sistem kvaliteta

22:31

1

UNIVERZITET U ZENICIMAŠINSKI FAKULTET U ZENICI

Dr. Sabahudin Jašarević

SISTEM KVALITET - OSNOVNI POJMOVI, DEFINICIJE, ZNAČAJ

1

UNIVERZITET U ZENICIMAŠINSKI FAKULTET

tel: 00387 32 449 145 ; fax.00387 32 246 612e-mail: [email protected]

SADRŽAJ SISTEMA KVALITETA

Sistem kvaliteta čine:Politika kvalitetaPolitika kvaliteta,Ciljevi kvaliteta,Zadaci u obezbjeđenju kvaliteta,Dokumentacija sistema kvaliteta,Resursi (materijalni, ljudski, oprema objekti),Organizaciona struktura,Informacioni sistem kvaliteta

22:31

2

“To je Vaš redovni posao planiranja i rukovođenja kojiima za cilj uštedu u vremenu i troškovima (on treba da

Šta je SISTEM KVALITETA???

ima za cilj uštedu u vremenu i troškovima (on treba daima i dodatni cilj, a to je progresivno poboljšanjekvaliteta)”

“ To je definisan i dokumentovan sistem (morate biti ustanju da navedete objektivan dokaz sprovođenjaplaniranih aktivnosti na postizanju kvaliteta)”planiranih aktivnosti na postizanju kvaliteta)

“To je sistem koji efikasno eliminiše moguće uzroke“problema kvaliteta”

“Sistem kvaliteta je dinamičan i podložan jeperiodičnom preispitivanju i internoj provjeri koju vrši


periodičnom preispitivanju i internoj provjeri koju vrširukovodstvo (dokumentacija o takvim preispitivanjimai provjerama mora da se čuva), i morate biti u stanju dademonstrirate da su korektivne mjere izvršene naefikasan način”

“Osnovu sistema kvaliteta čine radna i tehnološkaOsnovu sistema kvaliteta čine radna i tehnološkadisciplina”

“Sistem kvaliteta je sistem rukovođenja poslovnim sistemom” Rajko Novak

22:31

3

“Sistem kvaliteta jedne organizacije definišeorganizacionu strukturu odgovornosti postupke


organizacionu strukturu, odgovornosti, postupke,procese i resurse za ostvarenje upravljanja kvalitetom”

“TQM je model upravljanja kvalitetom koji osiguravasavršenstvo u svim procesima, od uočavanja potrebekupaca do usluga nakon kupovine”

“Sistem kvaliteta treba da obezbjedi da zaposleni:Sistem kvaliteta treba da obezbjedi da zaposleni:rade prave stvari,čine to ispravno prvi put,svaki put ina vrijeme (Philip Crosby)

“Pod osiguranjem kvaliteta (quality assurance) sepodrazumijevaju sve planirane i sistemske mjere


podrazumijevaju sve planirane i sistemske mjereneophodne za sticanje određenog povjerenja da ćeproizvod ili usluga ispuniti postavljene zahtjeve upogledu sigurnosti, kvaliteta, okoline, sigurnosti narada i ukupnih elemenata poslovnosti”

“Kvalitet je poštenje” (veza sa etikom Theodor- Kvalitet je poštenje (veza sa etikom – TheodorHeuss, prvi njemački predsjednik)

22:31

4

Stuktura sistema???

UP-Upravljanje proizvodnjomPRJ-Proizvodne radne jedinice

OS UK

ISPUNT

KP

USM

PR

OP

RUP

PRJ

US-Upravljanje sistemom

M-Marketing

R-Razvoj

KP-Komercijalni poslovi

UK-Upravljanje kvalitetom

OS-Održavanje sistemaISPUNT j

UNT-Upravljanje nočanim tokovima

ISP-Integralna sistemska podrška

OP-Opći poslovi

SISTEM KVALITETA

SISTEM KVALITETA – Podsistem poslovnog sistema

SKUP SVIH MATERIJALNIH I NEMATERIJALNIHELEMENATA KOJI:

definišu,dokumentiraju,obezbjeđuju,

d ž jodržavajuodabrani pristup KVALITETU u konkretnom poslovnomsistemu u datom vremenu i uslovima

22:31

5

SISTEM KVALITETA

DEFINISAN Formaliziran sistemDOKUMENTIRAN,SLJEDLJIV,HIJERARHIJSKI (3 nivoa)

Posebna karakteristika:

4 puta ponoviti isto

Ne znači da se nešto ne može promijeniti

na boljePosebna karakteristika:

