rreth se nesermes ....reviste shkencore

8/10/2019 Rreth Se Nesermes ....Reviste Shkencore

1/10

sisht?!

Vijon ne faqen 7-8

A nuk po shohim qe ne

shume raste po behenmodifikime gjenetike?Por cfare nenkuptojneketo lloj modifikimesh?!

Pse behen dhe per cfaresherbejne?

Vijon ne shfaqen 11-12

Astronomia shfaqet sishkenca qe meret me stu-

dimin e yjeve. Po shikojmeqe po vertetohen disa

hipoteza mbi disa galaktikaqe jane afer tnes dhe qe poecin me nje shpejtesi temadhe drejte saj. Por ne tevertete cjane yjet dhe

cfare misteresh po mundo-hen te fshehin me aqmjeshteri?!Vijon ne faqen 3

..teknologji?! ...Po sigurishtteknologjia,ajo qe pombush diten tone me

shume se gjithcka tjter.Vijon ne faqen 3

Shume ku-riozitete mbi mjeksine dhe

evolucionin e saj jo vetem

ne teknika por edhe ne pajisje dhe

medikamente .

Laboratore te fshehta qe kryejne ek-

sperimente nga me te ndryshmet.Cfaredine njerezit mbi mjeksine dhe ajo qedine a eshte e sakte?1 Cpo ndodh me

ndertimin dhe metodat eksperimentaleqe vazhdimisht po krijojne nje PERSE temadhe dhe qe nuk dihet akoma gjere-

Kuriozitete nga me te ndrysh-met nga fusha te tjera si bi-

ologjia.arkitektura dhe botani-ka vine ekskluzivisht per ju nekete numer te revistes shken-core Reth se nesermes .

Gjithcka do te gjeni do jetenje hap perpara per ju dhe

njohurite tuaja,gjithashtu doju rritet interesi artikull pasartikulli duke ju bere te hum-

bisni mbi boten e mreklluesh-me te shkences!!!

Redaksia:

-S.Allushi

-K.Veselaga

-F.Cela

-F.Istrefi

-I.Zejno

Artikujt kryesore

A R T I K U J T Q E

D O T E G J E N I

Teknologji Fq.2 -

3

Astronomi Fq. 3 -

4

Botanike Fq. 5

6

Mjeksi Fq.7

8

Arkitekture Fq.9

Biologji Fq 10

Te tjera

Shkenca sot

Evolucioni I saj qe

rritet dita dites

Si priten rezultatet

shkencore nga njerezit

e thjeshte?!

Cilat jane gjetjet qe po

ndryshojne konceptin

mbi jeten?!


2/10

F . 2

Kush eshte Poli?!

Teknlogji apo Art.?!Roboti Pikaso

Njihuni me artistet me terinj te shekullit 21. Artiste

te cilet gjenaliteti I vjenautomatikisht..

Eshte pikerisht viti2076,Artisti me I mire nebote eshte gati per te shfa-qur koleksionin e ri te pik-

turave te tij ne Lond-er.Biletat po shiten me njeshpejtesi marramendese

dhe nga casti ne cast pritet

te vi artisti,Por cfare pondodh? Te gjithe po pesh-perisin mbi karrieren e tijprej piktori? Waw, mesa

duket te dhenat tregojne seai e ka filluar karrieren e tijqe kur ka lindur1 Por si? Aieshte pikerisht nje robot.

POLI eshte roboti me

nje krah,I cili nder te parete vales se roboteve ar-tiste,te cilet po fillojne tesfidojne aftesite tona kriju-

ese dhe talentin tone po

pushtojne tregun dhe pomarin tituj artistesh cdodite e me te famshme.

perdor si nje sy dhe nje krah tevetemrobotik,Poli e fillon pro-cesin e vizatimit duke skanuardhomen per te kerkuar nje-rez.Sapo pikas nje fytyre njere-zore,ai perdor nje teknike te

quajtur filtrate Garbor ne-permjet te ciles ai zgjedh vijatme te nevojshme.Me pas krahurobotic I Polit kap nje stilolapsnormal dhe fillon nga puna.Ai Ivizaton ato vija ne leter,ben

dhe disa hije dhe keshtu pro-cesi perfundn.E gjitha kjondodh jo ne me shume se 30minuta.Megjithate Tresti nukpretendon qe Poli eshte njere-zor.Poli nuk Ia ka idene se

cfare eshte nje fytere njere-zore- tha ai gjate nje in-terviste.Por ne te vertete Polieshte programuar pak a shumeI tille.Pjes me e bukur eshtekur ai firmos kryeveprat e tij.

