rİsk faktÖrlerİ patogenez -...

12
ASTIM ATAK KOAH ALEVLENME Yrd.Do Yrd.Doç.Dr .Dr. Ayhan AK . Ayhan AKÖZ Erzurum Atat Erzurum Atatürk rk Üniversitesi niversitesi Acil T Acil Tıp AD p AD ASTIM Nöbetler şeklinde öksürük, dispne, hışıltılı solunum, göğüste tıkanıklık yakınmaları Diffüz, değişken, genellikle reverzibl hava yolu obstrüksiyonu • Bronş aşırı duyarlılığı Kronik hava yolu inflamasyonu RİSK FAKTÖRLERİ Kişisel Etkenler • Genetik; atopi, bronş hiperreaktivitesi • Obesite • Cinsiyet Çevresel Etkenler • Allerjenler Hava kirliliği • Enfeksiyonlar Diyet • Mesleki duyarlaştırıcılar Sigara ÇEVRESEL RİSK FAKTÖRLERİ Havayolu hiperreaktivitesi SEMPTOMLAR Diffüz reverzibl havayolu obstrüksiyonu TETİKLEYİCİLER İNFLAMASYON GENETİK FAKTÖRLER REMODELLİNG PATOGENEZ TANI Anamnez Fizik Muayene Solunum Fonksiyon Testleri Diğer: – İnflamatuar belirteçler: – Allerjinin değerlendirilmesi: Prik deri testleri, Spesifik IgE, Total IgE, Eozinofili Anamnez Astım Semptomları – Nefes darlığı – Öksürük – Hışıltılı / hırıltılı solunum – Göğüste sıkışma, baskı hissi

Upload: others

Post on 08-Aug-2020

20 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

ASTIM ATAKKOAH ALEVLENME

Yrd.DoYrd.Doçç.Dr.Dr. Ayhan AK. Ayhan AKÖÖZZ

Erzurum AtatErzurum Atatüürk rk ÜÜniversitesi niversitesi

Acil TAcil Tııp ADp AD

ASTIM

• Nöbetler şeklinde öksürük, dispne, hışıltılısolunum, göğüste tıkanıklık yakınmaları

• Diffüz, değişken, genellikle reverzibl hava yolu obstrüksiyonu

• Bronş aşırı duyarlılığı

• Kronik hava yolu inflamasyonu

RİSK FAKTÖRLERİ

Kişisel Etkenler • Genetik; atopi, bronş hiperreaktivitesi

• Obesite

• Cinsiyet

Çevresel Etkenler• Allerjenler Hava kirliliği

• Enfeksiyonlar Diyet

• Mesleki duyarlaştırıcılar Sigara

ÇEVRESEL RİSK FAKTÖRLERİ

Havayoluhiperreaktivitesi

SEMPTOMLAR

Diffüz reverzibl havayolu obstrüksiyonu

TETİKLEYİCİLER

İNFLAMASYON

GENETİK FAKTÖRLER

REMODELLİNG

PATOGENEZ

TANI• Anamnez

• Fizik Muayene

• Solunum Fonksiyon Testleri

• Diğer:

– İnflamatuar belirteçler:

– Allerjinin değerlendirilmesi: Prik deri testleri, Spesifik IgE, Total IgE, Eozinofili

Anamnez

• Astım Semptomları

– Nefes darlığı

– Öksürük

– Hışıltılı / hırıltılı solunum

– Göğüste sıkışma, baskı hissi

Page 2: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

Anamnez

• Semptomların Özellikleri

– Tekrarlayıcı karakterde, nöbetler halinde

– Daha çok gece ve/veya sabaha karşı

– Kendiliğinden veya ilaçlarla hafifler veya kaybolur

– Mevsimsel ve günlük değişkenlik

SPSPİİROMETRE:ROMETRE:FEVFEV1,1,FEVFEV11/FVC/FVC

Obstrüksiyon:--FEVFEV1 1 < %80< %80--FEVFEV11/FVC < %75/FVC < %75--8080PEF metre:PEF metre:PEF dePEF değğiişşkenlikenliğği>%20i>%20

