1. UVODI pored toga to terorizam predstavlja pravi fenomen savremene civilizacije, nauka ulae velike napore da ponudi opteprihvatljivu definiciju terorizma, meutim, politika monih drava odlae definiciju savremenog terorizma. Naroit problem predstavlja ve ustaljeni obrazac: "ono to je terorizazam za nekog, to je sloboda za drugog". Znai, u pitanju su dvostruki standardi jedni kada neke drave koriste terorististe za ostvarivanje sopstvenih ciljeva bez angaovanja svojih vojnih snaga, izazvaju sukobe i nestabilnost u regionu, a drugi kada je u pitanju suprotstaviljanje teroristikim aktivnostima ukljuujui kompletan odbrambeni sistem. Upravo usljed ovih injenica prisutne su i razlike u definicijama terorizma; one, zavisno od autora, daju vei ili manji znaaj pojedinim njegovim elementima.

Meutim, bez obzira na prisutne razlike u tumaenju terorizma, nema dobrih i loih terorista, pravednog ili nepravednog terorizma sve su teroristike aktivnosti loe i nepravedne (mada nekada velike sile svojim neprincipijelnim tumaenjem ovih pojava dovode u zabludu javno mnjenje, traei podrku za svoje stavove). U pojmovnom odreenju savremnog terorizma prisutne su: akademske i administartivne definicije.U poslednje dvije decenije hh vijeka svijet se suoio sa kulminacijom specifinog oblika terorizma-samoubilaki terorizam. Rije je o obliku terorizma koji svojom brutalnou i amoralnou prevazilazi sve dosadanje oblike terorizma. Eskalacija ovog oblika nasilja i popularnosti koju ima meu pristalicama samoubilakog terorizma daje mu posebnu negativnu konotaciju.Drutva su postala sve ranjivija na mo fanatikog pojedinca koji radi ostvarivanja postavljenih imaginacionih ciljeva, zajedno sa sobom vodi u smrt desetine, stotine pa i hiljade, najee, nedunih civila.Drava trpi posljedice samoubilakih teroristikih napada, dok se istovremeno svijest graana sve vie optereuje ovom pojavom.Tako su teroristi ili bombai samoubice postali jedno od najefikasnijih teroristikih oruja i esto nezamjenljiv oblik djelovanja teroristikih organizacija.Takoe terorizam predstavlja globalnu pretnju za svijet i jednovremeno sa tim potrebno je izgraditi adekvatan sistem zatite od samoubilakih napada terorista. Evidentno je da samoubilaki terorizam predstavlja globalnu pretnju i zbog toga je potrebno izgraditi adekvatan sistem zatite od nosilaca samoubilakih teroristikih napada.Samoubilaki terorizam u dananjem obliku pojavio se 80-tih godina u Libonu, Kuvajtu i ri Lanki. Tokom 90-tih dolazi do postepenog irenja samoubilakog terorizma i on zahvata Izrael (Zapadna Obala i Pojas Gaze), Egipat, Indiju, Pakisten, Avganistan, Panamu, Alir, Rusku Federaciju( eenija,Severna Osetija, Dagestan), Teikistan, Argentinu, Tursku, Tanzaniju, Keniju, Jemen, Indoneziju, Saudijsku Arabiju.

Od poetka XXI vijeka samoubilakim terorizmom obuhvaene su i SAD, Francuska, Peru, Tunis, Kolumbija, Irak, Maroko, Filipini, Uzbekistan, panija i Finska.Upoetku samoubilaki terorizam primjenjivao se neselektivno i pojedinano, da bi kasnije teroristike organizacije poele da razrauju posebnu samoubilaku taktiku, koju karakterie masovnost i sistematinost.Uoljivo je da samoubilaki terorizam ugroava vei broj drava u svim regionima.2. NASTANAK TERORIZMA

Terorizam kao vrsta kolektivnog i politikog kriminaliteta svakako nije nov i nepoznat drutveni fenomen. Neki smatraju da je nastao kad i klasno drutvo odnosno kada i drava. Drugi ga vezuju za Bliski istok i pojavu vjersko politikih sekti. Meutim, veina autora se slae da terorizam polazi od Francuske buroaske revolucije, tanije od jakobinske diktature. Ovo tim prije to se i pojam terorizam u dananjem znaenju koristi poev od pada Robespjera.

Terorizam kao nasilje koje pojedinac koristi u svom suprotstavljanju dravi, javlja se jo u srednjevjekovnom periodu. Takvo nasilje je bilo karakteristino i za vrijeme apsolutnih monarhija, posljednje faze feudalizma.

Terorizam je neraskidivo vezan uz politiku pa moemo rei da je star koliko i sama politika. Naravno, u svom se izvornom obliku razlikuje od onog kakvog ga imamo danas, kao i svaki politiki poredak u kojem ga prepoznajemo. Prvim poznatim teroristima smatraju se Asirci koji su otrovom mazali zidove neprijateljskih utvrenja, poznati teroristi bili su i vladari Rimskog carstva; u srednjem vijeku znamo za Robespierrovu ,,vladavinu terora po kojoj je terorizam i dobio ime.

Terorizmom kao inom nepravedne i nedoputene agresije sluio se velik broj vladara kroz istoriju kako bi doli na vlast ili se na njoj zadrali. Veliko irenje terorizma dogodilo se ve u 19. vijeku kad su se terorizmom poeli sluiti pristalice anarhizma u zapadnoj Evropi, Rusiji i Americi, nastojei atentatom ukloniti osobe na vodeim pozicijama u upravljanju dravom.

Novija istorija je upoznala i primjere terorizma kojem zahvalnost za svoju nezavisnost duguju Izrael, Kipar, Kenija i Alir, budui da su politiki pokreti tih zemalja primenjivali terorizam protiv kolonijalnih vlasti. Protiv britanske vlasti Palestinci su ve prije II svjetskog rata pokrenuli pobune koje su vodile jevrejske teroristike organizacije Irgun i Stern Gang. Za vrijeme rata pobune se nisu javljale, ali ve 1944. godine dogaaju se tri istovremena bombaka napada, a 1946. godine miniran je hotel Kralj David gde je bio smjeten centralni ured Velike Britanije.

Te akcije postigle su svoj cilj. Cijeli svijet obratio je panju na borbu tih grupa za samostalnost to je izazvalo saaljenje i podrku monih saveznika, zbog ega je 1948. godine zavrena vladavina Britanije nad Palestinom i proglaeno osnivanje drave Izrael. Ovi teroristiki akti postali su podsticaj drugim grupama, lekcija koja e se pouavati i koju e naslijediti mnogi budui teroristi. Savremeni Izrael, nastao na temeljima terorizma, nije se prestao njime sluiti ak i s pozicije drave (terorizmom kroz odmazdu, agresiju i teror nad dravnim neprijateljima). Bez sumnje, Izrael je jedan od vodeih predvodnika tzv. dravnog terorizma.

