Sahne

Bilgisi II

Hazırlayan: Barış Yıldırım

İÇİNDEKİLER Gömülü Çocuk ............................................................................................................ 4

Kişiler ve ilişkileri ..................................................................................................... 5

Sahne Yapısı (Mekan) ............................................................................................. 5

Zaman-Mekan-Kişiler tablosu .................................................................................. 6

Simgeler .................................................................................................................. 6

Arka Bahçe ................................................................................................... 6

Harold Pinter oyunları ................................................................................................. 6

Pinter ....................................................................................................................... 6

Yaşamı ve sanattaki yeri ...................................................................................... 6

Oyunları ............................................................................................................... 6

Git Gel Dolap ........................................................................................................... 7

Kişiler ................................................................................................................... 7

Tekrar Öğesi ........................................................................................................ 7

Dış Yönetici .......................................................................................................... 8

Zaman ve Mekan ................................................................................................. 8

İnce Sızı .................................................................................................................. 8

Kişiler ve Olaylar .................................................................................................. 8

Zaman ve Mekan ................................................................................................. 9

Işık ............................................................................................................................ 10

Işık Niye Yapılır ..................................................................................................... 10

Spot ....................................................................................................................... 10

1. Yoğunluk ........................................................................................................ 11

2. Renk ............................................................................................................... 11

3. Açısı ............................................................................................................... 11

4. Büyüklük ........................................................................................................ 11

Diğer ışık türleri ..................................................................................................... 11

Stroplight ............................................................................................................ 11

Blacklight ............................................................................................................ 11

Fresnel ............................................................................................................... 11

Bir nesneyi aydınlatmak ........................................................................................ 11

Asgari aydınlatma .............................................................................................. 11

İdeal aydınlatma ................................................................................................. 12

Aydınlatmanın gösterimi ..................................................................................... 12

Işık Planı ............................................................................................................... 12

Eylem Sırası ....................................................................................................... 12

Adım 3: Aydınlatma halkalarının çizilmesi .......................................................... 12

Işığın ifadesi ................................................................................................... 13

Adım 4: Spot Dökümü ........................................................................................ 13

Adım 5: Işık pozisyonlarının yazılması ............................................................... 13

Reji Defteri ................................................................................................................ 14

1. Baş Bölüm ......................................................................................................... 14

2. Orta Bölüm ........................................................................................................ 15

3. Ekler Bölümü ..................................................................................................... 16

Gitgel Dolap (Film) .................................................................................................... 16

TARİHLERİNE GÖRE DERSLER 4 Mart 2004 ................................................................................................................ 4

1 Nisan 2004 .............................................................................................................. 8

6 Mayıs 2004 ............................................................................................................ 10

27 Mayıs 2004 .......................................................................................................... 16

ŞEKİLLER Şekil 1: Gömülü Çocuk (Yazarın tarifi) ........................................................................ 4

Şekil 2: Gömülü Çocuk (Düzenlenmiş) ....................................................................... 4

Şekil 3: Gömülü Çocuk (Perspektif) ............................................................................ 4

Şekil 4: İnce Sızı (Taslak plan) ................................................................................... 9

Şekil 5: Tepeden ve karşıdan aydınlatma ................................................................. 12

Şekil 6: İdeal aydınlatma (3 yerden) ......................................................................... 12

Şekil 7: Yere paralel ışık ........................................................................................... 12

Şekil 8: Işık halkaları ................................................................................................. 13

ÖDEVLER Ödev 1: Okunacak Pinter kitapları .............................................................................. 6

4 Mart 2004

GÖMÜLÜ ÇOCUK

Şekil 1: Gömülü Çocuk (Yazarın tarifi)

Yazarın tarifinin sahne açısından sakıncaları var: Merdivenin 3 basamaklı olması ve yeri yanlış. Kanepeyi sağa koyarsak sol bomboş kalır. Aynı zamanda TV, oyun kişisi Dodge’un görülmesini engeller.

Şekil 2: Gömülü Çocuk (Düzenlenmiş)

Şekil 3: Gömülü Çocuk (Perspektif)

TV

TV

Kişiler ve ilişkileri

Yazarın aile konulu diğer oyunlarda (Vahşi Batı ve Aç Sınıfın Laneti) sadece 2

kuşak gösterilirken bu oyunda 3 kuşak görülüyor. Aile çiftçilikle uğraşıyor. Uzun yıllardır verimsiz bir dönem yaşıyorlar.

