sfidat e zbatimit nË praktikË tË ligjit “pËr njoftimin … · së detyrimeve ligjore,...
TRANSCRIPT
SFIDAT E ZBATIMIT NË PRAKTIKË TË LIGJIT
“PËR NJOFTIMIN DHE KONSULTIMIN PUBLIK”
Tiranë, tetor 2016
Hartuan raportin:
Bojana Hajdini – eksperte ligjore
Ersida Sefa – menaxhere programi, Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë, Soros
Darian Pavli – drejtor programesh, Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë, Soros
Fondacioni Shoqëria e Hapur për ShqipërinëRaport “Sfidat e zbatimit në praktikë të ligjit “Për njoftimin dhe konsultimin publik”
AdresaRr. Qemal Stafa, pallati 120/2, Tirana, Albania
Tel: +355 4 22 34 621/ 22 34 223/ 22 35 856
Fax: +355 4 22 35 855
E-mail: [email protected]
Web-page: www.osfa.al
Design & layoutHenrik Lezi
Tabela e përmbajtjes
Përmbledhje ekzekutive 6
1. Qëllimi i raPortit 14
2. metodologjia e Përdorur, materialet e analizuara dhe kufizimet 16
3. konsultimi Publik – hallkë e Procesit legjislativ dhe element thelbësor 20
i një Qeverisjeje të haPur dhe demokratike
4. dobitë e Procesit të konsultimit Publik 24
5. historik i Procesit të konsultimit Publik në shQiPëri 26
6. rregullat ligjore të Procesit të njoftimit dhe konsultimit Publik në shQiPëri 30
7. analizimi i situatës 38
8. rekomandime 52
shtojca 58
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
6
Një qeverisje e hapur dhe gjithëpërfshirëse mbështetet në tri shtylla kryesore: transparencë, pjesëmarrje dhe llogaridhënie. 0Pt
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
70Pt Shqipëria, më 30 tetor të vitit 2014,
miratoi ligjin “Për njoftimin dhe
konsultimin publik”, nr. 146/2014, një
akt ky kushtuar tërësisht procedurave
që duhen ndjekur për një proces
konsultimi publik sa më efektiv. Ky ligj
hyri në fuqi në maj të 2015-ës. Në mars
të vitit 2016, Fondacioni Shoqëria e
Hapur për Shqipërinë, Soros, ndërmori
nismën për matjen e progresit të
zbatimit në praktikë të këtij ligji në një
fazë të parë, duke analizuar proceset
e njoftimit dhe të konsultimit publik të
këtyre institucioneve për një periudhë
9- mujore, nga momenti i hyrjes në
fuqi të ligjit (datë 24 maj 2015), deri
në shkurt të vitit 2016. Kjo periudhë
vlerësohet të jetë e mjaftueshme për
të nxjerrë në pah një rezultat të parë
për shkallën e zbatimit të tij, si dhe për
ndërgjegjësimin e organeve publike dhe
të palëve të interesuara.
Objekt i monitorimit dhe vlerësimit
të zbatimit të ligjit nr. 146/2014 “Për
njoftimin dhe konsultimin publik” u
vendos të ishin vetëm institucionet
qendrore të administratës: Kryeministria
dhe 18 ministritë e linjës. Për këtë
arsye, institucioneve objekt monitorimi
iu dërgua një kërkesë për informacion
lidhur me zbatimin e procesit të njoftimit
dhe të konsultimit publik për periudhën
9-mujore. Të dhënat e kërkuara u
përzgjodhën të tilla që, përveçse
informojnë për shkallën e përmbushjes
së detyrimeve ligjore, shërbejnë edhe
si tregues të vlerësimit të kuptimit dhe
të zbatimit nga organet publike të këtij
ligji. Gjithashtu, zbatimi i një pjese të
detyrimeve ligjore u vlerësua edhe mbi
bazën e verifikimit të publikimit në faqet
zyrtare të internetit të institucioneve të
dokumenteve për të cilat ligji dhe vetë
procesi kërkojnë publikim.
Vlen të theksojmë se në përpunimin
dhe evidentimin e gjetjeve janë hasur
kufizime dhe vështirësi të shumta për
shkak të mungesës apo të mangësisë së
informacionit të ofruar nga institucionet
objekt monitorimi, sa kohë ato ishin
baza kryesore e analizës.
• Nga 19 institucione gjithsej
kthyen përgjigje për kërkesën për
informacion vetëm 13 institucione
(ose 68% e tyre), pavarësisht
vonesave (të cilat variojnë deri në
Përmbledhje ekzekutivetë tria këto shtylla, komplementare të njëra-tjetrës, duhet të ecin e të përmbushen paralelisht, pasi janë pjesë e një procesi që promovon vlerat bazë të demokracisë, përfaqësuese në një vend. në këtë kuadër, nuk mund të kuptohet një qeverisje e hapur, pa pjesëmarrjen apo pa përfshirjen e publikut dhe të shoqërisë civile në proceset e politikëbërjes dhe të vendimmarrjes.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
8
23 ditë pune), ndërsa 6 të tjerat (ose
32% e tyre) kthyen përgjigje vetëm pas
një procesi ankimimi pranë Komisionerit
për të Drejtën për Informim dhe
Mbrojtjen e të Dhënave Personale.
Informacion të plotë për 5 kërkesat e
parashtruara dhanë:
• 4 institucione (ose 21%), ndërsa
• 15 institucionet e tjera (ose 79 %)
ofruan informacion për 1 deri në 4 nga
kërkesat e parashtruara.
Ky monitorim shërbeu edhe si një test që
provoi se institucionet qendrore shfaqin
ende probleme serioze me zbatimin si
duhet të ligjit “Për të drejtën e informimit”
si dhe me konceptin e transparencës
proaktive. Edhe pse shumica dërrmuese
e informacionit të kërkuar duhet të ishte
bërë publike në mënyrë proaktive nga vetë
institucionet shtetërore, pa një kërkesë me
shkrim, sërish 79% e institucioneve ofrojnë
informacion të pjesshëm dhe sigurimi i këtij
informacioni, edhe për një organizatë si
Fondacioni Soros bëhet i vështirë, kërkon
përpjekje të vazhdueshme dhe kohë.
Qëllimi i kryesor i raportit është që, pas
një analize për rëndësinë që ka procesi
i konsultimit publik në vendimmarrje, në
parimet që e udhëheqin atë, pas përshkrimit
në detaj të procesit të konsultimit publik
dhe të detyrimeve që burojnë për organet
publike nga ligji nr.146/2014, të paraqesë
gjetjet mbi situatën aktuale të zbatimit të tij
duke vënë në pah problematikat e shfaqura.
Në fund janë përpunuar disa sugjerime
dhe rekomandime, të cilat mendojmë
se i shërbejnë, si organizimit më të mirë
RegjistRi elektRonik pëR njoftimin dhe konsultimin publik ende nuk është bëRë funksional.
maNgësiTë
mungojnë kooRdinatoRët e njoftimit dhe të konsultimit.6 nga 19 institucione nuk kanë dëRguaR infoRmacion pëR kontaktet e tyRe
ka institucione që e aplikojnë pRocesin e konsultimit mbi baza selektive, duke e aRgumentuaR këtë shkak me natyRën e mbylluR apo me Rëndësinë e vleRësuaR pRej tyRe të pRojektakteve
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
9
të punës në funksion të efektivitetit të
procesit të konsultimit publik, ashtu edhe
ndërgjegjësimit të palëve që përfshihen në
të. Për shkrimin e këtij raporti, analizën e
bërë dhe evidentimin e gjetjeve u përdor
kryesisht metoda cilësore (përshkruese,
analizuese) dhe, për sa ishte e mundur, ajo
sasiore.
Për sa rezulton nga analizimi i
informacionit të dërguar ose të publikuar
nga institucionet, cilësisë a plotësisë
së tij, apo edhe nga interpretimi i
mungesave të informacionit, arrijmë në
përfundimin se njohja dhe zbatimi i ligjit
nr.146/2014 nga ana e institucioneve
qendrore të pushtetit ekzekutiv është
në nivele të ulëta. Ato ende nuk janë
të ndërgjegjësuara sa dhe si duhet për
rëndësinë e procesit të njoftimit dhe të
konsultimit publik në vendimmarrje, si
dhe të hallkave dhe procedurave që e
bëjnë atë efektiv. Vërehet se një pjesë
e mirë e institucioneve qendrore të
monitoruara nuk përmbushin si duhet,
apo i përmbushin në mënyrë të pjesshme
detyrimet që ligji u vë në ngarkim, në
kuadër të procesit të konsultimit. Zbatimi i
procedurave të njoftimit dhe të konsultimit
publik në hartimin e legjislacionit bëhet
ende në mënyrë jouniforme dhe jo në
përputhje me standardet e përcaktuara
ligjore, duke u lënë shteg abuzivizmit,
cenimit të aksesit dhe barazisë së të
gjitha palëve të interesuara në proceset
konsultuese, mosrespektimit të afateve
ligjore, mospublikimit të përmbledhjeve
të rekomandimeve të pranuara apo
argumenteve për mospranimin e tyre.
një pjesë e institucioneve publike nuk i kanë të publikuaRa në pRogRamin e tRanspaRencës planet e tyRe vjetoRe të cilat lidhen me pRocesin e vendimmaRRjes
mangësi vëRehen edhe në pRocesin e pëRpunimit të komenteve dhe të Rekomandimeve të aRdhuRa pëR pëRmiRësimin e pRojektakteve.
njoftimi i pRocesit të konsultimit nuk i koRRespondon gjithmonë
këRkesave të këRkuaRa nga ligji lidhuR me publikimin e tij, apo
elementeve pëRmbajtësoRe
mangësi konstatohen edhe në detyRimin e oRganeve publike pëR haRtimin dhe publikimin
e RapoRtit vjetoR pëR tRanspaRencën në pRocesin e vendimmaRRjes
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
10
Disa nga mangësitë e vëna re mund të
përmblidhen si më poshtë:
Së pari, nga informacioni i marrë dhe ajo që
na rezulton nga faqja www.konsultimipublik.
gov.al/ konstatohet që, edhe pse kanë
kaluar gati 2 vjet nga miratimi i ligjit,
Regjistri elektronik për njoftimin dhe
konsultimin publik ende nuk është bërë
funksional. Ky Regjistër është konceptuar
të jetë një pikë qendrore konsultimi, nga
ku të gjitha palëve të interesuara do t’u
sigurohet akses dhe do t’u mundësohet
komunikimi me organet publike. Megjithëse
ligji parashikon mjete dhe mënyra të tjera
alternative për t’i bërë publike projektaktet
që konsultohen, mendojmë që bërja
funksional sa më parë e këtij Regjistri,
përtej përmbushjes së një detyrimi ligjor,
do të lehtësonte një ndër fazat kyçe të
konsultimit, që është aksesi i publikut dhe
i palëve të interesuara për nismat ligjore,
strategjike apo politikat kryesore qeverisëse
si dhe transparencën ndaj tyre në çdo hap
të kryer.
Së dyti, koordinatorët e njoftimit të
konsultimit, megjithëse janë ndër personat
kryesorë dhe përgjegjës në bashkërendimin
dhe administrimin e punës që kryhet
në kuadër të njoftimit dhe konsultimit
publik, një pjesë e institucioneve (6 nga
19 institucione ose 31 % e tyre)
nuk kanë dërguar informacion
për kontaktet e tyre. Kjo na bën të
dyshojmë se në momentin e raportimit ato
ende nuk kishin caktuar një person që të
mbajë këtë pozicion.
Së treti, megjithëse ligji është i qartë dhe
shterues për rastet në të cilat aktet nuk i
nënshtrohen konsultimit publik (çështjet
e sigurisë kombëtare, për aq sa ato
përbëjnë sekret shtetëror; marrëdhëniet
ndërkombëtare; aktet nënligore; aktet
normative, me fuqinë e ligjit; emergjenca
civile apo raste përjashtimore të
parashikuara me ligj), konstatohet se ka
institucione që e aplikojnë procesin e
konsultimit mbi baza selektive, duke e
argumentuar këtë shkak me natyrën e
mbyllur apo me rëndësinë e vlerësuar prej
tyre të projektakteve.
Së katërti, një pjesë e institucioneve publike
nuk i kanë të publikuara në programin e
transparencës planet e tyre vjetore të cilat
lidhen me procesin e vendimmarrjes (më
shumë se gjysma e institucioneve
të monitoruara, 11 nga 19 gjithsej
ose 58%, i kanë këto plane, ndërsa
8 prej tyre apo 42% nuk i kanë të
publikuara). Mendojmë se kjo mangësi
ndikon edhe në të drejtën e vetë publikut
për t’u informuar me nismat ligjvënëse,
për të kërkuar marrjen e një nisme apo për
fillimin e një procesi konsultimi. Vërejmë
se edhe në rastet kur institucionet e kanë
publik planin e vendimmarrjes për vitin në
vijim, nuk kanë të përcaktuar një kalendar
për periudhat dhe afatet e konsultimit
publik për secilin, gjë që do ta bënte më
trasparent e më gjithëpërfshirës procesin.
Së pesti, problematika janë vërejtur edhe
gjatë fazave të organizimit të proceseve të
konsultimit. Ndodh që njoftimi i procesit
të konsultimit të mos u korrespondojë
gjithmonë kërkesave të kërkuara nga ligji
lidhur me publikimin e tij, apo elementeve
përmbajtësore. Sa kohë që njoftimi
është hapi i parë i një procesi konsultimi
publik, në çdo rast ai duhet të jetë sa
më i rregullt dhe të lejojë hapësira e
mundësi për një përfshirje sa më të gjerë
të qytetarëve apo të grupeve të interesit.
probleme kemi konstatuar edhe
në administrimin e dokumenteve
apo të procesverbaleve që
dokumentojnë konsultimin e
kryer apo diskutimet e mbajtura
në takimet e drejtpërdrejta apo
në debatet publike. tregues për
këtë është fakti se dokumente për
këto procese kanë dërguar vetëm
7 institucione, nga 19 gjithsej
(37%). Mbajtja e tyre ka rëndësi thelbësore,
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
11
sa kohë ato kanë statusin e dokumenteve
zyrtare.
Së gjashti, mangësi vërehen edhe në
procesin e përpunimit të komenteve
dhe të rekomandimeve të ardhura për
përmirësimin e projektakteve. Ligji
kërkon që projektakti të jetë i shoqëruar
me një përmbledhje të rekomandimeve
të pranuara. Në rast mospranimi,
përmbledhja e arsyeve të refuzimit, ndër
të tjera, duhet të publikohet dhe të
aksesohet nga palët e interesuara. Në
dokumentet që shoqërojnë projektaktin,
rezulton se institucionet janë shprehur
për procesin e konsultimit, por ato nuk
kanë dhënë një përmbledhje të
rekomandimeve të pranuara,
atyre të refuzuara dhe arsyeve
për mospranimin e tyre. sa i takon
publikimit të tyre, vetëm 4 nga
19 institucione (21%) rezulton
të kenë dërguar relacionet e
projektakteve, të cilat nuk i
pasqyrojnë rekomandimet e
dhëna dhe ato të refuzuara ashtu
siç kërkohet nga ligji.
Së fundmi, megjithëse përbën detyrim
ligjor, mangësi konstatohen edhe në
detyrimin e organeve publike për
hartimin dhe publikimin e raportit
vjetor për transparencën në procesin
e vendimmarrjes, që është një ndër
treguesit e mbarëvajtjes së procesit
të konsultimit nga institucioni.
raportin e transparencës në
procesin e vendimmarrjes,
edhe pse në shumicën e rasteve
paraqitet në formë tabelare
dhe nuk përshkruan elementet
përmbajtësore të ligjit, e kanë
paraqitur vetëm 9 institucione
(ose 47%). 10 institucionet e tjera
(53%) raportojnë se janë në
proces draftimi apo nuk shprehen
fare lidhur me të. Ndërsa detyrimin për
publikimin e këtij raporti, deri në momentin
e verifikimit, të bërë në faqet zyrtare të
ministrive (maj 2016), e përmbushin vetëm 2
nga 19 institucionet (10%).
Sa më sipër, këta tregues evidentojnë
se, edhe pse ka kaluar një kohë e
mjaftueshme nga miratimi i ligjit “Për
njoftimin dhe konsultimin publik”, organet
publike nuk dëshmojnë shkallën e duhur
të ndërgjegjësimit dhe të vullnetit për
respektimin dhe zbatimin serioz të
detyrimeve ligjore që u burojnë nga
procesi i njoftimit dhe konsultimit publik në
vendimmarrje. Në këto kushte zbatimi i këtij
ligji kërkon jo vetëm ndryshim të mendësisë
së administratës publike, ndryshim i cili
kërkon kohën e tij, por edhe një funksionim
të saj në mënyrë sa më të zhdërvjellët, të
hapur dhe bashkëpunuese me grupet e
ndryshme të interesit.
Referuar problematikave të vërejtura, në
vijim të mbarëvajtjes së procesit në të
ardhmen rekomandojmë që:
• Institucionet shtetërore të dëshmojnë
një angazhim më serioz dhe një shkallë
më të lartë vullneti për të njohur dhe
për të zbatuar siç duhet standardet
ligjore për njoftimin dhe konsultimin
publik, për të garantuar një proces
politikëbërjeje dhe vendimmarrjeje të
hapur, transparent, gjithëpërfshirës dhe
jodiskriminues për të gjitha grupet e
interesit, subjektet e interesuara dhe
qytetarët në tërësi.
• Duke qenë se një ndër mangësitë
kryesore për monitorimin e zbatimit
uniform dhe rigoroz të ligjit nr.
146/2014 nga ana e të gjitha
autoriteteve detyruese është
mosparashikimi i një mekanizmi ligjor,
rolin parësor në mbikëqyrjen dhe
monitorimin e zbatimit të këtij ligji
duhet ta ushtrojë Ministri i Shtetit
për Marrëdhëniet me Parlamentin.
