si funksionon bashkimi evropian - eeas. · pdf filepërgjegjëse për...

Bashkimi Evropian

Your guide to the EU institutions

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIAN

Udhërrëfyesi juaj për institucionet e BE-së

Këtë

bro

shurë

dhe s

qar

ime t

ë t

jera

të s

hku

rta

e t

ë q

arta

mbi B

E-n

ë m

und t

’i gje

ni në f

aqen e

inte

rnetit:

ec.

euro

pa.

eu/p

ublic

atio

ns

Kom

isio

ni E

vropia

nD

rejtoria

e P

ërg

jithsh

me p

ër

Kom

unik

imP

ublik

imet

B-1

049 B

ruks

el

Dorë

shkr

imi i përf

unduar

në k

orr

ik 2

007

Ilust

rim

i në k

opert

inë:

KE

Të d

hënat

e k

atal

ogim

it g

jinden n

ë f

und t

ë p

ublik

imit

Luks

em

burg

: Zyr

a për

publik

ime z

yrta

re t

ë K

om

unitete

ve E

vropia

ne,

20

07

ISB

N-1

3

978-9

2-7

9-1

1298-0

© K

om

unitete

t E

vropia

ne,

20

07

Rip

rodhim

i ësh

të i a

uto

rizu

ar

E s

hty

pur

në K

oso

vë*

*nën R

ezo

lutë

n 1

244 t

ë K

ësh

illit t

ë S

igurim

it t

ë K

B

SI F

UN

KSIO

NO

N B

ASH

KIM

I EVR

OPI

AN

Ud

hë

rrë

fye

si

jua

j

pë

r in

sti

tucio

ne

t e

BE

-së

Co

nte

nts

3 SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANPREZANTIMI I BASHKIMIT EVROPIAN

Bas

hki

mi E

vropia

n (B

E) ë

shtë

fam

ilje e

shte

teve

dem

okr

atik

e E

vro

pia

ne q

ë p

unojn

ë s

ë b

ashku

për të

përm

irësu

ar je

tën e

qyte

tarë

ve të

saj

dhe

për

të n

dërt

uar

një

botë

më të m

irë.

Zënka

t fam

iljar

e d

he k

riza

t e ra

stësi

shm

e i

bëjn

ë

krye

titu

jt e

gaz

eta

ve, m

irëp

o la

rg k

amera

ve B

E

në fak

t ësh

të n

jë tre

gim

shum

ë i

suks

ess

hëm

.

Për

vetë

m g

jysm

ë s

heku

lli B

E k

a ofr

uar

paq

e

dhe p

rosperite

t në E

vro

pë,

një

monedhë t

ë

vetm

e E

vro

pia

ne (euro

) dhe n

jë ‘tr

eg u

nik

’ p

a

kufi

j ku m

allë

rat,

nje

rëzi

t, s

hërb

imet

dhe k

api-

tali

lëvi

zin lirsh

ëm

. B

E ë

shtë

bërë

fuqia

më e

mad

he t

reg

tare

, dhe li

der

botë

ror

në f

ush

at s

i

mbro

jtja

e m

jedis

it d

he n

dih

ma

për

zhvill

im.

And

aj, n

uk ë

shtë

për

tu h

abitur

pse n

um

ri i

shte

teve

anëta

re ë

shtë

rritu

r ng

a gja

shtë

në 2

7

anëta

rë, n

dërs

a edhe v

ende të tje

ra d

ësh

irojn

ë

të b

ashko

hen.

Suks

esi

i B

ashki

mit E

vro

pia

n v

jen s

i re

zultat

i

mënyr

ës

së p

azak

onsh

me të

funks

ionim

it të

tij.

E p

azak

onsh

me s

epse

shte

tet

që e

përb

ëjn

ë

BE

-në (‘s

hte

tet

anëta

re’)

mb

esi

n s

hte

te të p

a-

varu

ra s

ovra

ne p

or

ato

e b

ashko

jnë s

ovra

n-

itetin e

tyre

në m

ënyrë

që t

ë m

arrin f

uqi dhe

ndik

im n

ë n

ivel b

otë

ror, të c

ilën a

snjë

ra n

uk

do

ta k

ishte

vetë

m m

e k

apac

itetin e

tyr

e. K

jo m

eg

-

jithat

ë n

uk

e b

ën B

E-n

ë fe

dera

të s

ikur S

hte

tet e

Bas

hku

ara,

por ësh

të s

hum

ë m

ë s

hum

ë s

e n

jë

org

aniz

atë p

ër

bas

hkë

punim

në m

es

të q

eve

-

rive

, sik

ur ja

në K

om

bet e B

ashku

ara.

BE

ësh

të

në f

akt

unik

e.

Bas

hki

mi i

sovra

nitetit,

në p

raktikë

do të thotë

se s

hte

tet-

anëta

re p

ërc

jelli

n d

isa

nga

ingere

nca

t

e tyr

e v

endim

mar

rëse

inst

ituci

oneve

evr

opia

ne

që a

to k

anë f

orm

uar

, as

htu

që v

endim

et

për

çështje s

pe

cifi

ke t

ë i

nte

resit t

ë p

ërb

ashkë

t

mund t

ë m

err

en n

ë m

ënyrë

dem

okra

tike

në

niv

el e

vro

pia

n.

Tre

in

sti

tucio

net

kry

eso

re v

en

dim

-marr

ëse

janë: Parl

am

en

ti

Evro

pia

n,

që

p

ërf

aq

ëso

n

�

qyte

tarë

t e B

E-s

ë d

he q

ë n

ë m

ënyr

ë d

irekte

zgje

dhet

ng

a at

a;

Kësh

illi i

Bas

hki

mit E

vropia

n, q

ë p

ërf

aqëso

n

�

shte

tet

anëta

re;;

Ko

mis

ioni

Evro

pia

n,

që k

a p

ër

qëlli

m t

ë

�

mb

ësh

tesë

inte

resi

n e

Unio

nit s

i tërë

si.

“Tr

ekë

nd

ëshi

institu

cio

nal”

pro

dhon p

olit

ika

dhe s

jell

ligje

që z

bat

ohen n

ë g

jithë B

E-n

ë. N

ë

par

im, ësh

të K

om

isio

ni a

i që p

rop

ozo

n li

gje

t e

reja

, por P

arla

menti d

he K

ësh

illi i

mirat

ojn

ë a

to.

Kom

isio

ni dhe s

hte

tet

anëta

re p

asta

j i im

ple

-

mento

jnë a

to, ku

rse K

om

isio

ni i

fuqiz

on a

to.

Gjy

kat

a e D

rejtësi

së ë

shtë

arb

itri i

fundit n

ë

konte

stet

lidhur

me të d

rejtën E

vro

pia

ne.

Gjy

kata

e A

uditorë

ve k

ontr

ollo

n fi

nan

cim

in e

aktivi

tete

ve të B

ashki

mit E

vro

pia

n.

Një

num

ër i o

rgan

eve

tje

ra p

oas

htu

kan

ë rol n

ë

bërjen e

BE

-së f

unks

ional

e:

Ko

miteti E

vro

pia

n E

kon

om

ik d

he S

ocia

l

�përf

aqëson l

ojt

arë

t eko

nom

ik d

he s

ocia

l

në s

ho

qërinë c

ivile

të o

rgan

izuar

, sik

ur ja

në

punëdhënësi

t dhe p

unëm

arrë

sit,

sin

dik

atat

dhe o

rgan

izat

at e

konsu

mat

orë

ve;

Kom

iteti i

Raj

oneve

përf

aqëso

n a

uto

rite

tet

�

rajo

nal

e d

he lo

kale

;

Ban

ka

Evro

pia

ne p

ër

Inve

stim

e fi

nan

con

�in

vest

imet në p

roje

kte

të z

hvi

llim

i eko

nom

ik

bre

nd

a dhe ja

shtë

BE

-së, d

he n

dih

mon b

iz-

nese

t e v

ogla

nëp

ërm

es

Fondit E

vro

pia

n të

Inve

stim

eve

;

Pre

zan

tim

i i B

ash

kim

it E

vro

pia

n .

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

3

Tra

kta

tet

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

. 5

Si i m

err

BE

ve

nd

ime

t .

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

7

Pa

rla

me

nti

Ev

rop

ian

:

zëri

i p

op

ull

it .

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

. 1

1

Kë

sh

illi

i B

ash

kim

it E

vro

pia

n:

zëri

i s

hte

tev

e a

në

tare

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

15

Ko

mis

ion

i E

vro

pia

n:

pro

mo

vim

i i in

tere

sit

të

pë

rba

sh

kë

t .

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

21

Gjy

ka

ta e

Dre

jtë

sis

ë:

mb

ësh

tetj

e lig

jit

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

. 2

6

Gjy

ka

ta E

vro

pia

ne

e A

ud

ito

rëv

e:

sh

pe

nzi

m i a

rsy

esh

ëm

i p

ara

ve

tu

aja

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

. 2

9

Ko

mit

eti

Eko

no

mik

dh

e S

ocia

l :

zëri

i s

ho

që

risë

civ

ile

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

. 3

1

Ko

mit

eti

i R

ajo

ne

ve

:

zëri

i q

ev

eri

së

ra

jon

ale

dh

e lo

ka

le .

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

33

Ba

nka

Ev

rop

ian

pë

r In

ve

sti

me

:

fin

an

cim

i i zh

vil

lim

it e

ko

no

mik

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

35

Ba

nka

Qe

nd

rore

Ev

rop

ian

e:

me

na

xh

imi i e

uro

s .

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

37

Om

bu

dsm

an

i E

vro

pia

n :

he

tim

i i a

nke

sa

ve

tu

aja

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

. 3

9

Mb

ikë

qy

rësi E

vro

pia

n i t

ë D

hë

na

ve

:

mb

rojt

ja e

pri

va

cis

ë t

ua

j ..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

41

Ag

jen

cit

ë .

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

43

Pre

zan

tim

i i

Bash

kim

it E

vro

pia

n

© Corbis

Përm

bajt

ja

45

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANPREZANTIMI I BASHKIMIT EVROPIAN

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANTRAKTATET

© Reporters

BE

ësh

të e

bazu

ar n

ë k

atë

r Tr

akta

te:

Trakta

ti t

he

me

lue

s i

Bash

kësis

ë E

vro

pi-

an

e p

ër

Th

ën

gjil

l dh

e Ç

elik

(B

ETÇ

), q

ë u

në

nsh

kru

a m

ë 1

8 p

rill,

19

51

në

Pari

s, hyri

në f

uq

i më 2

3 k

orr

ik, 19

52. Q

ë n

ga

23

korr

iku

, 2

00

2, n

uk v

len

më

.

Trakta

ti t

he

me

lue

s i

Bash

kësis

ë

Eko

no

mik

e E

vro

pia

ne

(B

EE

), q

ë u

në

n-

shkru

a m

ë 2

5 m

ars

, 19

57

në

Ro

më

dh

e

hyri

në

fu

qi m

ë 1

jan

ar,

19

58

. S

hp

esh

i

refe

ruar

si ‘

Trak

tati

i R

om

ës’

.

Trakta

ti t

he

me

lue

s i

Bash

kësis

ë E

vro

pi-

ane p

ër

Energ

ji A

tom

ike (E

ura

tom

), q

ë

u n

ën

sh

kru

a n

ë R

om

ë, së

bash

ku

me

Trakta

tin

pë

r B

EE

.

Trak

tati p

ër

Bash

kim

in E

vro

pia

n (B

E), q

ë

u n

ën

sh

kru

a n

ë M

astr

iht

më

7 s

hku

rt,

19

92

dh

e h

yri

në

fu

qi m

ë 1

në

nto

r, 1

99

3.

Sh

pe

sh

i re

feru

ar

si ‘

Trak

tati

i M

astr

ihti

t’.

BE

TÇ

, B

EE

d

he

E

uro

ato

m

kri

juan

tr

e

“b

ash

kë

sitë

evro

pia

ne”,

re

sp

ekti

vis

ht

sis

-

tem

e t

ë v

en

dim

marr

jes s

ë p

ërb

ash

kët

pë

r

thë

ng

jillin

, çe

liku

n,

en

erg

jinë

nu

kle

are

dh

e

pë

r se

kto

rët

tje

rë k

rye

so

rë të

eko

no

miv

e të

shte

teve

-an

ëta

re.

Insti

tucio

ne

t e

bash

kë

-

sis

ë, të

fo

rmu

ara

pë

r të

me

naxhu

ar m

e k

ëto

sis

tem

e, u

bash

ku

an

në

vit

in 1

96

7, q

ë rezu

l-

toi m

e n

jë K

om

isio

n të

vetë

m d

he

një

Kë

sh

ill

të M

inis

trave

.

BE

E,

pë

rve

ç r

olit

të

saj

eko

no

mik

, g

rad

u-

alis

ht

mo

ri p

ërs

ipë

r n

jë n

um

ër

të m

ad

h t

ë

pë

rgje

gjë

siv

e, p

ërf

sh

irë

po

litik

ën

so

cia

le, të

mje

dis

it d

he

atë

rajo

nale

. P

asi

që

më

nu

k

ishte

vetë

m b

ash

kësi

eko

no

mik

e,

trakta

ti i

katë

rt (

i M

astr

ihti

t) e

rie

më

roi kë

të b

ash

kë-

si

thje

shtë

si

“K

om

un

iteti

Evro

pia

n”

(K

E).

Pasi q

ë T

rakta

tit B

ETQ

po

i afr

oh

ej f

un

dit

në

20

02

, p

ërg

jeg

jësitë

pë

r th

ën

gjil

l d

he

çe

lik

në

më

nyrë

pro

gre

siv

e u

sh

kri

në

në

Tra

kta

tet

tje

ra.

Në

Mastr

iht,

qeve

ritë

e s

hte

teve

an

ëta

re

pro

mo

vu

an

fo

rma të

re

ja b

ash

kë

pu

nim

i

me

s

qe

ve

rive

të

sh

tete

ve

-an

ëta

re,

pë

r

sh

em

bu

ll n

ë fu

sh

ën

e “

dre

jtë

sis

ë d

he

çë

sh

-

tjeve

të

bre

nd

sh

me”.

Du

ke

ia s

htu

ar

këtë

bash

këp

un

im n

dë

rqeve

rita

r sis

tem

it e

kzi

s-

tue

s t

ë “

Bash

kë

sis

ë”,

Tra

kta

ti i

Mastr

ihti

t

kri

joi n

jë s

tru

ktu

rë t

ë r

e m

e t

re “

shty

lla”,

që

është

str

uktu

rë p

olit

ike p

or e

dhe e

kono

mik

e.

Ky ë

shtë

Bash

kim

i Evro

pia

n (B

E).

Tra

kta

tet

jan

ë t

he

me

l p

ër

çd

o g

jë q

ë b

ën

Bash

kim

i E

vro

pia

n.

Ato

janë n

dry

shu

ar

çd

o-

he

rë k

ur

shte

tet

të r

eja

i j

an

ë b

ash

kan

gjit

ur

BE

-së. H

erë

pas

he

rë T

rakta

tet ja

në n

dry

shu

ar

Tra

kta

tet

Ban

ka

Qe

nd

rore

E

vro

pia

ne

ë

sh

të

�

pë

rgje

gjë

se

p

ër

po

litik

ën

m

on

eta

re

evro

pia

ne;

Om

budsm

ani E

vropia

n h

eto

n a

nke

sat l

idhur

�

me k

eq

adm

inis

trim

in n

ga

inst

ituci

onet dhe

org

anet

e B

E-s

ë;

Mbik

ëq

yrë

si E

vro

pia

n i

të D

hënav

e m

bro

n

�

priva

cinë e

të d

hënav

e t

uaj

a pers

onal

e.

Për

më t

ep

ër, a

gje

ncitë e

sp

ecia

lizu

ara

ku

-

jdese

n p

ër

dety

ra t

ë c

aktu

ara

teknik

e, sh

ken

-

core

dhe m

enaxh

erial

e.

Fuqitë d

he p

ërg

jegjë

sitë

e in

stituci

oneve

të B

E-

së, dhe r

regulla

t dhe p

roce

dura

t që a

to d

uhet

nd

jekur, j

anë t

ë p

ërc

aktu

ara

në T

rakta

tet

të

cila

t th

em

elu

an B

E-n

ë. T

rakta

tet m

irat

ohen n

ga

krye

tarë

t dhe k

ryem

inis

trat

e të g

jitha

shte

teve

të B

E-s

ë d

he p

asta

j rat

ifiko

hen n

ga

par

lam

en

-

tet

e t

yre

.

Kap

itujt n

ë v

ijim

përs

hkr

uaj

në T

rakta

tet,

inst

itu

-

cionet e B

E-s

ë d

he o

rgan

et dhe a

gje

nci

të tje

ra,

duke

sq

aru

ar s

e ç

farë

bën ç

do e

ntite

t dhe s

i

ndërv

epro

jnë a

to.

Cere

monia

e n

ënsh

krim

it t

ë T

rakt

atit t

ë R

om

ës

më 1

957 n

ga

gja

shtë

shte

tet

them

elu

ese.

© EC

Bas

hki

mi E

vropia

n ë

shtë

i b

azu

ar

në t

rakta

tet

e s

aj. T

ri

‘shty

llat’

e s

aj p

ërf

aqëso

jnë p

olit

ika t

ë n

dry

shm

e m

e s

is-

tem

të n

dry

shëm

të v

endim

-marr

jes.

TR

AK

TA

TE

T

BA

SH

KIM

I E

VR

OP

IAN

Do

me

ni

ko

mu

nit

ar

(sh

um

ica e

fu

sh

av

e t

ë

po

liti

ka

ve

të p

ërb

ash

-kë

ta )

Po

liti

ka e

p

ërb

ash

kë

t

e ja

sh

tme

dh

e e

sig

uri

së

Ba

sh

-kë

pu

nim

i p

oli

co

r d

he

gjy

që

so

r p

ër

çë

sh

tje

t p

en

ale

67 SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANSI I MERR BE VENDIMET

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANTRAKTATET

© Picture-alliance/dpa/Zucchi

Si i m

err

BE

ven

dim

et

Vend

im-m

arrj

a në n

ivelin

e B

ashki

mit E

vro

pia

n

pë

rfsh

inë

insti

tucio

ne

të

nd

rysh

me

të

BE

-së

,

dh

e n

ë v

eçanti:

Parl

am

enti

Evro

pia

n (P

E),

�

Kë

shill

i i B

ash

kim

it E

vro

pia

n, d

he

�

Ko

mis

ion

i Evro

pia

n.

� N

ë p

ërg

jith

ësi ë

shtë

Ko

mis

ioni E

vro

pia

n a

i

që

pro

pozo

n le

gjis

lacio

nin

e r

i, p

or

Kë

sh

illi

dh

e P

arl

am

enti

i m

irat

ojn

ë li

gje

t. N

ë d

isa

raste

, K

ësh

illi m

un

d t

ë v

ep

rojë

i ve

tëm

.

Insti

tucio

net

tje

ra p

oashtu

kan

ë n

jë r

ol p

ër

të lu

ajt

ur.

Fo

rmat

kry

eso

re t

ë le

gjis

lacio

nit

të

BE

-së

jan

ë d

ire

kti

vat

dh

e r

reg

ullo

ret.

Dire

kti

vat

kri

jojn

ë o

bje

kti

vë t

ë p

ërb

ash

kët

pë

r të

gjit

ha

shte

tet

an

ëta

re, p

or

i le

jojn

ë h

ap

ësirë

au

-

tori

tete

ve n

acio

nale

të

ve

nd

osin

pë

r fo

rmë

n

dh

e m

eto

dë

n e

arr

itje

s s

ë a

saj o

bje

kti

ve.

No

rmalis

ht,

shte

teve

an

ëta

re ju

jep

en

një

ap

o d

y vite

pë

r të

imp

lem

entu

ar

një

ob

jek-

tivë

. R

reg

ullo

ret

zbato

he

n n

ë m

ënyrë

të

dre

jtp

ërd

rejtë

në

të

gjit

hë B

E-n

ë s

a m

ë p

arë

që

hyn

ë n

ë f

uq

i pa

nd

onjë

akt

të m

ëte

jmë

pë

r shte

tet

an

ëta

re.

Rre

gu

llat

dh

e p

roce

du

rat

pë

r ve

nd

im-m

arr

je

në

BE

jan

ë t

ë p

ërc

aktu

ara

në

Tra

kta

te. Ç

do

pro

pozi

m p

ër

ligj t

ë r

i Evro

pia

n d

uh

et

të je

të

i bazu

ar

në

ne

n t

ë c

aktu

ar

të T

rakta

tit,

të

refe

ruar

si ‘

baza

lig

jore

’ e

pro

pozi

mit

. K

jo

e p

ërc

akto

n s

e c

ila p

roce

du

rë le

gjis

lati

ve

du

het

të p

ërc

illet.

Tri

pro

ce

du

rat

kry

eso

re

jan

ë ‘b

ash

kë-v

en

dim

i’, ‘ko

nsu

ltim

i’ d

he

‘pë

lqim

i.

1. B

ash

kë-v

en

dim

i

Bash

kë-v

en

dim

i është

pro

ce

du

ra q

ë p

ër-

do

ret

më

së

sh

um

ti n

ë v

en

dim

-marr

je n

ë

BE

. N

ë p

roce

du

rën

e b

ash

kë-v

en

dim

it, P

ar-

lam

enti

nd

an

fu

qin

ë le

gjis

lati

ve n

ë m

ënyrë

të b

ara

bart

ë m

e K

ësh

illin

.

Në

se

Kë

sh

illi d

he

Parl

am

enti

nu

k m

un

d

të p

ajto

he

n p

ër

nd

onjë

pje

së

të

cak

tuar

të

leg

jisla

cio

nit

, atë

he

rë n

uk d

o t

ë k

etë

lig

j të

ri. P

roce

du

ra p

ërc

akto

n d

y ‘le

xim

e’ të

një

-

pas-n

jësh

me

në

se

cili

n in

sti

tucio

n. N

ëse

është

arr

itu

r m

arr

ëve

sh

ja n

ë k

ëto

lexim

e,

ligji

mu

nd

të

kalo

het.

Në

se

jo, i n

jëjt

i do

të

vih

et

para

ko

miteti

t të

pajt

imit

, i p

ërb

ërë

ng

a

nu

mri

i b

ara

bart

ë i

pë

rfaq

ësu

esve

të K

ësh

il-

lit d

he

Parl

am

enti

t. P

asi q

ë k

y k

om

itet

të

ketë

arr

itu

r n

jë m

arr

ëve

sh

je, te

ksti i

pajtu

ar

i

dë

rgo

het

pra

pë

Parl

am

enti

t d

he

Kë

sh

illit

në

më

nyrë

që

ata

ta

mir

ato

jnë

pë

rfu

nd

imis

ht

ligjin

. P

roce

du

ra e

pajt

imit

po b

ëh

et

gjit

hn

jë

e m

ë e

rra

llë. S

hu

mic

a e

lig

jeve

të

kalu

ara

në

pro

ce

du

rën

e b

ash

kë-v

en

dim

it, n

ë f

akt,

ose

mir

ato

he

n n

ë le

xim

in e

parë

ose

në

të

dyti

n

si r

ezu

ltat

i bash

këp

un

imit

të m

irë n

ë m

es t

ë

tri i

nsti

tucio

neve

.

Dia

gra

mi n

ë v

ijim

tre

go

n p

roce

du

rën

në

më

sh

um

ë d

eta

je. P

ër

më

sh

um

ë in

form

ata

sh

ih

ww

w.e

c.e

uro

pa.e

u/c

od

ecis

ion

pë

r të

refo

rmu

ar

insti

tucio

net

e B

E-s

ë d

he

pë

r t’

ju d

hë

në

pë

rgje

gjë

si

të r

eja

. Ç

do

he

rë

ku

r tr

akta

tet

du

he

n t

ë s

hq

yrt

oh

en

dh

e n

dry

-

sh

oh

en

, kjo

bë

het

në

ko

nfe

ren

cë

të

ve

çantë

të q

eve

rive

nacio

nale

të

BE

-së

(“ko

nfe

ren

cë

nd

ërq

eve

rita

re”

ose

KN

). K

onfe

ren

cat

kry

e-

so

re k

an

ë r

ezu

ltu

ar

me

Akti U

nik

Evro

pia

n (A

UE

) ësh

të n

ënsh

kru

ar

�

në s

hku

rt të v

itit 1

98

6 d

he h

yri n

ë fu

qi m

ë 1

korr

ik, 1

98

7. N

dry

sho

i Tra

kta

tin e

BE

E d

he

hap

i rru

gë

n p

ër

form

im t

ë t

reg

ut

unik

;

Trakta

ti i A

mste

rdam

it u

në

nsh

kru

a m

ë 2

�te

tor, 1

99

7 d

he h

yri n

ë fu

qi m

ë 1

maj

, 19

99

.

Zg

jero

i nd

arje

n e

sovra

nitetit n

ë m

ë s

hu

më

fush

a d

uke

pë

rfsh

irë

më

sh

um

ë t

ë d

rejt

a

të q

yte

tarë

ve, d

he n

dërv

ep

rim

më të a

fërm

mb

i po

litik

at

so

cia

le d

he

ato

të

pu

në

sim

it;

Trak

tati i

Nic

ës,

i nënsh

kru

ar m

ë 2

6 s

hku

rt,

� 2

001,

hyri

në

fu

qi

më

1 s

hku

rt,

20

03

. E

dh

e

ky t

rakta

t b

ëri

nd

rysh

ime

tra

kta

teve

tje

ra,

du

ke i

dh

ën

ë o

rie

nti

m s

iste

mit

in

sti

tucio

nal

të B

E, ashtu

që

të

vazh

do

jë t

ë f

un

ksio

no

jë n

ë

më

nyrë

efe

kti

ve p

as v

alë

s s

ë re të p

ran

imit

të

shte

teve

-an

ëta

re.

Dra

ft T

rakta

ti K

ushte

tue

s, i c

ili is

hte

ap

ro-

� vu

ar

dh

e n

ën

sh

kru

ar

në

teto

r 2

00

4,

po

r n

uk

hyri

në

fu

qi s

ep

se

nu

k u

mir

atu

a n

ga t

ë g

jith

a

shte

tet

an

ëta

re t

ë B

E-s

ë.

Trakta

ti i

Refo

rmë

s, is

hte

ap

rovu

ar

në

par-

� im

në

20

07,

po

r n

uk d

o të

fu

qiz

oh

et

de

ri s

a të

rati

fiko

het

ng

a t

ë g

jith

a shte

tet

an

ëta

re.

© EC

Mje

dis

i i p

astë

r ësh

të n

jë n

ga

fush

at n

ë t

ë c

ilën s

hte

tet

anëta

re t

ë B

E-s

ë ja

në p

ajtu

ar t

a bas

hko

jnë s

ovr

anitetin e

tyr

e.