Halie : Siyah giyinmiştir. Yasta gibidir. Amerikan rüyasının taşyıcısı gibidir. Vahşi Batı’daki anneye çok benzer.

Dodge : Sürekli kanepede oturur. Tilden : Arka bahçeyle ilişkisi var. Orada bir şey yetişmediği söylense de

Tilden sürekli mısır vs. getiriyor. Arka bahçeyle ilgili bir sorunu var. Çocuğu andıran bir adamdır. New Mexico’ya gitmiş, bir şeyler yaşamış dönmüştür. Örneğin yağmur onu etkilemez. Dünyaya karşı kayıtsızdır.

Ansel : Bir zamanlar yaşamış olduğu, Tilden ve Bredley’in bir kardeşi olduğu düşünülüyor. Bu kişiye kurgusal bir yaşam kurulmuş. Bu Ansel, Amerikan rüyasının sembolü gibidir, iyi basket oynar, çok para kazanabilir. Bu, gömülü çocuk mudur? Çok belli değildir bu nokta. Öyle bir sis perdesi gerilmiştir ki, göz gözü görmez.

Giderek gömülü bir çocuk olduğunu öğreniyoruz ama kim olduğunu sonuna dek öğrenmiyoruz. Sonunda gömülü çocuğun Halie ile Tilden arasındaki ensest ilişkiden doğduğunu öğreniyoruz.

II. Perde’de Vincent, 6 yıl önce terk ettiğinde gayet olumlu bir manzarayla çiziyor evini. Ama lanet onu çekiyor ve döndüğünde çok farklı bir ev buluyor. Bunun sebebi nedir? Vincent’in o zaman olgun olmaması mı? Bu pek ikna edici bir açıklama gibi görünmüyor.

Sahne Yapısı (Mekan) Renk: Koyu yeşil ve özellikle kahverengi renkler hakim. Işık : Sadece TV’den yansıyan mavi bir ışık. Ortam: Kasvetli, karanlık bir ortam. Eşyalar: Oda ve özellikle kotluk bir mezar gibidir. Son sahnede güneşin açılması geçici bir dinginlik göstergesidir. Fakat lanet sürecektir. Sır kalktığı için bir aydınlanma olsa da acı ve lanet toruna, 3. kuşağa geçmiştir. Üç oyunda da mekan son sahnede çöplüğe dönüşür. 1. Perdenin ortalarına dek Halie hep yukarıdan konuşur. Yüzünü görmeyiz. Halie’nin mekanı yukarısı, Dodge’unki aşağısı. Bu, aralarındaki iletişimsizliği, uçurumu gösteriyor.

Dodge Halie

Tilden Bredley

Vince Shelley

Zaman-Mekan-Kişiler tablosu I II III

Zaman Gündüz, yağmurlu Gece, yağmurlu Gündüz, güneşli

Mekan Kanepe, TV

Kişiler Dodge, Halie, Bredley, Tilden

Dodge, Shelly, Vince, Tilden, Bredley

Shelly, Dodge, Halie, Peder

Simgeler Arka Bahçe: Geçmişi simgeliyor. Aynı zamanda lanetin yaşandığı yer.

Orada hiçbir şey yetişmiyor. Mecaz anlamıyla “arka bahçe” terimi, örneğin “ABD’nin arka bahçesi” deyiminde olduğu gibi, pis işlerin yapıldığı yer anlamındadır. Illinois de Amerika’nın arka bahçesi gibidir. Pis işler orada yapılır. Ayrıca “bilinçaltı bilincimizin arka bahçesidir,” diye bir deyim de vardır.1 Sonuç olarak sırların saklandığı esrarlı yerdir burası.

Tilden’in Dogde’u mısır koçanlarının altına gömmesi.

Okunacak: Git Gel Dolap, İnce Sızı (Harold Pinter)

Ödev 1: Okunacak Pinter kitapları

HAROLD PİNTER OYUNLARI Harold Pinter’den Git Gel Dolap (GGD) ve İnce Sızı (İS) oyunlarını inceleyeceğiz. GGD, tek mekanda geçerken; İS, bahçe, bahçe dışı, bahçe içinde bir ev gibi birkaç mekanda geçer.