Kjo referuar përgjegjësisë së tij për
garantimin e kryerjes nga ana e
ministrive të procesit të konsultimit
me shoqërinë civile dhe grupet e
interesit. Ai duhet të monitorojë në
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
12
mënyrë të rregullt zbatimin nga ana e
institucioneve të pushtetit ekzekutiv
të detyrimeve përkatëse që u
burojnë nga ligji “Për garantimin e
pjesëmarrjes së grupeve të interesit
dhe qytetarëve në tërësi në proceset
vendimmarrëse dhe politikëbërëse”.
Për këtë, duhet të kërkojë raportime
periodike prej tyre apo të kryejë
kontrolle kryesisht, sa herë e konsideron
të nevojshme.
• Ministri i Shtetit për Inovacionin dhe
Administratën Publike, në bashkëpunim
me Agjencinë Kombëtare të Shoqërisë
së Informacionit (AKSHI), të marrë masa
të menjëhershme për përfundimin
dhe vënien në funksion në një kohë sa
më të shpejtë të Regjistrit të njoftimit
dhe konsultimit publik. Regjistri,
përveçse do të ndikojë në unifikimin
dhe uniformizimin e procedurave dhe
dokumenteve të konsultimit, do të çojë
një hap më tej transparencën, aksesin
si dhe barazinë e qytetarëve dhe të të
gjitha palëve të interesuara në proceset
konsultuese.
• Institucionet të përfundojnë procesin e
emërimit të koordinatorëve të njoftimit
dhe konsultimit publik ose, nëse ky
proces ka përfunduar tashmë, të bëjnë
publike të dhënat e kontaktit të tyre
për grupet e interesit në faqet zyrtare
të internetit të çdo institucioni publik si
dhe në Regjistrin elektronik të njoftimit
dhe konsultimit publik. Koordinatorët
t’u nënshtrohen trajnimeve specifike
lidhur me ndërgjegjësimin për
rëndësinë e konsultimit publik,
detyrimet konkrete ligjore që burojnë
nga procesi i konsultimit, mënyrën e
zbatimit efektiv të tyre, si edhe pasojat
që vijnë nga moszbatimi i rregullt i ligjit.
• Institucionet t’ua nënshtrojnë proceseve të konsultimit publik gjithë kategorinë e projektakteve që hyjnë në fushën e zbatimit të ligjit, pa përjashtuar nga këto procese
projektakte, për asnjë arsye tjetër,
të ndryshme nga ato që vetë ligji
përjashton nga fusha e zbatimit. Në
funksion të zbatimit rigoroz të ligjit
mendojmë se duhet të njësohet
praktika lidhur me konceptin e
politikave me interes të lartë publik,
pasi, në dukje, është një emërtim i
paqartë që mund të krijojë pështjellim
në praktikë.
• Për secilën nga fushat që hyjnë më
kompetencën e tyre politikëbërëse
apo vendimmarrëse, institucionet të
identifikojnë grupet e interesit apo
palët e interesuara. Të jenë pjesë e
një database të bërë publike, e cila
duhet të jetë objekt i përditësimit
të përhershëm, qoftë kryesisht nga
institucioni, qoftë nëpërmjet kërkesës
së vetë palëve.
• Tabela me listën e projektakteve të
parashikuara për miratim në një vit
referues, e cila publikohet në Programin
e transparencës në faqen zyrtare të
ministrive dhe në Regjistrin elektronik,
të përcaktojë ndër të tjera edhe afatet
apo periudhat konkrete në lidhje
me procesin e konsultimit publik,
për aktet mbi të cilat bie ky detyrim.
Kjo tabelë të uniformizohet për të
gjitha institucionet dhe, në të, përveç
elementeve ekzistuese, të përfshihen
edhe mjeti apo forma e konsultimit
publik dhe, në varësi të këtyre të fundit,
edhe grupet e interesit me të cilat do të
kryhet konsultimi.
• Për çdo rast konsultimi, institucionet të
hartojnë, të mbajnë, të administrojnë
dhe të arkivojnë çdo dokument
të përdorur dhe të nevojshëm për
konsultimin publik, i cili duhet t’u
nënshtrohet rregullave të administrimit
të dokumenteve zyrtare. Këto akte të
bëhen publike në Regjistrin elektronik
të njoftimeve dhe konsultimeve
publike, në mënyrë proaktive.
• Projektakti të shoqërohet detyrimisht
me informacion mbi elementet
kryesore që ka një proces konsultimi
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
13
(grupet e interesit të konsultuara,
kohën e zhvilluar, formën e konsultimit,
afatet e zbatuara, ankimet, nëse ka
pasur), si dhe me një përmbledhje të
rekomandimeve të dala nga konsultimi,
duke specifikuar ato të pranuarat dhe
duke dhënë arsyet përkatëse për të
refuzuarat. T’i çohen për mendim
Ministrit të Shtetit për Marrëdhëniet
me Parlamentin projektaktet, para se
ato të kalojnë për shqyrtim e miratim
në Këshillin e Ministrave, në mënyrë
që ai të shërbejë si një filtër kontrolli
për kryerjen e rregullt të procesit të
konsultimit. Filtër tjetër kontrolli, për
rastin e projektligjeve, mund të jetë
edhe vetë Kuvendi, më konkretisht
Komisioni parlamentar përgjegjës për
Diskutimin dhe Shqyrtimin e Projektligjit
ne rastin konkret. Në këtë fazë,
komisionet mund ta rikthejnë mbrapsht
projektligjin në Këshillin e Ministrave,
në mënyrë që organet publike të
zhvillojnë një konsultim të munguar
ose të konsideruar jogjithëpërfshirës.
Gjithashtu, gjatë diskutimit të
projektligjit në Komision, bazuar në
Rregulloren e Kuvendit, ato kanë të
drejtë të ftojnë grupet e interesit të
identifikuara prej tyre. Megjithëse
një rast i tillë nuk do të siguronte një
konsultim gjithëpërfshirës dhe efektiv,
sipas standardeve të kërkuara, do të
mundësonte në një farë mënyre të
dëgjohej zëri i grupeve kryesore.
• Organet publike, brenda muajit janar
të vitit pasardhës, sipas mënyrave që
parasheh ligji, të publikojnë detyrimisht
raportin vjetor për transparencën
në procesin e vendimmarrjes, ku të
përfshihet informacioni i kërkuar nga
ligji. Për uniformizimin e këtij raporti
të miratohet një format i standardizuar
i tij, mundësisht nga Ministri i Shtetit
për Marrëdhëniet me Parlamentin, i
cili të monitorojë edhe hartimin dhe
publikimin e rregullt të këtij dokumenti
për organet e pushtetit ekzekutiv.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
14
Objekt i monitorimit dhe vlerësimit të zbatimit të ligjit u vendos të ishin vetëm institucionet qendrore të administratës01
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
1501 Koha prej gati 1 viti e gjysmë nga hyrja
në fuqi e ligjit vlerësohet të jetë më se
e mjaftueshme për të nxjerrë në pah një
rezultat të parë mbi shkallën e zbatimit të
tij si dhe të ndërgjegjësimit të organeve
publike dhe palëve të interesuara.
Objekt i monitorimit dhe vlerësimit të
zbatimit të ligjit u vendos të ishin vetëm
institucionet qendrore të administratës:
Kryeministria dhe 18 ministritë e linjës.
Raporti analizon proceset e njoftimit dhe të
konsultimit publik të këtyre institucioneve
për një periudhë 9-mujore, nga momenti
i hyrjes në fuqi të ligjit (datë 24 maj 2015)
deri në shkurt të vitit 2016.
Synimi i raportit është që, pas një analize
për rëndësinë që ka procesi i konsultimit
publik në vendimmarrje, parimeve që e
udhëheqin atë, përshkrimit të procesit
të konsultimit publik dhe detyrimeve
që burojnë për organet pubike nga ligji
nr.146/2014, të paraqesë gjetjet për
situatën aktuale të zbatimit të tij duke
evidentuar problematikat e shfaqura. Kjo
analizë do të mundësojë një panoramë
për shkallën e zbatimit, nga ana e
institucioneve publike, të detyrimeve që u
burojnë nga ligji, në kuadër të një procesi
konsultimi publik, si dhe do t’u shërbejë
ndërgjegjësimit të publikut apo palëve
të interesuara në ushtrimin e të drejtave
dhe detyrave qytetare lidhur me proceset
vendimmarrëse.
Në përfundim jepen disa sugjerime dhe
rekomandime për mënyrën e organizimit të
punës në funksion të efektivitetit të procesit
të konsultimit, si dhe të ndërgjegjësimit
të palëve që përfshin një proces i tillë, në
kuadër të përmbushjes së detyrimeve ligjore
apo të të drejtave qytetare. Rekomandimet,
përveçse kontribuojnë në zbatimin efektiv
dhe cilësor të ligjit, ndihmojnë që procesi
i konsultimit të mos mbetet formal, por t’i
shërbejë qëllimit që ai ka në funksion të:
• një qeverisjeje më të hapur,
transparente e, për pasojë, më
demokratike;
• rritjes së cilësisë së legjislacionit si dhe
• shkallës së zbatimit të legjislacionit, në
kuadër të pranimit më të gjerë të tij nga
publiku.
Qëllimi i raportitfondacioni shoqëria e hapur për shqipërinë, soros, ka marrë nismën për matjen e progresit të zbatimit në praktikë të ligjit nr.146/2014 “Për njoftimin dhe konsultimin publik” i cili, për shkak të rëndësisë dhe të rolit që luan në përfshirjen e publikut dhe të palëve të interesuara në proceset vendimmarrëse dhe politikëbërëse, mund të cilësohet si një ndër nismat që kontribuon drejtpërdrejt në promovimin e demokracisë përfaqësuese dhe qeverisjen e hapur.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
16
Për hartimin e këtij raporti dhe në evidentimin e gjetjeve u përdor kryesisht metoda cilësore dhe, për sa ishte e mundur, ajo sasiore. 02
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
17
metodologjia e përdorur, materialet e analizuara dhe kufizimet
Ky raport është rezultat i analizës së bërë
në ndërthurjen e informacionit të marrë në
një sërë dokumentesh, si:
• ligji nr.146/2014 “Për njoftimin dhe
konsultimin publik”;
• informacionet e marra zyrtarisht
nga institucionet e përfshira në këtë
raport, Kryeministria dhe ministritë e
linjës, në përgjigje të shkresës me nr.
prot. 963, datë 11.3.2016, të dërguar
nga Fondacioni Soros1;
• vendimi nr. 64, datë 28.1.2015,
“Për miratimin e programit
të përgjithshëm, analitik, të
projektakteve që do të paraqiten për
shqyrtim në Këshillin e Ministrave
gjatë vitit 2015”;
• vendimi nr. 136, datë 24.2.2016,
“Për miratimin e programit
të përgjithshëm, analitik, të
projektakteve që do të paraqiten për
shqyrtim në Këshillin e Ministrave
gjatë vitit 2016”;
• faqet zyrtare të internetit të ministrive
1. një informacion i detajuar mbi sa u përmbahen kërkesave të fondacionit përgjigjet e institucione-ve gjendet në shtojcën nr.1, bashkëlidhur këtij raporti.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
18
të linjës dhe Kryeministrisë;
• udhëzimet e OECD-së për procesin e
konsultimit publik2;
• Kodi i praktikave të mira të
konsultimit publik me grupet e
interesit, hartuar nga Drejtoria e
Shëndetit dhe Konsumatorit të
Komisionit Europian3;
• raportprogreset e Komisionit Europian
për Shqipërinë, në vite të ndryshme.
Nisma për hartimin e raportit filloi më
datë 11.3.2016, me shkresën nr. prot. 963,
ku Fondacioni Soros, bazuar në ligjin nr.
119/2014 “Për të drejtën e informimit”4,
paraqiti pranë ministrive kërkesën
për informacione dhe dokumente që
i shërbejnë dhe mbahen në kuadër të
procesit të konsultimit publik. Të dhënat e
kërkuara u përzgjodhën të tilla që, përveçse
informojnë për shkallën e përmbushjes
së detyrimeve ligjore, shërbejnë edhe
si tregues të vlerësimit të kuptimit dhe
zbatimit nga organet publike të ligjit “Për
njoftimin dhe konsultimin publik”.
Për një vlerësim sa më objektiv lidhur me
zbatimin e ligjit u kërkua bashkëpunimi i
institucioneve për dërgimin e një kopjeje
të dokumenteve të mëposhtme:
• raportit vjetor të transparencës në
procesin e vendimmarrjes, për vitin
2015;
• planit vjetor për vitin 2016, në lidhje
me procesin e vendimmarrjes;
• të dhënave të kontaktit të
koordinatorit të njoftimit dhe
konsultimit publik, të caktuar nga çdo
institucion;
• procesverbaleve dhe të
listëprezencave të mbajtura në
takimet publike të organizuara gjatë
2. shih: https://www.oecd.org/mena/gover-nance/36785341.pdf
3. shih: http://ec.europa.eu/dgs/health_food- safety/dgs_consultations/docs/code_good_prac-tices_consultation_en.pdf
4. neni 3 dhe 11 të ligjit nr. 119/2014 “Për të drejtën e informimit” .
periudhës së monitorimit në kuadër të
procesit të konsultimit publik;
• përmbledhjeve të hartuara për çdo
akt që i është nënshtruar procedurës
së njoftimit dhe konsultimit publik nga
hyrja në fuqi e ligjit, deri në shkurt
2016.
Gjithashtu, zbatimi i një pjese të
detyrimeve ligjore u vlerësua edhe mbi
bazën e verifikimit të publikimit online në
faqet zyrtare të internetit të ministrive5 të:
• projektakteve të parashikuara për
shqyrtim në Këshillin e Ministrave
gjatë vitit 2016, sipas standardeve që
kërkon ligji;
• raportit të transparencës për vitin
2015;
• akteve në proces konsultimi apo
• kopjeve të përmbledhjeve, të
mbajtura në një proces konsultimi.
Për hartimin e këtij raporti dhe në
evidentimin e gjetjeve u përdor kryesisht
metoda cilësore (përshkruese, analizuese)
dhe, për sa ishte e mundur, ajo sasiore.
Metoda përshkruese është përdorur në
sqarimin e procesit të konsultimit publik
në vendimmarrje, rëndësinë e tij, si dhe
historikun e zbatueshmërisë që ky proces
ka pasur në Shqipëri. Metoda analizuese
është përdorur në evidentimin e tipareve
të procesit të konsultimit, bazuar në
ligjin nr. 146/2014 “Për njoftimin dhe
konsultimin publik” dhe detyrimeve që
burojnë prej tij, nxjerrjen e rezultateve
lidhur me shkallën e zbatimit nga
institucionet të detyrimeve që u ngarkon
ligji në procesin e konsultimit publik,
si dhe në përpunimin e gjetjeve dhe të
rekomandimeve. Metoda sasiore është
përdorur në nxjerrjen dhe përpunimin e të
dhënave apo informacioneve numerike.
5. verifikimi i mësipërm është bërë nëpërmjet aksesimit të faqeve të zyrtare të internetit të min-istrive të linjës, në periudhën 1maj -15 maj 2016.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
19
Duam të theksojmë se në përpunimin
dhe evidentimin e gjetjeve janë hasur
vështirësi të shumta për shkak të
mungesës apo mangësisë së informacionit
të dhënë nga institucionet objekt
monitorimi në këtë raport. Sa kohë që
analiza bazohet kryesisht në informacionin
e dërguar, në aspekte apo elemente të
caktuara të procesit të konsultimit publik
nuk kemi mundur të përpunojmë dhe
të japim të dhëna sasiore. Pa dashur ta
interpretojmë a priori mungesën apo
mangësinë e informacionit si moszbatim
të procesit të konsultimit dhe elementeve
të tij të kërkuara nga ligji, në këto raste
jemi përpjekur ta evidentojmë problemin
nëpërmjet metodës së ilustrimit të
problematikës me shembuj të konstatuar
nga informacioni i ofruar. Në çdo element
të analizuar raporti sqaron problematikën
e shfaqur konkretisht në cilindo rast të
marrë në analizë.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
20
Për të pasur një proces efektiv konsultimi publik duhet të përmbushen tre komponentët kryesorë të tij: njoftimi, konsultimi dhe pjesëmarrja03
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
21
Bazuar në Kartën e Bardhë të Qeverisjes
Europiane, parimet bazë që mundësojnë
një qeverisje të mirë dhe demokratike janë:
transparenca, pjesëmarrja, përgjegjshmëria,
efektiviteti dhe koherenca6. Këto parime,
thelbësore për forcimin e demokracisë
përfaqësuese dhe shtetit të së drejtës,
gjejnë aplikim në të gjitha nivelet
qeverisëse, qofshin këto globale, europiane,
kombëtare apo lokale7.
Në kuadër të transparencës, llogaridhënies
dhe përgjegjshmërisë, organet publike
duhet të orientohen drejt një qeverisjeje
transparente dhe të hapur, ku publiku,
brenda kornizave ligjore, ka aksesin e
informacionit dhe njëkohësisht merr
pjesë në proceset vendimmarrëse dhe
politikëbërëse të shtetit. Pjesëmarrja në
këto të fundit, sa shihet si një e drejtë që
publiku ka në kuadër të qeverisjes, po
6. Për më tepër shih: karta e bardhë e qeverisjes europiane, e cila promovon një pjesëmarrje më të gjerë të qytetarëve europianë ndaj proceseve politikëbërëse të be-së. euroPean gover-nance: a White PaPer, brussels, 25.7.2001, com(2001) 428 http://europa.eu/rapid/press-re-lease_doc-01-10_en.htm
7. Po aty .
Konsultimi publik – hallkë e procesit legjislativ dhe element thelbësor i një qeverisjeje të hapur dhe demokratike
marrëdhënia që shteti dhe strukturat e tij vendimmarrëse dhe politikëbërëse vendosin me publikun e gjerë, me shoqërinë civile, me grupet e interesit apo me çdolloj forme organizimi të tyre, është një ndër treguesit bazë të një qeverisjeje demokratike.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
22
aq përbën edhe një detyrim qytetar. Në
të dyja rastet është shteti që, nëpërmjet
institucioneve publike të çfarëdolloj niveli,
duhet të mundësojë dhe të garantojë
një pjesëmarrje reale, efektive dhe
gjithëpërfshirëse të qytetarëve, publikut apo
grupeve të interesit në vendimmarrje.
