خصوصيات هيدروژئولوژي و هيدروشيمي بزرگ ترينچشمه ايران، سوسن

5، زارعپور مجيد4، محرابي نژاد علي3، کريمي حاجي2، چيت سازان منوچهر*1کريمي وردنجاني حسين

hkarimivardanjani@yahoo.comدانشجوي دکتراي آب شناسي دانشگاه شهيد چمران اهواز، 1

استاد دانشکده علوم زمين دانشگاه شهيد چمران اهواز 2 دانشيار دانشکده کشاورزي دانشگاه ايالم3

کارشناس ارشد سنجش از دور، سازمان آب و برق خوزستان4 کارشناس ارشد تکتونيک، مهندسين مشاور پورآب5

چکيده: چشمه سوسن که از پالنج جنوب غربي تاقديس کين<<و خ<<ارج مي گ<<ردد، ب<<ا ح<<داکثر

متر مکعب بر ثانيه، براي اولين ب<<ار ب<<ه عن<<وان بزرگ<<ترين چش<<مه40آبدهي نزديک به ايران معرفي و مورد بررسي قرار گرفت<<ه اس<<ت. ب<<دين منظ<<ور آب<<دهي و خصوص<<يات هيدروشيميايي اين چش<<مه در فواص<<ل کوت<<اه م<<دت ان<<دازه گ<<يري گردي<<ده و تغي<<يرات زماني پارامترهاي فيزيکوشيميايي مورد تحليل قرار گرفته است. بررس<<ي ه<<اي زمين

نشان دهنده تغذي<<هCa/Mgشناسي و خصوصيات هيدروشيمي چشمه، مخصوصاً نسبت ب<<هα2 و α1چشمه از سازند س<<روک اس<<ت. ب<<ر اس<<اس هي<<دروگراف، دو رژيم جري<<ان

تشخيص داده شد. فاصله بين زمان بارش005575/0 و 013925/0ترتيب به ميزان روز مي باش<<د ک<<ه همين ع<<دد را مي ت<<وان ب<<ه20تا مينيمم هدايت الک<<تريکي، ح<<دود

عنوان زمان تأخير اولين پ<<الس تغذي<<ه ب<<ه خ<<روجي چش<<مه دانس<<ت. تغي<<يرات مق<<ادير ( در طول زمان نيز موید این امر است. باSId( و دولوميت )SIcانديس اشباع کلسيت )

اين وجود حجم زياد جريان پايه چشمه و طول زي<<اد تاق<<ديس ک<<ه ب<<اعث مي ش<<ود آب خروجي چشمه در هر زمان مخلوطي از آبهاي ب<<ا زم<<ان ت<<أخير متف<اوت باش<<د، ب<<اعث گرديده است که نمون<<ه ه<<اي آب چش<<مه تقريب<<اً در تم<<امي ط<<ول س<<ال، ح<<تي پس از

بارش هاي سنگين، نسبت به کلسيت اشباع باشند.

واژه هاي کليدي: چشمه سوس%ن، تاق%%ديس کين%%و، ض%%رايب ف%رود، ان%%ديس ه%اياشباع

:مقدمه با اين که به نظر مي رسد با گذشت سالها از ش<<روع مطالع<<ات هي<<دروژئولوژي در ايران، بايستي مطالعات اوليه در کشور تا حد زيادي انج<<ام ش<<ده و ح<<داقل بزرگ<<ترين منابع آبي کشور به صورت کامل مطالعه شده باشد، کماکان در برخي از من<<اطق دور افتاده کشور، چشمه هايي يافت مي شود که تا کنون مع<<رفي نش<<ده ان<<د. يکي از اين چشمه ه<<ا، چش<<مه سوس<<ن در اس<<تان خوزس<<تان مي باش<<د ک<<ه در هيچ ی<<ک از من<<ابع رسمي نام و مشخصاتي از آن وجود ندارد و تقريباً به صورت کامل ناشناخته است. تا 4پيش از اين، چشمه سراب گاماسياب در استان کرمانشاه با آبدهي متوس<<ط ح<<دود

متر مکعب بر ثانيه، ب<<ه عن<<وان بزرگ<<ترين چش<<مه اي<<ران مع<<رفي می گردی<<د، ليکن در مقاله حاضر، ضمن معرفي چشمه سوسن به عنوان بزرگترين چشمه اي<<ران، ب<<ا تکي<<ه بر داده هاي برداشت شده از اين چشمه و ساير چشمه هاي تاقديس کين<<و، تالش مي گردد، خصوصيات هي<<دروژئولوژي و هيدروش<<يميايي اين چش<<مه، م<<ورد بررس<<ي ق<<رار