Pinter

Yaşamı ve sanattaki yeri İngiliz Yahudi’sidir. Çocukluğu, 2. paylaşım savaşı yıllarında, “bir gün gelecekler, annemi-babamı götürecekler” korkusu ile geçmiştir. Kapı açılacak, biri girecek ve düş dünyası yok olacaktır sanki. Absürd yazar diye kabul edilir. Ancak tipik bir absürd yazar değildir. Becket’ten çok etkilenmiştir: kurgu, suskunluklar, açık son, oyunun bir yerde bitmemesi, iletişimsiz insanlar gibi motifler Becket etkisidir. Ancak farklılıklar belirgindir; en önemlisi Pinter’da grotesk tipler olmayışıdır, örneğin Becket’te empati kurabileceğimiz, özdeşleşebileceğimiz kimse yokken Pinter’ın tipleri son derece gerçekçidir. Pinter’ı etkileyen kaynaklardan biri olarak da, o dönemde aşağı-orta sınıfı, o sınıfın yaşadığı ortamların kirliliğini sahneye koyan “mutfak musluğu dramı” akımı gösterilir. Ayşegül Yüksel’e göre neo-natüralist ve absürddür Pinter.

Oyunları Oyun kurguları birbirine çok benzer.

1 Arka bahçe, bilinçaltı mıdır yoksa bilinçdışı mıdır gibi, Lacan ve Freud’un tezleri doğrultusunda bir

psikolojik tartışmaya girdiysek de, sonradan gazgeçtik.

Oyunların tümü (İS hariç) bir odada geçer. Bu odada genelde iki kişi vardır: karı-koca, iki arkadaş, iki iş arkadaşı, iki sevgili vb. Bu oda, o odada bulunan insanlar için güvence teşkil eder, kendilerini orada güvende hissederler. Bu, dışarıda bir tehlike olduğu anlamına gelir.

Bu iki kişiden biri bir düş dünyası yaratmış ve onan inanmıştır (düş düzlem). Örneğin GGD’de Ben o dünyaya inanırken Gus inanmaz ve sorgular.

Odalardaki kapı simgesi çok önemlidir. Kapı sıkı sıkı kapalıdır ve ardında tehlikeli bir şey vardır. Kapı, oyun sonunda mutlaka açılır ve tehlike içeri girer, içerideki düş tamamen yok olur. Düş kuran, kurduğu düşün bedelini öder, görmediği gerçekle yüzleşir. Bunun için “Pinter’ın tiyatrosu bir yüzleştirme tiyatrosudur,” denir.

Jak Deleon, bu mekan kullanımını absürdlerin şöyle bir düşünceye sahip olmasına bağlar: “İnsan ana rahminden çıkında tehlikeli bir dünyaya girer ve hep o rahme geri dönmek ister.

Git Gel Dolap

Kişiler Kişiler, karakter özelliği taşımazlar, tiptirler. Ben oyun boyunca durağandır, yatar. Gus ise hareketlidir. Oyun ilerledikçe bu iki kişi yavaş yavaş yoksunlaştırılır, her şeylerini yukarıdakilere gönderirler. Oyun sonunda Gus, silahları da dahil, her şeyini yitirir. Ben soru sormaz. Gus ise sürekli soru sorar, memnuniyetsizdir. Makine de, Gus soru sormaya başlayınca çalışır. Gus, soru sormaya başlayınca kuklalıktan çıkıp insanlaşmaya başlar ve bu mekan niye daha pis, Wilson kim, neden Wilson Ben’le haberleşiyor da kendisiyle haberleşmiyor, biz gidince cesedi kim kaldırır, bu çarşaflarda başka kim yatmış gibi sorularının bedelini öder. Sistemin devamı için Gus’ın ortadan kalkması gereklidir. Nitekim oyun sonunda Gus her şeyini yitirir; ceketini ve silahını bile alırlar. Oyun içinde iki kişi arasındaki birlik bozulur. Cinayet provasında Gus’ın silahını

çekeceği bile unutulur. Çünkü kurban (bence) Gus’tır. Oyun sonunda düş kuran düşünün bedelini ödeyecek ve Ben, karşısında kurban olarak arkadaşını gördüğü zaman, ilk kez düşünmeye başlayacaktır. Büyük bedeli Gus ödeyecektir, çünkü düşünen odur. Ben ise şu soruyu soracaktır: “bu düzene karşı mı çıkacaksın yoksa boyun mu eğeceksin?”. Yazar şu soruyu sormaya çalışır: “Ben, böylesi hiç alışmadığı bir durumla karşı karşıya kalınca ne yapacak?”