TAČNO DEFINISANA ODGOVORNOST ZA KVALITET sapočetnom tačkom VRHOVNI MENADŽMENT

SISTEM KVALITETA

POSTEPEN RAZVOJPOSTEPEN RAZVOJ

NAJPOZNATIJI + NAJVIŠE PRIHVAĆEN + NAJKOMPLETNIJI SKUP ZA RAZVOJ SISTEMA

KVALITETA

SERIJA STANDARDA ISO 9000

Koja je takođe imala svoj POSTEPENI istorijski razvoj

22:31

6

SISTEM KVALITETA

POSTEPENI RAZVOJOd kvaliteta proizvoda do kvaliteta odnosa

Od kvaliteta materijalne proizvodnje do kvalitetausluga

Od kontrole kvaliteta do sistema za kvalitetnoOd kontrole kvaliteta do sistema za kvalitetnorukovođenje

KVALITET KAO STIL ŽIVLJENJA

SISTEM KVALITETA

Varijable QS:- stepen detaljnosti razrade sistemap j- dimenzije sistema- broj hijerarhijskih nivoa

što svakako zavisi od karakteristika poslovnog sistema:a) radnog (proizvodnog) programa

i ij k t ktb) organizacijske strukturec) tipa proizvodnjed) karakteristika izvršiocae) uticaja okruženja

22:31

7

SISTEM KVALITETA

SISTEM KVALITETA (pa ni sami standardi) ne definiše:KAKO NEŠTO URADITI (tehnologija)( g j )

ALI DEFINIŠE:- Kojim redom i šta (uređenost i određenost sistema)- Na osnovu čega (dokumentiranost)- Zapis o rezultatu i toku (dokumentiranost i

lj dlji t)sljedljivost)

SISTEM KVALITETA

Zadatak sistema kvaliteta je ostvarenje ciljeva upodručju kvaliteta, a posebno podešavanje kvaliteta up j p p jsmislu njegovog stalnog poboljšanja i održavanjestabilnosti rezultata procesa.On teži da ujedini sve elemente, koji utiču na kvalitetproizvoda ili usluge organizacije.Sistem kvaliteta treba da omogući organizaciji:

jasnu organiziranostjasnu organiziranost,redovno planiranje i rukovođenje koje ima za cilj

uštedu u vremenu i troškovima, smanjenje popravki iodbacivanja (škart), te neprestano poboljšanje kvaliteta,

22:31

8

SISTEM KVALITETA

definiran i dokumentiran sistem koji će biti u stanjuda pruži objektivne dokaze o provođenju planiranihp j p j paktivnosti u cilju postizanja kvaliteta,

dinamičnost i periodične interne audite od stranerukovodstva (dokumentacija o internim auditima trebada se čuva) i mogućnost demonstriranja da sukorektivne mjere izvršene na efikasan način,

preduzimanje preventivnih mjera u cilju smanjenja ilipreduzimanje preventivnih mjera u cilju smanjenja ilieliminacije neusklađenosti,

olakša ispunjenje zahtjeva kupca,poboljša komunikaciju,

SISTEM KVALITETA

da se efikasno eliminišu mogući uzroci, kojinegativno utiču na kvalitet,g

poboljša sistem ocjenjivanja dobavljača,da se postigne radna i tehnološka disciplina ipodizanje svijesti uposlenih o kvalitetu.

22:31

9

SISTEM KVALITETA

Pojam "kvalitet" je poznat za sverijeme ra oja lj dske ci ili acije i od

HISTORIJSKI RAZVOJ KVALITETA

vrijeme razvoja ljudske civilizacije i odpočetka čovječanstva, a i sada, je usredištu čovjekove pažnje.Ponuditi kupcu besprijekornu robu iliuslugu je bilo odavno prvenstveni ciljsvih: dobavljača, prevoznika iponuđača.

22:31

10

Definiciju kvaliteta u njenom najprostijem oblikumožemo naći već hiljadu godina prije naše ere.


možemo naći već hiljadu godina prije naše ere.Dokazuju to brojni primjeri, a sama činjenica da je i ukamenom dobu kvalitetan luk i strijela obezbjeđivalaveći ulov, a time i više šansi za opstanak govori uprilog tome.Počev od antičkih vremena, graditelji starih hramova,katedrala, džamija, konstruktori brodova, izumitelji iated a a, d a ja, o st u to b odo a, u te jproizvođači mnogobrojnih sprava i predmeta nisumogli da rade bez adekvatnih metoda i planova i neuvažavajući pri tome kvalitet.


Potvrđuju to građevinski objekti i mnogi spomenicikulture sačuvani kroz vijekove poput egipatskihkulture sačuvani kroz vijekove poput egipatskih(nadamo se i bosanskih), srednje i južnoameričkihpiramida, grčkih i rimskih hramova, Kineski zid i sl.Tako su za izgradnju piramida egipćani koristilimjerenje dužine osnove, odnosno temeljito supoznavali geometriju i mjeriteljstvo.Međutim kvalitet u to vrijeme nije bio vezan samo zaMeđutim, kvalitet u to vrijeme nije bio vezan samo zakapitalne objekte.U Kini su upotrebljavali standarde kvaliteta priproizvodnji čaja, porcelana i drugih proizvoda.