FEV1 FVCFIV1

0 1 2 3 4 sn

Solunum Fonksiyon TestleriSolunum Fonksiyon Testleri

ASTIM TEDAVİSİ

Kontrol Edici İlaçlar

• İnhale steroidler• Uzun etkili beta-2

agonistler• Lökotrien reseptör

antagonistleri• Uzun etkili teofilin • Anti IgE• Sistemik steroidler

Semptom Giderici İlaçlar

• Hızlı etkili beta-2 agonistler• Teofilinler (oral ve i.v.)• Antikolinerjikler• Sistemik steroidler

İNHALER UYGULAMA YOLLARI

İNHALER KULLANIM NEDENLERİ

• İstenen yerde etki

• Daha az dozda ilaç

• Daha az yan etki

İNHALER KORTİKOSTEROİDLER (İKS)

• En etkin kontrol edici, sürekli kullanılmalı

• Sigara içenler ve uyumsuzlarda daha yüksek doz

• Yüksek doza çıkmak yerine ikinci bir kontrol edici

• Yan Etkiler:

– Lokal: disfoni, öksürük, kandidiyazis

– Sistemik: uzun süre yüksek dozda; ciltte incelme, ekimoz, sürrenalde

baskılanma, osteoporoz

Page 3: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

LÖKOTRİEN RESEPTÖR ANTAGONİSTLERİ(LTRA)

• Hafif bronkodilatör ve antiinflamatuar

• Hafif persistan astımda tek başına İKS’e alternatif

• İnhaler steroid dozunu yükseltmek istenmediğinde

• Aspirin ve egzersiz astımında, düşük-orta doz inhaler steroidle birlikte

• Allerjik rinit+astımda

• Yan etkiler:

– Sistemik veya İKS dozunun azaltılması ile ortaya çıkan Churg-Strauss Sendromu

UZUN ETKİLİ -2 AGONİSTLER (LABA)

• Tek başına kullanılmamalı

• İKS eklenmesi ile klinik kontrol daha hızlı

• Formoterol+budesonid kombinasyonu hem semptom giderici hem kontrol edici

• Yan Etkiler:

– Oral forma göre daha az sistemik yan etkiler: taşikardi, aritmi, hipotansiyon, tremor, kramplar, hipopotasemi

TEOFİLİN• Hafif antiinflamatuar ve hafif bronkodilatör

• İKS ile kontrol sağlanamazsa eklenebilir, ancak LABA’lara göre daha az etkili

• Yan etkiler:

– Yüksek dozlarda: Bulantı, kusma, aritmi, konvülsif nöbet, uykusuzluk

• 12 yaş ve üzeri allerjik astımlı, deri testi +

• Total IgE düzeyi ↑ (30-700 IU/mL)

• Yüksek doz IKS + LABA tedavisine rağmen

semptomları süren

• Astım kontrolü ve steroid dozu azaltılmasında

• Yan etki:

• Anaflaksi

ANTİ IgE

KISA ETKİLİ İNHALER -2 AGONİSTLER(SABA)

• Bronkospazmı önler

• Gereken en düşük doz ve sıklıkta kullanılmalı

• Kullanımın sıklaşması astım kontrolünde kötüleşme

• Alevlenmelerde yanıt alınamaması sistemik steroid

gerektiğinin işareti

• Yan etki:

• LABA benzer ancak tremor ve taşikardi daha sık

ANTİKOLİNERJİKLER• Beta-2 agonistlere göre etkileri daha zayıf, daha

geç ortaya çıkar

• Beta-2 agonistlerle birlikte kullanılması SFT’de belirgin düzelme ve hastaneye yatışlarda azalma

• Yan Etkiler;

– Ağızda kuruluk, acı tat, prostatizm

Page 4: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

SİSTEMİK STEROİDLER• Ağır astım ataklarının tedavisinde

• Alevlenmenin ilerlemesini, hastaneye yatışı azaltır, morbiditeyi önler

• 4-6 saat sonra etki, oral tercih edilir

• Oral tedavi 40-60 mg/gün prednizolon 7-10 gün• Yan Etkiler;

– Sıvı retansiyonu, hiperglisemi, hipertansiyon, ülser, aseptik femur nekrozu, aydede yüz, obesite, psikolojik değişiklikler

Aldington S, Beasley R. Asthma exacerbations -5: Assesment and management of severe asthma in adults in hospital. Thorax 2007; 62:447-58