89 SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANSI I MERR BE VENDIMET

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANSI I MERR BE VENDIMET

19. K

ëshi

lli m

irato

n po

zicio

nin

e pë

rbas

hkët

të n

drys

huar

1a. O

pini

oni i

KE

ES, O

pini

oni i

KR

-

1. P

ropo

zimi n

ga K

omis

ioni

2. L

exim

i i p

arë

nga

PE -

opin

ion

4. L

exim

i i p

arë

nga

Kësh

illi

3. P

ropo

zimi i

ndr

yshu

ar

nga

Kom

isio

ni

5. K

ëshi

lli m

irato

n të

gjit

ha

ndry

shim

et e

PE

7. P

E ka

mira

tuar

prop

ozim

in p

a nd

rysh

ime

9. P

ozic

ioni

i pë

r-ba

shkë

t i K

ëshi

llit

10. K

omun

ikat

a ng

aKo

mis

ioni

lidh

ur m

epo

zicio

nin

e pë

rbas

hkët

11. L

exim

i i d

ytë

nga

PE

12. P

E m

irato

n po

zicio

nin

e pë

rbas

hkët

apo

nuk

bënë

kom

ente

14. P

E re

fuzo

n po

zicio

-ni

n e

përb

ashk

ët16

. PE

prop

ozon

ndr

yshi

me

të p

ozic

ioni

t të

përb

ashk

ët17

. Opi

nion

i i K

om-

isio

nit l

idhu

r me

ndry

shim

et e

PE

6. K

ëshi

lli m

und

të m

irato

jëak

tin e

ndr

yshu

ar8.

Kës

hilli

mun

d të

mira

tojë

akt

in

18. L

exim

i i d

ytë

nga

Kësh

illi

21. K

ëshi

lli n

uk i

mira

ton

ndry

shim

etnë

poz

icio

nin

e pë

rbas

hkët

22. K

onvo

kohe

t Kom

iteti

i Paj

timit

20. A

kti i

ndr

yshu

ar m

irato

het

23. P

roce

dura

e P

ajtim

it

24. K

omite

ti i P

ajtim

it pa

jtohe

t për

teks

tin e

për

bash

kët

29. K

omite

ti i P

ajtim

it nu

k pa

jtohe

tpë

r një

teks

t të

përb

ashk

ët

25. P

arla

men

ti dh

e Kë

shill

i mira

tojn

ëak

tin p

ërka

tës

në p

ajtim

me

teks

tin

e pë

rbas

hkët

27. P

arla

men

ti dh

e Kë

shill

i nu

k e

mira

tojn

ë te

kstin

e

përb

ashk

ët

26. A

kti m

irato

het

28. A

kti n

uk m

irato

het

30. A

kti n

uk m

irato

het

15. A

kti l

loga

ritet

i pa

-mira

tuar

13. A

kti l

loga

ritet

i m

iratu

ar

(i) m

e sh

umic

ë të

kua

lifiku

ar

nëse

kom

isio

ni k

a lë

shua

r një

opin

ion

pozit

iv

(ii) u

nani

mis

ht n

ëse

Kom

isio

ni k

a lë

shua

r një

op

inio

n ne

gativ

.

Pro

ce

du

ra e

ba

sh

kë

-ve

nd

imm

arr

jes

2. K

on

su

ltim

i

Pro

ce

du

ra e

ko

nsu

ltim

it p

ërd

ore

t n

ë f

ush

at

si b

ujq

ësi, t

atim

dh

e k

on

ku

rre

ncë

. B

azu

ar

në

pro

pozi

min

ng

a K

om

isio

ni,

Kë

shill

i ko

nsu

lto

n

Parl

am

enti

n,

Ko

miteti

n E

vro

pia

n E

kon

om

ik

dh

e S

ocia

l dh

e K

om

iteti

n e

Rajo

neve

.

Në

n p

roce

du

rën

e k

on

su

ltim

it,

Parl

am

enti

mu

nd

ta:

ap

rovo

jë p

rop

ozi

min

e K

om

isio

nit

,

refu

zojë

atë

ose

kërk

ojë

am

an

dam

ente

shte

së

.

Në

se

Parl

am

enti

kë

rko

n a

man

dam

ente

sht-

esë

, K

om

isio

ni d

o t

’i m

arr

ë p

ara

sysh

të g

jith

a

nd

ërr

ime

t q

ë i

su

gje

ron

Parl

am

en

ti.

Në

se

pra

no

n n

do

një

ng

a kë

to s

ug

jeri

me, d

o t

’i d

ër-

go

jë K

ësh

illit n

jë p

rop

ozi

m t

ë n

dry

sh

uar.

Ve

nd

imi p

ërf

un

dim

isht m

bete

t m

e K

ësh

illin

, i

cili

ose

e m

irat

on

pro

pozi

min

e a

me

nd

am

en

-

tuar

ap

o e

nd

rysh

on

atë

më

tej. N

ë k

ëtë

pro

-

ce

du

rë,

sik

ur

ed

he

në

tje

rat,

në

se

Kë

sh

illi

e

nd

rysh

on n

jë p

rop

ozi

m të K

om

isio

nit d

uhet ta

Tre

‘kë

sh

illa

t’: ku

sh

ësh

të k

ush?

Shum

ë le

htë

mund të n

gat

ërr

ohem

i për at

ë s

e c

ilat ja

në të g

jitha

këto

org

ane e

vropia

ne,

sidom

os

kur org

ane të n

dry

shm

e k

anë e

mra

shum

ë të n

gja

shëm

, siç

ësh

të ras

ti m

e k

ëto

tre

“kë

shill

a”.

Kë

sh

illi E

vro

pia

n

Këtë

kësh

ill e

përb

ëjn

ë K

ryeta

rët e S

hte

teve

apo të

Qeve

rive

të të

gjit

ha

shte

teve

të B

E-s

ë,

�

plu

s K

ryeta

ri i

Kom

isio

nit E

vropia

n. V

aret

nga

sist

em

i polit

ik i

seci

lit s

hte

t se

a d

o t

ë je

të

pje

sëm

arrë

s kr

yeta

ri d

he/a

po k

ryem

inis

tri i

shte

tit.

Në p

arim

, Kësh

illi E

vropia

n tak

ohet k

atër

herë

në v

jet për t’u d

akord

uar

për polit

ikën e

përg

jithsh

me të B

E d

he p

ër të

shq

yrtu

ar p

ro-

gre

sin e

arr

itur. K

y org

an p

araq

et o

rgan

in m

ë la

rtë të

vendim

-mar

rjes

në B

ashki

min

Evr

opia

n

dhe n

jëherë

sh k

y ësh

të s

hka

ku s

e p

se m

ble

dhje

t e k

ëtij k

ësh

illi s

hpesh

quhen “

sam

ite”

.

Kë

sh

illi i B

ash

kim

it E

vro

pia

n

Ky

institu

cio

n,

më

parë

i

njo

hur

si

Këshill

i i

Min

istr

ave

, p

ërb

ëhet

ng

a

min

is-

�

trat

qeve

rita

rë

ng

a

të

gjit

ha

shte

tet

e

BE

. K

ëshill

i ta

kohet

rre

gulli

sht

pë

r të

marr

ë

vend

ime

dhe

për

të

kalu

ar

miratu

ar

ligje

evro

pia

ne.

Përs

hkri

mi

i p

lotë

për

punën

dhe

funksio

nim

in

e

tij

është

d

hënë

më

poshtë

në

këtë

b

roshurë

.

Kë

sh

illi i E

vro

pë

s

Ky

nuk

ësh

të a

spak

inst

ituci

on i B

E. Ë

shtë

një

org

aniz

atë n

dërq

eve

ritar

e q

ë, m

es

tjera

sh, k

a për

�

qëllim

t’i

mbro

jë të d

rejta

t e n

jeriu

t, të p

rom

ovo

jë d

ivers

itetin

kultu

ror

Evr

opia

n d

he të lu

ftojë

pro

ble

met s

oci

ale, s

iç ja

në p

arag

jyki

met r

acore

dhe jo

-tole

ranca

. Kësh

illi u

form

ua

në v

itin 1

949

dhe n

jë n

ga

arrit

jet e tij

të p

ara

ishte

që të h

arto

j Konve

ntë

n E

vropia

ne p

ër të

Dre

jtat e N

jeriu

t.

Për t

’ua

bërë

të m

undur q

yteta

rëve

që t’

i gëzo

jnë të

dre

jtat e

tyre

të p

arap

ara

me k

ëtë

Konve

ntë

,

Kësh

illi f

orm

oi G

jyka

tën E

vropia

ne p

ër të

Dre

jtat e N

jeriu

t. K

ësh

illi i

Evr

opës

tani k

a 47 s

hte

te-

anëta

re, p

ërf

shirë

të g

jitha

27 s

hte

tet e B

ashki

mit

Evr

opia

n. S

elia

e tij

ësh

të P

alai

s de l’

Euro

pe

në S

traz

burg

(Fra

ncë

).is

the P

alai

s de l’

Euro

pe in

Str

asbourg

(Fra

nce

).

10

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANSI I MERR BE VENDIMET

11

Ku

sh

pu

no

n p

ër

insti

tucio

ne

t e B

E-s

ë?

Sh

ërb

yesit

civ

il të

cilë

t p

un

ojn

ë p

ër

insti

tucio

ne

t e

BE

-së

vijn

ë n

ga v

en

de

t

an

ëta

re t

ë B

E-s

ë. A

ta m

bu

lojn

ë n

jë g

am

ë

të g

jerë

të

akti

vitete

ve d

he

aft

ësiv

e,

ng

a a

to t

ë v

en

dim

-marr

ësit

dh

e m

en

ax-

he

rëve

, te

k e

kon

om

istë

t, in

xh

inie

rët,

juri

stë

t, li

ng

uis

tët,

se

kre

tarë

t d

he

sta

fit

mb

ësh

tetë

s te

kn

ikë

. A

ta d

uh

et

të je

në

në

gje

nd

je d

he

të

vu

llne

tsh

ëm

të

pu

no

jnë

në

mje

dis

sh

um

ë-k

ult

uro

r d

he

sh

um

ë-g

juh

ë-

so

r, r

ën

do

m n

ë n

jë d

ista

ncë

re

lati

vis

ht

të

larg

ët

ng

a sh

tëp

ia e

tyre

.

Pë

r tu

bë

rë s

hë

rbye

s civ

il i B

E-s

ë ju

du

he

t

të k

alo

ni n

jë p

rovim

mja

ft t

ë v

ështi

rë d

he

kon

ku

rru

es. K

ëto

pro

vim

e ja

në

të

org

an

i-

zuar

në

më

nyrë

të

ce

ntr

aliz

uar

ng

a Z

yra

Evro

pia

ne

e P

ers

on

elit

(E

PS

O).

Më

sh

um

ë in

fo n

ë e

uro

pa.e

u/e

pso

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANPARLAMENTI EVROPIAN: ZËRI I POPULLIT

© EC

11

Parl

am

en

ti E

vro

pia

n:

zë

ri i p

op

ull

it

RO

LI //

Kra

h le

gjis

lati

v i

BE

, i z

gje

dhu

r d

rejt

pë

rdre

jtë.

ZG

JE

DH

JE

T E

AR

DH

SH

ME

// Q

ers

ho

r 2

00

9.

MB

JE

DH

JE

T /

/ se

sio

ne

ple

nare

mu

jore

në

Str

asb

urg

, m

ble

dhje

ko

mitete

sh

d

he

se

sio

ne

plo

tësu

ese

në

Bru

kse

l.

AD

RE

SA

//

P

late

au d

u K

irch

be

rg, B

.P. 16

01, L-

29

29

Lu

kse

mb

urg

.

TE

LE

FO

NI //

(+

35

2) 4

30

01

INT

ER

NE

T F

AQ

JA

//

e

uro

parl

.eu

rop

a.e

u

bëj n

jë g

jë t

ë t

illë

në

më

nyrë

un

an

ime

.

3. P

ëlq

imi

Pro

ce

du

ra e

pë

lqim

it d

o t

ë t

hotë

se

Kë

sh

illi

du

het

të s

igu

rojë

pë

lqim

in e

Parl

am

enti

t E

v-

rop

ian

para

se

të

me

rre

n v

en

dim

e t

ë c

aktu

-

ara

që

kan

ë r

ën

dë

si t

ë m

ad

he

. K

jo p

roce

du

rë

ësh

të e

një

jtë s

i në ras

tin e

ko

nsu

ltim

it, p

ërv

eç

që P

arla

menti n

uk

mun

d të n

dry

shojë

pro

poz-

imin

: ose

du

het ta

pra

no

jë o

se ta

refu

zojë

atë

.

Pra

nim

i (“p

ëlq

imi”

) kë

rko

n s

hu

mic

ë a

bso

lute

në

voti

m.

Pro

ce

dura

e p

ëlq

imit m

ë s

ë s

hp

esh

ti p

ërd

ore

t

pë

r m

arr

ëve

sh

jet

me

ve

nd

et

tje

ra,

pë

rfsh

irë

marr

ëve

sh

jet

që

para

sh

oh

in a

nëta

rësim

in e

ven

deve

të

reja

në

BE

.

Par

lam

enti E

vro

pia

n (P

E) z

gjid

het n

ga

qyte

tarë

t

e B

ashki

mit E

vro

pia

n p

ër

të p

ërf

aqësu

ar in

ter-

esa

t e t

yre. O

rig

jina

e tij

dat

on q

ë n

ga

Trak

tate

t

them

elu

ese

të 1

95

0-v

e. Q

ë n

ga

19

79 a

nëta

rët

e t

ij ja

në z

gje

dhur

në m

ënyr

ë t

ë d

rejt

pë

rdre

jtë

ng

a q

yte

tarë

t e B

E-s

ë.

Zg

jedhje

t p

arla

menta

re m

bah

en ç

do p

esë

vje

t

dhe ç

do q

yte

tar i B

E q

ë ë

shtë

i re

gjis

tru

ar s

i vo

-

tues,

ka

të d

rejtë v

ote

. D

om

eth

ënë P

arla

menti

shp

reh

vu

llneti

n d

em

okra

tik

të 5

00

mili

on

ë

qyte

tarë

ve t

ë B

E-s

ë d

he p

ërf

aqëso

n inte

resi

n

e t

yre g

jatë

bis

ed

ave d

he b

ashkë

pu

nim

it m

e

inst

ituci

onet

tjera

të B

E.

Zg

jed

hje

t e

fu

nd

it j

an

ë m

bajt

ur

në

qe

rsh

or

20

04

. P

arla

menti k

a 7

85 a

nëta

rë n

ga

të g

jitha

27 s

hte

tet

e B

E-s

ë.

An

ëta

rët

e P

arl

am

en

tit

Evro

pia

n (

AP

E)

nu

k

ule

n n

ë b

lloq

et n

acio

nal

e, p

or në g

rup

e p

olit

ike

mb

arë

-evr

op

iane. N

ë m

es

tyre

, ata

pë

rfaq

ëso

-

jnë të

gjit

ha

pik

ëvë

shtr

imet m

bi ç

ësh

tjet p

olit

ike

dhe in

teg

rim

in E

vro

pia

n, n

ga

pro

-fe

de

ralis

tët

e

fort

ë e

de

ri t

ek

Eu

rosk

eptikë

t.

Han

s-G

ert

Pött

ering ë

shtë

zg

jedhur

Pre

sid

ent

i PE

më 2

007 d

he d

o t

a m

baj

ë a

të p

ost

de

ri n

ë

zgje

dhje

t e v

itit 2

00

9.

Ku

ësh

të i v

en

do

su

r P

arl

am

en

ti?

Parl

am

enti

Evro

pia

n k

a tri

ve

nd

e të

pu

në

s: n

ë

Bru

kse

l (B

elg

jikë), L

ukse

mb

urg

dh

e n

ë S

tras-

bu

rg (Fra

ncë).

Lu

kse

mb

urg

u ë

shtë

qe

nd

ra e

zyra

ve a

dm

in-

istr

ati

ve

(“S

ekre

tari

ati

Gje

ne

ral”

). S

esio

net

ple

nar

e m

ujo

re të tërë

Par

lam

entit m

bah

en n

ë

Str

asburg

dhe n

gan

jëherë

në B

ruks

el.

Taki

met

e k

om

itete

ve m

bah

en

po

ashtu

në

Bru

kse

l.

FA

KT

ET

KY

ÇE

Përk

thye

sit

e B

E-s

ë luaj

në r

ol kyç

në f

unks

ionim

in e

Unio

nit

1213



Nu

mri

i u

lëse

ve

pë

r v

en

d

Au

str

ia

18

Leto

ni

9

Be

lgjik

ë

24

Lit

uan

i 13

Bu

llgari

18

Lu

kse

mb

urg

6

Qip

ro

6

Malt

ë

5

Re

pu

blik

a Ç

eke

2

4

Ho

lan

dë

27

Dan

imark

ë

14

Po

lon

i 5

4

Esto

ni

6

Po

rtu

gali

24

Fin

lan

dë

14

Ru

man

i 3

5

Fra

ncë

78

Sllo

vaki

14

Gje

rman

i 9

9

Slo

ve

ni

7

Gre

qi

24

Sp

an

jë

54

Hu

ng

ari

2

4

Su

ed

i 19

Irla

nd

ë

13

Mb

etë

ri e

Bash

ku

ar

78

Itali

78

Gji

thse

j 7

85

© EC

Han

s-G

ert

Pött

ering

,

Pre

sident

i P

arla

mentit

Evr

opia

n

E Ba

shku

ara

e M

ajtë

Ev

ropi

ane

/E M

ajta

e

Gje

lbër

Nor

dike

(G

UE/

NG

L) 4

1Gru

pi S

ocia

list

(PES

) 216

Tota

l: 78

5

Të G

jelb

rit/A

lean

ca e

Lirë

Ev

ropi

ane

(Gre

ens/

EFA

) 42Pa

varë

sia/

Dem

okra

cia

(IND

/DEM

) 24

Uni

oni p

ër E

vrop

ën e

Po

pujv

e (U

EN) 4

4

Iden

titet

i, Tr

adita

dhe

So

vran

iteti

(ITS

) 23

Anë

tarë

t e p

avar

ur

dhe

ulës

et a

ktua

lisht

të

lira

(NI)

13

Ale

anca

e L

iber

alëv

e dh

e D

emok

ratë

ve

Evro

pian

ë (A

LDE)

10

4Pa

rtia

Pop

ullo

re

Evro

pian

e (K

ristia

në

Dem

okra

tët)

dhe

D

emok

ratë

t Evr

opia

në

(EPP

-ED

) 278

Çfa

rë b

ën

Parl

am

en

ti?

Par

lam

enti

ka

tre

ro

le k

rye

sore

:

1.

Mir

atim

in e

lig

jeve

Evro

pia

ne

- s

ë b

ash

ku

me

Kë

sh

illin

në

sh

um

ë f

ush

a të p

olit

ikav

e.

Fak

ti s

e P

E z

gjid

het n

ë m

ënyrë

të d

rejt

pë

r-

dre

jtë, g

aran

ton le

gjit

imitetin d

em

okr

atik

të

ligjit

Evro

pia

n.

2.

Kry

en m

bik

ëq

yrj

e d

em

okra

tike

mb

i inst

itu

-

cio

net

tje

ra t

ë B

E-s

ë d

he

në

ve

çanti

mb

i

Ko

mis

ionin

. K

a të

dre

jtë

të

mir

ato

jë a

po

të

refu

zojë

em

ëri

met e

ko

mis

ion

arëve

, si d

he

ka

të d

rejtë

ta

sh

kark

ojë

të

rë K

om

isio

nin

.

3.

Fu

qia

e p

ara

së

. S

ë b

ash

ku

me

Kë

sh

illin

nd

an

man

datin

pë

r b

uxh

eti

n e

BE

-së

dh

e

rrje

dhim

isht

mu

nd

të

nd

iko

jë n

ë s

hp

en

z-

imet e

BE

. Në fu

nd

të p

roce

du

rës, m

irato

n

ose

refu

zon

bu

xh

eti

n n

ë t

ërë

si.

Më d

eta

jisht,

këto

tre

ro

le ja

në

të p

ërs

hkru

ara

më

po

shtë

.

1. M

ira

tim

i i li

gje

ve

Ev

rop

ian

e

Pro

ce

du

ra m

ë e

rë

nd

om

të p

ër

mir

ati

m t

ë n

jë

tërë

sie

lig

jesh

të

BE

është

“b

ash

kë-v

en

dim

i”

(shih

më la

rtë: S

i i m

err

BE

vend

imet)

. Kjo

pro

-

cedurë

i vë

Par

lam

entin E

vro

pia

n d

he K

ësh

illin

në n

jë p

ozi

të t

ë b

ara

bart

ë,

dh

e e

ap

liko

n n

ë

leg

jisla

cio

nin

e s

hu

më

sfe

rave

.

Në

dis

a fu

sh

a (

pë

r sh

em

bu

ll b

ujq

ësi, p

olit

ikë

eko

no

mik

e,

viz

a d

he

mig

rim

), K

ësh

illi

bë

n

ligjv

ën

ien

i v

etë

m,

po

r d

uh

et

ta k

on

su

lto

jë

Parl

am

enti

n.

Pë

r m

ë t

ep

ër,

pë

lqim

i i

Parl

a-

me

nti

t n

evo

jitet

pë

r d

isa v

en

dim

e t

ë r

ën

dë

-

sis

hm

e, sik

ur

është

an

ëta

rësim

i i v

en

deve

të

reja

BE

-së.

Parl

am

enti

po

ashtu

para

shtr

on

nevo

jën

pë

r

leg

jisla

cio

n t

ë r

i, d

uke

an

aliz

uar

pro

gra

min

vje

tor

pu

nu

es

të K

om

isio

nit

, d

uke

marr

ë p

ar-

asysh

lig

je t

ë r

eja

që

do

të

ish

in t

ë p

ërs

hta

t-

sh

me

dh

e d

uke

kë

rku

ar

ng

a K

om

isio

ni q

ë t

ë

jap

ë p

rop

ozi

me.

2. M

bik

ëq

yrj

e d

em

okra

tike

Par

lam

enti

kry

en

mb

ikë

qyr

je d

em

okr

atik

e m

bi

inst

itu

cio

net

tje

ra E

vro

pia

ne

në

dis

a m

ënyr

a.

Ku

r zg

jidh

et

Ko

mis

ion

i ri

, an

ëta

rët

e t

ij e

më

ro-

he

n n

ga

qeve

ritë

e v

en

deve

të

BE

-së

, p

or

ata

nuk

mun

d të z

gjid

hen p

a m

irat

imin

e P

arla

men

-

tit.

Par

lam

enti

inte

rvis

ton

të

gjit

hë

an

ëta

rët p

o-

ten

cial

ë të

rin

j, p

ërf

shirë K

ryeta

rin e

Ko

mis

ionit

,

dh

e p

asta

j vo

ton

mb

i m

irat

imin

e K

om

isio

nit

si t

ërë

si.

Pë

rgja

të m

and

atit t

ë t

ij, K

om

isio

ni p

olit

ikis

ht

i

jep

llo

gar

i Par

lam

enti

t, i

cili

mu

nd

të

par

aqe

së

“mo

cio

n q

ort

imi”

, du

ke k

ërk

uar

do

rëh

eq

je n

ga

të g

jith

ë n

ë K

om

isio

n.

Në p

ërg

jithësi

, Par

lam

enti rre

gulli

sht kr

yen k

on

-

tro

ll d

uke

an

aliz

uar

rap

ort

et

që

i d

ërg

oh

en

ng

a

Ko

mis

ioni (

rap

ort

i i p

ërg

jith

shë

m, ra

po

rtet

pë

r

imp

lem

enti

min

e b

uxh

eti

t, z

bat

imi i

lig

jit,

etj

.).

Pë

r m

ë t

ep

ër,

par

lam

enta

rët

rre

gu

llish

t i

par

-

ashtr

ojn

ë K

om

isio

nit p

yetje, t

ë c

ilave

Ko

mis

ioni

ësh

të i

ob

ligu

ar t

’i p

ërg

jigje

t.

Nu

mri

i u

lëse

ve

pë

r g

rup

po

liti

k, d

eri

më

1 s

hta

tor

20

07

14


Kë

sh

illi i B

ash

kim

it

Evro

pia

n:

zë

ri i s

hte

teve

-an

ëta

re

Kë

sh

illi

është

org

an

i kry

eso

r ve

nd

imm

arr

ës

i B

E-s

ë.

Ash

tu s

i e

dh

e P

arl

am

enti

Evro

pia

n,

Kë

sh

illi u

fo

rmu

a m

e tra

kta

tet th

em

elu

ese

në

vitet

e ’

50

-ta.

Ky

kësh

ill p

ërf

aq

ëso

n s

hte

tet-

an

ëta

re d

he

në

mb

led

hje

t e

tij

me

rr p

jesë

ng

a n

jë m

inis

tër

pre

j çd

o q

eve

rie

nacio

nale

të B

E.

Se k

ush

ng

a m

inis

trat

merr

pje

së n

ë m

ble

dhje

të c

aktu

ara

vare

t n

ga a

jo s

e ç

farë

dis

ku

toh

et

në a

gje

nd

ë. N

ëse

, pë

r sh

em

bu

ll, K

ësh

illi d

o të

dis

ku

tojë

çë

shtj

e p

ër

mje

dis

in,

në

mb

led

hje

do të m

arrin p

jesë

min

istr

at e

mje

dis

it n

ga

çdo

shte

t i B

E d

he

ky

kësh

ill d

o t

ë q

uh

et

“K

ësh

illi

i Mje

dis

it”.

Marr

ëd

hë

nie

t e

BE

-së

me

botë

n i

ud

hë

he

q

“K

ësh

illi

pë

r Ç

ështj

e t

ë P

ërg

jith

sh

me

dh

e

Marr

ëd

hë

nie

të

Jash

tme”.

Po

r, k

y K

ësh

ill

po

ashtu

ka

pë

rgje

gjë

si m

ë t

ë g

jerë

pë

r çë

sh

-

tjet e p

ërg

jithsh

me, k

ësh

tu q

ë n

ë m

ble

dhje

t e

tij m

err

pje

së

min

istë

r ap

o s

ekre

tar

shte

ti q

ë

zgje

dh

çd

o q

eve

ri.

