shkodra lake & buna river th anniversary of ramsar site · shkodra lake & buna river –...

44
BROSHURë Institutional memory, facts and efforts for the wetland designation of Shkodra Lake & Buna River “RAMSAR SITE” is project is funded by European Union is publication is provided by Albanian Shkodra Lake FORUM EU Delegation to Albania BROCHURE SHKODRA LAKE & BUNA RIVER 10 TH ANNIVERSARY OF RAMSAR SITE

Upload: others

Post on 07-Feb-2020

16 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

BROSHURë

Institutional memory, facts and efforts for the wetland designation of Shkodra Lake & Buna River “RAMSAR SITE”

This project is funded by

European Union

This publication is provided by

Albanian Shkodra Lake FORUM

EU Delegation to Albania

BROCHURE

SHkOdRa LakE & BUna RivER 10tH annivERSaRy Of RamSaR SitE

albanian Shkodra Lake fORUm Sheshi 2 Prilli, Rr. “Studenti”, nr. 2 Shkodërtel: + 355 02224 18 77 fax: + 355 02224 18 77E-mail: [email protected] site: http://www.shkodralake.al

design : arch.arlind OkaJPublished by: albanian Shkodra Lake fORUm

Lead consultant: dr. djana BEJkO. nature Conservation, Senior Expert Consultant: Prof. dr. mahir HOti, University “Luigj Gurakuqi” Shkoder

Consultant: Prof. as. dr. mirjam diBRa, University “Luigj Gurakuqi” Shkoder Engaged By : albanian Shkodra Lake fORUm

This publication has been produced on the frame of the 10th anniversary of Shkodra Lake & Buna River “RAMSAR SITE” designation. The publication has been produced by the Albanian Shkodra lake FORUM (FSLS) with the financial support of European Union (EU) within EU funded EcoNord Program and “Biodiversity Conservation Actions for Local Sustainable Development in Shkodra Region” Project .

This brochure does not constitute a formal communication and does not necessarily represent the official position of the European Union.

intROdUCtiOn

faCtS

nEW StEPS

kEy aUtHORitiES & aCtORS mEmOiRS

COntEnt

3

5

11

13

The initiative “Biodiversity Local Actions for Sustainable Development” relays on the frame of the 10th anniversary of Shkodra Lake & Buna River RAMSAR Site Designation. This site has been proclaimed on 2nd February 2006 in Shkoder Albania recognizing International Important area and/or “RAMSAR SITE”.

In the frame of the 10th anniversary we are bringing for the readers the history, memories and efforts done from the actors to achieve the protection status of the Lake Shkodra & Buna River and the wetland recognition in international level. Meanwhile this publication aims to present the efforts and the contribution of multi stakeholders on fulfilling the legal obligations and international rules approaching for the implementation of the RAMSAR Convention. Albania joined the RAMSAR Convention on 1995 and it was adopted by the Albanian Parliament in 1996 entering into force on 29th February 1996. Being part of the convention, Albanian authorities are obliged to follow up Convention standards toward sustainable and wise use of the wetlands.

I N T R O D U C T I O N

3 Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

4Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

Start up efforts and the program for Shkodra/Skadar Lake sustainable use, dated on early 2000 in the frame of Regional Environment Reconstruction Program (REReP) for the South Eastern Europe under the Stability Pact task force . in the frame of REReP, the Regional Environmental Centre for Central and Eastern Europe (REC HO) drafted the program “Promotion of networking between SEE Countries for the management of Shared Resources”. This program involved shared ecosystems of western Balkan including Shkodra Lake shared between albania & montenegro; delta neredva shared between Croatia & Bosnia – Herzegovina and Stara Planina shared between Bulgaria and Serbia.

The program aimed to establish cooperation between neighbouring countries and establish conditions for nature conservation and sustainable use of shared resources through the following components: institutional capacities development; establishing mechanisms to support transboundary cooperation and reducing concerns on the environment .

Thus, for the first time on cooperation history between albania and montenegro Countries, the bridge on protection of shared nature resources recognised the mile stone…!

F A C T S

(Fig 1: Joint Albanian – Montenegrin authorities meeting in Shkodra)

5 Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

The program was implemented by the Regional Environmental Centre for Central and Eastern Europe (REC HO) with financial support of Swiss Cooperation. in this context the program established project implementation units in Shkodra city albania and Podgorica city montenegro whom achieved the program objectives through the three program phase’s 2000 – 2009.

The project was based on the need assessment provided for the lake ecosystem in the bilateral contests and specific conditions of each country. first priority for the albania was protection of the Lake Shkodra & River Buna albanian side lack of status protection. meanwhile, the lack of human activity control the intensity of unsustainable use of the wetland ecosystem was increased.

Communication, information and negotiations with authorities have been addressed in the central, regional and local level drawing attention of the ministry of Environment in albania to draft a memorandum of Understanding between albania and montenegro countries with main focus on protection and joint management of Shkodra Lake shared ecosystem. at the same time the reduction of the human activity and the status protection of the lake in albanian side have been the heads under the moU drafting document.

Result of an intensive cooperation with and between central and local authorities between two countries, on 9 may of 2003, in Podgorica of montenegro was signed the moU between ministry of Environment of the albanian Republic and the ministry of the Environment and Physical Planning in montenegro. Both countries were engaged on the protection and sustainable use of Shkodra Lake natural resources.

(Fig 2: Illegal construction around wetland)

6Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

(Fig 3: MoU between AL-MNE signed on 9th may 2003)

7 Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

aiming the Lake Shkoder status protection, the project implementation unit followed the multi stakeholders approach methodology and organized open forums with interested target groups, academic institutions, local authorities as well as end-users and/or local community whom based their livelihood on the wetland ecosystem resources. meanwhile consultations and negotiations with national and international authorities toward the lake ecosystem status recognition continued regularly based.

The institutional capacities development addressed the most important objective for the natural, ecological and biological values recognition in national and international authorities’ level. in this regard, the project “Promotion of networking between SEE Countries for the management of Shared Resources” provided technical assistance for the authorities dealing with nature conservation and management aiming the recognition and categorization of the lake values based on international criteria’s of iUCn and RamSaR.

Thus, the assessment of Shkodra Lake & Buna River fulfilled criteria’s, zoning and other required documents have been prepared and ministry of Environment applied to the RamSaR authorities for the RamSaR site recognition.

Fig 4 / Fig 5: (Joint AL-MNE regularly based meetings. Transboundary FORUM of Shkodra /Skadar Lake.)

8Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

Fig 6: (Joint Albanian – Montenegrin & international authorities proclaiming Shkodra Lake & Buna River RAMSAR site)

Fig 7: (Mr. Tobias Salathé, Ramsar Secretariat submits the Ramsar Recognition Diploma to the former Minister Prof. Lufter Xhuveli)

Clear indication of the commitment of both albania and montenegro governments expressed through political will and common understanding between important national level players.in parallel, efforts were made to ensure the international recognition of the high conservation value of the lake. The process aimed to include the site on the List of Wetlands of international importance under the Ramsar Convention. it involved the preparation of necessary data sheets and providing information for accepting the country’s application, and issuance of the Ramsar diploma.

9 Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

Fig 8 / Fig9 : (Transboundary FORUM of Shkodra Lake celebrates the Ramsar designation of Shkodra Lake)

On february 2, 2006 this work was successfully completed. The diploma was handed over to the albania country during a promotional event organized by the project team on the international day of Wetlands. This achievement had already fulfilled the program indicator on protection and biodiversity conservation. designation of the “managed nature Reserve” and RamSaR site on the albanian side of Shkodra Lake, proved to be a very effective approach for scaling up local needs to the national level.

10Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

There are several measures in terms of legal frame and structures supported for the protected areas management. if we are looking to concrete measures and achievements in the management of the natural resources it worth to mention the followings:

• The management plan of the lake Shkodra has been prepared with support of GEf. it is the main document to be used for the management of the nature resources in the lake area;

•StrategicActionPlanforShkodralakeecosystemhasbeenpreparedwith GEf support; • Local Biodiversity action Plan for Shkodra municipality is going to be

prepared with EU support implemented by albanian fORUm of Shkodra Lake;

• integrated Coastal Zone management for the Buna/Bojana River has been also prepared by Global Water Partnership with GEf support. This document includes a joint iWRm/iCZm generic planning framework and the management planning for the specific transboundary basin of Buna/Bojana River (shared between albania and montenegro).

• new initiative on “Enabling transboundary Cooperation and integrated Water Resources management in the extended drin River Basin” is already launched;

• The Law no. 111/2012 on integrated management of water resources entered into force at december 2013 ensuring security, protection, development and rational use of water resources, essential for life and for social and economic development of the country;

• decision of the Council of ministers nr. 102, dated 02/04/2015 on the establishment and the organization and functioning of the national agency of Protected areas and regional administrations of protected areas;

• memorandum of Understanding between the Government of the Republic of albania and the Government of montenegro for cross-border development of Shkodra Lake signed on 26.05.2006;

WHAT NEW STEPS HAVE BEEN TAKEN TOWARD LAKE SHKODRA/SKADAR MANAGEMENT OF NATURAL RESOURCES

N E W S T E P S

11 Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

• agreement between the Government of the Republic of albania and the Government of montenegro to open the joint border crossing point muriqan Sukobine, signed on 17 January 2007;

• agreement on cultural cooperation between the ministry of tourism, Culture, youth and Sports of the Republic of albania and the ministry of Culture, Sports and media of montenegro, signed on 10.11.2009, entered into force on the date of signing;

• memorandum of Understanding between the ministry of Environment, forestry and Water management of the Republic of albania and the ministry of agriculture, forestry and Water management of montenegro, signed 14.12.2010, entered into force on the same day;

• agreement between the Government of the Republic of albania and the Government of montenegro on water problems, the Statute of the Joint intergovernmental montenegrin albanian border water treatment, and protocol of the meeting of the Commission, signed on 31.10.2001, entered into force on 13 february 2003;

• agreement between the Government of the Republic of albania and the Government of montenegro, for the deployment of international line passenger lake Shkodra-virpazar, signed in Podgorica, on 02.07.2004

All these agreements, legal framework and implementation have been provided for the better management of the wetland ecosystem of Shkodra Lake & Buna River shared resources between two Albania & Montenegro Countries. Authorities in the national and regional level remain responsible for the law enforcement and capacities development toward sustainable and wise use of Shkodra lake watershed. Meanwhile civil society organizations will continue to be the right-wing for the cooperation with authorities on the protection and sustainable development of the environment in Albania.

12Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

KEY AUTHORITIES & ACTORS MEMOIRS

|MR. TObIAS SAlATHé| RAMSAR SECRETARIAT

“World Wetlands Day CEREMONIES FOR THE DESIGNATION OF LAKE SHKODRA”

Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site13

Albania joined the Ramsar Convention in 1995 and has taken the opportunity of World Wetlands day 2006 to designate its third Ramsar Site with a two-day ceremony in the town of Shkoder. This was the culmination of the lake Shkodra part of the project on “transboundary cooperation through management of shared natural resources”, managed by the offices in Shkoder (albania) and Podgorica (montenegro) of the Regional Environment Center (REC) with financial support from the Swiss agency for development and Cooperation (SdC).

djana Bejko, of the REC office in Shkoder, organized a fair of local products from albanian and montenegrin village communities along Shkodra Lake, including woven textiles, honey, spirits and others. On 1 february 2006, over 150 participants from albania, Serbia and montenegro, Croatia, Hungary, Bulgaria and further afar walked up to the impressive Rozafa castle overlooking the rapidly spreading town of Shkoder, the outflow of lake Shkodra and the junction of the river drin, flowing from the mountainous hinterland and now artificially connected with the Buna river, the outflow of lake Shkodra to the adriatic.

The event continued in Shkoder’s “millennium Cinema” where Environment minister Prof. Lufter Xhuveli was pleased to formally designate the albanian part of lake Shkodra and the wetlands along the Buna river, including the viluni lagoon near velipoja at the adriatic, for inclusion to the Ramsar List (49,562 hectares), as he had already promised during the international conference on lake Shkodra in October 2005. On this occasion, he and the mayor of Shkoder received the Ramsar Site diploma from the Ramsar Secretariat.

The Ramsar representative also thanked vice minister taulant Bino and nature Conservation director Zamir dedej, as well as all those involved locally and nationally, for their continued efforts for the conservation and sustainable use of albanian’s wetlands. The ceremony then continued with an art exhibition on the theme of Lake Shkodra, the showing of a film, and a vibrant concert by the tirana youth string orchestra, seriously heating up the atmosphere and closing the very successful and impressive event. source : http://www.ramsar.org/news/world-wetlands-day-2006-in-albania

Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site 14

The project trans-boundary Cooperation through the management of Shared natural Resources was the first cross-border project between albania & montenegro counties addressing challenges in remote areas, isolated until then from any international assistance and support. Starting with involving stakeholders on the local and central levels, and providing the necessary information and capacity building, through collecting data, implementing studies, developing action plans and strategies, and ending with established mechanisms for cross-border dialogue and cooperation, decentralized project implementation and a joint vision for the future development of Shkodra/Skadar Lake site. The objective for the status protection of the lake albanian side was based on bottom – up approach. in this context, during 2004-2005 at least 10 open forums with authorities, institutions, academics, social society organization, fisherman, farmers, hunters, hand crafting producers and interested targets have been carried out in the Qark Shkodra level. at the same time, 6 bilateral meetings have been carried out between albanian & montenegrin institutions through the transboundary fORUm of Shkodra/Skadar Lake whom represented the key platform for transboundary cooperation during the project life.

