YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ

BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ ÖĞRETMENLİĞİ

MEHMET KARABULUT

20070790

Anakart Arıza Ve Çözümleri

AnakartlarAnakart, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçaların iletişimini sağlayan elektronik devredir.Fiberglastan(sert bit plastik türevi) yapılmış,üzerinde bakır yolların bulunduğ; genellikle koyu yeşil bir levhadır. Ana kart üzerinde,mikro işlemci yuvası , bellek, genişleme yuvaları, BIOS , diğer kartlar için genişletmeyuvaları ve diğer yardımcı devreler (sistem saati , kontrol devreleri gibi) yer almaktadır.

ANAKART ÜZERİNDE MEYDANA GELEN ARIZALAR

1.  Kısa  Devre  Sonucu  Sabit Entegreler  Zarar  Görebilir.  Anakart üzerinde oluşan arızaların büyük bölümü çakılı entegrelerde meydana

gelir. Kısa devre sonucu çakılı entegrelerden yananlar olabilir.  ISSA , Cache Memory ,VIA controller chip ,Keyboard entegresi , Matematik işlemcisi gibi sabit entegreler arıza yaparsa ,bu entegreler değiştirilmemektedir. Böyle bir arızada yeni bir anakart alınmaktadır.

2. Keyboard Interface Error.Anakart'ın Keyboard ( Klavye ) çıkışı yanmış ise bilgisayar bu hata mesajını

verecektir. ( Keyboard Interface Error ) Yanan keyboard çıkışı ve diyotları yenisi ile değiştirilir. Bu da yeni anakart almaktan çok daha ucuz bir yöntemdir

3. Jumper Ayarları  Yanlış Yapılmış İse .Anakart üzerindeki Jumper ayarları yanlış yapılmışsa ( CLOCK yanlış ayarlanmış

yada voltaj ayarı yanlış yapılmışsa ) Mikroişlemci ( CPU ) aşırı ısınır ve bazen kilitlenme yapar. Bu durumda bilgisayarın ayarlarının düzeltilmesi gerekir .

4. Ram Hata Mesajları.Bilgisayar RAM hata mesajları verirse , slotlara takılı RAMlerde kayma veya

slotlarda tozlanma sonucu temassızlık olabilir. Bilgisayar kasası açılarak RAMler yeniden monte edilip slotlar temizlenebilir.

ANAKART 'IN  SOĞUTULMASIYarı iletken yapıtaşlarının en büyük düşmanı aşırı ısınmadır. Aşırı ısınmalar yarı

iletkenlerin ömrünü kısaltır bu yüzden de güvenilir bir şekilde giderilmesi gerekir. PC 'de bu işi soğutucu bir fan üstlenir. Düşük fiyatlı bilgisayarlarda güç kaynağındaki fan hem güç kaynağını hem de tüm bilgisayar donanımını soğutmakla görevlidir.

Anakarta sadece grafik ve ses kartı takılıysa güç kaynağındaki bu basit fan fazlasıyla yeterlidir. Ancak bilgisayarınıza ayrıca network kartı , ISDN veya modem kartı , SCIS kartlı ya da birden fazla sabit disk takılıysa güç kaynağındaki fandan gelen hava soğutma için yeterli olmayabilir. Bu durumda ek bir soğutucu fan monte etmek gerekir. Çoğu kasalar ön bölümde slotların ön tarafında boşluklara sahiptir , buraya kolayca daha iyi bir soğutma tertibatı için standart fanlar monte edilebilir. 

