son dönem mevzuatımızda yaşanan değişmeler
DESCRIPTION
Son dönem Mevzuatımızda Yaşanan Değişmeler. MEVZUATIMIZDA YAŞANAN DEĞİŞİM. Merkezi Hükümet Yapılanmasında Yaşanan Değişim Yerel Yönetim Mevzuatımızda Yaşanacak Olan Değişim Personel Çalıştırılmasında Yaşanan Değişim Hizmet alımına ilişkin sorunlar Personel Maaşlarında Yaşanan Değişim - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Son dönem Mevzuatımızda Yaşanan Değişmeler
MEVZUATIMIZDA YAŞANAN DEĞİŞİM
• Merkezi Hükümet Yapılanmasında Yaşanan Değişim• Yerel Yönetim Mevzuatımızda Yaşanacak Olan Değişim• Personel Çalıştırılmasında Yaşanan Değişim
– Hizmet alımına ilişkin sorunlar– Personel Maaşlarında Yaşanan Değişim
• Mali Yönetimde Yaşanan Değişim– İç Kontrol
• Denetim Mevzuatımızda Yaşanan Değişim– Vesayet Denetimi– Dış Denetimi
www.erkankaraarslan.org 2
Sayıştay’ın Değişen Denetim Çerçevesi
• Düzenlilik Denetimi- Uygunluk Denetimi
- Mali Denetim
•Performans Denetimi
•Kaynakların etkili ekonomik ve verimli kullanılmasının değerlendirilmesi
Dış Denetim
• Mali denetim (5018 ile beklenen)
• Uygunluk denetimi (Zaten yapılan ama artık 5018’in yeni mekanizmalarıyla daha da gelişen)
• Performans denetimi (belki çok yeni değil ama mali yönetim çerçevesinde-uygulaması hem kolay hem zor)
4
Mali Denetim HedefleriGelir – Gider Hesapları/Gelir Tablosuna İlişkin Denetim Hedefleri (Tamlık, Doğruluk, Gerçekleşme, Dönemsellik, Uygunluk, Sınıflandırma)
Varlık ve Kaynak Hesaplarına/Bilançoya İlişkin Denetim Hedefleri (Tamlık, Aidiyet, Değerleme, Mevcudiyet, Uygunluk, Sınıflandırma)
Mali Tabloların Sunumuna ve Dipnotlarına İlişkin Denetim Hedefleri (Gerçekleşme, Tamlık, Sınıflandırma ve Anlaşılırlık, Uygunluk, Doğruluk ve Değerleme)
SAYIŞTAY DENETİMİ
SAYIŞTAY DENETİMİNİN KAPSAMI
Düzenlilik Denetimi Performans Denetimi
www.erkankaraarslan.org
SAYIŞTAYIN DÜZENLİLİK DENETİMİ
a) Kamu idarelerinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığının tespiti,b) Kamu idarelerinin mali rapor ve tablolarının, bunlara dayanak oluşturan ve ihtiyaç duyulan her türlü belgelerin değerlendirilerek, bunların güvenilirliği ve doğruluğu hakkında görüş bildirilmesi,c) Mali yönetim ve iç kontrol sistemlerinin değerlendirilmesi,
suretiyle gerçekleştirilir.
www.erkankaraarslan.org
SAYIŞTAYIN PERFORMANS DENETİMİ
Performans denetimi; hesap verme sorumluluğu çerçevesinde idarelerce belirlenen hedef ve göstergelerle ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesi suretiyle gerçekleştirilir.
www.erkankaraarslan.org
SAYIŞTAYIN DENETİM ALANI
• Organizasyon Bakımından
• İlgili Kamu İdaresi• Kamu idaresine bağlı işletme ve şirketler• Kamu idaresince yürütülen sosyal tesisler• Kamu idaresince yardım yapılan dernek vb her tür
organizasyonlar• Kamu hesaplarına girmiş olsun ya da olmasın her tür kaynak
ve hesaplar
www.erkankaraarslan.org
SAYIŞTAYIN DENETİM ALANI
• Konu Bakımından
• Kamu idaresinin giderleri• Kamu idaresinin gelirleri • Kamu idaresinin taşınır malları• Kamu idaresinin taşınmaz malları• Kamu idaresinin muhasebe ve mali raporları• Kamu idaresinin mali yönetim sistemi• Kamu idaresinin iç kontrol sistemi• Kamu idaresinin performansı
www.erkankaraarslan.org
Modelin Genel Kurgusu
Stratejik Plan Performans Programı
Uygulama Sonuçları
Amaçlar
Hedefler
Stratejiler
Performans Hedefleri
SP Performans Göstergeleri PP Performans
Göstergeleri
Faaliyetler
Bütçe dışı alan
Stratejik Planın Değerlendirilmesi
Performans Programı-Bütçe Değerlendirilmesi
Uygulama Sonuçlarının
Değerlendirilmesi
Bütçe
Sayıştay Tarafından Gerçekleştirilecek Performans Denetimi
• 5018 sayılı Kanunun 68. maddesi ve yeni Sayıştay Kanununun 7. Maddesi hükümleri:
– kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılıp kullanılmadığının sorumluluğu/denetimi
• 5018 sayılı Kanunun 9. maddesi ve yeni Sayıştay Kanununun 2. ve 36. Maddeleri:
– kamu idarelerince belirlenen performans göstergelerine dayalı olarak gerçekleştireceği denetim
13
Kurumsal Performans Denetimi• Düzenlilik denetimleri yanında bütçe sistematiğindeki
değişimle kurumsal performans denetiminin öne çıkması
• Yeni kamu mali yönetim sistemi ve kurumsal sorumluluk -yetki devri ve hesap verme sorumluluğu
• Kamu kaynaklarının tahsis ve kullanımında Denetimin boyutları:
Ekonomiklik (girdi için daha az kaynak),
Verimlilik (daha az girdiyle daha çok çıktı) ve
Etkililik (amaca yönelme)
Kurumsal Performans DenetimiKurumsal performans denetimi yukardaki kurgu çerçevesinde beş alt başlıkta ele alınmaktadır:
I.Plan, Program, Bütçe Belgeleri ile Faaliyet Raporunun Yasal Düzenlemelerin Gerektirdiği Şekilde Hazırlanmış Olması
II.Makro ve Sektörel Politika ve Plan Öncelikleriyle Kurumsal Amaç ve Hedeflerin İlişkisi
III.Performans Hedefleri, Performans Göstergeleri ve Faaliyetlerin Uyumu
IV.Mali Performans Değerlendirmesi ve Faaliyet Sonuçlarının Performans Göstergeleri Üzerinden Denetimi
V.Başka Kurum ve Kişilere Aktarılan Kaynakların Performans Denetimi
16
◆ TÜRKİYE’DE İÇ KONTROL
◆ İÇ KONTROLDE BUNDAN SONRASI
◆ TARSUS BELEDİYESİ İÇ KONTROL SİSTEMİNİN