Bence yazar çok daha net bir mesaj veriyor: Soru soranlar, sordukları soruların bedelini öderler. Gus’ın Ben tarafından

vurulacağı kesin gibidir. Bütün planlar ona göre yapılmıştır,

göstergeler bunu gösterir. Göstergeler Ben’in Gus’ı öldüreceğini gösteriyor. Gerçi Ben, Gus’ın öldürüleceğini bilmiyor ama Gus bu bedeli ödeyecektir. Ancak yazar ölüm sahnesini göstermemiş yüzleşme anında oyunu bitirmiştir. Bütün oyun bu bir anlık yüzleşme, düşünme anı için yazılmıştır. Yazarın derdi sistemledir ve “sistem düşüneni yok eder” mesajını vermektedir.

Tekrar Öğesi Birçok şey tekrarlanır. Konuşmalar, hareketler tekrar edilir. Bir kuklanın aynı hareketleri tekrar etmesine benzer bunlar.

- Gus, ayakkabısını iki kez sallar. Bu bir kez yapılsa önemli olmayabilir ama iki kez yapılması bir önemi olduğunu gösterir.

- Kibrit sallama işi de birden çok yapılır. - İki arkadaş iki kez göz göze gelir. - Sifon iki kez çekilir (su sesi gelmez). - Ölümle ilgili iki haber okunur.

Dış Yönetici Sifon iki kez çekilse de su sesi gelmez, sonra ikisi de odadayken sifon çalışır. Kibrit ararlar, bulunmaz, sonra kapının altından atılan zarfla 12 kibrit gelir. Bu insanlar, bir kukla gibi, dışarıdan yönlendirilir. Kendi hareketlerini denetleyemeyen iki insandırlar.

1 Nisan 2004

Zaman ve Mekan Kapalı, dar bir alan. Oyun kişileri bu mekana sıkışmış. Dışarıyla bağlantısı yok. Kapı var ama hiç açılmıyor. Açılınca da cinayet işlenecek. Pencereler var ama sıkı sıkı kapalı ve siyah boyalı; oradan da dışarıyla bağlantı yok. Sabahın erken saatlerinde buraya gelmişler. Hava kararınca da burayı terk edecekler. Dışarısı gündüz olmasına rağmen içeride hep geceyi yaşıyorlar. Dışarı çıktıklarında ise gece oluyor; aynı madenciler gibi. Yani hep ölü saatlerde dışarıdalar ve hiçbir zaman maç izleyemeyecekler. Eskiden giderlermiş ama artık gidemiyorlar. Kazandıkları parayı ne içeride ne de dışarıda harcayabiliyorlar. Giderek yoksunlaşmaktalar. Dışarıda olsalar da hiçler. Sistemin parçası oldukça giderek yoksunlaşmaktadırlar.

İnce Sızı Oyun, huzurlu görünen bir ortamda başlar. Ama konuştukça birbiriyle ilişkisi olmayan, iletişimsiz bir çift görürüz.

Kişiler ve Olaylar Bu iletişimsiz çift Anlamı olmayan amaçsız tartışmalar yaparlar. Algıları bile farklıdır. Biri havaya sıcak derken, diğeri soğuk bulur.

Kibritçi, Flora’nın tecavüzcüsü müdür? Bu tam açık değil. [Ama

“tecavüzcüsüne aşık kadın” motifi sezilebilir.] GGD’de tehdit dışarıdayken, burada hem içeride hem dışarıda tehlike vardır. Dışarıdan gelen ilk tehdit bir arıdır. Arı da baharın, yazın imgesidir. Burada, sonradan gelecek tehlikenin habercisi (önsemesi) hatta parodisidir. Flora dışarıya, Edward içeriye aittir. Dolayısıyla arıya verdikleri tepki de farklıdır. Flora, arıya karşı duyarsızdır çünkü dışarıya açık, doğayla iç içe bir kadındır. Oysa Edward kendini dışarıya kapatmıştır. Arı gelince Edward’ın gözünde sızı başlar. Arı ölünce sızı biter ve havanın güzelliğinin farkına varır. Oysa az önceki düş dünyasında, havanın farkında bile değildi. Arının “gözünü kör edince” rahatlar, oysa sorguladıkça her şeyini yitirecek ve o günün gecesinde kendi gözü kör olmuş olacaktır. Edward tam rahatlayacakken kibritçinin farkına varır ve korkusu yeniden başlar. Böylece 2. Bölüm’de Edward içeriye kaçar. Bulaşıklıkta saatlerce kibritçiyi izler, keni iç dünyasına dalar. 3. Bölüm’de kibritçiyi içeri alması (tragedya