ANAKARTLARIN  DOĞRU  KULLANIMIKasaya bir anakart monte ederken yada yenisiyle değiştirirken kolayca bazı şeyleri bozabilirsiniz. Anakart 'ın doğru kullanımı ile ilgili bazı bilgiler...Kasa içinde çalışmadan önce metalik bir şeye dokunup kendimizi topraklayıp , üstümüzdeki elektrik yükünü boşaltmalıyız.Anakarta yalnızca kenarlarından temas edilmelidir. Chiplere ve lehimlenmiş yapı taşlarına dokunulmamalıdır.İşlemciyi çıkarırken bu iş için özel olarak tasarlanmış aracı kullanmak gerekir. Bu işlem sırasında işlemci bacaklarını ( pinlerini ) eğmemeye ve kırmamaya dikkat edilmelidir.Anakart asla çok sıkı olarak vidalanmamalıdır. Multilayer Board 'larda sıkışmadan dolayı veri hataları meydana gelmektedir.İşlemci soketine asla zorla bastırıp takılmamalıdır. ZIF soketi olmayan anakartlarda işlemciyi dikkatlice soketine bastırmadan önce CPU 'nun doğru olarak yuvasına oturduğundan emin olunmalıdır.PC 'yi açmadan önce işlemci ,ram ve kartların yuvalarına doğru oturduğundan emin olunmalıdır.

ANAKART DEĞİŞİMİNDE ORTAYA ÇIKABİLECEK HATALARI GİDERMEKAnakartınız günümüz teknolojisinin çok gerisinde kaldıysa yenisiyle değiştirmelisiniz . Bunun içinde eski anakartınızın hangi hangi forma sahip olduğuna dikkat etmeniz gerekir. Maalesef anakartı kasaya monte etmeyi sağlayan delikler hiç bir şekilde standardize edilmemiştir. Bu yüzden de başarılı terfisi ancak yeni anakartın daha önceki anakart deliklerine uymasına bağlıdır.Yeni anakartlar dışında diğer anakartların arka tarafında AT standardına göre vida delikleri vardır. ATX anakartlar ise bu standarta uymadıkları için ATX kasalara ihtiyaç duymaktadırlar. Anakartı  kasaya monte ederken besleme gerilimi bağlantısına da dikkat edilmelidir. 

Arızalı anakartı nasıl anlayabilirim? Eğer hata anakarttan kaynaklanıyorsa, BIOS bunu POST esnasında muhtemelen fark eder ve gerekirse uygun beep kodu ile kullanıcıya bildirir. Aksi takdirde hatanın tespit edilmesi için sadece POST kod kartı yardımcı olabilir. Bu tür bir durumda anakartın hangi parçasının arızalı olabileceği beep kodu veya POST kodu listesi yardımıyla tespit edilebilir. Farklı BIOS tipleri için tabii ki farklı hata kodları da mevcut. Anakartın birçok yapı taşı lehimlenmiştir. Bu nedenle arızalı parçanın, bu işin eğitimini almamış kullanıcılar tarafından değiştirilmesi mümkün değildir. Arızalı olduğunu düşündüğünüz parçayı lehim tabancası kullanarak sökmeye hiçbir şekilde çalışmamalısınız. Bir anakartın SMD chip’leri sıcağa karşı oldukça duyarlıdırlar. Sökülmeye çalışılan bileşenin yakınlarındaki bir chip zarar görebilir. Lehimin sökülmesi ancak özel bir araç yardımıyla mümkündür. Anakart üzerindeki değiştirilebilir tek parça genellikle merkezi işlemci (CPU) ve birçok durumda BIOS’tur. Birçok arızanın tamiri mümkün ve fiyatı da genellikle uygundur. Ancak, bazı durumlarda yeni bir anakart satın almanız çok daha iyi olacaktır.Bu durumda bilgisayarınızı modern bir anakart ile donatma fırsatını kullanıp kullanmaya karar vermek size kalıyor. Sahip olduğunuz ek kartlar ve sürücüler gibi tüm bileşenleri, almayı düşündüğünüz anakart eskisi ile aynı Bus sistemine sahip olduğu sürece yeni anakartınızda da kullanmaya devam edebilirsiniz.