Od 1960. g. do danas bili smo svjedoci bezbrojnih teroristikih napada, naveu samo neke: Guatemala, 1968 godine ameriki ambasador ubijen u atentatu;

Nemaka, 1972. godine jedanaest izraelskih sportista ubijeno je na Olimpijadi u Mnchenu;

Holandija, 1975. godine otmica voza i jedanaestero naftnih ministara otetih u Beu;

Libanon, 1983. godine nepoznate osobe vozei kamione s eksplozivom izvrile su samoubilaki napad na vojne baze amerikih marinaca u Bejrutu;

kotska, 1988. godine avion kompanije Panam razneen je znad grada Lockerbiea;

Tokio, 1996. godine isputen je otrovni plin sarin u podzemnu eljeznicu;

New York, 2001. godine oteta su etiri putnika aviona od kojih su se dva zaletjela u i sruila Tornjeve blizance, nebodere Svjetskog trgovakog centra.

Madrid-Napadi u Madridu 11. marta 2004. godine (poznati i kao 11-M ili 11/3) bili su serija koordiniranih eksplozija bombi na sistem javnog eljeznikog prevoza U Madridu, paniji, koji su ubili 192 i ranili 2.050. Napadi se smatraju najteim teroristikim zloinom na tlu kontinentalne Evrope u istoriji.

Beslan-Talaka kriza u Beslanu je naziv za jedan od najteih teroristikih napada koji su pogodili Rusiju u njenoj istoriji. Poela je 1. septembra 2004. godine nakon to su eenski teroristi zauzeli jednu kolu a zavrila je 3. septembra 2004. godine napadom ruskih specijalnih jedinica. Poginulo je 344 ljudi, od ega 186 djece. Ovo je jedan od najkrvlonijh teroristikih napada uopte.

Ovakvih primjera naalost ima mnogo, spomenuo sam samo neke od mnogobrojnih, samo razmatranje svakog od njih predstavljao bi rad za sebe, u ovim primjerima vidimo da naini teroristikih intervencija nisu jedinstveni. Tu su teroristi samoubice, najee bombai-samoubice, atentatori i otmiari, ili neto drugo.

Konkretno, teroristike akcije mogu se podeliti u tri kategorije:

otmice aviona, atentati i postavljanje bombi;

teror koji sprovode voe nad lanovima svoje organizacije radi postizanja to vee poslunosti i odanosti;

akcije vezane uz financiranje teroristikog delovanja kao to su pljake banaka, iznuivanje i ilegalna prodaja oruja, a u posljednje vrijeme tu se ubraja i preprodaja ljudi i kompjuterski terorizam.

Kad se govori o teroristima esto se izbegava ili zaboravlja govor o dravnom terorizmu. Ve spomenuti primjer Izraela kao drave koja je terorizmom dola do nezavisnosti ne moe se u potpunosti shvatiti kao dravni terorizam kojeg sprovode vlade nekih drava jer je Izrael bio tek potencijalna drava za koju se vrio terorizam, a ne da ga je on sprovodio.

Dravni terorizam nije rijetka pojava, a podrazumeva sve protivzakonite aktivnosti drave protiv svojih i tuih neprijatelja. Kao primjere navodimo nacistiko rtvovanje Jevreja, Roma, komunista, homoseksualaca, politikih rivala i 'dravnih neprijatelja' u Nemakoj, isto tako i srpsko uplitanje u politiku i podsticanje nemira u Bosni uoi I svjetskog rata.

Nadalje, poznato je da su Odredi smrti (esto policajci u civilu) u ime drave, pogotovo desniarskih diktatura, zastraivali politike protivnike, novinare, studentske grupe i druge, da je komunizam poinio bezbroj zloina protiv nacionalnih kultura i vrio masovna ubistva ubijajui ene, djecu i sve ljude uopteno (u Kambodi je za vrijeme komunistikog reima ivot izgubila petina populacije). Ovakvih primjera ima mnogo. U novije vrijeme, gotovo da moemo rei kako su se i SAD opredelile za teroristike akte 'protiv terorizma' pod izgovorom legalnih vojnih intervencija da bi ostvarile neke svoje interese. Ameriki predsjednik Bush ovlastio je agente CIA-e da bilo gdje u svijetu mogu ubiti teroriste kao 'neprijateljske borce' koje smatraju legalnim metama. CIA, dakle, moe nekanjeno ubiti ljude koji su tek osumnjieni za terorizam.

Tako je recimo, u posljednjem atentatu u Jemenu ubijen optueni za terorizam, odnosno pet drugih osoba, od kojih je jedan bio Amerikanac. Kad bi neka zemlja koja nije ameriki saveznik uinila takvo neto vjerojatno bi joj uslijedila estoka odmazda. Amerika je zapoela rat protiv globalnog terorizma, ali, zapravo, nema novog rata. Ameriki rat protiv terorizma postao je, u doslovnom smislu, teroristiki rat. Amerikanci, takoe, svojim postupcima implicitno izazivaju irenje oruja za masovno unitenje i samog terorizma koji se javlja kao odgovor na ameriko nasilje.

Ovde je dobro utvrditi jednu injenicu. ''Ono to su nekad posjedovale 'super sile' (nuklearno naoruanje), danas poseduju regionalne sile, ono to su dugo nadzirale institucije (znanje, informacije, drutvena mo) nadziru manje grupe ljudi ili organizacije, a nedvosmisleno se moe predvidjeti da e ovaj proces transfera moi, ukoliko se nastavi ovim trendom, zavriti sa zastraujuom mogunou primjene sile u rukama pojedinaca.''

Poznata je ona izreka 'jednome terorist, drugome borac za slobodu.' Postavlja se pitanje na koje smo ve djelomino odgovorili je li terorizam zapravo odgovor na amerike intervencije irom svijeta? Odgovor je potvrdan iako ne ukljuuje sve teroristike akte. Naime, oko 40% teroristikih napada irom svijeta upereno je protiv amerikih ciljeva i to onda kad SAD za susjede ima prijateljske zemlje i kad nema navodnih neprijatelja. Amerika bi svakako trebala biti opreznija kod vojnih intervencija i pokuati kreativnije rijeiti probleme bez angaovanja vojnih snaga i prestati igrati ulogu "svjetskog policajca", moda za ovo i ima nade sa dolaskom novog predsjednika Baraka Obame.2.1. Nastanak "vjerskog" terorizma

Vjerski identitet je snaniji od svih drugih identiteta jer je vezan za boiju pravdu i milost. Bog je neka vrsta posljednjeg (konanog) utoita ovjekovog, azil poslije iskuenja i neuspjeha. Pojedinac sve radi u ime Boga i po nareenju Boga. Zbog toga je i vjerski terorizam snano ukorijenjen u pojedinani i kolektivni identitet, bezobziran i surov po izboru ciljeva i izvrenju akcija i veoma rasprostranjen. On je istovremeno i najstariji oblik terorizma, a esto je povezan sa etnikim terorizmom (uzajamno se podstiu).

