, ści gające i rozszerzające ruchy stakompletne ćwiczenie ciała. Gdy mięśniom pozwala się na rozluźnienie, krążeulega poprawie. To kompletne ćwiczenie ciała nie ogranicza się jedynie do rOdnosi się również do żeber, kręgosłupa i organów wewnętrznych. Delikatnrozluźniają kręgosłup i klatkę piersiową a także poszczególne narządy.

"Masując" or

gany wewnętrzne można rozładować panujące wokół nich napięcie i poprawić krwi. Wiele zagrażających życiu chorób powstaje w wyniku problemów zwiwłaśnie z organami, dlaczegóż zatem nie"masować" ich i zachowywać w zdrowiuPowolne ruchy pozwalają ciału na działanie z mniejszym napięciem niż w prruchów wykonywanych w szybkim tempie, które wymagają szybkiego kurczmięśni. Powolne ruchy Taijiquan pozwalają płucom na lepsze rozluźnienie i znie dawki wchłanianego tlenu.

Taijiquan pomaga uwolnić napięcia powstające w trakcie ciężkiej codzienneNapięcia menta ne i energetyczne uwalniane są z głowy i innych o szarów, wenergia uleg a zastojowi. Nowoczesna nauka posiada udokumentowane obwskazujące na to, że poszczególne fragmenty naszego mózgu wykonują okreśstaw zadań. W ci gu dni, tygod i, mie ięcy lub lat możemy nadmiernie pobdziałania pewien fragment naszego mózgu. Ta przesadna aktywność często wzwiększone napięcie,które nie jest w stanie rozproszyć się w rejonie głowy. Gdy ddochodzi zmniejsza się zdolność jasnego myślenia, łatwo tracimy panowanie nl b nawet miewamy bóle głowy. Ćwiczenia Taijiquan pomagają przywrócić wrozkład energii w naszym ciele wyprowadzając jej nadmiar z obszarów narażonapięcia w celu odzyskania przez organizm równowagi. Wykonywanie Taijiqusnym rankiem oczyszcza umysł i przygotowuje człowieka do uporanIa się zpostawionym przed nim zadaniem. Jest to jeden z powodów - ku dumieniu wgranicznych gości odwiedzających Chin - dla których miliony Chińczyków p

•


22/194

TEORE C NE POdS A

1.2. TEORE yczNE POdS AWY TAijiQUANPrawidłowe zro mienie ulturowego i historycznego tła danej sztuki może pomóc w osiągnięciu g ębszego dla niej uznania. Szczególnie odnosi się to do Taijiquan. Podobnie jakw przypadku innych dziedzin chińskiej sztuki i nauki, chińska kultura ogólnie rzec

biorąc stanowi rdzeń jej podstawy i rozwoju. Chińczycy postrzegają Wszechświat jakojeden wzajemnie powiązany organizm, a nie wiele odrębnych istnień; wszystko oddział uje ze wszystkim w celu osi gnięcia harmonii i równowagi. Ten pogląd, na mniejsząskalę znajduje także zastosowanie w ludzkim ciele. Uważa się, że badanie Wszechświata pozwoli nam zrozumieć mały wszechświat - ludzkie ciało. I odwrotnie, studiującmały wszechświat, możemy uzyskać wgląd w kosmos. Chińczycy wierzą że "Niebiosai Człowiek łaczą się w jedno " (Tian Ren He 1) - "Ludzkie Cia o to Małe Niebo i Ziemia(Mały Wszechświat), a Wszechświat to Wielkie Ciało Cz owieka " (Yi shen Y Xi o

andi, andi Yi Da Renshen) W tym rozdziale dokonamy krótkiego omówienia koncepcji Yin Yang oraz teorii Pięciu Elementów (Wuxing) a także pojęcia Energii (Q );przedstawimy w jaki sposób odnosi się to do ludzkiego ciała - małego wszechświata

Y ł ą Ęc l M Ó Z chśw cTeorie Yin Yang i Pięciu Elementów stanowią rdzeń starożytnej chińskiej lozo i.

Teoria Yin Yang opiera się na poglądzie, że wszystko we Wszechświecie powstaje,

rozw a się i ulega ci głym zmianom dzięki współoddziaływaniu Yin i Yang. Pięć Eleentów (Wu ing) to pięć kategorii składni ów m terialnych, z których zbudowany jestszechświat. Wuxing często t umaczy się jako ięć E ementów, ięć Faz, Pięć roce

sów, Pięć Kształtów lub Pięć Stanów. Najczęściej spotykanym określeniem jest PięćElementów. Teoria ta dzieli wszystko na pięć kategorii reprezentowanych przez pięćelementów: Metal, Wodę, Drewno Ogień i Ziemię. Wyjaśnia ona ich wzajemne wspóoddziały anie. Tł maczy także przejawione właściwości rzeczy materialnych podlegających ci łym przemianom.

Y ł ąStarożytni chińscy lozofowie uważa , że wszystko we Wszechświecie jest wza

jemnie ze sobą powiązane. Wszystko posiada przeciwstawny, acz nieroz ączny odpowiedn k. O takich w aśnie odpowiednikach mówimy Yin i Yang. Yin i Yang ulegająci g ym zm anom. aka est przyczyna wszelkiej aktywności we Wszechś iecie. akoncepcja ci ej zmiany stan wi s osób po ścia do zrozumienia praw Natury. od

stawy teorii Y n Yang mo na w sk ócie po su ować następująco: Przeciwieńs wo YinYang (Yin-Yang D ili) Współza eż ość Yin Yang(Yin-Yang Hugen) Malenie i Wzrastanie Yin Yang (Yin-Yang Xiaozhang) oraz zemia a Yin Yang( n-Yang Zhu 1-

a).rze eńst o n- angt umaczy, ż wszę zie we Wszec świecie napo ykamy prze

ciwne, ecz wspó st ie ące ze sobą cechy Yin i Yang. rzyk adowo, niebiosa sYang a zie ia jest Yin; mężczyz a jest Yang kobieta Yin; ogień jest Yang woda


23/194

RozdziAłl: OGÓlNE WP WAdzENiE

i Yang mogą ulegać zmianie, poza tym w obrębie Yin i Yang istnieje dalszy podziałna pary Yin i Yang.

spó a eżn ść Y n-Yang odnosi się do wzajem ie od siebie uzależnionych cech Yini Yang. Jedna nie może istnieć bez dr giej. Dla odróżnieni poszczególnych cech Yin

lub Yang potrzebny jest punkt odniesienia. Taką rolę pełni odpowiednik Yin lubYang. Na przykład, dokonując k asy k cji liża ki m my astępującą sytuację:wnętrze jest Yin, a strona zewnętrzna ang. Gdyby liża ka ie posiadała stronyzewnętrznej (Yang) nie byłaby liżanką przeto nie miałaby i wnętrza (Yin). Wszelkie określniki Yin-Yang muszą ze sobą współistnieć i być od siebie zależne. Bez jednego nie ma drugiego.

Ma en e rastan e Y n-Yang opisuje współoddziaływanie i potencjalną wymianępomiędzy Yin i Yang. Istnienie par in-Yang nie jest stanem statycznym. Ulegająone zmianom, oddziaływ ją nawzajem a siebie. Zawsze albo Yin maleje i Yangrośnie, albo Yin rośnie a Yang maleje. Przykładowo, w ci gu 24 godzin Słońce pojawia się nad hor zontem (wzrasta Yang), a mrok ocy a ika (malenie i ). Po po udniu Słońce zaczyna opadać ku horyzontowi (malenie ang) wraz ze zbliżaniem sięzmroku (wzrastanie Yin). Innym przyk adem jest przybywanie i ubywanie Księżyca. Prawda ta odnosi się do całego Wszechświata.

r em ana Y n-Yang opisuje w jaki sposób własności in- a g przekształcają się jed

na w dr gą. Przemiana zachodzi w ekstremal ych waru kach Malenia lub Wzrastania Yin-Yang. Jeżeli na przykład rzucasz piłkę w górę, pionową składową jej prędkości o zwrocie w górę uważa się za a g. W miarę wznoszenia się na coraz większą wysokość składowa ta maleje (malenie a g). W najwyższym punkcie toru lo uosi ga wartość zero (warunki ekstremalne) i piłka zaczy a spadać (prędkość Yangstaje się prędkością Yin).

