rus tÜrk İŞadamlari bİrlİĞİ İ aylik ekonomİ raporu±k_1.pdf · rus tÜrk İŞadamlari...

İzinsizdağıtılamazveçoğaltılamaz 1

RUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU

Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Ekim 2019

1.ÖneÇıkanHususlar(Özet)1-Süregelen ticaret gerilimleri dünya ekonomisindeki yavaşlamanın devam etmesine neden

olmaktadır. Dünya genelinde sanayi üretiminde yavaşlama görülmektedir. Haziran ayında

dünya sanayi üretim artışı %0,6’ya gerileyerek küresel finans krizi sonrası en düşük noktaya

gelmiştir. Diğer taraftan dünya ticaretindeki büyüme de yavaşlamış ve 2012-2017 büyüme

ortalamasının gerisine düşmüştür.

2-Rusya Federal İstatistik Servisinin verilerine göre, Rusya’da 2019 ilk çeyrek büyümesi

%0,5, ikinci çeyrek büyümesi ise %0,9 olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır. Bazı öncü

göstergelerdeki gelişmelere bakıldığında 2019 yılının ilk dokuz ayındaki aktivitelerin geçen

yılın aynı dönemine kıyasla yavaşladığı anlaşılmaktadır.

3-Gerek uluslararası kuruluşlar ve gerekse Rusya Merkez Bankası ve Ekonomik Kalkınma

Bakanlığı gibi kurumlar 2019 yılı büyümesini %1 civarında öngörmektedir (2018-%2,3).

4-Rusya’da enflasyon oranı Eylül ayında gerilemeye devam ederek %4 olarak

gerçekleşmiştir. Rusya Merkez Bankası Yönetim Kurulu'nun Eylül ayında yapılan

toplantısında politika faiz oranı %7,25’den %7’ye indirilmiştir.

5-İşsizlik oranı Ağustos ayında tarihi olarak en düşük seviyeye gerileyerek %4,3 olarak

gerçekleşmiştir. Ancak bu gelişmede nüfus dinamiklerinin göz önüne alınması

gerekmektedir.

6-2019 Ocak-Eylül döneminde federal bütçe fazlası önemli ölçüde artarak %3,8 olarak

gerçekleşmiştir (2018-%2,7).

7-Genel olarak bakıldığında Rusya ekonomisinde makro dengeler açısından bir sorun

görülmemektedir. Ancak ekonomik canlılığın dünya genelindeki trende paralel olarak geçen

yıla kıyasla bir miktar yavaşladığı görülmektedir. Ekonomik canlanmanın artırılabilmesi

yatırım ve tüketim harcamalarının daha fazla teşvikine bu ise petrol fiyatları ve dış

konjonktürel gelişmeler yanı sıra gelir artışına ve yapısal faktörlere bağlı bulunmaktadır.


İÇİNDEKİLER

1.ÖneÇıkanHususlar(Özet)...............................................................................................1

2-Dünyaekonomisi.............................................................................................................3

3-Piyasalar.........................................................................................................................4

4-Rusyaekonomisibüyümegörünümü...............................................................................6

5-Enflasyon........................................................................................................................9

6-İşsizlikOranı..................................................................................................................11

7-Dışticaret,ödemelerdengesi,rezervler........................................................................11

8-Bütçe.............................................................................................................................12

9-Bankacılıksektörü.........................................................................................................13


Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019* GSMH (milyar dolar) 1.904 2.016 2.079 1.860 1.324 1.283 1.578 1.577 1.610 Büyüme oranı 4,3 3,4 1,3 0,7 -2,8 -0,2 1,5 2,3 0,9 İşsizlik Oranı 6,1 5,1 5,6 5,3 5,8 5,3 5,1 4,5 4,3 Federal Bütçe Dengesi, %GDP 0,8 -0,1 -0,5 -0,5 -2,4 -3,4 -1,4 2,7 3,8 Enflasyon Oranı 8,5 5,1 6,8 7,8 10,7 5,4 2,5 3,5 4 Rezerv Fonu, milyar dolar 25 62 87 88 59 31 17 0 0 Ulusal Refah Fonu, milyar dolar 87 88 88 78 72 71 66 68 123 İhracat, milyar dolar 515 528 523 497 393 279 352 443 204 İthalat, milyar dolar 318 336 343 308 281 191 237 249 117 Ticaret Dengesi, milyar dolar 196 192 180 189 112 88 115 194 87 Cari Açık, milyar dolar 97 71 34 56 69 23 35 114 44 Kaynak: Rusya Merkez Bankası, Rusya İstatistik Kurumu, İMF, Dünya Bankası

*Büyüme ve dış ticaret verileri Haziran, diğerleri Ağustos-Eylül.