Në

pë

rgjit

hë

si

ka n

ën

të k

on

fig

ura

cio

ne

të

nd

rysh

me

të

Kë

sh

illit

:

Marr

ëd

hë

nie

të J

ashtm

e

-

cia

re (E

CO

FIN

)

Bre

nd

sh

me

-

cia

le, S

hë

nd

etë

sis

ë d

he

Ko

nsu

mato

rëve

-

sh

ëm

, in

du

str

ia d

he

hu

lum

tim

e)

Ene

rgji

Çd

o m

inis

tër

në

Kë

sh

ill p

ërf

aq

ëso

n q

eve

rin

ë

e t

ij/saj. M

e f

jalë

tje

ra,

në

nsh

kri

mi i m

inis

trit

15

RO

LI //

Legis

lative

(in s

om

e fi

eld

s exe

cutive

) arm

of t

he E

U; r

epre

sents

th

e m

em

be

r sta

tes.

AN

ËT

AR

ËT

//

n

ga n

jë m

inis

tër

pre

j çd

o s

hte

ti t

ë B

E-s

ë

ZG

JE

DH

JE

T E

AR

DH

SH

ME

// O

ne

min

iste

r fr

om

each

EU

co

untr

y

PR

ES

IDE

NC

Y /

/ R

ota

cio

n ç

do

gja

shtë

mu

aj.

MB

JE

DH

JE

T /

/

Në

Bru

kse

l (B

elg

jikë

), p

ërv

eç

në

pri

ll, q

ers

ho

r d

he

teto

r, k

ur

m

ble

dhje

t m

bah

en

në

Lu

kse

mb

urg

.

AD

RE

SA

//

R

ue

de

la L

oi 1

75

Wets

traat

, B

-10

48

Bru

kse

l

TE

LE

FO

NI //

(+

32

-2) 2

85

61

11

INT

ER

NE

T F

AQ

JA

//

c

on

sili

um

.eu

rop

a.e

u

FA

KT

ET

KY

ÇE

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANKËSHILLI I BASHKIMIT EVROPIAN: ZËRI I SHTETEVE-ANËTARE

Par

lam

enti p

oas

htu

mb

ikë

qyr

punën e

Kësh

illit.

Par

lam

enta

rët rr

eg

ulli

sht i p

aras

htr

ojn

ë K

ësh

illit

pye

tje

me

sh

krim

dh

e m

e g

ojë

dh

e K

ryeta

ri i

Kë

shill

it m

err

pje

së n

ë s

esi

on

et p

len

are

du

ke u

inku

adru

ar n

ë d

eb

atet

e r

ën

dë

sish

me

.

Par

lam

enti

mu

nd

të u

shtr

ojë

ko

ntr

oll

de

mo

kra-

tik

du

ke s

hq

yrtu

ar p

eti

cio

net

e q

yte

tarë

ve d

he

du

ke f

orm

uar

ko

mis

ion

e t

ë p

ërk

oh

shm

e p

ër

heti

m.

Së

fu

nd

i, P

arl

am

en

ti p

ara

sh

tro

n ç

ësh

tje

të

shum

ta n

ë ç

do s

amit të B

E (m

ble

dhje

t e K

ësh

il-

lit E

vro

pia

n). N

ë h

apje

n e

çd

o s

amit

i, K

ryeta

ri i

Par

lam

entit ësh

të i

ftu

ar t’i

par

aqe

së q

ënd

rim

et

dh

e b

ren

gat

e P

arla

me

nti

t p

ër

çësh

tje

të

cila

t

jan

ë n

ë a

gje

nd

ën

e K

ësh

illit

Evr

op

ian

.

3. F

uq

ia e

pa

rasë

Bu

xh

eti

vje

tor

i BE

ve

nd

oset

bash

këri

sht

ng

a

Parl

am

enti

dh

e K

ësh

illi. P

arl

am

enti

de

bat

on

pë

r atë

në

dy s

hq

yrt

ime

të

një

pasn

jësh

me

dh

e n

uk h

yn

në

fu

qi d

eri

sa

nu

k n

ën

sh

kru

het

ng

a K

ryeta

ri i

Parl

am

enti

t.

Ko

miteti

Parl

am

enta

r p

ër

Ko

ntr

oll

Bu

xh

eto

r

mb

ikë

qyr

si sh

pe

nzo

het

bu

xh

eti

pë

r çd

o v

it.

Pë

r m

ë t

ep

ër,

Parl

am

enti

ve

nd

os ç

do

vit

a t

ë

mir

ato

jë a

po

jo r

ap

ort

in e

do

rëzu

ar

ng

a K

om

i-

sio

ni p

ër

atë

se

si ë

shtë

shfr

ytë

zuar

bu

xh

eti

vit

in e

kalu

ar

fisk

al. K

y p

roce

s m

irati

mi t

ekni-

kis

ht

është

i n

johu

r si “

vërt

etim

dh

e a

pro

vim

i pag

esav

e”.

Si ë

sh

të e

org

an

izu

ar

pu

na e

Parl

am

en

tit?

Pu

na

e

Parl

am

en

tit

nd

ah

et

në

d

y

faza

kry

eso

re:

Pë

rgati

tje

pë

r se

an

cat

ple

nare

. K

jo b

ëh

et

�

ng

a p

arla

menta

rët n

ë k

om

itete

t e n

dry

shm

e

parl

am

enta

re,

që

jan

ë t

ë s

pe

cia

lizu

ar

pë

r

sfe

ra t

ë c

aktu

ara

të

akti

viteti

t të

BE

dh

e

mb

i baz

ën e

një

rap

ort

i të p

ërg

atitur n

ga

një

anëta

r i k

om

itetit i a

shtu

qu

ajtu

r ‘r

aport

ues’

.

Rap

ort

i o

fro

n i

nfo

rmata

të

nevo

jsh

me

, si

dh

e a

sp

ekte

t p

ozi

tive

dh

e n

eg

ati

ve

të

pro

pozi

mit

. Çë

shtj

et p

ër d

eb

at d

isku

toh

en

po

ashtu

ed

he

ng

a g

rup

et

po

litik

e.

Se

an

ca

ple

nare

. Ç

do

vit

, 12

se

an

ca

�

ple

nare

kat

ër-

dito

re m

bah

en

në

Str

asb

urg

dh

e g

jash

të s

esio

ne

dy-d

ito

re m

bah

en

në

Bru

kse

l. N

ë k

ëto

se

sio

ne

, P

arl

am

enti

an

aliz

on

le

gjis

lacio

nin

e p

rop

ozu

ar

dh

e

vo

ton

p

ër

am

an

dam

en

te,

para

se

të

mir

ret

nd

on

jë v

en

dim

pë

r g

jith

ë t

eksti

n.

Pik

at

tje

ra n

ë a

gje

nd

ë m

un

d t

ë p

ërf

sh

ijnë

‘ko

mu

nik

ata

’ të

Ko

mis

ion

it m

e t

ë c

ilat

pë

rcakto

he

n q

ëlli

met

pë

r n

do

një

sfe

rë t

ë

veçan

të, a

po p

yetje K

om

isio

nit a

po K

ësh

illit

pë

r atë

se

çfa

rë n

do

dh

n

ë B

ash

kim

in

Evro

pia

n a

po

më

gje

rë.

Një

post

er

i ci

li ft

on q

yteta

rët

e L

uks

em

burg

ut

të v

oto

jnë

në z

gje

dhje

t e p

ara

direkt

e p

ër

Par

lam

entin E

vropia

n n

ë

vitin 1

979.

© European CommunitiesEuropean NAvigator, www.ena.lu

1617



koo

rdin

imit

’, d

he

nd

od

hë

bre

nd

a K

ësh

illit

.

3. R

ea

lizi

mi i m

arr

ëv

esh

jev

e

nd

ërk

om

bë

tare

Çd

o vit

K

ësh

illi

“re

aliz

on”

(r

esp

ekti

vis

ht,

zyrt

ari

sh

t n

ën

sh

kru

an

) n

jë n

um

ër

të m

ar-

rëve

sh

jeve

m

es B

ash

kim

it E

vro

pia

n d

he

shte

teve

tje

ra, s

i dh

e m

e o

rgan

izat

a n

dë

rko

m-

bëta

re.

Këto

marr

ëve

shje

janë t

ë s

fera

ve t

ë

nd

rysh

me, s

iç ja

në tre

gtia, b

ashkë

punim

i dhe

zhvill

imi o

se

kan

ë të

bëjn

ë m

e ç

ështje

të

cak

-

tuara

, siç

jan

ë t

eksti

li, p

esh

kata

ria,

sh

ken

ca

dh

e t

ekn

olo

gjia

, tr

an

sp

ort

i etj

.

Kë

sh

illi

po

ashtu

mu

nd

të

arr

ijë m

arr

ëve

sh

je

me

s s

hte

teve

-an

ëta

re t

ë B

E-s

ë n

ë s

fera

, siç

jan

ë t

atim

i, lig

ji p

ër

nd

ërm

arr

je o

se

mb

rojt

ja

kon

su

lare

. M

arr

ëve

sh

jet

nd

on

jëh

erë

kan

ë t

ë

bë

jnë

ed

he

me

bash

këp

un

imin

në

sfe

rën

e

dre

jtë

sis

ë d

he

çë

shtj

eve

të

bre

nd

sh

me

(sh

ih

më

po

shtë

).

4. M

ira

tim

i i b

ux

he

tit

të B

E-s

ë

Bu

xh

eti v

jeto

r i B

E a

pro

vohet b

ashkë

rish

t n

ga

Kë

sh

illi d

he

Parl

am

enti

Evro

pia

n.

5. P

oli

tika e

Pë

rba

sh

kë

t e

Ja

sh

tme

dh

e e

Sig

uri

së

Shte

tet-

anëta

re a

ng

azh

oh

en

që

të

zhvill

ojn

ë

Po

litik

ë t

ë P

ërb

ash

kët

të J

ashtm

e d

he

të

Sig

-

uri

së (P

PJS

). P

or p

olit

ika

e ja

shtm

e, s

igu

ria

dh

e

mbro

jtja

janë ç

ësh

tje p

ër të

cila

t sh

tete

t-an

ëta

re

të B

E-s

ë k

anë

ko

ntr

oll

të p

avar

ur.

Sid

oq

oft

ë,

shte

tet e B

E-s

ë m

un

d të

përfi

tojn

ë s

hum

ë d

uke

pu

nu

ar s

ë b

ashku

në k

ëto

çë

shtje d

he K

ësh

illi

ësh

të fo

rum

i kry

eso

r ku

nd

od

h k

y “b

ashkë

pun

-

im n

dë

rqeve

rita

r”.

Ky

bas

hkë

punim

mb

ësh

tetë

jo v

etë

m ç

ësh

tjet e

mb

rojtje

s p

or e

dhe d

ety

ra të m

en

axhim

it të k

ri-

zave

, sik

ur ja

në o

pera

cio

net hum

anit

are d

he a

to

të s

hp

ëtim

it, m

baj

tja

e p

aqe

s d

he b

ërj

a e p

aqes

në

ve

nd

et

e k

riza

ve.

Ve

nd

et

e B

E-s

ë t

ento

jnë

të m

ob

ilizo

jnë d

he k

oo

rdin

ojn

ë fo

rcat

ush

tara

ke

dh

e p

olic

ore

, n

ë m

ënyrë

që

ato

të

pë

rdo

ren

në

ko

ord

inim

me

ve

pri

met

dip

lom

ati

ke d

he

eko

no

mik

e.

Në

pë

rme

s kë

tyre

me

kan

izm

ave,

BE

ka

nd

ihm

uar

mb

ajtj

en

e p

aqe

s, n

dë

rtim

in e

de

mo

krac

isë

dh

e r

ritj

en

e p

rog

resi

t e

kon

om

ik

në

ve

nd

et

të l

arg

ëta

si

Ind

on

ezi

a,

Re

pu

blik

a

De

mo

krat

ike e

Ko

ng

os

dh

e v

en

de t

ë E

vro

pë

s

në

nku

pto

n m

irat

im n

ga e

të

rë q

eve

ria q

ë p

ër-

faq

ëso

n m

inis

tri. P

ër

më

te

pë

r, ç

do

min

istë

r

në

Kë

sh

ill i

pë

rgjig

jet

parl

am

enti

t të

tij/s

aj

nacio

nal

dh

e q

yte

tarë

ve q

ë i

pë

rfaq

ëso

n a

i

parl

am

ent.

Së

bash

ku

me

pë

rfsh

irje

n e

Parl

a-

me

nti

t E

vro

pia

n n

ë v

en

dim

-marr

je,

kjo

mu

n-

dë

so

n l

eg

jitim

itet

de

mo

kra

tik t

ë v

en

dim

eve

të K

ësh

illit

.

De

ri katë

r h

erë

n

ë vit

kry

eta

rët

dh

e/a

po

kry

em

inis

trat

e v

en

deve

të

BE

-së

, së

bash

ku

me

Kry

eta

rin

e K

om

isio

nit E

vro

pia

n t

ako

he

n

me

Kë

sh

illin

Evro

pia

n.

Këto

‘sam

it’

takim

e i

pë

rcak

tojn

ë p

olit

ikat

e p

ërg

jith

shm

e të B

E-s

ë

dh

e z

gjid

hin

çë

shtj

e q

ë n

uk k

an

ë m

un

du

r të

zgjid

he

n n

ë n

ive

l m

ë t

ë u

ltë

(p.s

h.

ng

a m

in-

istr

at

në

tak

imet

e r

reg

ullt

a t

ë K

ësh

illit

). P

ër

shkak

të rë

nd

ësi

së s

ë d

isku

tim

eve

të K

ësh

illit

Evro

pia

n, at

o s

hp

esh

zg

jasi

n d

eri

nat

ën v

onë

dh

e t

ërh

eq

in v

ëm

en

dje

n e

me

dia

ve.

Çfa

rë b

ën

Kë

sh

illi?

Kësh

illi k

a g

jash

të p

ërg

jeg

jësi

kyç

e:

1.

Të

mir

ato

jë l

igje

t evro

pia

ne

. N

ë s

hu

më

sfe

ra k

ëtë

e b

ën

së

bash

ku

me

Parl

am

enti

n

Evro

pia

n.

2. T

ë k

oo

rdin

ojë

po

litik

at

eko

no

mik

e d

he

so

-

cia

le t

ë s

hte

teve

-an

ëta

re.

3.

Të

re

aliz

ojë

marr

ëve

sh

je n

dë

rko

mb

ëta

re

me

s B

E-s

ë d

he

një

ose

më

sh

um

ë s

hte

teve

ap

o o

rganiz

atav

e n

dë

rko

mb

ëta

re.

4. T

ë a

pro

vo

jë b

uxh

eti

n e

BE

, së

bash

ku

me

Parl

am

enti

n E

vro

pia

n.

5. T

ë z

hvill

ojë

Po

litik

ën e

Përb

ash

kët

të J

as-

htm

e d

he

të

Sig

uri

së

të

BE

(p

ër

më

sh

um

ë

deta

je,

sh

ih m

ë p

oshtë

), d

uke

u b

azu

ar

në

pari

met

ud

hëzu

ese

të

Kë

sh

illit

Evro

pia

n.

6. T

ë k

oo

rdin

ojë

bash

këp

un

imin

me

s g

jykat

-

ave

nacio

nale

dh

e f

orc

ave

po

lico

re li

dhu

r m

e

çë

shtj

et

e k

rim

it.

Shu

mic

a e

këty

re p

ërg

jeg

jësi

ve k

anë

të b

ëjn

ë

me

ato

sfe

ra k

u s

hte

tet-

an

ëta

re k

an

ë v

en

do

-

sur ta

bas

hko

jnë s

ovra

nitetin e

tyre

dh

e i

jap

in

insti

tucio

neve

të

BE

au

tori

zim

e d

he

ing

ire

nca

ven

dim

mar

rëse

. Kjo

sfe

rë p

araq

et “sh

tyllë

n e

par

ë” të B

ashkim

it E

vro

pia

n. K

y d

om

en ë

shtë

‘shty

lla e

parë

’ e

Bash

kim

it E

vro

pia

n.

Mir

ëp

o,

dy p

ërg

jeg

jësit

ë e

fu

nd

it k

an

ë t

ë

bëjn

ë m

ë s

hu

më

me

sfe

rat

ng

a t

ë c

ilat

shte

-

tet-

an

ëta

re n

uk k

an

ë h

eq

ur d

orë

ng

a v

en

dim

-

marr

ja, p

or th

jesh

t ve

tëm

pu

no

jnë s

ë b

ash

ku.

Kjo

qu

het

“b

ash

këp

un

im n

dë

rqeve

rita

r” d

he

mb

ulo

n “

shty

llën”

e d

ytë

dh

e a

të t

ë t

retë

të

Bash

kim

it E

vro

pia

n.

Më

deta

jisht

pu

na

e K

ësh

illit p

ërs

hkru

het

më

po

shtë

.

1. L

eg

jisla

cio

ni

Pu

na

më

e m

adh

e e

Kë

shill

it ë

shtë

në

pro

ced

i-

min

e le

gjis

laci

onit

në

sfe

rat

ku B

E k

a zg

jeru

ar

sovr

anitetin e

saj

. Pro

ced

ura

më e

shp

esh

të p

ër

këtë

ësh

të ‘

bas

hkë

-ve

nd

imi’,

ku

le

gjis

laci

oni

i

BE

-së

mir

ato

het

bas

hkë

rish

t n

ga

Kë

shill

i d

he

Par

lam

enti m

bi b

azën e

një

pro

pozi

mi n

ga

Ko

mi-

sio

ni.

Në

dis

a fu

sha,

Kë

shill

i ka

fjal

ën

kry

eso

re

mirë

po

vetë

m m

bi b

azë

s e

një

pro

pozi

mi n

ga

Ko

mis

ion

i d

he

vetë

m p

asi

të m

err

par

asys

h

që

nd

rim

et

e K

om

isio

nit

dh

e P

arla

me

nti

t (s

hih

më

lart

ë ‘S

i i m

err

BE

ve

nd

imet’

).

2. K

oo

rdin

imi i p

oli

tika

ve

të

sh

tete

ve

an

ëta

re

Shte

tet

e B

E-s

ë k

an

ë v

en

do

su

r se

du

an

po

li-

tikë

të

pë

rbash

kët

eko

no

mik

e, q

ë b

azo

het

në

bas

hkë

punim

të n

gush

të m

es

po

litik

ave të

tyr

e

nac

ion

ale e

kono

mik

e. K

y b

ashkë

punim

re

aliz

o-

het n

ga

min

istr

at e

eko

no

mis

ë d

he fi

nan

cav

e,

që

së

bash

ku

fo

rmo

jnë

Kë

sh

illin

pë

r Ç

ështje

Eko

no

mik

e d

he

Fin

an

cia

re (E

CO

FIN

).

Ata

po

ashtu

du

an t

ë k

rijo

jnë

më

sh

um

ë v

en

de

pu

ne

dh

e t

ë p

ërm

irë

sojn

ë e

du

kim

in e

tyr

e, s

is-

tem

in e

mb

rojt

jes

shë

nd

etë

sore

dh

e s

oci

ale

.

Ed

he p

se ç

do v

en

d i

BE

-së ë

shtë

pë

rgje

gjë

s p

ër

po

litik

ën e

vet në k

ëto

fush

a, a

ta m

un

d të p

ajto

-

hen m

bi q

ëlli

met e p

ërb

ashkë

ta d

he të

mëso

jnë

ng

a p

ërv

oja

t e

një

ri t

jetr

it s

e ç

ka f

un

ksio

no

jmë

shu

më

. K

y p

roce

s q

uh

et

‘meto

da

e h

apu

r e

Hav

ier

Sola

na,

shefi i m

arrë

dhënie

ve t

ë jas

htm

e t

ë B

E-s

ë,

mëso

n n

ga

përv

oja

t e r

efu

gja

tëve

© EC

18


19


du

ke n

dë

rmje

tësu

ar

kom

pro

mis

e n

ë m

es t

ë

shte

teve

an

ëta

re.

Se

kre

tari

ati

Gje

ne

ral

Kry

esin

ë e

asis

ton

Se

kre

tari

ati

Gje

ne

ral, q

ë

pë

rgati

t d

he

sig

uro

n f

un

ksio

nim

të

rrj

ed

h-

sh

ëm

të

Kë

sh

illit

dh

e p

un

ës s

ë t

ij n

ë t

ë g

jith

a

niv

ele

t.

Në

vit

in 2

00

4,

z. H

avie

r S

ola

na

u r

i-e

më

rua

Se

kre

tar

Gje

ne

ral

i K

ësh

illit

. A

i ë

shtë

ed

he

Pë

rfaq

ësu

es i

Lart

ë i

Po

litik

ës s

ë P

ërb

ash

kët

të J

ashtm

e d

he

të

Sig

uri

së

(P

PJS

), d

uke

nd

i-

hm

uar

kë

shtu

të k

oo

rdin

ojë

ve

pri

met e

BE

-së

në

asp

ekti

n g

lob

al.

Se

kre

tari

Gje

ne

ral

asis

toh

et

ng

a Z

ëve

nd

ës

Se

kre

tari

Gje

ne

ral, i c

ili ë

shtë

pë

rgje

gjë

s p

ër

me

naxh

im d

he

ud

hë

he

qje

të

Se

kre

tari

ati

t

Gje

ne

ral.

CO

RE

PE

R

Në

B

rukse

l, çd

o sh

tet-

an

ëta

r i

BE

-së

n

ë

vazh

dim

ësi

ka e

kip

(“re

pre

zen

tacio

n”

), q

ë

pë

rfaq

ëso

n d

he

mb

ron

inte

resat

e v

eta

na-

cio

nal

e n

ë n

ive

l të B

E. U

dh

ëh

eq

ësi

i çd

o e

kip

i

pë

rfaq

ësu

es ë

shtë

kry

es d

ety

re a

mb

asad

or

i

shte

tit

të t

ij/saj n

ë B

E.

Këta

am

basad

orë

(të

qu

ajt

ur

“p

ërf

aq

ësu

es

të p

ërh

ers

hë

m”

) ta

koh

en

çd

o ja

vë n

ë m

ble

d-

hje

t e

Ko

miteti

t të

Pë

rfaq

ësu

esve

të

Pë

rhe

r-

sh

ëm

(C

OR

EP

ER

). R

oli

i kë

tij ko

miteti

është

të p

ërg

ati

së

pu

në

n e

Kë

sh

illit

, m

e p

ërj

ashti

m

të ç

ështj

eve

të

bu

jqë

sis

ë,

të c

ilat

i m

bu

lon

Ko

miteti

Sp

ecia

l p

ër

Bu

jqë

si. K

PP

asis

toh

et

ng

a n

jë n

um

ër

gru

pe

sh

pu

nu

ese

, të

pë

rbë

ra

ng

a zy

rtarë

të

ad

min

istr

atav

e n

acio

nale

.

Sig

uri

a d

he

mb

rojt

ja

Kësh

illi a

sist

ohet n

ga

një

str

uktu

rë e

nd

arë n

ë

çë

shtj

et

e s

igu

risë

dh

e m

bro

jtje

s:

është

pë

r kë

të b

ash

këp

un

im s

iku

r C

ore

pe

r-i

pë

r llo

jet

tje

ra t

ë v

en

dim

eve

;

(KU

BE

), i

pë

rbërë

ng

a S

hefa

t e S

tafi

t të

Mb

ro-

jtje

s s

ë s

hte

teve

an

ëta

re; d

he

i përb

ërë

ng

a eks

pert

ët ush

tara

kë d

he c

ivilë

të

dë

rgu

ar

tek S

ekre

tari

ati i

Kë

sh

illit n

ga s

hte

tet

an

ëta

re;

të K

riza

ve.

Sa

vo

ta k

a ç

do

sh

tet?

Në K

ësh

ill v

end

imet m

err

en m

e v

otim

. Sa

më i

mad

h të je

të n

um

ri i

ban

orë

ve të n

jë s

hte

ti, a

q

më

sh

um

ë v

ota

ka

ai shte

t n

ë K

ësh

ill,

po

r ky

nu

më

r ë

shtë

në

favo

r të

shte

teve

me

nu

më

r

më

të

vo

gë

l të

ban

orë

ve:

Fra

ncë

, G

jerm

an

i, Ita

li d

he

Mb

retë

ri e

Ba

sh

ku

ar

29

Po

lon

i d

he

Sp

an

jë

27

Ru

ma

ni

14

Ho

lan

dë

13

Be

lgji

kë

, R

ep

ub

lika

Çe

ke

, G

req

i, H

un

ga

ri

dh

e P

ort

ug

ali

1

2

Au

str

i, B

ull

ga

ri, S

ue

di

10

Da

nim

ark

ë, F

inla

nd

ë, Ir

lan

dë

, L

itu

an

i d

he

Sll

ov

aki

7

Qip

ro, E

sto

ni, L

eto

ni, L

ukse

mb

urg

dh

e

Sll

ov

en

i

4

Ma

ltë

3

Gji

thse

j

34

5

jug

-lin

do

re.

6. L

iria

, sig

uri

a d

he

dre

jtë

sia

Qyte

tarë

t e

BE

-së

jan

ë t

ë lirë

të

jeto

jnë

dh

e

pu

no

jnë

në

cili

n v

en

d t

ë B

E-s

ë q

ë d

uan

, d

he

në

këtë

më

nyrë

ata

du

het

të k

en

ë q

asje

të

bara

bart

ë n

ë d

rejtë

sin

ë c

ivile

çd

o k

un

d n

ë

Bas

hki

min

Evr

opia

n. G

jyka

ta n

acio

nal

e p

rand

aj

duhet të

punojn

ë s

ë b

ashku

që të s

iguro

jnë s

e,

pë

r sh

em

bu

ll, v

en

dim

i i

lësh

uar

ng

a g

jykat

a

e n

jë v

en

di t

ë B

E-s

ë li

dhu

r m

e r

asti

n e

sh

ku

-

rorë

zim

it a

po

ku

jde

sta

risë

mb

i fë

mijë

n d

uh

et

të n

jihet

në

të

gjit

ha

ven

det

tje

ra t

ë B

E-s

ë.

Lir

ia e

lëviz

jes

bre

nd

a B

E-s

ë ë

shtë

e n

jë d

ob

ie

të m

adhe p

ër q

yte

tarë

t q

ë e

resp

ekto

jnë li

gjin

,

po

r p

oas

htu

ësh

të e

ksp

loat

uar n

ga

kri

min

elë

t

ndërk

om

bëta

rë d

he te

rrorist

ët.

Për të

adre

suar

kri

min

nd

ër-

ku

fita

r kë

rko

het b

ash

këp

un

im n

ë

mes

të g

jykat

ave

ve

nd

ore

, fo

rcav

e p

olic

ore

,

zyrt

arë

ve të d

og

an

ave d

he s

hë

rbim

eve

të m

i-

gri

mit

të t

ë g

jith

a ve

nd

eve

të B

E-s

ë.