Uspon savremenog vjerskog terorizma povezan je sa iranskom islamskom revolucijom iz 1979. godine. Od tada se stalno poveava broj grupa i organizacija koje ire ideje islamskog fundamentalizma, podstiu na borbu protiv nevjernika, pokazuju gotovo bezgranini fanatizam u odbrani istote islamskog identiteta. Tako je vjerski terorizam potisnuo (zamijenio) ideoloki terorizam, a u etnikom i nacionalnom terorizmu zauzeo centralno mjesto i postao osnovni mobiliui faktor. Poto je irenje vjere i odbrana vjerskog identiteta boiji zadatak i cilj, to se nasilje i terorizam u svijesti vjerskih fundamentalista pojavljuje kao sredstvo boijeg cilja a na putu do boijeg cilja nema prepreka, niti ima onih koji nevino stradaju. Tu nema pratanja za onoga ko se ohrabri da vrijea ili ospori vjerski identitet. Korijeni verskog terorizma nalaze se i u raznim vidovima frustriranosti, osjeanju potinjenosti, progonjenosti i ugroenosti, u prisustvu razliitih teorija zavjere i neprijateljskih namjera onih drugih, u mistinom i iracionalnom poimanju boije zapovijesti , u motivima ouvanja svjetih mjesta, u ideologiji krvi i tla, u elji da se eliminie zamiljeni neprijatelj.

Oreol muenika je metafora koja ukazuje na dubinu korijena vjerskog terorizma i njegovu pokretaku i mobiliuu snagu u jednoj vjerskoj zajednici. On zavodljivo ostavlja privid jedinog sredstva koje je preostalo slabijima, manjima, beznaajnima, nesposobnima i prezrenima. A u stvari, ako se paljivije pogleda muenik je onaj koji ne eli da napreduje, ve nastoji da eliminie bolje, sposobnije, jae, naprednije. Muenik je postao glavni elemenat vjerskog identiteta i poeljna vrlina u djelu savremenog islama. Smrt kao vrlina suprotstavlja se ivotu kao najvioj vrijednosti koju je potvrdila ljudska civilizacija i koju istiu gotovo svi pogledi na svijet, pa i religija. Ovdje se treba prisjetiti miljenja Karla Popera koji kae da je verovatnoa da e se ivot nai na drugim nebeskim tijelima u odnosu jedan prema milion i da je upravo zbog toga ivot velika tajna i ujedno dragocjenost. Sa stanovita ljudskih prava, pravo na ivot je osnovno ljudsko pravo, ono je iznad (po Ivanu ijakoviu): svega, iznad svake ideje, akcije, programa, namjere i tenje. Potovanje ivota (podjednako svog i tueg) pokazatelj je kulturnog napretka i emancipacije ovjeka, drutvene zajednice i drutva uopte. ivot je kroz cio ljudski rod simbolizovao izvor, polet, nadahnue, a smrt je znaila usahnue, konanost, neumitnost.

2.2. Nastanak i dalji razvoj savremenog terorizma

Poetak savremenog terorizma, koji je ubrzo zahvatio itav dananji svijet, mnogi teoretiari vide u studenskim nemirima i pokretima 60-ih godina prolog vijeka kad su do izraaja doli zahtjevi studenata za rjeavanjem drutvenih pitanja i socijalnih problema, koje establiment nije mogao reiti pa ih je pokuao sprijeiti grubom silom. Od tada dolazi do zaokreta kod znatnog dijela studentskih pokreta prema nasilnim metodama, poluvojnoj hijerarhiji, konspirativnosti u radu, strogom odabiru lanstva itd. Ti dogaaji pospjeuju i ubrzavaju premjetaj gerilskih pokreta iz ruralnih planinskih predjela u gradska urbana sredita, gdje potom poinju s teroristikim napadima na predstavnike dravne vlasti.

2.3. Pojavni oblici terorizmaTradicionalni koncept terorizma zamijenjen je novim ili kako se u teroriji naziva superterorizmom; taj oblik terorizma predstavile su i primijenile uglavnom religijski motivisane grupe; one su opremljene orujem za masovno unitenje koje mogu upotrijebiti u svakom trenutku. Fascinantno i gotovo nevjerovatno zvui injenica da su savremeni teroristi, uglavnom, razboriti i promiljeni pojedinaci za koje je terorizam racionalan izbor za ostvarivanje njihovih politikih, etnikih ili vjerskih ciljeva. Oni su odabrali put razaranja, krvoprolia, izazivanja straha i panike irom svijeta.

Uobiajna podjela terorizma prema:

1) metodama:

samoubilaki i

atentatorski.

2) sredstvima:

klasini,

biohemijski i

nuklearni.

3) ciljevima:

ideoloki fundiran (ljeviarski i desniarski),

etniko-separatistiki i

religijski fundiran.

3. SAMOUBILAKI TERORIZAM

Kvalitetno drugaiji, veoma smrtonosan, svakako natprirodan, samoubilaki terorizam od 80-tih godina prolog vijeka doivljava pravu eksploziju, fenomen nezaustavljivog razaranja.

Sa imidom najsavrenijeg teroristikog oruja ("ljudske bombe ne mogu biti poraene, ak ni nuklearnim bombama"), taj vid terorizma se pretvorio u "ivu mainu" koja "guta" sve pred sobom, kao da se suoavamo sa protivnikom koga je nemogue pobijediti.

Ali, da li je ovaj zastraujui problem nezustaviv kao to izgleda? Da li je samoubilaki teorizam efikasniji od "konvencionalnog"? Kakva je njegova strateka vrijednost? Da li je terorizam vjerski fenomen? Preciznije, da li su samoubilaki bombai proizvod vjerskog kulta ili kulta linosti?

Moda je ovdje, ipak rije o usamljenim, nacionalnim fanaticima?!...

Gdje je, uopte poetak, a gdje kraj tom zaaranom krugu bezumlja i mrnje?

Svaki odgovor prati novo pitanje.

I dok se traga za novim efikasnijim metodama u borbi sa ovom mranom stranom ljudskog ponaanja, upravo, sa ciljem da se demistifikuje motivacija i strategija, otkriju slabosti i metodi da se on porazi, u stvarnom svijetu on i dalje opstaje kao "nerazmrsivo klupko nasilja i smrti hiljade nedunih".