Për këtë arsye, konsultimi me publikun
dhe palët e interesuara i projektligjeve,
strategjive qeverisëse apo politikave
kryesore me interes publik dhe impakt të
rëndësishëm në jetën e vendit është bërë
pjesë e rregullt e proceseve legjislative,
si në nivel rajonal8, ashtu dhe në nivel
kombëtar. Ky proces, përveçse shihet si
një ndër elementet e një qeverisjeje të
hapur dhe transparente, duke përbërë një
tregues matës për nivelin e demokracisë
pjesëmarrëse, shërben edhe si mjet i
rëndësishëm në kuadër të vlerësimit të
efekteve të rregullimeve ligjore9.
Sot shtetet, në nivel rajonal, kombëtar apo
lokal, kanë përfshirë procesin e konsultimit
me publikun, si hallkë procedurale
të posaçme dhe të detyrueshme në
hartimin e legjislacionit apo në proceset e
vendimmarrjes, duke rregulluar nëpërmjet
akteve specifike, si marrëdhëniet mes
palëve të përfshira, ashtu edhe procesin e
konsultimit në çdo element të vetin.
Për të pasur një proces efektiv konsultimi
publik duhet të përmbushen tre
komponentët kryesorë të tij: njoftimi,
konsultimi dhe pjesëmarrja10.
8. shih si më sipër.
9. Për më tepër për vlerësimin e efekteve të rregullimeve ligjore, shih: manualin e hartimit të ligjeve. një guidë për procesin legjislativ në shqipëri, hartuar nën kujdesit e misionit eurali-us, shtëpia botuese Pegi, tiranë, 2007, f. 34 dhe f. 61.
10. Për më tepër, shih: oecd, background doc-ument on Public consultation, https://www.oecd.org/mena/governance/36785341.pdf
Njoftimi - kërkon që institucionet, mbi
baza të rregullta, të vënë në dijeni
publikun për nismat e veta legjislative
apo politikat e tyre. I realizuar me mjete
e mënyra të përshtatshme dhe mbi baza
gjithëpërfshirëse, njoftimi mundëson një
proces konsultimi të rregullt dhe efektiv.
Që të mund të realizohet qëllimi i këtij
procesi, ai duhe të bëhet në një moment
të përshtatshëm të procedurës legjislative
duke u mundësuar palëve kohë të
mjaftueshme për pjesëmarrje, si dhe
informacion të nevojshëm për aktin që
konsultohet.
Konsultimi - kërkon gjetjen e formave dhe
të mënyrave që mundësojnë pjesëmarrjen
aktive të publikut dhe institucioneve publike
për të përfituar një shkëmbim informacioni
dhe opinionesh, i cili rezulton në identifikim
problemesh dhe dhënie zgjidhjesh të
kënaqshme për të dyja palët. Kjo ndikon në
cilësinë e legjislacionit, pranimin e tij në të
ardhmen, si dhe nivelin e zbatimit.
Pjesëmarrja - kërkon që palët e interesuara
të kontribuojnë në hartimin e politikave
apo të legjislacionit duke u bërë pjesë e
diskutimeve në grupet e punës së hartimit
të tyre, apo edhe më pas në fazat e tjera të
hartimit dhe zbatimit. Rëndësi thelbësore
në këtë kuadër ka edhe informimi i palëve
të interesuara për reflektimin e opinioneve
të tyre, apo arsyetimi i argumentuar për
mosmarrjen në konsideratë të këtyre të
fundit.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
23
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
24
Konsultimi me publikun ndihmon administratën të krijojë një ide dhe vlerësim më të saktë për efektet e rregullimeve ligjore, duke e orientuar atë drejt hartimit të legjislacionit eficient dhe efektiv04
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
25
Dobitë e procesit të konsultimit publik
janë disadimensionale, por mund të
përmblidhen si në vijim:
Së pari, nëpërmjet konsultimit ofrohet
mundësia e përfshirjes së publikut në
proceset vendimmarrëse dhe politikëbërëse,
duke garantuar një qeverisje transparente,
të hapur e më përfaqësuese, tregues këta të
rëndësishëm për ekzistencën e një shoqërie
demokratike të bazuar në parimet e shtetit
të së drejtës.
Së dyti, konsultimi me publikun dhe palët e
interesuara rrit cilësinë e akteve ligjore apo
të politikave të konsultuara. Marrja e një
numri të madh mendimesh dhe vlerësimesh
nga publiku apo nga ekspertë të fushave të
ndryshme ndikon ndjeshëm në përmirësimin
e cilësisë së akteve që miratohen duke
shmangur boshllëqet, pasaktësitë ose
gabimet që vetë administrata mund të mos
i ketë marrë në konsideratë apo të mos i
ketë vlerësuar si duhet. Po kështu, procesi
i konsultimit mund të ndikojë edhe në
balancimin e interesave të ndryshëm apo
të kundërt të subjekteve të cilat preken nga
fusha e zbatimit të ligjit.
Së treti, konsultimi mundëson, gjithashtu,
edhe njohuri paraprake për rregullat dhe
sanksionet që do të përmbajnë ligjet e
ardhshme. Për pasojë rritet niveli i pranimit
dhe shkalla e zbatueshmërisë së tij në të
ardhmen. Sigurisht, përveç ndikimit që ka
në rritjen e efektivitetit të legjislacionit,
kjo ndihmon edhe në uljen e kostove gjatë
zbatimit, si për administratën, ashtu edhe
për qytetarët.
Së fundmi, konsultimi me publikun ndihmon
administratën të krijojë një ide dhe vlerësim
më të saktë për efektet e rregullimeve
ligjore, duke e orientuar atë drejt hartimit të
legjislacionit eficient dhe efektiv. Nëpërmjet
konsultimit mund të arrihet të bëhet
identifikimi që në fazën fillestare i efekteve
dhe pasojave të padëshiruara, të cilat mund
të vijnë gjatë zbatimit te ligjit në praktikë.
Kjo, pa dyshim, bën që edhe strukturat të
cilat e miratojnë atë, të kenë një ide më
të qartë të akteve që miratojnë. Në këtë
mënyrë shmanget miratimi i një legjislacioni
të panevojshëm, që mbart kosto të mëdha
për shtetin dhe publikun, apo i atij që nuk
do të ketë shkallën e pritshme të pranimit
dhe të zbatueshmërisë.
Dobitë e procesit të konsultimit publik
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
26
Procesi i konsultimit publik u shndërrua në detyrim ligjor, duke u formalizuar edhe de juro si një hallkë e detyruar e procesit të hartimit të legjislacionit apo akteve dhe politikave me interes të lartë publik05
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
27
Megjithatë, të dyja këto akte kufizoheshin
vetëm tek e drejta e informimit për
veprimtarinë e institucioneve shtetërore
dhe nuk ofronin ndonjë mekanizëm për
pjesëmarrjen e publikut apo të grupeve
të interesit në proceset e hartimit të
legjislacionit apo të politikave me interes
publik. Elementë të përfshirjes së
palëve jashtë administratës në hartimin
e legjislacionit u vendosën në ligjin nr.
9000, datë 30.1.2003 “Për organizimin
dhe funksionimin e Këshillit të Ministrave”.
Ky ligj parashikon ngritjen, me urdhër të
Kryeministrit ose të Ministrit, të grupeve
të punës me ekspertë për hartimin e
strategjive, të politikave, të studimeve ose
të projektakteve të veçanta11 dhe lejon
të caktohen ekspertë edhe persona që
nuk punojnë në administratën shtetërore.
Megjithatë, grupet e punës të cilat
mund të përfshijnë persona nga jashtë
administratës publike, zbatohen në rrethana
përjashtimore, për projektligje të një
rëndësie të veçantë, kur fusha që mbulon
legjislacioni i propozuar është e gjerë ose
kur legjislacioni synon të vendosë ose të
11. shih nenin 12 të këtij ligji.
Historik i procesit të konsultimit publik në shqipërinjë hap thelbësor dhe fillestar për një qeverisje të hapur dhe transparente në shqipëri është shënuar nëpërmjet ligjit nr.8503, datë 30.6.1999, “Për të drejtën e informimit për dokumentet zyrtare” dhe ligjit nr.8485, datë 12.5.1999, “kodi i procedurave administrative”.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
28
ndryshojë parime themelore12. Ato nuk
përbëjnë procedurë të rregullt pune.
Më tej, me miratimin e Rregullores së
Këshillit të Ministrave13, ndër të tjera,
u parashikua që drejtoritë juridike të
ministrive përgjegjëse për hartimin e
projektakteve, përveç konsultimeve me
strukturat brenda edhe jashtë institucionit,
të organizojnë edhe këshillime me struktura
të shoqërisë civile, veprimtaria e të cilave
lidhet me objektin, qëllimin dhe zbatimin
e projektaktit14. Gjithashtu, ato mund të
kërkojnë mendimin e eksperteve të tjerë,
brenda ose jashtë ministrisë15. Megjithatë,
këshillime të kësaj natyre mbeteshin në
diskrecion të institucionit për t’u zbatuar ose
jo. Rregullorja nuk përcaktonte elemente
procedurale për organizimin e procesit të
konsultimit me strukturat e shoqërisë civile
apo me ekspertët e jashtëm.
Pavarësisht kësaj, konsultimi me publikun
apo, i quajtur ndryshe, konsultimi i jashtëm
është parë si pjesë e hallkave nëpërmjet
të cilave kalon procesi legjislativ i hartimit
të projektakteve. Një gjë e tillë ka qenë e
parashikuar edhe në Manualin e hartimit
të legjislacionit16. Megjithëse me natyrë
udhëzuese, ky manual ka luajtur rol të
rëndësishëm në njësimin e praktikave
të zbatuara në hartimin e legjislacionit.
Për pasojë, procesi i konsultimit publik,
pavarësisht se jo mbi një bazë të
konsoliduar, është përdorur dhe është
zhvilluar kryesisht nëpërmjet tryezave
të diskutimit me grupet e interesit që
prekeshin nga nisma apo nga projektakti.
Një praktikë më e konsoliduar është ndjekur
12. Po aty.
13. miratuar me vendimin nr. 584, datë 28.8.2003, të këshillit të ministrave.
14. Pika 14 e rregullores së këshillit të ministrave.
15. Pika 15 e rregullores së këshillit të ministrave.
16. manuali i hartimit të ligjeve. një guidë për procesin legjislativ në shqipëri, hartuar nën kuj-desit e misionit euralius, shtëpia botuese Pegi, tiranë, 2007, faqe 51.
për aktet e miratuara për fushën e mjedisit,
për të cilat detyrimi i konsultimit me
publikun buron drejtpërdrejt nga konventa
e Arhusit17, e cila është ratifikuar dhe është
pjesë e legjislacionit tonë të brendshëm.
Megjithatë, sa kohë nuk ka pasur një
rregullim të natyrës detyruese, i gjithë
procesi i konsultimit publik është përdorur
në mënyrë sporadike, jo gjithëpërfshirëse,
në varësi të gjykimit të vetë titullarëve të
institucioneve. Për pasojë, ai nuk ka arritur
të realizojë përfitimet e dyanshme, qoftë
për institucionet publike, qoftë për qytetarët
dhe palët e interesuara. Jo rrallë ky proces
është ushtruar gjatë fazës kur projektaktet
kanë qenë duke u diskutuar në komisionet
parlamentare, duke mos dhënë kështu
efektin e dëshiruar dhe të pritshëm prej
tij. Ky fakt, i konsideruar si pikë e dobët e
procesit legjislativ, është vënë në dukje në
raportin e vlerësimit të OECD-së18 dhe në
raportprogreset e Komisionit Europian për
Shqipërinë19.
Ndërkohë, në kuadër të “Partneritet për
qeverisje të hapur”, qeveria shqiptare ka
ndërmarrë disa nisma që e vënë theksin
te transparenca, llogaridhënia, hapja me
publikun dhe përfshirja e tij në jetën publike
dhe në procesin e vendimmarrjes. Pikërisht
në kuadër të këtyre nismave, në nëntor
të vitit 2014, u miratua ligji nr. 146/2014
“Për njoftimin dhe konsultimin publik”.
Fondacioni Soros, në bashkëpunim me
aktorë të ndryshëm të shoqërisë civile, ishte
17. kjo konventë njeh të drejtën e publikut për të pasur dhe për të kërkuar informacion mjedisor, si dhe për të marrë pjesë në vendimmarrjet publike për çështje të mjedisit. ajo është ratifikuar nëpër-mjet ligjit nr. 8672, datë 26.10.2000.
18. shih raportin e oecd oecd (2013), “albania assessment report 2013”, SIGMA Country As-sessment Reports, 2013/14, oecd Publishing.http://dx.doi.org/10.1787/5jz2rqkbhqbq-en
19. kështu p.sh., në raportprogresin e komisionit europian për shqipërinë, për vitin 2014, theksohet se “…the lack of clear rules on public consultations need to be addressed.” http://ec.europa.eu/enlar-gement/pdf/key_documents/2014/20141008-alba-nia-progress-report_en.pdf, faqe 6
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
29
ndër aktorët kryesorë që nxitën hartimin dhe
miratimin e këtij ligji20 me karakter kryesisht
procedural. Nëpërmjet parimeve dhe
procedurave që parashikon, ai ka për objekt
rregullimin e procesit të njoftimit dhe të
konsultimit publik, si dhe të marrëdhënieve
që krijohen apo derivojnë nga një proces
i tillë. Bazuar në përgjegjësinë e organeve
publike ndaj palëve të interesuara, ligji
synon garantimin e një procesi konsultimi
transparent, gjithëpërfshirës dhe efektiv,
sa u takon proceseve politikëbërëse dhe
vendimmarrëse të hartimit të projektligjeve,
dokumenteve strategjike si dhe politikave
me interes të lartë publik21.
Nëpërmjet miratimit të ligjit, ligjvënësi
synon:
• nxitjen dhe sigurimin e procesit
të njoftimit dhe të konsultimit
publik ndërmjet publikut, palëve të
interesuara dhe autoriteteve publike,
si dhe rregullimin e marrëdhënieve
ndërmjet tyre për një pjesëmarrje
gjithëpërfshirëse në procesin e
politikëbërjes dhe vendimmarrjes me
interes të lartë publik;
• rritjen e pjesëmarrjes së publikut në
vendimmarrje dhe në e-participation;
• rritjen e eficiencës së procesit të
vendimmarrjes në autoritetet publike;
20. deklaratë për shtyp “rritja e përfshirjes qytetare në vendimmarrje dhe politikëbërje”, datë 30.10.2014 http://www.osfa.al/njoftime/rritja-e-perfshirjes-qytetare-ne-vendimmar-rje-dhe-politikeberje
21. neni 5 i ligjit nr. 146/2014
• rritjen e shkallës së transparencës
dhe përgjegjësisë së autoriteteve
publike ndaj publikut dhe palëve të
interesuara22.
Në këtë mënyrë procesi i konsultimit
publik u shndërrua në detyrim ligjor,
duke u formalizuar edhe de juro si një
hallkë e detyruar e procesit të hartimit të
legjislacionit apo akteve dhe politikave me
interes të lartë publik.
22. shih relacionin e projektligjit “Për njoftimin dhe konsultimin publik” https://www.parlament.al/ëp-content/uploads/2015/11/relacioni_konsulti-mi_publik_17820_1.pdf
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
30
Ligji vendos një detyrim të përgjithshëm sa i përket konsultimit të publikut në proceset vendimmarrëse dhe politikëbërëse për çdo institucion i çdolloj natyre apo niveli qeverisjeje06
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
31
Në funksion të një konsultimi efektiv, ligji
nr. 146/2014 “Për njoftimin dhe konsultimin
publik”23 ka vendosur rregulla mbi çdo
element të nevojshëm të procesit. Më
poshtë do të përmenden këto elemente
dhe detyrimet që burojnë në kuadër të tyre,
mbi bazën e të cilave në vijim është bërë
vlerësimi i shkallës së zbatueshmërisë së
ligjit nr. 146/2014 nga institucionet objekt i
këtij raporti monitorimi.
cilat institucione kanë detyrimin
për zhvillimin e procesit të
konsultimit publik?
Sipas ligjit24, detyrimin për konsultim gjatë
procesit vendimmarrës dhe politikëbërës e
ka çdo organ publik, përfshirë këtu:
• çdo organ të pushtetit qendror që
kryen funksione administrative;
• çdo organ të enteve publike, në masën
që ato kryejnë funksione administrative;
• çdo organ të pushtetit vendor që kryen
funksione administrative;
• çdo organ të Forcave të Armatosura e
çdo strukturë tjetër, për aq kohë sa këto
kryejnë funksione administrative si dhe
• çdo person fizik ose juridik, të cilit i
është dhënë me ligj, akt nënligjor ose
çdolloj forme tjetër të parashikuar nga
legjislacioni në fuqi e drejta e ushtrimit
23. në vijim ligji.
24. neni 1 dhe neni 2, pika 9 e ligjit nr. 146/2014.
Rregullat ligjore të procesit të njoftimit dhe konsultimit publik në shqipëri
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
32
të funksioneve publike.
Pra, në këtë kontekst, ligji vendos një
detyrim të përgjithshëm sa i përket
konsultimit të publikut në proceset
vendimmarrëse dhe politikëbërëse për
çdo institucion i çdolloj natyre apo niveli
qeverisjeje qoftë.
kush është përgjegjës për
procesin e konsultimit publik?