KEY AUTHORITIES & ACTORS MEMOIRS

MS.DJANA bEJKO | SENIOR PROJECT MANAgER

“Challenges and efforts in the region for the protection of Shkodra Lake, Albanian side”

Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site15

anyhow, based on the assessment on the ecological conditions of Shkodra lake albanian side it results that the protection category belongs to the ivth category of protection “management nature Reserve” with zoning site. Cooperation and promotion of shkodra lake in the international level (including Ramsar authorities too) has been among the success stories of the upper mentioned project. With the invitation of the REC albania and the ministry of Environment, mr. tobias Salathé, the secretariat of the Ramsar authority, visited albania two times to assess the conditions, values, landscape, diversity and importance of Shkodra Lake basin in albania. today, memories from the ceremony of Shkodra Lake & River Buna declaration “Ramsar site” held on 2 february 2006 in Shkodra city come alive and very wishful because this event peaked and stood out in terms of importance, participation of national and international stakeholder involvement, diversity of activities and commitment of the authorities.

meanwhile it is important to mention the intensive cooperation with albanian ministry of Environment authorities whom had political will and positive approach on the project support and the law enforcement on “nature Protection” (Law nr. 8934, date 05.09.2002).

The negotiations with ministry of Environment in albania regarding the status protection of Lake Shkodra albanian side dated early at 2003, immediately after the moU signing between two albania – montenegro countries. former minister mr. Lufter Xhuveli has been seriously engaged to achieve the protection objective, setting in motion both the legal mechanisms and human capacities of the ministry.Based on the findings report from the community based opening forums, it has been defined that stakeholders required second category of protection and/or Shkodra Lake proclamation “national Park” and Ramsar site. This approach was supposed to unify the protection category with montenegrin side.

Fig.10(Total zoning of Lake Shkodra)

Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site 16

17

KEY AUTHORITIES & ACTORS MEMOIRS

|PROF.DR. MAHIR HOTI| AlbANIAN FORUM OF SHKODRA lAKE. PRESIDENT

“10 years since the Shkodra lake RAMSAR site Proclamation”

With the democratic changes in albania, they started cooperation with neighbouring countries as an important and effective development in the region; especially for the cross-border countries share common natural resources. in this context, albania and montenegro undertook bilateral meetings for many areas of common interest, especially in the environmental protection. These meetings were held at the level of central and local government and civil society.

One of the first collaborations in the field of environmental protection was that the spring of 2000, when two neighboring countries albania and montenegro became part of the Stability Pact initiative for the Environment Reconstruction in the region of South-Eastern Europe. This initiative was aimed not only at the level of cross-border institutional cooperation but also development of capacities for the protection and sustainable management of Shkodra/Skadar Lake basin. This project with applied character builds bridges of cooperation among institutions, civil society organizations and targets with common interest on lake resources management.

Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

18

The program for the reconstruction of the environment in the region of South-Eastern Europe was followed by another initiative of cooperation in 2001 which had character study and encouraged institutional cooperation between universities “Luigj Gurakuqi” in Shkoder, and the Podgorica University in montenegro for the integrated monitoring water of Lake Shkodra/Skadar, a project managed by the German Rectors Conference. This project with scientific and applied character builds bridges of cooperation in the academic field.The cooperation was expanded in the coming years, where an important role played the bilateral meetings and memorandum of Understanding between the ministries of Environment in albania and montenegro, and the implementation of specific projects and joint environmental organizations counterpart.

meanwhile on both sides of the border, the project “Cross-border cooperation for the joint management of the Shkodra/Skadar Lake” set up Lake Shkodra/Skadar fORUm Counterpart with the status of cross-border mechanisms for dialogue and negotiation with the authorities at national and local level. as a result of the public awareness increasing and further assessment of the issues on environmental protection and support of foreign experience, led gradually to present the complaint to the government for the mediation of granting the ecosystem of Shkodra Lake a special protected area status.

Proposals and initiatives started in 2000 by actors and local interested groups were addressed and supported especially by REC, which led to the adoption of the albanian area of Shkodrar Lake as a protected area ivth category of protection, otherwise it was considered “managed nature Reserves”. The announcement was made by the decision no. 684, dated november 2nd, 2005, by determining zoning, protection criteria and organizational responsibilities. The ceremony for the designation and submission the RamSaR diploma for the wetland ecosystem of Shkodra Lake & Buna River (albanian side) was organized in millennium cinema in Shkodra city on 2 february 2006. With this status, wetland ecosystem of Shkodra Lake & Buna River was recognized in the list of the international important areas.

meanwhile, trans-Boundary fORUm of Shkodra/Skadar Lake was a clear indication of cooperation around this shared ecosystem. implementation of joint projects and study visits to the experienced countries helped a lot in raising the interest of institutions and various environmental associations, especially in some European countries and the US.

albanian Shkodra Lake fORUm continuously evaluated this very important natural ecosystem, and implemented several projects of educational, awareness, education and concrete activities to protect natural biodiversity and ecosystem values, including more cross-border activities and projects.

Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

KEY AUTHORITIES & ACTORS MEMOIRS

| MR. ZAMIR DEDEJ |

DIRECTOR OF NATIONAl AgENCY OF PROTECTED AREASNATURE CONSERvATION DIRECTORATE DIRECTOR. MINISTRY

OF ENvIRONMENT (1998 – 2007)

19 Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

“Commitments and cross-border partnership for the protection and management of shared ecosystems”

The project “Cross-border cooperation through the management of Shkodra/Skadar shared resource” between albania and montenegro funded by the Swiss Cooperation (SdC) and implemented by the Regional Environmental Centre for Central and Eastern Europe was the mile stone of cooperation in for the nature conservation issues between albania & montenegro countries. This project encouraged inter-institutional cooperation between neighboring countries for the protection of biodiversity and Shkodra/Skadar Lake management resources. This initiative engaged stakeholders to negotiate under a consultation process for the protection status of the albanian part of the lake.

ministry of Environment as the main partner for the implementation of this project, considered the request of stakeholders and interest groups in the Shkodra region and beyond, and with decision no. 684, dated 2.11.2005 declared albanian area of Shkodra Lake “managed nature Reserve”The political will, commitment of interested institutions and further advanced efforts have been addressed for the recognition of this area at the international level. meanwhile, with the support of this project, the ministry of Environment prepared a dossier evaluation criteria and zoning to apply for the international recognition of this nature values.

Once the albanian ministry of Environment prepared the draft documentation, the project team took on the task of facilitating the public consultation process to find a consensus among local stakeholders. Starting in June and finishing in September 2005, the process included seven stakeholder meetings, which involved local authorities, communes concerned by the zoning of the protected area, institutions and important stakeholder groups (e.g. fisherman, local communities). all relevant local authorities gave their assent, which was the green light to proclaim the site.