Polenler

Küf mantarlarıHamam böcekleri

Ev hayvanları

Ev tozu akarları

KORUNMA

Hava kirliliği

Sigara

Egzersiz

İnfeksiyonlar

İlaçlar

KORUNMA

TEDAVİ ÖNCESİ KLİNİK ÖZELLİKLERSemptomlar Noktürnal

SemptomlarFEV1 veya PEF

Hafif Hafif intermitanintermitan

< Haftada 1Ataklar dışında asemptomatik, normal PEF

≤ Ayda 2 Beklenenin ≥ % 80Değişkenlik < % 20

Hafif Hafif persistanpersistan

> Haftada 1Ancak her gün değil > Ayda 2

Beklenenin ≥ % 80’iDeğişkenlik % 20 - 30

Orta persistanOrta persistanHer günFiziksel aktivitede etkilenme

> Haftada 1 Beklenenin % 60 – 80’iDeğişkenlik > % 30

AAğığır persistanr persistanSürekliGünlük aktivitede kısıtlanma

Sık Beklenenin ≤ % 60’ıDeğişkenlik > % 30

HASTALIK AĞIRLIĞININ SAPTANMASI

Astımda basamaklı tedavi şeması

Hasta Eğitimi ve Çevresel Kontrol

Gerektiğinde hızlı etkili β2-agonist

İLK SEÇENEK KONTROL EDİCİ TEDAVİ

Düşük doz İKS Düşük doz İKS + LABA

Orta-yüksek doz İKS+LABA

4. basamak tdv+ oral KS

alternatif tdv alternatif tdv ve gerektiğinde ve gerektiğinde

LTRA Orta doz İKS LTRA Anti-IgE tdv

veya ve/veya

Düşük doz İKS + LTRA

Oral teofilin

veya

Düşük doz İKS + oral teofilin

Astım tedavisinde deneyim sahibi bir

üst merkeze sevk et

Astım tedavisinde deneyim sahibi bir

üst merkeze sevk et

Düz

enli

kont

rol e

dici

ye

gere

k yo

k

1.Basamak 2.Basamak 3.Basamak 4.Basamak 5.Basamak

LTRA: Lökotrien reseptör antagonistiLABA: Uzun etlili beta agonistİKS: İnhaler kortikosteroid

ASTIM ATAĞI

Astımlı hastalarda nefes darlığı, öksürük,

hırıltılı/hışıltılı solunum, solunum güçlüğü ve

göğüste tıkanıklık gibi yakınmaların ortaya

çıkması ile solunum fonksiyonlarında

bozulmaların oluşması

Page 5: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

ATAK NEDENLERİ

• Tetikleyicilerle karşılaşma

Viral enfeksiyonlar, allerjenler, ilaçlar, egzersiz,

soğuk hava, emosyonel faktörler...

• Antiinflamatuvar tedavinin yetersiz kalması

Ani ortaya çıkan ataklardan çoğunlukla viral

enfeksiyonlar ve allerjenler sorumlu iken, yavaş

gelişen ataklarda öncelikle antiinflamatuvar

tedavinin yetersizliği sorumlu

Global Initiative for Asthma (GINA). Global strategy for asthma management and prevention. Revised 2007

Rodrigo GJ, Rodrigo C, Hall JB. Acute Asthma in Adults: A Review. Chest 2004;125:1081-102.

Ölümcül ataklar için risk faktörleri 1

• Atak nedeniyle entübasyon ve mekanik

ventilasyon öyküsü

• Son 1 yılda astım nedenli hastaneye yatış veya

acile başvuru öyküsü

• Sistemik steroid kullanan veya kullanmayı yeni

bırakmış hastalar

Ölümcül ataklar için risk faktörleri 2

• Aşırı β2 agonist kullanan hastalar (>1 kutu/ay)

• Psikiyatrik hastalık veya psikososyal problem

• Tedaviye uyumsuz hastalar

• Düşük sosyo-ekonomik düzey

• Eşlik eden hastalık varlığı

Expert Panel Report 3(EPR-3): Guidelines for the diagnosis and management of asthma-Full Report

2007, J Allergy Clin Immunol 2007;120:s94-s138

HAFİF ORTA AĞIR HAYATI TEHDİT EDEN

Konuşma Cümleler Kısa cümleler Kelimeler

Bilinç Huzursuz olabilir Çoğunlukla huzursuz

Çoğunlukla huzursuz

Çok huzursuz /Konfüzyon

Solunum hızı Artmış Artmış >30/dk

Yardımcısolunum kasları

Genellikle YOK Genellikle VAR Genellikle VAR Torakoabdominal paradoks sol.