DEĞERLENDİRİLMESİ
İÇ KONTROL
5018 sayılı Kanun Madde 55, iç kontrol tanımı Madde 11, üst yöneticilerin iç kontrol sorumluluğu Madde 57, üst yönetici ve harcama yetkililerinin iç kontrol sorumluluğu Madde 60, mali hizmetler biriminin iç kontrol sorumluluğu Madde 63, iç denetçilerin iç kontrol sorumluluğu
İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Esas ve Usuller Kamu İç Kontrol Standartlarına uyma zorunluluğu
Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği Beş bileşen 18 standart 79 genel Şart
Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı Rehberi Eylem Planı hazırlama zorunluluğu
Yeni Sayıştay Kanunu Madde 36, “Sayıştay denetimi,… idarelerin İç kontrol sistemlerinin
değerlendirilmesi suretiyle gerçekleştirilir”
Mevzuatta İç Kontrol
18
BOŞLUK ANALİZİ
HARCAMA SÜRECİ
• STRATEJİK PLAN• BÜTÇE• AYRINTILI HARCAMA PROGRAMI• HARCAMA TALİMATI• İHALE VE SATINALMA SÜRECİ• ÖN MALİ KONTROL• MAL VEYA HİZMETİN ALINMASI• ÖDEME EMRİ BELGESİ• ÖN MALİ KONTROL• ÖDEME• MUHASEBE• DENETİM (İç Denetim - Dış Denetim)
19www.erkankaraarslan.org
20
Harcama Süreci
Talim
atı Ödeme emri belgesi düzenlemekle görevli gerçekleştirme görevlisi
Ön
mali
ko
ntr
ol
Harc
am
aDiğer gerçekleştirme görevlileri
Sü
reç K
on
tro
lü
Ön Mali Kontrol
İç Kontrol Birimi (SGDB)
Kayn
akla
rın
etk
ili,
eko
no
mik
ve
veri
mli
lik k
on
tro
lü
Muhasebe Birimi
Ödeme (Muhasebe Kontrolü)
Gerç
ekle
şti
rme G
öre
vli
leri
HARCAMA BİRİMİ
Harcama Yetkilisi
Harcama Süreci
HarcamaYetkilisi
Mali Hizmetler
Birimi
Gerçekleştirme Görevlileri
Har
cam
a Ta
limatı
Ödeme Emri
Stratejik plan Performans prog. Bütçe
Muhasebe uygulaması Bütçe uygulaması Serbest bırakma Mal yönetimi Danışmanlık Ön mali kontrol İç Kontrol
GELİR İŞLEMLERİ
Kesin hesaplar Yönetim dönemi Hesapları Faaliyet raporu Mali istatistikler Diğer raporlar
Gör
evle
r
MuhasebeYetkilisi
1. Stratejik Plan2. Performans
Programı3. Bütçe - Ödenek4. Serbest Bırakma
Mali Hizmetler Birimi Ön Mali Kontrol
i- Taahhüt evrakı ve sözleşme tasarılarının ön mali kontrole tabi tutulması
ALIM SÜRECİALIM SÜRECİ
21www.erkankaraarslan.org
Sorumluluk
İÇ KONTROL
ÜST YÖNETİCİ“…sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden…sorumludur”
BELEDİYE MECLİSİ
Mali Hizmetler
DIŞ DENETİM(SAYIŞTAY)
+İÇİŞLERİ
BAKANLIĞIDENETİMİ
Harcama Birimleri
İÇ DENETİM(Harcama Sonrası
Denetim)
Muhasebe Yetkilisi
ÖDENEK
Harcama Yetkilisi
Gerçekleştirme GörevlisiÖn Mali Kontrol
ÖDEME
e-devletABS
PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ
STRATEJİKPLAN
GELİR
PERFORMANSPROGRAMI
BÜTÇE
FAALİYETRAPORU
LİDERLİK
TEM
Performans Yönetimi
ÖMK
İzleme Değerleme
Arşiv - Kayıt
23
KAMU İÇ KONTROL
STANDARTLARI
KONTROL ORTAMI
STANDARTLARI
RİSK DEĞERLENDİRMESTANDARTLARI
KONTROLFAALİYETLERİ
STANDARTLARI
BİLGİ VE İLETİŞİM
STANDARTLARI
İZLEMESTANDARTLARI
Etik Değerler veDürüstlük
Planlama veProgramlama
Kontrol Stratejilerive Yönetimleri
Bilgi veİletişim
İç KontrolünDeğerlendirilmesi
Misyon Organizasyon Yapısı ve Görevler
HiyerarşikKontroller
RisklerinBelirlenmesi ve
Değerlendirilmesi
ProsedürlerinBelirlenmesi ve
Değerlendirilmesi
Raporlama İç Denetim
Hata, Usulsüzlük veYolsuzlukların
Bildirilmesi
Kayıt ve Dosyalama Sistemi
Bilgi SistemleriKontrolleri
Faaliyetlerin Sürekliliği
GörevlerAyrılığı
Personelin Yeterliliğive Performansı
YetkiDevri
25www.erkankaraarslan.org
TÜRKİYE’DE KİMK SİSTEMİ
Üst Yönetici
Strateji Geliştirme Birimi İç Denetim
Birimi
Harcama Birimi
Yönetim sorumluluğuna dayalı mali yönetim ve kontrol iç denetim
Harcama Birimi
Harcama Birimi
Mali Yönetim ve Kontrol Merkezi Uyumlaştırma (Maliye Bakanlığı- BÜMKO)
İç Denetim Merkezi Uyumlaştırma(Maliye Bakanlığı-İDKK)
Bakan
İç Kontrol
MYK Sisteminin Kurumsal Yapısı
Üst yönetici
Strateji Geliştirme Birimi
Harcama BirimiHarcama Birimi
Bakan
Ödeme emri düzenlemekle görevli
gerçekleştirme görevlisi
Stratejik Planlama
Bütçe ve PerformansProgramı
İç Kontrol
Muhasebe-Kesin Hesap
Raporlama*
Diğer gerçekleştirme
görevlileri
Ödeme emri düzenlemekle görevli
gerçekleştirme görevlisi
Diğer gerçekleştirme
görevlileri
mali yönetim ve kontrol sistemi
28
KAMUDA İÇ KONTROL DÜZENLEMELERİ
İÇ KONTROLDE SORUMLULUKLARÜst Yönetici, Harcama Birimleri, Mali Hizmetler Birimi,
Muhasebe Birimi, İç Denetim Birimi, Sayıştay, Merkezi Uyumlaştırma Birimleri
Siz Hangi Kürekçiden Biri Olmak İsterdiniz?
Hadi koçum, daha hızlı...
Arkadaşlar, arkamızda bir Jaws var...
30
İç Kontrol Nedir?
– İç Kontrol bir süreçtir. – İç kontrol bir amaç değil,idareyi hedeflerine ulaştırma
amacı taşıyan bir yönetim aracıdır. Ancak hedefleri belirlemez. Belirlenmiş hedeflere ulaşabilmek için makul güvence sağlar.
– Yönetimin sorumluluğundadır.– Risk esasına dayanır.– İdarenin mali ve mali olmayan tüm işlemlerini kapsar.
www.erkankaraarslan.org
İç Kontrolün Özellikleri
• İç kontrol, mali iş ve işlemlerle sınırlı değildir.
• En üst kademeden en alt kademeye tüm kurum çalışanlarının
sorumluluğundadır.
• İç kontrolün oluşturulması, işletilmesi, izlenmesi ve
geliştirilmesinden yönetim sorumludur.