22:31

11

U srednjem vijeku postojali su tzv. „majstoriosmatrači“ koji su radili za one koji kupuju i čiji je


j j p j j jzadatak bio ispitivanje određene vrste robe na tržištu.U doba Mletačke republike kazne za loš umjetničkikvalitet staklara plaćale su se vlastitom glavom.Prvi pisani dokument o kvalitetu neki autori vežu zapojavu Hamburijevog zakonika (3.000 godine p.n.e;Jedna od odredbi ovog zakona koja se odnosi naJedna od odredbi ovog zakona koja se odnosi nakvalitet, glasi: "Zidar koji izgradi kuću koja se uruši iusmrti stanare i sam će se kazniti smrću"),

Drugi ga smještaju nešto bliže i vežu za ruskog caraPetra Velikog koji je naređivao batinjanje za loš


g j j j jkvalitet proizvodnje oružja-pušaka, ali i čašicomvotke nagrađivao dobar kvalitet.Osim njih spominju se još da su u Turskoj careviniprovođena su javna bičevanja, u Engleskoj se zboglošeg kvaliteta slalo u kažnjeničke kolonije itd. Stogaje sasvim pogrešno kvalitet i sistematsko istraživanjej p g jkvaliteta posmatrati samo kao tekovinu industrijskerevolucije i onoga što nakon nje slijedi.

22:31

12


Prilaz analizi:– Hronološki ( vremenski )


Hronološki ( vremenski )– Prema karakterističnoj oblasti ( tehnika

inženjerstva kvaliteta, menadžment koncept, ... )

– Kombinovano (prednost)

Naš prilaz -kombinovanoNaš prilaz -kombinovano

22:31

13

Ako se pažljivo analizira industrijski razvoj u drugojpolovini 19 -tog i u 20 –tom vijeku, mogu se uočiti


polovini 19 tog i u 20 tom vijeku, mogu se uočitineki karakteristični događaji, koji su direktno iliindirektno doveli do današnjeg, standardizovanogmodela menadžmenta kvalitetom –QMS.Hronologija ovih događaja izgleda ovako:

Hronologija ovih događaja izgleda ovako:- Izrada proizvoda sa zamjenljivim dijelovima


- Izrada proizvoda sa zamjenljivim dijelovima.- 1830. godine u Njemačkoj je počela proizvodnjavelikih crkvenih satova, a 1855. godine pušaka, kaoproizvoda sa međusobno zamjenljivim dijelovima.

22:31

14

U to vrijeme je bio izuzetan tehnološko-eksploatacioninapredak jer je definisano rješenje za sistem mjera i


napredak, jer je definisano rješenje za sistem mjera imjerni alat.Tako su definisane osnove sistema tolerancija, koji ćeapsolutnu primjenu i eksplozivan razvoj doživjeti stogodina kasnijeDo kraja19-tog vijeka preovlađuje zanatski način proizvodnje gdje je radnik istovremeno i kontrolorproizvodnje, gdje je radnik istovremeno i kontrolor. Dakle, upravljanje kvalitetom se ostvaruje umješnošću, znanjem i angažovanjem radnika/ zanatlije

Početkom 20-tog vijeka (1902.godine), u Velikoj Britanijise pojavljuju štampane tolerancije čime se stvaraju


se pojavljuju štampane tolerancije, čime se stvarajuosnove za mjerenje i praćenje proizvoda –zahtjev 8.2.4 uISO 9001:20081906. godine Britanci prvi standardizuju sistemtolerancija, stvarajući osnov industrijskestandardizacije.Oni su i danas u oblasti standardizacije lideri u svijetuOni su i danas u oblasti standardizacije lideri u svijetu

22:31

15

Švedski inženjer E. Johanson je 1907. godine definisao,proizveo u svojoj fabrici i primijenio granična mjerila,


p j j p j g jkao osnovne – elementarne metrološke sisteme.Time je uspostavljen sistem usklađivanja i poređenjarazličitih mjernih sistema,

Pred Prvi svjetski rat, Švajcarska formira Centralnubanku, izdaje zlatni franak i definiše tokove upravljanja


j p j jkapitalom. Tako bankari rješavaju mnoge stvari (izoblasti QS/QMS već tada), kao što su zapisi iinspekcijske/ interne provjere

22:31

16

Tokom Prvog svjetskog rata, usljed intezivnog razvojaratne vojne industrije, usklađuju se različiti mjerni


j j , j jsistemi i sistem tolerancija ulazi u punu primjenuNakon završetka Prvog svjetskog rata, od 1918. godineu zemljama pobjednicama, a prije svega u Americi sepojavljuje nova vrsta industrijskih radnika –kontrolorikvaliteta (zahtjevi 8.2.3 i 8.2.4 standarda ISO 9001: 2008)

U periodu od 1920. do 1940. godine , posebno u SAD,kada su shvaćene blagodati rada kontrolora kvaliteta,


g ,naglo raste njihov broj u industriji.Vrši se 100% -tno kontrolisanje, pojavljuju se glavnikontrolori i odjelenja tehničke kontrole.