Skoro 30 godina od svog pojavljivanja, samoubilaki terorizam i dalje nosi etiketu - najmonijeg teroristikog oruja. Postojea (narastajua) politika nestabilnost u Rusiji, na Srednjem istoku, na jugu Azije, ukljuujui Irak, Indiju i Pakistan (ali akcenat je, prije svega, na izraelskopalestinskoj krizi i podrci koju SAD daje Izraelu, kao i na nelegalnoj invaziji na Irak, kao posebno podsticajnim faktorima terorizmu), jasno ukazuju da e prijetnja koju proizvodi smoubilaki terorizam u ovim regionima biti i dalje prisutna. Nastojei da izvuemo zakljuke o "budunosti" ove vrste terorizma, strah koji dolazi od njega e postojati sve dotle dok se ne eliminiu problemi koji su osnov za njegovo nastajanje, odnosno dok ne budu eliminisani politiki razlozi koji ih uslovljavaju. Iz ove perspektive, znai - moda nikada.3.1. Sutina samoubilakih napada

Sutina napada terorista samoubice, u najoptijem smislu, sastoji se u tome da neposredni izvrilac svjesno gine radi ostvarivanja postavljenih ciljeva.Tako se terorista samoubica istovremeno pojavljuje kao efikasno sredstvo i nain izvrenja teroristikog akta.Upozadini ovakvih teroristikih napada,nalaze se razne teroristike organizacije, koje u potpunosti i u detalje isplaniraju teroristiki napad.Bpmba samoubica je u sutini posljednja karika u tom organizacionom lancu, u koji je ukljuen itav niz aktera, poev od vjerskih voa, naredbodavaca, ideologa, saradnika, pomagaa i drugih lica iste ili sline orijentacije, koji neposredno ne izvode teroristiki napad, ali bez ijeg uea i pomoi samoubilaki napad ne bi mogao biti izveden. Meutim uspjeh cijele operacije direktno zavisi od smrti poinioca. Izvrenju samoubilakog napada predhodi niz operacija u koje su ukljueni pripadnici teroristikih organizacija, od kojih neposredno zavisi realizacija samoubilakog akta. Prva u nizu operacija je donoenje odluke o preduzimanju samoubilakih napada. Ova odluka, obino se donosi na najviem nivou i poznata je samo uem krugu ljudi. Da nije rije o nimalo jednostavnom zadatku govori i podatak da se dio rukovodstva Hamasa protivio odluci o upotrebi samoubilakog terorizma 1983 godine. Tako je ejh Fadlalah imao prigovore pravne prirode pozivajui se na zabranu islamskim vernicima da sebi oduzmu ivot. Meutim samoubilaki napadi su bili toliko djelotvorni u proterivanju stranaca iz Libana, tako da nije bilo ratloga da se to ne uini. Rukovodei dio (tab ili komitet) teroristike organizacije prenosi odluku o izvrenju teroristikih napada na subjekte u teroristikoj organizaciji koji su zadueni za obezbjeenje. Potom se pristupa organizovanju i planiranju konkretnog samoubilakog napada. Subjekti za obezbjeenje unutar teroristike organizacije imaju zadatak da: izaberu cilj napada, pribave to vie podataka o rtvi napada, izaberu pripadnike vlastite organizacije ili druga ica koja e izvriti samoubilaki napad (fizika, psihika i struna obuka), odrede nain izvrenja samoubilakog napada, pripreme eksploziv i druga sredstva izvrenja, obezbjede transport bombaa na mjesto izvrenja napada, spree infiltriranje slubi bezbjednosti u vlastite redove, obezbjede redovne izvore financiranja konkretnog napada, a kasnije financiranje porodica bombaa samoubice kao i omasovljenje i popularisanje ovog oblika terorizma. Uokviru ovih pripremnih radnji posebno mjesto zauzimaju psiholoka i struna priprema kandidata za samoubilaki napad. Izvrenje samog napada zavisi od uspjene psiholoke obuke.Ova psiholoka obuka predstavlja svojevrsan pritisak na svjest bombaa samoubice, kojim se kod njega stvara uverenje o svrsishodnosti samoubilakog napada koji e da preduzme. Prvo se bombau samoubici ukazuje na aktuelnu situaciju podseajui ga na ugroenost i patnju njegovih sunarodnika, potom mu se obeava financijsko zbrinjavanje porodice i na kraju stvaranje kod njega uvjerenja u bolji ivot u raju, posle smrti.Ovaj psiholoki trening je kombinacija vjerskih i duhovnih metda. Lepeza ovih metoda je vrlo iroka, tako na primer oni se polau u otvorene grobnice, odeveni u bijeli pokrov sa kapuljaom na glavi i tu provode sate kako bi se navikli na utjehu i tiinu smrti. Rezultati su oigledni, kandidati se postepeno povlae duboko u sebe, postaju sve religiozniji, posveuju se vjeri i molitvi i ekaju vrijeme da postanu iva bomba. Naroito je znaajna i struna obuka od ije uspjenosti zavisi izvrenje napada. Struna obuka, koju izvode iskusni instruktori, podrazumjeva obuku u rukovanju eksplozivom,orujem i drugim sredstvima pogodnim za izvrenje samoubilakog akta, upravljanju prevoznim i plovnim sredstvima pa ak i upravljanje avionom. Teroristike organizacije poklanjaju znatnu financijsku panju ovoj vrsti obuke.To pokazuje i injenica da su teroristi koji su izvrili teroristiki napad na SAD-e 11.09.2001. godine proli kompletnu obuku letenja u najskupljim privatnim avio-kolama.Panja se takoe poklanja i nainu ivota bombaa samoubice, tako da oni moraju strogo da vode rauna o svom nainu ivota da ne bi privukli panju slubi bezbjednosti.Poslije preduzimanja napred navedenih pripremnih i organizacionih mjerai radnji pristupa se posljednjoj fazi, izvoenju samoubilakog teroristikog napada. Nakon vienedeljnih priprema (psiholokih i strune obuke) bombai samoubice se obino dobrovoljno javljaju za izvoenje samoubilakog teroristikog napada. Potencijalni bombase odabire za konkretnu misiju samo nekoliko dana ili ak sati pre napada. Buduim bombaima samoubicama zabranjuje se da se oproste od svojih porodica, kako ne bi doveli u pitanje izvrenje samoubilakog teroristikog napada. Zato je est sluaj da porodice prijave njihov nestanak, da bi posle nekoliko dana saznali za samoubilaki teroristiki napad i njihovog lana kao izvrioca. Odabranog bombaa samoubicu saradnici potom odvedu na sigurno mesto gde video kamerom zabiljee njegovu izjavu kojom potvruje da svojom voljom postaje bomba samoubica i izraava svoju odanost konkretnoj teroristikoj organizaciji. Postoje i sluajevi grupnog snimanja i zaklinjanja buduih bombaa samoubica.Tako je na TV programa Hezbolaha iz Libana 15. aprila 1996 godine, prikazano 70 dobrovoljaca u uniformama, sa eksplozivom obavijeni oo tela.Lica su im bila obojena u crno a preko ela su nosili zelene trake na kojima je pisalonema drugog Boga od Alaha i svi su ljubili kura i izgovarali zakletvuKunemo se krvlju svoje djece da cemo raznjeti sopstveno telo kako bismo unitili nae neprijatrlje Izrael i Ameriku. U ovoj fazi poseban akcenat se stavlja na nain dolaska do mjesta izvrenja samoubilakog napada.Postoje razliiti modaliteti prilasku mjesta napada i sistemi veze koji se koriste a u osnovi svih njih je konspirativnost. Neopaen nain prilaska objektu predstavlja klju uspjeha cjelokupne akcije.3.2. Pojavni oblici samoubilakog terorizmaU toku dvije posljednje decenije intenzivnog korienja samoubilakih teroristikih napada iskonstruisali su se iszvjesni pojavni oblici samoubilakog terorizma, kao i sredstva koja se tom prilikom koriste. Meutim, u zadnje vrijeme javljaju se novi oblici samoubilakog terorizma, u kojima se koriste specifini naini i sredstva uzvrenja samoubilakih teroristikih napada. Takoe, na osnovu dosadanjih iskustava mogu se predvidjeti i neke nove tendencije samoubilakog terorizma, posmatrano upravo sa aspekta pojavnih oblika samoubilakog terorizma i razliitosti sredstava koja mogu posluiti za izvrenje samoubilakog napada.Potrebno je napomenuti da svaki samoubilaki teroristiki napad predstavlja individualnost za sebe te, bez obzira na to koliko su slini, u sutini je svaki izvren na nain koji ima svoje specifinosti. Dosadanja praksa vrenja samoubilakih teroristikih napada na Bliskom Istoku i Junoj Aziji, posljednji veliki samoubilaki teroristiki napadai da SAD, kao i tendencija na novim oblicima samoubilakog terorizma, svode se na nekoliko naina izvrenja samoubilakih napada. Prema aktivnostima koje se preduzimaju, nainu izvrenja, samoubilaki teroristiki napadi bi se uslovno mogli podijeliti na aktivne i pasivne naine izvrenja. Aktivni naini izvrenja podrazumijevaju da je djelovanje teroriste bombaa samoubice vidljivo, aktivno, i da daje trenutne rezultate. Iz ovoga proizilazi da su aktivni naini izvrenja samoubilakih teroristikih napada svi oni naini izvrenja u kojima posljedica nastupa istovremeno sa izvoenjem samoubilakog teroristikog napada. Nasuprot aktivnom nainu, ne manje opasan je i pasivni nain vrenja samoubilakih teroristikih napada. Terorista bomba samoubica djeluje podmuklo, na prikriven nain, a efekti samoubilakih teroristikih napada nastaju kasnije, sa duim intenzitetom trajanja posljedice. U ovom sluaju rije je o moguim oblicima samoubilakog terorizma, kao to bi bio samoubilaki terorizam korienjem oruja za masovno unitenje (npr. biolokog oruja).Analizom dosadanjih oblika ispoljavanja samoubilakog terorizma i sagledavanjem tendencija samoubilakog terorizma, mogue je izvriti identifikaciju i klasifikaciju pojavnih oblika samoubilakog terorizma prema sljedeim kriterijumima:

1) Broj neposrednih izvrilaca samoubilakih teroristikih napada:

jedan terorista bomba samoubica,

vie terorista bombaa samoubica.

2) Upotrijebljeno sredstvo za izvoenje samoubilakih teroristikih napada:

upotreba eksploziva,

upotreba automobila,

upotreba kamiona,

upotreba aviona,

upotreba amca,

upotreba bicikla/motocikla.

3) Neposredna rtva i objekat samoubilakih teroristikih napada:

odreena linost,

ljudski kolektivitet,

javni objekti,

dravni objekti,

prevozna sredstva.

4) Mogui oblici ispoljavanja teroristikih napada:

upotreba oruja za masovno unitenje za vrenje samoubilakih teroristikih napada.

3.2.1. Pojavni oblici samoubilakog terorizma prema broju izvrilaca samoubilakih teroristikih napada

Pojavni oblici samoubilakog terorizma prema broju izvrilaca samoubilakih teroristikih napada, kao kriterijum klasifikacije pojavnih oblika, uzimaju broj izvrilaca samoubilakih teroristikih napada. S obzirom na navedeni kriterijum, samoubilaki teroristiki napad moe izvesti: jedan terorista bomba samoubica i vie terorista bombaa samoubica (sinhronizovani samoubilaki teroristiki napad). Znaaj klasifikacije pojavnih oblika samoubilakog terorizma prema navedenom kriterijumu u identifikovanju broja terorista bombaa samoubica koji su izvrili samoubilaki teroristiki napad ili planiraju njegovo izvrenje, a u cilju adekvatnog reagovanja na samoubilaki terorizam.

Samoubilaki teroristiki napad koji izvodi jedan terorista bomba samoubica je onaj samoubilaki teroristiki napad u ijem neposrednom izvoenju uestvuje samo jedan terorista bomba samoubica. Ovaj oblik ispoljavanja samoubilakog terorizma predstavlja jedan od osnovnih nalina izvrenja samoubilakih teroristikih napada i moe ga vriti terorista bomba samoubica bilo da privrsti eksploziv uz tijelo ili koristi neko drugo sredstvo izvrenja samoubilakog teroristikog napada. U poetku, eksploziv se vezao ili lijepio uz tijelo, da bi se kasnije poeli koristiti samoubilaki prsluci i samoubilako odijelo. Najea koliina eksploziva je oko 20 kilograma. Samoubilaki prsluk koristi se na taj nain to se prsluk napunjen eksplozivom oblai tako da preko njega ide drugi neki drugi odjevni predmet, da se ne bi primijetio. Osigura se obino kamuflira u neko dugme ili neki drugi dio odjevnog predmeta (bed, znaka, dep) koji je na dohvat ruke, i kako ne bi privlaio panju. Po dolasku na unaprijed utvreno mjesto uzvrenja, terorista samoubica pritiskom na dugme osigura aktivira eksploziv, izvravajui samoubilaki teroristiki napad. Samoubilako odijelo obino slui za ,,paradiranje i fotografisanje bombaa samoubica, kada pojedine militantne teroristike organizacije prijete samoubilakim terorizmom. Izvravanje samoubilakih teroristikih napada pomou samoubilakog odijela praktino je nemogue. Zato to se terorista samoubica moe lako uoiti i eliminisati. Meutim, ukoliko se teroristi samoubice upotrebljavaju kao formacijska jedinica pri izvoenju borbenih dejstava, vrlo vjerovatno je da e koristiti samoubilaka odijela, koja e im sluiti kao uniforma.

Samoubilaki teroristiki napadi koje izvodi vie terorista bombaa samoubica (sinhronizovani samoubilaki teroristiki napad) je takav oblik samoubilakog terorizma koji se ispoljava u istovremenom izvoenju dva ili vie samoubilakih teroristilkih napada, od strane dvoje ili vie terorista bombaa samoubica, a koji su usmjereni prema istim metama samoubilakih teroristikih napada. U najveem broju sluajeva radi se o sinhronizovanim, dobro organizovanim, istovremenim samoubilakim teroristikim napadima, izuzetno smrtonosnim, i napadima sa velikom materijalnom tetom. Ovakvi samoubilaki teroristiki napadi izvode se prema istim metama samoubilakog terorizma i sa istim ciljem, a mete samoubilakog terorizma mogu se ak nalaziti u razliitim dravama. Kao organizator i nosilac ovog oblika samoubilakog terorizma pojavljuje se ista teroristika organizacija. Prvi vei samoubilaki napad ovim pojavnim oblikom samoubilakog terorizma, desio se 07. avgusta 1998. godine, kada su izvedeni sinhronizovani samoubilaki teroristiki napadi na amerike ambasade u Keniji i Tanzaniji. Takoe, prisutna je tendencija sve veeg broja samoubilakih teroristikih napada koji se izvode na ovaj nain, kao i nastavljanje tog trenda. To potvruju samoubilaki teroristiki napadi izvreni na SAD 11. septembra 2001. godine, ali i samoubilaki teroristiki napadi u Londonu 07. jula 2005. godine, kao i svakodnevni sinhronizovani samoubilaki teroristiki napadi u Iraku, tokom 2005. godine.3.2.2. Pojavni oblici samoubilakog terorizma prema upotrijebljenom sredstvu za izvoenje samoubilakih teroristikih napada