Nie ma przekonujących dowodów na to kiedy i w jaki sposób lozo a Yin Yangtra ła do skarbca chińskiej kul ury. Niektórzy twierdz że liczy o a sobie co najmniej5000 lat; pewne niedawno dokonane odkrycia archeologiczne wsk ują a to, że koncepcja Yin Yang może mieć ponad 10000 lat (chodzi tut j o g i ia e ga ki ozdobioneznakami przedstawiającymi najprawdopodob iej in a g). Koncepcję Yin ang wytłumaczono szczegółowo za pa owania dynastii Zho (1122-249 p. .e.), kiedy to została skompilowana Księga Przemian Dy astii Zho (Zhouyi). Treść Zhouyi możnapodzie ić na dwie części. Część pie sza to Księga Przemian Y ing lub I Ch ing) ,

traktująca o proroc ach i przepowiadaniu pr wdopodob ego prz biegu zdar eń. Częśćdr ga, Yichuan, zawiera "teoretycz e i lozo c e" wyj ie ieKsięgi Przemian

Y ing).Zhouyi jest ajstarszym i najbard iej wp yw wy p śród pr d w ych chińskich tekstów, zawierającym i formacje o wszystkim, od s rol gii, meteorologii i geologii po relacje międzyludzkie. Księga t wykor ystuje k c pcję i do wyjaśnienia reguł rządzących Wszechświatem oraz wszystkich zjawisk, które w ni zachodzą·


24/194


25/194

zdz Ał1: GÓ NE WP WAdzEN E

/@

Rys. -3 Obieg Karmiący Rys4

Obieg Kontrolujący

W oznacza dosłownie pięć, zaś "X ing" to zachowywać się, przeprowadzać, lub przemieszczać. Chociaż X nie a znaczenia ele entu, jednak wskazuje nań podział nap ęć grup: Metal, Woda, Drewno, Ogień i Zie ia. Ele enty te oddziaływując ze sobą

worzą Wszechświat taki , jaki go zna y.Teorię, która kryje się za Pięcio a Ele enta i ożna sprowadzić do dwóch rodza

jów oddziaływań cyklicznych, oraz trojakiego rodzaju oddziaływań niekorzystnych. Dooddziały ań cyklicznych zalicza y Obieg Kar iący (X sh i Obieg Kontrolu

ący(X k Nato iast oddziaływania niekorzystne to Obieg Ograniczający (Xh ,Obieg Kontrolujący Odwrócony (X oraz Obieg Niszczący (Z X

Obieg Karmiący odpowiada cykliczne u wzbogacaniu lub zdolności do wzajemnegowspierania się, pośredniego lub bezpośredniego. W tym cyklu każdy ele ent zarówno daje jak i otrzy uje pokar . Przykładowo, Ele ent Drewna (drzewo)

"rośnie",

gdy jest ka iony str ienie Wody. Drewno z kolei stanowi pokarm dla Ogniai "wzbogaca" Ogień. a a w iana pokar u przechodzi na następny ele ent aż dozakończenia całego cy lu (rys. 1 3).Obieg Karmiący nosi również nazwę relacji

"Matka Syn" .Obieg Kontrolujący odpowiad cyklicznej neutralizacji ele entów w celu utrzy ania

każdego z nich pod kontrolą. W relacji tej każdy ele ent oże kontrolować następny, a sa oże być kontrolowany przez ele ent poprzedzający. Na przykład, Woda

jest w stanie "wygasić" Ogień, Ogień oże "stopić" Metal, Metal z kolei oże"ściąć" Drewno, Drewno (stare narzędzie rolnicze) oże "rozkopać" Zie ię, a Ziemia może "wchłonąć" Wodę (rys. 1-4). Ten cykl wzaje nej kontroli znany jest jakozwiązek "Zwycięzca-Po onany".

Obieg Kar iący i Obieg Ko troluj cy nie są cy la i niezależny i. W spółoddziaływują i są ściśle ze sob powiązane (rys.I 5). Jako przykład posłuży na to, że Metal


26/194

ys. 5 Współo z aływan eb egu Karm ącego Kontrolu ącego

TEORE CZNE POdS A TA

V

\/ \ys. 6 rzykła wza emnego o z aływan

b egu Karm ącego Kontrolu ącego

tycznych proporcjach i było równie skuteczne, poszczególne elementy hamowałyby sięnawzajem, więc nic by się nie zdarzyło. Jednakże elementy nie występują w równychilościach i w tym samym czasie, co pozwala na manifestowanie się tych cyklicznychprocesów. Wzajem e karmienie i kontrolowanie umożliwia utrzymanie równowagi w Na-

rze.

Obieg graniczający opisuje nieprawidłowy stan w cyklu Pięciu Elementów. Odpowiada on nadmie ej kontro i w Obiegu Kontrolującym. Chodzi o sytuację, w którejelement kontrolowany jest zbyt "słaby", lub element kontrolujący jest zbyt "silny",czego konsekwencją są efekty szkodliwe względnie zakłócenie stanu równowagiRys. 1-7 przedstawia przykład takiego obiegu.

Obieg Kontrolujący dwrócony to kolejny ze stanów nieprawidłowych w cyklu Pię

ciu Elementów. Polega na odwróceniu cyklu Wzajemnej ontroli. W tym przypadkuelement kontrolujący jest zbyt "słaby", lub też element kontrolowany jest zbyt "siny". Rys. 1 8przedstawia przykład takiego obiegu.


27/194

Ro d Ałl: GÓl E WP WAd E E

Obieg Niszczący jest jeszcze jednym przykładem nieprawidłowego stanu wc u Elementów. Stanowi on szkodliwy stan obiegu Karmiącego, w ktp zepływu w procesie karmien a jest nieustalony lub nawet odwróco

POjĘcE NERli ( ;)Przy pomocy teorii Yin-Yang oraz Pięciu Elementów usi uje się prztłumaczyć zachowanie ub utratę równowagiQi. Qi to chińskie słowo odnoszące skażdego rodzaju energii. rzykładowo, wa nki pogodowe okreś amy mNiebiosTan Qi energię w ludzkim ciele nazy amy Energią LudzkąRen Qi pow etrze, którym oddychamy to Energia owietrzaKong Qi a energia potrzebna do uchomienia silnika elektrycznego zwana je t Energią ElektrycznąDian Qi .Qi jest substancją zasadn cz wewnętrzn"siłą życiową " kryjącą s ę we wszystk ch rze(e ementach składow ch) Wszechświata.

Qigong Chi Kung) to termin okreś ający studia nadQi. Najczęściej kojarzony jon z badaniami nadQi w ludzkim cie e. Na eży ednak ami ać o tymstanowimy cząstkę Natury, badania nadQi w udzkim ciele nie mogą być oddziebadań nadQi Wszechświata. Obecnie, terminQigong opis je zazwyczaj zestaw czeń mających na ce u w ciszenie mysł wyregu owanie oddechu i

zycznego co z kolei prowadzi do osi gni cia zdrowia i długowieczn

Po tysiącach lat badań opracowano wie e efektywnych i praktycznyQigong mających na celu wa kę ze"szkod iwymi"w ywami atury. Ćwiczenia terównież za zadanie wzmocnić ciało zapobiegać c orobom i rzyspiezdrowia. Badania potwierdzi żeQi (energia) która nie jest widzia na d a oka może być wyczuwana jako ciepło mrowienie oraz posiada sieć ściporusza si w ludzkim ciele. Ta energia w dzkim cie e zwana Ren Qi (Energia Ludzka) lub po prostuQi przemieszcza się po sieci dróg noszących nazwę meridmeridianów zaliczamy osiem nadzwyczajnyc naczyń dw aście kanałpunktów, łączących poszczegó ne części ciała. Naczynia i kanały stan(rezer ary) i rzeki którymi transportowana jestQi. Tzw. punkty to miejsca wrych reze uary i rzeki są dostępne d a technik ak presury akupunktulub masażu Energetyczne meridiany m szą być pełne a energia wprzez nie równomie ie aby zap biec powstawani chorób i usunąć b