Hışıltılı solunum Ekspirasyon sonunda

Belirgin Belirgin Sessiz akciğer

Nabız <100/dak 100-120/dak >120/ dak Bardikardi

PEF >%80 %60-80 <%60

SaO2 >%95 %95-91 <%91

PaCO2 <45 mmHg <45 mmHg >45 mmHg

ASTIMDA ATAK AĞIRLIĞI

Mc Fadden ER. Acute severe asthma. Am J Respir Crit Care Med 2003;168:740-59

EVDE ATAK TEDAVİSİ

• PEF ölçümünde %20’den az azalma, gece

uyanma ve β2 agonist kullanımında artış ile

karakterli hafif-orta ataklar evde tedavi edilebilir

• Hastalara nasıl ve ne zaman atağı tedavi

edeceğini gösteren yazılı bir eylem planı verilmiş

olması, tedaviye evde başlamayı kolaylaştırır

Page 6: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

EVDE ATAK TEDAVİSİ

• Bronkodilatör: İlk bir saat içinde 20dk ara ile 2-

4 puf SABA yanıta göre 1-4 saat ara ile

sürdürülür

• Steroid: 0,5-1mg/kg/gün ilk bir saatte SABA’ya

cevap vermeyen olgularda gerekebilir

• Diğer: Allerjen ve irritanlar uzaklaştırılmalıTravers A, Jones AP, Kelly K, Barker SJ, Camargo CA, Rowe BH. Intravenous beta2-agonists for acute asthma in the emergency department. Cochrane Database Syst Rev. 2001;(2):CD002988)

Cairns CB. Acute Asthma Exacerbations: Phenotypes and Management.Clin Chest Med 2006;27:99-108

• Ağır ataklı hastada atağın ciddiyeti hızlı

değerlendirilmeli ve tedaviye başlamada

gecikilmemeli

• Hızlı ve kısa bir anamnez alınmalı

• Fizik incelemede dikkat edilmesi gereken

hastanın genel durumu

• Oturur durumda, yatamayacak kadar genel

durumu bozuk hasta ağır atağı düşündürür

• Yardımcı solunum kaslarının kullanımı, solunum

sayısı ve nabız artışı, pulsus paradoksus,

siyanoz varlığı ve konuşma güçlüğü dikkatle

değerlendirilmeli

1 saat sonra değerlendirme (FM, PEF, SaO2 ve gerekirse diğer testler)

Orta Atak :PEF :%60-80 beklenen/kendi en iyi değeriFM: orta düzeyde yakınmalar, yardımcısolunum kasları kullanımı

Tedavi:OksijenSABA ve inhaler antikolinerjik (4-8 puf /nebül) saat başıOral steroid

Orta Atak :PEF :%60-80 beklenen/kendi en iyi değeriFM: orta düzeyde yakınmalar, yardımcısolunum kasları kullanımı

Tedavi:OksijenSABA ve inhaler antikolinerjik (4-8 puf /nebül) saat başıOral steroid

Ciddi Atak :PEF : < %60 beklenen/kendi en iyi değeriÖlümcül atak riski taşıyorFM: ciddi yakınmalar, retraksiyonlarİlk tedaviye yanıtsızlıkTedavi:OksijenSABA ve inhale antikolinerjik (nebül )Sistemik steroidİv magnezyum, teofilin infüzyonu

Ciddi Atak :PEF : < %60 beklenen/kendi en iyi değeriÖlümcül atak riski taşıyorFM: ciddi yakınmalar, retraksiyonlarİlk tedaviye yanıtsızlıkTedavi:OksijenSABA ve inhale antikolinerjik (nebül )Sistemik steroidİv magnezyum, teofilin infüzyonu

1-2 saat sonra değerlendirme

İlk Tedavi:Oksijen (SaO2> %90 tutacak biçimde)İnhale kısa etkili β2 agonist (SABA), ilk 1 st içinde 20 dk ara ile 4-8 puf

İYİ YANIT

Evde TedaviEvde Tedavi

KISMİ YANIT

Hastaneye yatırHastaneye yatır

YANITSIZ

Yoğun Bakıma YatırYoğun Bakıma Yatır

ACİLDE ASTIM ATAK TEDAVİSİ

Diğer tedaviler

• Heliox: Helyum ve oksijen karışımından oluşur.