kavramlarıyla konuşacak olursak) Edward’ın trajik hatasını oluşturur. Korkusunun üzerine gittikçe sonu gelir. Dışarıdaki tehlike ile (arı) baş ettiyse de, dışarıdaki tehlikeyi ancak kendi mekanına, içeri alarak yok edeceğini düşünür. Ancak nasıl ki arıyı kendi başına öldüremediyse, adamı da kendi başına içeri almayı başaramaz, bunu Flora’dan ister. Bu da onun baht dönüşünü ifade eder. 4. Bölüm’de Kibritçi Edward’ın çalışma odasındadır. Edward konuştukça gücünü kaybeder. Bu, bilinçaltına yaptığı bir yolculuktur ve gücü kibritçiye geçmektedir. Sonunda Edward kör olur.

Zaman ve Mekan GGD’da kapalı, dar, sıkışmış bir mekan varken, burada daha geniştir. Kabaca şöyle bir plan çizilebilir.

Şekil 4: İnce Sızı (Taslak plan)

Bu oyunda da içerisi-dışarısı farkı belirgindir. Ancak bu kez sadece içeri değil, dışarı da vardır. Oyun günü 21 Haziran sabahıdır: Bir gündönümüdür bu. 2 İlk kez o gün dışarıya çıkarlar. Bu gündönümü Edward’ın yaşamında da bir dönüm noktası olur. Ancak Kibritçi de memnun değildir. Çünkü o da yerini kaybedecektir. Sabah başlayan oyun akşam biter. Bu süreç içinde kişilerin yer değiştirmesi gerçekleşir.

2 Kibritçiye Flora’nın verdiği (?) ad olan Barnabas da gündönümü demektir.

İçerisi (görünmez)

Çalışma Odası

Bulaşık-hane

Kibritçi

Dışarısı

Bahçe

İçe

ri-Dış

arı a

rası

(Ara

f gib

i)

6 Mayıs 2004

IŞIK Işık tasarımcısı için asıl sözü yönetmen söyler. Örneğin Gitgel Dolap’ı sahneye koyan yönetmen finalde dışarının kapısı açıldığı zaman içeri yoğun bir ışık huzmesi göndermeyi seçebilir.

Işık Niye Yapılır Aşağıdaki maddelerden ilk 4’ü ışığın yapılmasının en temel sebepleridir. 1. Sahnenin görünmesi için 2. Atmosfer yaratmak için

Zaman

Mekan

Duygusal ortam 3. Vurgu sağlar

(Bir konuya ilgiyi odaklamak, bir şeyi daha belirgin hale getirmek için.) 4. Sahne eşyası olarak

(Bazen, nadiren) 5. Mekanı belirlemede etkili olur

(Örneğin yere düşen bir ışık huzmesinin hücre olması; lazer teknolojisiyle görüntülerin çizilmesi)

6. Zamanı belirlemek (Örneğin oyun içindeki bir zaman akışını kullanmak için –örnek: maymundan insana geçtikçe ışık aydınlanır–)

7. Efekt aracı olarak (Yıldırım vs.)

8. Deformasyon aracı olarak (Örneğin aşağıdan gelen ışık, alışılmadık gölgeler yaratabilir.)

Spot

Işık kaynağıdır.3 Işığın aşağıdaki özellikleri değiştirilebilir:

1. Yoğunluğu (şiddeti) 2. Rengi 3. Açısı 4. Büyüklüğü Bunları ayrıntılandıralım

3 500, 600, 650, 1000, 1500 watt’lık spotlar kullanılır. Aslında 5000-10.000 watt’a dek gider.

Mercek

Ampul Ayna

1. Yoğunluk Gelen elektrik kaynağının düzeyiyle (volt) bağlantılıdır. Bu, ışık mikseriyle yapılır. Işık mikseri ses mikserlerine benzer, yukarı inip çıkan bir anahtarı vardır. Bu anahtar 0 ile 10 birim arası değişir. Yukarı çıktıkça yoğunluk artar.

2. Renk Spotun önüne bir filtre koyarak yapılır. Isıya dayanıklı özel filtreler vardır.

3. Açısı Yeri, odağı vb.

4. Büyüklük Yukarıdaki spotta üç şeyin yeri değiştirilebilir: 1. Mercek yaklaştırılıp uzaklaştırılır.

Tek mercekli spotlarda mercek yaklaştırılıp uzaklaştırılır. 2. Mercekler (çiftse) birbirine yaklaştırılıp uzaklaştırılır 3. Ampul yaklaştırılıp uzaklaştırılır

(Ampulü yaklaştırmakla tek mercekli bir spottaki merceği yaklaştırmak arasında fark yoktur)

Diğer ışık türleri

Stroplight Yanıp sönen ışıktır. Bu yanıp sönmenin frekansı ayarlanabilir. Ama yoğunluk ayarı yoktur.