Już w czasach dynastii Shang(1766-1123 .n.e ) Chińczycy stosowali kamsondy Bianshi dla stymu acji p nktów w ce u zmniejszenia ucisku bóżenia k ążącej energii Lecz dopiero podczas dynastii Song(960-1126 n.e.) za panwania cesarza Ren-Zonga(1023-1059 n.e.) zacz to reg a ie szkicować dienergetyczne. Historyczne zapiski wskaz ją na to, że w roku1034, cesarz Ren-Zonpoważnie zachorował i został wyleczony przez ednego ze swyc pałacdr Xu Xi, stosującego techniki aku nk u y. W czasie ceremonii napoprosił cesarza o po arcie d a ak unk ry i rowadzonyc przW owych czasach dostępne by y pew e diagra ya p rowe, lecz ża


28/194

TEORE CZNE POdS AW T

ścisłości i rozwinąć tę gałąź nauki na wyższy poziom cesarz Ren-Zong nakazał dr Wangi Yi z wielką dokładnością określić po ożenie punktów akupunkturowych na ludz

i ciele, oraz odlać w brązie dwa modele ludzkie z zaznaczonymi wyraźnie pu tami.Współczesne wersje schematów akupunkturowych są pochodną Człowieka z Brąz

dr Wanga. Obecnie, nowoczesna tech ologia umożl wia nam zlokalizowanie tych punkt przy użyciu mie ików elek rycznych. Wszystk e one pozostają w zgodności z odciami sprzed setek la . Jak głos legenda, dr ang mógł z aką precyzją określić ichołoż nie, gdyż eksper mentowa na ludziac . Za zgodą cesarza dr Wang zaoferowałrzebywającym w więzieniu przes ępcom możliwość uwolnienia lub nagrodę pieniężną

dla ich rodzin w zamian za pomoc w wyznaczaniu punktów a upunkturowych. Dr Wangrowadził eksperymenty wbijając igły akupunkturowe w określone miejsca i notującra enia lub reakcje występujące u ochotników w ten s osób otrzymywał dokład

oło eni poszczególnych punktów.

CiAło złowiE jAko M kRokos osTeoria Yin Yang dotyczy przede wszystk m na ury rzeczy materialnych, ich przeci

ieństw, współzal żności, malenia i wzrastania oraz przekszta cania. Teoria PięciElementów dzieli rzeczy na poszczególne kategorie wykorzystuje rządzące nim natr lne r tmy do opisu zachodzących pom ędzy nim zw ązków. Ponieważ ludzie stano

ią cząstkę Natury, która zawiera "składn k"

s o ne dla naszeg przetrwania, zmia yjak m ona podlega będą bezpośrednio lub pośredn o wpływać na ludzkie ciało. Ludziei atura są ze sobą ściśle pow ani. Z uwag na tą b ską więź z Na urą Teoria YinYang oraz Teoria P ęciu ementów obowiązują także w niejszej skali w odniesienido układu jakim jest człowiek.

Meridiany akupunk urowe zapewniają ransport Q pomiędzy organami (elementai) i utrzymują obiegi Karmiący i Kon rolujący w harmon jnym związku. Patrząc na

ciało jako na "całość", choroba w ednej jego zęś man fes uje się również w innyc

częściach. Aby wyleczyć jeden organ c ńscy ekarze muszą poddać leczeniu inne z uwagia cykliczość związku pom ędzy nimi. Ku zdumien u wielu ud c ńscy lekarze mog

leczyć dany organ zajmując się kończynami, gdyż ręce i nogi zawierają jak gdyby "przedł enia " Q poszczególnych organów.

C ińska medycyna twierdz , że choroba jest rezultatem niezdolności ciała do zaadaptowania się i p eciwstaw enia "złym" wp yw m Na . Pon eważ ludzie są cząstk

atur , jakakolwiek w niej zm ana poci ga za sobą n eunik oną zmianę w ludzkiciele. Kiedy

"złe" wpł y Natur przekracza ą udzką zdolność przystosowania, poja

ia się ogran czen e i zniesiona zostaje równowaga pomiędzy cz owiekiem i aturą.ie pozostan e to bez wp u na nkcjonowan e ludzkiego organ zm , cz go rezulta

tem jest choroba. Będzie ona wać d ók a n e osi gn e stanu równowagi. Pkładem tego jest zm ana pór roku. Gdy p goda zm en a się gwałtownie z gorącej nazimną, ludzie, którzy n e są w stanie dopas wać się w sposób g adk do zmieniającychsię war nków często przez ębiają się i/ ub łap ą grypę. Szczegó n e jest to widoczn


29/194

RozdziAł1: OGÓ NE WP WAdzENiE

Opierając się na tej samej teorii energii stworzono ćwiczenia i techniki oddmające na celu przywrócenie równowagi energetycznej w ciele, rozbudowaniei zwiększenie zdolności adaptacyjnych w za eżności od otoczenia. Ćwiczenia ne jakoDao Yin i Tu Na Dao Yinto sztuka prowadzeniaQi w celu osi nięcia harmonii

oraz takie rozci ganie ciała, które poci a za sobą "masaż"

punktów akupunk urowycredukujący zastojeQi i sprzyjający osi gnięciu giętkości(Daoqi Linghe, Yinti Lin-grou). NatomiastTu Na polega na usuwaniu "sta ego" owietrza i wciąganiu powietrza "świeżego" (Tu Gu Na Xin) - to sztuka oddychania. Połączenie technikDaoyini Tu Na wraz z okrężnymi ruchami zaczerpniętymi z technik bojowych stało sięleczenia/walki znaną jako Taijiquan.

l. . HisTORiA AijiouANP WS E QI

Istnieje wiele teorii odnośnie powstania a jiqua . Po ótce omówimy tutajt z nich.Pierwsza głosi, że Taijiquan zostało stworzone rzez daoistę(taoistę) Zhang, San-Fenga w okresie panowania Północnej Dynastii Song(960-1126 n.e.). Według drugiejpowstało dzięki Wang, Zong-Yue, płodnemu autorowi rozpraw poświęconychTaijiquan. Natomiast trzecia teoria podaje, że twórcą Taijiquan jest Chen Ważołnierz w stopniu o cera z czasów późnej dynas ii Ming.

Wiadomo jednak, że już w IV w. p.n.e. praktykowano Techniki Pożywian(Yangshenfa) Zawierały one ruchy zginające, prostujące, ściskające i rozciągtechniki oddychania i krążeniaQi podobne do wewn trznych ćwiczeń Taij quan.sty takie jakZabawa Sześciu Zwierząt Liuqinxi autors wa dr Lui An(179-122 p.n.e.)o azZabawa Pięciu Zwierząt Wuqinx p zerob ony przez dr Hua Tuo (ednego z

bitniejszych lekarzy w historii Ch n) wskazują a łączenie technik oddechowchami podpatrzonymi u zwierząt w celu poprawy zdrowia.

Wiemy również, że w czasach dynastii Liang(502-557 n.e.) i Tang(618-907 n.e.)istniały techniki przypominające Taijiquan. Róż ł s ę jedyn e nazwą. Mó37Postawach(Sanshiqish ) Technikach Poniebiańskich(Ho t anfa) i Dziew ęciu Małych Niebiosach(Xiaojiutian) Aczkolwiek nazwy były inne, zasady były bardzodobne.