• İç kontrol, tüm faaliyetleri kapsayan devamlılık esasına dayanan bir
süreçtir.
• Sadece yazılı dokümanlara dayanmaz. Güçlü ve pozitif bir ortamı da
ifade eder.
İÇ KONTROLÜN BİLEŞENLERİ• Dört genel hedef (INTOSAI: Kamu Kesimi İç
Kontrol Standartları Rehberi, Çev.B. Özeren):
– hesapverme sorumluluğu (raporlama), – (yasalara ve yönetmeliklere) uygunluk, – (düzenli etik kurallarına uygun,
ekonomik, verimli ve etkin) faaliyetler ve – kaynakları korumaÜç boyutlu matrisin dikey sütunlarında; söz
konusu beş bileşen yatay sütunlarında ve organizasyon veya kurum ve onun departmanları da yan sütunlarında gösterilmiştir.
İÇ KONTROLÜN BİLEŞENLERİ• İç kontrol birbiriyle bağlantılı beş bileşenden
meydana gelir (COSOC, INTOSAIE):• Kontrol ortamı: Kurumun iş görme biçimi
• Risk değerlendirme: Hedeflere ulaşma
• Kontrol faaliyetleri: Politikalar ve prosedürler
• Bilgi ve iletişim: Bilgilendirme, iletişim
• İzleme: Değerlendirme ve denetim
İÇ KONTROL VE ÖNE ÇIKAN ALANLAR: sorun analizine giriş
• Kurumsal yapı ve etik değerler • Personel yönetimi-insan kaynakları• Hedefler ve amaçlar• Risk yönetimi• İşleyiş yapısı• Süreç ve prosedürler• Gözetim• Belge yönetimi• İletişim• Muhasebe ve mali raporlama
• …..
EYLEM PLANI MATRİSİ
Standart Kod No
Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı Mevcut DurumEylem Kod No
Öngörülen Eylem veya Eylemler
Sorumlu Birim veya
Çalışma grubu üyeleri
İşbirliği Yapılacak
BirimÇıktı/ Sonuç
Tamamlanma Tarihi
Açıklama
KOS1Etik Değerler ve Dürüstlük: Personel davranışlarını belirleyen kuralların personel tarafından bilinmesi sağlanmalıdır.
1- KONTROL ORTAMI
Standart Kod No
Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı Mevcut Durum
KOS1Etik Değerler ve Dürüstlük: Personel davranışlarını belirleyen kuralların personel tarafından bilinmesi sağlanmalıdır.
KOS2Misyon, organizasyon yapısı ve görevler: İdarelerin misyonu ile birimlerin ve personelin görev tanımları yazılı olarak belirlenmeli, personele duyurulmalı ve idarede uygun bir organizasyon yapısı oluşturulmalıdır.
KOS3Personelin yeterliliği ve performansı: İdareler, personelin yeterliliği ve görevleri arasındaki uyumu sağlamalı, performansın değerlendirilmesi ve geliştirilmesine yönelik önlemler almalıdır.
KOS4Yetki Devri: İdarelerde yetkiler ve yetki devrinin sınırları açıkça belirlenmeli ve yazılı olarak bildirilmelidir. Devredilen yetkinin önemi ve riski dikkate alınarak yetki devri yapılmalıdır.
2- RİSK DEĞERLENDİRME
Standart Kod No
Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı Mevcut Durum
RDS5Planlama ve Programlama:İdareler, faaliyetlerini, amaç, hedef ve göstergelerini vebunları gerçekleştirmek için ihtiyaç duydukları kaynakları içeren plan ve programlarınıoluşturmalı ve duyurmalı, faaliyetlerinin plan ve programlara uygunluğunu sağlamalıdır.
RDS6Risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi: İdareler, sistemli bir şekilde analizleryaparak amaç ve hedeflerinin gerçekleşmesini engelleyebilecek iç ve dış riskleritanımlayarak değerlendirmeli ve alınacak önlemleri belirlemelidir.
RDS 6.2 Risklerin gerçekleşme olasılığı ve muhtemel etkileri yılda en az bir kez analiz edilmelidir.
RDS 5.6İdarenin ve birimlerinin hedefleri, spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili ve süreliolmalıdır.
RDS 6.1 İdareler, her yıl sistemli bir şekilde amaç ve hedeflerine yönelik riskleri belirlemelidir.
3- KONTROL FAALİYETLERİ
Standart Kod No
Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı Mevcut Durum
KFS7Kontrol stratejileri ve yöntemleri: İdareler, hedeflerine ulaşmayı amaçlayan veriskleri karşılamaya uygun kontrol strateji ve yöntemlerini belirlemeli veuygulamalıdır.
KFS8
Prosedürlerin belirlenmesi ve belgelendirilmesi:İdareler, faaliyetleri ile mali karar ve işlemleri için gerekli yazılı prosedürleri ve bualanlara ilişkin düzenlemelerihazırlamalı, güncellemeli ve ilgili personelin erişimine sunmalıdır.
KFS9Görevler ayrılığı:Hata, eksiklik, yanlışlık, usulsüzlük ve yolsuzluk riskleriniazaltmak için faaliyetler ile mali karar ve işlemlerin onaylanması, uygulanması,kaydedilmesi ve kontrol edilmesi görevleri personel arasında paylaştırılmalıdır.
KFS10Hiyerarşik kontroller:Yöneticiler, iş ve işlemlerin prosedürlere uygunluğunusistemli bir şekilde kontrol etmelidir.
KFS11Faaliyetlerin sürekliliği:İdareler, faaliyetlerin sürekliliğini sağlamaya yönelik gerekli önlemleri almalıdır.
KFS12Bilgi sistemleri kontrolleri:İdareler, bilgi sistemlerinin sürekliliğini ve güvenilirliğinisağlamak için gerekli kontrol mekanizmaları geliştirmelidir.
KFS 12.3 İdareler bilişim yönetişimini sağlayacak mekanizmalar geliştirmelidir.
KFS 11.2 Gerekli hallerde usulüne uygun olarak vekil personel görevlendirilmelidir.
4- BİLGİ VE İLETİŞİM
Standart Kod No
Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı Mevcut Durum
BİS13
Bilgi ve iletişim: İdareler, birimlerinin ve çalışanlarının performansınınizlenebilmesi, karar alma süreçlerinin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi ve hizmetsunumunda etkinlik ve memnuniyetin sağlanması amacıyla uygun bir bilgi veiletişim sistemine sahip olmalıdır.
BİS14Raporlama:İdarenin amaç, hedef, gösterge ve faaliyetleri ile sonuçları,saydamlık ve hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda raporlanmalıdır.
BİS15Kayıt ve dosyalama sistemi:İdareler, gelen ve giden her türlü evrak dahil iş veişlemlerin kaydedildiği, sınıflandırıldığı ve dosyalandığı kapsamlı ve güncel birsisteme sahip olmalıdır.
BİS1616. Hata, usulsüzlük ve yolsuzlukların bildirilmesi:İdareler, hata,usulsüzlük ve yolsuzlukların belirlenen bir düzen içinde bildirilmesini sağlayacakyöntemler oluşturmalıdır.
5- İZLEME
Standart Kod No
Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı Mevcut Durum
İS17İç kontrolün değerlendirilmesi:İdareler iç kontrolsistemini yılda en az bir kez değerlendirmelidir.