S obzirom na upotrijebljeno sredstvo za izvoenje samoubilakih teroristikih napada, javljaju se odreeni oblici samoubilakog terorizma. Mogue je identifikovati vie pojavnih oblika samoubilakog terorizma u zavisnosti od sredstva izvoenja samoubilakih teroristikih napada, a najee se samoubilaki teroristiki napadi izvode upotrebom: eksploziva, automobila, kamiona, aviona, amca i bicikla/motocikla.

Upotreba eksploziva za izvoenje samoubilakog teroristikog napada sredstva izvrenja kod samoubilakih teroristikiha napada su raznovrsna i mnogobrojna. Najee su u pitanju razne vrste eksploziva. Obino se koristi trinitrotolulol (TNT), bilo da se privrsti uz tijelo ili da se njime napuni automobil, kamion, amac ili slino. esto je u upotrebi i eki eksploziv ,,sentex, koji se koristi kako zbog svoje velike razorne moi, tako i zbog toga to bez problema prolazi standardne detektore eksploziva. Najee se ovaj eksploziv ilegalno nabavlja iz zemalja Zapadne Evrope. Prednost ovog eksploziva je to se prilikom njegove upotrebe koriste vrlo male koliine, to olakava izvrenje samoubilakih napada. Pored ovoga, koriste se i razni plastini eksplozivi, kao i razne vrste upaljaa, od kojih su najsofisticiraniji laserski i radio-elektronski. C 4 je ,,plastini eksploziv koji je pogodan za razne vrste teroristikih napada, ukljuujui samoubilake teroristike napade.

Upotreba automobila za izvoenje samoubilakog teroristikog napada ovaj pojavni oblik samoubilakog terorizma sastoji se u upotrebi automobila natovarenog eksplozivom za izvoenje samoubilakih teroristikih napada. Moe se izvriti na nain da se izvede jedan samoubilaki teroristiki napad ili da se izvede istovremeno vie samoubilakih teroristikih napada sa istim ciljem. Upotreba ,,automobila bombe za vrenje samoubilakih teroristikih napada, ve je postala ustaljen nain izvoenja samoubilakih teroristikih napada. Naime, automobil se natovari odreenom koliinom ekloziva i terorista bomba samoubica ga dovozi do mjesta napada, gdje aktivira eksploziv, izvravajui teroristiki napad. S obzirom na ubitano dejstvo koriene koliine eksploziva, razorna mo automobila bombe je velika, ime se smanjuje maksimalna bezbjednosna distanca od objekta napada. est je sluaj da prilikom izvrenja napada terorista bomba samoubica savlauje razne prepreke koje mu se nau na putu, te se tako tee moe zaustaviti. Pored ovog naina izvrenja, poznati su i drugi pojavni oblici upotrebe automobila za samoubilaki teroristiki napad, kao to su udari automobila natovarenog eksplozivom u kolonu vozila kada se sa njom mimoilazi i sl.

Upotreba kamiona za samoubilaki teroristiki napad predstavlja takav pojavni oblik u kome se kamion koristi za izvrenja samoubilakog teroristikog napada. S obzirom na performanse kamiona u smislu razliitih vrsta i nosivosti, ovaj pojavni oblik samoubilakog terorizma je naroito opasan i smrtonosan. Ako se uzmu u obzir razliite vrste kamiona (kamion-sanduar, kamion-cisterna, kamion sa prikolicom, kamion sa lepom i dr.), i njihova mogua nosivost, moe se vidjeti koliko je njihovo razrno dejstvo. Korienje kamiona bombi, zbog svojih taktikih prednosti, kao to je mogunost upotrebe veih koliina eksploziva (preko pet tona eksploziva) i laki prilaz objektu napada, predstavlja esto nezamjenjiv nain vrenja samoubilakog terorizma. Takoe, kamioni se javljaju i kao vrlo povoljno sredstvo za savlaivanje fizikih prepreka oko objekta, to ih ini jo ubitanijim.

Upotreba aviona za samoubilaki teroristiki napad je pojavni oblik samoubilakog terorizma, koji se sastoji u upotrebi raznih vrsta vazduhoplova (avioni i druge vrste letjelica) za izvoenje samoubilakih teroristikih napada. Vazduhoplovna sredstva pogodna su za izvoenje samoubilakih teroristikih napada iz vie razloga vazduhoplovi kao sredstvo izvrena vrlo su opasni, ako se uzmu u obzir tehnike karakteristike pogonskog goriva koje koriste vazduhoplovi, te njihova razorna mo. Takoe, zatita od ovog pojavnog oblika samoubilakog terorizma svedena je na minimum, odnosno preputena je sluaju da teroristi ne uspiju u izvoenju samoubilakog teroristikog napada. Meutim, s druge strane, ovaj pojavni oblik samoubilakog terorizma zahtijeva odreena znanja iz oblasti upravljanja vazduhoplovom, to ga dodatno oteava i predstavlja pojavni oblik samoubilakog terorizma ije je izvoenje manje zastupljeno, ali ne i iskljueno. Napadi na SAD 11. septembra 2001. godine predstavljaju ,,nove standarde upotrebe aviona u izvravanju samoubilakih teroristikih napada. Avioni u ovom sluaju koriste se kao nain i sredstvo ozvrenja. Ukoliko teroristi samoubice uspjeno otmu avion, samoubilaki teroristiki napad je praktino nemogue sprijeiti. S druge strane, avion napunjen s nekoliko tona pogonskog goriva (kerozina) predstavlja ,,bombu velike razorne moi, ije se posljedice mogu samo nasluivati. Sve ovo ukazuje na nove dimenzije samoubilakog terorizma, u kojem teroristi samoubice pokazuju svu svoju surovost, sofisticiranost i istrajnost u ostvarivanju postavljenih ciljeva.

Korienje amca za samoubilaki teroristiki napad amac ili neko drugo plovilo natovareno eksplozivom moe posluiti kao nain da se izvri samoubilakii napad. Poznato je da pojedine teroristike organizacije razvijaju planove za samoubilake teroristike napade na ratne brodove mornarice SAD, NATO brodove, ali i putnike (turistike) brodove, radi ostvarivanja postavljenih ciljeva. Tako je izvren samoubilaki teroristiki napad na ameriki razara ,,USS COLE, koji je bio usidren u jermenskoj luci ,,Aden, 2000. godine. Brodi natovaren eksplozivom, u prvom momentu je pomogao amerikom razarau da se usidri u luku a potom je udario u njega i eksplodirao. Ameriki marinci su neposredno prije udara vidjeli mladia kako stoji na amcu i glasno izgovara nerazmljive rijei. U tom samoubilakom teroristikom napadu poginulo je 17 amerikih marinaca, a razara je pretrpio ozbiljna oteenja. Ono to je karakteristino za ovaj pojavni oblik samoubilakog terorizma jeste da teroristike organizacije razvijaju posebnu taktiku, pripremaju teroriste, a ak, u pojeidnim sluajevima, vre probne napade.

