Shkodra/Skadar Lake Ecosystem Services

Shkodra/Skadar Lake

Supported by:

RAMSAR Convention’s Small Grants Fund for Wetland Conservation and Wise Use (SGF)

with the contribution of the Italian Ministry of Environment, Land and Sea

Implemented by:

The Regional Environmental Center (REC), Albania

Fresh Water ecosystem of Shkodra/Skadar Lake is part of our natural wealth. It provide us with services worth millions of €

every year at the bilateral level in Albania and Montenegro. Lake Shkodra provides entirely free of charge service for the community in both AL-MNE sides making a vital contribution to human health and well-being. With the demographic population in the last 20 years in Albania, political changes and the unemployment increasing, the pressure on the ecosystem water resources was increased. In such conditions the Lake Shkodra/Skadar challenged the unsustainable exploitation of natural resources facing the biodiversity lost due to deforestation and pasture degradation; uncontrolled and illegal fishing means; illegal hunting during the prohibition period reducing the number of the migratory bird species too.

Shkodra/Skadar Lake and Buna/Bojana River generate a huge variety of plants, and animals used and valued by the 600,000 people who live in the lake basin of both shared countries. The aquatic flora of the lake include about 15 species of aquatic plants listed in the Albania Red Book, of which some have regional importance. Generally, the lake is also considered one of the diversity centers for freshwater snails, crabs, frogs, lizards, freshwater fishes and other animals for all of Europe.

The Lake Shkodra/Skadar products range from food products, such as fish, medicinal plants, plants for weaving and hand crafts producing, food for water animals etc. The use of these products is carried out at all sorts of intensities and scales, from low-intensity users (subsistence ones), to intensive, commercial exploitation users such as fish marketing.

Ecosystem Services

Status: Albania National Category: Management Nature Reserve since November 2005

(IUCN IVth Category )

Montenegro National Category: National Park since 1983 (IUCN category – IInd)

Albania Ramsar site – Wetland site of international importance, since February

2nd 2006

Montenegro Ramsar site – Wetland site of international importance, since

December 25th 1995

Managed by: Albanian Ministry of Environment, Forestry and Water Administration – Central Level & Regional Forestry Directorate in local level In Albania: There is no one state agency, in charge of all issues related to the lake in AL side.

In Montenegro: There is a public enterprise “National Parks of Montenegro”. National Park “Skadar Lake”.

Present Habitats in the Area22500 ha water surface

7800 ha permanently flooded area,

5200 ha temporary flooded area

12500 ha hills and rocks on southern coast flat, and rocky isles

812, 8 ha total area of Ornithological reserves in MNE side

The lake was traditionally used for fishing and bird hunting. For at least 600.000 people in Albania and Montenegro the Lake fish provide not only vital nutrition, but also a source of employment and income for the local population. According to previous data (1985), average catch per year was between 760 and 1045 tons. On the Albanian side, currently around 350 families are relying on fishery as their main revenue. Since the Montenegrin. Generally there is poor control of these activities, and little fisheries monitoring. At the same time fishermen and local scientists have indicated that there is indirect evidence of declining fish stock as well changes in its structure.

SHKODRA/SKADAR ECOSYSTEM BENEFITS

Sustainably managed of Shkodra/Skadar ecosystem provide us with a vast

array of products, among them food, forestry (building materials), hand

crafts and medicines.

The economic beneficiaries of Lake Ecosystem products range from local

communities to international ones.

The cooperation beneficiaries range from local to international level.

The education on biodiversity conservation and sustainable use of the

natural resources generate money for the beneficiary targets in both sides.

Shkodra/Skadar lake ecosystem supports a vast array of plants and animal

water species.

Shkodra/Skadar lake ecosystem is a vital part of humanity’s insurance

policy for a sustainable future.

The rich biodiversity of Shkodra/Skadar Lake also translates into hard

monetary value for both Albania and Montenegro countries.

Shkodra/Skadar ecosystem provides potentials for sustainable eco-tourism

development translated in the economic incomes for local population in

both sides.

Moreover in the international level, the wetlands provide higher range of benefits for the people because they cover the following topics:

1. Flood control2. Groundwater

replenishment3. Shoreline stabilization &

storm protection4. Sediment & nutrient

retention and export5. Water purification6. Reservoirs of biodiversity7. Wetland products8. Cultural values9. Recreation & tourism10. Climate change mitigation

and adaptation

This is the reason why ecologists, economists, experts and individuals are interested on sustainable use of natural resources and sustainable development highlighting the need to protect wetlands.