Ata

du

het

të s

igu

rojn

ë, p

ër

sh

em

bu

ll:

që k

ufi

jtë e

jash

tëm

të B

E-s

ë ja

në të k

ontr

ol-

luar

ng

a p

olic

ia n

ë m

ënyrë

efe

kti

ve;

që

zyrt

arë

t d

og

an

orë

dh

e p

olic

ia të

shkë

m-

bejn

ë in

form

acio

ne m

bi l

ëviz

jen e

tra

fika

ntë

ve

të d

ysh

uar

të d

rog

ës a

po

tra

fikan

tëve

të

qe

nie

ve n

jerë

zore

;

q

ë a

zil-

kërk

ue

sit

jan

ë v

lerë

su

ar

dh

e t

raj-

tuar

në

më

nyrë

të

një

jtë

në

pë

r të

re B

E-n

ë,

në

më

nyrë

që

të

para

nd

alo

het

‘sh

op

ing

u i

azi

l-kë

rku

esve

’.

Çë

shtjet si

këto

tra

jto

hen n

ga

Kësh

illi i

Dre

jtë

-

sis

ë d

he

Çë

shtj

eve

të

Bre

nd

sh

me

— p

.sh

.

min

istr

at

pë

r d

rejtë

si d

he

pë

r p

un

ë t

ë b

ren

d-

shm

e. M

e k

ëtë

mëto

het të

kri

joh

et një

zo

në e

vetm

e p

ër ‘f

ush

ën e

liri

së, s

iguri

së d

he d

rejtë

-

sis

ë’ b

ren

da

ku

fijv

e t

ë B

E-s

ë.

Si ë

sh

të e

org

an

izu

ar

pu

na e

Kë

sh

illit?

Pre

sid

en

ca

e K

ësh

illi

t

Pre

sid

en

ca

e K

ësh

illit

bë

het

me

rota

cio

n n

ë

çd

o g

jashtë

mu

aj. M

e f

jalë

tje

ra,

çd

o v

en

d

i B

E-s

ë m

err

u

dh

ëh

eq

jen

e

ag

jen

dë

s së

Kë

sh

illit

dh

e d

rejto

n t

ë g

jith

a ta

kim

et

pë

r n

jë

pe

riu

dh

ë g

jashtë

mu

jore

, d

uke

pro

mo

vu

ar

kështu

ve

nd

imet

leg

jisla

tive

dh

e p

olit

ike

dh

e

Lëvi

zja

e lirë e

nje

rëzv

e d

he m

allë

rave

bre

nda

BE

-së k

anë b

ërë

që k

ontr

olle

t ku

fita

re s

i kë

to g

jatë

udhëtim

it n

ë E

vropë

të jenë n

jë d

uku

ri e

së k

aluar

ës

© Reuters

20


Vo

tim

i i sh

um

icë

s s

ë k

ua

lifi

ku

ar

Në d

isa

çësh

tje v

eçan

ërish

t të

nd

jesh

me s

ikur

po

litik

a e

pë

rbash

kët

e j

ashtm

e d

he

e s

ig-

uri

së

, ta

tim

imi, a

zili,

dh

e p

olit

ika e

mig

rim

it,

ven

dim

et

e K

ësh

illit

du

het

të j

en

ë u

nan

ime

.

Me

fja

lë të

tje

ra, n

ë k

ëto

sfe

ra ç

do

shte

t-an

ë-

tar

ka

të d

rejtë

n e

veto

s.

Me

gjit

hat

ë, n

ë s

hu

mic

ën

e ç

ështj

eve

Kë

sh

illi

i m

err

ve

nd

imet

me

‘voti

min

e s

hu

mic

ës s

ë

ku

alifi

ku

ar’

.

Shu

mic

a e

ku

alifi

ku

ar

arr

ihet:

Në

se

sh

um

ica e

shte

teve

an

ëta

rë e

mir

ato

-

jnë

(n

ë d

isa

rast

e s

hu

mic

a p

rej d

y të

tre

tave

);

dh

e Në

se

min

imu

mi

pre

j 2

55

vo

tave

ësh

të

në f

avo

r —

që

pë

rbënë 7

3.9

% t

ë v

ota

ve t

ë

pë

rgjit

hsh

me

.

Po

ashtu

një

shte

t an

ëta

r m

un

d të

kë

rko

jë p

ër

konfi

rmim

se v

ota

t në f

avo

r (p

ro)

para

qe

sin

së

pak

u 6

2%

të

po

pu

llatë

s s

ë p

ërg

jith

sh

me

të B

ash

kim

it E

vro

pia

n.

Në

se

nu

k a

rrih

et

kjo

pë

rqin

dje

, ve

nd

imi n

uk d

o t

ë m

irat

oh

et.

Ko

mis

ioni

është

in

sti

tucio

n i

pav

aru

r p

olit

ik-

isht

ng

a q

eve

ritë

e s

hte

teve

. R

oli

i tij

është

të

përf

aqëso

jë d

he m

bësh

tesë

inte

resat

e B

E-s

ë

në

pë

rgjit

hë

si. K

om

isio

ni

hart

on

pro

pozi

me

pë

r lig

je t

ë r

eja

Evro

pia

ne

, të

cila

t ia

para

qet

Parl

am

enti

t E

vro

pia

n (P

E) d

he

Kë

sh

illit

.

Ësh

të p

oashtu

kra

h e

kze

ku

tiv i B

E-s

ë —

me

fjalë

të

tje

ra ë

shtë

pë

rgje

gjë

s p

ër

imp

lem

en

-

tim

in e

vend

imeve

të P

arla

mentit d

he K

ësh

illit.

Kjo

në

nku

pto

n m

en

axhim

in e

pë

rdit

sh

ëm

të

Bash

kim

it E

vro

pia

n:

imp

lem

enti

min

e p

oli-

tikav

e t

ë t

ij, u

dh

ëh

eq

jen

e p

rog

ram

eve

dh

e

sh

pe

nzi

min

e f

on

deve

.

Ash

tu s

i e

dh

e P

arl

am

enti d

he

Kë

sh

illi, K

om

i-

sio

ni E

vro

pia

n u

fo

rmu

a në v

itet e 1

95

0-t

a m

e

Trakta

tet

the

me

lue

se

të

BE

-së

.

Ku

sh

ësh

të K

om

isio

ni?

Term

i ‘K

om

isio

n’ p

ërd

ore

t n

ë d

y ku

pti

me. S

ë

pari

, i

refe

roh

et

“An

ëta

rëve

të

Ko

mis

ion

it”,

resp

ektivi

sht eki

pit të p

ërb

ërë

ng

a një

zet burr

a

dh

e g

ra,

të e

më

ruar

ng

a s

hte

tet-

an

ëta

re p

ër

të u

dh

ëh

eq

ur

insti

tucio

nin

dh

e p

ër

të m

arr

ë

vendim

e. S

ë d

yti, t

erm

i “K

om

isio

n” i

refe

rohet

vet

insti

tucio

nit

dh

e p

ers

on

elit

të t

ij.

Jofo

rmalis

ht,

An

ëta

rët

e K

om

isio

nit

jan

ë t

ë

njo

hu

r si “ko

mis

ion

arë

”. T

ë g

jith

ë a

ta i k

an

ë

mb

ajt

ur

pozi

tat

e v

eta

po

litik

e n

ë s

hte

tet

e

tyre

dh

e m

un

d të k

en

ë q

en

ë m

inis

tra

qeve

rie,

po

r si an

ëta

rë t

ë K

om

isio

nit

ata

ob

ligo

he

n t

ë

vep

rojn

ë n

ë in

tere

s të

Bas

hki

mit E

vro

pia

n d

he

jo t

ë p

ran

ojn

ë i

nstr

uksio

ne

dh

e u

rdh

ëra

ng

a

qeve

ritë

nacio

nale

.

Çd

o p

esë

vje

t zg

jidh

et

Ko

mis

ion

i r

i, b

ren

da

gja

shtë

mu

ajsh

pas

zgje

dhje

ve p

ër P

arl

ame

n-

tin

Evro

pia

n. P

roce

du

ra ë

shtë

siç

vijo

n:

Qeve

ritë

e s

hte

teve

-an

ëta

re p

ajto

he

n s

ë

bash

ku

pë

r atë

se

ku

sh

të

jetë

Kry

eta

r i ri

i Ko

mis

ion

it;

Kry

eta

ri i

em

ëru

ar

i K

om

isio

nit

mir

ato

het

pasta

j ng

a P

arl

am

enti;

Kry

eta

ri i e

më

ruar

i K

om

isio

nit

, n

ë b

ise

da

me

qeve

ritë

e s

hte

teve

-an

ëta

re z

gje

dh

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANKOMISIONI EVROPIAN: AVANCIMI I INTERESIT TË PËRBASHKËT

21

FA

KT

ET

KY

ÇE

Ko

mis

ion

i E

vro

pia

n:

ava

ncim

i in

tere

sit

të

pë

rba

shkë

t

RO

LI //

K

rah

ekze

ku

tiv i

BE

dh

e in

icia

tor

i pro

pozi

meve

leg

jisla

tive

AN

ËT

AR

ËT

//

27: n

jë p

ërf

aq

ësu

es n

ga ç

do

shte

t an

ëta

rë

MA

ND

AT

I //

P

esë

vite

(2

00

4–

09

)

AD

RE

SA

//

B-1

04

9 B

rukse

l

TE

LE

FO

NI //

(3

2-2

) 2

99

11

11

INT

ER

NE

T F

AQ

JA

//

ec.e

uro

pa.e

u

BE

-ja n

dih

mon t

rajn

imin

dhe z

hvi

llim

in e

polic

isë n

ë r

ajonet

e t

razu

ara,

duke

theks

uar

rëndësi

në e

mar

rëdhënie

ve t

ë

mira

ndër-ko

munit

are.

© European Union Police Mission

2223



Mu p

ër kë

të s

hka

k K

om

isio

ni ë

shtë

në k

onta

kt

të v

azh

du

esh

ëm

me g

rup

e të n

dry

shm

e in

ter-

esi

dh

e d

y o

rgan

e k

ësh

illë

dh

ën

ëse

– K

om

iteti

Eko

no

mik

dhe S

ocia

l dhe K

om

iteti i

Raj

oneve

.

Ko

mis

ioni p

oashtu

kë

rko

n m

en

dim

ng

a p

arl

a-

me

nte

t d

he

qeve

ritë

nacio

nale

.

Ko

mis

ioni d

o t

ë p

rop

ozo

jë v

ep

rim

në

niv

el t

ë

BE

-së

vetë

m n

ëse

me

nd

on

se

pro

ble

mi nu

k

mu

nd

të

zg

jidh

et

në

më

nyrë

më

efe

kti

ve n

ë

niv

el n

acio

nal

, raj

on

al a

po lo

kal.

Ky

par

im i

bal

-

lafa

qim

it m

e ç

ësh

tje të n

dry

shm

e n

ë n

iveli

më

të u

lët

qu

het

ed

he

“p

ari

mi i

su

bsid

iari

teti

t”.

Mirë

po,

në

se

Ko

mis

ion

i ko

nklu

do

n s

e n

evo

-

jitet

leg

jisla

cio

n i

ri i

BE

-së

, atë

he

rë a

i hart

on

një

pro

pozi

m q

ë b

eso

n s

e d

o t

’i p

ërg

jigje

t

pro

ble

mit

në

më

nyrë

më

efe

kti

ve d

he

që

do

të k

ën

aq

ë n

um

rin

më

të

mad

h t

ë in

tere

sav

e.

Për t’

i pas

ur d

eta

jet e s

akta

tekn

ike, K

om

isio

ni

konsu

lto

n e

ksp

ert

ë q

ë p

ërb

ëjn

ë k

om

itete

t d

he

gru

pet

e t

ij të

nd

ryshm

e p

unu

ese.

Sh

pe

sh

,

Ko

mis

ioni p

ub

liko

n d

oku

me

nt të

‘Gje

lbë

r’ d

he

të ‘B

ard

hë

’, m

ban

dë

gjim

e, kë

rko

n q

ën

dri

me

ng

a s

ho

që

ria

civ

ile d

he

bë

n r

ap

ort

e t

ë s

pe

-

cia

lizu

ara

ap

o e

ksp

ert

iza, d

he

sh

pe

sh

ko

nsu

l-

ton

dre

jtp

ërd

rejtë

pu

blik

un

para

se

ta

bëj një

pro

pozi

m n

ë m

ënyrë

që

të s

igu

rohet

që e

ka

kom

ple

tuar

foto

gra

fin

ë.

2. Im

ple

me

nti

mi i p

oli

tika

ve d

he b

ux-

he

tit

të B

E-s

ë

Si

org

an

e

kze

ku

tiv i

Bash

kim

it E

vro

pia

n,

Ko

mis

ioni ë

shtë

pë

rgje

gjë

s p

ër

me

naxhim

in

dh

e im

ple

me

nti

min

e

b

uxh

eti

t të

B

E-s

ë.

Sh

um

ë n

ga s

hp

en

zim

et

aktu

ale

bë

het

ng

a

auto

rite

tet n

acio

nal

e d

he lo

kale

po

r K

om

isio

ni

është

pë

rgje

gjë

s p

ër

mb

ikë

qyrj

e- n

ën

syri

n e

Gjy

katë

s s

ë A

ud

ito

rëve

. Të

dy i

nsti

tucio

net

mëto

jnë të a

rrijn

ë n

jë m

en

axh

im të m

irë fi

nan

-

cia

r. V

etë

m k

ur

të je

pet

pë

lqim

i n

ga G

jykat

a

e A

ud

ito

rëve

pë

r ra

po

rtin

vje

tor,

te

k a

tëh

erë

Parl

am

enti

Evro

pia

n e

shkark

on

Ko

mis

ionin

pë

r im

ple

me

nti

min

e b

uxh

eti

t.

Ko

mis

ion

i p

oashtu

du

het

të i

mp

lem

ento

jë

ve

nd

imet

e n

dë

rmarr

a n

ga P

arl

am

enti

dh

e

Kë

sh

illi, s

iku

r ja

në

ato

që lid

he

n m

e p

olit

ikë

n

e p

ërb

ashkë

t bujq

ëso

re, p

esh

kim

in, e

nerg

jinë,

zhvill

imin

rajo

nal

, mje

dis

in, r

inin

ë d

he

ske

mat

e t

rajn

imit

ed

ukati

v d

he

sh

këm

bim

it,

sik

ur

është

pro

gra

mi E

rasm

us. P

oashtu

luan

ro

l në

po

litik

ën e

ko

nku

rre

ncës

në m

ënyrë

që të s

ig-

uro

jë s

e b

izn

ese

t o

pe

rojn

ë n

ë k

ush

te të n

jëjt

a

dh

e k

on

ku

rre

nte

. K

om

isio

ni m

un

d t

’i n

dalo

jë

sh

kri

rjet

në

me

s t

ë k

om

pan

ive

në

se

me

nd

o-

het

që

ato

do

të

sh

pijn

ë d

eri

te

ko

nku

rre

nca

jo lo

jale

. K

om

isio

ni p

oashtu

du

het

të s

igu

rojë

mo

s s

hke

ljen

e k

on

ku

rre

ncë

s n

ga v

en

det

e

BE

-së

në

pë

rme

s tejk

alim

it të s

ub

ven

cio

neve

pë

r in

du

str

itë

e t

yre

.

an

ëta

rët

tje

rë t

ë K

om

isio

nit

;

Pasta

j P

arl

am

enti

i r

i in

terv

isto

n t

ë g

jith

ë

një

zet an

ëta

rët e rij

dhe je

p m

en

dim

in e

vet

pë

r g

jith

ë “

kole

gjiu

min

”. N

ëse

mir

ato

he

n

pro

pozi

met,

Ko

mis

ioni i

ri m

un

d z

yrt

ari

sht

të fi

llojë

pu

në

n.

Man

dati

i t

ash

ëm

i K

om

isio

nit

zg

jat

de

ri m

ë

31 teto

r 2

00

9. K

ryeta

r i K

om

isio

nit ë

shtë

Jo

sé

Manu

el B

arr

oso.

Ko

mis

ioni p

olit

ikis

ht

i je

p llo

gari

Parl

am

enti

t,

që

ka

fuq

inë

ta

sh

pë

rnd

ajë

atë

du

ke m

irat

uar

mo

cio

n d

ën

imi. A

nëta

rët in

div

idu

alë

të K

om

i-

sio

nit

du

het të

jap

in d

orë

he

qje

në

se

kë

rko

het

ng

a a

ta n

ga K

ryeta

ri d

he

mir

ato

het n

ga k

om

i-

sio

ne

rët

tje

rë.

Ko

mis

ioni p

ërf

aqë

soh

et n

ë të g

jith

a se

ancat

e

Par

lam

entit,

ku d

uhet të

sq

arojë

dhe a

rsye

tojë

po

litik

at

e t

ij. P

oashtu

i p

ërg

jigje

t n

ë m

ënyrë

të r

reg

ullt

, p

yetj

eve

me

sh

kri

m d

he

ve

rbale

të A

PE

.

Pu

në

n e

pë

rdit

sh

me

të

Ko

mis

ion

it e

re

ali-

zojn

ë z

yrt

arë

ad

min

istr

ati

vë t

ë t

ij, e

ksp

ert

ë,

pë

rkth

yes d

he

pe

rso

ne

l se

kre

tari

al. K

a rr

eth

23

.00

0 n

ëp

un

ës t

ë k

ëti

llë E

vro

pia

në

. K

jo

mu

nd

të

du

ket

sh

um

ë, p

or

në

fakt

është

më

pak

se

nu

mri

i të

pu

në

su

arv

e n

ë s

hu

mic

ën

e

kësh

illav

e t

ë q

yte

teve

në E

vro

pë.

Ku

gje

nd

et

Ko

mis

ion

i?

“S

elia

”

e

Ko

mis

ion

it

ësh

të

në

B

rukse

l

(Belg

jikë), p

or p

oas

htu

ka

zyra

në L

uks

em

burg

,

pë

rfaq

ësi

në të g

jith

a sh

tete

t e B

E-s

ë d

he d

el-

eg

acio

ne

në

shu

më

qyte

te b

otë

rore

.

Çfa

rë b

ën

Ko

mis

ion

i?

Ko

mis

ioni E

vro

pia

n k

a kat

ër

role

kry

eso

re:

1.

T’i

p

rop

ozo

jë

lig

je

Parl

am

en

tit

dh

e

Kë

sh

illit

;

2.

Të

me

naxh

ojë

dh

e im

ple

me

nto

jë p

olit

ikat

dh

e b

uxh

eti

n e

BE

-së;

3.

Të

zb

ato

jë l

igjin

evro

pia

n (

së

bash

ku

me

Gjy

kat

ën

e D

rejtë

sis

ë);

4.

Të

pë

rfaq

ëso

jë B

ash

kim

in E

vro

pia

n n

ë

ske

në

n

nd

ërk

om

bë

tare

, p

ër

sh

em

bu

ll

du

ke n

eg

ociu

ar

marr

ëve

sh

je m

es B

E-s

ë

dh

e s

hte

teve

tje

ra.

1. P

rop

ozi

mi i le

gji

sla

cio

nit

të

ri

Ko

mis

ion

i ka “

të d

rejtë

n e

in

icia

tivë

s”.

Me

fjalë

tje

ra,

Ko

mis

ion

i ë

shtë

pë

rgje

gjë

s p

ër

të p

ërp

iluar

pro

pozi

me

pë

r le

gjis

lacio

n t

ë r

i

evro

pia

n,

që

i p

reza

nto

het

Parl

am

enti

t d

he

Kë

sh

illit

. K

ëto

pro

pozi

me

du

het

t’i

mb

rojn

ë

inte

resat

e B

ashki

mit E

vro

pia

n d

he q

yte

tarë

ve

të tij,

po

r jo

inte

resat

e v

en

deve

ap

o in

dust

rive

të c

aktu

ara

.

Para

se

të

jap

ë n

do

një

pro

pozi

m,

Ko

mis

ioni

du

het

të j

etë

i v

etë

dijs

hë

m p

ër

sit

uata

t d

he

pro

ble

met e

reja

në

Evro

pë d

he

du

het të

mar-

rë p

ara

sysh

se

a ë

shtë

le

gjis

lacio

ni E

vro

pia

n

më

nyra

më

e m

irë

pë

r t’

u b

alla

faq

uar

me

to.

Për

seci

lin s

hte

t të

BE

-së e

kzis

ton n

jë k

om

isio

ner.

BE

fin

anco

n a

vanci

min

e infr

astr

uktu

rës s

ë t

ele

kom

u-

nik

acio

nit n

ë r

ajonet

më p

ak t

ë z

hvill

uara

të B

E-s

ë.

© EC

© EC

25


24


3. Z

ba

tim

i i li

gji

t E

vro

pia

n

Ko

mis

ioni

vep

ron

si

“ro

je e

Tra

kta

teve

”. K

jo

do

me

thë

në

se

K

om

isio

ni, së

b

ash

ku

m

e

Gjy

kat

ën

e D

rejtë

sis

ë,

është

pë

rgje

gjë

s p

ër

të s

igu

ruar

se

lig

ji evro

pia

n z

bat

oh

et as

htu

siç

du

het

në

të

gjit

ha

shte

tet-

an

ëta

re.

Në

se

vë

rteto

het

se

nd

onjë

shte

t i B

E-s

ë n

uk

zbato

n n

jë lig

j evro

pia

n d

he

në

këtë

më

nyrë

nu

k i

plo

tëso

n o

blig

imet

e v

eta

lig

jore

, K

om

i-

sio

ni

fillo

n t

ë a

shtu

qu

ajt

urë

n ‘

pro

ce

du

ra e

sh

kelje

s’. H

ap

i i p

arë

ko

nsis

ton

në

dë

rgim

in e

një

letr

e z

yrt

are

qeve

risë, d

uke

th

ën

ë s

e p

se

Ko

mis

ioni e

ko

nsid

ero

n k

ëtë

ve

nd

sh

kelë

s t

ë

ligjit

Evro

pia

n d

he e

përc

akto

n a

fatin k

oho

r p

ër

dë

rgim

in e

sq

ari

mit

të

deta

juar.

Në

se

sh

teti

an

ëta

rë

nu

k

ka

sq

ari

m

të

kën

aq

sh

ëm

ap

o d

ështo

n n

ë s

qari

min

e ç

ësh

-

tjeve

, K

om

isio

ni d

o d

ërg

on

ed

he

një

letë

r m

e

të c

ilën

ko

nfi

rmo

n s

e ë

shtë

sh

kelu

r lig

ji i B

E-

së

dh

e p

ërc

akto

n a

fati

n k

oh

or

që

e n

jëjt

a të

rre

gu

lloh

et.

Në

se

shte

ti a

nëta

rë n

uk b

ind

et,

Ko

mis

ion

i e

dë

rgo

n ç

ështj

en

te

k G

jykata

e

Dre

jtë

sisë

pë

r ve

nd

osj

e. V

en

dim

et e G

jyka

tës

jan

ë t

ë d

ety

rue

sh

me

pë

r shte

tet

an

ëta

re d

he

insti

tucio

net

e B

E-s

ë.

Në

raste

t ku

shte

tet

an

ëta

re d

ështo

jnë

në

pë

rkra

hje

n e

një

ve

nd

i-

mi, G

jykata

mu

nd

të

sh

qip

tojë

san

ksio

ne

fin

an

cia

re.

4.

Pë

rfa

që

sim

i i B

E-s

ë n

ë s

ke

në

n

nd

ërk

om

bë

tare

Kom

isio

ni E

vro

pia

n ë

shtë

zë

dhënës

dhe a

voka

t

i rën

dësi

shëm

i B

ashki

mit E

vro

pia

n n

ë s

kenën

nd

ërk

om

bëta

re. Ë

shtë

zë

ri i

BE

-së n

ë fo

rum

et

nd

ërk

om

bëta

re s

iku

r ë

shtë

Org

an

izat

a Tr

eg

-

tare

Botë

rore

, n

eg

ocia

tat

pë

r m

arr

ëve

sh

jen

nd

ërk

om

bë

tare

pë

r n

dry

sh

ime

t klim

ati

ke,

Pro

toko

lli i

Kjo

tos,

nd

ihm

ën

e r

ën

dë

sis

hm

e

të B

E-s

ë d

he

part

ne

rite

tin

tre

gta

r m

e s

hte

tet

në z

hvill

im të A

frik

ës,

Kar

aib

eve

dhe P

acifi

kut,

të n

johur

si M

arr

ëve

shja

e K

oto

nusë

.

Ko

mis

ioni

po

ashtu

ka

pë

rgje

gjë

si

pë

r të

ne

-

go

ciu

ar m

arrë

vesh

je n

dë

rko

mb

ëta

re n

ë e

më

r

të B

E n

ë f

ush

at

ku

shte

tet

an

ëta

re e

kan

ë

bash

ku

ar

sovra

niteti

n.

Kjo

bë

het

mb

i b

azë

n

e m

arr

ëve

shje

ve t

ë a

rrit

ura

para

pra

kis

ht

me

shte

tet.

Si ë

shtë

e o

rgan

izuar

puna

e

Kom

isio

nit?

Ng

a K

ryeta

ri i

Ko

mis

ionit

vare

t se

cili

ko

mi-

sio

ne

r d

o të je

të p

ërg

jeg

jës p

ër lë

mi t

ë c

aktu

-

ara

dh

e a

du

het

që

këto

pë

rgje

gjë

si t’

i je

pe

n

tjetë

rku

jt g

jatë

man

dati

t të

Ko

mis

ionit

.

Ko

mis

ioni p

ërg

jith

ësis

ht

tako

het

një

he

rë n

ë

javë

, zak

on

isht të

më

rku

rave

në

Bru

kse

l. Ç

do

pik

ë n

ë a

gje

nd

ë p

reza

nto

het

ng

a ko

mis

ion

eri

pë

rgje

gjë

s p

ër lë

mi t

ë c

aktu

ar d

he K

ole

gjiu

mi

me

rr v

en

dim

ko

lekti

v p

ër

atë

.

Pe

rso

ne

li i

Ko

mis

ionit ë

shtë

i o

rgan

izu

ar

në

de

part

am

ente

, të

njo

hu

ra s

i “D

rejt

ora

te t

ë

Pë

rgjit

hsh

me”

(D

P)

dh

e n

ë “

shë

rbim

e”

(siç

është

Sh

ërb

imi

Lig

jor)

. Ç

do

dre

jto

rat

është

përg

jeg

jës

për sf

era

të c

aktu

ara

dhe u

dhëhiq

et

ng

a d

rejto

r-g

jen

era

l, q

ë i

jep

llo

gari

një

rit

ng

a

kom

isio

ne

rëve

. K

oo

rdin

imi

i p

ërg

jith

sh

ëm

bë

het

ng

a S

ekre

tari

ati G

jen

era

l, i

cili

po

ashtu

me

naxh

on

tak

imet

javo

re t

ë K

om

isio

nit

. U

d-

hëhiq

et n

ga

Sekr

eta

ri G

jenera

l, i c

ili i

jep ll

og

ari

dre

jtp

ërd

rejtë

Kry

eta

rit.