Ekran Kartı Arızaları Ve Çözümleri

Ekran kartını kontrol etmekEkran kartının arızalı olup olmadığını kontrol etmek için geçici olarak başka bir kart kullanmalısınız. Eğer ikinci bir kartınız yoksa, bir tanıdığınızın ekran kartını ödünç alabilirsiniz.1. Bilgisayarı kapatın ve kasasını açın.2. Yeni ekran kartını, bilgisayarınızdaki eski kartın yerine takın.3. Ancak bilgisayarınızda anakarta entegre olarak bulunan bir Onboard ekran kartı mevcutsa, ilk olarak bunu kapatmalısınız. Bunun için anakart üzerinde bir Jumper veya DIP şalteri bulunabilir. Eğer Jumper veya DIP şalteri bulamadıysanız, Onboard ekran kartını BIOS’tan kapatmalısınız. Bunun için anakart ile beraber sunulan kitapçığa bakabilirsiniz.4. Son olarak bilgisayarı yeniden başlatın.5. Bilgisayarınız yeni ekran kartıyla sorunsuz bir şekilde açılır ve monitöre görüntü gelirse, gerçekten de ekran kartınızda sorun var demektir. Aksi takdirde monitör arızalıdır. Bu durumda yapmanız gerekenleri ilerleyen sayfalarda okuyabilirsiniz.

Onboard ekran kartı arızalı ise ne olacak?Birçok modern anakart üzerinde entegre ekran kartları bulunur. şayet bu Onboard ekran kartı arızalanırsa, yeni bir anakart satın almak zorunda kalmazsınız.Bir bilgisayarda normalde birden fazla ekran kartı aynı anda kullanılamaz. Ancak Windows 98’den itibaren sistemde birden fazla ekran kartı kullanılmasını mümkün kılan çoklu monitör çözümleri mevcut. Ancak bunlar da uygun şartlar altında bağlanabiliyorlar. Bu nedenle yeni bir ekran kartı takılırken, Onboard kartın mutlaka kapatılması gerekmektedir.DİKKAT! Sahip olunan chipsete bağlı olarak sadece bir PCI ekran kartının kullanılması mümkündür. Bu konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgiyi donanımınızın el kitapçığından temin edebilirsiniz.Onboard ekran kartını anakart üzerindeki bir jumper veya DIP şalteri yardımıyla devre dışı bırakabilirsiniz. Bununla ilgili daha ayrıntılı bilgi için kullanım kitapçığına göz atın.Yeni ekran kartı boş bir yuvaya yerleştirilebilir. Başka bir şey yapmaya gerek yoktur. Ekran kartı çalışırsa, onboard kart arızalı demektir. Onboard kartın tamir edilmesi mümkün olsa bile pahalı olacağı için işlemciyi değiştirmeden yeni bir anakart almak daha akılcı bir çözüm olacaktır.Onboard grafik kartının arızasının boyutlarına bağlı olarak, devre dışı bırakmanıza rağmen takılan yeni ekran kartının çalışmasında sorunlar olabilir veya hiç çalışmayabilir. Bu durumda yeni bir anakart satın almaktan başka bir çözüm yolu yoktur. Ancak bu tür bir sorunla çok sık karşılaşılmaz.

Ekran kartı alırken dikkat edilmesi gerekenler.1. Video bellek miktarı görüntü performansı doğrudan etkiler. Yapılacak işe görebelleğin miktarı uygun miktarda olmalıdır. Bellek miktarının fazla olması görüntüperformansını artırır.2. Yüksek hızlı grafik işlemcisi verilerin ekranda daha kaliteli görüntülenmesinisağlar.3. Ekran kartının tazeleme hızının büyüklüğü görüntü kalitesi ile doğru orantılıdır.4. Ekran kartındaki grafik işlemcisinin üzerindeki soğutucunun iyi çalışması vesoğutması ekran kartının performansını artırır.5. Anakartın desteklediği yüksek bant genişliğine sahip ekran kartı seçilmesiperformansı artırır. Örneğin AGP ekran kartlarından daha fazla hız sağlayan PCI-E ekrankartını kullanabilmeniz için anakartınızda PCI-E genişleme yuvası olması gerekir.