Kontrolori su tako glavna poluga obezbjeđenjakvaliteta industrijskih proizvoda i to posebno onih kojikvaliteta industrijskih proizvoda i to posebno onih kojise prave u seriji (automobilska i vojna industrija).

22:31

17

Industrija se naglo razvija, a posebno pred Drugisvjetski rat, što dovodi do sve veće potrebe za većim


j pbrojem kontrolora.Tako dolazi do apsurdne situacije – kontrolori sajedne strane ne stižu da završe predviđene kontrole,a sa druge strane, oni se pojavljuju kao trošak /neproduktivna radna snaga, koja je ''uvijek'' kriva zapodbačaj plana.

Ovim se široko otvaraju vrata za racionalizacije uovoj oblasti što omogućuje statistika odnosno


ovoj oblasti, što omogućuje statistika, odnosnoupotreba statističkih metoda za upravljanjekvalitetom (zahtjev 8.1 standarda ISO 9001 : 2008)Između dva svjetska rata, usljed intezivnog razvojaautomobilske industrije, razvijen je i primjenjensistem dozvoljenih odstupanja (tolerancija)1924 godine je W Shewart američki ekonomista koji1924. godine je W. Shewart, američki ekonomista, kojije radio u ATT Bell Laboratories, definisao modelkontrolnih karata, polazeći apriori od normalnog(Gausovog) zakona raspodjele.

22:31

18

Na ovaj način je uvedena statistika u modelupravljanja kvalitetom (u tom trenutku za tehnološke


upravljanja kvalitetom (u tom trenutku za tehnološkeprocese proizvodnje)1931. godine su definisani od strane Dodge-Romingaplanovi prijema, kao drugi statistički alat zaupravljanje kvalitetom (u tom trenutku za ulazmaterijala i sirovina).Time su prvo u SAD a kasnije i u Evropi udareniTime su, prvo u SAD a kasnije i u Evropi udarenitemelji statističkim metodama za upravljanjekvalitetom, koje su svoju punu primjenu našle uindustrijskoj ratnoj proizvodnji između 1939–1945.godine

Početkom tridesetih godina prošlog vijeka, pojavljujese ekspertsko ocjenjivanje projekata. Ideja na


p j j j p j jpočetku ( na primjer o novom proizvodu ), ili projekatu najranijoj fazi, ovom metodom se sa visokompouzdanošću oni ocjenjuju (verifikuju), prije znatnijegangažovanja kapitala / investiranja.Ova metodologija je idealna i za podizanje kvalitetaodlučivanja u upravljanju i razvoju (peti i sedmimodul ISO 9001 : 2008).Tehnologija ekspertskog ocjenjivanja, koju su Nijemciimali prije Drugog svjetskog rata, omogućavala jepouzdanost predviđanja od 87%.

22:31

19

Nažalost, u našoj zemlji, u periodu između 1960. i 1975.godine promašaji u investiranju su iznosili oko 80%


godine promašaji u investiranju su iznosili oko 80%U periodu od 1939. pa do 1945. godine, posebno poduticajem naglog industrijskog razvoja usljed ratneproizvodnje, došlo je i do intezivnog razvojametroloških sistema za industrijsku primjenu.Razvile su se nove generacije metroloških sistema nabazi optike i pneumatike koji su bili automatizovanibazi optike i pneumatike, koji su bili automatizovani,što je iz današnjeg ugla značilo da su pod totalnoupravljanje stavljeni zahtjevi 7.1, 8.1, 8.2.3 i 8.2.4 izmodela ISO 9001 : 2008

Naučna teorija menadžmenta, predstavlja teorijskikoncept organizacije definisan na početku


koncept organizacije, definisan na početkuindustrijske revolucije, koji do danas prati i razvojproizvodnje.Funkcija kvaliteta je tada definisana modelominspekcije (tehničke kontrole), a F. Taylor tvoracnaučne organizacije rada, je definisao modelorganizacije rada i proizvodnje tako što je fabrikuorganizacije rada i proizvodnje tako, što je fabrikuposmatrao kao zatvoreni sistem radnih procesa,okrenut postizanju maximalnih efekata.Ovaj prilaz se smatra za naučni i tehnički početakrazvoja menadžment koncepta.