Rutin olarak kullanımını destekleyecek yeterli

veri yok, standart tedaviye yanıtsız astım

ataklarında

• Antibiyotik: Bakteriyel enfeksiyonu

düşündüren ateş, pürülan balgam, pnömoni,

sinüzit gibi durumlarda

Yoğun bakıma yatış ve mekanikventilasyon endikasyonları 1

• Acil serviste tedaviye yanıtsız veya gittikçe

bozulan ağır astım atakları

• Solunum yetmezliğine gidiş: Oksijen desteğine

rağmen düzelmeyen hipoksemi (PaO2< 60

mmHg) ve/veya hiperkapni (PaCO2 > 45 mHg)

Page 7: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

Yoğun bakıma yatış ve mekanikventilasyon endikasyonları 2

• Bilinç bozukluğu, siyanoz ve sessiz akciğer,

uzamış nefes darlığı ve bitkin düşmüş hasta

• Kalp veya solunum durması

Rodrigo GJ, Rodrigo C, Hall JB. Acute Asthma in Adults: A Review. Chest 2004;125:1081-102

Bilinci açık ve hava yolunu koruyabilen hasta,

stabilse, maske-yüz uyumu ile ilgili sorunları

yoksa NIMV adayı

• CO2 yükselmesine bağlı bilinç bozukluğu etkili

ventilasyon ile düzeleceğinden NIMV için

kontrendikasyon oluşturmaz

• Şok, miyokard infarktüsü veya üst GIS kanaması

gibi nedenlerle stabil olmayan hastaya NIMV

uygulanmamalı

Astım ataklarının seyri

• Atakların çoğu 2-3 saat içinde düzelir ve AS’den

evlerine gönderilir

• Bu hastaların %3’ü 24 saat, %7’si ise bir hafta

içinde AS’e tekrarlayan atakla geri dönerler

• Hastaların %20-30’u AS tedavisine iyi yanıt

vermez ve hastaneye yatırılmaları gerekir

KOAH

• Tam olarak geri dönüşümlü olmayan, ilerleyici hava akımı

kısıtlanması ile karakterize

• Hava akımı kısıtlanması zararlı gaz ve partiküllere

(özellikle sigara) karşı gelişen enflamatuvar yanıtla ilişkili

• Enflamasyon sadece akciğerlerle sınırlı değil (sistemik)

• Eşlik eden hastalıklar hastalık seyrini etkiler

Jeffrey PK. Remodelling in asthma and chronic obstruc- tive lung disease. Am J Respir Crit Care Med

2001; 164: S28-S38.

Barnes PJ, Celli BR. Systemic manifestations and comorbidi- ties of COPD. Eur Respir J 2009; 33:

1165-85.

• Dünyada KOAH’lı hastaların %25-40’I,

ülkemizde %8.4’ü tanı almakta

• Ölüm nedenlerinden dünyada 4., ülkemizde 3.

• Dünyada 40 yaş üstü prevalansı %20, ülkemizde

%19.1

Rebublic of Turkey Ministry of Health Refik Saydam Hygiene Center Presidency School of Public Health. Turkey Burden of Disease Study 2004. Ankara, Turkey, 2006.Kocabas A, Hancioglu A, Turkyilmaz S, et al. Prevalence of COPD in Adana, Turkey (BOLD-Turkey Study).

Proceedings of the American Thoracic Society 2006; 3 (Abstract Issue): A543.

Page 8: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

KOAH PATOGENEZİKOAH ve astımda enflamasyondaki farklılıklar

KOAH için Risk Faktörleri

KonakKonakççıı ÇÇevreselevresel

Antitripsin EksikliğiTTüüttüünn

Mesleki Tozlar ve KimyasallarMesleki Tozlar ve Kimyasallar

İİçç / D/ Dışış Ortam Hava KirliliOrtam Hava Kirliliğğii

EnfeksiyonlarEnfeksiyonlar

DuyarlDuyarlııllııkk

AC gelişimini etkileyen faktörler

• Tütün en önemli risk faktörü, kadınlar daha duyarlı

• KOAH’lıların % 31’inde mesleki maruziyet (+)

• Kırsal alanda biomas (ısınma-yemek pişirme için organik yakıtların kullanılması) önemli bir neden

• Hava kirliliği çocuklarda akciğer gelişimini etkiliyor ve enfeksiyon riskini artırıyor