On 2nd february 2006, on the occasion of World Wetlands day, REC organized the RamSaR diploma no. 1598 awards ceremony which was submitted by mr. tobias Salathé, the secretariat of the Ramsar authority, recognizing the area and listed in the list of areas of global importance.

today, after 10 years, the wetland complex of Shkodra Lake and Buna River, are under a new management authority national agency for the Protected areas. With the Council of ministers decision of the Republic of albania on 4 february 2015 was created national agency of Protected areas.

national agency of Protected areas is responsible for the protection and care of nature and biodiversity, through the management of the network of protected areas of national interest and international collection and dissemination of information, environmental education and public awareness on protected areas and support sustainable activities entities within these areas.

20Shkodra Lake & Buna River – 10th Anniversary of Ramsar Site

BROSHURë

Memorie institucionale, fakte dhe përpjekje për shpalljen e ekosistemit ligatinor “Liqeni i Shkodrës – Lumi Buna “ZONË RAMSAR”

Ky projekt financohet nga

Bashkimi Evropian

Delegacioni i BE në Shqipëri

BROSHURë

LiQEni i SHkOdRëS & LUmi BUna - 10 vJEt ZOnë RamSaR

Ky botim është përgatitur nga

FORUMI Shqiptar Liqeni i Shkodrës

Botimi i broshurës “Memorie institucionale, fakte dhe përpjekje për shpalljen e ekosistemit ligatinor Liqeni i Shkodrës – Lumi Buna ZONË RAMSAR” vjen në kuadër të 10 – vjetorit të shpalljes. Ky botim, u mundësua nga FORUMI Shqiptar Liqeni i Shkodrës në kuadër të Programit EcoNord i financuar nga Bashkimi Evropian përmes Delegacionit të BE në Shqipëri.

Mendimet dhe opinionet e shprehura në këtë botim reflektojnë mendimet e autorëve dhe jo detyrimisht pikëpamjet e Përfaqësisë së Delegacionit të BE në Shqipëri.

fORUmi Shqiptar Liqeni i ShkodrësSheshi 2 Prilli, Rr. “Studenti”, nr. 2 Shkodërtel: + 355 02224 18 77 fax: + 355 02224 18 77E-mail: [email protected] site: http://www.shkodralake.al

design : ark.arlind OkaJPublikuar nga: fORUmi Shqiptar Liqeni i Shkodrës

drejtues konsulent: dr. djana BEJkO. Ekspert i mbrojtjes së natyrës.konsulent:Prof. dr. mahir HOti, Universiteti “Luigj Gurakuqi” Shkoder

konsulent:Prof. as. dr. mirjam diBRa, University “Luigj Gurakuqi”Shkoder angazhuar nga: fORUmi Shqiptar Liqeni i Shkodrës

drejtues konsulent: dr. djana BEJkO. Ekspert i mbrojtjes së natyrës.konsulent:Prof. dr. mahir HOti, Universiteti “Luigj Gurakuqi” Shkoder

konsulent:Prof. as. dr. mirjam diBRa, University “Luigj Gurakuqi”Shkoder angazhuar nga: fORUmi Shqiptar Liqeni i Shkodrës

HyRJE

faktE

maSat

kUJtimE nGa aktOR & aUtORitEtE

PëRmBaJtJa

3

5

11

13

Iniciativa “Plani Lokal i shërbimeve të ekosistemit Liqeni i Shkodrës” është një nisëm lokale e ndërmarrë në kuadër të 10 vjetorit të shpalljes së kompleksit Ligatinor Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna, shpallur me 2 Shkurt 2016 “Zonë e Rëndësisë së Veçantë Ndërkombëtare” ose ndryshe “ZONE RAMSAR”.

Në këtë 10 Vjetor menduam të referojmë jo vetëm historikun e punës dhe përpjekjeve për përfshirjen e këtij kompleksi ligatinor në listën e zonave me rëndësi ndërkombëtare por njëkohësisht të pasqyrojmë dhe arritjet apo përpjekjet e të gjitha palëve në përmbushjen e obligimeve ligjore dhe konventës ndërkombëtare RAMSAR në të cilën Shqipëria është palë që në 29 Shkurt 1996 .

Shqipëria iu bashkua Konventës së Ramsarit në vitin 1995 dhe kjo konventë hyri në fuqi përmes adoptimit dhe miratimit në kuvendin e Shqipërisë me 29 Shkurt 1996. Që në atë kohë, përmbushja e parimeve dhe standardeve të kësaj konvente për menaxhimin e qëndrueshëm të ekosistemeve të ujërave të freskëta (të njohura si ekosisteme ligatinore) ishte obligim për autoritetet shqiptare.

H Y R J E

Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR 3

4Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR

Përpjekjet e para për menaxhimin e ekosistemit Liqeni i Shkodrës startuan në fillim të vitit 2000 në kuadër të programit për Rindërtimin e mjedisit në Rajonin e Evropës Jug-Lindore, e njohur si iniciativa REReP nën siglën e Paktit të Stabilitetit .

në kuadër të këtij programi, Qendra Rajonale e mjedisit për Evropën Qendrore dhe Juglindore, hartoj programin “NXITJA E BASHKËPUNIMIT NDËRKUFITAR MES VENDEVE TË EVROPËS JUG-LINDORE PËR MENAXHIMIN E BURIMEVE TË PËRBASHKËTA NATYRORE”.

Programi përfshiu si ekosistemet ndërkufitare me prioritet në vendet e Ballkanit perëndimor ku bënin pjesë ekosistemi Liqeni i Shkodrës, burim i përbashkët mes Shqipërisë dhe malit të Zi; delta neredva, burim i përbashkët mes kroacisë dhe Bosnje – Hercegovinës dhe Stara Planina, burim i përbashkët mes Bullgarisë dhe Serbisë. ky program kishte si qëllim krijimin e kushteve për mbrojtjen e mjedisit të qëndrueshëm duke u përqendruar në katër tema kryesore: ndërtimit të institucioneve, shoqërisë civile, mbështetje për mekanizmat rajonale ekzistuese dhe reduktimin e kërcënimit të shëndetit mjedisor .

F A K T E

(Fig 1: Takim i përbashkët i autoriteteve Shqipëri - Mali i Zi në Shkodër)

5 Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR

Si rrjedhojë, përpjekjet e para ishin negociatat me autoritetet përkatëse në atë kohë ministria e mjedisit për hartimin e një marrëveshje bashkëpunimi me malin e Zi në fushën e mbrojtjes së mjedisit me fokus Liqeni i Shkodrës. në të njëjtën kohë, projekti konsideronte shumë të rëndësishme dhënien e statusit të mbrojtjes së Liqenit të Shkodrës (pjesa Shqiptare) si masë për reduktimin e veprimtarisë intensive të njeriut si dhe sigurimin e jetës biologjike të këtij ekosistemi.