Në këtë pikë duhet të dallojmë dy llojet e
përgjegjësive: përgjegjësinë për kryerjen
e procesit të konsultimit dhe atë për
mbarëvajtjen e rregullt të tij. Sigurisht,
përgjegjësia e drejtpërdrejtë dhe kryesore
mbi vullnetin e zbatimit të ligjit dhe
procesin e konsultimit publik bie mbi
titullarin e institucionit. Ndërkohë, sa i
përket mbarëvajtjes së rregullt të procesit të
konsultimit, ligji kërkon emërimin pranë çdo
organi publik të koordinatorit të njoftimit
dhe konsultimit publik. Ky do të jetë personi
i ngarkuar me detyrën e bashkërendimit dhe
të administrimit të përgjithshëm të punës
për garantimin e së drejtës së njoftimit dhe
të konsultimit publik25. Koordinatori është
konceptuar të shërbejë si pikë kontakti ku
publiku apo palët e interesuara mund të
kërkojnë informacion apo të drejtat e tyre
në një proces konsultimi.
cilat projektakte, në kuadër të
procesit të vendimmarrjes së
një organi publik, i nënshtrohen
konsultimit publik?
Ligji e shtrin detyrimin për konsultim publik
në gamën kryesore të projektakteve më të
rëndësishme: projektligje, projektdokumente
strategjike kombëtare dhe vendore, si dhe
politika me interes të lartë publik. Rastet e
përjashtimit nga detyrimi për konsultim janë
shteruese dhe u referohen natyrës së aktit,
përmbajtjes së tij apo rrethanave/procedurës
së miratimit26. Konkretisht, ligji përjashton nga
procesi i konsultimit proceset e vendimmarrjes
25. neni 10 i ligjit nr. 146/2014.
26. neni 4 i ligjit nr. 146/2014.
të cilat lidhen me:
• çështjet e sigurisë kombëtare, për aq
sa ato përbëjnë sekret shtetëror, sipas
ligjit “Për informacionin e klasifikuar
“sekret shtetëror”;
• marrëdhëniet ndërkombëtare
dhe marrëveshjet dypalëshe dhe
shumëpalëshe;
• aktet administrative individuale dhe
aktet administrative me karakter
normativ, përveçse kur me ligj të
veçantë parashikohet ndryshe;
• aktet normative, me fuqinë e ligjit, të
miratuara në Këshillin e Ministrave;
• emergjencën civile;
• çështjet e tjera përjashtimore të
parashikuara me ligj27.
Një çështje e evidentuar si problematikë në
këtë rast është mungesa e qartësisë lidhur
me nocionin “politikë me interes të lartë
publik”. Ky nocion nuk është përkufizuar në
ligj e, për pasojë, vështirëson interpretimin
në zbatimin praktik. Nëse për projektligjet
dhe strategjitë, qofshin këto kombëtare apo
lokale, detyrimi për kryerjen e procesit të
konsultimit publik me palët e interesuara është i
qartë, në rastin e politikave me interes të lartë
publik mungesa e kësaj qartësie apo edhe e
një praktike të konsoliduar lë hapësirë për
abuzivizëm e subjektivizëm.
cilët janë aktorët që duhet/ apo
që kanë të drejtë të marrin pjesë
në një proces konsultimi publik
dhe të drejtat e tyre?
Ligji është përpjekur të jetë sa më i
hapur dhe gjithëpërfshirës për sa u takon
aktorëve të cilët mund të përfshihen në
procesin e konsultimit, duke mos krijuar
kritere kufizuese. Të tilla konsiderohen:
organet publike, grupet e interesit, shtetasit
shqiptarë apo personat fizikë a juridikë të
huaj me vendqëndrim të përhershëm apo
të regjistruar në Republikën e Shqipërisë28.
27. Po aty.
28. shih nenin 8 të ligjit nr. 146/2014.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
33
Mbetet në tagrin e organit publik që, në
përputhje me përmbajtjen e projektaktit
dhe në varësi të formës së konsultimit të
përzgjedhur, të përcaktojë edhe palët me
të cilat do të zhvillohet procesi i konsultimit
publik.
Palët e interesuara në procesin e njoftimit
dhe konsultimit publik kanë të drejtë:
• të kërkojnë informacion për procesin
e njoftimit e të konsultimit publik,
përfshirë aksesin në projektakt;
• t’u propozojnë organeve publike
fillimin e procedurës për hartimin dhe
miratimin e projektakteve, sipas planit
vjetor të procesit të vendimmarrjes,
publikuar nga organi publik;
• t’u dorëzojnë organeve publike
komente dhe rekomandime për
projektaktet që janë në proces të
njoftimit e të konsultimit publik29.
kur mund të kryhet një proces
konsultimi publik?
Sa i përket momentit se kur mund të
realizohet apo natyrës së konsultimit, ligji
u njeh organeve publike, si të drejtën e
konsultimit pasi ka përfunduar procesi i
hartimit paraprak, ashtu edhe të drejtën
e mbledhjes së informacioneve dhe/ose
opinioneve paraprake nga grupet e interesit
përpara se të nisë procesi i hartimit të aktit
përkatës30. Ligji nuk parashikon afate se kur
mund të kryhet konsultimi, si një hallkë e
veçantë në zinxhirin e procesit legjislativ. Për
pasojë, mbetet detyrë e organeve publike
ta parashikojnë këtë proces në një moment
që ofron kohë të mjaftueshme, duke pasur
në konsideratë:
• afatin e parashikuar për miratimin e
aktit nga organi kompetent, sipas
parashikimit të bërë në planin legjislativ
përkatës të projektakteve;
• natyrën dhe rëndësinë e projektaktit;
• kompleksitetin apo vëllimin e tij si dhe
29. shih nenin 9 të ligjit nr. 146/2014.
30. shih nenin 12 të ligjit nr. 146/2014.
• grupet e interesit apo palët e
interesuara, të projektuara për t’u
përfshirë në një proces konsultimi.
Në këtë kuadër, institucioni duhet të
përcaktojë paraprakisht periudhën kohore
kur parashikon të kryejë konsultimin publik.
si kryhet njoftimi i konsultimit
publik?
Njoftimi përbën hapin fillestar të një
procesi konsultimi dhe mbart një rol të
madh në mbarëvajtjen e tij. Ai duhet të
garantojë transparencë, aksesueshmëri,
gjithëpërfshirje, si dhe efektivitet të
procesit. Sa i përket njoftimit, rëndësi
përbën momenti kur bëhet. Ai duhet të jetë
i tillë që t’u japë palëve kohën e nevojshme
dhe të mjaftueshme për të dhënë mendimin
dhe opinionin e tyre. Në këtë rast ligji nuk
cakton afate. I vetmi afat i përcaktuar është
që, në rastin e takimeve publike, palët e
interesuara të informohen jo më pak se 20
ditë pune përpara takimit publik, duke u
vënë në dispozicion kopje të projektaktit
që do të diskutohet31. Për format e tjera, e
rëndësishme mbetet që njoftimi të bëhet në
një moment që ofron kohë të mjaftueshme
për konsultimin, duke pasur në konsideratë
afatin e parashikuar për miratimin e aktit
nga organi kompetent, sipas parashikimit të
bërë në planin legjislativ të projektakteve.
Në varësi të formës së përzgjedhur të
konsultimit, njoftimi duhet të bëhet me
mjete dhe mënyra jo vetëm efikase, por
edhe që gëzojnë aksesueshmëri të madhe
nga publiku apo palët e interesuara.
Ligji orienton që, nëse organi publik e
konsideron të nevojshme, njoftimi të kryhet
edhe nëpërmjet formave të tjera, si:
• me postë elektronike;
• me lajmërim publik, i cili afishohet në
mjediset e organit publik iniciues;
• me lajmërim në mediat audiovizive
kombëtare, rajonale ose lokale;
• me botimin në gazeta lokale ose në
31. shih nenin 17 të ligjit nr. 146/2014.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
34
dy gazetat më të lexuara në nivel
kombëtar32.
Një njoftim i rregullt duhet të përmbajë
të gjitha elementet e nevojshme për një
proces konsultimi, si:
• arsyet e nevojshme për nxjerrjen e
projektaktit, si dhe ndikimi që ai do të
ketë;
• afatin, vendin dhe mënyrën me të
cilën palët e interesuara paraqesin ose
dërgojnë rekomandimet e tyre;
• adresën e kontaktit të koordinatorit
për njoftimin dhe konsultimin publik
të organit publik për mbledhjen e
rekomandimeve dhe të komenteve për
projektaktin;
• vendin dhe datën e organizimit të
takimit publik, në rastet kur organi
publik vendos për organizimin e tij33.
Referuar ligjit, organet publike janë të
detyruara të marrin të gjitha masat e
nevojshme në mënyrë që të krijojnë
mundësi për pjesëmarrjen e publikut dhe të
të gjitha palëve të interesuara në procesin e
konsultimit publik, përfshirë:
• publikimin në regjistrin elektronik të
projektaktit34, të njoftimit për konsultim,
si dhe të të dhënave të lidhura me
konsultimin e projektakteve;
• publikimin në programin e
transparencës, të mbajtur sipas ligjit nr.
119/2014 “Për të drejtën e informimit”,
të planeve vjetore të organeve
publike që lidhen me procesin e
vendimmarrjes;
• dhënien e informacionit në lidhje me
procesin e njoftimit dhe të konsultimit
publik në të gjitha fazat, duke filluar
32. shih nenin 11 të ligjit nr. 146/2014.
33. shih nenin 13 të ligjit nr. 146/2014.
34. Çdo projektakt publikohet në regjistrin elektronik për njoftimin dhe konsultimin publik. ky regjistër është një faqe zyrtare interneti, e cila shërben si një pikë qendrore konsultimi dhe nëpërmjet këtij regjistri sigurohet akses dhe ofro-het mundësia e komunikimit të të gjitha palëve të interesuara me organin publik.
nga publikimi i projektaktit, marrja
e komenteve dhe rekomandimeve
për përmirësimin e tij, organizimi i
debateve publike e deri te miratimi i
aktit përfundimtar35.
sa është afati që u lihet në
dispozicion palëve për dhënie
mendimi në një proces konsultimi
publik?
Element i rëndësishëm për efektivitetin e
procesit konsultues është edhe përcaktimi
i një afati të arsyeshëm, brenda të cilit
palët duhet të japin mendimin e tyre. Sa i
përket këtij të fundit, ligji përcakton afatin
e 20 ditëve pune nga data e njoftimit për
procesin e konsultimit publik apo nga data e
njoftimit për procesin e njoftimit paraprak36.
Për akte veçanërisht komplekse ose të
rëndësishme, organit publik mund të zgjatë
afatin për dërgimin e komenteve deri në 40
ditë pune nga data e njoftimit 37.
Sa kohë që synimi i një procesi konsultimi
është përfshirja sa më e madhe e palëve
të interesuara dhe kontributi që ato sjellin,
organi publik është i lirë të vendosë zgjatjen
e afatit për dërgimin e komenteve ose
të vendosë të ripërsëritë fazën e marrjes
së komenteve në rastet ku ai nuk është i
kënaqur me cilësinë e tyre, apo kur nga
këto të fundit janë ngritur çështje të reja, të
rëndësishme, të cilat nuk kanë qenë pjesë e
konsultimit fillestar38.
Që palëve të interesuara t’u jepet mundësia
të kontribuojnë në mënyrën më efektive
të mundshme në procesin e përgatitjes
së projektaktit, ato duhet të pajisen me
informacionin e nevojshëm ku, krahas
dokumenteve përkatëse, në varësi të
kompleksitetit, vëllimit dhe karakteristikave
35. shih nenin 6 të ligjit nr. 146/2014.
36. shih nenin 15 të ligjit nr. 146/2014.
37. Po aty.
38. shih nenin 16 të ligjit nr. 146/2014.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
35
të tjera të projektaktit, t’u jepen shpjegime
për: qëllimin, problemet që do të trajtohen,
idetë e përgjithshme, ndryshimet kryesore
dhe/ose alternativat e mundshme dhe, për
aq sa është e mundur, studime apo analiza
që janë kryer për hartimin e projektaktit39.
cilat janë format apo mënyrat
me të cilat kryhet procesi i
konsultimit?
Ligji nuk përcakton forma apo mënyra
fikse me të cilat do të realizohet procesi
i konsultimit në raste të caktuara. Forma
përzgjidhet nga organi publik, rast pas
rasti, në varësi të nismës përkatëse që do
t’í nënshtrohet këtij procesi. Rëndësi ka që
forma e përzgjedhur të jetë në përpjesëtim
me impaktin publik të projektaktit që do
të konsultohet. Nga ligji rezulton se marrja
e komenteve dhe e rekomandimeve në
procesin e konsultimit publik varet nga
forma e zgjedhur e njoftimit të konsultimit.
Ato mund të jepen në formë verbale dhe/
ose me shkrim, apo mund të regjistrohen
a të mbahen në procesverbal për rastin
e takimeve publike40. Në varësi të tyre
rezulton që konsultimi mund të bëhet
nëpërmjet:
• marrjes së mendimit, me shkrim, nga
publiku apo nga çdo palë e interesuar,
pas publikimit në Regjistrin elektronik41
apo në faqen zyrtare të internetit të
organit publik;
• marrjes së mendimit, me shkrim, pas
njoftimit të përmbajtjes së projektaktit,
nëpërmjet e mail-it, te palët e
interesuara;
• takimeve publike42, në rastet kur
institucioni, referuar rëndësisë së
39. shih nenin 14 të ligjit nr. 146/2014.
40. shih nenin 11, pika 2, të ligjit nr. 146/2014.
41. regjistri elektronik për njoftimin dhe kon-sultimin publik nuk është bërë ende funksional pavarësisht detyrimit për ndërtimin e tij me vkm nr. 828, datë 07.10.2015 (www.konsultimipublik.gov.al).
42. Për më tepër, shih nenin 18 të ligjit nr. 146/2014.
projektaktit dhe interesit të lartë publik,
e përzgjedh si formë konsultimi. Kjo
mund të bëhët nëpërmjet tryezave të
diskutimit me përbërje të gjerë apo
me grupe të caktuara interesi. Në
këto raste pjesëmarrësit e shprehin
mendimin verbalisht dhe institucioni
i regjistron ose mban procesverbal
të cilin e arkivon. Gjithashtu, palët e
interesuara, pas takimit, mund t’i japin
rekomandimet me shkrim, brenda një
afati të caktuar nga institucioni, i cili nuk
duhet të jetë më i shkurtër se 20 ditë
pune.
Megjithatë, organi publik duhet të kujdeset
që forma e përzgjedhur e konsultimit të
ketë qëllim gjithëpërfshirjen, e parë kjo në
kontekstin e nismës që do të konsultohet.
Për këtë arsye, në këtë moment, rëndësi
të veçantë merr identifikimi i palëve të
interesuara apo i grupeve të interesit,
si dhe organizimi i konsultimit, në një
nga format më sipër, për të mundësuar
realisht tërheqjen e mendimit të grupeve/
subjekteve që do të preken nga nisma në të
ardhmen, apo të atyre që mund të japin një
kontribut real në përmirësimin e saj.
si administrohet procesi i inputit
të marrë nga palët e interesuara
dhe feedback-u ndaj tyre?
Organizimi i procesit të konsultimit ka
qëllim parësor mbledhjen e mendimeve,
të komenteve dhe të rekomandimeve
nga palët e konsultuara, jo për hir të
vetë procesit, por për të kontribuar në
cilësinë e projektakteve. Që të mund të
përfitohet një kontribut real, komentet dhe
rekomandimet e marra gjatë procesit të
konsultimit publik duhet të grumbullohen
nga organi publik në mënyrë të organizuar
dhe të strukturuar. Për këtë arsye, nën
kujdesin e koordinatorit të konsultimit,
institucioni duhet të dokumentojë rregullisht
procesin si dhe të mbledhë informacionet
e të përpunojë inputin e marrë prej tij43.
43. shih nenin 19 të ligjit nr. 146/2014.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
36
Shqyrtimi i rekomandimeve dhe vendimi për
pranimin ose për refuzimin e tyre mbetet
tagër i organit publik dhe strukturave të
tij vendimmarrëse. Projektaktet duhet
të shoqërohen me një përmbledhje të
rekomandimeve të pranuara, ndërkohë që
organi publik, në funksion të transparencës,
nëse rekomandimet e palëve të interesuara
nuk janë pranuar, duhet të paraqesë një
përmbledhje të arsyeve për mospranimin e
tyre duke ua bërë ato të ditura palëve, në
një nga format e njoftimit që njeh ligji44.
Gjithashtu, bazuar në ligj, listëprezencat
e pjesëmarrësve në takime publike,
procesverbalet e mbajtura gjatë tyre apo
mendimet dhe opinionet e dhëna me
shkrim për një projektakt të konsultuar,
pavarësisht formës së konsultimit të
përdorur, përbëjnë dokumente zyrtare. Për
pasojë, ato i nënshtrohen aksesit të publikut
dhe duhet të administrohen sipas rregullave
përkatëse të këtyre të fundit.
si evidentohet procesi i
konsultimit publik përgjatë një
viti kalendarik referues?
Në kuadër të transparencës, evidentimi
dhe dokumentimi i procesit të konsultimit
publik të zhvilluar gjatë një viti kalendarik
sigurisht është i nevojshëm. Ligji parashikon
detyrimin e organeve publike për hartimin
dhe publikimin e një raporti vjetor për
transparencën në procesin e vendimmarrjes,
duke përcaktuar dhe elementet e tij
përmbajtësore. Ky raport duhet të përfshijë
informacion për:
• numrin e akteve të miratuara nga organi
publik përkatës gjatë vitit referues;
• numrin e përgjithshëm të
rekomandimeve të marra nga palët e
interesuara;
• numrin e rekomandimeve dhe të
komenteve të pranuara dhe të refuzuara
gjatë procesit të vendimmarrjes;
44. format e parashikuar në nenin 11 të ligjit nr. 146/2014.
• numrin e takimeve publike të
organizuara45.
Sa i përket publikimit, ligji parashikon që ky
raport të publikohet në Regjistrin elektronik.
Një raport i tillë është shumë i
rëndësishëm në kuadër të transparencës,
sa kohë shërben si tregues për zbatimin e
detyrimeve bazë të ligjit apo për rolin dhe
efektivitetin e proceseve të konsultimit të
kryera për vitin referues përkatës.
cili është institucioni përgjegjës
për zbatimin dhe mbikëqyrjen
e ligjit dhe të procesit të
konsultimit publik?