İS18İç denetim:İdareler fonksiyonel olarak bağımsız bir içdenetim faaliyetini sağlamalıdır.
İS 18.1İç denetim faaliyeti İç Denetim Koordinasyon Kurulutarafından belirlenen standartlara uygun bir şekildeyürütülmelidir.
www.erkankaraarslan.org 42
Nasıl Bir İç Kontrol Başlangıcı
Boşluk AnaliziSorun AnaliziKurumsal cek-upYeni Bir Yol Haritası
Kurumsal FarkındalıkÜst Yönetim Sahiplenmesi
Risk Esaslı Bir Yaklaşım
Mali Hizmetler Teşkilat Şeması
43
İç Kontrol Alt Birimi Fonksiyonları
44
Ön Mali Kontrol Biriminin Fonksiyonları
45
Ön Mali Kontrole İlişkin Temel Mevzuat
1. 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu24.12.2003 tarih ve 25326 sayılı Resmi Gazete
2. İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar31.12.2005 tarih ve 26040 sayılı 3. mükerrer Resmi Gazete
3. Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik18.02.2006 tarih ve 26084 sayılı Resmi Gazete
4. İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik12.07.2006 tarih ve 26226 sayılı Resmi Gazete
5. Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği26.12.2007 tarih ve 26738 sayılı Resmi Gazete
• Sözleşmeye davet Madde 42- (Değişik birinci fıkra: 20/11/2008-5812/15 md.) 41 inci maddede belirtilen sürelerin bitimini, ön mali kontrol yapılması gereken hallerde ise bu kontrolün tamamlandığı tarihi izleyen günden itibaren üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan istekliye, tebliğ tarihini izleyen on gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir.
47
Ön Mali Kontrole İlişkin Temel Mevzuat
48
• Muhasebe Uygulaması• Taşınır Uygulaması• Bütçe Uygulaması• Ön Mali Kontrol Uygulaması
Performans Programı
•Öncelikler•Performans hedefleri•Faaliyet/projeler•Kaynak ihtiyacı•Performans Göstergeleri
Stratejik Plan
•Misyon•Vizyon•Stratejik amaçlar•Stratejik hedefler
İdare Bütçesi
•Harcama birimleri•Kaynak tahsisi•Temel performans göstergeleri
Faaliyet Raporu
•Faaliyet/proje sonuçları•Performans hedef ve gerçekleşmeleri•Performans göstergeleri hedef ve gerçekleşmeleri•Sapma ve nedenleri•Öneriler
Denetim ve Değerlendirme
•Performans Denetimi•Performans Değerlendirmesi
UYGULAMA
TBMM/Yerel Meclis
•Hesap verme sorumluluğu
UYGULAMA• Muhasebe Uygulaması• Taşınır Uygulaması• Bütçe Uygulaması• Ön Mali Kontrol Uygulaması49
İhtiyaçİhtiyaç
İhale Dokümanıİhale Dokümanı
İlanİlan
Teklif DokümanıTeklif Dokümanı
TeklifTeklif
Teklif Değerlendirme
Teklif Değerlendirme
SözleşmeSözleşme
Yer teslimiYer teslimi
ÖdemeÖdeme
Muayne ve KabulMuayne ve Kabul
İdare
İstekli
İstekli
Stratejik Yönetim
Stratejik Stratejik Planlama vePlanlama ve
Toplam KaliteToplam KalitePlanlamasıPlanlaması
Performans Performans İzleme ve İzleme ve RaporlamaRaporlama
ProgramProgramDeğerlendirmeDeğerlendirme
Kaynak Kaynak (İnsan, Sermaye, (İnsan, Sermaye, Bilgi Teknolojileri)Bilgi Teknolojileri)
PlanlamasıPlanlaması
BütçelemeBütçelemeProgram Program UygulamaUygulama
SürekliSürekliİİyileyileşştirmetirmeDöngüsüDöngüsü
51www.erkankaraarslan.org
Kurumsal Düzeyde Stratejik Plan, Performans ProgramIarı, Bütçe İlişkisi
Stratejik Amaç 1
Stratejik Hedef 1.1
Stratejik Hedef 1.2
Performans Hedefi 1.1.1
Performans Hedefi 1.1.2Performans Hedefi 1.2.1
Performans Hedefi 1.2.2Performans Hedefi 2.1.1Performans Hedefi 2.1.2Performans Hedefi 2.2.1
Performans Hedefi 2.2.2
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
HarcamaBirimi A
HarcamaBirimi B
HarcamaBirimi C
HarcamaBirimi B
Stratejik Plan Performans Programı Bütçe
Maliyet
Maliyet
Maliyet
Maliyet
BÜTÇE
www.erkankaraarslan.org 53
www.erkankaraarslan.org 54
www.erkankaraarslan.org 55
Stratejik Planlam
aStratejik
uygulama
Stratejikkontrol
Stratejik analiz
Stratejiktasarım
DIŞ ÇEVRE ANALİZİ(Küresel, Ulusal ve iş Çevreleri)
İŞLETME ANALİZİ(Kaynaklar, Yapı, Teknoloji, Kültür)
FIRSATLARTEHDİTLER
ÜSTÜNLÜKLERZAYIFLIKLAR
Vizyon
Stratejiler ve Hedefler
Politikalar
Programlar
Bütçeler
Prosedürler
Sonuçları Kontrol ve Değerlendirme(Başarılar / Çalışanların Tatmini, Örgütsel Tatmin ve Toplumun Tatmini)
YÖNETİM FELSEFESİ VE MİSYON
STRATEJİKUYUM VE ÖRGÜTSEL TASARIM
56www.erkankaraarslan.org
Hedefler ve Kaynak İlişkisi
58
PERFORMANS RAPORLARI (Aylık, 3-6-9-12
Aylık)
İzleme, Değerlendirme
Bilgi
Performans Programı Sonuçları
Bütçe İlişkisi
Bütçe GerçekleşmeleriBütçe 2012
Bütçe 2013
Bütçe 2014
Bütçe 2015
Bütçe 2016
PLAN - PROGRAM – BÜTÇE - FAALİYET RAPORU İLİŞKİSİ
Geçici Mizan
Gün Sonu- Hafta Sonu-Aysonu İşlemleri Envanter İşlemleri Hataların Düzeltilmesi
Gün Sonu- Hafta Sonu-Aysonu İşlemleri Envanter İşlemleri Hataların Düzeltilmesi
Büyük DefterYardımcı Defter
Dışsal-Avans-Taahhüt-Teminat
İçsel
FaturaHarcama Talimatı
ÖdenekÖdenekÖdenekÖdenek
Yönetim Dönemi Hs.