Roboti Poli u krijua nga PatrikTreset,nje shkenctar dhe artistfrancez I cili jeton ne lond-er.duke eliminuar edhe atevije te holle qe ndante ar-tin,teknologjine dhe

kompjuterin ,Poli eshte njerobot qe mund te skicojeportrete njerezish,pejsazhedhe gjithcka ka lidhje mefushen e pictures. I pajisur menje kamera te cilen ai e

# M E S U E S E A U R E L A


3/10

Vizatimet e Polit

F . 3

Vizatimet e Polit konsiderohenedhe cilesore.Aftesite e tij per te

vizatuar mund tI tejkalojne ato tenjerezve qe e kane kriju-ar.Interesant mbetet fakti se natyrae crregullt e skicimeve te tij eshte

jashtezakonisht e vleresuar.Unemundohem te bej robot qe tengacmoje dicka Brenda njerezvve-shpjegon Treseti,une besoj se njerobot I cilindonjehere gabon qoftedhe lehtesiishte,eshte shume meinteresante.krijon shume simpatitek ata qe e shokojne.Pasaktesia ePolit,I shton nje lloj stili individual

vizatimeve te tij dhe I jep cilesi gatinjerezore.

Qe nga qershori I 2011 Poli eshteparaqitur ne Londer,Stamboll,New

York dhe ka skicuar mbi 450 indi-vide. Pershtypjet e publikut te gjerepor edhe atij te profesionisteve kaqene shume pozitiv.

Dita kur artistet nuk do te jene meprej gjaku dhe mishi mund te jetelarg,ose nuk mund te ekzistoje.

Ama shkencetaret dhe shpikes siTresti gjithnje do krijojne hapa te

rinj dhe mjafte perparues drejtefushes se artit dhe teknologjise.

her m shum drit nga ylli m

i afrt me Tokn.Para disa viteve,

si yll me i madh ishte Ylli i ash-tuquajtur A1 (rreth 80 here me imadh se masa e Diellit)Para kater viteve (nese nuk gaboj) uzbulua nje yll tjeter, rreth 200.000here me i madh se Toka i ash-tuquajtur VY Canis Majoris (VYCMa) dhe diku 140 here me i madhse masa e diellit.

Astronomt britanik njoftuan sekishin zbuluar nj yll t ri, m tmadhin t njohur ndonjher nhapsir. ''Bhet fjal pr nj ylldy her m t madh nga yjet e

njohur deri tani'', tha grupi i as-

tronomve.

Shkenctart konfirmojn se ky

yll ka nj mas 250 her m e

madhe se masa e Diellit,

ndrkoh q prodhon 10 milion

sec per te udhetuar nga dielli ne siperfaqen eTokes.5-Nqs Dielli do kishte madhesine e nje topiplazhi, atehere Jupiteri do kishte madhesinee nje topi golfi, ndersa toka do kishte mad-hesine e nje bizeleje. Statuja 200-mijevjecare ne HeneNj shkenctar sjellprova q siprfaqja e Hns ka qen e ba-nuar nga jet inteligjente. Gjeologu Dr.Charles Morris zbuloi se n laboratorin eNASA-s gjendet nj statuj femre me krahn shpinn e saj, t ciln ekipi i APOLLO 11e solli nga hna 40 vjet m par, n vitin1969. "Kjo nnkupton q n nj koh Hnaka pasur nj atmosfer nxitse pr jetn. Prm tepr, nj her ishte shtpi e nj race t

njerzve t sofistikuar me nj senst lart t bukuris", - ka thn Dr.Charles, pr website-n The Crit.Kto artikuj kan br t dituredhe detajet lidhur me prbrjen e"statujs s engjllit", q prfshinnj przierje t hekurit dhe gurit.Ajo besohet se sht gjetur ngaastronautt n nj shkmb n njmal hnor. Analizat kimike kanzbuluar se skulptura sht 200 mijvjet e vjetr, q mund t nnk-uptoj se ajo sht br 170 mijvjet para se njerzit t paraqiteshinn Tok.

1-Grimcat e hekurit tegjetura ne Hene dhe tsjella ne Toke kane nje vetite veante, ato nuk ndrysh-ken. 2-Sipas shkencetareveamerikane, Hena do njemije vjet largohet nga Tokaper 4 cm per shkak tedobesimit te fuqise ter-heqese t Tokes - gravi-tacionit. 3-Dielli mund tenxere brenda tij nje milionToka.