Institucione përgjegjëse për zbatimin e ligjit
për konsultimin publik janë të gjitha organet
publike të cilat, në rastet e parashikuara nga
ligji, detyrohen t’ua nënshtrojnë proceset
e tyre vendimmarrëse dhe politikëbërëse
procesit të konsultimit.
Në ligj vërehet mungesa e përcaktimit të
një organi mbikëqyrës që do të merret me
monitorimin e zbatimit në praktikë të tij,
me analizimin e problematikave që mund
të shfaqen dhe me marrjen e masave
konkrete për shmangien e tyre. Megjithatë,
pavarësisht kësaj mangësie, Ministri i
Shtetit për Marrëdhëniet me Parlamentin,
ndër të tjera, në fushën e përgjegjësisë së
tij, ka detyrën që, për çdo nismë, ligjore
apo nënligjore, të kujdeset për garantimin
nga ministritë përgjegjëse të një procesi
konsultimi me grupet e interesit dhe
shoqërinë civile46. Për pasojë, mbikëqyrja
dhe monitorimi i ligjit “Për njoftimin dhe
konsultimin publik” bie nën përgjegjësinë e
tij. Ndërkohë, vetëm për sa i përket krijimit
dhe rregullave të administrimit të Regjistrit
elektronik për njoftimin dhe konsultimin
45. neni 20 i ligjit nr. 146/2014.
46. shih vendimin nr. 834, datë 18.9.2013, të këshillit të ministrave “Për përcaktimin e fushës së përgjegjësisë shtetërore të ministrit të shtetit për marrëdhëniet me Parlamentin”, pikat 4, 5 dhe 6 të kreut iv.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
37
publik, ligji përcakton si institucion
përgjegjës Ministrin që mbulon fushën e
teknologjisë së informacionit47.
cilat janë masat që merren për
mosrespektimin e detyrimeve
ligjore në procesin e konsultimit? Në funksion të realizimit të të drejtave të
shkeluara apo të munguara në një proces
konsultimi publik, të cilat u përmendën
në sipër, për palët e interesuara njihet
e drejta e ankimit. Kjo e drejtë mund të
ushtrohet nëse palët vlerësojnë se organi
publik ka cenuar të drejtën e tyre për
njoftim dhe konsultim publik apo kur nuk
janë respektuar afatet e parashikuara për
njoftimin dhe dhënien e mendimit.
Ankimi bëhet pranë:
• titullarit të organit publik përgjegjës
për procesin e njoftimit dhe konsultimit
publik, kur projektakti nuk është
miratuar ende apo
• komisionerit për të drejtën e informimit
dhe mbrojtjen e të dhënave personale,
brenda 30 ditëve nga data e miratimit
të aktit48.
Mbi bazën e ankesës, organi publik
përgjegjës duhet të marrë masa të
menjëhershme për korrigjimin dhe
reflektimin e vërejtjeve të paraqitura nga
palët e interesuara. Në çdo rast, autoriteti
publik njofton palën e interesuar për masat
e marra dhe e fton të japë komentet dhe
rekomandimet për projektaktin. Ndërsa,
kur ankimimi bëhet pranë komisionerit
për të drejtën e informimit dhe mbrojtjen
e të dhënave personale, ky i fundit, me
marrjen e ankesës, i kërkon ankuesit
dhe organit publik kundër të cilit është
bërë ankesa të paraqesin parashtrime
me shkrim brenda 10 ditëve. Kur e sheh
të përshtatshme, komisioneri organizon
47. neni 7, paragrafi 2.
48. neni 21 i ligjit nr. 146/2014.
një seancë dëgjimore publike me
pjesëmarrjen e palëve49.
Ndaj personave përgjegjës parashikohet
edhe përgjegjësi administrative. Nëse
në përfundim të shqyrtimit të një ankimi
Komisioneri arrin në përfundimin që ka
shkelje të dispozitave të ligjit, ai i propozon
organit publik përgjegjës marrjen e masave
administrative ndaj personit/personave
përgjegjës, në përputhje me legjislacionit
për shërbimin civil në fuqi50.
Siç shihet, në rast se faza e procesit
legjislativ nuk është mbyllur, ligji
parashikon që e drejta e shkelur të vihet
në vend nëpërmjet mekanizmit të ankimit,
ndërsa kur projektakti është miratuar,
pasojat që vijnë janë thjesht ndëshkuese
për personin përgjegjës lidhur me të
drejtën e shkelur apo të munguar prej tij.
Megjithatë, mekanizmi i ankimit në
opinionin tonë është një tjetër pikë
e dobët e këtij ligji, pasi nuk garanton
një sistem efektiv ankimi. Ankimi te
titullari i institucionit ka vlerë vetëm për
mangësitë procedurale të një procesi
konsultimi, që mund të vijnë kryesisht për
shkak të moskryerjes si duhet të detyrave
dhe përgjegjësive nga koordinatorët e
konsultimit publik apo nga strukturat
përgjegjëse për hartimin e legjislacionit.
Ndërkohë, në rastin e moskryerjes fare
të një procesi konsultues, për shkak të
një vendimmarrjeje të tillë nga titullari,
procesi i ankimit mbetet thjesht formal.
Ndërsa ankimi te Komisioneri për të
Drejtën e Informimit dhe Mbrojtjen e të
Dhënave Personale mund të ketë pasoja
administrative vetëm ndaj personit
përgjegjës që nuk ka realizuar siç duhet
procedurat e konsultimit publik, por nuk
ka asnjë efekt mbi aktin tashmë të miratuar
pa iu nënshtruar një procesi të konsultimit
publik.
49. Po aty.
50. Po aty.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
38
Deri më tetor 2016, në prag të 2-vjetorit të miratimit të ligjit “Për njoftimin dhe konsultimin publik”, Regjistri elektronik nuk ishte bërë funksional07
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
39
Për të arritur në një konkluzion lidhur 51
me vlerësimin e shkallës së zbatimit të
ligjit janë marrë në shqyrtim elemente
bazë të procesit të konsultimit, aplikimi
i drejtë i të cilave shërben si tregues i
përmbushjes së standardeve të cilësisë
dhe i efektivitetit të një procesi konsultimi.
Kjo analizë mbështetet në informacionin e
dhënë nga Kryeministria dhe ministritë, në
përgjigje të kërkesës për informacion që
Fondacioni u ka adresuar institucioneve të
monitoruara52, apo nga konsultimi me faqet
zyrtare të internetit të institucioneve të
monitoruara53.
a është ngritur infrastruktura e
nevojshme?
Siç e theksuam më sipër, për mbarëvajtjen
e procesit të konsultimit dhe në funksion
të transparencës dhe të gjithëpërfshirjes,
ligji ka parashikuar krijimin e Regjistrit
elektronik për njoftimet dhe konsultimet
publike. Në këtë regjistër duhet të
publikohet çdo projektakt që synojnë
të konsultojnë organet publike. Sipas
informacionit të dhënë nga Ministri i Shtetit
51. këtej e në vijim ligji.
52. kryeministrisë, 16 ministrive të linjës dhe 2 ministrave të shtetit.
53. ky konsultim i përket periudhës 1 maj-15 maj 2016.
analizimi i situatësanaliza e situatës për zbatimin e ligjit nr. 146/2014 “Për njoftimin dhe konsultimin publik”51 i referohet 9-mujorit të parë të zbatimit të tij, periudhës nga hyrja në fuqi e ligjit (datë 24 maj 2015) e deri në shkurt 2016.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
40
për Inovacionin dhe Administratën Publike,
deri në momentin e raportimit (25.03.2016)
për këtë proces rezultonte të ishte miratuar
baza ligjore për rregullat e administrimit
të Regjistrit elektronik për njoftimet dhe
konsultimet publike54. Ndërkohë, Agjencia
Kombëtare e Shoqërisë së Informacionit
(AKSHI) kishte mbyllur procesin e
prokurimit dhe ishte në fazë zbatimi. Në
informacionin e dhënë nuk rezulton qartë
se në çfarë faze zbatimi qëndron procesi i
krijimit të Regjistrit dhe nuk jepet një afat i
përafërt kur pritet që ai të mund të vihet në
funksion. Ndërkohë, deri në përfundimin
e tij, projektaktet duhet të publikohen në
faqet e secilës prej ministrive përkatëse55
dhe procesi i njoftimit dhe konsultimit
publik duhet të realizohet përmes tyre.
Deri më sot (tetor 2016), në prag të
2-vjetorit të miratimit të ligjit “Për njoftimin
dhe konsultimin publik”, Regjistri elektronik
nuk është bërë ende funksional. Aktualisht
është ndërtuar vetëm një faqe beta (www.
konsultimipublik.gov.al), e cila nuk nuk
përmban elementet e domosdoshme
që duhet të përmbajë ky regjistër. Në
opinionin tonë, kjo mangësi mendojmë
se ka ndikuar ndjeshëm në zbatimin në
mënyrë të njëtrajtshme në përputhje
me ligjin nga ana e institucioneve të
monitoruara, duke u lënë shteg abuzivizmit,
cenimit të aksesit dhe barazisë së të
gjitha palëve të interesuara në proceset
konsultuese, mosrespektimit të afateve
të përcaktuara ligjore, mospublikimit të
përmbledhjeve të rekomandimeve të
pranuara nga grupe të ndryshme interesi
apo në moshartimin e përmbledhjeve
me argumente bindëse për mospranimin
e këtyre të fundit. Edhe pse ndërkohë
këto procese duhet të kryheshin përmes
54. nëpërmjet miratimit të vendimit nr. 828, datë 07.10.2015, të këshillit të ministrave “ Për mira-timin e rregullave të krijimit dhe administrimit të regjistrit elektronik për njoftimet dhe konsultimet publike.
55. ky detyrim parashikohet edhe në vkm nr. 828, datë 07.10.2015.
faqeve zyrtare të internetit të ministrive
përkatëse, duket se institucionet, në pjesën
më të madhe të tyre, nuk i përmbahen një
detyrimi të tillë.
a është emëruar në çdo
ministri personi përgjegjës
për mbarëvajtjen dhe
bashkërendimin e procesit të
konsultimit publik?
Siç u përmend më sipër, çdo ministri
ka detyrimin të caktojë një person si
koordinator të njoftimit dhe konsultimit
publik. Ky person është përgjegjës për
bashkërendimin dhe administrimin e
përgjithshëm të punës për garantimin e së
drejtës së njoftimit e të konsultimit publik.
Nga informacioni i dhënë nëpërmjet
shkresave të dërguara nga 19 institucione
rezulton se:
• koordinatori është emëruar në 13
(68%) prej tyre56;
• 5 institucione (26% ) nuk shprehen
dhe nuk japin informacion për
emërimin e tij,
• 1 institucion pranon shprehimisht
që nuk e ka emëruar ende personin
përgjegjës57.
Për aq sa kemi informacion lidhur me
pozicionin e punës së koordinatorit58, vihet
re që në disa raste janë emëruar persona,
pozicioni i të cilëve, në opinionin tonë, nuk
u korrespondon detyrave apo funksioneve
që mund të ketë një koordinator i njoftimit
dhe konsultimit publik. Në dy institucione
rezulton që koordinatorë janë këshilltarët e
56. Për më tepër shih tabelën 2 bashkëlidhur.
57. nuk është dhënë informacion për emërimin e koordinatorit nga ministria e financave, ministria e energjisë dhe e industrisë, ministria e Punëve të jashtme, ministria e shëndetësië dhe kryemi-nistria. ndërkohë, ministria e transportit dhe e infrastrukturës shprehet se nuk e ka emëruar ende koordinatorin.
58. në përgjigjet e tyre, me përjashtim të 5 rasteve, ministritë japin informacion për emrin dhe kontaktin e kordinatorit, por jo për pozicionin aktual të punës së tij.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
41
Ministrit59, ndërkohë në një prej tyre është
caktuar specialist nga Drejtoria e TIK60 apo
drejtor i inspektimit dhe antikorrupsionit61.
Mendojmë që pozicioni i koordinatorit
duhet të mbahet nga një nëpunës, natyra
e punës së të cilit dhe funksioni duhet
t’i krijojnë hapësirë dhe t’i lejojnë një
bashkëpunim të ngushtë me strukturat
përgjegjëse vendimmarrëse të institucionit
dhe ato të hartimit të legjislacionit. Po
kështu, ai duhet të shihet si një pozicion
afatgjatë, i trajnuar posaçërisht për
zbatimin e proceseve konsultuese dhe nuk
mund të bashkohet me një pozicion politik,
siç është rasti i këshilltarit të Ministrit. Në
opinionin tonë një pozicion i tillë mund
të mbahet edhe nga koordinatori për të
drejtën e informimit.
a është respektuar procesi i
konsultimit publik për çdo akt të
hartuar nga institucioni dhe për
të cilin ligji vendos detyrimin e
konsultimit publik?
Së pari, duhet të theksojmë se nga
përgjigjet e marra nga institucionet
rezulton të ketë paqartësi mes konsultimit
publik (të njohur ndryshe si konsultim
i jashtëm) dhe procesit të konsultimit
të brendshëm, i cili është një proces
që konsiston në bashkërendimin e
projektakteve me ministritë e linjës dhe
institucionet e tjera të interesuara62. Këto
janë detyrime që, përveçse burojnë nga dy
ligje të ndryshme, u përkasin, gjithashtu,
edhe dy hallkave të ndryshme të procesit
të hartimit të legjislacionit. Ky është një
konstatim shqetësues sidomos nëse marrim
parasysh që kemi të bëjmë me institucione
59. ministria e kulturës dhe ministri i shtetit për Çështjet vendore.
60. ministria e Punës dhe e mirëqenies sociale.
61. ministria e mbrojtjes.
62. ky konstatim rezulton nga përgjigjja e ministrisë së drejtësisë, ministrisë së arsimit dhe sportit, ministrisë së mbrojtjes, ministrisë së tran-sportit dhe infrastrukturës.
që janë në nivelet më të larta të hierarkisë
shtetërore.
Paqartësia mes këtyre 2 llojeve të
konsultimit, si dhe mungesa apo mangësitë
në informacionin e kërkuar apo në
dokumentacionin i cili shërben si provë
e kryerjes së proceseve të njoftimit dhe
konsultimit, nuk na mundëson të japim
një shifër të saktë për aktet të cilat duhet
t’i ishin nënshtruar procesit të konsultimit
publik dhe atyre që realisht i janë
nënshtruar këtij procesi.
Siç e theksuam, ligji kërkon që procesi
i vendimmarrjes dhe politikëbërjes së
organeve publike të jetë sa më transparent
dhe gjithëpërfshirës, duke ia nënshtruar
aktet kryesore të tij procesit të konsultimit
publik. Ai është shterues për rastet kur ato
përjashtohen nga ky proces63 dhe, në këtë
kuadër, asnjë arsye tjetër nuk duhet të
shërbejë si kufizim në aplikimin e procesit
të konsultimit. Sa kohë që nuk kemi
informacion të saktë për ligjet e miratuara
dhe ato të nënshtruara proceseve të
konsultimit nga secili institucion, nuk
mund të flasim me siguri për zbatimin e
këtij detyrimi, në përputhje me kërkesat
e vendosura nga ligji. Pa dashur të
paragjykojmë, mungesa e informacionit
në rastet kur insitucionet informojnë
për konsultimin e brendshëm na bën të
mendojmë se konsultimi publik nuk është
aplikuar në mënyrë gjithëpërfshirëse apo
në përputhje me kërkesat ligjore.
Gjithashtu, nga informacioni i dhënë na
ka rezultuar që në ndonjë rast ky detyrim
të mos kuptohet drejt dhe ministritë të
63. Çështjet e sigurisë kombëtare, për aq sa ato përbëjnë sekret shtetëror, sipas ligjit “Për informacionin e klasifikuar sekret shtetëror”; marrëdhëniet ndërkombëtare dhe marrëveshjet dypalëshe dhe shumëpalëshe; aktet administrative individuale dhe aktet administrative me karakter normativ, përveçse kur me ligj të veçantë parashikohet ndryshe; aktet normative, me fuqinë e ligjit, të miratuara në këshillin e ministrave; emergjenca civile; çështjet e tjera përjashtimore të parashikuara me ligj.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
42
mos ia nënshtrojnë procesit të konsultimit
çdo projektakt të natyrës që kërkon ligji.
Kështu, Ministria e Punëve të Jashtme
referon se projektligjin “Për shërbimin
e jashtëm në RSH” nuk ia ka nënshtruar
procesit të konsultimit publik, duke e
arsyetuar këtë fakt me natyrën e mbyllur
të aktit apo subjektet e kufizuara të
ligjit. Po kështu, mendojmë se edhe nga
Ministria e Mbrojtjes ka një paqartësi
lidhur me konceptin e konsultimit publik
dhe të dhënave me karakter “sekret
shtetëror”. Në përgjigjen e saj kjo Ministri
referon se edhe pse projektaktet janë të
paklasifikuara, elemente apo aspekte të
diskutimit lidhur me to janë të klasifikuara.
Për këtë arsye aktet i nënshtrohen vetëm
konsultimit të brendshëm. Mendojmë se
edhe këto projektakte, sa kohë janë me
natyrë publike dhe jo sekrete, duhet t’u
nënshtrohen proceseve konsultuese, duke
zbatuar me rigorozitet rregullat që lidhen me
informacionin e klasifikuar “sekret shtetëror”
apo që lidhet me sigurinë kombëtare dhe
duke e orientuar konsultimin vetëm në
aspekte të natyrës publike, të paklasifikuara
“sekret shtetëror”.
Mendojmë se faktorë të tillë, si:
• mosnjohja e saktë e detyrimeve të
vendosura nga ligji nr. 146/2014 “Për
njoftimin dhe konsultimin publik” nga
ana e autoriteteve publike;
• moskuptimi drejt i natyrës
gjithëpërfshirëse të ligjit, referuar llojit
të projektakteve që i nënshtrohen
konsultimit;
• klasifikimi i aktit si i rëndësishëm ose jo për
t’iu nënshtruar procesit të konsultimit;
• mosdhënia rëndësi e procesit të
konsultimit publik me grupet e
interesit dhe
• mosorganizimi si duhet i procesit
ligjvënës, duke mos përcaktuar
paraprakisht afatet e konsultimit,
kanë ndikuar në gjerësinë dhe cilësinë e
kryerjes së proceseve të konsultimit publik.