Korienje bicikla/motocikla za samoubilaki teroristiki napad predstavlja pojavni oblik samoubilakog terorizma koji se sastoji u upotrebi bicikla/motocikla za izvoenje samoubilakih teroristikih napada. Eksploziv montiran na bicikl ili motocikl jedan je od naina izvrenja samoubilakih napada. Eksplozivom se najee une uplji dijelovi bicikla motocikla, ili se kamuflirani eksploziv postavlja u korpu montiranu na bicikl. Aktiviranje eksploziva vri se pritiskom na runu konicu, zvonce ili neko drugo pogodno mjesto, tako da to izgleda neprimjetno.3.2.3. Pojavni oblici samoubilakog terorizma prema neposrednoj rtvi i objektu samoubilakih teroristikih napada

Neposredna rtva i objekat napada samoubilakog terorizma mogu se izjednaiti sa metama terorizma uopte. tako, mate samoubilakog terorizma moe biti sve ono to bi omoguilo da se ispuni svrha terorizma, tj. da se izazove strah kod ireg kruga ljudi, u cilju ostavrivanja postavljenih ciljeva, sa to manje teroristikih snaga i sredstava. Upravo zbog toga samoubilaki terorizam ima bitne prednosti u pogledu izbora mete samoubilakih teroristikiha napada. Shodno tome, mete samoubilakih terorizama mogu se, u najoptijem smislu, grupisati u etiri kategorije: odreena linost (atentat), ljudski kolektivitet, javni objekti, dravni objekti i prevozna sredstva.

Odreene linosti kao neposredna rtva samoubilakog terorizma jaavljau se u onim sluajevima kada se samoubilakim terorizmom nastoji izvriti atentat na odreene linosti. U ovim sluajevima samoubilaki teroristiki napadi koriste se u svrhu ubistva najviih dravnih predstavnika i funkcionera. Postoji vie primjera atentata i pokuaja atentata samoubilakim terorizmom, a oni se vre razliitim oblicima samoubilakog terorizma. Najee, neposredni izvrilac je terorista bomba samoubica, ali nisu rijetki ni sluajevi korienja automobila u samoubilakom teroristikom napadu na odreenu linost.

Ljudski kolektivitet kao neposredna rtva samoubilakog terorizma predstavlja neposrednu rtvu samoubilakog terorizma u onim sluajevima kada je meta napada odreen kolektivitet ljudi. Najee se radi o takvom kolektivitetu koji se od nosilaca samoubilakog teorrizma razlikuje po nacionalnoj, etnikoj ili drugoj pripadnosti. Ljudski kolektivitet moe da ini manja ili vea grupa ljudi, koji su meusobno povezani, ili se sluajno nalaze na istom mjestu. Vrlo esto grupe ljudi na odreenim manifestacijama, vjerskim priredbama i drugim aktivnostima predstavljaju neposrednu rtvu samoubilakog terorizma.

Javni objekti kao mete samoubilakog terorizma jesu oni objekti i prostori u kojima se nalazi vei broj ljudi u vrijeme izvrenja samoubilakog teroristikog napada. Uglavnom se radi o onim objektima u kojima svakodnevno cirkulie vei broj ljudi razliitog profila (uglavnom civilnih lica), uslunim i prozvodni objektima, kao i onim objektima koji predstavljaju statusne simbole odreene drave, regije itd. Osnovna krakteristika javnih objekata kao meta samoubilakog terorizma, jeste to to se ovi objekti tee mogu zatititi, to daje veu mogunost smaoubilakom terorizmu. Kao javni objekti koji su najee meta samoubilakog terorizma, mogu se navesti: autobuske, eljeznike i taksi stanice, hoteli, restorani, kafe i disko klubovi, trni centri, bolnice, kole, pozorita, gradski trgovi, sportski objekti, kao i svi ostali objekti kojima se moe ostvariti svrha terorizma.

Dravni objekti kao mete samoubilakog terorizma predstavljaju veoma este mete napasa samoubilakim terorizmom, zbog njihove vanosti i uticajnosti. Naime, samoubilakim teroristikim napadom na ovu kategoriju objekata, stie se utisakopte nezatienosti i slabosti sistema bezbjednosti, te se pojaava efekat samoubilakog terorizma. Samoubilaki terorizam dobija na znaaju kao oblik terorizma od koga se teko zatititi, to dovodi do masovnije primjene samoubilakih napada. Dravni objekti (zgrade vlade, parlamenta itd.), diplomatski objekti (ambasade, konzulati, predstavnitva drava itd.), vjerski objekti (crkve, sinagoge, damije itd.) i vojni i policijski objekti (vojne baze, skladita, policijske ustanove itd.).

Prevozna sredstva kao mete samoubilakog terorizma jesu ona prevozna sredstva u kojima se nalazi vei broj ljudi razliitog profila. Kao mete mogu posluiti prevozna sredstva u svim vrstama saobraaja (drumski, vazduni i pomorski saobraaj). Najee se napadaju autobusi, vozovi, brodovi (turistiki, transportni, vojni), kao i razni konvoji (vojni, diplomatski i dr.). samoubilake teroristike napade na ove mete uglavnom izvode teroristi bombai samoubice, mada se mogu izvravatii ostalim pojavnim oblicima samoubilakog terorizma, kao npr. korienjem automobila/kamiona ili amca.3.2.4. Pojavni oblici samoubilakog terorizma prema postojanim mogunostima

Pored navedenih naina izvrenja samoubilakih napada, koje karakterie agresivnost i intenzivnost djelovanja, postoji vjerovatnoa vrenja samoubilakih napada terorista novim nainima djelovanja, koji ukazuju na odreene nove tendencije samoubilakog terorizma.

Novi oblici ispoljavanja samoubilakog terorizma uglavnom se odnose na postojanje mogunosti da se samoubilaki teroristiki napad izvri na prikriven i pasivan nain, odnosno upotrebom oruja za masovno unitenje. Postoje dokazi o eksperimentisanju hemijskim i biolokim orujem, to potvruje sumnju u mogunosti upotrebe i ovog oruja pri izvoenju samoubilakih teroristikih napada. Sve vea dostupnost nuklearnog, biolokog i hemijskog oruja daje novu dimenziju terorizmu uopte, a samim tim i samoubilakom terorizmu. Mogunost teroristikih organizacija da ilegalno nabave nuklearno, bioloko i hemijsko oruje predstavlja objektivnu prijetnju da bi ono moglo posluiti, izmeu ostalog, i za izvoenje samoubilakih teroristikih napada. S obzirom na to da su vrlo male koliine hemijskih i biolokih agenasa dovoljne da izazovu nesrazmjerne posljedice po ljude, mogue je da terorista samoubica u odreeno vrijeme na datom mjestu aktivira kapsule punjene nekim od bojnih otrova.