Shërbimet e ekosistemitnë Liqenin e Shkodrës/Skadar

Liqeni i Shkodrës/Skadar

Mbështetur nga:

Fondi i Granteve të Vogla për Rurjatjen dhe Përdorimin e Mënçur të Ligatinave të Konventës RAMSAR,

me kontributin e Ministrisë Italiane të Mjedisit, Tokës dhe Detit.

Zbatuar nga:

Qendra Rajonale e Mjedisit (REC), Shqipëri

Ekosistemi i ujrave të ëmbla të Liqenit të Shkodrës/Skadar është pjesë e pasurisë tonë natyore. Kjo pasuri mundëson

shërbime në nivelin e miliona eurove çdo vit, në nivel dypalësh ndërmjet Shqipërisë dhe Malit të Zi. Liqeni i Shkodrës ofron shërbime pothuajse falas për komunitetet në të dy anët e tij (AL-MNE), si një kontribut jetësor për shëndetin e njerëzve dhe mirëqënien e tyre. Si rrjedhojë e ndryshimeve demografike të 20 viteve të fundit, ndryshimeve politike dhe rritjes së papunësisë, presioni mbi ekosistemin e burimeve ujore është rritur. Në këto kushte Liqeni i Shkodrës/Skadar është përballur me shfrytëzimin e paqëndrueshëm të burimeve natyrore, të cilat kanë shkaktuar humbjen e biodiversitetit, për shkak të shpyllëzimit dhe degradimit të kullotave, mjetet e pakontrolluara dhe ilegale të peshkimit, gjuetisë ilegale gjatë periudhës së ndaluar, e cila ka ulur numrin e llojeve migratore të zogjve.

Liqeni i shkodrës/Skadar dhe Lumi i Bunës/Bojana gjenerojnë një numër të madh bimësh dhe kafshësh, të cilat kanë një vlerë të madhe për 600.000 njerëzit që jetojnë në basenin e liqenit të shtrirë ndërmjet të dy vendeve. Flora ujore e liqenit përfshin, rreth 15 lloje të bimëve ujore të listuara në Librin e Kuq të Shqipërisë, nga të cilat disa kanë rëndësi rajonale. Në përgjithësi, liqeni konsiderohet si një nga qendrat e Europiane të larmisë për kërminjtë, bretkosat, hardhucat e ujrave të ëmbla si dhe për peshqit e ujrave të ëmbla dhe kafshë të tjera.

Liqeni i Shkodrës/Skadar prodhon një sërë produktesh ushqimore, të tilla si peshqit, bimët mjekësore, bimë për thurje dhe për zejtari, ushqim për kafshët e ujit, etj. Përdorimi i këtyre produkteve bëhet në të gjitha format e intensitetit dhe shkallës, nga përdoruesit me intesitet të ulët (për nevojat bazë të jetesës), tek më intensivët, përdoruesit për shfrytëzim tregtar, të tilla si tregjet e peshkut.

Shërbimet e ekosistemit

Mbështetur nga:

Fondi i Granteve të Vogla për Rurjatjen dhe Përdorimin e Mënçur të Ligatinave të Konventës RAMSAR,

me kontributin e Ministrisë Italiane të Mjedisit, Tokës dhe Detit.

Zbatuar nga:

Qendra Rajonale e Mjedisit (REC), Shqipëri

Statusi: Kategoria Kombëtare Shqiptare: Rezervë e Menaxhuar e Natyrës, që prej Nëntorit

2005 (Kategoria e IV-të sipas IUCN)

Kategoria Kombëtare e Malit të Zi: Park Kombëtar që prej vitit 1983 (Kategoria e II-të

sipas IUCN)

Zonë Ramsar në Shqipëri- zonë ligatinore me rëndësi ndërkombëtare, që prej 2 Shkurtit

2006

Zonë Ramsar në Malin e Zi – zonë ligatinore me rëndësi ndërkombëtare, që prej 25

Dhjetorit 1995

Menaxhuar nga: Ministria Shqiptare e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujrave – Në nivel qendror dhe në nivel vendor prej Drejtorisë së Shërbimit Pyjor

Në shqipëri, nuk ekziston ndonjë agjenci shtetërore përgjegjëse për të gjitha çështjet të lidhura me liqenin.