گيرد.:روش ها و مواد

الف( موقعيت جغرافيايي چشمه سوس<<ن از نظ<<ر جغرافي<<ايي در شهرس<<تان ان<<ديکا از اس<<تان خوزس<<تان، در حدفاصل استان هاي چهارمحال و بختياري و خوزستان و در منطقه سوس<<ن س<<رخاب واق<<ع ش<<ده اس<<ت. اين چش<<مه داراي دو دهن<<ه خ<<روجي اص<<لي تحت ن<<ام ه<<اي محلي

( و چال<ه ش<هUTM در مختص<<ات 384020 و 3578036ابراهيم م<ردان )در م<وقعيت ( ب<<وده ک<<ه ب<<ه ت<<رتيب دارايUTM در مختص<<ات 384328 و 3577802)در م<<وقعيت

م<<تري از يک<<ديگر350 متر از سطح دريا بوده و در فاصله ح<<دود 730 و 750ارتفاع قرار دارند. اين دو خروجي در فاصله اندکي به يکديگر ملحق شده و آب چشمه که در طول مسير صرفاً جهت حوض<<چه ه<<اي پ<<رورش م<<اهي اس<<تفاده ميش<<ود، پس از طي

کيلوم<تر ب<ه درياچ<ه س<د ش<هيد عباس<پور مي ري<زد. دسترس<ي ب<<ه اين9مسير حدود چشمه از طريق جاده فرعي روستاي سوسن سرخاب که از جاده اصلي ش<<هرکرد ب<<ه مسجد سليمان منشعب مي شود، ميسر است. بر اين اساس فاصله چشمه ت<<ا اه<<واز

( نقش<<ه راه1 کيلومتر مي باش<<د. ش<<کل )210 کيلومتر و تا شهرکرد حدود 280حدود هاي دسترسي به اين چشمه را نشان داده است.

(: موقعیت جغرافیایی و راه هاي دسترسي به چشمه سوسن1شکل )

ب( وضعيت زمين شناسي و ژئومورفولوژي ( نمايش داده شده اس<<ت.2موقعيت زمين شناسي تاقديس کينو در شکل شماره )

کيلوم<<تر ط<<ول مي80 جن<<وب ش<<رق داراي ح<<دود –اين تاقديس با روند شمال غرب باشد. گسل مفارون که در حد جنوبی این تاقدیس، مابين سازندهاي س<<خت منطق<<ه و واحدهای آبرفتي مجاور قرار دارد، داراي ساختار فشارشي بوده و ب<<ا توج<<ه ب<<ه اينک<<ه جابج<ايي آن بيش<تر از ض<خامت الي<ه نفوذناپ<<ذير مي باش<د، ب<<اعث خ<روج آب از پهن<ه کارستي تاقديس کينو شده است و در نتيجه چشمه سوسن از پالنج جنوب شرقي اين تاقديس، از سازند پابده – گورپي خارج مي شود. پالنژ جنوب شرقي تاق<<ديس کين<<و در

محدوده چشمه سوسن داراي هم پوشاني با پالن<<ژ تاق<<ديس ک<<وه س<<فيد مي باش<<د. اين هم پوشاني بصورت تک يال بوده بطوريکه مرز شمالي آن در منطقه بازفت معمولي و در يال جنوبي گسلي مي باشد. بر اساس نقشه زمین شناسی منطقه، تاقديس مزبور

عمدتاً از سازندهاي سروک، آسماري، گرو، پابده و گورپي تشکيل شده است.

(: نقشه زمين شناسي تاقديس کينو2شکل)

از لحاظ ژئومورفولوژي کارست، سيماهاي اص<<لي موج<<ود در منطق<<ه ش<<امل ري<<ل (، حفره هاي سطحي و همچنين س<<ينک ه<<ول ه<<اي پراکن<<ده3کارن، رونل کارن)شکل

متر باالتر از س<<طح دری<<ا2250در ارتفاعات مي باشد. درياچه تمي که ارتفاع کف آن می باشد، ظاهراً یک پولیه بوده و مهمترين عارضه کارس<<تي ارتفاع<<ات تاق<<ديس کين<<و