Bazı öncü göstergeler, % değişme

Eyl-2018 Ekim Kas Ara Ocak Şub Mart Nis May Haz Tem Ağus Sanayi üretim endeksi 2,1 3,7 2,4 2,0 1,1 4,1 1,2 4,6 0,9 3,3 2,8 2,9 İmalat sanayi endeksi -0,1 2,7 0,0 0,0 -1 4,6 0,3 4,7 -1 3,4 2,8 2,7 Perekande satışlar 2,2 2,0 3,0 2,3 1,9 2,1 1,7 1,6 1,4 1,4 1,1 0,8 Reel ücretler 4,9 5,2 4,2 2,9 1,1 0 2,3 1,6 1,6 2,9 3 3

Kaynak: Rusya İstatistik Kurumu

2-Dünyaekonomisi

Süregelen ticaret gerilimleri ve yeni ticaret kısıtlamaları ihtimali dünya ekonomisindeki

yavaşlamanın devam etmesine neden olmaktadır. Son dönemlerde dünya genelinde sanayi

üretiminde yavaşlama görülmektedir. Haziran ayında dünya sanayi üretim artışı %0,6’ya

gerileyerek küresel finans krizi sonrası en düşük noktaya gelmiştir. Diğer taraftan dünya

ticaretindeki büyüme de yavaşlamakta ve 2012-2017 büyüme ortalamasının gerisine

düşmektedir.

Önemli merkez bankalarının para politikasındaki değişiklikler ve ticaret politikalarındaki

belirsizlikler yatırım iştahını azaltmakta ve finansal piyasalardaki istikrara olumsuz etki

etmektedir.


Rusya Merkez Bankasının Eylül toplantısında yapılan değerlendirmede ise uluslararası ticaret

kısıtlamalarının sıkılaştırılması ve diğer jeopolitik faktörlerin de etkisiyle küresel ekonomik

yavaşlamanın daha belirgin olması durumunda, bunun küresel emtia ve finansal

piyasalarındaki dalgalanmayı, döviz kurunu ve enflasyon beklentilerini etkileyebileceği ifade

edilmiştir.

Merkez Bankaları tarafından söz konusu global koşulların ve büyümedeki yavaşlamanın

politikalarında dikkate alındığı görülmektedir. ABD ve Avrupa Merkez Bankalarının parasal

genişlemeyi kolaylaştırıcı politikaları bu tür ülkelerdeki getirilerde düşüşlere neden olarak

bazı gelişen ekonomiler için finansman olanakları yaratsa da belirsizliklerin ortaya çıkardığı

riskler nedeniyle bazı gelişen ülkelere yönelik sermaye girişinde azalma olduğu

anlaşılmaktadır.

Merkez Bankalarının aldığı tedbirlere rağmen ticaret politikalarındaki belirsizlikler, büyük

ekonomilerdeki yavaşlama, bazı gelişen ülkelerdeki özel sorunlar, bazı Avrupa ülkelerindeki

yüksek borçlar, jeopolitik konulardaki olumsuz gelişmeler ve diğer politik belirsizlikler global

büyüme görünümünü negatif yönde etkilemeye devam etmektedir.

3-Piyasalar

Brent petrol fiyatı 2019’un ilk aylarında 2018 sonuna kıyasla toparlanma gösterse de yılın

ikinci yarısından itibaren düşüş kaydetmiştir. Eylül ayında Suudi Arabistan petrol tesislerine

yapılan saldırı sonucu geçici bir sıçrama yaşanmış, ancak fiyatlar yeniden düşüşe geçmiştir.

Bunun sebepleri arasında global talepteki azalma ve ABD petrol arzındaki artış gelmektedir.

Önümüzdeki dönemde küresel talep ve OPEC (+)’ın tavrı yanı sıra jeopolitik gelişmeler

petrol fiyatlarında belirleyici olmaya devam edecektir.