Dre

jto

rate

t n

ë fak

t h

arto

jnë

pro

pozi

met le

gjis

-

lative

të K

om

isio

nit

, po

r kë

to p

rop

ozi

me b

ëhen

zyrt

are

vetë

m k

ur

mir

ato

he

n n

ga K

ole

gjiu

mi

në

mb

led

hje

t e

tij

javo

re.

Pro

ce

du

ra ë

shtë

pë

rafë

rsis

ht,

siç

vijo

n.

Të

su

pozo

jmë

se

Ko

mis

ion

i, p

ër

sh

em

bu

ll,

sh

eh

nevo

jë p

ër le

gjis

lacio

n të

ri t

ë B

E-s

ë p

ër

par

and

alim

të n

dotjes

së lu

menjv

e të E

vropës.

Dre

jto

rati

-Gje

ne

ral p

ër

Mje

dis

in d

o t

ë p

ërg

a-

tisë

një

pro

pozi

m,

të b

azu

ar

në

ko

nsu

ltim

et

me

in

du

str

inë

dh

e f

erm

erë

t evro

pia

në,

me

min

istr

itë

e m

jed

isit n

ë s

hte

tet-

anëta

re të B

E-

së. P

as k

ësa

j le

gjis

laci

oni i

pro

pozu

ar d

o të d

is-

kuto

het m

e të g

jith

a d

ep

arta

me

nte

t re

leva

nte

të K

om

isio

nit d

he d

o të k

ontr

ollo

het n

ga

Shër-

bim

i Lig

jor

dh

e n

ga

Se

kre

tari

ati G

jen

era

l.

Pasi q

ë p

rop

ozi

mi t

ë je

të g

ati, S

ekre

tari

-Gje

n-

era

l do ta

përf

shijë

në a

gje

nd

ën p

ër m

ble

dhje

n

e a

rdh

sh

me

të

Ko

mis

ionit

. N

ëse

14

ng

a 2

7

kom

isio

ne

rë e

mir

ato

jnë

pro

pozi

min

, K

om

i-

sio

ni d

o ta

mir

ato

jë a

të d

he d

o ta

ketë

mb

ësh

-

tetj

en

e p

aku

rsye

r të

kre

jt e

kip

it.

Do

ku

me

nti

pas

taj d

o t’i d

ërg

ohet K

ësh

illit d

he P

arla

mentit

pë

r të

ve

nd

osu

r p

ër

pro

pozi

min

. K

om

isio

ni

pasta

j m

un

d t

ë b

ëjë

nd

rysh

ime

në

n d

ritë

n e

kom

ente

ve t

ë b

ëra

ng

a k

ëto

dy i

nsti

tucio

ne

dh

e p

asta

j ta

kth

ej

të n

jëjt

in p

ër

mir

ati

min

pë

rfu

nd

imta

r.

Pre

sidenti i K

om

isio

nit E

vropia

n J

ose

Man

uel B

arro

so i v

rojton p

asoja

t dra

mat

ike t

ë n

dry

shim

it k

limatik n

ë G

renla

ndë.© EC

Gjy

kata

e D

rejtë

sisë

së

Ko

mu

nitete

ve E

vro

pi-

an

e (

të c

ilës s

hp

esh

i r

efe

roh

en

th

jeshtë

si

‘Gjy

kata

’) d

ato

n q

ë n

ga

Trak

tate

t e p

ara,

pra

Trak

tati E

vro

pia

n p

ër

Th

ën

gjil

l d

he

Çe

lik i v

itit

19

52. Ë

shtë

e v

en

do

sur

në

Lu

kse

mb

urg

.

Dety

ra e

tij

ësh

të t

ë s

igu

rojë

se

le

gjis

laci

oni i

BE

-së

inte

rpre

toh

et

dh

e z

bat

oh

et

në

më

nyrë

të n

jëjtë

në

çd

o s

hte

t-an

ëta

r, n

ë m

ënyrë

që

të

siguro

jë s

e li

gji

do të je

të ç

do

herë

identik

pë

r të

gjit

ha

pal

ët d

he

në

të g

jith

a rr

eth

anat

. Sig

uro

n,

për sh

em

bull,

se g

jyka

tat ve

nd

ore

nuk

bëjn

ë in

-

terp

reti

m t

ë n

dry

shë

m m

bi ç

ësh

tjet

e n

jëjt

a.

Gjy

kata

po

ashtu

sig

uro

n q

ë s

hte

tet

anëta

re t

ë

BE

-së

dh

e in

stit

uci

on

et

bëjn

ë a

të q

ë e

kë

rko

n

ligji.

Gjy

kata

ka f

uq

inë

dh

e t

ë d

rejtë

n q

ë t

ë

zgjid

h k

onte

stet lig

jore

me

s sh

tete

ve-a

nëta

re,

insti

tucio

neve

, b

izn

eseve

dh

e i

nd

ivid

ëve

të

BE

-së.

Gjy

kata

pë

rbë

het

ng

a n

jë g

jykatë

s p

rej

çd

o

shte

ti-a

nëta

r, a

shtu

që

të

gjit

ha

27

sis

tem

et

juri

dik

e n

acio

nale

jan

ë t

ë p

ërf

aq

ësu

ara

. P

ër

shka

qe të e

fika

site

tit,

me

gjit

hat

ë G

jyka

ta rra

llë

ule

t n

ë p

ërb

ërj

en

e p

lotë

. P

asi

që

zak

on

isht

ule

t në ‘D

ho

mën e

Mad

he’ p

rej v

etë

m 1

3 g

jyq

-

tarë

ve a

po

në

dh

om

a të

pë

rbë

rë n

ga

pe

së a

po

tre

gjy

qta

rë.

Gjy

kata

asis

toh

et

ng

a t

etë

“av

okatë

-gje

ne

r-

alë

”. R

oli

i tyre

është

të

pre

zanto

jnë

op

inio

ne

të a

rsye

sh

me

pë

r ra

ste

t q

ë i

sh

qyrt

on

Gjy

ka-

ta.

Ata

du

het

ta b

ëjn

ë k

ëtë

pu

blik

isht

dh

e n

ë

më

nyrë

të

paan

sh

me

.

Gjy

katë

sit

dh

e a

vo

katë

t-g

jen

era

lë j

an

ë o

se

an

ëta

rë t

ë m

ëp

ars

hë

m t

ë g

jykata

ve

më

të

lart

a n

acio

nale

ose

avo

katë

sh

um

ë k

om

pe

-

tentë

, të c

ilëve

mu

nd t

’u b

eso

het p

ër p

aan

sh-

më

rin

ë d

he

ob

jekti

viteti

n e

tyre

. A

ta j

an

ë t

ë

em

ëru

ar m

e v

en

dim

të p

ërb

ashkë

t të

qeve

rive

të s

hte

teve

-an

ëta

re.

Çd

onjë

ri e

më

roh

et

pë

r

man

dat

gja

shtë

vje

çar,

pas s

ë c

ilit

ata

mu

nd

të r

izg

jidh

en

.

Pë

r t’

i n

dih

mu

ar

Gjy

katë

s s

ë D

rejtë

sis

ë t

ë

sh

qyrt

ojë

raste

t e

sh

um

ta d

he

pë

r t’

u o

fru

ar

qyte

tarë

ve

mb

rojt

je m

ë t

ë m

irë

lig

jore

, n

ë

vit

in 1

98

9 u

fo

rmu

a G

jykat

a e

In

sta

ncë

s s

ë

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANGJYKATA E DREJTËSISË: MBËSHTETJE E LIGJIT

26


Parë

. K

jo g

jykat

ë (

që

është

pje

së

pë

rbë

rëse

e G

jykat

ës s

ë D

rejtë

sis

ë)

është

pë

rgje

gjë

se

pë

r të

sje

llë v

en

dim

e p

ër

raste

të

ve

çanta

,

sid

om

os p

ër

raste

t e

para

qit

ura

ng

a in

div

idë

pri

vatë

dhe ras

tet q

ë k

anë të b

ëjn

ë m

e k

onku

r-

ren

cë

n jo

korr

ekte

me

s b

izn

eseve

. Kjo

gjy

kat

ë

ka

po

ashtu

një

gjy

qta

rë n

ga

çd

o v

en

d i

BE

-

së.

Trib

un

ali

Evro

pia

n i

Sh

ërb

imit

Civ

il ve

nd

osë

konte

ste

t n

ë m

es t

ë B

ash

kim

it E

vro

pia

n d

he

sh

ërb

imit

të

tij

civ

il. T

rib

un

ali

pë

rbë

het

ng

a

shta

të g

jyq

tarë

dh

e ë

shtë

i b

ash

kan

gjit

ur

në

Gjy

kat

ën

e In

sta

ncë

s s

ë P

arë

.

Gjy

kat

a e

Dre

jtë

sis

ë,

Gjy

kat

a e

In

sta

ncë

s s

ë

Parë

dh

e T

rib

un

ali

i Sh

ërb

imit

Civ

il kan

ë k

rye

-

tarë

në

vete

, të

zg

jed

hu

r n

ga k

ole

gët

e t

yre

gjy

katë

s,

pë

r të

sh

ërb

ye

r m

an

dat

trevje

çar

me

mu

nd

ësi

rizg

jed

hje

je.

Vassili

os S

kou

ris

është

zg

jed

hu

r K

ryeta

r i G

jykat

ës s

ë D

rejtë

-

sis

ë m

ë 2

00

3. M

arc

Jae

ge

r ë

shtë

kry

eta

r ak-

tual i G

jykatë

s s

ë I

nsta

ncë

s s

ë P

arë

. P

aul J.

Mah

on

ey

ësh

të z

gjid

hu

r K

ryeta

r i T

rib

un

alit të

Sh

ërb

imit

Civ

il q

ë p

rej 2

00

5.

Çfa

rë b

ën

Gjy

ka

ta?

Gjy

kat

a sje

ll aktg

jykim

e p

ër

raste

t q

ë i je

pe

n

pë

r sh

qyrt

im.

Pe

së

llo

jet

më

të

sh

pe

shta

të

raste

ve ja

në:

1. kë

rke

sat

pë

r ve

nd

im p

ara

pra

k;

2.

pro

ce

se

gjy

që

so

re p

ër

dë

shti

m t

ë p

ërm

-

bu

sh

jes s

ë o

blig

imeve

;

3. p

roce

se

gjy

që

so

re p

ër

an

ulim

;

4.

pro

ce

se

gjy

që

so

re p

ër

dë

shti

m v

ep

rim

i,

dh

e

5. p

roce

se

gjy

që

so

re p

ër

dë

me

.

Të

gjit

ha

jan

ë t

ë p

ërs

hkru

ara

më

deta

jisht

në

viji

m.

1. P

roce

du

ra p

ër

ve

nd

im p

ara

pra

k

Gjy

kat

at

në

çd

o s

hte

t të

BE

jan

ë p

ërg

jeg

jëse

pë

r të

sig

uru

ar

se

lig

ji i

BE

-së

zb

ato

het

në

më

nyrë

ad

eku

ate

. P

or

ekzi

sto

n r

rezi

ku

që

gjy

kat

at

në

shte

te t

ë n

dry

sh

me

ta in

terp

reto

-

jnë

lig

jin e

BE

-së

në

më

nyra

të

nd

rysh

me

.

27

RO

LI //

Të s

jellë

vendim

e g

jyqëso

re p

ër ra

stet që p

araq

iten p

ara

Gjy

katë

s

GJY

KA

TA

E D

RE

JT

ËS

ISË

//

N

jë g

jyqta

rë n

ga

çdo v

end i

BE

-së; t

etë

avo

katë

të p

ërg

jithsh

ëm

GJ

YK

AT

A E

IN

ST

AN

CË

S

SË

PA

RË

//

Së p

aku n

jë g

jyqta

rë n

ga

çdo s

hte

t i B

E-s

ë (27 n

ë 2

007

)

TR

IBU

NA

LI I

SH

ËR

BIM

IT C

IVIL

// S

hta

të g

jyq

tarë

MA

ND

AT

I //

G

jashtë

vje

t m

e m

un

dë

si r

izg

jed

hje

je

AD

RE

SA

//

Bo

ule

vard

Ko

nra

d A

de

nau

er,

L-2

92

5 L

ukse

mb

urg

TE

LE

FO

NI //

(3

52

) 4

3 0

3-1

INT

ER

NE

T F

AQ

JA

//

cu

ria.e

uro

pa.e

u

Gjy

kata

e D

rejt

ësis

ë:

mb

ësh

tetj

e lig

jit

FA

KT

ET

KY

ÇE

27

Stjuar

desa

t ka

në p

ërf

ituar

dis

a herë

nga

vendim

et

e G

jyka

tës

Evr

opia

ne t

ë D

rejtësi

së m

bi pagesat

dhe t

ë d

rejt

at

e

bar

abar

ta.

© Alamy/Imageselect

28


Që

të

para

nd

alo

he

t kjo

, e

kzi

sto

n “

pro

ce

-

du

ra p

ër

ven

dim

para

pra

k”.

Kjo

do

të

th

otë

që

në

se

gjy

kata

nacio

nale

është

e p

asig

urt

në

inte

rpre

tim

in a

po

vle

fsh

më

rin

ë e

nd

on

jë

ligji

të B

E-s

ë, a

jo m

un

det,

e n

do

një

he

rë e

dh

e

du

het,

të

ko

nsu

lto

het

me

Gjy

kat

ën

e D

rejtë

-

sis

ë. K

jo k

ësh

illë

jep

et

në

fo

rmë

të

“ve

nd

imit

para

pra

k”.

2.

Pro

ce

se

t g

jyq

ëso

re p

ër

dë

sh

tim

në

pë

rmb

ush

jen

e d

ety

rim

ev

e

Ko

mis

ion

i m

un

d të

in

icio

jë kë

to p

roce

se

gjy

që

so

re n

ëse

ka a

rsye

që

të

be

so

jë s

e n

jë

shte

t-an

ëta

r d

ësh

ton t’i p

ërm

bu

shë o

blig

imet

e p

ara

para

me

lig

jin e

BE

-së

. K

ëto

pro

ce

se

po

ashtu

mu

nd

të

inic

ioh

en

ng

a n

do

një

shte

t-

an

ëta

r.

Në

të

dyja

raste

t, G

jykat

a h

eto

n p

oh

imet

dh

e

jep

gjy

kim

in e

vet.

Në

se

vë

rteto

het

se

ësh

të

fajto

r, s

hte

ti-a

nëta

r i a

kuzu

ar d

uhet m

enjë

herë

t’i

pë

rmirë

so

jë v

ep

rim

et

dh

e t

’i p

ërm

bu

sh

ë

dety

rim

et,

përn

dry

she G

jyka

ta m

un

d t’i s

hq

ip-

tojë

san

ksio

ne

atij v

en

di.

3. P

roce

se

t g

jyq

ëso

re p

ër

an

uli

m

Në

se

nd

on

jëri

ng

a s

hte

tet-

an

ëta

re,

Kë

sh

illi,

Ko

mis

ioni ap

o (

në r

reth

an

a të

cak

tuara

) P

ar-

lam

enti m

en

do

n s

e n

do

një

lig

j i c

aktu

ar ë

shtë

i ku

nd

ërl

igjs

hë

m,

atë

he

rë s

ecila

ng

a k

ëto

in

-

stitu

cio

ne m

un

d të k

ërk

ojë

ng

a G

jyka

ta a

nu

lim

të a

tij l

igji.

Këto

“p

roce

se

pë

r an

ulim

” m

un

de

n p

oashtu

të i

nic

ioh

en

ng

a i

nd

ivid

ë,

të c

ilët

du

an

që

Gjy

kata

të a

nu

lojë

nd

on

jë li

gj t

ë c

aktu

ar s

ep

se

në

më

nyrë

të

dre

jtp

ërd

rejtë

nd

iko

n n

ë a

ta in

-

div

idë

dh

e k

a efe

kt

të k

un

dë

rt.

Në

se

Gjy

kata

vë

rteto

n s

e l

igji

në

fja

lë n

uk

ka q

en

ë i

mir

atu

ar

në

më

nyrë

ko

rre

kte

ose

nu

k b

azo

he

t n

ë m

ënyrë

ko

rre

kte

në

Tra

k-

tate

t E

vro

pia

ne

, m

un

d t

a s

hp

allë

atë

lig

j të

pav

lefs

hë

m.

4.

Pro

cese

t gjy

qëso

re p

ër dësh

tim v

eprim

i

Trak

tati

par

asheh q

ë P

arla

menti

Evr

opia

n, K

ësh

illi

dhe K

om

isio

ni t

ë m

arrin

vendim

e të

cak

tuar

a nën

rreth

ana

të c

aktu

ara.

Nëse

ata

dësh

tojn

ë t

a

bëjn

ë k

ëtë

, sh

tete

t-an

ëta

re,

inst

ituci

onet

tjera

të B

ashki

mit

Evr

opia

n d

he (

në r

reth

ana

të c

ak-

tuar

a) indiv

idë a

po k

om

pan

i m

und t

ë p

araq

esi

n

anke

së n

ë G

jyka

të,

për

të r

egjis

truar

zyr

taris

ht

këtë

shke

lje.

5.

Pro

ceset g

jyq

ëso

re p

ër

dëm

e

Çdo p

ers

on a

po k

om

pan

i të c

ilës

i ësh

të s

hka

ktuar

dëm

i si p

asojë

e n

jë v

eprim

i apo m

os-

veprim

i të

Kom

unite

tit a

po p

ers

onelit

të ti

j, m

und të

par

aqes

veprim

in p

ër k

ërk

im të

kom

pensi

mit

par

a G

jyka

tës

së In

stan

cës

së P

arë.

Si

ësh

të

e

org

an

izu

ar

pu

na

e

Gjy

katë

s?

Ras

tet së

par

i reg

jistroh

en d

he p

as k

ësaj

em

ëroh

et

gjyk

atës

i i ca

ktua

r dhe

avo

kati

gjen

eral

për

sec

ilin ra

st.

Pro

cedu

ra q

ë pa

son

ësht

ë dy

fazë

she:

së

pari ës

htë

faza

me

shkr

im, e

pas

taj f

aza

oral

e.

Në

fazë

n e

parë

, të

gjith

a pa

lët e

përfsh

ira p

araq

esin

dekl

arat

a m

e sh

krim

dhe

gjy

katë

si i

emër

uar n

ë kë

të

rast

për

pilo

n nj

ë ra

port k

u pë

rmbl

edhë

kët

o de

klar

ata

dhe

të k

alua

rën

ligjo

re të

kët

ij ras

ti.

Man

dej p

ason

faza

e d

ytë

– he

timi p

ublik

. Var

ësis

ht n

ga

rënd

ësia

dhe

kom

plek

siet

i i ra

stit,

kjo

sea

ncë

mun

d të

dëgj

ohet

par

a dh

omës

pre

j tre

, pes

ë ap

o 13

gjy

qtar

ë,

apo

para

Gjy

katë

s në

për

bërje

të p

lotë

. Gja

të h

etim

it,

avok

atët

e p

alëv

e pa

raqe

sin

rast

in p

ara

gjyk

atës

ve d

he

para

avo

katit

-gje

nera

l, të

cilë

t m

und

t’u p

aras

htro

jnë

pyet

je avo

katë

ve q

ë pë

rfaq

ësoj

në klie

ntët

. Pas

taj a

voka

-

ti-gj

ener

al je

p ko

nklu

zat e

tij/s

aj, p

as s

ë ci

lës

gjyk

atës

it

shqy

rtoj

në çës

htje

n dh

e sh

pallin

akt

gjyk

imet

e ty

re. K

jo

jo d

omos

dosh

mër

isht

e p

ërcj

ellë

opi

nion

i e a

voka

tit

gjen

eral

.

Ven

dim

et e

Gjy

katë

s ve

ndos

en n

ga

shum

ica

dhe

shpa

llen

në p

ërfu

ndim

të

hetim

it pu

blik

. Ndr

yshi

met

në p

ikëp

amje

nuk

shp

rehe

n. V

endi

met

pub

likoh

en n

ë

ditë

n e

lësh

imit.

Pro

cedu

ra p

ara

Gjy

katë

s së

Inst

ancë

s së

Par

ë ës

htë

e ng

jash

me,

për

veç

se n

uk k

a opi

nion

nga

avok

ati

gjen

eral

.

Gjy

kata

e A

ud

ito

rëve

ësh

të f

orm

uar

në

vi-

tin

19

75

. Ë

shtë

e v

en

do

sur

në

Lu

kse

mb

urg

.

Gjy

kata

e A

ud

ito

rëve

ko

ntr

ollo

n t

ë g

jith

a t

ë

hyr

at e

BE

-së

dh

e a

të s

e t

ë g

jith

a sh

pe

nzi

met

e t

ij ja

në

kry

er

në

më

nyr

ë lig

jore

dh

e t

ë r

reg

-

ullt

në

më

nyr

ë q

ë q

yte

tarë

t e

BE

-së

të

bëjn

ë

shp

en

zim

in e

ars

yesh

ëm

e p

aras

ë. P

oas

htu

ka

të d

rejtë

të

au

dito

jë ç

do

pe

rso

n a

po

org

aniz

atë

që

me

nax

ho

n m

e f

on

det

e B

E-s

ë.

Gjy

kata

ka

ng

a një

an

ëta

r p

rej ç

do

shte

ti të

BE

-

ës,

që

em

ëro

het

ng

a K

ësh

illi p

ër

man

dat

gja

s-

htë

vje

çar,

me m

un

dësi

pë

r rizg

jed

hje

. An

ëta

rët

e z

gjid

hin

një

ng

a ta

si K

ryeta

r të

Gjy

katë

s m

e

man

dat

pre

j tri

vite

sh m

e m

und

ësi

riz

gje

dhje

je.

Hu

be

rt W

eb

er

ka q

en

ë K

ryeta

r i

Gjy

katë

s së

Au

dito

rëve

që

ng

a ja

nar

i 20

05

.

Çfa

rë b

ën

gjy

ka

ta?

Ro

li kry

eso

r i

Gjy

katë

s ë

shtë

të

ko

ntr

ollo

jë

se

bu

xh

eti

i B

E-s

ë ë

shtë

im

ple

me

ntu

ar

në

më

nyrë

ko

rre

kte

, m

e f

jalë

tje

ra,

të s

igu

rojë

se

të

ard

hu

rat

dh

e sh

pe

nzi

me

t e

B

E-s

ë

jan

ë l

igjo

re d

he

të

nd

ers

hm

e,

si

dh

e t

ë s

ig-

uro

jnë

me

naxh

im k

orr

ekt

fin

an

cia

r. P

un

a e

kësaj

gjy

kate

nd

ihm

on

të

gara

nto

jë s

e s

is-

tem

i i B

E-s

ë o

pe

ron n

ë m

ënyrë

efi

kase d

he

tran

sp

are

nte

.

Pë

r të

kry

er

dety

rën

që

ka,

Gjy

kata

heto

n

do

ku

me

nta

cio

nin

e s

ecilë

s o

rgan

izatë

të

BE

-

së q

ë k

a të

hyra

ap

o s

hp

enzi

me.

Po t

ë k

etë

nevo

jë,

Gjy

kat

a kry

en

ko

ntr

olle

në

ve

nd

in e

ng

jarj

es, p

ra b

ren

da

në o

rgan

izat

ë. I

nfo

rmat

at

e s

iguru

ara

shkru

hen n

ë rap

ort

e, q

ë i

tërh

eq

in

vëm

en

dje

n K

om

isio

nit

dh

e s

hte

teve

an

ëta

re

pë

r p

rob

lem

et

eve

ntu

ale

.

Pë

r ta

kry

er

pu

në

n e

vet

sa m

ë m

irë, G

jykata

e A

ud

ito

rëve

du

het

të jetë

e p

avaru

r n

ga in

-

sti

tucio

net

tje

ra,

po

r n

jëko

hë

sis

ht

të j

etë

në

konta

kt

të v

azh

du

esh

ëm

me

ato

.

Një

ng

a d

ety

rat e

saj k

yçe

është

t’u

nd

ihm

ojë

Parl

am

enti

t E

vro

pia

n d

he

Kë

sh

illit

, d

uke

ua

pre

zantu

ar

aty

re ç

do

vit

një

rap

ort

pë

r vi-

tin

e k

alu

ar

fin

an

cia

r. K

om

ente

t q

ë i

bë

n n

ë

29

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANGJYKATA EVROPIANE E AUDITORËVE: SHPENZIMI I ARSYESHËM I PARAVE TUAJA

FA

KT

ET

KY

ÇE

Gjy

kata

Evro

pia

ne e

A

ud

ito

rëve:

sh

pe

nzim

i a

rsye

sh

ëm

i

para

ve t

uaja

RO

LI //

Të k

ontr

ollo

jë s

e fondet e B

E s

hfr

ytë

zohen n

ë m

ënyr

ë a

deku

ate

AN

ËT

AR

ËT

//

Ng

a n

jë a

nëta

r p

rej ç

do

shte

ti a

nëta

r të

BE

MA

ND

AT

I //

A

nëta

rët e

mër

ohe

n për

term

gja

shtë

vjeça

r, m

e m

undës

i për

rizg

jedhj

e

AD

RE

SA

//

12

ru

e A

lcid

e d

e G

asp

eri

, L-

1615

Lu

kse

mb

urg

TE

LE

FO

NI //

(3

52

) 4

3 9

8-1

INT

ER

NE

T F

AQ

JA

//

eca.e

uro

pa.e

u

30

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANGJYKATA EVROPIANE E AUDITORËVE: SHPENZIMI I ARSYESHËM I PARAVE TUAJA

I th

em

elu

ar

në

19

57

me

Tra

kta

tin

e R

om

ës,

Ko

miteti E

vro

pia

n E

konom

ik d

he S

oci

al (K

EE

S)

i ka

34

4 a

nëta

rë. N

um

ri i

secili

t sh

tet të

BE

-së

para

qet p

ak a

sh

um

ë m

ad

hë

sin

ë e

po

pu

llsis

ë

së

saj. N

um

rat

pë

r ve

nd

jan

ë s

i vijo

n:

Fra

ncë

, G

jerm

an

i,

Itali

dh

e

Mb

retë

ria

e

Bash

ku

ar

24

Po

lon

i dh

e S

pan

jë

21

Ru

man

i 1

5

Au

str

i, B

elg

jikë

, B

ullg

ari

, R

ep

ub

lika Ç

eke

, G

req

i,

Hu

ng

ari

, H

ola

nd

ë, P

ort

ug

ali

dh

e S

ue

di

12

Dan

imark

ë,

Fin

lan

dë

, Ir

lan

dë

, L

itu

an

i d

he

Sllo

vaki

9

Esto

ni, L

eto

ni d

he

Sllo

ven

i

7

Qip

ro d

he

Lu

kse

mb

urg

6

Malt

a

5

Gji

thse

j 3

44

KE

ES

është

një

org

an

kë

sh

illë

dh

ën

ës q

ë i

ofr

on

pë

rfaq

ësu

esve

të

gru

peve

të

inte

resit

të B

E-s

ë,

sic

jan

ë p

un

ëd

hë

në

sit

, sin

dik

ata

t,

dh

e g

rup

et

tje

ra t

ë i

nte

resit

, q

ë p

ara

qe

sin

“sh

oq

ëri

në

e o

rgan

izu

ar

civ

ile”,

si

sh

oq

ata

t

e k

on

su

mato

rëve

, p

latf

orm

ë p

ër

të s

hp

reh

ur

kën

dvë

shtr

imet

pë

r çë

shtj

et

e B

E-s

ë.