22:31

20

Ovaj prilaz se smatra za naučni i tehnički početak razvojamenadžment koncepta. Ista konstatacija važi i za


p jtehničku kontrolu, kao prvi sistemski prilaz upravljanjukvalitetomPokret za produktivnost, je formulisan i nastao kaorezultat istraživačkih studija, urađenih četrdesetih godinaovog vijeka, u Western Electric′s Company.One su utvrdile uticaj radne okoline na povećanjeproduktivnosti rada.Tako su istraživači: F. Roethlisberger, E. Mayo i W.Dickson, postavili osnove naučne produktivnosti rada,koja je u njihovom prilazu bila integrisana i sa kvalitetomproizvodnje

Kontrolne karte su nastale na osnovu teorijskihradova engleskog statističara R. Fisher-a, koji je


radova engleskog statističara R. Fisher a, koji jepostavio osnove teorije statistike.One danas predstavljaju jedan od najvažnijih alata zaunapređenje kvaliteta, a njih je definisao W. Shewart,fizičar, koji je radio tridesetih godina ovog vijeka uATT Bell Laboratories.On je sopstveni model kontrolnih karata projektovaoOn je sopstveni model kontrolnih karata, projektovaoi koristio za upravljanje kvalitetom u Wester ElectricCompany.

22:31

21

Nešto kasnije, četrdesetih godina prošlog vijeka, on jezajedno sa W. Edwards-om i J. Juran-om, razvio


j ,posebnu naučno-stručnu disciplinu, statistička kontrolakvalitetaEkonomska statistika je nastala istraživanjima koja jeizvršio A. Makprang, danski ekonomista, u okviru svojedoktorske teze, na početku prošlog vijeka.On je primjenio statističke ocjene i regresionu analizu,j p j j gda bi kasnije I. Tenbergen i R. Frisch (prvi dobitniciNobelove nagrade za ekonomiju), definisaliekonometriju kao naučnu disciplinu, koja je doprinijelapraćenju i razvoju ekonomskih parametara koji utiču nakvalitet proizvoda

Matematički alati za simulaciju donošenja odluka, surazvijeni i primjenjeni tokom drugog svjetskog rata.


j p j j g g j gRuski matematičar, L. Kontorovich, dobitnikNobelove nagrade za ekonomiju, razvio je linearnoprogramiranje, kao najpoznatiji metod za optimizacijuu operacionim istraživanjima.Poslije drugog svjetskog rata, veliki broj kompanija,naročito u SAD, je koristio ovaj alat i za unapređenjenaročito u SAD, je koristio ovaj alat i za unapređenjekvalitetaTaguchi metod, je razvijen od gurua za kvalitet, G.Taguchi-ja, kao novi koncept projektovanja zakvalitet, osamdesetih godina ovog vijeka.

22:31

22

On je definisao Taguchi funkciju gubitaka, koja na baziteorije eksperimenata, definiše optimalne troškove


j p , pkvaliteta u životnom vijeku proizvodaNovi koncept kvaliteta, definisan od strane E. Demingai J. Jurana, a primjenjen u japanskoj privredi poslijedrugog svjetskog rata.Njegova osnovna karakteristika je, da su za kvalitetodgovorne sve funkcije u jednoj organizacijiodgovorne sve funkcije u jednoj organizaciji.On je bio osnova za stvaranje svjetskog pokreta zakvalitet, koji je danas evoluirao u model standardamenadžmenta sistema kvaliteta ISO 9000 serije

Troškovi kvaliteta, kao metod za upravljanjekvalitetom prvi je inaugurisao A Feigenbaum


kvalitetom, prvi je inaugurisao A. Feigenbaum,1956. godine.On je tada ustvrdio da visok kvalitet proizvoda,ne treba značiti i njegovu visoku cijenu.Tada je postavio model za praćenje troškovakvaliteta, a preko njih pratio efekte upravljanjakvaliteta, a preko njih pratio efekte upravljanjakvalitetom

22:31

23

Teorija sistema razvijena poslije drugog svjetskograta, a od strane H. Simon-a, dobitnika Nobelove


rata, a od strane H. Simon a, dobitnika Nobelovenagrade, primjenjena na modeliranje poslovnihsistema, preko hijerarhijskog dekomponovanja sapovratnom spregom, bila je korištena i za modeliranjeu kvalitetu.Modeliranjem organizacione strukture, definisani suulaz, proces i izlaz, sa povratnom spregom, i na taju a , p oces a , sa po at o sp ego , a tajnačin povezani menadžment procesa i procesi zakvalitet

Kružoci kvaliteta, definisani od strane prof. K.Ishikawa i primjenjeni od 1962 god bili su osnovni