E ZW ĄZ Z M E EM C "FE CHistoryczne wzmianki o Zhang, Sa Fe gu n e pok ają s ę ze sobą. Zgo

piskami pochodzącymi z Wangzhengnan M zhim g:"Z ang San-Feng z czasów dnastii Song był daoistycznym m chem z Wudang. Wa gzheng a M zh m i gto dziełoz roku1669 n.e., napisane przez Huang L -Z o , sław ego uczo ego z czasówQing(1644-1912 n.e.). Huang pisze, że za anowa ia ynas So g Zhang,miał sen o tym, że cesarz Yuan uczył go sz uk wa ki. Brak ja ic ko wszych wzm anek o tym, jakoby Zhang San-Feng znał jak eś szt ki wa ki.fragment zWangzhengnan M zhimi g:


30/194

His ORiA TAijiQ

A teraz zapiski z czasów dynastii Ming, Mings hi Fan iz huan:

.. hang San-Feng z okręgu Liaodongyi wan był Quan Yi. lub Jun Bao San Feng to jegotaoist c ne imię Ponieważ nie dbał o c sto �ć i elegancję pr e wano go Niech ( n Zhang Byłbard o H 'soki. miał H:vgląd ółwia. plecy jak uraw. ielkie us y. okrągłe oc i brodę długą

nic ym kita włóc ni Zimą i latem nosi ten sam daoist c ny trój Potra j ć cał koc oł po ienia. lub nie jeść t godniami i miesiącami Cod iennie pr emier ał t siące kilometró ;u ielbiał się bawić i a hO ) ał tak jak gd bI' pobli u nie b ło nikogo innego. t l o on sam C ęsto wra e s ) m u niem rus ału· gÓI Wudang i budo ał chatkę tr . a tammies kać W24 ku ongH u(/39 n e cesar Ming Tai-Zu u · ał o Zhang San Fengui słał lud i. któr mieli za adanie go odnal ć. lec p a zakO ła ię niepOniem

Niektóre wzmianki wskazują na to, że Zhang zyskał sławę nieśmiertelnego w r zul

taci walki o władzę w dynastii Ming. Kiedy umarł pierwszy cesarz Ming, sukcesjarzypadła w udzial wnukowi, Jian-Wenowi, ponieważ następca tronu, ojciec Jian Wenaarł w młodym wieku. Wuj cesarza Jian Wena, Yong Le, niezadowolony z przebiegu

ydarzeń znalazł sobie pretekst do wszczęcia buntu przeciwko młodemu cesarzowii z obycia tronu. Pojawiły się pogłoski, że cesarz Jian Wen przetrwał tę ciężką próbę.Nowy cesarz, ong-Le przerażony myślą ż odsunięty od władzy c sarz może zorgani

wać kontrrewolucję, wysłał skrytobójców na poszukiwania J ian W na.Potrzebując pretekstu dla wysłania licznej grupy zabójców, cesarz Yong Le wpa ł

a pomysł ogłoszenia poszukiwań nieśmi rt ln go Zhang San Fenga. Przez ponad 20lat cesarz Yong Le wysyłał skrytobójców w odległ zakątki kraju i zamorskie rainy

poszukiwaniu cesarza Jian-Wen, l cz bez powodzenia. Kiedy cesarz Yong Le w ońu zrezygnował, plotka o poszukiwaniu nieśmiertelnego Zhang San F nga rozesz a si

całym kraju. Aby ukryć prawdziwy powód wszczęcia poszukiwań i nie pozwol ćyjść na jaw kłamstwom, c sarz nakazał zbudowanie świątyni w górach Wuda g kuzci Zhang San Fenga. Wzni sieni tej konstrukcji wymagało podobno pracy po ad

300 tysięcy ludzi, a jej koszt sięgnął wielu milionów uncji sr bra. Od tej pory Zhanga Feng z gór Wudang stał się postacią legenda ą w chiński społeczeństwie

Ming L ngying Qixi Leig o można znaleźć taki oto fragment:

.. Ni mi rteln Zhang. an Jun Bao lu Qu n-Yi no ił daoi t ne imię Xuan XuanLudzie iec pr e \ ali go Niechlu n m Zhangi m W trz i ku Ti n hun(/459 n e od

i dzi on e arza Nam lo ano c o ra Prz d t iał on Zhanga iel im br uchami. p tą b d i pu lem wło t łu gło . c rwon go n t ar tr ma ącegoI r

ku am u o kap lu zU gÓ o u umie zc ono ło a c r a ła iącego Zhanga j ko

p łn go m d/ �ci i c! / daoi t..

I n źródła wskazują na to, że t chniki Zhang San Fenga pochodzą od daoisty F ngi Yuana. Są jednak i takie, które powiadają że Zhang San Feng był daoistycznymustelni iem, który obserwując walkę po iędzy wężem i żurawiem osi gnął oświeci i stworzył Taijiquan.


31/194

RozdziAłl: OGÓlNE WP WA zEN E

rządzące Taijiquan Jako pie wszy nazwał tę s tukę walki Ta jiquan Pisał tak:"Czymjest Taiji? Bierze swój początek w Wuji.Jest matką Y n i Yang Kiedy się porusza,do onuje podziałów Kiedy spoczywa, łączy wszystko na pow ót w harmonijną całość " Błędnie brano go kiedyś za Wang Zonga z dynastii Ming Dop owadziło to do

ego, że niektórzy wierzą, iż twórcą Ta iquan jest Wang Zong z dynastii Ming W konsekwencji wie u uważa, że Jiang Fa, ofce c asów późnej ynastii Ming uczył się odWang Zong-Yue Te same wierzen a leżą u ko eni plotki, głoszącej jakoby Jiang Fanauczał Taijiquan w rodzin e Chen, o ką nalazł sch onienie w wiosce Chen (Chenjiagou) jako służący Teoria ta pochodzi z interp etacji zacze pniętej z siążkiZa s Ta i-quan (Ta iquan Xiaoxu ,napisanej przez Li Yi-Yu (1832-1892) W tej książce, Li Yi

twierdzi, że twórca Taijiquan jest nieznany, a e Wang Zong-Yue opisuje ca ą s tukęw sposób niezwyk e szczegóło Wierzy się, że J ang Fa nauczy się jej od Wang

Z g Yue, a następnie przekazał swą wiedzę rodzinie Chen w ic rodzinnej wiosce

TEORiA ZWiĄZANA Z iMiENiEM ChEN �Nl; NlAKo ejna teoria dotycząca powstania Taijiquan wi e się z imieniem C en Wang

Tinga· Chen Wang-Ting (?-1719) był ofcerem w czasach późnej dynastii Ming (1368-1644). Nie tórzy h storycy sztuk walki sądzą że Chen połączyłTraktat Bojowy032Postawach Quanjing Sanshier Shii daoistyczną Księgę Żółtego Dziedzińca Hu

angtin ing)z własnym doświadczeniem w dziedzinie sztuk walki i stworzył TaijiquanZa niezwykłą brawurę i wysokie umiejętnośc Chen dost ił wielu zaszcz ów Po upadkudynas ii Ming i przejęciu władzy przez dynastię Qing (16 -191 ) został puste nikiemi sp dzał wo ny od pracy na ro i czas nauczając swoich ewnych sztuk walki i rozwijając swój styl W historii rodziny Chen przy jego im eniu czytamy"Wang-Ting, znanyrówni ż jako Zou-Ting, był artystą sztuk walki pod koniec panowania dynastii Ming i

czonym w początkach dynastii Qing Szeroko znany z umiejętności Wushu (sztukwa i) w prowincji Shandong był założycielem Szkoły Sztuk Wa ki Rodziny C en

o onał ponad tysiąc przeciwników Był urodzonym bohaterem"

ozwój 1 iQIAN po ZASA h odziNY ChENinia przekazu rodziny Chen ciagnęła się niep ze wanie przez 4 poko eń zamieszącyc wioskę C en Następnie legła ona podziałowi na Nowy Sty i Stary Styl

owy Sty został stworzony przez Chen You-Ben Stary Sty kontynuował Chen ChangXing Chen Chang-Xing, obok przekazania inii nauczania swemu synowi, Geng-Yun

i ewnym, Chen Huai-Yuan i Chen Hua-Mei, uczył również Yang Lu-Chana (1799-872) i Li Bo-Kui Linię C en C ang-Xinga nazywamy Starym Sty em Trzynastu Pos aw