Si rrjedhojë e një bashkëpunimi intensiv dhe të ndërsjellët me autoritetet qendrore në Shqipëri dhe malin e Zi, në 9 maj të vitit 2003, në Podgoricë të malit të Zi u nënshkrua memorandumi i mirëkuptimit ndërmjet ministrisë së mjedisit të Republikës së Shqipërisë dhe ministrisë së mjedisit dhe Planifikimit të malit të Zi, ku të dyja palët u angazhuan për mbrojtjen dhe përdorimin e qëndrueshëm të burimit të përbashkët natyror Liqeni i Shkodrës.

(Fig 2: Ndërtimet informale për rreth ligatinave)

në këto kushte, për herë të parë në historinë e bashkëpunimit mes dy vendeve fqinje, Shqipëria dhe mali i Zi fillojnë rrugëtimin e bashkëpunimit në fushën e mbrojtjes së mjedisit përmes burimit të përbashkët natyror Liqeni i Shkodrës. Programi ishte atribut i Qendra Rajonale e mjedisit për Evropën Qendrore dhe Juglindore (REC HO) e cila përmes njësive të implementimit të projektit të ngritura në Shkodër dhe Podgoricë zbatoj objektivat e bashkëpunimit ndërkufitarë për menaxhimin e përbashkët të Liqenit të Shkodrës nga viti 2000-2009.

Përpjekjet dhe angazhimet e këtij projekti startuan në bazë të vlerësimit të nevojave dhe prioriteteve për ndërhyrje si dokumenti bazë për implementimin e këtij projekti. ndër prioritetet kryesore ishin edhe dhënia e statusit të mbrojtjes së ekosistemit Liqeni i Shkodrës (pjesa Shqiptare), pasi në periudhën e startit të projektit, ky ekosistem nuk gëzonte asnjë lloj statusi. ndërkohë, aktiviteti njerëzor ishte tërësisht i pa kontrolluar dhe intensiteti ishte në rritje.

6Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR

(Fig 3: MoU between AL-MNE signed on 9th may 2003)

7 Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR

Sakaq, puna për statusin e mbrojtjes së Liqenit të Shkodrës rrugëtoj përmes konsultimeve dhe forumeve të hapura me autoritetet vendore, institucionet akademike dhe grupet e interesit ne rajonin e Shkodrës të cilët patën një rol shumë të rëndësishëm në nxitjen e autoriteteve kombëtare dhe ndërkombëtare për marrjen nën mbrojtje të ekosistemit Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna.

në vazhdën e implementimit të këtij projekti një objektiv i rëndësishëm ishte edhe ndërtimi i kapaciteteve institucionale për mbrojtjen dhe ruajtjen e diversitetit biologjik të faunës dhe florës së ekosistemit si një ndër kushtet e njohjes së zonës nga organizmat ndërkombëtar. Për këtë qëllim projekti “Bashkëpunimi ndërkufitarë për menaxhimin e Përbashkët të Liqenit të Shkodrës” ofroj asistencë teknike për autoritetet qendrore dhe vendore me qëllim rritjen e kapaciteteve dhe vlerësimin e pasurive natyrore të ekosistemit Liqeni i Shkodrës – Lumi Buna bazuar në kriteret e kategorizimit të zonave të mbrojtura.

Pas përgatitjes së dosjes së plotë të vlerësimit, bazuar në kriteret e kategorizimit të Zonave të mbrojtura (sipas kategorive të vendosura nga Unioni ndërkombëtar për Ruajtjen e natyrës – iUCn) dhe kritereve për zonat natyrore me rëndësi të veçantë ndërkombëtare (sipas konventës RamSaR) dosjet u dorëzuan për vlerësim dhe kategorizim pranë autoriteteve respektive.

Fig 4 / Fig 5: (Takim i përbashkët Shqipëri - Mali i Zi)

8Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR

Fig 6: (Në takim e përbashkët të autoriteteve

ndërkombëtarë Shqipëri - Mali i Zi për shpalljen e Liqenit të Shkodrës – Lumi Buna ZONË

RAMSAR)

Fig 7: (Z.Tobias Salathé, Secretariat i Autoritetit Ramsar dorëzon Diplomen Ramsar ish-Ministrit Prof. Lufter Xhuveli)

Vullneti politik mes palëve, fryma e lartë e bashkëpunimit mes dy vendeve Shqipëri & mali i Zi, , investimit në kapacitete, edukim dhe vetëdije qytetare, si dhe qasja në koherencë me praktikat e mira në vendet me përvojë të Evropës dhe më gjerë, sollën si rrjedhojë shpalljen e statusit të mbrojtjes së këtij ekosistemi ligatinor në dy nivele: atë kombëtar dhe atë ndërkombëtar. ky vlerësim, obligoi Qendrën Rajonale të mjedisit, që në kuadër të ditës Botërore të Ligatinave, me 2 Shkurt të vitit 2006, me një audiencë prej 150

9 Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR

aktorësh kombëtar dhe ndërkombëtar të organizonte ceremoninë dy-ditore të dorëzimit të diplomës RamSaR në qytetin e Shkodrës. “Bashkëpunimi ndërkufitar përmes menaxhimit të burimeve të përbashkëta natyrore” kishte përmbushur tashmë indikatorët e arritjeve të programit në fushën e mbrojtjes së mjedisit dhe menaxhimin e qëndrueshëm të burimeve natyrore. njëkohësisht, mbështetja financiare nga agjencia zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim ( Sëiss Cooperation - SdC) kishte arritur prioritetin e programit të mbrojtjes së biodiversitetit në nivel ndërkufitarë.

Fig 8 / Fig9 : (Forumi Ndërkufitar Liqeni i Shkodrës celebron shpalljen e zonës së mbrojtur)

10Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR

Qeveria e Republikës së Shqipërisë ka marrë një sërë masash në drejtim të përmbushjes së detyrimeve ligjore dhe ndërtimit të strukturave përkatëse për menaxhimin e zonave të mbrojtura. në këtë drejtim nuk mund të lëmë pa përmendur marrëveshjet bilaterale mes Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së malit të Zi që kanë kontribouar në bashkëpunimin ndërkufitarë për menaxhimin e përbashkët të burimeve natyrore. disa nga këto marrëveshje po i listojmë si më poshtë:

• Plani i menaxhimit për ekosistemin Liqeni i Shkodrës është përgatitur dhe adoptuar nga ministria e mjedisit, hartuar në kuadër të projektit bilateral për menaxhimin e integruar të Liqenit të Shkodrës me mbështetjen financiare të GEf; aktualisht, ky është dokumenti kryesor që duket të zbatohet për menaxhimin e qëndrueshëm të zonës së mbrojtur Liqeni i Shkodrës;