Ishikawa i primjenjeni od 1962. god., bili su osnovniorganizaciono-inovacioni model za unapređenjekvaliteta u japanskim kompanijama.Njih sačinjavaju male grupe dobrovoljaca, koji sudirektno ili indirektno involvirani u predmetni problemkvaliteta.Oni su posebno doprinijeli razvoju TQM koncepta uOni su posebno doprinijeli razvoju TQM koncepta uJapanu, a danas se koriste kao model za unapređenjekvaliteta u Evropi i Americi

22:31

24

Benchmarking je model za projektovanje proizvoda iprocesa na bazi skupa ciljeva koji predstavljaju


procesa, na bazi skupa ciljeva koji predstavljajunajbolju svjetsku praksu.Ovaj prilaz je prvo razvijen i primjenjen u Japanu, ukompaniji Toyota, pod sloganom"biti najbolji odnajboljih".U Americi, benchmarking model je prvi primjenilakompanija Xerox a danas se ovaj model primjenjujekompanija Xerox, a danas se ovaj model primjenjuješirom svijeta

Najčešća podjela razvojnih faza kvaliteta je na 6 faza:


faza: 1. Quality inspection, QI 2. Quality control, QC 3. Quality assurance, QA 4. Quality management, QM5 (T t l Q lit C t l TQC)5. (Total Quality Control, TQC) 6. Total quality management, TQM 7. Total quality, TQ 8. (Quality of men, QM)

22:31

25

HISTORIJSKI RAZVOJ KVALITETAK

once

pcije

kva

litet

a

Odg

ovor

nost

za

kval

itet

Kontrolori kvaliteta

Tehnolozi, inženjeri QC

QM, Inženjeri QA/QC

Funkcija kvaliteta

Vrhovni menadžment

ij

RAZVOJ KVALITETA

vrijeme

Kontrola kvaliteta proizvoda „prebrojavanje mrtvaca“

Proizvodnja, dorada, škart, statistika

Preventivno djelovanje, povjerenje, ISO 9000

Procesni pristup, alati kvaliteta, efektivnost, efikasnost

Zadovoljstvo korisnika, stalna poboljšanja

ISO 9000 1987–1994–2000

1900 30-te 60-te 90-te

22:31

26

ncep

cije

kva

litet

a

za k

valit

et

Act

IZVRSNOST (BUSINESSEXELLENCE-BE)

QUALITY

QUALITYCONTROL-QC

QUALITYASSURANCE-QA

QUALITYMANAGEMENT-QM

TOTAL QUALITYMANAGEMENT-TQM

Ko

Odg

ovor

nost

K t l i k lit t

Tehnolozi, Inženjeri QC

QM, Inženjeri QA/QC

Funkcija kvaliteta

Vrhovni menad žmentC

hek

Do

Plan

Demingovkrug

Stalna poboljš

anja

Vrijeme60-te

QUALITYINSPECTION-QI

30-te 70-80-te 90-te

1987 20001994

Kontrolori kvaliteta

Kontrola kvaliteta proizvoda, ''prebrojavanje mrtvaca''

Proizvodnja, dorada, škart

Preventivno djelovanje, povjerenje, ISO 9000

Procesni pristup, alati kvaliteta, efektivnost, efikasnost

Zadovoljstvo korisnika, stalna pobolj šanja

ISO 9000

Razvoj sistema kvaliteta obuhvatao je faze:


I) Tehnička kontrola -QIKontrola dijelova (objekt kontrole),% škarta

II) Kontrola kvaliteta –QCAnaliza procesa,AQLAQL

III) Totalno upravljanje kvalitctom -TQC Tehnološki poslovni sistemppm/ZD (čak i ppb).

22:31

27

IV) USA Model (TQC) - 40% Etapa 1,


- Inspekcija poslije proizvodnje,- Audit gotovog proizvoda- Orijentisan proizvodu.

Etapa 2- Obezbjeđenje kvaliteta procesa,- Primjena SPC metodej- Orijentisan procesu.

Etapa 3- Sistem obezbjeđenja kvaliteta svih funkcija,- Orijentisan fabrici.

V) Japanski model (CWQC) - 100% - put ka TQMEtapa 4


- Obrazovanje i obuka,- Humanistički aspekt kvaliteta,

Etapa 5- Projektovanje i proizvodnja za kvalitet,- Orijentisan društvu,

Etapa 6Taguchi metod- Taguchi metod,

- L(y)= K(y-m)2- Orijentisan troškovima.