4-Drites i duhen 8min e 17

Astronomi

Yjet me te rinj

SHBA- Sateliti

pr vrojtimin e

Toks i agjencis

amerikane

NASA, nuk ka

arritur n orbitn

e planifikuar pas

lansimit t enjten

mbrma, por ka

rn n ujrat e

Pacifikut jugor.


4/10

F . 4

Planeti Toke

...vetem teleskop?!

Satelitet me te funditSateliti me vler prej424 milion dollarsh303 milion euro ishte

tepr i rnd pr tarritur orbitn, ndrsainxhiniert tash prtash nuk e din se pseka ndodhur kjo, sepsen minutat e para tfluturimit nuk ishteregjistruar asnj

anomali. Mirpo, disaminuta pas, shtvrejtur se sateliti nuk

sht ndar nga raketabartse dhe ka rn noqean- kan thnzyrtart e NASA..

Lansimi i ktij sateliti, icili duhej t merrtepjes n hulumtimin e

ndikimeve aerosole nklim, sht lansuarnga baza Vandenberg

n Kaliforni prmesrakets Taurus XL,porse ky lansim nuk karezultuar i suksesshm.

ketij ylli eshte nje milion

kilometer ne ore.

Ky teleskop arrin te

krijoje pamje 8-10 di-mensionale.

Teleskopi VLT (Very

Large Telescope) arrin tekape formimin e yllit mete ri prane tokes duke uformuar nga yje shume te

vegjel.Shpejtesia e masesqe shperndahet ne Uni-vers gjate formimit te

mij kilometra. N vigjiljet ktij fenomeni n In-ternet vrshoi nj val e

fuqishme parashikimeshalarmuese nga ana eshkenctarve n lidhje

me at, se kjo dukurimund t shkaktoj ndry-shime serioze n klimntoksore. N fazat

paraardhse t afrimit tplanetit ton me satelitine tij natyral - n vitet

1955, 1974 dhe 2005 -meteorologt kanfiksuar kushte ekstremale

moti, t cilat solln mevete nj sr fatkeqsishnatyrore me prmasa tmdha.

N mars banort e

Toks do t bhendshmitar okular t

afrimit maksimal t ra-dhs t Hns dhe

Toks. M 19 mars Hnado ti afrohet Toks ndistancn m t shkurtrq nga viti 1992 - 356,5



5/10

Bote te reja po vine!!!

F . 5

Zbulohet nje Yll me 6

Planete perreth!Astronomet danez dheamerikane zbulojne nje

"Bote te re" nehapsire,nje Yll me 6

planete perreth i cili i

ngjan Sistemit tone di-ellor.Ky Yll perbehet

vetem nga Uji dhe Ga-

zi dhe ka nje mase

dyfish me te madhese e Tokes.Dy Planetejane te njejte me

Uranin dhe Saturnin,kurse te tjeret kane

nje perberje krejt

ndryshe nga Planetete Sistemit Diellor.

vjetr q ekziston n bot, afro 4mij e 500 vjeare. ShkenctariEdmund Schuman arriti n ktprfundim pasi analizoi mostra tlvozhgs s pishs dhe pasinumroi rratht e trungut t saj.Sipas prllogaritjeve, thot profesorTom Harlan i universitetit t Arizo-ns, filizi i ksaj peme u shfaq rreth8,700 m par dhe q nga ajo kohnuk ka pushuar s rrituri n lartsie diametr. Leroy Johnson i shrbi-meve pyjore thot se Methuseladuket se sht e prjetshme dhegjithmon rritet. Asnj e dhn nuktregon t kundrtn. Pema rritet,

Shkenctart po prpiqen t gjejnnj mnyr pr klonimin e gjs sgjall m t vjetr n tok. shtfjal pr nj pem q vazhdon t

jetoj prej disa mijra vjetsh dhemund t vazhdoj t jetoj pr disamijra vjet t tjera. Pr mijra vjetpisha e quajtur Methusela vazhdont qndroj kohs prball erravet ftohta malore diku rreth 250kilometra nga Las Vegasi. N vitet50 shkenctart zbuluan se kjo llojpeme sht organizmi i gjall m i

me ngadal por rritet. Duket serritja e ngadalt po e vazhdueshmemund t jet nj nga t fshehtat e

jetgjatsis s saj, thot LeroyJohnson. Vendndodhja e sakt eksaj peme sht sekret dhe dihetvetm nga zyrtart e shrbimevepyjore dhe shkenctart. Njprpjekje e kohve t fundit prklonimin e saj nuk pati sukses, porshkenctart t cilt shpresojn senj dit do ta zbulojn sekretin e

jetgjatsis s ksaj pishe, do tprpiqen prsri pr ta klonuarat.

ton mbi 300 mij kilometra.