مي باشد. ج( روش کار

جهت بررسي خصوصيات چشمه سوس<<ن پس از انج<<ام مطالع<<ات ص<<حرايي جهت شناخت منابع آب و عوارض سطحي کارست، مطالعات زمين شناس<<ي منطق<<ه انج<<ام شده و سپس چشمه هاي سوسن، تنگ سرد، آب سرده و موري جهت نمون<<ه ب<<رداري هاي زماني و همچنين اندازه گ<<يري ه<<اي آب<<دهي انتخ<<اب گرديدن<<د. ب<<ه منظ<<ور ت<<دقيق وضعيت بارش و انجام نمونه برداري از آب باران در سه ارتفاع مختلف منطقه ب<<اران سنج نصب گرديد که يکي از آنها در محل چشمه سوسن تعبي<<ه ش<<د. نمون<<ه ب<<رداري و آناليز از تمامي منابع آبي و با تاکيد بر چشمه هاي منتخب انجام شده که در اين مقاله

نتايج چشمه سوسن ارائه شده است.

(: نمايي از اندازه گيري آبدهي چشمه )سمت راست( و رونل کارن هاي بسيار3شکل )بزرگ )سمت چپ(

ت<<ا نيم<<ه ف<<روردين91نمونه برداري در اين چشمه در فصل تر )بين ابتداي آذر ماه ب<<ه ص<<ورت92 ( تقريباً هر چهار روز يکبار و پس از آن ت<<ا انته<<اي م<<رداد م<<اه 92ماه

ماهيانه انجام گرديد. همچنين جهت بررسي اثرات بارش بر روي مجاري کارس<<تي، در روزهاي پس از بارندگي، به مدت دو روز نمونه برداري به صورت روزانه انج<<ام ش<<ده

نمون<<ه آب از اين چش<<مه45است. بر اين اساس در طول دوره نمونه برداري، تعداد مورد آن<<اليز هيدروش<يميايي ق<<رار گ<رفت. در ه<ر مرحل<<ه نمون<<ه ب<<رداري، پارامتره<<اي

در محل اندازه گيري شده است. همچنين نمونه برداري ازpHهدايت الکتريکي، دما و دو خروجي اصلي چشمه به ص<<ورت جداگان<<ه انج<<ام ش<<ده ت<<ا امک<<ان مقايس<<ه ف<<راهم گ<<ردد. ب<<ا توج<<ه ب<<ه ش<<باهت کام<<ل خصوص<<يات دوخ<<روجي م<<ذکور، جهت تحلي<<ل هيدروشيمي چشمه از نتايج آناليزهاي خروجي چاله شه استفاده شده است. همچ<<نين جهت رسم هيدروگراف و آناليزهاي مرب<<وط ب<<ه آب<<دهي، از داده ه<<اي قبلي و همچ<<نين

چندين مرحله اندازه گيري جديد استفاده گرديده است. :نتايج و بحث

الف( آبدهي: با توجه به فاصله زياد از مرکز و صعب العبور بودن مسير چشمه و از همه مهمتر، آبدهي باالي چشمه که اندازه گيري ب<<ه روش ه<<اي معم<<ول را غ<<ير ممکن مي س<<ازد،

ت<<ا آذر م<<اه س<<ال1387داده هاي قبلي آبدهي چشمه سوسن محدود به دي ماه سال مي باشد که توسط س<<ازمان آب و ب<<رق خوزس<<تان ب<<ه منظ<<ور پتانس<<يل ي<<ابي1388

(. ب<<ر اين اس<اس ح<<داکثر و ح<<داقل4نيروگاه هاي برق آبي انجام شده اس<<ت )ش<کل م<<تر مکعب ب<<ر ثاني<<ه و74/11 و 45/34 به ترتيب 87-88آبدهي چشمه در سال آبي

متر مکعب بر ثانيه بوده است. با اين وج<<ود، از26/19متوسط آبدهي در سال مزبور يک سال بسيار خشک بوده، آب<دهي ه<<اي م<<ذکور کم<تر از1387-88آنجا که سال آب

متوس<<<ط دراز م<<<دت اس<<<ت. جهت بررس<<<ي اين ام<<<ر آب<<<دهي چش<<<مه در ت<<<اريخ متر7/19 مجدداً با استفاده از مولينه اندازه گيري شد که نشان دهنده 30/04/1392

مي88 درصد بيشتر از آبدهي روز متناظر آن در سال 27مکعب بر ثانيه، يعني حدود باشد. بر همين اساس مي توان متوسط آبدهي چشمه در س<<الهاي آبي نرم<<ال )نظ<<ير