Etapa 7- Razvoj funkcije kvaliteta prema "glasu kupca",- Orijentisan tržištu

22:31

28

Ovdje je potrebno je da se naglase razlike u američkom ijapanskom pristupu sistemu za upravljanje kvalitetom:A ički i t TQC (T t l Q lit C t l) d

HRAZLIKE U PRISTUPIMA

Američki pristup TQC (Total Quality Control) odnosno TQM (Total Qaulity Management)formalna organizacija;sistemski pristup (procedure, postupci);informacioni sistem (dokumentovanost).

Japanski pristup CWQC (Company Wide Quality Control)Japanski pristup CWQC (Company Wide Quality Control)humanistički koncept;stručnost;motivacija;obrazovanje;kvalitet najbolje poznaju rukovodioci.

RAZLIKE U PRISTUPIMAPRILAZI

ELEMENTI AMERIČKI TQM JAPANSKI CWQC NAŠ

PROFIT, POVRATAK ZADOVOLJAVANJE KUPACA KVALITET,

CILJEVI KOMPANIJE

,INVESTICIJE, KRATKOROČNE ZARADE

KUPACA, KONTINUIRANO UNAPREĐENJE, DUGOROČAN RAST

,OPSTANAK, “POZITIVNA NULA”, LIKVIDNOST

MENADŽMENT STIL

PLANIRANJE ORGANIZACIJA I KONTROLA

KOMUNIKACIJE, LIDERSTVO, ANTICIPATIVNOST, OBJEKTIVNO UPRAVLJANJE, GRADNJA SISTEMA I KORPORATIVNE KULTURE

SNALAZI SE KAKO ZNAŠ I UMIJEŠ “GASI POŽAR”

ORGANIZACIONA KULTURA

FUNKCIONALNA, MATRIČNA ORGANIZACIJA

PROCESNO ORIJENTISANA (INTER FUNKCIONALNA) KONSENZUS, TIMOVI

STALNE REORGANIZACIJE, ORGANIZACIJA PREMAPOJEDINCIMA

MOTIVACIJA PLATA, PRIZNANJA, STATUS

PARTICIPACIJA U GRADNJI POSLOVNIH PROCESA, TIMOVI UNAPREĐENJA

SAČUVATI POSAO

22:31

29

RAZLIKE U PRISTUPIMA

KVALITET ZADOVOLJENJE,

ZADOVOLJENJE POTREBA I ŽELJA KORISNIKAKVALITET

KONFORMNOSTI (TEHNOLOŠKI KVALITET)

TOLERANCIJA, KOREKTIVNE MJERE, UNAPREĐENJE

KORISNIKA, UNAPREĐENJE PROCESA ZA SMANJENJE ODSTUPNJA (TAGUCHI METOD)

“POST FESTUM”

RJEŠAVANJE PROBLEMA

NESTRUKTUIRANO, INDIVIDUALNO

STRUKTUIRANO, PARTICIPATIVNO, PRILIKA ZA POBOLJŠANJA

“GLAVU U PIJESAK” KRIVAC JE ONAJ KO IZNESE PROBLEM

ZASNOVANI NA

ODNOSI SA DOBAVLJAČIMA

TAČNIM SPECIFIKACIJAMA I STRIKTNIM UGOVORIMA

ZASNOVANO NA PARTNERSTVU “JA TEBI – TI MENI”

RAZLIKA U PRISTUPIMA

TRADICIONALNI PRISTUP – KONTROLAKorektivne akcije se poduzimaju kada je GREŠKA VEĆ

NASTALAulazna,međufazna i

š k t lzavršna kontrola

22:31

30

SAVREMENI PRISTUP – PREVENTIVAPoduzimanje akcija KAKO DO GREŠKE NE BI DOŠLO u svim


Poduzimanje akcija KAKO DO GREŠKE NE BI DOŠLO u svim fazama nastajanja i upotrebe proizvoda i usluga

marketing-ugovaranje,projektovanje, istraživanje i razvoj, nabava,proizvodnja,ispitivanje/kontroladistribucija idistribucija iservis

UMJESTO KONTROLE RAZVIJATI PREVENTIVUKROZ SISTEM KVALITETA

GLAVNE PROMJENE U PRISTUPU DEFINIRANJU Q i SQ

O D K A • K R A T K O R O ČN O G K O N C E P T A

• g re šk e n e izb je žn e • o tk la n ja n je g re šk e (p o s lje d ic a )

• D U G O R OČN O M K O N C E P T U • g re šk e p os lje d ic a n e p rid rža va n ja

p ro p isa n o g• o tk la n ja n je g re šk e (p o s lje d ic a )• p ro d u k tivs tičk i p rila z

p ro p isa n o g• sp r ije ča va n je g re šk e (e lim in a c ija u zrok a ) • k o rek c ija sk u p a