• Histo cy proponują by Chen Wang. T nga utożsam ać z Chen Yu· ngiem, pon eważ ch ńsk e deogramy w rażające"Wang"i "Yu" różnią się jedyn e krótką kreseczką Ponadto"Wang" można stosować zami nn e z"Yu" Wydaje s ę dość prawdopodob ym możliwość zastępowania"Wang" p ez "Yu" Z uwagi na brak jakichkolwiek p ekonywujących dowodów stosujemyzat m"Wang" w miejsce "Yu"

•• ra tat Bojowy o32 Postawach stanowi fragment ks ążki p Nowa Książka o Skuteczl ej Dys9p il e (Jixiao XiI s u)skom


32/194

His ORiA TAijiQUA

W późniejszym okresie Yang Lu-Cha rzeka ał tajn ki sztuk swym synom, gBan Hou (1837 1892) i Ya g Jia -Hou (1839 1917). Z kole Jian Hou przekaza je

oim synom, Shao-Hou (1862 1930) Cheng-Fu(1883 1936), a tak e swoim uc niom.S ao Hou i C eng Fu kontynuowali przekaz sztuk swoim synom i uczn om. Tak po

s a system zwany popula ie stylem Yang. Oprócz stylu Yang, Chen Q ng-Ping(1795

8 8) nauczy się Nowego Stylu Chen You- ena i zapoc ątkował styl Zhaobao. W'uXiang(1812 1880) uc ył się od Yang Lu Chana i Chen Q ng P nga i s worzył sty*. Li Yi Yu(1832 1892) uczył s ę sztuki walk trenując styl 'u. He We -Z en

849 1920) uczył się u i Yi-Yu i przekazał tajniki s tuki Sun u Tangowi (1861-9 2) inia zapoczątkowana przez Sun Lu Tanga nosi obecnie nazwę stylu Sun (dia

am 1).S yl Wu o kolejny styl Taijiquan bardzo po ula y w Ch nach. Pochodzi on ze s ylu

ang. Yang an Hou, syn Yang Lu-Cha a auczał u Quan-You (1834 1902) zmodykowanego Stylu Yang Małych Postaw. u Quan-You ostał nauczycielem swego syna,

Jian Quana (1870 19 2). Wu Jian-Quan spopularyzował styl Yang Małyc Poaw. Taiji uan Wu J an-Quana jest obecn e znane jako Taij quan stylu u. Po śmierci Jian Quana jego synowie, Wu Gong-Yi i Wu Gong-Zao, oraz córka, u Ying Huazejęli po nim spuściznę, popularyzując styl u.W roku 1956 r. powstał Uproszczony Taij quan ( ub24 Postawy, będące g ównym

a em niniejszej książki). W roku1976 stworzono kolejną sekwencję. Otrzymała onaazwę: 48 Pos aw Taiji uan. promocję Taijiquan włożono wiele sił i środków. 24

s awy Taijiquan wywodzą się z tradycyjnej d ugiej formy Taij quan sty u Yang. Jes owoc pracy wielu mistrzów aijiquan mierzającej ku znormal zowaniu i uproszcze

i Taijiq an w celu otrzyman a zestawu ćwiczeń utrzymującego ćwiczącyc w doskoa ym zdrowiu. Z"długiej formy " usunięto wiele bardziej skompl kowanyc i częs o

arzanyc ruc ów, dzięki czemu jest ona łatwiejs a do nauczenia się i p aktykowaia. Sekwencja rozpoczyna się od bardzo prostych ruchów, które stopniowo s ają się

a dziej z ożone. Wiele z postaw jest podz elone na lewą i prawą stronę w przeciwieńie do radycyjnej dł giej formy. Mimo, że sekwencja 24 Postaw Taijiquan jes uproszoną wersją"d ugiej formy", jest ona wciąż sekwencją "tradycyjną ", z przypisanymi

aż em z r c ów zas osowaniami bojowymi.


33/194

1. . KRÓTk HisTORi odzi Y GSekwencja 24 Postaw Taijiquan opiera się na tradycyjnej długiej formie stylu Ya g.

Zatem Czytelni ów może zai teresować il a e scytujących opowieści o założycielustylu Yang oraz o jego spad obiercach. Wię szość zawartych tutaj informacji przetłu

maczono z siąż Ta iquan, Szabla, Miecz, K i Sparing autorstwa Chen Yan-Lina.

�N Ll CIANYang Fu-Kui, znany ja o Yang u-Chan pochodził z Yongnianxian, o ręg Guang

ing, prow ncja Hebei. Urodził się w4 ro u Jiaqing, 11 ro u Tongzh (1799 n.e.).W mło ośc udał s ę do w os i Chenów w Henan, aby stud ować Taijiquan u ChenChang-X nga. W owych czasach Chenowie nauczali główn e swych rewnych. Przybyszom z zewnątrz rzad o pozwalano na wspólną pra ty ę. Yang, outsider w tym gronie,n e był żadn m wyjąt iem. Pon ewa jedna całym sercem nastawiony był na uczenies ę, n e zam erzał s ę poddać. Przebywał w wiosce Chenów przez il a lat n e na czywszy się niczego. Pewnej nocy Yang obudził się i us szał głośne "Heng" i "Ha" dobiegające z tóregoś z sąsiednich podwóre . Wstał śledząc to zjawis o ustal ł źródło, z tórego pocho z ły dźwię . Zajrzał do środ a przez wyłom w murze i ujrzał mistrza,

tór nauczał techni przechw wania i ontroli, oraz emitowania siły. Oniemiał z wrażenia obserwował te ćw czenia przez szereg nocy. Po ażdej sesj wracał do swego

po oju uważn e studiował wszyst o to, co zapamiętał. Nic dziwnego, że jego bojowem ejętnośc rosły w szyb im tempie. Pewnego dnia, Chen na azał Yangowi stoczyćwal ę treningową z innymi czn ami Wszyscy oni zostali przez Yanga po o ani. Zas oczon Chen Chang-Xing zrozum ał, że Yang posiada ogromny talent. Postanowiłwówczas wprowadzić Yanga w tajni tej sztu .

Gd Yang powróc ł w rodzinne strony zaczął nauczać innych prze azywać imswoją w edzę. W e u u n ego studiowało. Techni i nauczane przez Yanga nazywanosty em Neutral zującym lub Mię m, on eważ ruchy były mię ie, przez co neutralizowały siłę przec wn a. Następn e Yang udał się do miasta Beijing (Pe in). Tam na

czał człon ów rodz ny ró ews ej oraz adrę o cers ą. W ońcu został nauczycieem sztu wal w armii Qingów.

ang należał do ludz trzeźwo myślących i uwielbiał porównywać w pra tyce swoje techn z innym sty am wa . W czasie swych wędrówe po północnych

nach często nos ł prz sobie szablę n ewiel i worecze . Gdzie olw e dotarł, rzucw zwan e najsławn ejszemu artyśc e sztu wal i. Gd usł szał, że toś uważa s ę zn e o onanego, s n e na egał wręcz wymuszał na danej osobie stoczen e wal i. gdy n om n e wyrządz ł rz wd w ta im pojedyn u, acz olwie um ejętności przzeń prezentowane b ły na ta wyso im poziom e, że n e przegrał ża nego. Zys ał z ę

tem przy ome N epo onanego Yanga.Znane jest w e e nteresujących o ow eśc z jego życ a. Oto a z n ch:

I. Kiedy Yang przebywał w Guangpin często walczył z dźmi na murze okalającym zamekJ d i ikó i b ł i b ić i d k i Y i ł f ć i k


34/194


35/194

Rozdz Ał1: OGÓlNE WP WAdzEN E

Sy w Y t LI-Ch 'Yang Lu-Chan miał trzech synów. Najs arszy, zwany Yang Qi zmarł w

wieku. D ugi syn nosił imię Yang Yu. Natomiast trzeci Yang Jian. Obydw stanie kontynuować dzieło swego ojca.