MALİ TABLO- Resmi Tablolar- Özel Tablolar
Faaliyet Raporu
Kesin Hesap
Karar Destek Sistemi (KDS)
Bütçe Hazırlama Prosesleri Ulusal Dokümanlar
Misyon
Vizyon
SA1
SA2
SA3
SA4
SA5
Stratejik Amaçlar
SH1
SH2
SH3
SH1
SH2
SH1
SH1
SH2
SH1
PH1
PH1
Stratejik Hedefler
Performans Hedefleri
SA1
SA2
SA3
SA4
SA5
SH1
SH2
SH3
SH1
SH2
SH1
SH1
SH2
SH1
PH1
PH1
PH2
PH1
Faal
iyet
6Faaliyet 1Proje 1Proje 2
Faal
iyet
5
Proje 6
Faaliyet 2Proje 1Proje 2Proje 3Proje 4Proje 5
Faal
iyet
3Fa
aliy
et 4
Faal
iyet
7Pr
oje
2
Faal
iyet
8Pr
oje
2Faaliyet/Projeler
PH1
PH2
PH1
PH3
PH2
61www.erkankaraarslan.org
Üst yönetici Üst yönetici yardımcıları Harcama birimi/ harcama yetkilisi
• İhale yetkilisi•Harcama yetkilisi mutemedi
Gerçekleştirme görevlisi/görevlileri•Ödeme emrini düzenleyen sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme
görevlisi •Diğer gerçekleştirme görevlileri
Mali hizmetler birimi/Strateji geliştirme birimi•Mali hizmetler uzmanı
Muhasebe yetkilisi•Muhasebe yetkilisi yardımcısı•Muhasebe yetkilisi mutemedi
Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri Taşınır konsolide görevlisi İç denetçiler Ön mali kontrol yapanlar
BAŞROLDEKİLER
1. Kendiliğinden2. Vekalet edenler3. Devredilebilir
1. 250.000 – 1.000.0002. Üst yönetici3. Yazılı4. Sınırları4. Yukarı toplanabilir5. Belirlenebilir6. Ödenek aktarmasıyla devredilebilir7. Harcama yetkililiği uhdemde kalmak kaydıyla GG devredilebilir.
Destek hizmetleriİob sonra başlıyor. ------------------------------------- sözleşmede
www.erkankaraarslan.org 63
SORUMLULUK
64www.erkankaraarslan.org
• Kim Sorumludur?• Hangi Açıdan?• Kim Mali Sorumludur?• Hangi Belge Düzenlendiğinde?• Ödeme emri belgesi Düzenlendiğinde Kim Mali Sorumludur?• Harcama Yetkilisi + Düzenleyen Sıfatıyla İmza Atan
Gerçekleştirme Görevlisi• Müşterek - Müteselsil
www.erkankaraarslan.org 65
Cezai Sorumluluk
• Türk Ceza Kanununda Belirlenmiştir.
Soruşturma Usulü- 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin
Yargılanması Hakkında Kanun- 3628 Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzlukla
Mücadele Kanunu- Ceza Muhakemesi Kanunu
66www.erkankaraarslan.org
İdari Sorumluluk
67www.erkankaraarslan.org
Disiplin Hükümleri
68www.erkankaraarslan.org
Mali Sorumluluk
• Muhasebe İşlem Fişi Düzenlendiği Durumlarda Sorumluluk
69www.erkankaraarslan.org
Mali Sorumluluk
• Ödeme Emri Belgesi Düzenlendiği Durumlarda Sorumluluk
70www.erkankaraarslan.org
71www.erkankaraarslan.org
Bütçe Yılı
1 2 T.C./ Vergi Kimlik No
Hesap Ayrıntı Kodu
03 07 02 02 Giderler Hs./ Fikri Hak Alımları
01 02 01 Ödenecek Vergi ve Fonlar H./Gelir Vergisi
03 09 Ödenecek Vergi ve Fonlar H./Damga Vergisi
01 Bütçe Emanetleri Hs.
03 07 02 02 Bütçe Giderleri Hs./ Fikri Hak Alımları
Gider Yansıtma Hs.
03 07 Ödenekli Giderler Hs.
03 07 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hs.
Yukarıda yazılı .................................................................................................................................................... Bütçe Gideri tahakkuk ettirilmiştir. Ödenmesi / Mahsubu gerekir.
..... / ..... / 20.....
YKr YKr YKr Düzenleyen *
Adı, Soyadı
1- İlgili yayın kurulu kararı
3- Telif ve Tercüme Ücretleri Hesap Cetveli
YKr 4- Harcama Pusulası
Yalnız : ........................................................................................................................................................................................................................................... aldım.
5.422,69
1.807,56
1.807,56
Adı, Soyadı Adı, Soyadı
5.422,69
Ödeyiniz / Mahsup EdinizKontrol Edilmiş Uygun Görülmüştür. ..... / ..... / 20 ..... ..... / ..... / 20 .....
Harcama Yetkilisi Muhasebe Yetkilisi
1.807,56
Uygundur
ÖDEMEYE ESAS BELGENİN 2- Telif ve Tercüme Eser Temliknamesi
Türü Tarihi No.suTutarı
YTL
Memur Şef Muhasebe Yetkilisi Yrd. AÇIKLAMA VE EKLER
YKr YTL
0
TETKİK EDEN
1.807,56 0 322,20 1.485,37
Ödenmesi Gereken Çek / Gönderme Emri No.YTL YTL YTL
Toplam:
Ödeme Emri Belgesi No.
Bütçe Gideri Tahakkuk Toplamı
Özel Gider İndirimi Toplamı
Kesinti Toplamı
900
905 1.807,56
1.807,56830
835
1.485,37320
360
360 14,91
YKr YTL YKr
1.807,56
307,29
Hesap / Ayrıntı Adı
630
3 4 1
Hesap No
Kurumsal Kod Finans
1 4 YTL1
Fonksiyonel Kod Ekonomik / T u t a r
Bağlı Olduğu Vergi Dairesi
2 3 4 1
Kodu B o r ç A l a c a k
2 3
Tarihi
No.su Banka Şube Adı
2
Kurum Adı Banka Hesap Numarası
Birim Adı
ÖDEME EMRİ BELGESİ
Muhasebe Birimi Kodu
Muhasebe Birimi Adı
İ l
g i
l i
n i
n
Adı, Soyadı
Kurum-Birim KoduBirim
Yevmiyenin
72
Sorumlular ve Sorumluluklar
• Bakanlar (10 md)• Bakanlar Başbakana ve TBMM’ne karşı siyasi
açıdan sorumlu tutulmuştur.
73
Sorumlular ve Sorumluluklar• Üst Yöneticiler (11 md)• Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına,
yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar.
• Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.
• Maddeden de görüldüğü üzere, üst yöneticilerin sorumluluğu idari bir sorumluluk olan hesap verme sorumluluğudur.
74
Sorumlular ve Sorumluluklar
• Harcama Yetkilileri (32 md)• Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının
bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.
75
Sorumlular ve Sorumluluklar
• Gerçekleştirme Görevlileri (33 md)• Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine;
işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
• Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.
76
Sorumlular ve Sorumluluklar
• Muhasebe Yetkilileri (61 md)• Muhasebe yetkilileri; • - Yetkililerin imzasını, • - Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin
tamam olmasını, • - Maddi hata bulunup bulunmadığını, • - Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri, • kontrol etmekle yükümlü ve sorumludurlar.
77
Sorumlular ve Sorumluluklar
• Ön mali kontrol görevi ile süreç kontrolü görevini yürütenler
• Söz konusu görevliler de yürüttükleri bu görevler dolayısıyla sorumludur.