Blacklight Bir çeşit flüoresandır. Keskin bir eflatun-mor rengi vardır. Açık renklerde yansır, koyu renklerde yutulur.

Fresnel Işığı toplamayan, dağıtan, genellikle genel aydınlatmada kullanılan bir spot türüdür.

Bir nesneyi aydınlatmak Aşağıda karşıdan gelen ışığa baktığımız zaman oyuncunun tüm boyunu aydınlatmadığını görüyoruz. Oyuncu ışığın içine girmek için biraz daha önde durmalıdır.

Asgari aydınlatma KURAL 1: Sahnedeki bir obje en az iki yerden aydınlatılır: Biri karşıdan, diğeri sahne içinden (yandan, tepeden ya da arkadan) Çünkü sadece karşıdan gelen ışık, bir objenin yalnızca iki boyutunu ortaya çıkarır. Diğeri derinliği çıkartmak için kullanılır.

Şekil 5: Tepeden ve karşıdan aydınlatma

İdeal aydınlatma

KURAL 2: Bir nesne ideal olarak üç yerden aydınlatılır. Bunların ikisi, nesnenin tam ortasına 45º çizecek şekilde ışık veren iki kaynaktır; diğeri tepeden (nesnenin tam tepesinin biraz arkasından, ışık alanının içinden) verilen diğer kaynaktır. Bu, sahnede günışığı gibi bir ortam yaratır.

Şekil 6: İdeal aydınlatma (3 yerden)

Burada gösterilen, ideal aydınlatmadır. Ama genelde atmosfer yaratmak için

ışık farklı şekillerde kullanılır.

Aydınlatmanın gösterimi

Bu aydınlatma yukarıdaki (Şekil 6) gibi gösterilir (ışıkların nesneye 45º ve birbirlerine 90º geliş açılarını gösteren kesik çizgiler hariç). Yani karşıdan gelen iki ışık kaynağı aydınlatma dairesine teğet geçecek şekilde, nesnenin tepesindeki ışık kaynağından da 4 çizgi dairenin çeperine gelecek şekilde çizilir.

Aydınlatma çemberi kesin bir çember değildir. Işıklı ile ışıksız ortam arasında bir geçiş vardır.

Tabanda herhangi bir yansısı olmayan, tabana paralel gelen bir ışık kaynağı (örneğin Gitgel Dolap’ta dolabın içinden bir ışık verirsek) yandaki gibi gösterilir:

Şekil 7: Yere paralel ışık

Işık Planı

Eylem Sırası 1. Plan çizilir 2. Dekor yerleştirilir 3. Işık planı çizilir 4. O ışıklandırmada kullanılan bütün spotların dökümü yapılır.4 5. Işık pozisyonları yazılır

Adım 3: Aydınlatma halkalarının çizilmesi

4 Örneğin Vahşi Batı’da sadece masayı aydınlatacağımız sahneler için tepeden bir ışık verilir. Ancak

sahnenin diğer kısımlarının da görülebilmesi için diğer yerleri de bir miktar yakmak gerekir. Ayrıca dışarıdan gelen ışık da verilmelidir. Bunlar ayaklı ışıklarla verilebilir (F1, F2 gibi numaralar verilebilir). Ayrıca pencereler için ışıklar lazımdır. Gece sahnesi için mavi filtreler gerekir. Bunların hepsi ışık planında yazılır.

9

3B

Temel olarak sahnenin her tarafını kaplayan ve birbirini kesen halkalar çizilir. Bu halkalara çeşitli köprülerden ışık verilir. (Burada takip kolaylığı açısından her halka, o halkayı aydınlatan iki spot ve spotlardan çıkan ışınların -4 ışın- renkleri aynı verilmiştir. Tepe ışıkları beyaz, çizgileri siyahtır)

Şekil 8: Işık halkaları

Işığın ifadesi Bir ışık temel olarak Köprü harfi + Spot numarası + şiddeti ile gösterilebilir. Bu ifade, B köprüsündeki 3. ışığın 9 şiddetinde yakılması gerektiğini gösterir.