Ortalama Brent petrol fiyatı-$

Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak-2019 Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül

74 79 80 65 57 60 64 67 71 70 63 64 60 62

% Değ. 6,8 1,3 -18,8 -12,3 5,3 6,7 4,7 6,0 -1,4 -10,0 1,6 -6,3 3,3


Ruble Ağustos ayında Temmuz ayına kıyasla dolar karşısında değer kaybetmiş, Eylül ayında

yeniden bir miktar değer kazanmıştır. Yılın ikinci yarısında petrol fiyatlarında önemli bir

gerileme yaşansa da Rubledeki gerileme daha sınırlı kalmıştır. Ağustos ayında ortalama Brent

petrol fiyatında %6,3 gerileme yaşanırken Ruble %4,8 oranında değer kaybetmiştir. Eylül

ayında petrol fiyatında %3,3 oranında artış yaşanırken Ruble %1,5 oranında değer

kazanmıştır.

Dolar/Ruble kurundaki gelişmeler

Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak-2019 Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül

66 68 66 66 68 67 66 65 65 65 64 63 66 65

% Değ. 3,0 -2,9 0,0 3,0 -1,5 -1,5 -1,5 0,0 0,0 -1,5 -1,6 4,8 -1,5

Petrol ve Ruble ilişkisi

Moskova Borsasındaki gelişmelere bakıldığında, MOEX endeksinin 7 Ekim itibarıyla 2018

sonuna kıyasla %14 oranında değer kazandığı görülmektedir.

2018 sonu 7 Ekim 2019 % Değişme Dolar Ruble Kuru 69 65 -5,8 Politika Faiz Oranı 7,75 7 -9,7 Enflasyon oranı 4,3 4 -7,0 MOEX Endeksi 2369 2711 14,4 Brent petrol fiyatı, $ 53 59 11,3

0102030405060708090

Ocak

Şubat

Mart

Nisa

nMayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

Ocak

Şubat

Mart

Nisa

nMayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

PetrolveRuble

petrol ruble


4-Rusyaekonomisibüyümegörünümü

Rusya ekonomisinde 2019 ilk çeyrek büyümesi %0,5, ikinci çeyrek büyümesi ise %0,9 olarak

gerçekleşmiştir. Böylece ilk altı aydaki büyüme oranı ortalama %0,7 olmuştur.

2018 yılında beklentilerin üzerine çıkarak %2,3 oranında gerçekleşen büyüme oranına rağmen

2019 yılında ekonomik aktivitelerde geçen yıla kıyasla gerileme görülmektedir. Rusya

Merkez Bankası son faiz toplantısında yılın başından bu yana gözlenen zayıf ekonomik

aktivite göz önüne alınarak, 2019 yılı GSYH büyüme tahminini % 1,0-1,5'ten% 0,8-1,3'e

düşürmüştür.

Diğer taraftan dış talepteki azalma ihracat artışını sınırlamakta, tüketim ve yatırım faaliyetleri

ise sınırlı düzeyde kalmaktadır.

Öncü büyüme göstergelerinden sanayi üretim endeksindeki gelişmelere bakıldığında,

Temmuz ve Ağustos aylarında sırasıyla %2,8 ve %2,9 oranında artış yaşandığı görülmektedir.

Sanayi üretimindeki temel canlılığın daha çok madencilik faaliyetlerinden kaynaklandığı

anlaşılmaktadır.

Kaynak:Rusya İstatistik Kurumu

0,20,3

-2,7

0,8

2,3

5,6

3,5

1,11,50,90

-3,6

-1,5

2,43,22,8

3,93,7

2,2

3,92,7

2,1

3,72,42

1,1

4,1

1,2

4,6

0,9

3,32,82,9

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

Sanayiüretimindeksi


Temmuz ve Ağustos aylarında imalat sanayinde gerçekleşen artış oranı ise sanayi üretimine

paralel olarak sırasıyla %2,8 ve %2,7 olarak gerçekleşmiştir.


Çelik üretimine bakıldığında, Temmuz ayında 6200 bin ton olan çelik üretiminin Ağustos

ayında 5900 bin tona gerilediği görülmektedir. Geçen yılın Ağustos ayında ise bu rakam 6170

bin ton olarak gerçekleşmiştir.


Tüketim harcamaları açısından önem taşıyan reel ücretlerdeki artışın Haziran ayından itibaren

yatay seyrini sürdürdüğü, Ağustos ayında %3 olarak gerçekleştiği görülmektedir.