Tako postoji mogunost da se terorista samoubica, prethodno, svjesno zarazi nekim smrtonosnim virusom (bioloki terorizam) i da se u takvom stanju kree javnim mjestima (gradski trgovi, autobuske stanice, aerodromi i sl.), inficirajui pri tom ljude koji se tu zateknu. Pored toga, mogunost terorista da upotrijebe hemijsko oruje u teroristike svrhe (hemijsko terorizam), uveava se porimjenom smaoubilakog terorizma, upravo zbog taktikih prednosti koje karakteriu samoubilaki terorizam.

Opasnost od ovakvih i slinih naina izvrenja samoubilakih teroristikih akata uveava se iz vie razloga.

Prvo, polazei od toga da su se u poetku primjenjivali standardni naini izvrenja samoubilakih napada, kao to je lijepljenje eksploziva uz tijelo, korienje smaoubilakih prsluka i smaoubilakih odijela, pa upotreba automobila, amaca i, naposljetku, aviona pri vrenju samoubilakih teroristikih napada, sasvim je realno oekivati i vrenje samoubilakih napada na ovakav nain.

Drugo, ne postoji efikasan sistem zatite od teroristikih samoubilakih napada izvrenih na ovaj nain. Terorista samoubica ne nosi eksploziv, ne mora da ima oruje, izgleda kao svaki drugi graanin, tj. djeluje neupadljivo, te stoga ne privlai posebnu panju slubi bezbjednosti. Ovo, zapravo, predstavlja jednu od taktikih prednosti smaoubilakog terorizma, koju e teroristi, najvjerovatnije, nastojati iskoristiti.

Tree, posljedice smaoubilakog teroristikog napada izvrenog ovakav ili slian nain, mogu da budu daleko opasnije i trajnije od posljedicabombakih samoubilakih napada. Pored toga, strah izazvan na ovaj nain daleko je vei od straha izazvanog upotrebom konvencionalnih sredstava.4. ZAKLJUAKSamoubilaki terorizam jeste jedan od najsurovijih oblika teroristikih akcija. Uglavnom se vezuje za islam i dihad. Predstavlja najagresivniji oblik terorizma podrazumijeva upotrebu metoda koje zahtijevaju smrt napadaa, a cilj ove vrste napada jeste ubijanje to veeg broja ljudi; koristi se u demonstrativne svrhe ili kao vrsta atentata.

Samoubilaki napadi posljednjih godina zabiljeeni su u ak 25 zemalja svijeta. Zastraujua je injenica da ono to je nekada bio najvei problem nai dovoljan broj ljudi spremnih da umru na ovakav nain, sudei po onome to se deava, vie ne predstavlja nikakav problem. Samoubilaki napad moe se odrediti kao fiziki napad na ljude i imovinu koji izvodi jedan ili vie terorista, radi ostvarivanja ciljeva odreene organizacije uzrokuje smrt i ranjavanje neposrednih rtava napada, ali izvodi se na nain koji liava ivota i same izvrioce akcije. Sutina samoubilakog napada jeste da neposredni izvrilac svjesno gine radi ostvarivanja ciljeva teroristikih organizacija. U ovom sluaju terorista samoubica predstavlja i sredstvo i nain izvrenja teroristikog akta napada se bukvalno stapa sa neprijateljem kome je inae teko prii i preivjeti. Kod ovakvih oblika terorizma samoubica je samo izvrilac akta dok je naredbodavac teroristika organizacija. Pored teroriste samoubice u ovakvim napadima posredno uestvuju i vjerske voe, ideolozi, naredbodavci, finansijeri, saradnici, pomagai i druga lica oni uestvuju iz razliitih pobuda, a najee politikih i vjerskih. Jedna od glavnih odlika ovog oblika terorizma jeste njegova konspirativnost. Voama terorista koji forsiraju samoubilaku vrstu borbe i te kako je vano i to to nakon izvrenog samoubilakog teroristikog napada nije potrebno troiti vrijeme i sredstva za povlaenje napadaa, niti se treba brinuti o tome da li e oni progovoriti ako budu uhvaeni.

Samoubica je uglavnom posljednja karika u dugom organizacijskom lancu. Nakon to je donesena odluka o napadu, njeno sprovoenje u djelo zahtijeva barem est odvojenih operacija: odabir cilja, sakupljanje podataka, regrutovanje, fiziki i duhovni trening, pripremu eksploziva i transport samoubice u podruje mete.Analizom dosadanjih oblika ispoljavanja samoubilakog terorizma i sagledavanjem tendencija samoubilakog terorizma, mogue je izvriti identifikaciju i klasifikaciju pojavnih oblika samoubilakog terorizma prema sljedeim kriterijumima: 1) Broj neposrednih izvrilaca samoubilakih teroristikih napada: jedan terorista bomba samoubica, vie terorista bombaa samoubica. 2) Upotrijebljeno sredstvo za izvoenje samoubilakih teroristikih napada: upotreba eksploziva, upotreba automobila, upotreba kamiona, upotreba aviona, upotreba amca, upotreba bicikla/motocikla. 3) Neposredna rtva i objekat samoubilakih teroristikih napada: odreena linost, ljudski kolektivitet, javni objekti, dravni objekti, prevozna sredstva. 4) Mogui oblici ispoljavanja teroristikih napada: upotreba oruja za masovno unitenje za vrenje samoubilakih teroristikih napada.5. LITERATURA Whittaker, D.J.: The Terrorism Reader, London, Routledge, 2001.

Pinjo, E.: Islamski terorizam, Beograd, 2008. godina

Simeunovi, D.: Terorizam, Pravni fakultet, Beograd, 2009. godina

Sprinzak, E.: Samoubilaki terorizam, Razumni fanatici, 2009. godina

ikman, M.: Terorizam aktuelni i mogui oblici, VUP, Banja Luka, 2006. godina

ikman, M.: Terorizam, Univerzitet Sinergija, FBZBL, Banja Luka, 2009. godina

Internet

www.wikipedia.com/terorizam www.wikipedia.com/terorizam

Whittaker, D.J.: The Terrorism Reader, London, Routledge, 2001.

Simeunovi, D.: Terorizam, Pravni fakultet, Beograd, 2009. godina

Sprinzak, E.: Samoubilaki terorizam, Razumni fanatici, 2009. godina

Pinjo, E.: Islamski terorizam, Beograd, 2008. godina

ikman, M.: Terorizam aktuelni i mogui oblici, VUP, Banja Luka, 2006. godina

ikman, M.: Terorizam, Univerzitet Sinergija, FBZBL, Banja Luka, 2009. godina

ikman, M.: Terorizam, Univerzitet Sinergija, FBZBL, Banja Luka, 2009. godina

16