stresi, parimet dhe rregullat e kuptimit e tË trajtimit tË tij
DESCRIPTION
STRESI, PARIMET DHE RREGULLAT E KUPTIMIT E TË TRAJTIMIT TË TIJ. Armela Xhaho. Stresi - Sindrome e pergjithshme adaptimi. Stresi eshte nje gjendje tensioni fiziologjik dhe psikologjik i shkaktuar nga nevoja e perballimit te realitetit. Perkufizime te tjera te stresit. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
STRESI, PARIMET DHE RREGULLAT E KUPTIMIT E
TË TRAJTIMIT TË TIJ
Armela Xhaho
Stresi- Sindrome e pergjithshme adaptimi
• Stresi eshte nje gjendje tensioni fiziologjik dhe psikologjik i shkaktuar nga nevoja e perballimit te realitetit
.
Perkufizime te tjera te stresit
• si nje ngacmim qe na kercenon-situata• si nje reagim i organizmit ndaj
ngacmimeve te mjedisit
• Pra stresi eshte reagimi ndaj ngjarjes, kurse vete ndodhia qe e shkakton quhet stresor .
• Stresi perfshin kercenimet ndaj mireqenies tone, presionet dhe ndryshimet te tjera te cilat kerkojne qe ne te pershtatemi ndaj situatave te reja.
• Frengjisht- ka kuptimin goditje, shtrengim, etj.
• Anglisht- tension, ngarkese, force, tension nervor, rrekje, gjendje e tensionuar.
Shkaktohet nga
• Ne situata intensive qe e trondisin njeriun.
• Situata te ngarkuara, lodhese e raskapitese,
• Nga kerkesa te medha mendore e fizike,
• Ne situata te nje pergjegjesie te vecante.
Ngjarje stresante
• ajri dhe ndotja e zhurmave• bllokimi i trafikut• klima mbingarkesa ne pune • vdekja e nje te afermi ose nje fatkeqesi
natyrore.
Klasifikimet
• EUSTRES• DISTRES• NËN-STRESI• MBI-STRESI
EUSTRES- STRESI POZITIV
• Eustres -stresin e ardhur nga pasojat e kendshme e te pelqyeshme (p.sh arritja e nje suksesi ne pune e ne jete).
• I shëndetshëm për organizmin tonë. • ndihmon të përshtatemi në një punë të re, • të ndryshojmë planet atëherë kur duhet, • të bëjmë ndryshime të tjera të rëndësishme. • ndihmon të ndjehemi të motivuar• për të pasur vullnetin dhe krijimtarinë për të
arritur një qëllim tonin.
DISTRES-i• Formë negative e stresit, stresi qe eshte i
demshem dhe i pakendshem ( p.sh frika, ankthi).
• Ky është ai lloj stresi që ne ndjejmë kur ndjehemi të acaruar, të trembur, apo kur kemi zemërim të pashprehur.
NËN-STRESI.
• Nuk kemi stres pozitiv të mjaftueshëm në jetën tonë dhe kjo mund të na shkaktojë probleme si mërzitje e thellë dhe humbje shprese
• Si rrezultat ne mund të humbim motivimin që na duhet për të qenë kreativë.
MBI-STRESI.
• Kur harxhojmë shumë energji lidhur me një ngjarje apo afat që duhet të arrijmë!
• kur nuk kemi kohë të ulemi dhe të mendojmë në mënyrë kreative,
• kur shumica e fokusimit tonë ka të bëjë me përballimin e situatave urgjente.
.
BURIMET E STRESIT
• NGJARJET TRAUMATIKE ( NT )• fatkeqesi natyrore, si termete & permbytje:• fatkeqesi te bera nga njeriu si luftra,
aksidente nukleare; • aksidenta katastofike si perplasje
makinash apo aeroplanesh; • sulme fizike si perdhunim apo tetantive
vrasje.
Reagimet e njerezve ndaj NGJARJET TRAUMATIKE NT
• sindroma e fatkeqesise.
hutohen, cuditen
duken si nuk jane ne dijeni te
demtimeve te tyre ose te rrezikut
shetisin verdalle te çorientuar
Karakteristika qe e bejne nje ngjarje te percaktohet si stresuese
• KONTROLLUESHMERIA• PARASHIKUESHMERIA• KONFLIKTI I BRENDSHEM
KONTROLLUESHMERIA
• Sa me e pakontrollueshme te duket nje ngjarje aq me stresuese percaktohet ajo.
• Besimi qe ne mund te kontrollojme ngjarjet duket se redukton ankthin tone per to, dhe nese nuk e ushtrojme kurre ate kontroll.