Yang Yu, znany jako Yang Ban-Hou często był zwany"Pan Drugi Syn". Urodził sięw 17 roku Daoguang(1837 n.e.). Zaczął studiować Taijiquan u swego ojca już w

ciństwie. Ćwiczył intensywnie przez ca dzień, niezależnie od warunków pogoOjciec nigdy nie pozwalał mu na jakiekolwiek przerwy. Często był przezeń i chłostany, musiał uciekać aby uratować swe życie. Był człowiekiem bardzo pnym, dobrym w walce wręcz, uwielbiał wysyłać swą moc w kierunku inny

iejednok otnie, trafając swych przeciwników sprawiał, że na ich ciałach psię czerwone ślady. Trafeni jego ciosem ludzie przelatywali czasami ponad trzstóp. Kiedy Yang Ban-Hou był młody walczył z nauczycie em innego stylu wbył ogromny i bardzo silny. Złapał Yang Ban-Hou za nadgarstki i nie pozwolitralizację. Wówczas Yang Ban-Hou wyemitował ZimnyJin (Moc). Przeciwnik Yangnie wytrzymał tego naporu i został odrzucony. Yang Ban-Hou był tak dumnyże wróciwszy do domu opowiedział o całym zajściu swemu ojcu. Ojciec rozei powiedział:"Zwycięstwo przyniosło wie e radości, lecz strasz iwie potargrękawy. Moc, którą wyemitowałeś nie była prawdziwą mocą Taijiquan." Yang Yu spojrzał na rękaw i zobaczył, że rzeczywiście jest podarty... odszedł zatem rozczarowanPo tym inc dencie ćwiczył o wie e intensywniej, aż stał się wspaniałym artwalki.

Yang Ban-Hou zmodyfkował styl Yang Małych Postaw i nauczył go człowchodzącego z Mandżurii o imieniu Wu Quan-You. Wu Quan-You przekazał swemu synowi, Wu Jian-Quan. Taijiquan Wu Jian-Quana znane jest obecnie Wu.

YangJi n znany był również pod imieniem Yang Jian-Hou ub Yang Jing-Huschył

ku swego życia zyskał przydomek"Pan Sta uszek". Urodził się w22 roku Daoguang(1842 n.e.). Trening także rozpoczął w młodym wieku. Jego ojciec był d asurowy i twardy, miał go na oku przez ca dzień i nie dawał ani chwili wytCiało i umysł Yang Jiana pracowały na granicy swoich moż iwości. Kilka ramu śmierć z wyczerpania. Na szczęście ratunek przychodził w samą porę.

Jego osobowość była o wie e delikatniejsza od osobowości brata. Studiowgo wielu ludzi. Nauczał sty ów Wielkich, Średnich i Małych Postaw. Potrafł uskoordynować siłę mięk ą i siłę twardą. W owych czasach uczyli się u niegsztuk walki bieg i w pos ugiwaniu się mieczem i szab ą. W pojedynku treYang Jian- ou potrzebował jedynie miotełki do zga iania kurzu, aby ich wspokonać. I ekroć miotełka dot ęła przegubu ręki s udenta Yang przejmowakontro ę. Student przyjmował wówczas pozycję broniącego się i nie był w sżyć się na ty e, by zadać cios. Yang Jian-Hou z wie ką wprawą władał włóczMógł wysłać energię dowo nego rodzaju aż na koniec kija. Gdy inny kij z


36/194

KRÓT H sTOR od

Równie dobry był rzucaniu strzałkami. Tra ał tarczę za każdym razem. C snązy tr y, cztery strzałki naraz potra ł str cić trzy do czterech przelatujących ó

Najbardziej zdumiewającym yczynem Yang Jian-Hou była umiejętność tw nia wróbla na po ierzchni ręki, nie poz alaj c mu odlecieć. Zani pt odf un

si odepchn ć się nóżkami; odbicie się od podłoża poz ala mu wzlecieć w górę. nian-Hou był w stanie wyczuć ucisk ptasich n żek i delikatnie go neutralizow ł. W óel, nie potra c wyt orzyć siły poz alaj cej się odepchn ć, nie mógł zbić się w

wietrze. Z tego aktu jasno widać, że rażli ość Yanga była tak ielka, tak fan s, że nikt nie mógł nawet marzyć o doró naniu mu tej dziedzinie.U schyłku życia, Yang Jian-Hou spał ubraniu, aby móc s ybko wstać i o o ą

wic enia. Służ cy często słyszeli dź ięki rozchodz ce się echem po jego sy i nW zóstym roku epubliki (1917) umarł śmierci naturaln . Kilka godzin c eśn

nił o swej śmierci. ez ał zatem s oi h uczniów i trzech synów, aby ogłosić i ątatnią wolę. Wyką ał się, przebrał i umarł z uśmiechem na ustach.

Nlk �N L l C A N 'Trzeci syn Yang Lu-Chana, Yang Jian-Hou miał trzech synów; naj starszy nos ing Zhao-Xiong, drugi, Yang Zhao-Yuan umarł młodym wieku, natomi s t e

wał się Yang Zhao Qing.

Yang Zhao-Xiong, znany jako Yang Meng Xiang, a p źniej Ya g Shao-Hou ęł nazywany"Panem ajstarszym ". Urodził się w pierwszym roku Tongzhi 1862c ął uczyć się Taijiquan gdy miał lat siedem. Posiadał siln osobo ość, lubił eć moc w kieru ku innych ludzi, był dobry sparingach i odziedzic ył wiele earszego wujka. Osi gn ł wysoki stopień opano ania sztuki alki. Jego ruchy byyb ie i pe ne, każdy z nich musiał być popra ny, precyzyjny i zamk ięty. Tak

yła jego lozo a nauczania. U ielbiał atakować trakcie sparingu, czego wiel tdentów nie mogło ytrzymać. St d też niewielka ich liczba. Cechowało go głębo ie

ozumienie Pożyczaj cegoJin, Zimnego Jin, Przech ytującego Jin i Tną ego .Niestety, nie chciał uczyć ielu ludzi. Toteż znali go tylko nieli zni. W 18 o Re

liki (19 8) urodził mu się syn, Yang Z en-Sheng.Yang Zhao-Qing, znany ró nież jako Yang Cheng Fu nosił przydomek "Pan e

yn". rodził się dzie i tym roku Guangxu (1 3 r.). Był delikatny, łagodnego sbienia i w dziecińst ie nie troszczył się zbytnio o sztuki walki. Dopiero jako łod i

niec rozpocz ł naukę u s ego ojca. Za życia ojca nie wszedł w to zbyt głęboko nir zumiał tak naprawdę tajnik tej sztuki. Po jego śmierci zrozumiał s ój błąd zął ostro ć iczyć rano i ieczorem zyskuj c ielki rozgłos. iele z jego umiejętnośyło rezultatem osobistych poszuki ań i intensy nyc ć iczeń. Był czło iekie w

jątko o utalento anym. Gdyby usilniej praco ał za młodu mógłby prześcign ć swegodziadka. Był ysoki i silny, ze nętrznie miękki jak ba ełna, e nętrznie tward stal. Jego umiejętność sterowania sił innych ludzi i emito ania łasnej ocy bnajwyższego kalibru. auczał przede szystkim obsze ych postaw, ymagają e


37/194

RozdziAłl: OGÓlNE WP WAdzENiE

Yang Chen-Fu był pierwszym mistrzem Taijiquan skłonnym udostępnić szerszej społeczności sekrety rodziny Yang. W 1926 r. założono Centralny Instytu Guoshu. YangChen-Fu został poproszony, aby objąć posadę nauczyciela aijiquan, a jego imię stałosię znane w całym kraju. Obecnie, przedstawiciele 4 pokolenia l cząc od Yang Lu

Chana wciąż nauczają stylu swej rodziny. Yang Zhen-Duo (1924 ... ), trzeci syn YangCheng Fu jest nauczycielem aijiquan w mieście Taiyuan, w prowincji Shanxi. Wyjeżdżał również za granicę dz eląc się spuścizną swego wielkiego dziadka z ent zjastami Taijiquan na całym świecie


38/194


39/194


40/194

Ruchy CiAłA

wej pozycji torsu. Pozwala ciału na rozluźnienie, zapobiega nadmie ymciom i przywraca gładkie krążenieQi i krwi.