An

ëta

rët

em

ëro

he

n n

ga q

eve

ritë

e B

E-s

ë

po

r ata

pu

no

jnë

në

pav

arë

si të

plo

të p

olit

ike.

Ata

em

ëro

he

n p

ër

katë

r vite,

dh

e m

un

d t

ë

rie

më

roh

en

.

Ko

mit

eti

tako

he

t n

ë a

sam

ble

ple

nare

dh

e

dis

ku

tim

et

e t

ij p

ërg

ati

ten

ng

a g

jashtë

në

n-

kom

itete

, të n

johura

si “

de

par

tam

ente

”; s

ecili

mb

ulo

n lë

mi t

ë c

aktu

ar.

Ko

miteti

zg

jed

h k

rye

-

tarin d

he d

y nënkr

yeta

rë p

ër m

and

at d

yvj

eçar

.

Dim

itri

s D

imitri

ad

is ë

shtë

bë

rë K

ryeta

r i K

EE

S

në

teto

r 2

00

6.

këtë

rap

ort

vje

tor

luajn

ë r

ol

të r

ën

dë

sis

hë

m

që

Parl

am

enti

të

sje

llë v

en

dim

se

Ko

mis

ion

i

mu

nd

të

me

naxh

ojë

me

bu

xh

eti

n. N

ëse

jan

ë

të k

ën

aq

ur,

Gjy

kat

a e

Au

dito

rëve

po

ashtu

u

dë

rgo

n K

ësh

illit

dh

e P

arl

am

enti

t d

ekla

rata

vërt

etu

ese

se p

arat

ë e

tak

sa-p

aguesv

e e

vro

pi-

an

ë ja

në

shfr

ytë

zuar

në

më

nyrë

ad

eku

ate

.

Përf

un

dim

isht,

gjy

kata

i in

form

on q

yte

tarë

t lid

-

hur m

e re

zultat

et e

punës

së s

aj n

ëp

ërm

es

rap

-

ort

eve

mb

i çë

shtj

et

me

inte

res

të v

eçantë

.

Si ë

sh

të e

org

an

izu

ar

pu

na e

gjy

ka

tës?

Gjy

kata

ka p

ëra

fërs

isht

80

0 t

ë p

un

ësu

ar

të

ku

alifi

ku

ar,

pë

rfsh

irë

pë

rkth

ye

sit

dh

e a

ud

i-

torë

t. A

ud

ito

rët

jan

ë t

ë n

darë

në

‘g

rup

e t

ë

aud

itim

it’.

Ata

pë

rgat

isin

dra

ft r

ap

ort

e p

ër

të

cila

t g

jykat

a m

err

ve

nd

ime.

Au

dit

orë

t sh

pe

sh

in

sp

ekto

jnë

in

sti

tucio

net

tje

ra të B

E-s

ë, s

hte

tet-

an

ëta

re d

he s

hte

tet q

ë

pra

no

jnë

nd

ihm

a n

ga B

E.

Vë

rtetë

, e

dh

e p

se

pu

na

e G

jykat

ës

ka

të b

ëjë

me

para

të p

ër

të

cila

t ësh

të p

ërg

jeg

jës

Ko

mis

ioni,

80%

e k

ëty

re

të h

yra

ve d

he s

hp

enzi

meve

me

naxh

oh

en n

ga

auto

rite

tet

nacio

nale

.

Gjy

kat

a e

Au

dito

rëve

nu

k k

a fo

rcë

zb

atu

ese

ligjo

re. N

ëse

au

dito

rët zb

ulo

jnë m

anip

ulim

ose

parr

eg

ulls

i, a

ta e

pë

rcje

llin

info

rmatë

n s

a m

ë

shp

ejtë q

ë m

un

det te

ZE

KM

– Z

yra

Evro

pia

ne

Kund

ër M

ashtr

imit. Z

EK

M ë

shtë

de

par

tam

ent

i K

om

isio

nit

Evro

pia

n m

e s

tatu

s t

ë p

osaçë

m

që

i sig

uro

n a

uto

no

mi t

ota

le.

31

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANKOMITETI EVROPIAN EKONOMIK DHE SOCIAL: ZËRI I SHOQËRISË CIVILE

Ko

mit

eti

Evro

pia

n

Eko

no

mik

dh

e S

ocia

l:

zë

ri i s

ho

që

risë

civ

ile

FA

KT

ET

KY

ÇE

RO

LI //

P

ërf

aq

ëso

n s

ho

që

rin

ë c

ivile

të o

rgan

izu

ar

AN

ËT

AR

ËT

//

34

4

MA

ND

AT

I I Z

YR

ËS

//

Kat

ër

vite

TA

KIM

ET

//

Bru

kse

l, m

ujo

re

AD

RE

SA

//

Ru

e B

elli

ard

99

, B

-10

40

Bru

kse

l

TE

LE

FO

NI //

(3

2-2

) 5

46

90

11

INT

ER

NE

T F

AQ

JA

//

ee

sc.e

uro

pa.e

u

31

Shenja

t e v

esh

ëve

të v

endosu

ra t

e lopët

u n

dih

mojn

ë a

uditorë

ve t

ë B

E-s

ë t

ë m

baj

në k

ontr

oll

mbi at

ë s

e k

u jan

ë

shpenzu

ar p

arat

ë e

BE

-së.

© Van Parys Media

32

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANKOMITETI EVROPIAN EKONOMIK DHE SOCIAL: ZËRI I SHOQËRISË CIVILE

Ko

miteti

i R

ajo

neve

, i

form

uar

në

vit

in 1

99

4

me

Tra

kta

tin

e B

ash

kim

it E

vro

pia

n,

ka 3

44

anëta

rë. N

um

ri p

rej ç

do v

en

di a

nëta

rë p

ëra

fër-

sis

ht

pasq

yro

n m

ad

hë

sin

ë e

po

pu

llsis

ë,

më

sa

vijo

n:

Fra

ncë

, G

jerm

an

i,

Itali

dh

e

Mb

retë

ri

e

Bash

ku

ar

24

Po

lon

i dh

e S

pan

jë

21

Ru

man

i 1

5

Au

str

i, B

elg

jikë

, B

ullg

ari

, R

ep

ub

lika Ç

eke

, G

req

i,

Hu

ng

ari

, H

ola

nd

ë, P

ort

ug

ali

dh

e S

ue

di

12

Dan

imark

ë,

Irla

nd

ë,

Lit

uan

i,

Sllo

vaki

dh

e

Fin

lan

dë

9

Esto

ni, L

eto

ni d

he

Sllo

ven

i

7

Qip

ro d

he

Lu

kse

mb

urg

6

Malt

a

5

Gji

thse

j 3

44

Ko

mit

eti

ësh

të n

jë o

rgan

kë

sh

illë

dh

ën

ës i

pë

rbë

rë n

ga

pë

rfaq

ësu

es t

ë a

uto

rite

teve

ra-

jon

ale

dh

e l

okale

evro

pia

ne

. K

om

iteti

i R

a-

jon

eve

du

het

të k

on

su

lto

het

para

se

të m

er-

ren

ve

nd

imet

të B

E-s

ë n

ë lid

hje

me

po

litik

at

rajo

nale

, m

jed

iso

re, ku

ltu

rore

, e

du

kati

ve d

he

të tra

nsp

ort

it —

të g

jith

a a

to q

ë k

an

ë të b

ëjn

ë

me

qeve

rin

ë lo

kale

dh

e r

ajo

nale

.

Anëta

rët e K

om

isio

nit ja

në a

nëta

rë të

zg

jedhur,

ap

o a

kte

rë t

ë r

ën

dë

sis

hë

m,

në

in

sti

tucio

net

kom

un

ale

ap

o r

ajo

nale

, n

ë r

ajo

nin

e t

yre

. A

ta

no

min

oh

en n

ë K

om

itet n

ga

qeve

ritë

nac

ion

ale

dh

e e

më

roh

en

ng

a K

ësh

illi

i B

ash

kim

it E

v-

rop

ian

pë

r kat

ër

vite. A

ta m

un

d t

ë r

izg

jidh

en

.

Çd

o v

en

d i

zgjid

hë a

nëta

rët e s

aj n

ë m

ënyr

ën e

vet,

po

r p

ërz

ierj

a duhet të

pas

qyro

jë b

alan

cën

po

litik

e d

he

gje

og

rafi

ke.

Në

se

ata

e h

um

bin

man

dati

n e

lekto

ral n

ë v

en

din

e v

etë

, du

het të

larg

oh

en n

ga

Ko

miteti.

Ekzi

sto

jnë

kat

ër

gru

pim

e p

olit

ike: P

art

ia P

op

-

ullo

re E

vro

pia

ne, P

art

ia e

So

cia

listë

ve E

vro

pi-

an

ë, A

lean

ca e

Lib

era

lëve

dh

e D

em

okra

tëve

Çfa

rë b

ën

KE

ES

?

Ko

mit

eti

Evro

pia

n E

kon

om

ik d

he

So

cia

l ka

tri r

ole

:

të k

ësh

illojë

Par

lam

entin E

vro

pia

n, K

ësh

illin

,

Bas

hkim

in E

vro

pia

n d

he K

om

isio

nin

Evro

pia

n,

ose

me

kë

rke

së

të

tyre

ose

me

veti

nic

iati

vë

të K

om

iteti

t;

të in

ku

rajo

jë s

ho

që

rin

ë c

ivile

që

të

pë

rfsh

i-

het

më

sh

um

ë n

ë p

roce

sin

e v

en

dim

marr

jes

të B

E-s

ë;

të

mb

ështe

së

dh

e n

xis

ë r

olin

e s

ho

që

risë

civ

ile n

ë s

hte

tet

që

nu

k j

an

ë a

nëta

re t

ë B

E

dh

e t

ë n

dih

mo

jë p

ër

të f

orm

uar

str

uktu

ra

kësh

illë

dh

ën

ëse

.

Op

inio

net

e K

om

iteti

t i d

rejto

he

n in

sti

tucio

n-

eve

më

të

më

dh

a —

Kë

sh

illit

, K

om

isio

nit

dh

e

Parl

am

enti

t E

vro

pia

n.

Du

het

të k

on

su

lto

het

para

se

të

me

rre

n v

en

dim

et

që

lid

he

n m

e

po

litik

at

eko

no

mik

e d

he

so

cia

l, r

ajo

nale

dh

e

mje

dis

ore

. Pra

nd

aj k

a ro

l kry

eso

r n

ë p

roce

sin

e v

en

dim

-marr

jes n

ë B

ash

kim

in E

vro

pia

n.

KE

ES

ësh

të u

rë n

ë m

es

të B

ashki

mit E

vro

pia

n

dh

e q

yte

tarë

ve t

ë s

aj, q

ë p

rom

ovo

n s

ho

qëri

më

pje

së

marr

ëse

, m

ë p

ërf

sh

irë

se

dh

e m

ë

de

mo

kra

tike

në E

vro

pë.

Ku

sh

jan

ë a

në

tarë

të

KE

ES

?

Kry

esi

sht

du

ke p

un

uar

në

shte

tet

e t

yre,

anë

-

tarë

t e

Ko

miteti

t fo

rmo

jnë

tre

gru

pe

që

i p

ër-

faq

ëso

jnë

pu

në

dh

ën

ësit

, të

pu

në

su

ari

t d

he

inte

resa

t e

nd

rysh

me

eko

no

mik

e d

he

so

cial

e.

Gru

pi i

Pu

në

dh

ën

ësv

e k

a an

ëta

rë p

rej s

ekto

rit

pri

vat e

pu

blik

të in

du

stri

së, b

izn

ese

ve të v

og

la

e t

ë m

esm

e,

od

ave

eko

no

mik

e,

tre

gti

së m

e

shu

mic

ë d

he

pak

icë, b

anka

ve d

he

sig

uri

meve

,

tran

spo

rtit

dh

e b

ujq

ësi

së.

Gru

pi i

të P

unësu

arve

përf

aqëso

n të

gjit

ha

kate

-

go

ritë

e të

punësu

arve

, ng

a p

unëto

rët fizi

kë d

eri

te a

ta e

kze

kuti

vë.

An

ëta

rët

e k

ëti

j g

rup

i vi

jnë

ng

a o

rgan

izat

at s

ind

ikal

iste

nac

ion

ale.

Gru

pi i

tre

të p

ërf

aqë

son

Gru

p t

ë Inte

resa

ve t

ë

Nd

rysh

me:

OJQ

, as

ocia

cio

net

e f

erm

erë

ve,

biz

ne

set

e v

og

la,

zan

atet

dh

e p

rofe

sio

net,

ko

-

op

era

tiva

t d

he

aso

ciac

ion

et

jo-p

rofi

tab

ile,

or-

gan

izat

at e

ko

nsu

mat

orë

ve d

he a

to të m

jed

isit

,

sh

oq

ata

t sh

ken

co

re d

he

akad

em

ike

, si

dh

e

aso

ciac

ion

et

që

pë

rfaq

ëso

jnë

fam

ilje

n,

gra

të,

pe

rso

nat

e h

en

dik

ep

uar

, etj

.

33

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANKOMITETI I RAJONEVE: ZËRI I QEVERISË RAJONALE DHE LOKALE

Ko

mit

eti

i R

ajo

neve:

zë

ri i q

eve

risë r

ajo

nale

d

he lo

kale

FA

KT

ET

KY

ÇE

33

RO

LI //

P

ërf

aq

ëso

n a

uto

rite

tet

rajo

nale

dh

e lo

kale

AN

ËT

AR

ËT

//

34

4

MA

ND

AT

I //

K

atë

r vite

MB

LE

DH

JA

//

Në

Bru

kse

l, p

esë

mb

led

hje

ple

nare

në

vje

t.

AD

RE

SA

//

Ru

e B

elli

ard

101, B

-10

40 B

rukse

l

TE

LE

FO

NI //

(3

2-2

) 2

82

22

11

INT

ER

NE

T F

AQ

JA

//

co

r.e

uro

pa.e

u

Org

aniz

atat

që p

ërf

aqëso

jnë inte

resa

t e f

amilj

eve

jan

ë n

ë m

esi

n e

gru

peve

zëri i t

ë c

ilëve

shpre

het

përm

es

KE

ES

.

© Van Parys Media

34

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANKOMITETI I RAJONEVE: ZËRI I QEVERISË RAJONALE DHE LOKALE

Ban

ka E

vro

pia

ne e

Inve

stim

eve

(BE

I) u

fo

rmu

a

në

vit

in 1

95

8 m

e T

rakta

tin

e R

om

ës. R

oli

i saj

kry

eso

r ë

shtë

të

hu

azo

jë p

ara

pë

r p

roje

kte

të inte

resit

Evro

pia

n,

sik

ur

jan

ë lid

hje

t h

eku

-

rud

ho

re d

he

rru

go

re, ae

rop

ort

et,

ap

o s

kem

at

mje

dis

ore

. P

oashtu

ofr

on

fin

an

cim

pë

r b

izn

e-

set e v

og

la n

ë B

E d

he p

ër zh

vill

imin

eko

no

mik

në

ve

nd

et

kan

did

ate

dh

e v

en

det

e b

otë

s n

ë

zhvill

im.

Ph

ilip

pe

May

sta

dt

u b

ë K

ryeta

r i E

IB n

ë ja

nar

20

00

.

Çfa

rë b

ën

Ban

ka?

BE

I ë

sh

të in

sti

tucio

n jo

-pro

fita

bil,

i

ve

të

mb

ajt

ur

fin

an

cia

risht,

i p

avaru

r n

ga b

uxh

eti

i

BE

-së.

Fin

an

co

het

me

hu

a n

ga

tre

gje

t fi

nan

-

cia

re.

Aks

ion

arë

t e

ban

kës –

shte

tet

an

ëta

re

të B

ash

kim

it E

vro

pia

n -

bash

këri

sht

marr

in

pje

së

në

kap

italin

e b

an

kës;

ko

ntr

ibu

ti i

çd

o

shte

ti r

efl

ekto

n p

jesë

marr

jen

eko

no

mik

e n

ë

Bash

kim

Evro

pia

n.

Kjo

m

bë

sh

tetj

e n

ga sh

tete

t-an

ëta

re i

jep

Ban

kës E

vro

pia

ne

të

Inve

sti

meve

ran

gim

in

më

të la

rtë

të m

un

dsh

ëm

pë

r kre

dit

im (A

AA

)

në

tre

gje

t e

para

ve

, ku

rrj

ed

him

isht

mu

nd

të t

ërh

iqe

n s

hu

ma t

ë m

ëd

ha t

ë k

ap

italit

me

ku

shte

sh

um

ë k

on

ku

rru

ese

. K

jo i m

un

dë

so

n

ban

kës t

ë i

nve

sto

jë n

ë p

roje

kte

me

inte

res

pu

blik

, të

cila

t n

dry

sh

e n

uk d

o t

ë m

un

d t

ë

pë

rfito

nin

ose

do

të

du

he

j t’

i h

uazo

nin

me

kush

te s

hum

ë t

ë p

avo

litsh

me.

Pro

jekte

t n

ë t

ë c

ilat

inve

sto

n b

an

ka z

gjid

he

n

me

ku

jde

s.

Pri

ori

tete

t e

saj

në

B

E

jan

ë

që

të

mb

ështe

sin

:

Its p

rio

riti

es in

th

e E

U a

re t

o s

up

po

rt:

koh

ezi

onin

dh

e k

onve

rgje

ncë

n,

nd

ërm

arrj

et

e v

og

la d

he

të

me

sme

,

që

nd

rue

shm

ëri

në

mje

dis

ore

,

inova

cio

nin

,

zhvi

llim

in e

rrj

ete

ve tra

ns-E

vro

pia

ne

të tra

ns-

po

rtit

, d

he

të E

vro

pë

s,

dh

e B

ash

kim

i p

ër

Evro

pë

n e

Ko

mb

eve

– A

lean

ca

Evro

pia

ne.

Ko

miteti

i R

ajo

neve

zg

jed

h K

ryeta

r n

ga a

në

-

tarë

t e

tij,

me

man

dat

dyvje

çar.

Mic

he

l De

le-

barr

e is

hte

zg

jidhu

r kry

eta

r n

ë 2

00

6.

Çfa

rë b

ën

Ko

mit

eti

?

Roli

i Kom

itetit t

ë R

ajoneve

ësh

të q

ë m

endim

et

dh

e p

rop

ozi

met lo

kale

e raj

on

ale t’i in

kuad

rojë

në

le

gjis

lacio

nin

e B

E-s

ë.

Këtë

e b

ën

du

ke

shp

rehu

r ‘m

en

dim

e’

lidhu

r m

e p

rop

ozi

met

e

Ko

mis

ion

it.

Ko

mis

ion

i d

he

Kë

sh

illi

du

het

ta k

on

su

lto

jnë

Ko

miteti

n e

Rajo

neve

pë

r çë

shtj

et

me

re

le-

vancë p

ër au

tori

tete

t lo

kale

dhe raj

on

ale. K

ëto

mu

nd

të

je

në

po

litik

at

e p

un

ësim

it,

ed

ukim

-

it,

ku

ltu

rës,

trajn

imit

pro

fesio

nal

dh

e r

inis

ë,

en

erg

jisë,

tran

sp

ort

it,

tele

kom

un

ikim

it,

dh

e

sh

ën

deti

t p

ub

lik.

Lis

ta n

uk ë

shtë

pë

rfu

nd

imta

re.

Ko

mis

ion

i,

Kë

sh

illi

dh

e P

arl

am

enti

Evro

pia

n j

an

ë t

ë l

irë

të k

on

su

lto

jnë

Ko

miteti

n p

ër

çë

shtj

et

tje

ra.

Pë

r p

jesë

n e

vet,

ko

miteti

mu

nd

të

mir

ato

jë

me

nd

ime

të

in

iciu

ara

ng

a v

et

Ko

miteti

dh

e

t’ia

pre

zanto

jë a

to K

om

isio

nit

, K

ësh

illit

dh

e

Parl

am

enti

t.

Si ë

sh

të e

org

an

izu

ar

pu

na e

Ko

mit

eti

t?

Çd

o v

jet

Ko

mit

eti

i R

ajo

ne

ve

mb

an

pe

së

mb

led

hje

ple

nare

, g

jatë

së

cila

ve

de

fin

o-

het

po

litik

at

e p

ërg

jith

sh

me

dh

e m

irato

he

n

pro

pozi

met.

Ka

gja

shtë

ko

mis

ion

e q

ë t

rajto

jnë

po

litik

a të

nd

rysh

me

dh

e p

ërg

ati

sin

me

nd

ime

që

do

të

de

bat

oh

en

në

se

an

cat

ple

nare

.

35

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANBANKA EVVROPIANE E INVESTIMEVE: FINANCIMI I ZHVILLIMIT EKONOMIK

Ban

ka E

vro

pia

ne e

In

ve

sti

meve:

fin

an

cim

i i zh

villim

it

eko

no

mik

FA

KT

ET

KY

ÇE

RO

LI //

F

inan

co

n z

hvill

imin

eko

no

mik

AN

ËTA

RË

T /

/ S

hte

tet

an

ëta

re

të

BE

-së

B

ord

i i

Dre

jto

rëve

2

8,

K

om

iteti

Me

naxhu

es

9.

AD

RE

SA

//

10

0, B

ou

levard

Ko

nra

d A

de

nau

er,

L-2

95

0 L

ukse

mb

urg

TE

LE

FO

NI //

(3

52

) 4

3 7

9-1

INT

ER

NE

T F

AQ

JA

//

ww

w.e

ib.o

rg

Ças

ja n

ë t

rajn

im v

oka

cional

dhe m

ësi

m g

jatë

tërë

jetë

s në E

vropë ë

shtë

me r

ëndësi

par

ëso

re p

ër

Kom

itetin e

R

ajoneve

.

© Bilderbox

36

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANBANKA EVVROPIANE E INVESTIMEVE: FINANCIMI I ZHVILLIMIT EKONOMIK

en

erg

jinë

e q

ën

dru

esh

me

, ko

nku

rre

nte

dh

e

të s

igu

rtë.

Jashtë

BE

-së

, B

EI

po

ashtu

pë

rkra

h p

olit

ikat

zhvill

imo

re d

he

të

bash

këp

un

imit

të

BE

-së

në

ve

nd

et

kan

did

ate

dh

e a

to p

ote

ncia

le k

an

-

did

ate,

shte

tet

e M

esd

he

ut

dh

e E

vro

pë

s lin

-

do

re (p

ërf

sh

irë

Ru

sin

ë) të

cila

t m

bu

loh

en

me

po

litik

ën

e f

qin

jësis

ë s

ë B

E-s

ë, d

he

shte

tet

e

Afr

ikës,

Kar

aib

eve

dh

e P

acifi

kut dhe A

merikë

s

Lat

ine

. H

uazi

mi n

ë k

ëto

ve

nd

e f

oku

so

het

në:

zhvill

imin

e s

ekto

rit

pri

vat,

zhvill

imin

e in

frastr

uktu

rës,

sig

uri

mit

të

fu

rniz

imit

me

en

erg

ji, d

he

që

nd

rue

sh

më

risë

mje

dis

ore

.

Së fun

di,

BE

I ësh

të a

ksio

nar

e m

ë e

mad

he n

ë

Fo

nd

in E

vro

pia

n t

ë I

nve

sti

meve

, m

e t

ë c

ilin

pë

rbë

në

‘E

IB G

rup’.

Fo

nd

i in

vesto

n n

ë k

ap

i-

tale

të

pë

rbash

këta

dh

e o

fro

n g

ara

ncio

ne

pë

r

nd

ërm

arr

je t

ë v

og

la d

he

të

me

sm

e.

Nu

k je

p

hu

a d

rejt

pë

rdre

jtë

biz

ne

seve

ap

o fi

rmav

e. N

ë

ven

d të

kë

saj, p

un

on

në

pë

rme

s b

an

kave

dh

e

nd

ërm

jetë

sue

sve

tje

rë fi

nan

cia

r, d

uke

ofr

uar

gar

ancio

ne

pë

r m

bu

limin

e k

red

ive

të t

yre

pë

r

biz

ne

set

e v

og

la.

Fo

nd

i ë

sh

të

akti

v

në

sh

tete

t an

ëta

re

të

Bash

kim

it E

vro

pia

n d

he

në

shte

tet

që

jan

ë

kan

did

ate

pë

r an

ëta

rësim

.

Si ë

sh

të e

org

an

izu

ar

pu

na e

Ban

kë

s?

BE

I ë

shtë

in

sti

tucio

n a

uto

no

m.

Ve

nd

imet

e

veta

mb

i h

uam

arr

jen

dh

e h

uad

hë

nie

n i

bë

n

vet

në

me

rita

t e

çd

o p

roje

kti

dh

e m

un

dë

sis

ë

së

ofr

uar n

ga tre

gu

fin

an

cia

r. Ç

do

vit

, para

qet

rap

ort

pë

r të

gjit

ha

akti

vitete

t.

Banka b

ashkë

pu

no

n m

e i

nsti

tucio

net

e B

E-

së

. P

ër

sh

em

bu

ll, p

ërf

aq

ësu

esit

e s

aj

mu

nd

të m

arr

in p

jesë

në

ko

mitete

të

Parl

am

enti

t

Evro

pia

n, e

Dre

jto

ri i

BE

I m

un

d t

ë m

err

pje

së

në

mb

led

hje

t e

Kë

sh

illit

ku

r ta

koh

en

min

istr

at

e E

kon

om

isë

dh

e F

inan

cave

të

shte

teve

të

BE

-së.