• Shembuj?
PARASHIKUESHMERIA
• Te jesh ne gjendje te parashikosh nje ngjarje stresante edhe nese individi s'mund te kontrolloje zakonisht redukton fuqine e stresit
• Nje mundesi eshte sinjali paralajmerues para nje ngjarje te rende qe i jep mundesi kafshes apo njeriut te filloje ndonje proçes pergatitor qe zbut efektin e nje stimuli te dhimbshem.
• Shembuj?
KONFLIKTI I BRENDSHEM
• Stresi mund te vije dhe nga ndjesi te brendshme - konflikte te pazgjidhura mund te jene te vetedijeshme ose te pavetedijeshme.
• Shembuj?
REAGIMET PSIKOLOGJIKE NDAJ STRESIT
1. Alarmi dhe Mobilizimi
2. Faza e Rezistencës
3. Rraskapitja
Alarmi dhe Mobilizimi
• nxitje të madhe emocionale, • tensionim i lartë, • ndjeshmëri dhe vigjilencë shumë më e
madhe • Kontrollimi i vetes bëhet gjithnjë e më i
vështirë • vihen në punë mekanizma të ndryshëm të
mbrojtjes,• shtohen dhe përpjekjet për të sulmuar
stresorin,
2- Faza e Rezistencës
• Mundohemi me të gjithë forcat tona për të zgjidhur situatën që na ka shkaktuar stres
• bëhemi më pak elastikë dhe ankthi vjen duke u shtuar.
• shenja të lehta të shkëputjes nga realiteti• në sjelljen tonë fillojnë e mbizotërojnë
mekanizmat mbrojtës.
3. Rraskapitja
• mekanizmat mbrojtës përdoren pa limit dhe në mënyrë të gabuar.
• Lidhja me realitetin bëhet gjithmonë e më e largët
• Veprimet tona bëhen të pakontrolluara• çrregullim psikologjik serioz
Reagimet psikologjike
Në nivelin e së ndërgjegjshmes individi reagon në një nga tre mënyrat ose në kombinim:
• Sulmon burimin e stresit• Bën kompromis në disa mënyra• Tërhiqet
Nivelin I pandërgjegjshmes- "mekanizmat mbrojtës të �mendjes”
1. Mohimi mohon perceptimin, kërkon të mos e marrë parasysh ose �mohon ekzistencën e burimit të stresit.
2. Racionalizimi përpjekjet për ta bërë diçka më të arsyeshme ose të �pranueshme duke mashtruar veten për shkakun si natyrën reale të stresorit
3. Izolimi i lidhjes emocionale zhvendosja e aspekteve emocionale të �stresorit
4. Projektimi - Vendosja e fajit për ndjenjat ose rezultatet e papranueshme tek të tjerë
5. Represioni- zhvendosja e njohurive ose mendimeve të papranueshme nga e ndërgjegjshmja tek e pandërgjegjshmja
REAGIMI FIZIOLOGJIK I STRESIT
• Rrahjet e zemres,• presioni i gjakut rritet • frymemarrja rritet• muskujt tendosen. • tretja nderpritet, • peshtyma thahet qe te rritet sasia e ajrit qe
kalon ne mushkeri. • djersitje
Problemet kronike të stresit
1. Probleme me sjelljen
Alkolizëm
Mosmbajtje premtimesh
Luatje kumari
Thyerje të disiplinës
Sjellje irrituese
Aktivitete ilegale
vjedhje,korruptim
2. Probleme emocionale
Shqetësime me ankthin dhe
neurozat
Depresion
3. Probleme fizike
Ulçera
Diare
Dhimbje koke
Çrregullime të sistemit të tretjes
Çrregullime kardio-vaskulare
Shqetësime nervore
Ushtrim-
1.Sapo mora nje nje lajm te trishtuar dhe..• Ndihem…• Do doja te ..
2.Tema ime e diplomes u refuzua• Ndihem…• Do doja te ..
3. Duhet te shkoj ne nje takim te rendesishem kam ngelur mes trafikut• Ndihem…• Do doja te ..
4. Sot dikush me ofendoi padrejtesisht
5.Kur dola nga autobuzi kuptova se me kishin vjedhur protofolin
• Sot kam provim dhe sjam pergatitur fare• Sapo me bllokoi patenten nje polic• Kam ngecur ne ashensor• Humba dhe avionin e fundit per jashte
vendit• Me pushuan nga puna padrejtesisht• Me duket se po bie termet
• MINIMUMI 5 teknika PER TE SHMANGUR STRESIN
• 3 EFEKTE NEGATIVE TE STRESIT