Mirpo, nse ky asteroid i

quajtur YU55, megjithat lar-

gohet nga rrugtimi i tij dhe

godet Tokn, ajo goditje do t

mund t krahasohej me

shprthimin e 65 mij bombave

brthamore, kurse prapa vetesdo t linte kraterin me diametr

gati 10 kilometra, bjn me dije

mediat britanike.

Ndonse shkenctar t NASA

sigurojn se nj tmerr i till

pothuajse 100 pr qind nuk do

t ndodh, ata e cilsojn kt

asteroid si objekt i rrezikshm.

Por, thon aty, nuk ka arsye pr

panik, sepse rrall ndodh q

asteroidi t mos prshkoj n

rrugn e parapar t lvizjes

Afrohet asteroidi m i madh

deri tani

Ai do t duhej t mbetej larg

planetit ton mbi 300 mij kilo-

metra, por do t jet objekti m

i madh q ndonjher i sht

afruar kaq shum Toks son.

Ekspertt e NASA-s kan para-

lajmruar se n muajin nntor

t ktij viti pritet kalimi i nj

asteroidi t madh ndrmjet

Toks dhe Hns. Ai do t

duhej t mbetet larg planetit

Kercenime paksa te frikshme!!

Botanika


6/10


7/10

P A G E 7

Gjerat qe nuk duhet ti beni

pasi te keni ngren buke.

Mos ecni: Ecja pengon ntretjen e ushqimeve.Mos flini : Gjithashtu pengonn tretjen e ushqimeve.Mos bni banj: Kjo bn qgjaku t qarkulloj m shum

npr duar, kmb dhe trupse sa n stomak. Dobson

sistemin trets.Mos hani fruta: Kjo shkakton

fryrje t stomakut. Frutatsht mir t hahen para

buke sepse kjo ndikon prmir n tretjen e tyre.Mos pini aj: Gjethet e ajitprmbajn acid q ndikonnegativisht pr tretjen e pro-teinave (megjithse ktuvaret far aji prdorni, kjo

kshill m shum sht prt ashtuquajturin ajin kinez).Mos e lironi rripin: Mund t

shkaktoj bllokimapo ngatrrim t

zorrve.Mos pini cigare: Megjithsenuk duhet t pini asnjhercigare t paktn mos e bnikt menjher pas bukepasi nj cigare pas buke kadmin e dhjet cigareve t

pira m von.

ftohtin n vend t bisturis. Kjomnyr operimi pengon gjithashtuedhe rrjedhjen e gjakun duke re-

duktuar kshtu mundsin eprhapjes s kancerit npmjetqarkullimit t gjakut. N t kaluarn

jan br shum eksperimente tndryshme pr t zbuluar ilain prshrimin e kancerit. N ditt e sot-

me vihen n prdorim edhe metodat ndryshme kompiuteristike pr

Mnyrat m t t prdorshmepr kurimin e kancerit jan ki-rurgjia, rrezatimi dhe kemiotera-

pia. Koht e fundit sht brnj hap prpara n kirurgji falrrezeve lazer, q duke mundurt prdoren direkt n mnyrshum t sakt, parandalojninfektimin e qelizave t shn-

dosha. Nj teknik tjetr e resht criochirurgia, q prdor t

tia arritur ktij qllimi. Nj zbulimI ri sht prezantuar ngaantikorpet monoklonale, ose

produkte spontane t brojtjes snjeriut, t krijuara posarisht prnj tip t veant kanceri q in-

jektohen tek pacientt. Kjo mnyr

si dhe t tjera premtojn shum pr

t ardhmen por rezultatet e tyre

reale duhen ende provuar.