Gjykojmë se, për sa kohë ligji ka qenë
konkret në caktimin e akteve që ia
nënshtron konsultimit publik, pa vendosur
kritere shtesë kufizuese dhe aq më tepër
synimi i tij nuk ka qenë lënia në tagër të
organeve publike, për zbatim të konsultimit
mbi baza selektive, të caktuara prej vetë
atyre, procesi i konsultimit duhet të bëhet
për çdo rast. Minimalisht, edhe kur nuk
mund të identifikohen grupe interesi apo
palë të interesuara, projektaktet duhet të
publikohen për qytetarët dhe publikun
e gjerë, të cilët duhet të njihen me
përmbajtjen e tyre dhe të kenë të drejtë
të shprehen në çdo rast që gjykojnë të
arsyeshme. Interesi i projektaktit mund të
shkojë përtej dispozitave të tij konkrete
dhe shpesh palët mund të gjykojnë edhe
mbi efektin e rregullimeve ligjore, kostove
apo eficiencës së një projektakti apo
politike të caktuar.
a ka qenë gjithëpërfshirës
procesi?
Pjesëmarrja në proceset konsultuese
kërkon përfshirje të një spektri sa më
të madh të publikut apo grupeve të
interesit, përfshirë dhe grupet më pak të
përfaqësuara apo më pak të aksesueshme.
Në këtë kuadër, mendojmë se institucionet
duhet të zgjedhin me kujdes grupet e
interesit apo çdo palë tjetër të interesuar
për projektaktet që do t’ia nënshtrojnë
konsultimit publik.
Nga përgjigjet e marra, sa kohë nuk kemi
një informacion të njëtrajtshëm64, nuk
mund të vlerësohet gjerësia e shtrirjes
së konsultimit në të gjithë spektrin e
grupeve të interesit. Vërehet që aty ku
institucionet kanë dhënë informacion të
detajuar, konsultimi përgjithësisht është
bërë duke përfshirë një sërë palësh të
64. institucionet japin informacion që mund të jetë bërë konsultimi, por jo gjithmonë shprehen për grupet e interesit të thirrura në takime apo të konsultuara. duke qenë se një informacion i tillë na vjen nga më pak se gjysma e tyre nuk mund të përpunojmë një informacion të saktë mbi natyrën gjithëpërfshirëse të procesit.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
43
interesuara. Ajo që kemi konstatuar në disa
raste, është fakti se në palët e interesuara,
në kuadër të procesit të konsultimit
publik, në mënyrë të pasaktë listohen
edhe organizata ndërkombëtare që kanë
lidhje me fushën, apo organizma të cilët
mund të kenë pasur rolin e donatorit apo
të financuesit të projekteve, apo të kenë
qenë pjesë e asistencës në draftim65. Po
ashtu, në kuadër të konsultimit, ka raste
që si palë të interesuara listohen ministritë
e linjës dhe institucionet në varësi të tyre,
fusha e veprimtarisë së të cilave preket nga
dispozitat e projektaktit objekt konsultimi66.
Për sa kohë nuk kemi informacion as
nga përgjigjet, as nga faqet zyrtare në
internetit të ministrive, identifikimi i palëve
të interesuara me të cilat bëhet konsultimi
rezulton të caktohet rast pas rasti, në
momentin që akti vendoset t’i nënshtrohet
konsultimit. Pa dashur të paragjykojmë
në asnjë rast gjithëpërfshirjen në proceset
konsultuese, mendojmë se, në funksion
të transparencës, në përputhje me fushat
e tyre të kompetencës, ministritë duhet
të identifikojnë dhe të bëjnë publike
grupet e interesit në kuptim të ligjit, të
cilave duhet t’u nënshtrojnë proceset e
konsultimit të projektakteve në fushat
që ato mbulojnë dhe shtrijnë procesin
vendimmarrës e politikëbërës. Paralelisht
me këtë, edhe grupet e interesit duhet
të ndërgjegjësohen për këtë ligj dhe
të drejtat që mund të realizojnë në një
proces konsultimi, si duke kërkuar që një
projektakt i parashikuar për konsultim t’i
nënshtrohet këtij procesi, ashtu edhe duke
65. rasti i bankës botërore, obsh-së, strukturave të be-së, sigma-s, usaid-it, giz-it apo partnerëve të tjerë ndërkombëtarë të cilët referohen në informacionin e kërkuar në kuadër të procesit të konsultimit publik. këtë e gjejmë të përmendur, p.sh., në informacionin e dhënë nga ministria e energjisë dhe e industrisë, ministria e arsi-mit dhe sportit, ministria e transportit dhe e infrastrukturës, ministria e zhvillimit ekonomik, turizmit, tregtisë dhe sipërmarrjes, ministria e shëndetësisë etj.
66. Paqartësi kjo e sqaruar edhe më sipër lidhur me procesin e konsultimit të brendshëm.
kërkuar thirrjen e tyre në takime publike,
tryeza konsultimi apo informime nëpërmjet
e-mail-it dhe formave të tjera të njoftimit.
a është planifikuar konsultimi
publik në një kohë të
përshtatshme, referuar procesit
legjislativ, dhe të mjaftueshme
për dhënien e mendimeve?
Planifikimi i një procesi konsultues për
vendimmarrjen duhet të jetë i menduar
dhe i llogaritur për t’i dhënë kohë të
mjaftueshme organit publik në organizimin
e duhur të konsultimit, në bazë të
formës së përzgjedhur, ndërsa palëve të
interesuara kohë të mjaftueshme për t’u
njohur me aktet dhe për të përgatitur
opinionet, komentet dhe rekomandimet
përkatëse. Ligji ngarkon organet publike
me detyrimin që, në kuadër të Programit
të transparencës, i cili mbahet nga çdo
ministri sipas detyrimit që buron nga ligji
nr. 119/2014 “Për të drejtën e informimit”,
të bëhet publik edhe plani i projektakteve
që lidhen me procesin e vendimmarrjes
për vitin në vijim67. Sa i përket përfshirjes
së këtij plani në përbërje të Programit
të transparencës, nga faqet zyrtare të
internetit të ministrive rezulton se:
• më shumë se gjysma e tyre (11
institucione nga 19 gjithsej ose 58% e
tyre) e përmbajnë këtë plan;
• ndërsa 8 institucione ose 42%,
përfshirë këtu dhe Kryeministria, nuk e
përmbajnë 68.
67. një detyrim i tillë për organet publike lidhur me publikimin e planeve vjetore buron nga nga neni 6, pika 1, shkronja “b” e ligjit nr. 146/2014 “Për njoftimin dhe konsultimin publik”.
68. në formatin e miratuar për Programin e trans-parencës, në seksionin përkatës së akteve të pa-rashikuara për miratim, jepet linku apo orientohet për rubrikën ku mund te gjendet Plani legjislativ i projektakteve për vitin në vijim. kemi konstatuar që 8 ministri nuk kanë linkun apo nuk adresojnë se ku mund të gjendet ky informacion.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
44
hartimi i
raportit të
transparencës
në procesin e
vendimmarrjes
publikimi i
planit të
projektakteve
që do t’i
nënshtrohen
njoftimit dhe
konsultimit
publik për vitin
e ardhshëm59%
47%
publikimi i
përmbledhjeve të
rekomandimeve
të pranuara apo
të arsyeve për
mospranimin e
tyre16%
dokumentimi
i procesit të
njoftimit dhe
konsultimit
publik
37%
analizimi i situatësanaliza e situatës për zbatimin e ligjit nr. 146/2014 “Për njoftimin dhe konsultimin publik”51 i referohet 9-mujorit të parë të zbatimit të tij, periudhës nga hyrja në fuqi e ligjit (datë 24 maj 2015) e deri në shkurt 2016.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
45
plotësia e
informacionit të
ofruar pas ankimimit
tek komisioneri
për të drejtën e
informimit dhe
mbrojtjen e të
dhënave personale
Ligji “PëR
NjOfTimiN DHe
KONsuLTimiN
PubLiK”
zbatimi - “suksesi” në shifra
emërimi i
kordinatorëve
të njoftimit
dhe konsultimit
publik
68%
hartimi i
përmbledhjeve të
rekomandimeve
të pranuara apo
të arsyeve për
mospranimin e
tyre21%respektimi i
të drejtës së
informimit
brenda afateve
kohore
26%
plotësia e
informacionit
të ofruar nga
institucionet
shtetërore
16%17%
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
46
Ajo që shihet si mangësi, është që
institucionet (përveç Ministrisë së Mjedisit)
nuk kanë një kalendar me periudha kohore
të përafërta në të cilat ato parashikojnë
konsultimin publik69. Në planet vjetore
që lidhen me vendimmarrjen e tyre për
vitin në vijim, caktohet periudha brenda
së cilës ministritë parashikojnë dërgimin
e aktit në autoritetin miratues, pa e
plotësuar në vijim këtë plan me afate/
periudha mbi proceset e konsultimit
publik. Në planet e vendimmarrjes për
vitin 2016, të dërguara nga institucionet
apo të publikuara në faqet e tyre zyrtare,
vërejmë që kolona përkatëse e konsultimit
publik nuk përmban afate apo periudha
konkrete. Zakonisht kjo kolonë mungon,
është e paplotësuar apo, lidhur me afatet,
referon në mënyrë të pasaktë në ligj.
Theksojmë që ky i fundit nuk parashikon
afate për planifikimin e konsultimit70.
Mendojmë se parashikimi në një fazë të
hershme i procesit të konsultimit, përveçse
vetëdisiplinon institucionin drejt një
organizimi më të mirë të punës, garanton
akses më të madh të palëve të interesuara
në konsultim duke bërë që procesi të
jetë më gjithëpërfshirës dhe efektiv.
Gjithashtu, një afat i përcaktuar u jep atyre
të drejtën për t’u ankuar për moszhvillimin
e konsultimit apo për mungesën e
përfshirjes së tyre në këtë proces. Nga
ana tjetër, pjesa tjetër e ministrive të
linjës (8 institucione përfshirë këtu dhe
Kryeministrinë) është e nevojshme të
hartojë planin vjetor të projektakteve dhe
ta publikojë atë si pjesë të Programit të
transparencës.
69. nga ministritë që kanë dhënë informacion për këtë plan për vitin 2016 dhe nga ajo që rezulton nga faqet e internetit, vetëm ministria e zhvillimit urban ka një plan të detajuar dhe me afatet përk-atëse të planifikuara për konsultimin publik.
70. ligji nuk përcakton një afat brenda të cilit or-gani publik kryen konsultimin, përveç afatit kohor që referon te periudha 20 ditë para organizimit të një takimi publik ose koha që duhet t’u lihet palëve të interesuara për dhënien e komenteve dhe të rekomandimeve.
cilat forma/mjete njoftimi dhe
konsultimi janë përdorur nga
institucionet?
Në lidhje me njoftimin dhe format e
konsultimit të përdorura, nga sa arrijmë
të nxjerrim nga informacioni i marrë71,
rezulton që ministritë përdorin:
• takimet publike, në formën e
tryezave të ngushta me grupe
interesi, apo takimet publike me
bazë të gjerë pjesëmarrjeje që
përfshijnë institucione shtetërore,
palë të interesuara apo grupe interesi,
partnerë ndërkombëtarë, publik të
gjerë (ku njoftimi për këto raste bëhet
nëpërmjet shkresave zyrtare apo
elektronikisht);
• afishimin në faqet e tyre zyrtare të
internetit apo mjediset e institucionit,
për qytetarët dhe për publikun e gjerë
dhe
• konsultimin online nëpërmjet dërgimit
elektronikisht të projektakteve të
konsultuara për grupet e interesit
të identifikuara prej tyre (shoqata,
sindikata etj.).
Ajo që konstatohet, në ato pak raste kur
institucionet kanë sjellë dokumente që
provojnë thirrjen e tyre për konsultime në
tryeza apo takime publike72, është fakti
që njoftimi nuk përmban elementet e
detyrueshme apo ato shtesë që përmban
ligji për formatin dhe përmbajtjen e
njoftimit të konsultimit73.
Lidhur me njoftimin e publikut, me vënien
në funksion të Regjistrit të njoftimit dhe
konsultimit publik, procesi do të bëjë një
hap para. Ndërkohë, sa u takon formave të
71. Për shkak të mangësisë në informacionin e sjellë, nuk mund të kemi një rezultat sasior për përdorimin e secilës nga format e konsultimit, pasi insitucionet jo për çdo rast shprehen për to. në ato raste ku është sjellë informacion, raporto-het të jenë përdorur të tria format e konsultimit (megjithëse kjo nuk provohet për çdo rast me dokumentacionet përkatëse).
72. Për shembull, në një njoftim të bërë nga ministria e kulturës ( zshda).
73. shih nenin 13 dhe 14 të ligjit. neni 13 lidhur me elementet e domosdoshme të njoftimit.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
47
tjera të përdorura për konsultim, efektiviteti
do të konsistonte tek identifikimi i grupeve
të interesit apo palëve të interesuara
paraprakisht, mbi bazë gjithëpërfshirëse,
si dhe lënia e kohës së mjaftueshme për
përgjigje.
a u lihet kohë e mjaftueshme
palëve të përfshira në konsultim
për shprehjen e mendimeve dhe të
opinioneve të tyre?
Afati për dorëzimin e komenteve dhe të
rekomandimeve, sipas ligjit, është 20 ditë
pune nga data e njoftimit për procesin e
njoftimit paraprak, si dhe brenda 20 ditëve
pune nga data e njoftimit për procesin e
njoftimit dhe të konsultimit publik.
Institucionet nuk shprehen për këtë
element të proceseve konsultuese, por në
disa prej tyre deklarohet se u lihet një kohë
e mjaftueshme, sipas kërkesave të ligjit,
dhe raportojnë të mos kenë pasur ankesa
për këtë element të konsultimit. Kemi
konstatuar se institucionet e ngatërrojnë këtë
afat me atë të konsultimit të brendshëm74.
Megjithatë jemi skeptikë për sa e respektojnë
realisht këtë afat institucionet. Në rastet
e njoftimeve që publikohen në faqet e
internetit të ministrive nuk vendoset afati i
nxjerrjes së njoftimit.
a janë hartuar dhe publikuar
raportet vjetore të
transparencës në procesin e
vendimmarrjes për vitin 2015?
Ligji, siç e theksuam, parashikon detyrimin
për hartimin dhe publikimin nga organet
74. rast i konstatuar në një shkresë dërguar për mendim ministrive të linjës dhe grupeve të interesit për projektligjin “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr. 10091, datë 05.03.2009 “Për auditimin ligjor, organizimin e profesionit të audituesit ligjor dhe kontabilistit të miratuar”, i ndryshuar nga ministria e financave, ku për të dy rastet referohej në afatet e parashikuara nga rregullorja e keshillit të ministrave për konsultimin e brendshëm.
publike të raportit për transparencën
në procesin e vendimmarrjes, për të
dokumentuar procesin e konsultimit publik
në një vit referues. Nga informacioni
i marrë për hartimin e Raportit të
transparencës në procesin e vendimmarrjes
për vitin 2015, deri në periudhën e
raportimit (maj 2016), këtë raport rezulton
ta kenë paraqitur:
• 9 institucione (47%, nga ku 375 në
formë narrative dhe 676 në formë
tabelare77), ndërsa
• 10 institucionet e tjera raportojnë
se janë në proces draftimi apo nuk
shprehen lidhur me të (53%)78.
Megjithatë, edhe kur raporti është
paraqitur, ai nuk ka qenë i plotë e me të
gjitha kërkesat e parashtruara nga ligji79.
Mangësi paraqiten në dhënien e numrit
të përgjithshëm të rekomandimeve të
marra dhe numrit të atyre të pranuara
apo të refuzuara nga institucioni. Ka
institucione që në këtë raport (tabelë)
përfshijnë të dhëna që lidhen me
75. ministria e shëndetësisë, ministria e arsimit dhe sportit dhe ministria e financave kanë hartu-ar raportin vjetor të transparencës për vitin 2015, megjithëse jo me gjithë kërkesat ligjore.
76. ministria e energjetikës dhe e industrisë, ministria për Çështjet vendore, ministria e transportit dhe e infrastrukturës, ministria e mje-disit, ministria e kulturës dhe ministria e bujqësisë kanë paraqitur një tabelë me të dhënat përkatëse nga raporti i transparencës.
77. megjithatë, duam të sqarojmë se ligji për-cakton elementet përmbajtësore të këtij raporti, por jo një model për formën dhe strukturimin e përmbajtjes.
78. kryeministria dhe ministria e Punëve të jash-tme nuk shprehen për këtë raport. ministria e in-tegrimit evropian, ministri i shtetit për inovacionin dhe administratën Publike, ministria e zhvillimit urban shprehen se janë në proces draftimi. mi-nistria e drejtësisë paraqet raport të detajuar, por për konsultimin e brendshëm. ndërkohë, ministria e Punëve të brendshme, ministria e zhvillimit ekonomik, turizmit, tregtisë dhe sipërmarrrjes, ministria e mirëqenies sociale dhe rinisë dhe mi-nistria e mbrojtjes në shkresat e tyre nuk shprehen për raportin e transparencës, megjithatë ato kanë paraqitur informacion të detajuar mbi konsultimin e zhvilluar në periudhën e kërkuar.
79. shih nenin 20 të ligjit lidhur me kërkesat.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
48
konsultimin e brendshëm80. Detyrim
lidhur me këtë raport është, gjithashtu,
edhe publikimi i parashikuar të bëhet në
Regjistrin elektronik e, për pasojë, deri në
funksionimin e tij duhet të publikohet në
faqet zyrtare të ministrive. Nga të gjitha
institucionet, vetëm 2 prej tyre e kanë
të publikuar këtë raport në faqet e tyre
zyrtare (edhe pse i paplotësuar me të gjitha
elementet e tij, sipas ligjit)81.
a janë përmbushur detyrimet
që rrjedhin nga procesi i
administrimit të konsultimit
publik?