•PlanistrategjikiaktivitetevepërekosisteminLiqeniiShkodrësështë përgatitur me mbështetjen financiare të GEf, zbatuar nga Banka Botërore;• Plani Lokal për mbrojtjen e Biodiversitetit dhe shërbimet ndaj ekosistemit

Liqeni i Shkodrës planifikon të finalizohet deri në Shtator të vitit 2016 me mbështetjen financiare të BE, zbatuar nga fORUmi Shqiptar Liqeni i Shkodrës përmes programit Econord;

• Plani për menaxhimin e integruar të zonave bregdetare me fokus Lumi Buna/Bojana në nivel ndërkufitarë Shqipëri – mali i Zi është hartuar me mbështetjen financiare të GEf, zbatuar nga Global ëater Partnership;

• iniciativa “Bashkëpunimi ndërkufitarë për menaxhimin e integruar të basenit të drinit” sapo ka filluar me mbështetjen financiare të GEf, zbatuar nga Global ëater Partnership.

• Ligji nr. 111/2012 për menaxhimin e integruar të ujërave ka hyrë në fuqi në dhjetor 2013 duke siguruar mbrojtjen dhe përdorimin e qëndrueshëm të burimeve ujore në Republikën e Shqipërisë si burimi esencial i jetës njerëzore, biologjike, ekonomike dhe sigurinë shtetërore.

• vendimi i këshillit të ministrave nr. 102, datë 02/04/2015 për ngritjen funksionimin dhe organizimin e agjencisë kombëtare të Zonave të mbrojtura dhe administratën rajonale për zonat e mbrojtura.

CILAT JANë MASAT E MARRA DREJT MENAXHIMIT TË BURIMIT NATYROR LIQENI I SHKODRËS

M A S A T

11 Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR

• memorandum mirëkuptimi ndërmjet këshillit të ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së malit të Zi për zhvillimin ndërkufitar të Liqenit të Shkodrës nënshkruar më 26.05.2006;

• marrëveshje ndërmjet këshillit të ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së malit të Zi për hapjen e pikës së përbashkët kufitare muriqan Sukobinë, nënshkruar më 17 Janar 2007;

• marrëveshje për bashkëpunimit kulturor ndërmjet ministrisë së turizmit, kulturës, Rinisë dhe Sporteve të Republikës së Shqipërisë dhe ministrisë së kulturës, Sporteve dhe medias të malit të Zi, nënshkruar më 10.11.2009, hyrë në fuqi datën e nënshkrimit;

• memorandum mirëkuptimi ndërmjet ministrisë së mjedisit, Pyjeve dhe administrimit të Ujërave të Republikës së Shqipërisë dhe ministrisë së Bujqësisë, Pyjeve dhe administrimit të Ujërave të malit të Zi, nënshkruar 14.12.2010, hyrë në fuqi të njëjtën ditë;

• marrëveshje midis Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së malit të Zi mbi problemet ujore, Statuti i komisionit të përbashkët ndërqeveritar shqiptaro malazez për trajtimin e ujërave kufitare, si dhe Protokolli i mbledhjes së këtij komisioni, nënshkruar më 31.10.2001, hyrë në fuqi më13 shkurt 2003;

• marrëveshje ndërmjet këshillit të ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së malit të Zi për hapjen e pikës së përbashkët kufitare muriqan Sukobinë, nënshkruar më 17 Janar 2007;

• marrëveshje për bashkëpunimit kulturor ndërmjet ministrisë së turizmit, kulturës, Rinisë dhe Sporteve të Republikës së Shqipërisë dhe ministrisë së kulturës, Sporteve dhe medias të malit të Zi, nënshkruar më 10.11.2009, hyrë në fuqi datën e nënshkrimit;

• memorandum mirëkuptimi ndërmjet ministrisë së mjedisit, Pyjeve dhe administrimit të Ujërave të Republikës së Shqipërisë dhe ministrisë së Bujqësisë, Pyjeve dhe administrimit të Ujërave të malit të Zi, nënshkruar 14.12.2010, hyrë në fuqi të njëjtën ditë;

• marrëveshje midis Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së malit të Zi mbi problemet ujore, Statuti i komisionit të përbashkët ndërqeveritar shqiptaro malazez për trajtimin e ujërave kufitare, si dhe Protokolli i mbledhjes së këtij komisioni, nënshkruar më 31.10.2001, hyrë në fuqi më13 shkurt 2003;

• marrëveshje ndërmjet këshillit të ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së malit të Zi, për vendosjen e linjës ndërkombëtare liqenore për udhëtarë, Shkodër-virpazar, nënshkruar në Podgoricë, më datë 02.07.2004.të gjitha këto dokumente e marrëveshje menaxhimi dhe strategjike janë në funksion të menaxhimit të resurseve natyrore në drejtimin e duhur dhe në kontekstin ndërkufitar.

12Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR

|Z. TObIAS SAlATHé | SECRETARIAT I AUTORITETIT RAMSAR

KUJTIME NgA AKTOR DHE AUTORITETE

“CEREMONITë Dita Botërore e Ligatinave për shpalljen e Liqenit të Shkodrës zonë RAMSAR”

Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR 13

Shqipëria iu bashkua konventës Ramsar në vitin 1995 dhe ka shfrytëzuar rastin e ditës Botërore të Ligatinave 2006 për shpallur zonën e tretë Ramsar me një ceremoni dy-ditore në qytetin e Shkodrës.ky ishte kulmi i projektit të liqenit Shkodrës “Bashkëpunimi ndërkufitar përmes menaxhimit të burimeve të përbashkëta natyrore”, i menaxhuar nga zyrat e projektit në Shkodër (Shqipëri) dhe Podgoricë (mali i Zi) të Qendrës Rajonale të mjedisit (REC) me mbështetje financiare nga agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (SdC). djana Bejko, menaxhere e projektit të REC në Shkodër, organizoi një panair të produkteve vendore të komuniteteve shqiptare dhe malazeze përgjatë Liqenit të Shkodrës, duke përfshirë tekstile të endura, punime druri, kashte, produkte artizanale të verës, mjaltit e të tjera.

më 1 shkurt 2006, mbi 150 pjesëmarrës nga Shqipëria, Serbia dhe mali i Zi, kroacia, Hungaria, Bullgaria dhe më tej rrugëtuan drejt kështjellës mbresëlënëse të Rozafës me pamje nga qyteti i Shkodrës, rrjedhën e Liqenit të Shkodrës dhe kryqëzimin e lumit drin , lidhur artificialisht me lumin Buna.