Silverman EK, Weiss ST, Drazen JM, et al. Gender-related differences in severe, early-onset chronic obstructive

pulmo- nary disease. Am J Respir Crit Care Med 2000; 162: 2152-8

Postbronkodilatör

değerler

Hastalığın tanısı

FEV1 /FVC < %70

Şiddeti / İzlem / Prognoz

KOAH tanısı için spirometre gerekiyor KOAH TanısıSemptomlarÖksürük (genellikle prodüktif)

Balgam (genellikle mukoid-atakta pürülan)

Dispne (kronik-ilerleyici)

Risk faktörleri ile karşılaşma öyküsü

Tütün dumanıMesleki toz ve kimyasallarEvde ısınma/pişirme dumanı

SPİROMETRİHava akımı obstrüksiyonu

(Bronkodilatatör sonrası FEV1/FVC%70)

VE/VEYA

Bulgulardan herhangi birinin varlığında KOAH düşünülmeli Bulgular tek başına tanısal olmamakla beraber, birden fazla bulgunun bir arada olması KOAH olasılığını artırır

Page 9: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

Spirometrik olarak KOAH ağırlığı Hafif KOAH

Kronik öksürük ve balgam

Önemsenmez (sigaraya, yaşlanmaya, kondüsyon kaybına bağlanır)

Orta KOAH

Nefes darlığı sıklıkla var

Günlük aktiviteleri etkiler

Genellikle bu evrede tanı (+)

Hafif-orta KOAH olup öksürük, balgam ve nefes darlığıhissetmeyen olgular ASY enfeksiyonu veya ağır obstruksiyon gelişince hekime başvurur

Ağır KOAH

İstirahatte bile nefes darlığı

Öksürük-balgam (+)

Ek semptom ve bulgular (kilo kaybı, hipoksemi, kor pulmonale bulguları)

Türkiye’de 18 yaş ve üzeri nüfusta sigara kullanımı yaygın

1993 2003 2006Kadın 13.50 19.45 16.60Erkek 57.8 52.9 50.6Toplam 33.6 33.79 33.4

0.0010.0020.00

30.0040.0050.0060.00

70.00

Kadın

Erkek

Toplam

KOAH TEDAVİSİ

Dört temel yaklaşım :

Hasta eğitimi

Risk faktörlerini azaltmak

Stabil KOAH tedavisi

Alevlenmelerin tedavisi

KOAH tedavisi• Eğitim/Sigaranın bıraktırılması• Farmakolojik tedavi

– Bronkodilatörler– Glikokortikoidler– Diğer tedaviler

• Non-farmakolojik tedavi– Pulmoner Rehabilitasyon– Uzun süreli oksijen tedavisi– Noninvaziv mekanik ventilasyon– Cerrahi tedaviler

Page 10: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

KOAH ALEVLENME

**Hastalığın doğal seyri sırasında günlük-olağan

değişimlerin ötesinde nefes darlığı, öksürük

ve/veya balgamda değişiklik

**Tedavide değişiklik gerektirecek kadar

belirgin akut olay

KOAH alevlenmelerinde

•En sık neden trakeobronşiyal enfeksiyonlar

(%80) ve hava kirliliği (%10)

•Bakteriyal etkenler %40-50, viral etkenler %30-

40, atipik bakteriler %5-10

Sapey E, Stockley RA. COPD exacerbations 2: Aetiology. Thorax 2006; 61: 250-8.

Yaşam kalitesi daha kötü

Akciğer fonksiyonları

daha kötü

Havayolu inflamasyonudaha fazla

Mortalite daha yüksek

Sık alevlenme varsa

Dispne Balgam miktar Balgam pürülansı

Ne zaman infektif alevlenme düşünelim?Ne zaman antibiyotik başlayalım?