• K V A L IT E T -D J E L A T N O S T F U N K C IJ E K O N T R O L E K V A L IT E T A • k va lite t n e m jrljiv • k va lite t s e n em o že te s tira ti • k va lite t o d ređe n p r id rža v a n je m

m e to d a i p ro ce d u ra • p o b o ljša n je k va lite ta p o dra zu m ije va

• s m a n je n je k o lič in a i/ ili • p o ve ća n je re su rsa i/ ili • p ro d u že n je v re m e n a • p o ve ća n je c ije n a i tro šk o va

• K V A L IT E T D IM E N Z IJA C IJE L E F IR M E • k va lite t je m je r ljiv (n ivo p o b o ljš a n ja ) • sva k a fu nk c ija f irm e je is to vre m e n o i

is p o ru č ila c • k o lič in e , c ije n e i ro k o v i su k o m p o n e n te

k va lite ta (k o je tre b a o p tim ira ti u c ilju p o b o ljš a n ja k va lite ta p ro iz vo d a i u s lu g e )

p j j

• F U N K C IO N A L N O G P R IS T U P A • o p tim iza c ija p o je d in a čn ih fu m k c ija

f irm e • o d lu k e za v is e o d “o d n o sa s n a g a ” u

f irm i

• IN T E R F U N K C IO N A L N O M P R IS T U P U • o p tim iza c ija /in te g ra c ija sv ih fu n k c ija f irm e

(k o ris n ik /is p o ru č ila c ) • o p tim iza c ija c je lo k u p n e f irm e (h o lis tičk i

p rila z )

• M IN -M A X • m in im iza c ija c ije n e p ro izvo d a i u s lu g e • m a k s im iza c ija k o lič in a • p r io r ite t ro ka

• O P T IM IZ A C IJ I • o p tim iza c ija u k u p n ih tro šk o va i c ije n e • k va lite t im a is ti zn a ča j k a o i ro k i k o lič in a

(p r io r ite t k va lite ta )

22:31

31


p r io r ite t ro ka (p )

• T E H N O L O Š K O G P R O C E S A K A O F A K T O R A K V A L IT E T A • s k o ko v ita p ro m je n a n ivo a k va lite ta

u vođe n je m n o v ih te h n o lo g ija

• S IS T E M U K V A L IT E T A • u n a p rijeđe n je k va lite ta ko n tin u a ln im ra d o m

u to k u k o r iš te n ja o d ređe n e te h n o log ije u vođe n je m n o v ih te h n o lo g ija

• P R O IZ V O D U O R IJE N T IS A N O G S IS T E M A K V A L IT E T A • p r io r ite ti s u :

• k va lite t p ro izvo d a • tro šk o v i p ro izvo d a • p ro iz vo d n ja (n ag la š a va n je k va lite ta

p ro iz vo d a ) • c ije n a p ro iz vo d a

• T R Ž IŠ T U /K O R IS N IK U O R IJ E N T IS A N O G S IS T E M A K V A L IT E T A • p r io r ite ti s u :

• k va lite t p ro izvo d a • c ije n a p ro iz vo d a • n a g la š a va n je u s lu g e i s e rv isa u L IF E

C Y C L E • v r ije d n o s t p ro izvo d a ( im id ž k va lite ta )

• T R A D IC IO N A L N IH M O T IV A T O R A • v rs ta p o s la • n o va c • le p e za p o v la s tic a

• S A V R E M E N IM M O T IV A T O R IM A • a k tivn o s t n a p os lu • iza zo v /o d g o vo rn o s t • p rip a d n o s t t im ue p e a p o a s t c a p p a d o s t t u

• K N O W H O W • K N O W W H Y


22:31

32

Mnogi pojmovi vezani za savremene koncepcije isistem kvaliteta su posuđeni iz japanske prakse kao


sistem kvaliteta su posuđeni iz japanske prakse, kaošto su:

kaizen (poboljšanje), hushin-kanri (upravljanje prema politici), kanban (vidljivi kartoni naloga za rad, porudžbina), just-in-time upravljanje proizvodnjom, j p j j p j ,jishu-kanri (samoupravljanje),poka yoke (stopostotna kontrola/prevencije),

5S - seiri (organizacija), seifon (urednost), seiso (čistoća), seiketsu (standardizacija) i shitsuke


( ), ( j )(discipline),

TPM (Total Productive Maintenance - totalno produktivno održavanje,

QCC (Quality Control Circles – kružoci upravljanja kvalitetom),

QFD (Quality Function Deployment – raspoređivanjeQFD (Quality Function Deployment raspoređivanje funkcije kvaliteta),

CE dijagram (Cause-Effect -dijagram uzrok-posledica, ili Ishikava - dijagram),

JIT (Just-in-Time - upravo na vrijeme) itd.

22:31

33

JAPANSKI PRISTUP

sistem kvaliteta

Documents