Ceremonia e shpalljes së zonës Ramsar vazhdoi në Shkodër “kinema milenium”, ku ministri i mjedisit Prof. Lufter Xhuveli ishte i pranishëm dhe i arritur në shpalljen zyrtare të pjesës shqiptare të liqenit të Shkodrës dhe ligatinat përgjatë lumit Buna, duke përfshirë (49,562 ha) lagunën e vilunit pranë detit adriatik në velipojë në listën ndërkombëtare të zonave Ramsar. në këtë ceremoni, kryetarit të bashkisë Shkodër iu dorëzua diploma e zonës RamSaR nga Sekretariati Ramsar.

Përfaqësuesi i Ramsar në këtë ceremoni falënderoi gjithashtu zëvendës ministrin taulant Bino dhe drejtorin për Ruajtjen e natyrës z. Zamir dedej, si dhe të gjithë ata që janë përfshirë në nivel lokal dhe kombëtar, për përpjekjet e tyre të vazhdueshme për ruajtjen dhe përdorimin e qëndrueshëm të ligatinave shqiptare.

Ceremonia vazhdoi më pas me një ekspozitë arti në temën e Liqenit të Shkodrës, shfaqjen e një filmi përgatitur nga REC për biodiversitetin e Liqenit të Shkodrës, dhe një koncert nga të rinjtë e akademisë së arteve tiranë të cilët me një përgatitje serioze i dhanë ngrohtësi dhe kulmuan mbylljen e këtij eventi shumë të suksesshëm dhe mbresëlënës. source : http://www.ramsar.org/news/world-wetlands-day-2006-in-albania

Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR 14

Përpjekjet dhe investimi i programit për shpalljen e Liqenit të Shkodrës (pjesa shqiptare) “Zonë e mbrojtur” ishin ndër indikatorët kryesor të projektit “Bashkëpunimi ndërkufitar për menaxhimin e Përbashkët të Liqenit të Shkodrës”.

Që në krye të herës, qasja e shumë aktorëve në program dhe përfshirja e përdoruesve të burimeve natyrore ishte një ndër metodat themelore të zbatimit të këtij programi që në fillimet e tij. Objektivi i kategorizimit dhe mbrojtjes së ekosistemit Liqeni i Shkodrës u mbështet në parimin e qasjes nga poshtë – lart. Si rrjedhojë, gjatë viteve 2004-2005 u zhvilluan të paktën 10 forume të hapura me grupet e interesit dhe autoritetet vendore në qarkun e Shkodrës dhe të paktën 6 takime bilaterale ndërinstitucionale me malin e Zi pasi në atë kohë mekanizmi kryesor funksional ishte fORUmi ndërkufitar Liqeni i Shkodrës, platformë neutrale bilaterale Shqipëri – mali i Zi i cili ushtroi një ndikim të rëndësishëm në këtë proces.

|Znj. Djana bEJKO| Menaxhere e Programit

“bashkëpunimi Ndërkufitar për Menaxhimin e Përbashkët të liqenit të Shkodrës”

KUJTIME NgA AKTOR DHE AUTORITETE

Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR 15

Gjithsesi nga vlerësimi i kritereve rezultoi që për arsye të aktivitetit njerëzor dhe dëmtimeve të shkaktuara përreth basenit, kategoria e mbrojtjes i përkiste shkallës së iv “Rezervat natyror i menaxhuar” brenda të cilit ka zona strikt të mbrojtura ose kategori e i-re e mbrojtjes.

komunikimi dhe bashkëpunimi me autoritetet e konventës RamSaR ishte një ndër bashkëpunimet më të frytshme dhe histori suksesi e këtij projekti. me ftesën e REC dhe të ministrisë së mjedisit, z. tobias Salathé, sekretariat i autoritetit Ramsar, vizitoi 2 herë Shqipërinë për të vlerësuar kushtet, vlerat, peizazhin, diversitetin dhe rëndësinë e basenit Liqeni i Shkodrës. kujtimet e ceremonisë së shpalljes së Liqenit të Shkodrës dhe Lumit Buna “Zonë RamSaR” mBaJtUR me 2 SHkURt 2006 vijnë të gjalla dhe mjaft nostalgjike pasi ky event kulmoi dhe spikati në terma rëndësie, pjesëmarrje kombëtare dhe ndërkombëtare, gjithë përfshirjen e aktorëve, larminë e aktiviteteve dhe angazhim të autoriteteve.

ndërkohë nuk mund të lë pa përmendur takimet e vazhdueshme me autoritetet e asaj kohe në ministrinë e mjedisit në Shqipëri të cilët shprehen vullnetin e mirë politik dhe qasjen pozitive për implementimin e ligjit nr. 8934, datë 05.09.2002 “Për mbrojtjen e mjedisit”. negociatat me ministrinë e mjedisit për çështjen e dhënies së statusit të mbrojtjes pjesës shqiptare të liqenit kanë nisur që në vitin 2003, menjëherë pas nënshkrimit të moU mes dy shteteve Shqipëri – mali i Zi. ministri në pozicion i asaj kohe Prof. Lufter Xhuveli, u angazhua seriozisht në arritjen e këtij objektivi duke vënë në lëvizje mekanizmat ligjore dhe kapacitetet njerëzore të këtij institucioni. konsultimet publike të mbajtura në rajon si dhe autoritetet vendore në Shkodër kërkuan që ekosistemi Liqeni i Shkodrës të shpallej “Park kombëtar” dhe Zonë Ramsar për ta mbrojtur në të njëjtën kategori me atë të malit të Zi.

Fig.10(Zonimi total i Liqenit të Shkodrës)

Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR 16

Me ndryshimet demokratike në Shqipëri, filluan lidhjet e bashkepunimit me jashtë si nje rrugë mjaft e rendësishme dhe efikase e zhvillimit në rajon, sidomos të vendeve ndërkufitare që ndajnë resurse të përbashkëta natyrore. në këtë kuadër, Shqipëria dhe mali i Zi organizuan takime bilaterale per shumë fusha me interes të përbashket, por sidomos në atë të mbrojtjes së mjedisit. këto takime u zhvilluan ne rang qeverisje qendrore e vendore dhe të shoqerisë civile.

një nga veprimtaritë e para ishte ajo e pranverës 2001, kur me inicjimin e nje projekt-bashkepunimi midis Universitetit te Shkodrës “L. Gurakuqi” dhe atij te malit te Zi, konferenca e Rektoreve Gjerman mbeshteti financiarisht kete projekt per “monitorimin e integruar te ujrave te Liqenit te Shkodres”. ky projekt zgjati katër vjet dhe siguroi nje produkt te vlefshëm studimor dhe me karakter aplikativ.

|Z. MAHIR HOTI | DREJTOR EKZEKUTIv (PRESIDENT)

I FORUMIT SHqIPTAR lIqENI I SHKODRëS

KUJTIME NgA AKTOR DHE AUTORITETE

Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR 17

“10 vjet nga shpallja e liqenit të Shkodrës Zonë RAMSAR”