MAL ALIMI
FİŞ SIRA NO: 41
ADI KODU
ADI KODU
ADI KODU
ADI KODU
TARİHİ SAYISI
TARİHİ SAYISI
ADI KODU
ADI KODU
ADI KODU
SIRA NO
KODU (13)
SİCİL NUMARASI (14)
ÖLÇÜ BİRİMİ
MİKTARI
1 255.3.1.1.3 255.3.1.13.10.01 ADET 1
2 255.3.1.1.3 255.3.1.13.10.02 ADET 1
255.3.1 2
GİRİŞ KAYDI YAPILMIŞTIR. 26.01.2010 ÇIKIŞ KAYDI YAPILMIŞTIR. .../.../.....
Taşınır Kayıt ve Kontrol Yetkilisinin
Adı Soyadı:.SERKANT GÜVENSOY Adı Soyadı:...................................................
Unvanı:.AYNİYAT SAYMANI Unvanı:........................................................
İmzası:.................................................... İmzası:.........................................................
TESLİM EDİLMİŞTİR. .../.../.....
Adı Soyadı:Çavuşoğlu Adı Soyadı:..................................................
Unvanı:................................................... Unvanı:.......................................................
İmzası:.................................................... İmzası:........................................................
T A Ş I N I R İ Ş L E M F İ Ş İ TARİH: 26/01/2010
İL VE İLÇENİN (1) DENİZLİ 46.20.02
HARCAMA BİRİMİNİN (2) FEN İŞLERİ MÜD. 46.20.02.32
AMBARIN FEN İŞLERİ MÜD. AMBARI 46.20.02.32.000.01
MUHASEBE BİRİMİNİN (3) MALİ HİZ. MD. 46.20.02.34
MUAYENE VE KABUL KOMİSYONU TUTANAĞININ (4) 25.01.2010 14
BİRİMLER VE AMBARLAR ARASI TAŞINIR HAREKETLERİNDE
DAYANAĞI BELGENİN (5) 22.01.2010 147633
İŞLEM ÇEŞİDİ (6) NEREDEN GELDİĞİ (7) KİME VERİLDİĞİ (8) NEREYE VERİLDİĞİ (9)
Giriş Çavuşoğlu
ADI BİRİM FİYATI TUTARI
GÖNDERİLEN HARCAMA BİRİMİ (10)
GÖNDERİLEN TAŞINIR AMBARI (11)
MUHASEBE BİRİMİ (12)
T A Ş I N I R I N
DOLAP 5000 5000
DOLAP 5000 5000
10000 10000
Yukarıda gösterilen 2 kalem, toplam 10.000 TL taşınırın Yukarıda gösterilen ..............kalem, toplam ............... taşınırın
Taşınır Kayıt ve Kontrol Yetkilisinin
TESLİM ALINMIŞTIR. .../.../.....
TESLİM EDEN (15) TESLİM ALAN (16)
Bütçe Yılı 2010 Erkan KARAARSLAN
I II III IV T.C./ Vergi Kimlik No 17861658530
46 20 2 34 Garanti Bankası
411- 6679342
Seğmenler
Hesap Ayrıntı Kodu
46 20 02 32 06 01 00 00 03 01 10.000 Dolap
1.800 İndirilecek KDV
03 09 50 Damga Vergisi
01 50 Bütçe Emaneti
46 20 02 32 06 01 00 00 03 07 01 01 11.800 Bütçe Gideri
Gider Yansıtma Hesabı
46 20 02 32 06 01 00 00 03 07 11.800 Ödenekli Giderler
46 20 02 32 06 01 00 00 03 07 Bütçe Ödenekleri
35.400 0 0
Yukarıda yazılı Onbirbinsekizyüz TLBütçe Gideri tahakkuk ettirilmiştir. Ödenmesi / Mahsubu gerekir.
..... / ..... / 2010
Kr Kr Kr Düzenleyen *Adı, Soyadı
Kr 4- Piyasa Fiyat Araştırma Tutanağı
Yalnız : ........................................................................................................................................................................................................................................... aldım.
(*) Gerçekleştirme görevlileri arasından harcama yetkilisince görevlendirilen kişi tarafından imzalanacaktır.
191
1- Fatura
3- Muayene Kabul Komisyonu Tutanağı
Harcama Yetkilisi Muhasebe YetkilisiAdı, Soyadı Adı, Soyadı
Uygundur Ödeyiniz / Mahsup Ediniz..... / ..... / 20 ..... ..... / ..... / 20 .....
Fatura 22.01.2010 147633 11.800
2- Taşınır İşlem Fişi
Türü Tarihi No.suTutarı
TL
ÖDEMEYE ESAS BELGENİN
Memur Şef Muhasebe Yetkilisi Yrd. AÇIKLAMA VE EKLER
11.717 50 123
TETKİK EDEN
Kr TL TL
43 11.80082 50
Toplam: 35.400
Ödeme EmriNo.
Bütçe Gideri Tahakkuk Toplamı
Özel Gider İndirimi Toplamı
Kesinti Toplamı Ödenmesi Gereken Çek / Gönderme Emri No.TL TL
905 5
900 5 11.800
830 5
835 11.800
360 82
320 11.717
255 5
2 3 4 12 1
Hesap / Ayrıntı AdıKodu B o r ç A l a c a k
1 2 3 TL KrKr
Birim Adı Bağlı Olduğu Vergi Dairesi
Hesap No
Kurumsal Kod Fonksiyonel Kod Finans
3 4
Ekonomik / T u t a r
1
No.su Banka Şube Adı
Banka Hesap Numarası
4 TL
ÖDEME EMRİ BELGESİKurumun Adı Denizli Belediyesi
Muhasebe Birimi Adı Mali Hizmetler
İ l g
i l i
n i
n
Adı, Soyadı
Kurum- Birim Kodu YevmiyeninTarihi
SAYIŞTAY YARGILAMASINDA SÜREÇ
www.erkankaraarslan.org 80
81www.erkankaraarslan.org
82www.erkankaraarslan.org
83www.erkankaraarslan.org
84www.erkankaraarslan.org
Hesap dönemi başında verilecek bilgiler şunlardır:
a) Muhasebe birimlerini gösterir cetvel.b) Muhasebe yetkililerinin adı soyadı, unvanı ve elektronik adresini
gösterir cetvel ile imza sirküleri.c) Kamu idaresi veya muhasebe birimleri adına açılmış bulunan banka
hesap numaralarını gösterir cetvel.ç) Bütçe.
Kamu idareleri, birinci fıkrada sayılan bilgilerdeki değişiklikleri, en geç bir ay içinde Başkanlığa bildirir.
Hesap dönemi başında verilecek bilgiler Ocak ayı sonuna kadar Başkanlığa gönderilir.
Aylık olarak verilecek defter ve mali tablolar şunlardır
a) Birleştirilmiş veriler defteri.b) Aylık mizan.
Aylık mizanlar ve birleştirilmiş veriler defteri takip eden ayın sonuna kadar Başkanlığa gönderilir.