Ve

nd

ime

t e

b

an

kë

s

i sje

llin

o

rgan

et

në

vazh

dim

:

Bo

rdi

i G

uve

rnato

rëve

p

ërb

ëh

et

ng

a

�

min

istr

at (z

ako

nis

ht m

inis

trat e

fin

an

cav

e)

pre

j të

gjit

ha s

hte

teve

an

ëta

re.

Ky b

ord

de

fin

on p

olit

ikën e

përg

jithsh

me të B

ankë

s

pë

r hu

azim

e, a

pro

von b

ilanci

n d

he rap

ort

in

vje

tor,

au

tori

zon

B

an

kë

n

të

fin

an

co

jë

pro

jekte

jash

të B

E-s

ë d

he

ve

nd

os p

ër

rrit

jen

e k

ap

italit

.

Bo

rdi

i D

rejt

orë

ve

ap

rovo

n o

pe

racio

net

�

hu

azu

ese

, si

dh

e s

igu

ron

me

naxh

imin

ad

eku

at

të

BE

I-së

. p

ërb

ëh

et

ng

a

28

an

ëta

rë t

ë e

më

ruar

ng

a s

hte

tet

an

ëta

re

dh

e n

jë n

ga K

om

isio

ni E

vro

pia

n.

Ko

mit

eti

M

en

axh

ue

s

ësh

të

org

an

�

plo

tësis

ht

ekze

ku

tiv

i kë

saj

ban

ke

.

Me

naxh

on

akti

vit

ete

t e

pë

rdit

sh

me

të

BE

I-së

. K

a n

ëntë

an

ëta

rë.

Banka Q

en

dro

re E

vro

pia

ne (

BQ

E)

u f

orm

ua

në

vit

in 1

99

8. Ë

shtë

e v

en

do

su

r n

ë F

ran

kfu

rt

(Gje

rman

i). P

un

a e

saj

është

pë

r të

me

nax-

hu

ar

eu

ron

— m

on

ed

hë

n e

vetm

e t

ë B

E-s

ë,

dh

e p

ër

të s

igu

ruar

sta

bili

teti

n e

çm

imit

pë

r

më

sh

um

ë s

e d

y-t

ë-t

reta

t e

qyte

tarë

ve

të

BE

-së

të

cilë

t e

pë

rdo

rin

eu

ron

. B

QE

është

po

ashtu

pë

rgje

gjë

se p

ër st

ruktu

rim

in d

he im

-

ple

me

nti

min

e p

olit

ikë

s m

on

eta

re t

ë z

on

ës

së

eu

ros.

Pë

r ta

re

aliz

uar

dety

rën

e v

et,

BQ

E p

un

on

me S

iste

min

Evro

pia

n t

ë B

ankav

e Q

en

dro

re

(SE

BQ

). V

en

det q

ë d

eri m

ë tan

i kan

ë a

do

ptu

ar

eu

ron

, ko

lekti

vis

ht

e b

ëjn

ë ‘

zon

ën

e e

uro

s’.

Ban

kat q

end

rore

të k

ëty

re v

end

eve

, së b

ashku

me

Ban

kën

Qe

nd

rore

Evro

pia

ne

, p

ara

qe

sin

atë

që

njih

et

si “

Eu

ro-s

iste

m”.

BQ

E p

un

on

në

pavarë

si

të p

lotë

. A

s B

QE

,

ban

kat

qe

nd

rore

n

acio

nale

të

E

uro

sis

te-

mit

, e

as n

do

një

an

ëta

r i

org

an

eve

të

tyre

ven

dim

marr

ëse

, n

uk m

un

d t

ë k

ërk

ojë

ose

të

pra

no

jë in

str

uksio

ne

ng

a n

do

një

org

an

tje

tër.

Insti

tucio

net e

BE

-së

dh

e q

eve

ritë

e s

hte

teve

an

ëta

re d

uh

et

të r

esp

ekto

jnë

këtë

pari

m d

he

nuk

duhet të

përp

iqen të n

dik

ojn

ë m

bi B

QE

-në

ose

mb

i ban

kat

qe

nd

rore

nacio

nale

.

Je

an

-Cla

ud

e T

rich

et u

bë

kry

eta

r i B

QE

-së

në

në

nto

r 2

00

3.

Çfa

rë b

ën

Ban

ka?

Një

ng

a d

ety

rat

krye

sore

të

BQ

E-s

ë ë

shtë

të

kujd

ese

t p

ër

stab

ilite

tin

e ç

mim

eve

në

eu

ro

hap

ësi

rën, d

uke

ru

ajtu

r kë

shtu

fu

qin

ë b

lerë

se të

eu

ros.

BQ

E m

ëto

n t

ë s

igu

rojë

se

rri

tja

vit-

pas

-

viti

në

çm

imet e

ko

nsu

mat

ori

t të

jetë

më

e u

ltë

se, p

or

afë

r, 2

% n

ë p

eri

ud

hë

afa

t-m

esm

e.

BQ

E e

bë

n k

ëtë

du

ke v

en

do

sur

stan

dar

de

të

kam

atë

s të

baz

uar

në

an

aliz

ën

e z

hvill

imeve

eko

no

mik

e d

he

mo

neta

re.

I rr

it k

amat

at n

ëse

dë

shir

on

të

fre

no

jë i

nfl

acio

nin

, d

he

i u

lë a

to

në

se

me

nd

on

se

rre

ziku

i i

nfl

acio

nit

është

i

kufi

zuar

.

37

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANBANKA QENDRORE EVROPIANE: MENAXHIMI ME EURON

FA

KT

ET

KY

ÇE

RO

LI //

Të

mb

ajë

sta

bili

teti

n e

çm

imit

në

zo

në

n e

eu

ros d

he

të

bëjë

p

olit

ika m

on

eta

re

AN

ËT

AR

ËT

//

Kësh

illi D

rejtues

– 19

, K

ësh

illi i

Pë

rgjit

hsh

ëm

– 2

9,

B

ord

i Ekze

kuti

v –

6

AD

RE

SA

//

Kais

ers

trasse

29

, D

-60

311

Fra

nkfu

rt a

m M

ain

TE

LE

FO

NI //

(4

9) 6

91 3

4 4

0

INT

ER

NE

T F

AQ

JA

//

ww

w.e

cb.e

u

Ban

ka Q

en

dro

re

Evro

pia

ne: m

en

axh

imi

me e

uro

n

Ban

ka E

vropia

ne e

Inve

stim

eve

i k

a huaz

uar

par

a R

epublik

ës

Çeke

për

mbro

jtje

më t

ë m

irë n

ga

vërs

him

et © Belga

38

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANBANKA QENDRORE EVROPIANE: MENAXHIMI ME EURON

Fu

nksio

ni i

Om

bu

dsm

an

it E

vro

pia

n u

fo

rmu

a

me

Tra

kta

tin

e B

ash

kim

it E

vro

pia

n (M

astr

iht,

19

92

). O

mbu

dsm

ani v

ep

ron s

i nd

ërm

jetë

sues

me

s q

yte

tarë

ve d

he

au

tori

tete

ve t

ë B

E-s

ë.

Ai

ka

të d

rejtë

n t

’i p

ran

ojë

dh

e t

’i s

hq

yrt

ojë

an

kesat

e q

yte

tarë

ve,

biz

ne

seve

dh

e in

sti

tu-

cio

neve

të

BE

-së

, si d

he

ng

a a

ta q

ë b

an

ojn

ë

ose

që

le

galis

ht

që

nd

rojn

ë n

ë n

do

një

shte

t

të B

E-s

ë.

Om

bu

dsm

an

i zg

jed

he

t n

ga P

arl

am

enti

Ev-

rop

ian

me

man

dat

pe

sëvje

çar,

me

mu

nd

ësi

pë

r t’

u z

gje

dhu

r p

ërs

ëri

, që k

orr

esp

on

do

n m

e

man

dati

n le

gjis

lati

v t

ë P

arl

am

enti

t. N

ikifo

ros

Dia

man

do

uro

s e k

a m

arrë

pozi

tën e

Om

bu

ds-

man

it E

vro

pia

n n

ë p

rill

të v

itit 2

00

3 d

he

ësh

të

rizg

jed

hu

r n

ë ja

nar

të 2

00

5 p

ër

pe

së

vite.

Çfa

rë b

ën

Om

bu

dsm

an

i?

Om

bu

dsm

ani n

dih

mo

n të z

bulo

jë “

keq

adm

in-

istr

imin

” n

ë in

stitu

cio

net e B

ashki

mit E

vro

pia

n

dh

e n

ë o

rgan

et

tje

ra t

ë B

E-s

ë.

“K

eq

ad

min

-

istr

im”

do

të

th

otë

ad

min

istr

im i d

ob

ët

ose i

dë

shtu

ar -

me fja

lë tje

ra, k

eq

adm

inis

trim

ke

mi

ku

r n

do

një

insti

tucio

n i

BE

-së d

ështo

n të b

ëjë

diç

ka q

ë ë

shtë

dash

ur ta

bëjë

ose

në

se

e b

ën

këtë

në m

ënyrë

të g

abu

ar, a

po n

ëse

bën d

içka

që

nu

k ë

shtë

dash

ur

ta b

ëjë

, ap

o d

ështo

n n

ë

resp

ekti

min

e p

ari

meve

të

ad

min

istr

imit

të

mirë, ap

o s

hke

lë të

dre

jtat

e n

jeri

ut.

Sh

em

bu

j

të k

eq

ad

min

istr

imit

jan

ë:

jo-k

orr

ektë

sia

,

dis

kri

min

imi,

keq

pë

rdo

rim

i i p

ozi

tës,

mu

ng

esa e

info

rmata

ve o

se

refu

zim

i pë

r

të in

form

uar,

vonesat

e p

anevo

jshm

e,

pro

ce

du

rat

e g

ab

uara

.

Om

bu

dsm

ani b

ën h

eti

me p

as n

do

një

anke

se

ap

o p

as v

etë

inic

iati

vës s

ë t

ij. A

i op

ero

n t

ërë

-

sis

ht

i p

avaru

r d

he

në

më

nyrë

të p

aan

sh

me

.

Ai

nu

k k

ërk

on

e a

s n

uk p

ran

on

in

str

uksio

ne

ng

a n

do

një

qeve

ri a

po o

rganiz

atë

.

Si ë

sh

të e

org

an

izu

ar

pu

na e

Ban

kë

s?

Bord

i Ekze

kutiv

i BQ

E-s

ë ë

shtë

përg

jegjë

s për

imple

mentim

in e

polit

ikës

moneta

re, s

ikur ë

shtë

definuar

nga

Kësh

illi D

rejtues

(shih

më p

osh

-

të), d

he p

ër

ofr

imin

e inst

ruks

ioneve

ban

kave

qendro

re n

acio

nal

e.

Poas

htu

përg

atit t

akim

et

e K

ësh

illit D

rejtues

dhe ë

shtë

përg

jegjë

s për

menax

him

in e

përd

itsh

ëm

të B

QE

-së.

BQ

E p

ërb

ëhet n

ga

Dre

jtori i

BQ

E-s

ë, Z

ëve

ndës

Dre

jtori d

he n

ga

katë

r an

ëta

rë tje

rë, t

ë g

jithë të

em

ëru

ar m

e p

ajtim

të k

ryeta

rëve

apo k

ryem

-

inis

trav

e të

shte

teve

-anëta

re të

euro

hap

ësi

rës.

Anëta

rët

e B

ord

it E

kze

kutiv

janë t

ë e

mëru

ar

për

një

mand

at t

etë

vje

çar

, p

a m

undësi

për

rizg

jedhje

.

Kësh

illi D

rejtues

ësh

të o

rgan

i më i

lart

ë v

endim

-

mar

rës

i Ban

kës

Qendro

re E

vropia

ne. P

ërb

ëhet

nga

gja

shtë

anëta

rët e

Bord

it E

kze

kutiv

dhe n

ga

guve

rnat

orë

t e b

anka

ve q

endro

re të

euro

hap

ë-

sirë

s. K

ryeso

het nga

Dre

jtori i

BQ

E-s

ë. M

isio

ni

i tij

prim

ar ë

shtë

të d

efinojë

polit

ikën m

oneta

re

të e

uro

hap

ësi

rës

dhe,

në v

eçan

ti,

të p

ërc

ak-

tojë

shka

llët fi

kse të

inte

resi

t (ka

mat

ave), të

cila

t

ban

kat

kom

erc

iale

duhet

t’i k

enë p

aras

ysh k

ur

mar

rin të h

olla

nga

BQ

E-ja.

Kësh

illi i

Përg

jithsh

ëm

përb

ëhet n

ga

Dre

jtori d

he

Zëve

ndës

Dre

jtori i

BQ

E-s

ë d

he g

uve

rnat

orë

t e

të g

jitha

27 s

hte

teve

anëta

re të B

E-s

ë. K

ësh

illi i

Përg

jithsh

ëm

kontr

ibuon n

ë a

spekt

in k

ësh

illu

es

dhe k

oo

rdin

ues

të B

QE

-së, s

i dhe n

dih

mo

n n

ë

pë

rgati

tje

n e

zg

jeri

mit

të

ard

hsh

ëm

të

eu

ro

hap

ësirë

s.

39

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANOMBUDSMANI EVROPIAN: HETIMI I ANKESAVE TUAJA

RO

LI //

Të

zb

ulo

jë r

aste

t e

ke

qad

min

istr

imit

dh

e t

ë p

rop

ozo

jë z

gjid

hje

MA

ND

AT

I //

P

ese

vite, m

e m

un

dë

si r

izg

jed

hje

je

AD

RE

SA

//

1, A

ven

ue

du

Pré

sid

ent

Ro

be

rt S

ch

um

an

, B

.P. 4

03

F

-67

001

Str

asb

urg

TE

LE

FO

NI //

(3

3) 3

88

17

23

13

INT

ER

NE

T F

AQ

JA

//

om

bu

dsm

an

.eu

rop

a.e

u

Om

bu

dsm

an

i E

vro

pia

n:

he

tim

i i an

ke

save t

uaja

FA

KT

ET

KY

ÇE

Shte

tet

e B

E-s

ë t

ë c

ilat

e p

ërd

orin E

uro

n n

ga

janar

i 20

08:

Aust

ria,

Belg

jika,

Qip

ro,

Fin

landa,

Fra

nca

, G

jerm

ania

, G

reqia

, Ir

landa,

Ita

lia,

Luks

em

burg

u,

Mal

ta,

Hola

nda,

Port

ugal

ia,

Sllo

venia

, dhe S

pan

ja.

Shte

tet

e B

E-s

ë t

ë c

ilat

nuk

e p

ërd

orin E

uro

n:

Bullg

aria

, R

epublik

a Ç

eke

, D

anim

arka

, E

stonia

, H

ungar

ia,

Leto

nia

, Litu

ania

, Polo

nia

, R

um

ania

, S

llova

kia,

Suedia

dhe M

bre

tëria

e B

ashku

ar.

ME

MD

kontr

ollo

n q

ë t

ë m

os k

etë

abuzi

me t

ë t

ë

dre

jtav

e p

ers

onal

e k

ur

em

igra

ntë

t ile

galë

dhe a

zil-

kërk

uesi

t i ja

pin

shenja

t e g

ishtë

rinjë

ve.

© Bilderbox

40 SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANOMBUDSMANI EVROPIAN: HETIMI I ANKESAVE TUAJA

Pozi

ta e

Mb

ikë

qyrë

sit

Evro

pia

n p

ër

Mb

rojt

jen

e t

ë D

hë

nav

e (M

EM

D) ë

shtë

kri

juar

më

20

01.

Pë

rgje

gjë

sitë

e M

EM

D jan

ë t

ë s

igu

rojë

se

in

-

stit

uci

on

et

dh

e o

rgan

et

e B

E-s

ë e

re

spe

kto

-

jnë

të

dre

jtë

n e

pri

vaci

së g

jers

a i

pro

ceso

jnë

info

rmac

ion

et.

Çfa

rë b

ën

ME

MD

?

Kur in

stitu

cionet d

he o

rgan

et e B

E-s

ë p

roce

so-

jnë

të

dh

ën

a p

ers

on

ale

lid

hu

r m

e n

jë p

ers

on

të id

enti

fiku

esh

ëm

, ata

du

het

të r

esp

ekto

jnë

të d

rejtë

n e

pri

vacis

ë s

ë a

tij p

ers

oni. M

EM

D

sig

uro

n s

e k

jo d

o t

ë n

do

dh

ë.

‘Pro

ce

sim

i’ p

ërf

sh

inë

akti

vit

ete

t siç

ja

në

mb

led

hja

e të

dh

ën

ave, r

eg

jistr

imi d

he

ru

ajt

ja

e t

yre

, m

arr

ja e

tyre

pë

r ko

nsu

ltim

, d

ërg

imi

dh

e v

ën

ia e

tyre

në

dis

pozi

cio

n t

ë n

jerë

zve

tje

rë, d

he

po

ashtu

bllo

kim

i i t

yre

, zh

du

kja

dh

e

shkat

ërr

imi i

tyre

.

Ekzi

sto

jnë

rre

gu

lla s

trik

te q

ë i q

eve

risin

këto

akti

vit

ete

. P

ër

sh

em

bu

ll, n

ë p

ërg

jith

ësi

in-

sti

tucio

neve

dh

e o

rgan

eve

të

BE

-së

nu

k u

Si të

an

ko

he

m t

e O

mb

ud

sm

an

i?

Në

se

do

ni

të a

nko

he

ni

pë

r ke

qad

min

istr

im

ng

a n

do

një

inst

itu

cio

n a

po o

rgan

i B

E-s

ë, g

jëja

e p

arë

që

du

het

të b

ën

i ë

shtë

të

ko

nta

kto

ni

atë

insti

tucio

n a

po

org

an

në

pë

rme

s k

an

ale

ve

të z

ako

nsh

me

ad

min

istr

ativ

e d

he

të

pro

von

i

ta r

reg

ullo

ni s

itu

atë

n.

Në

se

kjo

qasje

dë

shto

n, m

un

d të

an

koh

en

i te

Om

bu

dsm

ani E

vro

pia

n.

Pat

jetë

r d

uh

et ta

bë

ni a

nke

së

n te

Om

bu

dsm

-

an

i bre

nd

a d

y vite

sh

ng

a d

ita

ku

r ke

ni k

up

tuar

se n

do

dh k

eq

adm

inis

trim

. Ju d

uhet të

dekl

aro

-

ni q

art

ë s

e k

ush

je

ni d

he

nd

aj ku

jt a

nko

he

ni,

dh

e p

ër

çfa

rë p

rob

lem

i an

koh

en

i. J

u m

un

d të

kërk

oni q

ë a

nke

sa

të m

bete

t ko

nfi

de

ncia

le.

Pë

r u

dh

ëzi

m p

rakti

k s

e s

i të

bë

ni

an

kesë

,

viz

ito

ni

faq

en

e i

nte

rneti

t të

Om

bu

dsm

an

it:

om

bu

dsm

an

.eu

rop

a.e

u

Çfa

rë r

ezu

lta

ti m

un

d t

ë p

res?

Në q

oft

ë s

e O

mb

ud

sman

i nuk

mun

d të m

err

et

me a

nke

sën tu

aj –

për sh

em

bull,

nëse

ka

qenë

më h

erë

t te

më e

nd

onjë

ras

ti n

ë g

jykat

ë- a

i do

të b

ëjë

më

të

mirë

n q

ë t

’ju

kë

sh

illo

jë s

e c

ili

org

an

tje

tër

do

mu

nd

t’ju

nd

ihm

onte

.

Pë

r të

zg

jidhu

r p

rob

lem

in t

uaj, O

mb

ud

sm

an

i

mund ta

info

rmojë

inst

itu

cio

nin

ap

o o

rgan

in n

ë

fjalë

. N

ëse

pro

ble

mi n

uk ë

shtë

zg

jidhu

r g

jatë

kërk

esë

s së

tij,

Om

bu

dsm

ani d

o të p

rovo

jë të

gje

jë n

do

një

zg

jidhje

miq

ëso

re e

cila

e r

reg

ul-

lon

çë

shtj

en

.

Në

se

kjo

dë

shto

n,

Om

bu

dsm

an

i m

un

d t

ë

bëjë

re

kom

an

dim

e p

ër

të z

gjid

hu

r çë

shtj

en

.

Në

se

in

sti

tucio

ni n

ë f

jalë

nu

k e

pra

no

n r

eko

-

man

dim

in, ai m

un

d t

ë b

ëjë

një

rap

ort

sp

ecia

l

pë

r P

arl

am

enti

n E

vro

pia

n n

ë m

ënyrë

që

të

nd

ërm

err

et

vep

rim

i i n

evo

jsh

ëm

po

litik

.

Çd

o v

it,

Om

bu

dsm

an

i i

do

rëzo

n P

arl

am

en

-

tit

Evro

pia

n ra

po

rt p

ër

të g

jith

a ra

ste

t e

shq

yrt

uara

.

41

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANMBIKËQYRËSI EVROPIAN I TË DHËNAVE: MBROJTJA E PRIVACISË TUAJ

Mb

ikëq

yrë

si E

vro

pia

n i

të D

hën

ave: m

bro

jtja

e

pri

va

cis

ë t

ua

jFA

KT

ET

KY

ÇE

RO

LI //

Të

mbro

jë të

dhë

nat

per

sonal

e të

pro

cedu

ara

nga

inst

ituci

one

t e B

E-s

ë

MA

ND

AT

I//

Pe

së

vite, m

e m

un

dë

si r

izg

jed

hje

je

AD

RE

SA

//

Ru

e W

iert

z 6

0, M

O 6

3, B

-10

47 B

rukse

l

TE

LE

FO

NI //

(3

2-2

) 2

83

19

00

INT

ER

NE

T F

AQ

JA

//

ed

ps.e

uro

pa.e

u

Nëse

ras

ti juaj

nuk

ësh

të d

uke

e m

arrë

vëm

endje

n e

duhur, O

mbudsm

ani ësh

të a

ty p

ër

të ju n

dih

muar

.

© Van Parys Media

4243

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANAGJENCITË

Ag

jen

cit

ë

SI FUNKSIONON BASHKIMI EVROPIANMBIKËQYRËSI EVROPIAN I TË DHËNAVE: MBROJTJA E PRIVACISË TUAJ

lejo

het

të p

roce

so

jnë

të

dh

ën

a p

ers

on

ale

që

e d

em

asko

jnë o

rig

jinën tu

aj rac

ore

ap

o e

tnik

e,

op

inio

net

po

litik

e,

be

sim

et

feta

re a

po

filo

z-

ofi

ke a

po

pë

rkatë

sin

ë s

ind

ikale

.

ME

MD

pu

no

n m

e z

yrt

arë

t e

mb

rojt

jes s

ë t

ë

dh

ën

ave

në

çd

o in

sti

tucio

n a

po

org

an

të

BE

-

së

pë

r të

sig

uru

ar

se

jan

ë a

plik

uar

rre

gu

llat

e

pri

vacis

ë.

ME

MD

jep k

ësh

illa

për të

gjit

ha

çësh

tjet q

ë li

d-

hen m

e p

roce

sim

in e

të d

hën

ave p

ers

on

ale —

ed

he

në

pro

ce

sim

in e

bë

rë n

ga in

sti

tucio

net

dh

e o

rgan

et e

BE

-së, e

dh

e n

ë p

rop

ozi

met p

ër

leg

jisla

cio

nin

e r

i. B

ash

këp

un

on

me

au

tori

te-

tet

nacio

nale

pë

rkatë

se

të

ve

nd

eve

të

BE

-së

,

sik

ur

ed

he

me

palë

t tj

era

të

kë

saj f

ush

e.

Në

20

04

, P

ete

r Jo

han

Hu

sti

nx is

hte

em

ëru

ar

si

Mb

ikë

qyrë

s n

ë n

ive

l E

vro

pia

n i

Mb

rojtje

s

së

të

Dh

ën

ave

.

Si m

un

d t

’ju

nd

ihm

ojë

ME

MD

?

Në

se

ke

ni

ars

ye t

ë b

eso

ni

se

e d

rejt

a ju

aj

e

pri

vacis

ë ë

shtë

shke

lur n

ga

nd

onjë

inst

itu

cio

n

ap

o o

rgan

i B

E-s

ë, j

u d

uhet së

par

i ta

ad

reso

ni

çë

shtj

en

me

nje

rëzi

t p

ërg

jeg

jës p

ër

pro

ce

s-

imin

. N

ëse

nu

k je

ni t

ë k

ën

aq

ur

me

rezu

ltat

in,

ju d

uh

et

të k

onta

kto

ni z

yrt

ari

n p

ërk

atë

s të

të

dh

ën

ave

(e

mra

t m

un

d t

ë g

jind

en

në

faq

en

e

inte

rneti

t të

ME

MD

).

Ju

po

ashtu

mu

nd

të

an

koh

en

i te

Mb

ikë

qyrë

si

i M

bro

jtje

s s

ë t

ë D

hë

nave

, i cili

do

të

heto

jë

an

kesë

n e

ju

aj

dh

e d

o j

u i

nfo

rmo

jë s

a m

ë

sh

pejtë

pë

r re

zult

atin

. P

ër

sh

em

bu

ll, M

EM

D

mu

nd

të

urd

hë

rojë

një

in

sti

tucio

n a

po

org

an

të c

aktu

ar

pë

r të

pë

rmirë

su

ar,

bllo

ku

ar

ap

o

zhduku

r të

dh

ën

at q

ë n

ë m

ënyrë

jolig

jore

janë

pro

çe

suar.

Në

se

nu

k p

ajt

oh

en

i m

e v

en

dim

in e

tij,

ju

mu

nd

ta d

ërg

oni

çë

shtj

en

para

Gjy

katë

s s

ë

Dre

jtë

sis

ë.

Ag

jen

citë

nu

k ja

në in

stitu

cio

ne të

BE

-së: a

to

jan

ë o

rgan

e të

them

elu

ara

me n

do

një

leg

jis-

lacio

n të v

eçan

të të B

E-s

ë p

ër të

nd

ërm

arr

ë

një

dety

rë të c

aktu

ar. J

o të g

jith

a a

gje

ncitë

e B

E-s

ë k

an

ë fja

lën

‘ag

jen

ci’ n

ë ti

tullin

e tyre

zyrt

ar:

ata

mu

nd

të je

në, p

ër sh

em

bu

ll, q

en

-

dra

, fo

nd

acio

ne, i

nstitu

te a

po

zyre

.

Ag

jen

cia K

om

un

itare

për K

on

tro

ll të

Pesh

kim

it (A

KK

P)

Ven

di:

Vig

o, S

pan

jë (s

elia

e p

ërk

oh

shm

e: B

ruks

el,

Belg

jikë),

ec.

eu

rop

a.e

u/c

fca/in

dex

_en

.htm

Kjo

agje

nci

pro

mov

on

dhe

koord

inon

paj

tuesh

mërin

ë

unifo

rme

me

rregul

lat e

polit

ikës

së p

ërb

ashk

ët

të p

esh

kim

it, e

në

veça

nti m

bro

jtjen

e st

oqev

e të

pesh

kut.