Organizimi i procesit të konsultimit ka
qëllim parësor mbledhjen e mendimeve,
të komenteve dhe të rekomandimeve
nga palët e konsultuara për të kontribuar
në cilësinë e projektakteve. Për këtë
arsye institucioni duhet të dokumentojë
rregullisht procesin, si dhe të mbledhë
informacionet e të përpunojë inputin e
marrë prej tij. Rekomandimet e marra
nga konsultimi duhet të përfshihen
në një dokument (përmbledhje) që
shoqëron projektaktin, ku duhet të
tregohen rekomandimet që janë marrë
në konsideratë dhe të listohen arsyet e
refuzimit të të tjerave82.
Edhe pse ministrive iu kërkuan kopje
të dokumentacionit që dokumentojnë
procesin e njoftimit dhe të konsultimit
publik, të tilla si: listëprezencat e mbajtura
në takimet publike të organizuara në
kuadër të procesit të konsultimit publik apo
kopje të përmbledhjeve të hartuara për
çdo akt që i është nënshtruar procedurës
së njoftimit dhe konsultimit publik, vetëm
7 nga 19 institucione (37%) kanë paraqitur
80. ministria e mbrojtjes, ministria e drejtësisë, ministria e transportit dhe e infrastrukturës, mini-stria e arsimit dhe e sportit.
81. ministria e shëndetësisë, ministria e mjedisit.
82. shih nenin 19 të ligjit.
pjesërisht këtë informacion83.
Ndër shkaqet e listuara, në ato raste kur
është dhënë një arsye për mosdërgim
dokumentacioni, rezulton të jenë:
• informacioni i klasifikuar që përmbajnë
këto akte84 apo
• dinamika e procesit, e cila nuk ka
mundësuar mbajtjen e rregullt të
tyre85.
Sa më sipër, mendojmë se, për çdo rast,
dokumentet e mësipëme (si listëprezencat
apo procesverbalet), përveç statusit të
dokumentit zyrtar që u jep ligji dhe duhet
të administrohen sipas legjislacionit
përkatës, dokumentojnë dhe përbëjnë
provën lidhur me kryerjen e procesit të
konsultimit. Gjithashtu, procesverbalet
dokumentojnë mendimin dhe opinionet
e grupeve të interesit apo të palëve të
interesuara. Si të tilla, ato duhet të jenë
dokumente që duhen publikuar në mënyrë
proaktive nga vetë institucionet publike.
Sa u takon përmbledhjeve të hartuara për
çdo akt që i është nënshtruar procedurës
së njoftimit dhe konsultimit publik,
të cilat janë tregues të një procesi të
rregullt dhe efektiv konsultimi, vetëm 4
institucione (21%), nga 19 gjithsej, kanë
dërguar informacion apo relacione të
projektakteve86.
Edhe në këtë rast ku përmbledhja
pretendohet të jetë bërë pjesë e seksionit
përkatës së relacionit shoqërues të
projektligjit, ku parashikohen institucionet
83. të tilla janë ministria e Punëve të brendshme, ministria e mjedisit, ministria e zhvillimit urban dhe ministri i shtetit për Çështjet vendore, mini-stria e financave, ministria e arsimit dhe e sportit, ministria e kulturës. ministria e inovacionit dhe e administratës Publike ka dërguar vetëm minutat e takimeve publike të realizuara në kuadër të proceseve konsultuese.
84. arsye e paraqitur nga ministria e mbrojtjes.
85. arsye e paraqitur nga ministria e energjisë dhe e industrisë.
86. ministria e mjedisit, ministria e financave, ministria e arsimit dhe e sportit, ministri për Çështjet vendore.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
49
e përfshira në procesin e hartimit, nuk
pasqyrohen, ashtu siç kërkohet nga
ligji, rekomandimet e dhëna në kuadër
të konsultimit apo ato të marra në
konsideratë, apo të refuzuara. Duket që
ka një keqkuptim apo keqinterpretim
të detyrimit ligjor që buron nga ligji
nr.146/2014 për hartimin e përmbledhjeve
të rekomandimeve të pranuara apo të
përmbledhjeve të arsyeve për mospranimin
e tyre me relacionin që shoqëron aktin
ligjor gjatë procedurës së diskutimit dhe
miratimit të tij në Këshillin e Ministrave
dhe më pas në Kuvendin e Shqipërisë. Si
rregull, këto duhet të jenë dokumente të
ndryshme nga njëri-tjetri për vetë qëllimin
specifik për të cilin hartohet secili prej
tyre. Megjithatë, për efekte praktike,
institucionet mund t’i shkrijnë këto dy
dokumente në një të vetëm, por pa cenuar
kurrsesi elementet e domosdoshme të
secilit prej tyre. Kështu, përmbledhjet
e rekomandimeve të pranuara dhe të
arsyeve kryesore për mospranimin e
rekomandimeve të tjera mund të bëhen
pjesë e relacionit shoqërues të projektaktit,
por duke ofruar të gjithë informacionin e
nevojshëm për rekomandimet e pranuara
dhe të arsyeve kryesore për mospranimin
e rekomandimeve të tjera. Sa i përket
detyrimit ligjor të publikimit të tyre, nga
verifikimi na rezulton se vetëm 3 (16%) nga
19 institucione i kanë të publikuara87.
a janë respektuar afatet ligjore
për dhënien e informacionit
publik?
Siç është përmendur më sipër,
informacionet kryesore të këtij raporti janë
marrë përmes kërkesave për informacion që
Fondacioni u ka adresuar institucioneve të
monitoruara (Kryeministrisë, 16 ministrive të
linjës dhe 2 ministrave të Shtetit). Procesi i
marrjes së informacionit shërbeu, gjithashtu,
edhe si test i respektimit të ligjit “Për të
87. ministria e brendshme, ministria e zhvillimit urban dhe ministria e mjedisit.
drejtën e informimit” nga ana e këtyre
institucioneve. Kështu, nga 19 institucione,
rezulton se:
• 5 institucione (ose 26% e tyre)88 kanë
kthyer përgjigje brenda afatit ligjor
10 ditë pune nga data e marrjes së
kërkesës për informacion;
• 8 institucione (ose 42% e tyre)89 kanë
kthyer përgjigje me vonesë, vonesa
këto që variojnë nga 2 deri në 23 ditë
pune gjithsej, ndërsa
• 6 institucione (ose 32% e tyre)90
nuk kanë kthyer përgjigje edhe pas
rikujtimeve të herëpashershme të
kryera nga ana e Fondacionit. Për
këto raste u ndoq rruga e ankimit
administrativ pranë komisionerit për
të drejtën për informim dhe mbrojtjen
e të dhënave personale për refuzim të
dhënies së informacionit publik. Kjo
situatë është vlerësuar shqetësuese sa
kohë kemi të bëjmë me institucionet
më të larta në hierarkinë shtetërore
të aparatit ekzekutiv nga ku dhe
pritshmëria për zbatimin e ligjeve
është më e madhe.
Nga një analizë e informacioneve të marra
nga institucionet shtetërore rezulton se
në shumicën dërrmuese të rasteve kur
institucionet kanë kthyer përgjigje, këto
përgjigje kanë qenë të paplota në raport
me kërkesat e parashtruara për informim.
Theksojmë këtu se informacionet e
kërkuara konsistojnë në të dhëna dhe akte
88. ministria e mbrojtjes, ministria e zhvillimit ekonomik, turizmit, tregtisë dhe sipërmarrjes, ministria e zhvillimit urban, ministri i shtetit për inovacionin dhe administratën Publike dhe mi-nistria e mjedisit.
89. ministria e integrimit europian (23 ditë vonësë), ministria e mirëqenies sociale dhe e rinisë (20 ditë), ministria e Punëve të jashtme (14 ditë), ministria e kulturës (11 ditë), ministria e Punëve të brendshme (10 ditë), ministria e shëndetësisë (7 ditë), ministria e energjisë dhe e industrisë (2 ditë) dhe ministri i shtetit për Çësht-jet vendore (2 ditë).
90. kryeministria, ministria e financave, ministria e drejtësisë, ministria e arsimit dhe e sporteve, ministria e bujqësisë, ministria e transportit dhe e infrastrukturës.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
50
që kanë cilësinë e dokumenteve zyrtare
dhe janë të natyrës të tillë që informacioni
i përmbajtur duhet bërë publik në mënyrë
proaktive nga ana e institucioneve, pa
kërkesë të subjekteve të interesuara. Këto
informacione duhet të ishin publikuar
në faqen e internetit të institucioneve
përkatëse ose të ishin bërë pjesë e
programeve të tyre të transparencës në
procesin e vendimmarrjes, detyrim ky i
lindur që nga muaji maj i vitit 2015.
Lidhur me përmbajtjen dhe plotësinë
e informacionit sqarojmë se, nga 13
institucionet që iu përgjigjën shkresës së
Fondacionit, vetëm 3 prej tyre (Ministria e
Zhvillimit Urban, Ministria e Mjedisit dhe
Ministri i Shtetit për Çështjet Vendore)
dhanë informacion të plotë për 5 kërkesat
e parashtruara prej tij. 10 institucionet e
tjera kanë kthyer përgjigje vetëm për 3 nga
5 kërkesat e parashtruara91.
Kthyen përgjigje, por në shumicën
e rasteve të paplota ose të pasakta,
6 institucionet e tjera, për të cilat u
paraqit ankim për refuzim të dhënies së
informacionit publik te komisioneri për të
drejtën e informimit dhe mbrojtjen e të
dhënave personale, pas seancës dëgjimore
të kryer me kërkesë të këtij të fundit92. Pra,
edhe nga këto 6 institucione:
• vetëm Ministria e Arsimit dhe e
Sporteve u është përgjigjur të gjitha
kërkesave;
• Ministria e Financave u është
përgjigjur 4 kërkesave nga 5 të
kërkuara (mungojnë të dhënat e
koordinatorit);
• Ministria e Drejtësisë dhe Ministria
e Bujqësisë, Zhvillimit Rural dhe
Administrimit të Ujërave u janë
përgjigjur vetëm 2 prej kërkesave,
91. shih shtojcën bashkëlidhur këtij raporti.
92. lidhur me këto institucione është përzgjedhur të jepet një raport më i detajuar, pasi përgjigjet e dhëna prej tyre mund të shërbejnë edhe si tregues i impaktit jo të kënaqshëm që pati për to procesi i ankimit te komisioneri.
ndërsa
• Këshilli i Ministrave dhe Ministria e
Transportit dhe e Infrastrukturës i
janë përgjigjur vetëm 1 kërkese nga
5 gjithsej.
Fondacioni është përpjekur gjithmonë
të mirëkuptojë nevojën për të pasur
një ekuilibër të balancuar ndërmjet
përparësive më madhore që ka vendi me
të cilin institucionet shtetërore përballen
më së shumti, përkundrejt nevojës për
transparencë dhe pjesëmarrje të grupeve
të interesit në vendimmarrje. Duke
mirëkuptuar të gjithë problematikën që
ka sot administrata e pushtetit qendror,
detyrat e shumta që i dalin përpara në
kuadër të një sërë procesesh reformuese
të vendit, nevojës për burime njërëzore
shtesë e të mirëkualifikuara, të gjithë
këta faktorë nuk justifikojnë nivelin e
ulët të vullnetit dhe të ndërgjegjësimit
për zbatimin e ligjit “Për të drejtën e
informimit” dhe atë “Të njoftimit dhe
konsultimit publik”, edhe pas gati 2
vjetësh nga koha e miratimit të tyre nga
Kuvendi i Shqipërisë.
E gjithë kjo problematikë e hasur në
marrjen e informacionit apo mangësia
e tij ndikojnë jo pak në krijimin e një
panorame të plotë dhe të qartë për
shkallën e zbatueshmërisë së ligjit në
9 muajt e parë të hyrjes në fuqi të tij,
sidomos në nivel sasior. Megjithatë,
pa dashur të paragjykojmë, mendojmë
se mangësia apo pasaktësia në
informacionin e dhënë është tregues
domethënës për shkallën e ulët të
kuptimit dhe të rëndësisë së ligjit,
ndërgjegjësimit lidhur me të, si dhe
zbatimit për sa i takon periudhës objekt
monitorimi prej ligjit.
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
51
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
52
brenda muajit janar të vitit pasardhës, organet publike duhet të publikojnë detyrimisht, sipas mënyrave që parasheh ligji, raportin vjetor për transparencën në procesin e vendimmarrjes08
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
53
1. Institucionet shtetërore duhet të
dëshmojnë një angazhim më serioz
dhe një shkallë më të lartë vullneti për
të njohur dhe për të zbatuar siç duhet
standardet ligjore për njoftimin dhe
konsultimin publik, për të garantuar
një proces politikëbërjeje dhe
vendimmarrjeje të hapur, transparent,
gjithëpërfshirës dhe jodiskriminues për
të gjitha grupet e interesit, subjektet e
interesuara dhe qytetarët në tërësi.
2. Duke qenë se një ndër mangësitë
kryesore të ligjit nr. 146/2014 është
mungesa e parashikimit të një
mekanizmi ligjor për monitorimin e
zbatimit uniform dhe rigoroz të tij nga
ana e të gjitha autoriteteve publike,
sugjerojmë që Ministri i Shtetit
për Marrëdhëniet me Parlamentin,
referuar përgjegjësisë së tij për
garantimin e kryerjes nga ministritë të
procesit të konsultimit me shoqërinë
civile dhe grupet e interesit93, të
ushtrojë rol parësor në mbikëqyrjen
dhe monitorimin e zbatimit të këtij
ligji. Ai duhet të shërbejë si filtër
për të kontrolluar nëse procesi i
konsultimit kryhet për çdo projektakt,
93. shih vendimin e këshillit të ministrave nr. 834, datë 8.9.2013 “Për përcaktımın e fushës së përgjegjësısë shtetërore të mınıstrıt të shtetıt për marrëdhënıet me Parlamentın”.
Rekomandimerekomandimet për zbatimin më të mirë të ligjit nr. 146/2014 “Për njoftimin dhe konsultimin publik”
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
54
për të cilin ligji vendos detyrimin e
konsultimit94. Ky institucion duhet
të monitorojë në mënyrë të rregullt
zbatimin nga ana e institucioneve
të pushtetit ekzekutiv të detyrimeve
përkatëse që atyre u burojnë nga
ligji për garantimin e pjesëmarrjes së
grupeve të interesit dhe qytetarëve
në tërësi në proceset vendimmarrëse
dhe politikëbërëse. Për këtë, ai
duhet të kërkojë prej tyre raportime
periodike apo të kryejë kontrolle
kryesisht, sa herë e konsideron të
nevojshme. Ky institucion duhet të
kontribuojë, gjithashtu, edhe në rritjen
e kapaciteteve të koordinatorëve
të njoftimit e të konsultimit apo të
strukturave të tjera përgjegjëse, për të
cilat burojnë detyrime nga ky proces95.
3. Në kuadër të plotësimit dhe
të ngritjes së infrastukturës së
nevojshme, Ministri i Shtetit për
Inovacionin dhe Administratën
Publike, në bashkëpunim me
Agjencinë Kombëtare të Shoqërisë
së Informacionit (AKSHI), duhet të
marrë masa të menjëhershme për
të vënë në funksionim sa më parë
Regjistrin elektronik për njoftimet
dhe konsultimet publike. Në këtë
regjistër do të duhet të publikohet
çdo njoftim konsultimi, projektaktet
që organet publike synojnë të
konsultojnë, informacione për çdo
fazë të procesit, përmbledhjet e
rekomandimeve të pranuara dhe arsyet
e refuzimit për ato të mospranuarat,
raporti i transparencës, të dhënat e
koordinatorëve si dhe planet vjetore
të vendimmarrjes. Përveçse do të
ndikojë në njësimin dhe uniformizimin
e procedurave dhe dokumenteve të
konsultimit, regjistri do të çojë një hap
94. shih rekomandimin më poshtë.
95. rasti i strukturave vendimmarrëse apo atyre që përfshihen në proceset e hartimit të legjisla-cionit.
më tej transparencën, aksesin si dhe
barazinë e qytetarëve dhe të të gjitha
palëve të interesuara në proceset
konsultuese.
4. Sa i përket emërimit të koordinatorëve
të njoftimit dhe konsultimit publik,
procesi i emërimit të tyre duhet të
përfundojë sa më parë ose, nëse ky
proces ka përfunduar tashmë, duhet të
bëhen publike të dhënat e kontaktit të
koordinatorëve për grupet e interesit
në faqet zyrtare të internetit të çdo
institucioni publik si dhe në Regjistrin
elektronik të njoftimit dhe konsultimit
publik. Në opinionin tonë, funksioni
i koordinatorit të së drejtës së
informimit dhe ai i konsultimit publik
mund t’i caktoheshin një personi të
vetëm, kjo për shkak të ngjashmërisë
së angazhimeve (bashkërendim dhe
administrim i proceseve) si dhe faktit
që këto dy ligje kanë lidhje të ngushtë
midis tyre. Trajnimi dhe ngritja e
kapaciteteve janë të nevojshme dhe
të domosdoshme për koordinatorët
e njoftimit dhe të konsultimit publik.
Ata duhet t’u nënshtrohen trajnimeve
specifike për t’u ndërgjegjësuar për
rëndësinë e konsultimit publik, për
detyrimet ligjore që burojnë nga
procesi i konsultimit, mënyrën e
zbatimit efektiv të tyre, si edhe pasojat
që vijnë nga moszbatimi i rregullt i
ligjit.
5. Lidhur me aktet që në bazë të ligjit
duhet t’i nënshtrohen procesit
të konsultimit, çdo organ publik
së pari duhet të ndërgjegjësohet
për rëndësinë që ka zbatimi i ligjit
nr.146/2014 për të gjitha kategorinë
e projektakteve që hyjnë në fushën e
zbatimit të ligjit, pa përjashtuar nga
konsultimi projektakte, për asnjë arsye
tjetër, të ndryshme nga ato që vetë
ligji përjashton. Në varësi të natyrës
së projektaktit mund të përzgjidhet
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
55
forma e konsultimit, por jo të bëhet
përjashtimi i tyre96.