Në Malin e Zi ekziston ndërmarrja publike “Parqet Kombëtare të Malit të Zi”. Parku Kombëtar “Liqeni i Shkodrës.

Habitatet në zonë22500 ha sipërfaqe ujore

7800 ha zonë e përmbytur në mënyrë të vazhdueshme,

5200 ha zonë e përkohshme e përmbytur

12500 ha zona kodrinore dhe shkëmbore në ultësirën bregdetare në jug, dhe ishuj shkëmbor

812, 8 ha zonë ruajtje Ornitologjike në Malin e Zi

Liqeni është përdorur tradicionalisht për gjuetinë e peshqve dhe zogjve. Për të paktën 600.000 banorët në Shqipëri dhe në Mailin e Zi, Liqeni mundëson jo vetëm ushqim, por edhe një burim për punësim dhe të ardhura për popullsinë vendore. Sipas të dhënave më të hershme (1985), kapja mesatare për vit ishte ndërmjet 760 deri në 1045 ton. Në anën shqiptare, aktualisht rreth 350 familje varen nga peshkimi si e ardhura e tyre kryesore. Duke qenë se ana Malazeze është zonë e mbrojtur, peshkimi dhe gjuetia kanë qenë të limituara që herët. Këto limitime nuk ekzistojnë në anën shqiptare. Në përgjithësi ka një kontroll të dobët të aktiviteteve dhe monitorim të ulët të peshkatarëve. Në të njëjtën kohë peshkatarët dhe shkenctarët kanë treguar se ka një evidencë jo të drejtpërdrejtë për rënien e sasisë së peshkut si dhe të ndryshimit në strukturë.

Përfitimet nga ekosistemi i liqenit të Shkodrës/Skadar

Ekosistemi i menaxhuar në mënyrë të qëndrueshme i Shkodrës/Skadar na

mundëson një numër të konsiderueshëm produktesh, ndërmjet të cilave

ushqim, pyje (material ndërtimi), artizanati dhe mjekësore.

Përfituesit ekonomik të Ekosistemit të Liqenit variojnë nga komunitetet

lokale tek ata ndërkombëtarë.

Bashkëpunimi ndërmjet përfituesve varjon nga niveli local tek ai

ndërkombëtar.

Edukimi mbi ruajtjen e ekosistemit dhe përdorimi i qëndrueshëm i burimeve

natyrore, gjeneron të ardhura për përfituesit në të dyja anët e liqenit.

Ekosistemi i liqenit të Shkodrës/Skadar është i pasur me një numër të gjerë

llojesh bimore dhe të faunës.

Ekosistemi i liqenit të Shkodrës/Skadar është një policë sigurimi për

njerëzimin për një të ardhme të qëndrueshme.

Biodiversiteti i pasur i liqenit të Shkodrës/Skadar, përkthehet në vlerë

monetare në të dyja vendet Shqipëri dhe Mal i Zi.

Ekosistemi i liqenit të Shkodrës/Skadar paraqet mundësinë e zhvillimit të

turizmit ekologjik, e përkthyer në të ardhura ekonomike për popullsinë

lokale në të dyja anët e tij.

Për më tepër në nivel ndërkombëtar, ligatinat mundësojnë një numër të madh përfitimesh për popullsinë, si më poshtë:

1. Kontrollin e përmbytjeve 2. Rimbushjen e ujrave

nëntokësore 3. Stabilizimin e vijës ujore dhe

mbrojtjen nga stuhitë 4. Mbajtjen dhe eksportimin

e sedimenteve dhe lëndëve ushqyese

5. Purifikimin e ujrave 6. Rezervuarë të biodiversitetit 7. Produkte të ligatinave 8. Vlera kulturore 9. Mundësi çlodhje dhe turizmi10. Zbutjen dhe përshtatjen nga

ndryshimeve të klimës

Kjo është arsyeja pse ekologjistët, ekonomistët, ekspertët dhe individët janë të ainteresuar në përdorimin e qëndrueshëm të burimeve natyrore dhe zhvillimin e qëndrueshëm, duke e vënë theksin tek nevoja për mbrojtjen e ligatinave..