4,7

2,2

5,3 5,4

2,2

4,6

2,2

-0,1

2,7

0 0

-1

4,6

0,3

4,7

-1

3,42,8 2,7

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

İmalatSanayi%

5.700

6.030

6.2306.1206.1706.170

5.9106.020

5.6805.870

5.790

5.230

5.7905.600

5.9505.875

6.200

5.900

4.600

4.800

5.000

5.200

5.400

5.600

5.800

6.000

6.200

6.400

Mar.18

Nis.18

May.18

Haz.18

Tem.18

Ağu.18

Eyl.18

Eki.18

Kas.18

Ara.18

Oca.19

Şub.19

Mar.19

Nis.19

May.19

Haz.19

Tem.19

Ağu.19

Çeliküretimi,1000ton



Diğer taraftan İş Kesimi Güven Endeksinde Ağustos ve Eylül aylarında önceki aylara kıyasla

bir miktar kötüleşme olduğu görülmektedir.

Kaynak: Rusya İstatistik Kurumu

Tüketici güven endeksine bakıldığında ise 2019 yılının 3. çeyreğinde de olumsuz seviyenin

sürdüğü görülmekle birlikte önceki aylara kıyasla küçük bir iyileşme görülmektedir.

7,6 7,67,2 7,5

6,8

4,9 5,2

4,2

2,9

1,1

0

2,31,6 1,6

2,9 3 3

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Nis.18 Haz.18 Ağu.18 Eki.18 Ara.18 Şub.19 Nis.19 Haz.19 Ağu.19

Reelücretlerdeki%değişme

-7

-5-5

-4-4-4

-3

-5-5

-6

-7

-8

-3

-2-2

-1-1-1-1

-2

-3-3

-4

-5

-3-3

-2-2-2-2-2

-3-3

-5

-6

-8

-2-2-2-2

-1-1-1

-2-2

-9

-8

-7

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

İşkesimigüvenindeksi

Kaynak:Rusyaİst. Kur.



Perakende satışlardaki yıllık değişime bakıldığında nispeten düşük artış hızının sürdüğü ve Ağustos ayında yıllık artış oranının %0,8’e gerilediği görülmektedir.


5-Enflasyon

Enflasyon oranı Eylül ayında %4’e gerilemiştir. Diğer taraftan Rusya Merkez Bankası

Yönetim Kurulu'nun Eylül ayında yapılan toplantısında politika faiz oranı %7’ye

indirilmiştir. Banka tarafından yapılan açıklamada, enflasyondaki yavaşlamanın sürdüğü,

yıllık çekirdek enflasyonun gerilediği, Bankaları tahminlerine göre, sürdürülebilir fiyat

hareketlerini yansıtan enflasyon göstergelerinin çoğunun % 4'e yakın olduğu ve tüketici

talep eğilimleri ile diğer bazı faktörlerin enflasyonu sınırlandırdığı ifade edilmiştir.

-7 -7 -6

-11-11

-6 -7

-18

-32

-23-24-26

-30

-26

-19-18

-11-14

-11-8

-11-8 -8

-14-17-16

-15-13

-35

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

Tüketicigüvenindeksi

11,5 1,3

1,9

3,2 3,12,7

3,12,7

1,8 2

2,72,4

3,32,7 2,8

2,2 2

3,32,7

1,9 2,1 1,7 1,6 1,4 1,41 0,8

00,51

1,52

2,53

3,5

Perakendesatışlar%değişim


Rusya Merkez Bankası tarafından yapılan değerlendirmede enflasyonun ve enflasyonist

risklerin yıl sonuna kadar dengede olduğu, dezenflasyonist faktörlerin öncelikle iç ve dış

talebin zayıf dinamikleri ile ilgili olduğu belirtilmiştir.

5,45

4,64,34,14,1

4,43,9

3,33

2,72,52,52,22,22,42,42,42,3

2,53,1

3,43,53,8

4,35 5,25,35,25,1

4,74,64,3

4

0

1

2

3

4

5

6

Ara.16 Mar.17 Haz.17 Eyl.17 Ara.17 Mar.18 Haz.18 Eyl.18 Ara.18 Mar.19 Haz.19 Eyl.19

EnflasyonOranı

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

25Temmuz201411Aralık201530Ocak201530Nisan2015

31Temmuz201530Ekim201529Ocak201629Nisan2016

29Temmuz201628Ekim201624Mart2017

16Haziran201715Eylül201715Aralık201723Mart2018

15Haziran201814Eylül201814Aralık201822Mart2019

14Haziran20196Eylül2019

PolitikaFaizOranı%


6-İşsizlikOranı

İşsizlik oranı Ağustos ayında tarihi olarak en düşük seviyeye gerileyerek %4,3 olarak

gerçekleşmiştir. Bu gelişme ekonomik faaliyetlerdeki dinamizmden çok nüfus gelişmeleri ile

ilgili görülmektedir. Ağustos ayı itibarıyla işsiz sayısı 106 bin kişi artarak 3 milyon 258 bin

olmuştur.