Në funksion të zbatimit rigoroz të
ligjit, mendojmë se duhet të njësohet
praktika që ka lidhje me konceptin e
“politikave me interes të lartë publik”,
pasi në dukje është një emërtim i
paqartë që mund të krijojë pështjellim
në praktikë. Më e udhës do të ishte të
jepej një kuptim i saktë i këtij nocioni
në termat e përkufizuar të ligjit, duke
u mbajtur kështu në konsideratë në
momentin më të parë të amendimit të
ligjit nr. 146/2014.
6. Sa i takon gjithëpërfshirjes së palëve të
interesuara në proceset konsultuese,
mendojmë se çdo institucion,
për secilën nga fushat që hyn në
kompetencën e vet politikëbërëse
apo vendimmarrëse, duhet të
identifikojë grupet e interesit apo
palët e interesuara. Ato duhet të jenë
pjesë e një database të bërë publike,
e cila të jetë objekt i përditësimit
të përhershëm, qoftë kryesisht
nga institucioni, qoftë nëpërmjet
kërkesës së vetë palëve. Kjo mund të
kërkojë që në një fazë të parë vetë
institucionet të bëjnë thirrje për çdo
shoqatë, organizatë apo subjekt me
çfarëdolloj organizimi, fusha e interesit
të të cilit mund të ndërlidhet me atë
të projektakteve apo politikave që
bien në fushën e kompetencës së
institucionit.
7. Lista e projektakteve të parashikuara
për miratim në një vit referues,
96. P.sh., nëse ndodhemi para një projektligji ndryshues që mund të prekë ligjin ekzistues, në 2 apo 3 dispozita, të një rëndësie dytësore në përmbajtjen e ligjit, apo që nuk ndryshon asgjë nga parimet bazë të tij, mund të përdoret si formë konsultimi njoftimi i palëve të interesuara apo publikut nëpërmjet publikimit në regjistër, faqe zyrtare, grupe të prekura drejtpërsëdrejti dhe jo forma apo mënyra, si takimet publike apo tryezat e rrumbullakëta.
e cila publikohet në Programin e
transparencës në faqen zyrtare dhe
në Regjistrin elektronik, duhet të
përcaktojë në tabelën përkatëse
(përveç elementeve ekzistuese) edhe
afate apo periudha konkrete në lidhje
me procesin e konsultimit publik
për aktet mbi të cilat bie ky detyrim.
Kjo periudhë, në varësi të llojit të
projektaktit që konsultohet, vëllimit,
kompleksitetit, burimeve apo llojit
të konsultimit që do të përzgjidhet,
duhet të jetë e tillë që t’i shërbejë
efektivitetit të procesit. Në caktimin
e kësaj periudhe ministritë duhet
të kenë parasysh që konsultimi të
bëhet në faza të hershme të hartimit
të projektaktit apo të politikës, në
mënyrë që edhe kontributi i palëve
të interesuara të jetë real dhe palët e
interesuara të kenë besim për rolin dhe
ndikimin që do të kenë opinionet e
tyre në hartimin e politikës përkatëse.
Në përcaktimin e kësaj periudhe
duhet të merren në konsideratë
edhe elemente të tilla, si: rëndësia
apo ndjeshmëria e çështjes apo
projektaktit që do të konsultohet, koha
që duhet për fushatën promovuese të
konsultimit, hartimit dhe shpërndarjes
së dokumenteve të konsultimit si
dhe koha për analizimin, përpunimin,
kthimin e përgjigjeve te palët apo
reflektimin, sipas rastit, të mendimeve
dhe opinioneve të dhëna.
8. Në varësi të periudhës së parashikuar
të konsultimit, me qëllim që procesi të
rezultojë efektiv, duhet të përzgjidhet
saktë edhe mënyra e njoftimit si dhe
forma/format e konsultimit publik.
Lidhur me këto procese sugjerojmë që,
ashtu si periudha e konsultimit, mjeti
dhe forma/format e konsultimit publik
të jenë të përcaktuara paraprakisht nga
institucioni. Tabela me projektaktet
e parashikuara për konsultim në
një vit referues, përveç elementeve
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
56
ekzistuese (si: qëllimi i projektaktit,
periudha e miratimit të tij, periudha
e konsultimit publik), të përmbajë
edhe mjetin apo formën e konsultimit
publik dhe, në varësi të këtyre të
fundit, edhe grupet e interesit me të
cilat do të kryhet konsultimi. Për këtë
është e rekomandueshme që formati
i një tabele të tillë, me informacionin
e mësipërm, të jetë i njësuar për të
gjitha institucionet publike.
Njoftimi, përveçse duhet të përmbajë
elementet e nevojshme të përcaktuara
në ligj, në kuadër të eficiencës
së konsultimit, duhet të bazohet,
gjithashtu, në pyetje konkrete apo
në çështje për të cilat institucioni
kërkon mendimin apo ekspertizën e
grupeve të interesit apo palëve të
interesuara. Sigurisht, kjo nuk mund të
kufizojë palët të japin mendim për çdo
çështje tjetër të parashikuar në draftin
që diskutohet dhe që ata e shohin
si të rëndësishme a të nevojshme.
Administrimi i rekomandimeve dhe
pranimi apo refuzimi i tyre mbetet
tagër i institucionit. Qartësia e organit
publik për qëllimin e konsultimit do të
orientojë autoritetin publik të vendosë
se në cilën fazë të hartimit të drafteve
të projektakteve apo politikave duhet
të zhvillohet procesi i konsultimit.
Për projektakte apo politika të
një interesi të lartë publik është e
rekomandueshme që organi publik të
zhvillojë konsultimin në fazën fillestare
të hartimit apo, ashtu si përcakton vetë
ligji, të mbledhë informacione dhe/
ose opinione paraprake nga grupet e
interesit përpara se të nisë procesin e
hartimit të aktit përkatës97.
Sa i përket administrimit të procesit të
konsultimit, për çdo rast konsultimi,
97. kjo rekomandohet vetëm për politika me rëndësi dhe impakt të madh publik, siç kanë qenë, p.sh., reforma në drejtësi apo ajo territori-ale.
palët duhet të hartojnë, të mbajnë,
të administrojnë dhe të arkivojnë
çdo dokument të përdorur dhe të
nevojshëm për konsultimin publik, i
cili duhet t’u nënshtrohet rregullave të
administrimit të dokumenteve zyrtare.
Njoftimet, lista e palëve të njoftuara
për konsultim, procesverbalet e
takimeve publike, rekomandimet e
marra, në çfarëdolloj forme (gojë,
shkrim, e-mail), si dhe përmbledhjet
me opinionet e reflektuara e të marra
në konsideratë dhe përgjigjet e
argumentuara për arsyet e refuzimit
të këtyre të fundit duhet të jenë të
administruara në çdo rast dhe të
bëhen publike në Regjistrin elektronik
të njoftimeve dhe të konsultimeve
publike, në mënyrë proaktive.
10. Projektakti duhet të shoqërohet
detyrimisht me informacion për
elementet kryesore që ka një proces
konsultimi (grupet e interesit të
konsultuara, kohën e zhvilluar, formën
e konsultimit, afatet e zbatuara,
ankimet nëse ka pasur), si dhe me një
përmbledhje të rekomandimeve të
dala nga konsultimi, duke specifikuar
ato të pranuarat dhe duke dhënë
arsyet përkatëse për ato të refuzuarat.
Mendojmë se projektaktet duhet t’i
çohen për mendim Ministrit të Shtetit
për Marrëdhëniet me Parlamentin,
para se të kalojnë për shqyrtim e
miratim në Këshillin e Ministrave. Një
procedurë e tillë do të shërbente si
filtër kontrolli për kryerjen e procesit të
konsultimit dhe do të monitoronte dhe
do të mbikëqyrte kryerjen e procesit
në mënyrë të rregullt dhe sipas
procedurave ligjore.
Për rastin e projektligjeve, filtër
tjetër kontrolli mund të jetë vetë
Kuvendi dhe, më konkretisht,
komisioni parlamentar përgjegjës
për diskutimin dhe shqyrtimin e
projektligjit në rastin konkret. Në
këtë fazë, komisionet mund ta
rikthejnë projektligjin mbrapsht në
Këshillin e Ministrave, në mënyrë
që organet publike të zhvillojnë një
konsultim të munguar, apo nëse
nuk e konsiderojnë gjithëpërfshirës.
Gjithashtu, ato mund të ftojnë grupet
e interesit të identifikuara prej tyre
gjatë diskutimit të projektligjit në
Komision. Megjithëse, një rast i tillë
nuk do të mundësonte një konsultim
gjithëpërfshirës dhe efektiv sipas
standardeve të kërkuara, do të
mundësonte në një farë mënyre të
dëgjohej zëri i grupeve kryesore.
11. Brenda muajit janar të vitit pasardhës,
organet publike duhet të publikojnë
detyrimisht, sipas mënyrave që
parasheh ligji, raportin vjetor
për transparencën në procesin e
vendimmarrjes, ku të përfshihet
informacioni i kërkuar nga ligji. Për
uniformizim të tij rekomandohet të
miratohet një format i standardizuar
i këtij raporti, mundësisht nga
Ministri i Shtetit për Marrëdhëniet me
Parlamentin, i cili shihet si struktura më
e përshtatshme për mbikëqyrjen e këtij
ligji, së paku për organet e pushtetit
ekzekutiv.
shtojca0sh
0sh
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
60
Instit
ucion
etInf
orm
acion
et e
kerk
uara
Resp
ektim
i i te
drejt
es
se in
form
imit
Rapo
rti vj
etor
i tra
nspa
renc
ës pë
r 201
5Pl
ani v
jetor
i pr
ojekt
akte
ve qe
do
i nen
shtro
hen
kons
ultim
it pu
blik
për 2
016
Të dh
ënat
e ko
ntak
tit të
Koor
dinat
orit t
ë njo
ftim
it dhe
kons
ultim
it pub
lik
Kopje
të pr
oces
verb
aleve
dh
e të l
istë-p
reze
ncav
e te
takim
eve p
ublik
e te
orga
nizua
ra pe
r ko
nsult
imin
publ
ik te
pr
ojekt
akte
ve
Kopje
të pë
rmbl
edhje
ve
të ha
rtuar
a për
çdo a
kt te
ko
nsult
uar
Afat
i ligjo
r për
dhën
ien e
infor
mac
ionit
Data
e ar
dhjes
se
infor
mac
ionit p
ublik
nga
secil
i insti
tucio
n
1. Kes
hilli i
Mini
strav
eNu
k esh
te de
rgua
rNu
k esh
te de
rgua
rNu
k esh
te de
rgua
rNu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ion4.4
2016
2. Mini
stria
e Mbr
ojtjes
Nuk e
shte
derg
uar r
apor
t, por
inf
ormac
ionEs
hte d
ergua
rAr
tur M
ecoll
ariart
ur.me
colla
ri@mb
rojtja
.gov.a
lNu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ion4.4
2016
30.3.
2016
3. Mi
nistri
a e P
unev
e te B
rends
hme
Nuk e
shte
derg
uar r
apor
t, por
inf
ormac
ionEs
hte d
ergua
rSil
ena.T
ola@
pune
tebren
dshm
e.gov
.alPo
jane
dhen
e Nu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
4.4 20
1614.
4.201
6
4. Mi
nistri
a e Pu
neve
te Ja
shtm
eNu
k esh
te de
rgua
rNu
k esh
te de
rgua
rNu
k esh
te de
rgua
rNu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ion4.4
2016
18.4.2
016
5. Mi
nistri
a e In
tegrim
it Eur
opian
Ne pr
oces
draft
imi
Esht
e derg
uar
Sonil
a Mek
si so
nila.m
eksi@
integ
rimi.g
ov.al
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ionNu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
4.4 20
1628
.4.20
16
6. Mi
nistri
a e Zh
villim
it Eko
nomi
k, Tur
izmit,
Tregti
së
dhe S
ipërm
arrrje
sNu
k esh
te de
rgua
r rap
ort, p
or
inform
acion
Nuk e
shte
derg
uar
Nuk e
shte
derg
uar
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ionNu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
4.4 20
1631.
3.201
6
7. Mini
stria
e Tran
spor
tit dh
e Infr
astru
kturës
Esht
e derg
uar in
forma
cion
tabelo
rNu
k esh
te de
rgua
rNu
k esh
te de
rgua
rNu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ion4.4
2016
8. Mi
nistri
a e Zh
villim
it Urb
anNe
proc
es dr
aftim
i dhe
ne
inform
acion
i deta
juar
Esht
e derg
uar
Adria
na M
eko A
drian
a.mek
o@zh
villim
iurba
n.gov
.alPo
jane
dhen
e Nu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
4.4 20
1629
.3.20
16
9. Mi
nistri
a e Fi
nanc
ave
Esht
e derg
uar
Esht
e derg
uar
Nuk e
shte
derg
uar
Po ja
ne dh
ene
Po ja
ne dh
ene
4.4 20
16
10. M
inistr
ia e A
rsimi
t dhe
Spor
titEs
hte d
ergua
rEs
hte d
ergua
rBa
jame A
llmeta
bajam
e.allm
eta@
arsim
i.gov
.alNu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
Po (re
lacion
e)4.4
2016
shto
jca
Nr.
1Z
bat
imi i
lig
jit “
Për
njo
ftim
in d
he k
onsu
ltim
in p
ublik
”Pë
rgjig
je b
rend
a af
atit
Përg
jigje
jash
të a
fatit
lig
jor
nuk
ka
kthy
er p
ërg
jigje
SFID
AT
E ZB
ATI
MIT
NË
PRA
KTI
KË
TË
LIG
JIT
“PËR
NJO
FTIM
IN D
HE
KO
NSU
LTIM
IN P
UB
LIK
”
61
11. M
inistr
ia e D
rejtës
isëEs
hte d
ergua
r rap
ort p
or
i refer
ohet
kons
ultim
it te
bren
dshe
m
Esht
e derg
uar
Ilir Be
jkoilir
.bejko
@dr
ejtes
ia.go
v.al
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ionNu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
4.4 20
16
12. M
inistr
ia e K
ultur
ësEs
hte d
ergua
r infor
macio
n tab
elor
Nuk e
shte
derg
uar
Edmo
nd Ah
meti
edmo
nd.ah
meti@
kultu
ra.go
v.al
Po ja
ne dh
ene
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ion i t
ille4.4
2016
15.4.2
016
13. M
inistr
ia e M
irëqe
nies S
ocial
e dhe
Rinis
ëNu
k esh
te de
rgua
r rap
ort, p
or
inform
acion
Nuk e
shte
derg
uar
Arife
Llav
eshi
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ion i t
illeNu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
i tille
4.4 20
1620
.04.20
16
14. M
inistë
r Sht
eti pë
r Inov
acion
in dh
e Adm
inistr
atën
Publi
ke
Ne pr
oces
draft
imi
Esht
e derg
uar
Blerta
Xhak
oble
rta.xh
ako@
inova
cioni.
gov.a
lKa
sjelle
kopje
te
proc
esve
rbale
ve po
r jo te
liste
prez
enca
ve
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ion i t
ille4.4
2016
30.3.
2016
15. M
inistr
ia e S
hënd
etësis
ëRa
port
i shku
rter
Esht
e derg
uar
Nuk e
shte
derg
uar
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ion i t
illeNu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
i tille
4.4 20
1611.
4.201
6
16. M
inistr
ia e E
nerg
jisë d
he In
dustr
isëEs
hte d
ergua
r infor
macio
n tab
elor
Esht
e derg
uar
Ines H
amza
rajine
s.ham
zaraj
@en
ergjia
.gov.a
l Nu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
i tille
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ion i t
ille4.4
2016
6.4.20
16
17. M
inistr
ia e M
jedisi
tEs
hte d
ergua
r infor
macio
n tab
elor
Esht
e derg
uar
Edlir
a Ders
ha
edlir
a.ders
ha@
moe.g
ov.al
Po ja
ne dh
ene
Po ja
ne dh
ene (
relac
ione)
4.4 20
1624
.3.20
16
18. M
inistr
ia e B
ujqës
isë, Zh
villim
it Rur
al dh
e Ad
minis
trimi
t të Uj
ërave
Esht
e derg
uar in
forma
cion
tabelo
rNu
k esh
te de
rgua
rKle
ves J
anku
kleve
.jank
u@bu
jqesia
.gov.a
lNu
k esh
te dh
ene
doku
ment
acion
i tille
Nuk e
shte
dhen
e do
kume
ntac
ion i t
ille4.4
2016
19. M
inistë
r Sht
eti pë
r Çës
htjet
Vend
oreNe
proc
es dr
aftim
iEs
hte d
ergua
rIva
Nath
anail
i iva
.nath
anail
i@ce
shtje
tvend
ore.go
v.al
Po ja
ne dh
ene
Po ja
ne dh
ene
4.4 20
166.4
.2016
Instit
ucion
etInf
orm
acion
et e
kerk
uara
Resp
ektim
i i te
drejt
es
se in
form
imit
Rapo
rti vj
etor
i tra
nspa
renc
ës pë
r 201
5Pl
ani v
jetor
i pr
ojekt
akte
ve qe
do
i nen
shtro
hen
kons
ultim
it pu
blik
për 2
016
Të dh
ënat
e ko
ntak
tit të
Koor
dinat
orit t
ë njo
ftim
it dhe
kons
ultim
it pub
lik
Kopje
të pr
oces
verb
aleve
dh
e të l
istë-p
reze
ncav
e te
takim
eve p
ublik
e te
orga
nizua
ra pe
r ko
nsult
imin
publ
ik te
pr
ojekt
akte
ve
Kopje
të pë
rmbl
edhje
ve
të ha
rtuar
a për
çdo a
kt te
ko
nsult
uar
Afat
i ligjo
r për
dhën
ien e
infor
mac
ionit
Data
e ar
dhjes
se
infor
mac
ionit p
ublik
nga
secil
i insti
tucio
n
Rr. Qemal Stafa, Pallati 120/2, Tirana, Albania
www.osfa.al
soros.al OSFAlbania