Anthonisen NR. Ann Intern Med 1987

3 semptom Antibiyotik 2 semptom Pürülans varsa

antibiyotik

1 semptom Genellikle önerilmez

CRP yüksekliği + semptomlardan en az biri ANTİBİYOTİK

KOAH alevlenmelerinin gruplandırılması

Klinik öyküDüzey I

(Evde tedavi)Düzey II

(Hastanede tedavi)

Düzey III (Yoğun

bakımda tedavi)

Anlamlı ek hastalık# + +++ +++

Sık alevlenme öyküsü + +++ +++KOAH'ın şiddeti Hafif/orta Orta/ağır AğırHemodinamik değerlendirme Stabil Stabil Stabil/unstabilYardımcı solunum kaslarının kullanımı, takipne, paradoksal solunum, siyanoz

Yok ++ +++

Bilinç düzeyinde değiş iklik Yok Yok VarSağ kalp yetersizliği bulguları

Yok ++ +++

Başlangıç tedavisinden sonra semptomların sürmesi

Hayır ++ +++

+: muhtemelen yok; ++: olması olası; +++: büyük olasılıkla var; #: alevlenmelerde kötü prognozla ilişkili en yaygın ek hastalıklar, konjestif kalp yetersizliği, koroner arter hastalığı, diabetes mellitus, karaciğer ve böbrek yetmezliği;

Alevlenmelerde tedavi başarısızlığı/erken nüks için risk faktörleri

• Komorbidite

• Ağır KOAH (FEV1<%50)

• Son bir yılda üçten fazla alevlenme

• Son üç ayda antibiyotik kullanımı

Page 11: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

Bronkodilatör (SABA+SAAC)Steroid (oral prednizolon 30-40mg/gün 7-10 gün)Antibiyotik(gerekirse)

Anlamlı komorbiditeAyaktan tedaviye yetersiz yanıtDispnede belirgin artışKan gazında kötüleşmeMental durumda değişiklikTanıda kuşkuYetersiz ev bakımı

Ağır dispneMental durumda değişiklikPaO2<40 ve/veya PaCO2>60, pH <7.25Hemodinamik instabilite

EVDE TEDAVİ

HASTANEDETEDAVİ

Semptomlarda tedavi deşikliği gerektirecek akut olaylar

OksijenNIMV AntibiyotikLMWHSteroid (yüksek doz inhalerveya sistemik 0.5-1mg/kg/gün)Brokodilatör (SABA+SAAC)Teofilin (5-6mg/kg yükleme0.5mg/kg/h idame)

NIMV/İMVSteroidantibiyotik

KOAH Alevlenme Tedavisi

YOĞUN BAKIMDA TEDAVİ

Nedeni açıklanamayan ve hastane yatışı gerektiren alevlenmelerde: PE (%25), KY, LVSD yetmezliği, MI, AF

KOAH alevlenmelerinde hastanede yatışendikasyonları 1

• Yeni ortaya çıkan bulgular (siyanoz, periferik ödem, bilinç

düzeyinde bozulma, aritmi vb.)

• KOAH’ın şiddetli olması veya evde uzun süreli oksijen

tedavisi alıyor olması

• Alevlenmelerin sık olması ve tedaviye yanıt vermemesi

• Komorbit hastalıklar olması

KOAH alevlenmelerinde hastaneye yatışendikasyonları 2

• Tanıda belirsizlik, ileri yaş

• Evde tedavi koşullarının olmaması, yalnız

yaşama, hastalıkla başa çıkamama

• AKG’da pH < 7.35 veya PaO2 < 60 mmHg veya

SaO2 < %90 olması

• Genel durum ve aktivite seviyesinin kötü olması

KOAH alevlenmelerinde NIMV

Yardımcı solunum kaslarının kullanıldığı

ve paradoksal abdominal hareketlerin

gözlendiği nefes darlığı

Kan gazında asidoz (pH<7.35) ve/veya

hiperkapni (PaCO2>45 mmHg)

Solunum sayısı >24/dakika

•Tedaviye yanıtsız şiddetli nefes darlığı

•Mental durumda değişiklikler (konfüzyon, letarji, koma)

•O2 ve NIMV altında kötüleşen/düzelmeyen AKG (PaO2<40 mmHg ve/veya PaCO2>60mm Hg ve/veya pH<7.25)

•IMV gereksinimi

•Hemodinamik instabilite (vazopressör gereken)

Alevlenmelerde Yoğun Bakıma YatışEndikasyonları

ÖZET VE SONUÇ

KOAH

Rehberlere uygun tanı ve tedavi uygulanmalı

Gelecekte yeni tedavilere ve kişiye özgün

düşünmeye gereksinim var

Page 12: RİSK FAKTÖRLERİ PATOGENEZ - ATUDERfile.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/bV4Dq8Dt7j2U.pdfSolunum Fonksiyon Testleri ASTIM TEDAVİSİ Kontrol Edici İlaçlar • İnhale steroidler

Teşekkürler