Kręgosłup człowieka ma trzy naturalne krzywizny: jedną przy kręgach slej ą przy piersiowych i ostatnią przy lędźwiow ch.Ciało Ześrodkowane i Wypro-

st w ne oznacza, że tors powinien być naturalnie wyprostowany. Nie chodzi ę osłup był całkowicie prosty, co zresztą nie est ożliwe. Aby zapobiec ię ciała należy wci gnąć nieco kość krzyżową. W ten sposób można zmnieji powstające w dolnej części pleców, pozwalając na s obodniejsze r chy p

w ę:Kość krzyżowa Ześrodkowana i Wypro owana (Weilu Zhongzheng) częstoy się z przytaczaną tutajCiało Ześrodkowane i Wypro towane Oczywiście, jeśli

owa ie jest trzymana prosto, nie pozostanie to bez wp wu na tors. Tak w aWitalność Ducha Kieruje ię ku Szczy owi Głowy również nie może być po

i ięta jeśli dążymy doZeśrodkowania i Wypro owania Ciała.

� KL kA PiERSioWA i PlECy: YGNij W Łuk KlATk� PiERSiow> i ZAokR>GlHANX ON BAbERozluźniając naturalnie i lekko wyginając w łuk klatką piersiową redukuśnienie w płucach i dzięki temu możemy oddychać głębiej i lepiej się zrelŁagodne chy klatki piersiowe zapewnia ą bezpośrednią stymulację org

wnętrznych. Przypomina to delikatny masaż rozładowując wszelkiegozastoje, które występują w warstwie powięzi otaczającej organy wewnętrie wygięcie w łuk klatki piersiowe powoduje łagodne zaokr glenie pl

warzyszącym mu uczuciem unoszenia. W treningu Taijiquan jako sztukklatka piersiowa jest bardziej wygięta, a plecy bardziej zaokr glo e. Powtemu jest twor enie potencjału dla wygenerowania siły. Przypomina to nłuku, które ma na celu gromadzenie energii potencjalnej potrzebnej docze ia strzały.

6. PAS i BiodRA: ozlUŹNij PAS i BiodRASONlyAO SONl/20 kości, których składa się szkielet człowieka"przesuwa się " razem dla podparcia ciężaru całego ciała oraz zapewnienia możliwości wykonania roz

chów. Pas, tóry łączy gó ą część ciała z dolną wywiera wielki wpływ ciała. Dzięki poszczególnym więzadłom ruchy pasa oddziaływ ją na ch

ych połąc eń stawowych.

o olicy pasa znajd je sięDantian oraz nerki. Według chińskiej akupunkt y wach ma swoją siedzibęPierwo na E encja (Yuanjing). Ćwiczenie pasa powod je stlację nerek - zachowuje je w dobrym zdrowiu i sprawia, że fun cjonują awidłowy. Chińc ycy powiadają,"Jeśli masz silne nerki, będzies miał pod d

iem Pierwotnej Ese cji; Qi będzie ob ta; duch jaśniejący a oczy błyszcząc"Z punktu widzenia sztuk walki pas może zwiększyć siłę i szybkość wyko

oszczególnych technik. Jeśli obszar pasa jest rozluźniony, siła wytwarzana p


41/194

RozdziAł: skAzówki do p Ak ki TA jiQUAN

wytwarzana w nogach będzie ograniczona. Teoria Taijiquan wyraża to tak:"Korzeńznajduje się w stopach, siła jest generowana w nogach i kierowana poprzez passtępnie wyraża się w palcach rąk." Aby trzymać się tej zasady, gó a część ciała mubyć wyprostowana, a przyjęta postawa - wygodna.

7 RAMioNA i BA ki: ObNiż BA ki i Opuść ŁokciEC ENj AN C z oObniż Bark (Chenjian) w maga rozluźnienia stawów barkowych. Pozwól mionom zwisać w sposób natura ny.Opuść Łokcie (Chuizhou) oznacza obniżeniełokci. Ludzie zaangażowani w stresogenną pracę często mają uniesione barki.W takim przypadku płuca są ściśnięte na skutek napięcia wy ołanego uniesionymkami. Utrudnia to oddychanie i uniemoż iwia gładkie ążenieQi i wi. Ponadto,gdy barki nie są rozluźnione, a łokcie opuszczone nie jest moż iwe stosowa

do zasadyWygnij w Łuk Klatkę Piersiową i Zaokrąglij Plecy.Z punktu widzenia sztuk walkiOpuść Łokcie jest strategią ochronną. Gdy barki s

uniesione, łokcie ró nież znajdują się w żej. Kiedy są zby w soko, wywoł je tcie w barkach. Przy uniesionych barkach łatwiej jest przeciwnikowi podnieść łokcie, odsłaniając witalne obszary twego ciała i narażając je na atak.

8. AdGA STki i DłoNiE: Wyci GNij PAlcE i OSAdź AdGA STkiZIO �N S EN ZWyciągnij Palce i Osadź Nadgarstki to ćwiczenie dłoni i nadgarstków. AżebOsadzić Nadgarstki na eży uelastycznić nadgarstki i rozci gnąć nasadę dłozostawiając koniuszki pa ców w tym samym miejscu. I e oć osadzasz nadgi w ci gasz pa ce połączenia stawowe są łagodnie rozci gane i ro uźnianeZ energetycznego punktu widzenia drobne ruchy nadgarstków i dłoni pomagają skuwagę na palcach, towarzysząc umysłowi w prowadzeniuQi do palców.

W sztukach wa ki, przy ciosie zadanym dłoni , osadzenie nadgarstków zwjego szybkość, co z kolei powoduje wzrost siły penet jącej. Pr ykładowo, jeżelimy piłeczką do gry w baseball z prędkością50 jadąc na przyczepie ciężarówkporuszającej się z prę kością40 k, to pomijając opór po ietrza i inne dodatkowczynniki, prędkość piłki w niesie90 k (50 + 40 k). Podobnie jest podczas wprowadzania ciosu, gdy ramię po usza się w przód (prędkość pojazdu), a nadzostają osadzone (prędkość piłki) tuż przed osi gnięciem celu.

9 Gi: Od Ó NiAj UbSTANCjAlNE od iEsubsTANCjAlNEGFEN Nt XlsOdróżniaj Substancjalne od Niesubstancjalnego to wskazówka d a całego ciałW odniesieniu do ruchu nóg, chodzi o osi nięcie inności i gładkości w przeszeniu ciężaru z jednej nogi na d ugą.Substancjalne (Shi) oznacza dosłownie pełne, ite, sugerując twardość i stabi ność, a e nie szty no ć.Niesubstancjalne (Xu)oznacza dosłownie puste, wskazując na możliwość zmiany, a e nie ma two

Początkujący mają często prob em z p zyjęciem łaściwej postaw , robiąctowne zmiany czynią ró no agę t udną do osi gnięcia Aby temu zapobiec p


42/194

OddycHAN

innej postawy. Po dotk ęc u podłoża nogą kroczącą przenoś c ężar c ała stopniowo,racając uwagę na przejście ciężar z nogi substancjalnej na n esubstancjalną.

Jeśli chodzi o sztuk walki, już wcześn ej zauważyliśmy, że"korzeń znajduje się stopach, siła jest generowana w nogach i k erowana poprzez pas, a następnie wyraża

się w pa cach rąk."

Bez korzeni nie ma mowy o równowadze. Bez właściwego przenie-sienia ciężar ciała tr dno jest generować siłę z nóg.

10. C łE C ło: GÓR DoL CZ ŚĆ C ł POd"Ż j"Z ob" (SlANtxiA XiANt ITa wskazówka podkreśla wagę zintegrowan a całego c ała, w celu odpowiedniegozakorzenienia, zrównoważenia ześrodkowan a. edy po sza się jedna część ciała,po szają się wszystkie pozostałe, co daje w rezultacie ćw czenie całego ciała.