Adım 4: Spot Dökümü Örneğin A1, A2, A3, A4, A6, A7, B1, B2, B3 ... spotlarını kullanacağız. Spot numarası, karşısında da Watt’ı ve türü yazılır. Filtre kullanılacaksa belirtilir: A1: 1000 W, fresnel5 (mavi) A2: 1000 W, fresnel A3: 500 W, mercekli Takip 1: ….. ……

Adım 5: Işık pozisyonlarının yazılması Her sahnede (burada herhangi bir ışığın herhangi bir değişimi) kullanılan ışıklar tüm ayrıntılarıyla yazılır. Sahne ortasında değişme varsa bu yeni bir pozisyon (diyelim I2) olur. Daha sonra örneğin tekrar I1’e dönülecekse (aynı ışık durumu kullanılacaksa) bu bir daha yazılmaz, sadece reji defterinde I1 yazılıp geçilir. Örneğin: I1 = D2

6º + B12º + B3

7º + Takip18º

I2 = I1 + C43º + C6

4º

[I3 = I1 – B12º 6

I4 = I1 (B310º) 7]

5 Fresnel ışığı dağıtır, toplu halde yansıtmaz. Daha çok genel aydınlatma için kullanılır.

6 Bizim önerimiz: I1’den B1

2º ışığının çıkarıldığını, gerisinin aynı olduğunu gösterir.

7 Bizim önerimiz: I4’ün I1’le aynı olduğunu fakat B3’ün 10º dereceye çıktığını gösterir.

D

C

B

A

1 2 3 4 5 6

1 2 3 4

1 2 3

1 2

REJİ DEFTERİ Bir oyunun sahnelenmesine karar verildiği ilk günden oyunun gösterimden kalktığı son güne dek her aşamayı barındırır. Her tür ayrıntı dahil edilir. Gelecek kuşaklara belge bırakma amaçlıdır. Üç ana bölümden oluşur:

1. Baş Bölüm (baş sayfalar, ilk bölüm) 2. Orta Bölüm 3. Ekler Bölümü

1. Baş Bölüm 1. Sayfa: Tiyatronun adı – oyunun adı – yazarın adı – (varsa çevirmen) – oyunun

ilk temsil zaman ve yeri

2. Sayfa: Bütün ayrıntılarıyla oyunun görev dağılımı: ışık, kostüm, çeviri, kişileriyle beraber rol dağılımı (falan adam: falan rol), teknik ekip (sayfaya sığmazsa devam eder)

3. Sayfa: Yazar hakkında bilgi. Örneğin yazarın oyun hakkında yazdığı bir yazı, röportaj, biyografi vs.

4. Sayfa: Yönetmenin uzun bir yorum yazısı. Gerekirse yönetmenin biyografisi. Çok iyi bir reji defterinde ilk kısma oyunun dramaturgisi de eklenebilir.

2. Orta Bölüm

İç ve Dış Aksiyon Hareket Planı ve Figür Teknik

etmenler Metin

(1) Gus kapının

açılıacağı yerde

ayakta, elinde

silahı, namlusu

yukarı doğru

bekliyor. Gus

kendinden emin değil.

Güvensiz bir durumda.

Ben, dolabın arkasına

gizlenmiş, silahı

elinde. Zaman

azaldığı için

tedirgin.

(2) Ben, Gus’ın bu

gereksiz sözüne

kızıyor. Ama Gus,

yine de tam emin

olmak istiyor. Ben

öfkeyle Gus’a doğru

yürür.

I1

E1

I2

GUS- Kapının arkasında

bekleyeceğim.

BEN- Kapı vurulunca açma.

GUS- Kapı vurulunca açmam.

BEN- Ama zaten vurulmayacak.

GUS- Zaten açmayacağım.

BEN- Herif girince

GUS- Herif girince

...

Bu bölüme iç ve dış aksiyondaki her tür değişim, en sağdaki bölüme girilen numaralara uygun olarak yazılır.

Bu bölümde hareketler gösterilir. Oyuncular erkekse kareyle bayansa daireyle simgelenirler, baş harfleri bu kare ya da dairenin içine yazılır. (Yukarda gösterimin anlaşılması açısından Gus bayan olarak gösterilmiştir) Oyuncu hareket ettiği zaman başladığı yerden hareket ettiği yöne doğru ok çizilir, durakladığı yerlere daire içinde çapraz konur. Plan çok karışırsa yeni plan çizilir, nerede kalındıysa oradan devam edilir.

Buraya, Işık, Efekt, Müzik durumları yukarıdaki şekilde işaretlenir.

Buraya oyun metni, orijinaline birebir sadık kalınarak yazılır.