Nuk njihet shkaku themelor i formimit t kancer-

it malinj. Ka nga ata q mendojn se ai vjen si

rrjedhoj e disa kushteve t trashguara tsmundjes ose nga disa kushte t jashtme, si vi-

rus dhe/ose e prdorimit t gjat t duhanit.N tvrtet, kanceri malinjnuk sht i

trashgueshm. Fakti q t afrmit tan mund tken vuajtur nuk do t thot se ne jemi t dispo-

zuar q t kalojm t njjtn smundje; as edheekspozimi pr nj koh t gjat ndaj helmit tduhanit mund t dnoj me kt smundje

(mjafton t mendojm t gjith t dashuruaritmarrzisht pas duhanit q nuk jan smurur

Trasheguese apo e fituar?!

Mjeksi


8/10

F Q . 8

NE CFARE MOSHE PASTROHEN KUJTIMET

E PARA!

Krizat ne zemer

Shum person gjenden vetmkur psojn nj kriz zemre,ose e njohur ndryshe si atak

apo infarkt, para pas njndihm. Zemra nuk rreh

normalisht dhe personi fillont ndihet sikur po i biet fikt. Ather nuk i ngeletasgj tjetr vetm 10 sekon-da para se t humbas

ndjenjat. Pra n nj momentkur nuk ka asnj njeri pranviktima mund t ndihmoj

veten e vet duke u kolli-tur pa ndrprerje dhe fort.Nj frymmarrje t thell

duhet ta bj para dokollitje dhe kollitja duhet t

jet e thell sikur t ket

nj klbaz n brendsi tkraharorit. Nj

frymmarrje dhe kollitjaduhet t prsritet pothua-jse do 2 sekonda deri sa tmbrrij ndihma e par osederi sa personi t ndiej q

zemra e tij po punon nor-malisht. Frymmarrja ethell mbushin mushkrit moksigjen kurse kollitja

shtrngon zemrn q tmbaj gjakun n qarkullim.

Sforcimi i zemrs ndihmongjithashtu pr t pasur njritm normal. Me kt

metod viktima q psojnnj kriz zemre mund t

thrrasin pr ndihm. Infor-moni sa m shum persona!

Mund t shptoni jetn etyre.

trohen, por nuk sqaron

mekanizmin e ksaj

amnezie.

Por sipas Bauer, ka

mundsi se fmijt

mund t harrojn me

shpejtsi sepse nuk kan

zhvilluar procesort

nervor t cilat

prqendrohen t infor-

Konkretisht,

fmijt nga 5 deri n 6

vje kujtonin 63 me 72

pr qind e kujtimeve t

para, prqindje q binte

n 35 pr qind deri n

moshn 8 vjeare.

Studimi tregon vrtet ku-

firin moshs n t ciln

kujtimet fillojn dhe pas-

macionet e nj kujtese.

Q t zhvilloi nj person

nj kujtes autobiografike

cilsore, thot studiuesja,

duhet q personi tprdor kalendar dhe t

kuptoi far nnkuptojn

muajt dhe ditt e javs

duhet gjithashtu q t

ket zhvilluar ndjenjn e

vetes s tij dhe t kuptoi

Sigmund Freud e quante kt fenomen amnezia e moshs fminore:

Fmijt prdorin kujtesn e tyre pr t msuar botn q i rrethon, kur rrit-

en aman pushojn s kujtuari ngjarje q kishin ndodhur para moshs tre

vjeare. Psikolog amerikan vrtetuan tani se kto kujtime t para fillojn

pastrohen gjat moshs shtat vjeare.N kontrast me studime t mparshmepr kt tem, t cilat bazoheshin intervistat e vullnetarve t moshuar t cilt mun-

doheshin kujtonin kujtime t shkuara, studimi i ri n Universitetin Emori t Atlantassht i pari q studion fmij nga tre deri n moshn e tyre nnt vjeare.Studimi yn sht i pari q ka prvoj n ndjekjen e shfaqjes s par t amnezis tekfmijt thot Patrisi Bauer, shefe e studimit n teorin Memory. regjistruam kujtimete fmijve dhe i ndoqm pr vite me synimin pr t vrtetuar se kur harrohen atokujtime sqaron.



9/10

Arkitekture

F Q . 9

Arkitekture kockore

Vala tjetr e arkitekturs modernemund te ket m tepr gjra tprbashkta me kocka dhe skeletesesa me tulla dhe lla. Dy arkitektt Universitetit t Bath-it n Britani,Chris Williams dhe Emma Nsugbethon se harqe gjigande, ura dhemure t bra me kocka artificialemund t jen m t lehta pr t?iskicuar dhe ndrtuar sesa struktu-rat e prdorura deri m sot. Atakan skicuar tashm disa strukturat tilla kockore, prfshir ktu edhe

nj ur, pr t treguar se si mundt vihet n funksion idea e tyre.