7-Dışticaret,ödemelerdengesi,rezervler

2019 yılının ilk yarısında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre düşüş kaydederek 204

milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemdeki ithalat ise yine bir miktar azalarak 117

milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu gelişme 2019 yılında gerek dış talep ve

gerekse iç durgunluğu destekleyici bir gelişme olarak görülmektedir.

Ödemeler Dengesi (Milyar Dolar) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2018* 2019*

İhracat 523 497 341 281 352 443 210 204 İthalat 343 308 193 191 237 249 120 117 Cari işlemler dengesi 33 58 69 24 35 114 47 44 Sermaye hesabı dengesi -47 -174 -73 -27 -34 -114 -37 -44 Kaynak:Rusya Merkez Bankası

*Ocak-Haziran

5,45,35,25,15,14,95 5,15,15,15,25 5 4,94,74,74,74,64,54,74,84,84,94,94,74,74,54,44,54,3

0

1

2

3

4

5

6

İşsizlikoranı


Kaynak: Rusya Merkez Bankası

8-Bütçe

Vergi toplanmasına ilişkin etkinlik, mali kural ve ihtiyatlı harcama politikaları son yıllarda

açık veren bütçe açısından pozitif sonuçlar ortaya çıkarmış ve 2018 yılında Federal bütçe

fazlası %2,7 olarak gerçekleşmiştir. 2019 yılı ilk dokuz aylık bütçe fazlası ise %3,8

civarındadır. Diğer taraftan, %2 KDV artışının yarattığı gelir artışı 2019 yılında bütçeyi

destekleyici bir unsur olmuştur.

Federal Bütçe 2014 2015 2016 2017 2018 2019*

Gelirler %GDP 20,3 16,4 15,6 16,4 17,7 19,4 Harcamalar %GDP 20,8 18,7 19,1 17,8 15 15,6 Denge -0,5 -2,3 -3,5 -1,4 2,7 3,8 Petrol gelirleri %GDP 10,6 7,1 5,6 6,6 8,5 7,9 Ural petrol fiyatı, $ 109,0 51,0 42 53 72 63 *Ocak- Eylül

Kaynak:Rusya Maliye Bakanlığı

397 377 397 412 424 432 457 456 459 468 487518 530

0

100

200

300

400

500

600

MerkezBankasırezervleri,milyardolar


9-Bankacılıksektörü

Bankacılık sektörü tarafından şirketlere verilen kredilerin 2019 Ağustos başı itibarıyla yıllık

artış oranının geçen yıla kıyasla gerilediği, buna karşılık bireylere verilen kredilerdeki yüksek

artışın 2018 yılına benzer şekilde devam ettiği görülmektedir.

% değişme 2015 2016 2017 2018 2019* Aktif 6,9 -3,5 6,4 10,4 8,1 Şirketlere krediler 12,7 -9,5 0,2 10,5 6,0 Bireylere krediler -5,7 1,1 12,7 22,4 21,9 Bireysel mevduat 25,2 4,2 7,4 9,5 7,3 *Ağustos

Kaynak: Rusya Merkez Bankası

*1 yıldan 3 yıla kadar vadeli olanlar

Kaynak:Rusya Merkez Bankası

0,002,004,006,008,00

10,0012,0014,0016,0018,0020,00

Ekim

2014

Ocak2015

Nisa

n2015

Temmuz2015

Ekim

2015

Ocak2016

Nisa

n2016

Temmuz2016

Ekim

2016

Ocak2017

Nisa

n2017

Temmuz2017

Ekim

2017

Ocak2018

Nisa

n2018

Temmuz2018

Ekim

2018

Ocak2019

Nisa

n2019

Temmuz2019

Şirketkredileriortalamafaizoranları*

rus tÜrk İŞadamlari bİrlİĞİ İ aylik ekonomİ raporu±k_1.pdf · rus tÜrk İŞadamlari...

Documents