B

G

G B

3. Ekler Bölümü 1. Dekor: Dekor yorum yazısı – Dekor planı (ölçekli, mümkünse 1/50) – Perspektif,

izometrik çizim, kesitler (değişen bütün dekor durumları için) 2. Kostüm: Kostüm yorum yazısı – Kostüm eskizleri (boyalı) (Kumaşların bir parçası

kesilip kenara yapıştırılır, ayrıca hangi kostümün hangi sahnede kullanıldığı oyunda yapılan bölümlemeye göre gösterilir)

3. Işık: Işık yorum yazısı – Işık planı – Işık dökümü – Işık değişimleri (pozisyonları) 4. Aksesuar: Kullanılan bütün aksesuarların listesi – gerekirse yorum yazısı (özel

bir aksesuar varsa çizilebilir. Ayrıca kostüm aksesuarları da belirtilir) 5. Müzik: Varsa bestecinin yorum yazısı – notalar – varsa müziğin kaydı (bir cep

yaparak deftere eklenir) 6. Efekt, maske, dans (kullanıldıysa): Yorum yazıları, koreografi vs. 7. Makyaj: Sadece sahne makyajı varsa bu belirtilir. Ama mask makyaj

kullanılıyorsa yüz çizilip kullanılan malzemeler yazılır. Fotoğraf da olabilir. İyi bir defterde, makyaj malzemelerinin markası bile belirtilir.

8. Marangoz planı: Yapılan özel bir şey varsa, 1/10 ölçekte çizilir. (Bunun amacı sonraki kuşakların bunu tekrar yapabilmesine olanak sağlamaktır)

9. Görsel belgeler: Oyundan çekilmiş fotoğraflar, video (en sona) 10. Anket: Yapıldıysa bir anket örneği ve sonuçları 11. Halka ilişkiler: Oyunla ilgili basında çıkmış her türlü yazı, ilanlar, belki bilet

örneği, broşür

27 Mayıs 2004

GİTGEL DOLAP (FİLM) Gitgel Dolap oyunundan aynı adla yapılan sinema uyarlamasını izledik.

Oyunculardan biri John Travolta’ydı fakat diğer ayrıntıları not edemedim.

Oyundan dağınık şekilde alınan notlarda şunlar var: - Arabayla gelişlerini görürüz (oyunun başlama sahnesinin öncesi) - Onlar geldiklerinde birileri cesetleri çıkarmaktadır. - Oyun başındaki kibrit kutusunu sallama hareketi yok. Fakat zarf geldi. - Ben kibritle kulağını karıştırıyor. Fakat aynı şeyi Gus yapınca kızıyor. - Gus, kibrit zarfını gönderenin kim olduğunu anlamak için dışarı çıkıyor (oyunda

dışarı hiç çıkılmaz) - Gaz ocağı yanıyor ama “yakında söner” deniyor. - Filmde bir yap-boz var. Ben hızla yapıyor. Gus sürekli bozuyor, kendisi

yapmaya çalışıyor. Daha sonra Gus tamamlamaya yaklaşıyor fakat Ben bir parçayı çaldığı için olmuyor. [Gus olayı çözecek ama bir parça eksik.. şeklinde yorumlanabilir]

- “Burası Wilson’ın evi mi?” tartışması yapılıyor. - Silahlarını beze sarmışlar. Oradan çıkartıyorlar. (Oyunda bel askılığına asılı). - Gus, Ben’in isteği üzerine tabancayı cilalıyor. - Ben, konuşurken silahını sık sık Gus’a doğrultuyor. Aynı durum birkaç kez

tekrarlanıyor (özneme). Tabanca yokken de aynı hareketi alıştırma yapar gibi yapıyor. Namluyu başka yönlere de doğrultuyor.

- Gus tuvaletteyken, Ben’in silahına kurşun doldurduğunu görüyor.

- Gus, silahını dolaba koyuyor, dolap silahını alıyor. - Gus normal kapıdan çıkmışken haber geliyor. Gus yeleği çıkartılmış bir şakilde

ama başka bir kapıdan giriyor. (Ortada üç kapı var) - Ben bir an silahını indirse de kamera dolabı görürken silah sesi geliyor. - Daha sonra onun da cesedinin kaldırıldığını görürüz. - Kostümler:

o Ben: Kravat, kilim deseni yelek, renkli-çizgili gömlek o Gus: Sarı-beyaz gömlek, koyu mavi yelek (arkası mor ve desenli),

memur tipli, badem bıyıklı.