Ata thon se natyra vet ka krijuarkockat dhe skeletet pr t zgjidhurshum prej problemeve inxhinierikeq has edhe arkitekti, t tilla si atote mbajtjes s peshave dhe shprn-darjes s forcave.Williams thot se nuk ka dyshim qskeleti sht m tepr efikas sefardo lloj strukture t krijuar nganjeriu.Por kockat kan forma t parreg-ullta far i bn ato t vshtira pr

t?i prdorur n ndrtesa. Pr ktarsye arkitektt n fjal kan zhvill-

uar nj model matematikor i cilitregon si t krijohen struktura tngjashme me ato kockore ncilndo form q krkohet t jen.Williams ka zbuluar se nj ekuacioni thjesht mund t prdoret pr tprshkruar krejt kallupin dheformn e nj strukture tndrlikuar si ajo e urs q kaskicuar.

Arkitektt q kan dizenjuar kt kom-

pleks rezidencial, nj bashkpunim midisJDS Architects, Cebra, SeARCH dhe LouisPaillard, jan inspiruaredhenga natyra. Ndertesate ndrtuara n bregt detit te japin prshtypjen e nj ajsbergut madh. Kjo rezidenc gjendet n Aaehus,Danimark

T ndrtosh nj ur t tr prej nj ekuacioni t vetm sht dika q kashum prparsi. Urat e derimsotme kan shpesh nj numr t madhprbrsish me tipare t ndryshme mekanike. sht shum e vshtir tkuptosh se si t gjith kto do t silleshin kur jan t vendosur s bashku nnj struktur. Kshtu duke e prshkruar vetm me nj ekuacion mnyrn sesi do t sillej nj ur lehtsohet shum puna n llogaritjet.Julian Vincent iQendrs s Biomimetiks n Universitetin e Reading thot se nj prparsitjetr e nj strukture t till kockore sht pasja e vetm nj funksioni ma-tematikor far bn q e gjith struktura t jet e lmuar, n kuptimin qnuk ka pika sforcimi. Pikat ku lindin sforcime jan pika t dobta t

strukturs.Prve ktyre pas strukturave kockore ka nj bukuri q u mun-gon strukturave t derimsotme. Williams thot se kemi t bjm me njgjsend q prshkruan vetveten. Edhe copza m e vogl e ksaj strukturedo t prmbante t gjitha t dhnat e nevojshme pr ta krijuar at t trn.Ai flet mbi nj pastrti matematikore.


10/10

Zrin (britmn) m t lart nga t gjitha krijest e gjalla e ka Balena e Kaltr, 188

decibel. Zri i saj mund t dgjohet deri 853 km.

Macja n secilin vesh ka nga 32 muskuj!

- 15 milion qeliza gjaku prodhohen dhe shkatrrohen n trupin e njeriut gjat 1

sekonde.

N krahasim me trupin, kafsha q ka trurin m t madh sht milingona.

- Peshkaqent jan imun ndaj kancerit.

A e dini se stomaku ka nj acid hydroklorik, lnd grryese e njjt me at q prdo-

ret pr t trajtuar metalet n industri. Ai mund t grryej hekurin. Por n stomakgjithka sht perfekte. Mukusi q rrethon muret e stomakut ruan kt lng t mosbhet e i dmshm por vetm t shrbej pr t tretur ushqimin.

Megjithse truri prbn vetm 2% t peshs s prgjithshme trupore t njeriut, ai

krkon 20% t kalorive dhe oksigjenit t trupit. Pr t mbajtur trurin n gjendje pu-ne, tre arterie kryesore pompojn oksigjen pa pushim. Sikur qoft edhe njra prejktyre arterieve t dmtohet ose mos t pompoj nj her truri fillon mosfunksion-imin normal.

Syt e njeriut jan t t njjts madhsi q nga lindja, por hunda dhe vesht

asnjher nuk reshin s rrituri!

- Devet jan dy llojesh:

* Me nj gung, q jetojn n Azin

Perndimore dhe n Afrikn Veriore.

* Me dy gunga, q quhen baktriane, dhe t

cilat jetojn n Mongoli dhe n

Devet quhen ndryshe edhe anijet e

shkrettirave pr shkak t rrugve t gjata

q bjn dhe jo pr shkak t kapacitetit q

bartin.

Biologjia

rreth se nesermes ....reviste shkencore

Documents