Bashkepunimi u zgjerua në vitet në vazhdim, ku një rol te rendësishëm luajtën takimet dhe memorandumet dypalëshe midis ministrive të mjedisit të Shqipërise dhe të asaj të malit të Zi, si dhe zbatimi i projekteve të vecanta dhe të përbashkëta të shoqatave mjedisore homologe.

nderkohe, në të dy anët e kufirit ishin ngritur forumet homologe të Liqenit të Shkodrës me status lokal.

ndërgjegjësimi i opinionit si rrjedhoje e vlereësimit të metejshëm të problemeve të mbrojtjes së mejdisit, mbeshtetur dhe në përvojen e huaj, cuan gradualisht në paraqitjen e kërkesës pranë qeverisë për ndërmjetesimin e dhënies së një statusi të vecantë ekosistemit të Liqenit të Shkodrës si zonë e mbrojtur.Propozimet dhe nismat të filluara që në vitin 2000 nga aktorë dhe grupe të interesit lokal u drejtuan dhe u mbeshteten vecanerisht nga REC, te cilat çuan në miratimin e zonës Shqiptare të Liqenit të Shkodrës, si zonë e mbrojtur kategoria iv sipas konventës RamSaR. ndryshe do të konsiderohej “Rezervat natyror i menaxhuar”. Shpallja u bë me vendim nr. 684, datë 2 nentor 2005, duke percaktuar zonimin, kriteret e mbrojtjes dhe pergjegjësite organizative. Ceremonia e dorëzimit të diplomës RamSaR u organizua në Grand Hotel Europa në Shkodër me 2 shkurt 2006, ne ditën Botërore të tokave te Lagura. me këtë status Liqeni i Shkodrës konsiderohet si zonë e rendesise së vecantë e njohur ndërkombëtarisht.

forumi Shqiptar Liqeni i Shkodrës ka vlerësuar në vazhdimësi këtë ekosistem tepër të rendësishëm natyror, duke realizuar disa projekte qe kanë patur si qëllim kryesor ndergjegjësimin e publikut për mbrojtjen e biodiversitetit dhe vlerave të tjera, si dhe shumë veprimtari në pjesën më të madhe me zbatimin e projekteve ndërkufitare.

ne vitin 2010 u themelua forumi nderkufitar i Liqenit te Shkodres, si një tregues i qartë i bashkëpunimit rreth ketij ekosistemi te perbashkët. Zbatimi i projekteve të përbashkëta dhe vizitat jashtë ndihmuan shumë në rritjen e interesit të institucioneve dhe të shoqatave të ndryshme mjedisore, sidomos në disa vende te Europës dhe SHBa.

Projekti i fituar nga forumi ynë, që fillon zbatimin sot me rastin e 10-vjetorit te shpalljës zonë RamSaR i titulluar: “Ruajtja e Biodiversitetit për Zhvillim të Qëndrueshëm Lokal me Rastin e 10 vjetorit të Shpalljes së Liqenit të Shkodrës Zonë RamSaR” dhe mbështetur nga BE nëpermjet fondacionit Econord ne Shqipëri, tregon për një punë në vazhdim, për të ruajtur vlerat e Liqenit të Shkodrës dhe menaxhimin e tij në funksion të zhvillimit të qendrueshëm të rajonit.

Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR 18

| Z. ZAMIR DEDEJ | DREJTOR I AgJENCISë KOMbëTARE Të ZONAvE Të

MbROJTURA

ISH DREJTOR I DREJTORISë Së bIODIvERSITETIT. MINISTRIA E MJEDISIT, PYJEvE DHE ADMINISTRIMIT Të UJëRAvE.

KUJTIME NgA AKTOR DHE AUTORITETE

Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR 19

Projekti “Bashkëpunimi Ndërkufitar për Menaxhimin e Përbashkët të Liqenit të Shkodrës” financuar nga Sëiss Cooperation (SdC) dhe zbatuar nga REC, ishte ura që lidhi marrëdhëniet mes dy vendeve Shqipëri dhe mali i Zi në fushën e mbrojtjes së mjedisit dhe përdorimin e qëndrueshëm të burimeve të përbashkëta natyrore. ky projekt nxiti bashkëpunimin ndërinstitucional mes dy vendeve për mbrojtjen e biodiversitetit dhe burimeve të Liqenit të Shkodrës dhe angazhoj grupet e interesit për mbrojtjen dhe dhënien e statusit të pjesës shqiptare të liqenit.

ministria e mjedisit si partneri kryesor për implementimin e këtij projekti, konsideroj kërkesën e aktorëve dhe grupeve të interesit në rajonin e Shkodrës dhe më gjerë dhe me vendim nr. 684, datë 2.11.2005 shpalli zonën shqiptare të Liqenit të Shkodrës “Rezervat natyror i menaxhuar”

Puna, angazhimi dhe përpjekjet avancuan më tej për njohjen e kësaj zone në nivele ndërkombëtare. Sakaq, me mbështetjen e këtij projekti, ministria e mjedisit përgatiti dosjen e vlerësimit të kritereve dhe zoonimin për të aplikuar pranë autoriteteve ndërkombëtare (konventa Ramsar) për njohjen e vlerave natyrore të kompleksit ligatinor Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna .

autoritetet ndërkombëtare pasi vlerësuan aplikimin vendosjen njohjen e kompleksit ligatinor Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna “ZOnë E RëndëSiSë Së vEÇantë ndëRkOmBëtaRE” e njohur me emrin ZOnë RamSaR.

me datë 2 Shkurt 2006, në ditën botërore të ligatinave, REC organizoi ceremoninë e dorëzimit të diplomës RamSaR me nr. 1598 e cila u dorëzua nga Z. tobias Salathé, sekretariat i autoritetit Ramsar duke njohur dhe listuar këtë zonë në listën e zonave të rëndësisë së veçantë botërore.

Sot, pas 10 vitesh, kompleksi Ligatinor LiQEni i SHkOdRëS & LUmi BUna ZOnë RamSaR, ka autoritetin kombëtar dhe rajonal të menaxhimit. me vendim të këshillit të ministrave të republikës së Shqipërisë me 4 Shkurt 2015 është krijuar akZm.

akZm-ja ka për qëllim ruajtjen dhe kujdesin ndaj natyrës e biodiversitetit, nëpërmjet menaxhimit të rrjetit të zonave të mbrojtura me interes kombëtar e ndërkombëtar, mbledhjes dhe shpërndarjes së informacionit, edukimit mjedisor dhe ndërgjegjësimit të publikut për zonat e mbrojtura dhe mbështetjes së aktiviteteve të qëndrueshme ekonomike brenda këtyre zonave.

Liqeni i Shkodrës & Lumi Buna - 10 vjet ZONË RAMSAR 20