Zyra

Ko

mu

nitare

për Llo

jet e B

imëve

(ZK

LB

)

Ven

di:

An

gers

, Fra

ncë

ww

w.c

pvo

.eu

rop

a.e

u

ZK

LB

ad

min

istr

on

një

sis

tem

të ll

ojllo

jsh

mëri

së s

ë

të d

rejt

ave të b

imëve, e

kuiv

ale

nt m

e p

ate

ntë

n p

ër

llo

jet e b

imëve. K

ëto

jan

ë të m

bro

jtu

r p

ër 25 a

po

30

vit

e n

ë v

arë

si n

ga ll

oji

i bim

ës.

Ag

jen

cia E

kze

kutive E

du

kative, A

ud

io-

viz

uale

dh

e K

ultu

rore

(A

EE

AK

)

Ven

di:

Bru

ksel,

Belg

jikë

ww

w.e

ace

a.e

c.eu

rop

a.e

u

Kjo

ag

jen

ci m

en

axh

on

asp

ekte

t p

rakti

ke të

pro

gra

meve të B

E-s

ë q

ë o

fro

jnë fo

nd

e p

ër ri

nin

ë,

pro

gra

met e s

tud

en

tëve d

he m

ësu

esv

e, d

he

akti

vit

ete

t ku

ltu

rore

dh

e m

ed

iatike

.

Eu

roju

st

Ven

di:

Hag

ë, H

ola

nd

ë

ww

w.e

uro

just.

eu

rop

a.e

u

Eu

roju

st n

dih

mo

n h

etu

esi

t d

he p

roku

rorë

t

përg

jatë

tërë

BE

-së n

ë p

un

ën

e p

ërb

ash

kët

të lu

ftim

it të k

rim

it n

dër-

kufi

tar. L

uan

ro

l në

shkë

mb

imin

e in

form

aci

on

eve d

he e

kstr

ad

imit

.

Ag

jen

cia E

vro

pia

ne p

ër M

en

axh

imin

e K

oo

rdin

imit O

pera

cio

nal n

ë K

ufi

jtë e

Jash

tëm

të S

hte

teve A

nëta

re të B

E-s

ë

(Fro

nte

x)

Ven

di:

Vars

havë, P

olo

ni

ww

w.fro

nte

x.e

uro

pa.e

u

Fro

nte

x a

sisto

n v

en

det e B

E-s

ë n

ë im

ple

men

tim

in

e r

reg

ulla

ve të B

E-s

ë m

bi k

on

tro

llet ko

nsi

ste

nte

të

kufi

jve të ja

shtë

m d

he k

thim

in e

imig

ran

tëve il

eg

al

në v

en

det e tyre

të o

rig

jinës.

Ag

jen

cia E

vro

pia

ne p

ër R

ind

ërt

im (A

ER

)

Lo

kaci

on

i: S

ela

nik

, Gre

qi

ww

w.e

ar.eu

rop

a.e

u

AE

R m

en

axh

on

pro

gra

met e B

E-s

ë p

ër o

frim

in e

asi

ste

ncë

s n

ë r

ind

ërt

im, z

hvill

im e

kon

om

ik d

he

soci

al,

ven

deve të B

allk

an

it të d

ëm

tuara

ng

a lu

fta.

Ag

jen

cia E

vro

pia

ne p

ër S

igu

ri d

he

Mb

rojtje

Sh

ën

detë

sore

në P

un

ë

(AE

SM

SP

)

Ven

di:

Bilb

ao

, Sp

an

jë

ww

w.o

sha.e

uro

pa.e

u

Kjo

ag

jen

ci m

ble

dh

ë d

he n

gri

të v

etë

dijen

për

njo

hu

rin

ë d

he in

form

aci

on

et p

ër si

gu

rim

in d

he

mb

rojt

jen

sh

ën

detë

sore

në p

un

ë, m

e th

eks

në

© EC

4445



Deta

re (A

ES

D)

Ven

di:

Lis

bo

në, P

ort

ug

ali

ww

w.e

msa

.eu

rop

a.e

u

AE

SD

i o

fro

n K

om

isio

nit d

he v

en

deve të B

E-s

ë

kësh

illa tekn

ike d

he s

hke

nco

re p

ër p

ërm

irësi

min

e

sig

uri

së s

ë p

ërg

jith

shm

e d

he a

saj fi

zike

në d

et d

he

para

nd

alim

in e

nd

otj

es

së d

eti

t.

Ag

jen

cia E

vro

pia

ne e

Med

icin

ës

(AEM

)

Ven

di:

Lo

nd

ër, M

bre

tëri

a e

Bash

kuar

ww

w.e

mea.e

uro

pa.e

u

AE

M k

ësh

illo

n K

om

isio

nin

ku

r ilaçe

t p

ër n

jerë

z d

he

vete

rin

ari

jan

ë të g

ats

hm

e të p

laso

hen

në tre

gu

n

e B

E-s

ë. I

mo

nit

oro

n k

un

dër-

efe

kte

, dh

e o

fro

n

kësh

illa s

hke

nco

re.

Qen

dra

Evro

pia

ne M

on

ito

ruese

për

Dro

gën

dh

e V

ars

hm

ëri

në n

daj D

rog

ës

(QEM

DV

D)

Ven

di:

Lis

bo

në, P

ort

ug

ali

ww

w.e

mcd

da.e

uro

pa.e

u

Kjo

qen

dër ësh

të b

uri

m i

info

rmata

ve o

bje

kti

ve,

të b

esu

esh

me d

he të k

rah

asu

esh

me p

ër d

rog

at

dh

e v

ars

hm

ëri

në n

daj d

rog

ës

në m

ën

yrë

që tu

nd

ihm

oh

et p

olitikë

-bërë

sve n

ë id

en

tifi

kim

in e

pro

ble

meve d

he q

ëlli

meve.

Ag

jen

cia E

vro

pia

n e

Rrj

etit d

he S

igu

risë

së In

form

aci

on

it (A

ER

SI)

Ven

di:

Hera

klio

n (K

retë

), G

req

i

ww

w.e

nis

a.e

uro

pa.e

u

AE

RS

I nd

ihm

on

që r

rjete

t e in

form

ata

ve d

he të të

dh

ën

ave q

ë b

art

en

jan

ë të s

igu

rta d

uke

mb

led

hu

r

info

rmata

, an

alizu

ar rr

ezi

qe, d

he n

gri

tje të v

etë

dijes

dh

e p

rom

ovim

it të p

raktikë

s ës

mir

ë.

Ko

leg

ji i P

olic

isë E

vro

pia

ne (C

EP

OL)

Ven

di:

Bra

msh

ill, M

bre

tëri

e B

ash

kuar

ww

w.c

ep

ol.n

et

Ko

leg

ji tr

ajn

on

zyrt

arë

t e la

rët p

olico

r të

BE

-së d

he

përg

ati

të p

rog

ram

e të tra

jnim

it p

ër o

fice

rët e r

an

gu

t

të m

esë

m, m

e th

eks

të v

eça

ntë

në lu

ftim

in e

kri

mit

nd

ër-

kufi

tar.

Zyra

e P

olic

isë E

vro

pia

ne (E

uro

po

l)

Ven

di:

Hag

ë, H

ola

nd

ë

ww

w.e

uro

po

l.eu

rop

a.e

u

Eu

rop

ol m

ëto

n p

ërm

irësi

min

e e

fika

site

tit d

he

bash

këp

un

imit të a

uto

rite

teve të z

batim

it të li

gjit

në v

en

det e B

E-s

ë n

ë lu

ftën

e tyre

ku

nd

ër kr

imit të

org

an

izu

ar n

dërk

om

bëta

r.

Ag

jen

cia E

vro

pia

ne e

Heku

rud

have (A

EH

)

Ven

di:

Lilë/V

ale

nci

en

nes,

Fra

ncë

ww

w.e

ra.e

uro

pa.e

u

Kjo

ag

jen

ci p

un

on

në q

aje

të p

ërb

ash

kët të

sig

uri

së

së h

eku

rud

have d

he s

tan

dard

eve të p

ërb

ash

këta

për n

dër-

op

era

cio

net e h

eku

rud

have p

ër të

sh

tru

ar

rru

gën

për n

jë r

rjet të

rësi

sht të

inte

gru

ar të

BE

-së.

Fo

nd

aci

on

i Evro

pia

n i

Tra

jnim

eve (F

ET

)

Ven

di:

To

rin

o, I

tali

ww

w.e

tf.e

uro

pa.e

u

FE

T n

dih

mo

n n

ë p

ërm

irësi

min

e tra

jnim

it

pro

fesi

on

al n

ë v

en

det ja

shtë

BE

-së, k

ryesi

sht rr

eth

Mesd

heu

t, n

ë E

vro

pën

lin

do

re d

he R

usi

.

Ag

jen

cia E

vro

pia

ne p

ër të

Dre

jtat

Th

em

elo

re (A

ED

T)

Ven

di:

Vje

në, A

ustr

i

ww

w.fra

.eu

rop

a.e

u

Kjo

ag

jen

ci m

ble

dh

ë d

he s

hp

ërn

dan

ob

jekti

va, d

he

info

rmaci

on

e k

rah

asi

mo

re m

bi ç

ësh

tjet e të d

rejt

ave

them

elo

re, d

he k

ësh

illo

n s

i të p

rom

ovo

hen

këto

të d

rejt

a. M

un

d të je

të r

aci

zmi d

he k

sen

ofo

bia

po

r

po

ash

tu e

dh

e të d

rejt

a tje

ra th

em

elo

re.

Inst

itu

ti i

Bash

kim

it E

vro

pia

n p

ër S

tud

ime

të S

igu

risë

(EIB

ES

S)

Ven

di:

Pari

s, F

ran

cë

ww

w.iss

-eu

.org

Insti

tuti m

ëto

n të n

dih

mo

jë n

ë k

rijim

in e

një

ku

ltu

re

të p

ërb

ash

kët E

vro

pia

ne të s

igu

risë

, për të

pasu

ruar

kriji

min

e n

jë k

ult

ure

për p

ara

nd

alim

efi

kas.

Ag

jen

cia E

vro

pia

ne p

ër S

igu

ri n

ë

Avia

cio

n (A

ES

A)

Ven

di:

Ko

lon

jë, G

jerm

an

i

ww

w.e

asa

.eu

rop

a.e

u

AE

SA

pro

mo

vo

n s

tan

dard

et m

ë të la

rta të

mu

nd

shm

e të s

igu

risë

dh

e m

bro

jtje

s m

jed

iso

re n

ë

avia

cio

nin

civ

il të

BE

-së, d

he o

fro

n c

ert

ifika

ta p

ër

aero

pla

në d

he k

om

po

nen

te.

Qen

dra

Evro

pia

ne p

ër Z

hvill

im të T

rajn

imit

Pro

fesi

on

al (

Ced

efo

p)

Ven

di:

Sela

nik

, Gre

qi

ww

w.c

ed

efo

p.e

uro

pa.e

u

Qen

dra

pro

mo

vo

n z

hvill

imin

e a

rsim

it d

he

aft

ësi

mit p

rofe

sio

nal.

Ësh

të q

en

dër e e

ksp

ert

izës

për sh

përn

darj

en

e n

joh

uri

së d

he m

bësh

tetjes

për

po

litikë

-bërj

e.

Qen

dra

Evro

pia

ne p

ër P

ara

nd

alim

dh

e

Ko

ntr

oll

të S

ëm

un

dje

s (Q

EP

KS

)

Ven

di:

Sto

kho

lm, S

ued

i

ww

w.e

cdc.

eu

rop

a.e

u

QE

PK

S id

en

tifi

kon

, vle

rëso

n d

he o

fro

n

info

rmaci

on

e p

ër kë

rcën

imet aktu

ale

dh

e a

to q

ë

do

sh

faq

en

për sh

ën

detin

e n

jeri

ut, n

ga s

ëm

un

dje

t

ng

jitë

se, s

iku

r ësh

të in

flu

en

ca, S

AR

S d

he H

IV/

AID

S.

Ag

jen

cia E

vro

pia

ne e

Kem

ikale

ve (A

EK

)

Ven

di:

Hels

inki

, Fin

lan

dë

ww

w.e

c.eu

rop

a.e

u/e

cha

Kjo

ag

jen

ci m

en

axh

on

asp

ekte

t te

knik

e, s

hke

nco

re

dh

e a

dm

inis

trati

ve të R

EA

CH

, sis

tem

it të B

E-s

ë të

reg

jistr

imit të k

em

ikale

ve.

Ag

jen

cia E

vro

pia

ne e

Mb

rojtje

s (A

EM

)

Ven

di:

Bru

ksel,

Belg

jikë

ww

w.e

da.e

uro

pa.e

u

AE

M n

dih

mo

n n

ë p

rom

ovim

in e

ko

here

ncë

s, n

ë

ven

d të fra

gm

en

tari

zmit të a

ftësi

ve m

bro

jtëse

dh

e

të s

igu

risë

s E

vro

pës,

përf

shir

ë n

ë a

rmatim

dh

e

pajisj

e, h

ulu

mtim

dh

e o

pera

cio

ne.

Ag

jen

cia E

vro

pia

ne e

Mje

dis

it (A

EM

)

Ven

di:

Ko

pen

hag

ë, D

an

imark

ë

ww

w.e

ea.e

uro

pa.e

u

AE

M i

ofr

on

po

litikë

bërë

sve d

he p

ub

liku

t

info

rmaci

on

e p

ër të

nd

ihm

uar p

rom

ovim

in e

zhvill

imit të q

ën

dru

esh

ëm

dh

e p

ërm

irësi

min

e

mje

dis

it të E

vro

pës.

Au

tori

teti E

vro

pia

n i

Sig

uri

së s

ë U

shq

imit

(AE

SU

)

Ven

di:

Parm

a, I

tali

ww

w.e

fsa.e

uro

pa.e

u

Au

tori

teti i

ofr

on

Ko

mis

ion

it d

he p

ub

liku

t kë

shilla

të p

avaru

ra s

hke

nco

re p

ër si

gu

rin

ë e

ush

qim

it

dh

e r

rezi

qet n

ë z

inxh

irin

e u

shq

imit ‘n

ga ferm

a n

ë

pir

un

’.

Fo

nd

aci

on

i Evro

pia

n p

ër P

ërm

irësi

min

e

Ku

shte

ve të J

etë

s d

he P

un

ës

(Eu

rofo

un

d)

Ven

di:

Du

blin

, Irl

an

dë

ww

w.e

uro

fou

nd

.eu

rop

a.e

u

Fo

nd

aci

on

i ësh

të n

yjë

e in

form

aci

on

it p

ër çë

shtjet

e p

olitikë

s so

ciale

, përf

shir

ë p

un

ësi

min

dh

e

kush

tet e p

un

ës,

marr

ëd

hën

iet in

du

str

iale

dh

e

part

neri

tetin

, dh

e k

oh

ezi

on

in s

oci

al.

Au

tori

teti E

vro

pia

n i

Sis

tem

it S

ate

lito

r të

Navig

imit G

lob

al (

GS

A)

Ven

di:

Bru

ksel,

Belg

jikë (s

elia

e p

ërk

oh

shm

e)

ww

w.e

c.eu

rop

a.e

u/t

ran

spo

rt/g

sa

Kjo

ag

jen

ci m

en

axh

on

pro

gra

met E

vro

pia

ne

të n

avig

imit s

ate

lito

r (v

eça

nëri

sht G

alil

eo

dh

e

EG

NO

S), q

ë p

o i

jap

in E

vro

pës

aft

ësi

në v

eta

nak

dh

e tekn

olo

gjin

ë m

ë të r

e të k

ësa

j fu

she.

Inst

itu

ti E

vro

pia

n p

ër B

ara

zi G

jino

re

Ven

di:

Viln

ius,

Lit

uan

i

Ky in

sti

tut i r

i pro

mo

vo

n b

ara

zin

ë g

jino

re, p

ërf

shir

ë

bërj

en

e ç

ësh

tjeve g

jino

re tem

ë k

ryeso

re, d

he

mb

ësh

tet lu

ftën

ku

nd

ër d

iskr

imin

imit g

jino

r.

Ag

jen

cia E

vro

pia

ne p

ër

Sig

uri

në

Kom

isio

ni E

vropia

n

Si

fun

ksio

no

n B

ash

kim

i E

vro

pia

n

Ud

hë

rrë

fye

si

jua

j p

ër

insti

tucio

ne

t e

BE

-së

Luks

em

burg

: Zyr

a e p

ublik

imeve

zyr

tare

të K

om

unitete

ve E

vropia

ne

20

07 –

46 f

q.

– 16.2

x 2

2.9

cm

ISB

N-1

3

978-9

2-7

9-1

1298-0

Bas

hki

mi

Evr

opia

n (

BE

) ësh

të u

nik

. N

uk

ësh

të s

hte

t fe

dera

l si

Shte

tet

e B

ashku

ara

të A

merikë

s p

asi

që v

endet

anëta

re t

ë t

ij m

bete

n k

om

be t

ë p

avar

ura

sovr

ane.

E a

s që ë

shtë

org

aniz

atë e

pas

tër

ndër-qeve

rita

re s

ikur

Kom

bet

e B

ashku

ara

pas

i që v

endet

anëta

re j

apin

pak

nga

sovr

aniteti i

tyr

e-

dhe r

rjedhim

isht

marr

in m

ë s

hum

ë f

uqi

dhe

influencë

kole

ktiv

e s

e q

ë a

ta d

o k

ishin

nëse

do v

epro

nin

në m

ënyr

ë indiv

idual

e.

Ata

e b

ashko

jnë s

ovr

anitetin e

tyr

e d

uke

mar

rur

vendim

e t

ë p

ërb

ashkë

ta p

ërm

es

institu

cio

neve

të p

ërb

ashkë

ta

siku

r ja

në P

arla

menti E

vropia

n,

që ë

shtë

i z

gje

dhur

nga

qyt

eta

rët

e B

E-s

ë,

dhe K

ësh

illi, i

cili

përf

aqëson q

eve

ritë

nac

ional

e. A

ta v

endosi

n n

ë b

azë t

ë p

ropozi

meve

të K

om

isio

nit E

vropia

n, që p

ërf

aqëso

n in

tere

sat

e B

E-s

ë s

i të t

ërë

. M

irëpo ç

farë

bëjn

ë s

eci

la n

ga

këto

inst

ituci

one?

Si fu

nks

ionojn

ë a

to s

ë b

ashku

? K

ush

është

përg

jegjë

s p

ër

çka?

Kjo

bro

shurë

ofr

on p

ërg

jigje

në g

juhë t

ë q

artë

dhe t

ë t

hje

shtë

. Poas

htu

jep n

jë p

asqyrë

të s

hkurt

ër

për

agje

ncitë

dhe o

rgan

et

tjera

të p

ërf

shira

në p

unën e

Bas

hki

mit E

vropia

n.

Qëlli

mi

ësh

të q

ë t

’ju o

frojm

ë n

jë u

dhërr

ëfy

es t

ë

dobis

hëm

lid

hur

me v

endim

-mar

rjen n

ë B

ashki

min

Evr

opia

n.

46


deb

atin

str

ate

gjik

, dh

e n

ë m

ën

yrë

sis

tem

atike

pro

mo

vo

n in

tere

sat e s

igu

risë

së B

ash

kim

it

Evro

pia

n.

Qen

dra

Sate

lito

re e

Bash

kim

it E

vro

pia

n

(QEB

E)

Ven

di:

To

rrejó

n d

e A

rdo

z, S

pan

jë

ww

w.e

usc

.eu

rop

a.e

u

Kjo

qen

dër m

ble

dh

ë d

he a

nalizo

n të d

hën

at d

he

imazh

et n

ga s

ate

litë

t vro

jtu

es

të to

kës

në m

bësh

tetje

të p

rio

rite

teve të p

olitikë

s së

jash

tme d

he të s

igu

risë

së B

E-s

ë d

he a

ktivitete

ve h

um

an

itare

.

Ag

jen

cia E

kze

kutive p

ër P

rog

ram

in e

Sh

ën

detit P

ub

lik (A

EP

SP

)

Ven

di:

Lu

ksem

bu

rg

ww

w.e

c.eu

rop

a.e

u/p

hea

AE

PS

P m

en

axh

on

pra

kti

kalite

tet e p

rog

ram

eve të

fin

an

cim

it të B

E-s

ë p

ër p

roje

kte

t e s

hën

deti

t p

ub

lik,

dh

e i

ush

qen

rezu

ltate

t p

rap

a te p

alë

t m

e in

tere

s p

ër

shën

detin

pu

blik

dh

e v

en

dim

-marr

ësi

t.

Zyra

për H

arm

on

izim

të T

reg

ut të

Bre

nd

shëm

(Mark

at Tre

gta

re d

he D

izajn

ët)

(ZH

TM

)

Ven

di:

Alica

nte

, Sp

an

jë

ww

w.o

am

i.eu

rop

a.e

u

Zyra

reg

jistr

on

mark

at tr

eg

tare

dh

e d

izajn

ët.

Këto

jan

ë p

asta

j valid

përg

jatë

tërë

BE

-së. K

y s

iste

m

ekzi

sto

n k

rah

për kr

ah

me s

iste

met ven

do

re të

reg

jistr

imit të v

en

deve të B

E-s

ë.

Qen

dra

e P

ërk

thim

it p

ër

Org

an

et e

Bash

kim

it E

vro

pia

n (Q

PO

BE

)

Ven

di:

Lu

ksem

bu

rg

ww

w.c

dt.

eu

rop

a.e

u

Qen

dra

ofr

on

sh

ërb

ime të p

ërk

thim

it p

ër ag

jen

citë

e

speci

aliz

uara

të B

E-s

ë.

Agje

nci

a E

vropia

ne p

ër

Sig

uri n

ë A

viac

ion ë

shtë

duke

punuar

që t

a bëjë

flu

turim

in g

jithnjë

e m

ë t

ë s

igurt

ë d

he t

ë p

ër-

bal

luesh

ëm

për

mje

dis

in.

© Van Parys Media

Bash

kim

i E

vro

pia

n

Ko

so

vo

(U

NS

CR

12

44

/99

)

Sh

tete

t an

ëta

re të B

E-s

ë

Ven

det kan

did

ate

Info

rmata

të t

jera

mb

i B

ash

kim

in E

vro

pia

n

Hap

en

i in

tern

eti

nIn

form

atat

në t

ë g

jitha

gju

hët

zyrt

are t

ë B

ashki

mit E

vropia

n d

he m

undësi

të

për

të n

a tr

eguar

se ç

ka m

endoni m

und t

’i gje

ni n

ë f

aqen: euro

pa.

eu

Eja

ni d

he n

a v

izit

on

iN

ë E

vropë k

a dis

a qin

dra

qendra

loka

le in

form

ativ

e t

ë B

E-s

ë. A

dre

sën e

qendrë

s m

ë t

ë a

fërt

mund t

a gje

ni p

ërm

es

faqes:

eu

rop

ed

irect

.eu

rop

a.e

u

Na t

ele

fon

on

i o

se n

a s

hkru

an

iE

UR

OP

E D

IRE

CT ë

shtë

shërb

im q

ë p

ërg

jigje

t në p

yetjet

tuaj

a m

bi

Bas

hki

min

Evr

opia

n. K

ëtë

shërb

im m

und t

a ko

nta

ktoni p

ërm

es

linjë

s te

lefo

nik

e p

a pag

esë

: 0

0 8

00 6

7 8

9 1

0 1

1, (t

ele

foni m

e p

agesë

në r

aste

të

thirr

jeve

jash

të B

E-s

ë: (3

2-2

) 299 9

6 9

6), o

se p

ërm

es

post

ës

ele

ktro

nik

e:

eu

rop

ed

irect

.eu

rop

a.e

u

Lexo

ni m

bi E

vro

pën

Publik

imet

mbi B

E-n

ë ja

në v

etë

m n

jë k

likim

larg

në f

aqen e

inte

rnetit

të

Lib

rarisë

së B

E-s

ë: b

oo

ksh

op

.eu

rop

a.e

u

Info

rmata

dh

e b

rosh

ura

mb

i B

E-n

ë g

jith

ash

tu m

un

d t

ë m

irre

n n

ga:ile

o

Zyr

a nd

ërlid

hëse

e K

omis

ioni

t Evr

opia

n në

Kos

ovë

Rr. K

osova

1,

Fah

u p

osta

r 3

31

Pri

sh

tin

ë,

Ko

sovë

Tel: +

38

1 3

8 5

13

1 2

00

Faks:

+3

81

38

513

1 3

05

We

b:

ww

w.d

elp

rn.e

c.e

uro

pa.e

uE

mail:

ec-

liais

on-o

ffic

e-k

oso

vo@

ec.

euro

pa.

eu

JU

-81

-08

-517

-SQ

-C

Udhërrëfyesi juaj për institucionet e BE-së

Si funksionin Bashkimi Evropian

Bashkimi Evropian (BE) është unik. Nuk është shtet federal si Shtetet e Bashkuara të

Amerikës pasi që vendet anëtare të tij mbeten kombe të pavarura sovrane. E as që

është organizatë e pastër ndër-qeveritare sikur Kombet e Bashkuara pasi që vendet

anëtare japin pak nga sovraniteti i tyre- dhe rrjedhimisht marrin më shumë fuqi dhe

influencë kolektive se që ata do kishin nëse do vepronin në mënyrë individuale.

Ata e bashkojnë sovranitetin e tyre duke marrur vendime të përbashkëta përmes

institucioneve të përbashkëta sikur janë Parlamenti Evropian, që është i zgjedhur nga

qytetarët e BE-së, dhe Këshilli, i cili përfaqëson qeveritë nacionale. Ata vendosin në

bazë të propozimeve të Komisionit Evropian, që përfaqëson interesat e BE-së si të

tërë. Mirëpo çfarë bëjnë secila nga këto institucione? Si funksionojnë ato së bashku?

Kush është përgjegjës për çka?

Kjo broshurë ofron përgjigje në gjuhë të qartë dhe të thjeshtë. Poashtu jep një pasqyrë

të shkurtër për agjencitë dhe organet tjera të përfshira në punën e Bashkimit Evropian.

Qëllimi është që t’ju ofrojmë një udhërrëfyes të dobishëm lidhur me vendim-marrjen

në Bashkimin Evropian.

SQ

9 279036 537151

ISBN 978-92-79-11298-0

si funksionon bashkimi evropian - eeas. · pdf filepërgjegjëse për...

Documents