Koncepcja głosząca, że c ało por sza s ę jak połączona całość bywa n erzadko błęd-nie pojmowana jako r ch jednej szt wnej bryły. Sz ywna bryła musi por szać s ę w jed-n stronę, podczas gdy połączone c ało może sk erować s ę w każdym z możl ch

ier nków. W Taij quan mów się tak:"Kiedy pojawia s ę ch w górę, towarzyszy much w dół; gdy pojawia s ę r ch do przodu, towarzyszy mu r ch skierowany w tył;

natomiast r chowi w lewo towarzyszy nieodłączn e r ch w prawo." Energetycznie rzeczj ując, umysł jest św adom chu całego c ała, równoważąc ciało Q w każdymier nku oraz zapewniając totalną równowagę ciała i umysłu.

Szt k walk ucz że jeśli r chy nóg nie są skoordynowane z r cham rąk, nogi będnieskuteczne zarówno w obron e jak podczas ataku. Analog cznie, jeśli r chy ramionnie są skoord nowane z r cham nóg, ram ona bedą n eskuteczne tak w obronie jaki podczas ataku. Na przykład, nogi por szają s ę w odległości skutecznego c osu, a e

ęce n e są odpowiedn o ustawione, aby przeprowadz ć atak. W ym przypadku nt ko traci się okazję do dz ałań zaczepnych, lecz samemu staje s ę w odległości pozwa-

ającej przeciwn kowi na zadanie c osu. Tak w ęc, r chy należy wykonywać jednocześnie.

2 J lOddychanie jest procesem, który często uważamy za n ewymagający nauki ćwi-

zen a. N gdy nie uczymy s ę oddychać, po prostu pojaw a s ę to w sposób nat ral omenc e narodz n. Jednak e starzejąc się, z uwagi na o łabien e i n ewyćwiczeni

ięśn związanych z oddychan em zaczynamy trac ć pełną pojemność naszych płuc.L dz e starsi n ejedno rotnie odkrywają, że ch oddech stał s ę płytszy i jest szybszy n

czasach młodości. Jest to spowodowane przede wszystk m zmniejszoną skuteczno-ścią działan a mięśn m ędzyżebrowych przepony.Na mechanizm oddychan a składają s ę dw e fazy: wdech wydech. Aby móc zrobić

ech c śn en e w pł cach mus być niższe niż c śn en e w otacza ącej nas atmosfeW trakc e wdechu c śn en e w płucach jest redukowane poprzez rozszerzan e s ę płZw ększa to objętość płuc zmn ejszając w ten sposób ciśn en e w n ch panujące pz ala, aby pow etrze o wyższym ciśn en u pochodzące z zewnątrz wn k ęło do płuc


43/194

RozdziAł2: Ws Azówki do p Ak ki TA jiQUAN

i mięśni międzyżebrowych, co powoduje zwoln enie elastycznej klatki, jakążeb a i wypchnięcie powietrza z płuc. Gdy powietrze jest usuwane z płuc ponięcie się k atki piersiowej różn ca ciśnień pomiędzy wnęką płuc wnęką

ycha rzeponę ku górze. Rozluźniona przepona rzy omina odwrócony łuk

y na do ną część płuc.W raktyce Taijiquan oddy hanie początkowo powinno być naturalne. Tto ować en sam wzorzec oddychania, do które o jesteśmy przyzwycza

ruchy stają się gładkie, do poszczególnych postaw dodajemy oddychanie typnego. W tym typie oddychania m ęśnie brzucha asystują mięśniom m ędzyi zeponie. W no malnym oddychaniu płuca wymieniają jedynie10% powietrza w każdym cy u. To oznacz , że"rozcieńczamy" 1 0% świeżego powietrza90% owietrzaz egającego w łucach. Gdy się starzejemy stopień wymiany owiet za scze mniej zy z uwagi na malejącą skuteczność pracy mięśni międzyżebrowypony. Oddychanie b zuszne może pomóc uzupełnić de cyt, wspomagając działanie mięśni międzyżebrowych i przepony.

Oddychanie brzuszne znane jest jako oddychan e metodąPowrotu do Dzieciństwa,ponieważ w dzieciństwie człowiek w naturalny sposób oddycha brzuchem, czdy cy oddec owy skuteczniejszym Wystarczy rzyjrzeć się małemu dziesnu; za ważymy, że zachowuje ono wrodzoną u ejętność oddychan a brznieją za adniczo dwie techn ki oddychania brzusznego. Pierwsza zwana jesNormal-nym Oddychaniem Brzusznym zaś drugaOdwrotnym Oddychaniem Brzuszn m.W No a nym Oddyc aniu Brzusznym brzuch jest uwypuklany podczas wdechg ny odcza wydech . W Odwrotnym Oddychaniu Brzusznym brzuch jes

y wdechu, a wypychany przy wydechu. Ogólnie rzecz b o ąc ormalneB z zn jest ba dziej relak ujące niż Oddychanie Odwrotne. Jednakże wOdd c ani B zusznym wię sza ilość powietrza zostaje usunięta z płuc, c

ncji czyni skuteczniejszą wymianę powiet za w tra cie cyk u oddec ow

C o i ż przy opisie wspomnianego wyżej rodzaju oddychania b zusznię te minuOdwrotne nie traci ono nic ze swej naturalności. Zwróćmy uwagęo ób eaguje nasz b zuc przy próbie sprostania trudne u z zycznego

dz nia zad ni , a zauważymy, że jest on dokładnie taki jak podano w opisini Odw otnego. P zykładowo, je i cemy pochnąć samochód, który zazwyczaj podczas pc ania robimy wydech, a brzuch zostaje wypuklony. m na rea cja ciał podczas dużego wy iłku wymagają ego zwię szonej wwi t z .

2.4. KiEROWANiE UMysłEM (Yi) i ÓWNOWAŻENiE NERGii ( i)Ponieważ ciało zyczne i umysł działają ja o wzaje n e powiązana"całość", jaki

o wie trening ciała zycznego musi uwzględniać także tren ng umysłu.Taijiquan oba f agmenty"całości" są stawiane na równ Ćwiczenia zyczne zap ją gł d i rzepływQi w cie e na zasadzieobiegu karmiącego i obiegu kontrolujące-

Ś


44/194

K ERO E E ( ) Ó O ŻE

niaQi W określo e rejo y c ł . Pop w to w z acz ym stop u śwo aga wyregulow ćQi zw ększ ko ce t ację. K edy św dom regulac

yn ością autom tycz ą strum eńi staje s ę gładk pły e w sposób" atur l y" -ten sta nazywamy regulacją bez regulacj .

W języku ch skim słowo umysł op syw e jest dwoj k ego rodz ju iYii Xin.Te dwa określe a od oszą s ę do wew ęt z ej p cy umysłu.

ysł na wyczuwa ieQipodd je s ę t e gow proces myśle a. Ch ńskla y kuje sposoby wyraża s ę duch wyróż jąc s edem rodz jó

a y do ich radość, g iew, zm rtw e e, zadumę, smutek, st ch sol iek z tych doz ań z ajduje s ę w dm rze lub t w zbyt długo

w anie właśc wie go regulować; szczyc e ska e erg pły ie do orgae cji powoduje rozstrój org zmu lub chorobę.

W jed ym z aj wcześ iejszych ch ńsk ch trakt tów medycz ych,Wewnętrznej Księ-dze Żółtego Cesarza (Huangdi Ne ing)moż z leźć wzm kę o ty , że a oś i uszk dza serce, dm e y ew szkodz wątrob e, zbyt ie za niekorzyst y wpływ a śledz o ę, dmie y smutek szczy płuca, za

a y w admi rze powoduje uszkodze e erek (p rz: T bl cl-l, Zw ąz po ięy Pięciom Eleme tam ). Dl z ów ow że , wyregulow z

ie e u rozbudowa iu się emocjo al ych p ęć moż a posłużyć s ę umyierowa ia uwagi a określo e pa t e ci ł , lub skup e ia się a pe

a o owaniach for , co zabezpiecz przed rozprosze em yśli.1. UMysł

tai chi chuan 24 i 48 postaw z zastosowaniami

Documents