Hesap dönemi sonunda verilecek defter, mali tablo ve belgeler
a) Birleştirilmiş veriler defteri.b) Geçici ve kesin mizan.c) Bilanço.ç) Belgeler;
1) Kasa sayım tutanağı,2) Banka mevcudu tespit tutanağı,3) Alınan çekler sayım tutanağı,4) Menkul kıymet ve varlıklar sayım tutanağı,5) Teminat mektupları sayım tutanağı,6) Değerli kağıtlar sayım tutanağı,7) Taşınır kesin hesap cetveli ile taşınır hesabı icmal cetveli veya envanter defteri.
d) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamındaki idarelerin bütçe uygulama sonuçlarına ait tabloları;
1) Bütçe giderleri ve ödenekler tablosu,2) Bütçe gelirleri ekonomik sınıflandırılması tablosu,
e) Faaliyet sonuçları tablosu veya gelir tablosu.
Hesap dönemi sonunda verilecek defter, mali tablo ve belgeler; ilgili mali yılı takip eden yılın Şubat ayı sonuna kadar Başkanlığa gönderilir.
Defter, mali tablo, belge ve bilgilerin verilme usulü
• Defter, mali tablo, belge ve bilgilerden • Üst yönetici veya yetkilendirdiği harcama yetkilileri veya
muhasebe yetkililerince, • Usul ve Esasların ekinde idareler itibariyle belirlenmiş
formatta • Elektronik ortamda Başkanlığa gönderilir. • Bu şekilde gönderilen defterlerin kapanış kayıtlarını içeren
son sayfası veya sayfaları ile mali tablo, belge ve bilgiler imzalı ve mühürlü olarak ayrıca gönderilir.
(Veriler UTF8 kodlaması ile CSV formatında gönderilmelidir. Veri sütunları arasında ayraç olarak “|” pipe (Ctrl+Alt+<) karakteri kullanılmalıdır.)
Tablo 2.1 Muhasebe Birimi Bilgi Formu
NO SÜTUN ADI VERİ TİPİ AİT OLDUĞU YÖNETMELİK VE EKİ
1 KURUM ADI STRING
2 KURUM KODU STRING
3 MUHASEBE BİRİMİNİN ADI STRING
4 MUHASEBE BİRİMİNİN KODU STRING
5 MUHASEBE YETKİLİSİNİN ADI SOYADI STRING
6 MUHASEBE YETKİLİSİNİN UNVANI STRING
7 MUHASEBE YETKİLİSİNİN ELEKTRONİK ADRESİ
STRING
MALİ YÖNETİM ARAÇLARI: TEMEL YAKLAŞIM
• Amaca göre yönetim..
• Vatandaşlara ihtiyaçları ve talepleri doğrultusunda en kaliteli kamu hizmetini en düşük kaynak kullanımı ile nasıl daha iyi verebileceği esası üzerinden değerlendirmek gerekmekte.
Giriş
• Son on yılda yerel yönetimlerin Türkiye’nin sosyoekonomik ve politik sistemi içerisindeki yeri önemli oranda artmıştır.
• Yerel yönetim harcamaları GSYH’nin %3’ünden %5’ine, merkezi yönetim harcamaları içindeki payı ise %10’dan %15’e yükselmiştir.
Giriş
• Harcamalardaki artış hızlı kentleşme ve yerel yönetimleri destekleyen bir nüfus artışı ve yerel yönetimleri destekleyen politikalar çerçevesinde gerçekleşmiştir.
• Ülkemizde yerel yönetimlerin kullandıkları kaynakların, dünyadaki gelişmelerin ve Avrupa Birliğine yakınsama sürecindeki gelişmelerin paralelinde, gelecek 10 yılda iki katına çıkması beklenmektedir.
İlerleme Potansiyeli
0
10
20
30
40
50
60
70
Kıbr
ısYu
nani
stan
Türk
iye
Slov
akya
İrlan
daPo
rtek
izBu
lgar
ista
nRo
man
yaSl
oven
yaEs
tony
aÇe
k Cu
mh.
Fran
saM
acar
ista
nİz
land
aİn
gilte
rePo
lony
aN
orve
çİta
lya
AB (2
7 Ü
lke)
Hol
land
aAv
ustu
rya
İsvi
çre
Alm
anya
Belç
ika
Finl
andi
yaİs
pany
ais
veç
Dan
imar
ka
GSYH'ya Or. (%) Gen. Yön. Payı (%)
Yerel Yönetim Harcamalarının İller Bazında
Dağılımı (2009)
94
Toplam harcamaların yaklaşık % 47’si İstanbul, Ankara ve İzmir illeri tarafından kullanılmaktadır. Yatırım
harcamalarında İstanbul, Ankara ve İzmir’in payı % 52’ye çıkmaktadır.
70 ilin kişi başına yerel harcama düzeyi Türkiye ortalamasının altında kalmaktadır. Bu iller arasında yerel harcamalarda bir yatay eşitlik sorunu olduğunu gündeme
getirmektedir.
İl Düzeyinde Kişi Başına Düşen Belediye Harcamaları (2009)
95
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
Şırna
k Van
Ağrı
Iğdır Siirt
Mardi
nOs
maniy
eBin
göl
Diyarb
akır
Arda
han Mu
şKa
hrama
nmara
şŞa
nlıurf
aErz
urum
Hakk
ariAd
ıyama
n Hatay
Gazia
ntep
Karab
ükBil
ecik
Uşak
Niğde
Edirn
eAk
saray Bit
lisBa
tman
Artvi
nMa
nisa
Karam
anKır
şehir
Bayb
urtMa
latya
Kırkla
reli Kil
isGir
esun
Elazığ
Çank
ırı Rize
Yozga
tTo
kat
Ordu
Sivas
Burdu
rAd
ana
Tekir
dağ
Mersi
n Kars
Trabzo
nÇo
rumKa
stamo
nuKü
tahya
Erzinc
anIsp
arta
Zong
uldak Ko
nya
Amasy
aSa
karya
Eskişe
hirGü
müşha
ne Deniz
liTu
nceli
Bursa
Sin
op Bolu
Düzce
Afyon
karah
isar Ba
rtın
Balık
esir
Kırıkk
ale Aydın
Nevşe
hir Yalov
aSa
msun
Ortal
ama
Kayse
riÇa
nakk
ale İzmir
Muğla
Anka
raAn
talya
İstan
bul
Kocae
li
Belediye Türlerine Göre Kişi Başına Gelir ve Harcama (2009)
96
Toplam Harcama
Toplam Gelir
Vergi Gelirleri
Merkezi İdare Vergi
PayıBelediyeler 515 446 59 222Belediyeler + Bağlı İdareler 655 568 59 228Büyükşehir Belediyeleri 413 343 8 183Büyükşehir Belediyeleri + Büyükşehir İlçe Belediyeleri 636 536 71 264
Büyükşehir Belediyeleri + Büyükşehir İlçe Belediyeleri + Bağlı İdareler
890 758 71 275
Büyükşehir Dışı İl Belediyeleri 342 309 37 146İlçe ve Belde Belediyeleri 277 247 58 117
• Daha kaliteli yerel hizmet talebi
• Değişen yönetim ve mali yönetim anlayışı
• Artan kaynak ve harcama potansiyeli
• Kaynaklar artmakla birlikte devam eden mali riskler
• Hesap verme sorumluluğunun gerektirdiği kurumsal mali ve performans sorumluluğu
BELEDİYE YÖNETİM ANLAYIŞININ DEĞİŞİMİ
Türkiye: Yeni Mali Yönetim Sistemi
• Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu• Belediye Kanunu• Kamu Finansmanı ve Borç Yönetimi Kanunu
– Teori ve söylemde doğru adımlar
• Mali disiplin (harcama sınırları)
• Stratejik Planlama,
• Performans Programları
• Performans Esaslı Bütçeleme
• Tahakkuk Esaslı Muhasebe
• Faaliyet Raporları
• İç Kontrol Sistemi
• Dış Denetim ve Sayıştay’ın denetim kapsamının genişletilmesi
GENEL FELSEFE
• Mali yönetime bütünsel bir bakış– Politikalar
• siyasi sorumluluk ve bu sorumluluğun açık bir şekilde mali sistemde tanımlanması (5018 md.10,16-19)
– Planlar –Programlar• politika sorumluluğu ve kurumsal düzeye yayılan önceliklendirme
belgeleri (5018 Md 9, 16-19 ve diğer)– Orta vadeli harcama sistemine dayanan çok yıllı bütçe– Bütçesel süreçteki vurgunun programdan performansa geçişi– Sorumluluğun kurumlara devri ve bunu tamamlayan İç Kontrol Sistemi– Yeni sistem/anlayış üzerine oturması beklenen Dış Denetim (Sayıştay)– Hesap verme sorumluluğu ve mali saydamlık
99
İl Düzeyinde Kişi Başına Düşen Belediye Harcamaları (2009)
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
Şırna
k Van
Ağrı
Iğdır
Siirt
Mardi
nOs
maniy
eBin
göl
Diyarb
akır
Arda
han Mu
şKa
hrama
nmara
şŞa
nlıurf
aErz
urum
Hakk
ariAd
ıyama
nHa
tayGa
ziant
epKa
rabük
Bileci
kUş
akNiğ
deEd
irne
Aksar
ay Bitlis
Batm
anAr
tvin
Manis
aKa
raman
Kırşeh
irBa
yburt
Malat
yaKır
klarel
i Kilis
Giresu
nEla
zığÇa
nkırı Riz
eYo
zgat
Toka
tOr
duSiv
asBu
rdur
Adan
aTe
kirda
ğMe
rsin Kars
Trabzo
nÇo
rumKa
stamo
nuKü
tahya
Erzinc
anIsp
arta
Zong
uldak Kony
aAm
asya
Saka
ryaEsk
işehir
Gümü
şhane Deniz
liTu
nceli
Bursa
Sin
op Bolu
Düzce
Afyon
karah
isar Bartı
nBa
lıkesi
rKır
ıkkale Ay
dınNe
vşehir
Yalov
aSa
msun
Ortal
ama
Kayse
riÇa
nakk
ale İzmir
Muğla
Anka
raAn
talya
İstan
bul
Kocae
li
100
İl Düzeyinde Kişi Başına Düşen Belediye Gelirleri(2009)
101
0
100
200
300
400
500
600
700
Şırna
k Van
Siirt
Diya
rbak
ırOs
maniy
e Iğdır
Batm
an Ağrı
Hakk
ari
Bingö
lEr
zuru
mŞa
nlıur
faKa
hram
anma
raş
Adıya
man
Arda
han Muş
Mar
dinHa
tay
Bitlis Kilis
Edirn
eEla
zığGa
ziant
epM
alaty
aTo
kat
Aksa
ray
Yozg
atKır
şehir Or
duBa
ybur
tBil
ecik
Niğd
eGi
resu
nAr
tvin
Uşak
Çank
ırıKa
rabü
kKır
klare
liKa
rama
nAm
asya
Düzce
Adan
aEr
zinca
nSiv
asSa
kary
aSa
msun
Kırıkk
aleM
anisa
Çoru
m Rize
Kars
Tekir
dağ
Küta
hya Bolu
Trab
zon
Ispar
taBu
rdur
Zong
uldak
Mer
sinDe
nizli
Sinop
Eskiş
ehir
Kasta
monu
Kays
eri
Kony
aBu
rsa
Gümü
şhan
eBa
rtın
Nevş
ehir
Yalov
aAy
dınTu
nceli
Afyo
nkar
ahisa
rBa
lıkes
irOr
talam
aAn
talya
Çana
kkale
Anka
raİst
anbu
lM
uğla
İzmir
İl Düzeyinde Kişi Başına Düşen Belediye Vergi Gelirleri
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Şırna
kAğ
rıSii
rtMu
şMa
rdin
Bingö
lAr
daha
nErz
urum
Hakk
ari Iğdır
Bayb
urt Van
Kars
Adıya
man
Niğde
Diyarb
akır
Şanlı
urfa
Osma
niye
Kahra
manm
araş To
kat
Batm
an Kilis
Çorum
Karam
anErz
incan
Yozga
tGa
ziante
p Sivas
Karab
ükKü
tahya Elazığ Uşak
Aksar
ayAr
tvin
Amasy
aAfy
onka
rahisa
r Ordu
Tunce
liIsp
arta
Edirn
eHa
tayÇa
nkırı
Kony
aGü
müşha
ne Burdu
rGir
esun
Manis
aMa
latya
Kayse
riNe
vşehir
Trabzo
nAd
ana
Zong
uldak
Kırşeh
irDe
nizli
Bileci
kSa
msun Riz
eKa
stamo
nu Bolu
Mersi
nEsk
işehir Düzce
Sinop
Kırkla
reli
Saka
ryaBa
rtın
Ortal
ama
Yalov
aTe
kirda
ğBu
rsa
Kocae
liAy
dınBa
lıkesi
rİzm
irAn
kara
Kırıkk
aleÇa
nakk
ale Bitlis
İstan
bul
Antal
yaMu
ğla
102
Kişi Başına Düşen Büyükşehir Belediye Harcamaları (2009)
143 158 183 232 244 248 250 259 260357 360 377 413 432 448 483
1.016
0
200
400
600
800
1.000
1.200
Büyükşehirlerde kişi başına giderler 413 TL çıkmakla birlikte büyükşehir belediyelerine bağlı ilçe belediyeleri eklendiğinde (223 TL) bu tutar 636
TL’ye çıkmaktadır. Büyükşehirlere bağlı idarelerin harcamalarını da eklediğimizde (255 TL) toplam kişi başına harcama tutarı 890 TL gibi oldukça
yüksek bir düzeye ulaşmaktadır. 103
Büyükşehir Belediye Gelirlerinin Ana Kalemler İtibarıyla Dağılımı, 2009 (%)
2,2 11,9
75,5
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
2009
Alacaklardan Tahsilat
Sermaye Gelirleri
Faizler, Paylar ve Cezalar
Alınan Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirler
Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri
Vergi Gelirleri
• Toplam gelirleri içinde vergi gelirlerinin payı büyükşehirlerde ortalama % 2 ile oldukça düşük düzeydedir. Yerel vergileri esas olarak diğer il belediyeleri ile ilçe belediyeleri toplamaktadır.
• Teşebbüs ve mülkiyet gelirleri payı %10-11’ler civarında değişmekle birlikte bağlı idarelerin bütçe dışlında olması nedeniyle bu oran daha düşük çıkmaktadır.
104
Kişi Başına Düşen Büyükşehir Belediye Gelirleri
123 160 165 181 196 199 214 217 222 224 258 263341 343 345
459
1.157
0
200
400
600
800
1.000
1.200
105