متر مکعب بر ثانيه و حداقل و حداکثر آب<دهي را ب<<ه24( را حدود 1391-92سال آبي متر مکعب بر ثانيه تخمين زد.43 و 15ترتيب

( : مقادير آبدهي، هيدروگراف چشمه و ضرايب فرود در چشمه سوسن4شکل )

( ارائ<<ه ش<<ده اس<<ت. مط<<ابق ب<<ا اين4هي<<دروگراف چش<<مه سوس<<ن در ش<<کل ) درصد از آبدهي چش<<مه سوس<<ن مرب<<وط ب<<ه جري<<ان س<<ريع مي31هيدروگراف حدود

باشد. همچ<<نين ب<<ر اس<<اس هي<<دروگراف مزب<<ور و اس<<تفاده از معادل<<ه م<<ايلت دو رژيم در هي<<دروگراف چش<<مه005575/0 و 013925/0 به ترتيب با مق<<ادير 2α و 1αجريان

–تشخيص داده ش<د ک<ه ب<ر اين اس<اس مي ت<<وان چش<مه سوس<ن را از ن<<وع افش<ان و19/10/87(. الزم ب<<<ه ذک<<<ر اس<<<ت بین ت<<<اریخ ه<<<ای 5مج<<<رایی دانس<<<ت)ش<<<کل

، آبدهی دارای کاهش اندکی می باشد لیکن به دلیل این که تحلیل آن نی<<از18/11/87 به داده های روزانه دارد، از ارائه تحلیل در این زمینه خ<<ودداری می گ<<ردد. ب<<اال ب<<ودن

( مي تواند مويد وجود مجاری ب<<زرگ در2.95نسبت آبدهي ماکزيمم به مينيمم )حدود حوضه آبگیر چشمه باشد.

( : ضرایب فرود در جشمه سوسن5شکل )

ب( تحليل داده هاي هيدروشيمي: ( نش<<ان داده ش<<ده6روند تغي<<يرات ه<<دايت الک<<تريکي چش<<مه سوس<<ن، در ش<<کل )

و Ca/Mgاست. از بين خصوصيات هيدروشيميايي، پارامترهاي هدايت الکتريکي، نسبت انديس هاي اشباع کلسيت و دولوميت در اين مقاله مورد تأکيد قرار گرفته اس<<ت. ب<<ر

در1391(، ه<<دايت الک<<تريکي چش<<مه، در انته<<اي آب<<ان م<<اه 6اساس نم<<ودار ش<<کل ) حداکثر مقدار خ<<ود ق<<رار دارد و پس از اين ت<<اريخ ب<<ه م<<رور از م<<يزان آن کاس<<ته مي شود. در طول دوره نمونه برداري، بزرگترين بارش اتفاق افت<<اده در منطق<<ه در ت<<اريخ

ثبت شده که م<<يزان آن در س<<ه ب<<اران س<<نج نص<<ب1391 آذر و اول دي ماه 30هاي )نص<<ب ش<<ده در1250 )نصب شده در محل خروج چش<<مه(، 730شده در ارتفاعات

)نص<<ب ش<<ده در مح<<ل کمپ ت<<اراز( م<<تري از2020طول جاده ت<<اراز ب<<ه سوس<<ن( و ميليم<<تر مي باش<د. اث<<ر اين ب<<ارش ب<ر روي141 و 119،< 86سطح دري<ا، ب<ه ت<رتيب

( نم<<ايش داده ش<<ده7پ<<ارامتر ه<<دايت الک<<تريکي ب<<ا دقت بيش<<تري در نم<<ودار ش<کل ) است. بر اساس اين نمودار، چنانکه انتظار مي رود، در فاص<<له دو ت<<ا س<<ه روز پس از بارش، هدايت الکتريکي چشمه افزايش يافته است که اين امر در اثر خروج آب ه<<اي موجود در خلل و فرج و مجاري در نتيجه فشار پيس<<توني آبه<<اي جدي<<د نف<<وذ يافت<<ه ب<<ه

,Sauter) مي باشدSubcataneousآه<<ک و ی<<ا خ<<روج آبه<<ای ناحی<<ه (. نمون<<ه ب<<رداري در1992 فواصل زماني کوتاه اين امکان را فراهم ساخته ت<<ا ب<<ا توج<<ه ب<<ه تغي<<يرات خصوص<<يات هيدروشيميايي، نسبت به تخمين زمان ماندگاري سيستم کارستي منطقه اظه<<ار نظ<<ر

( نشان داده شده است، فاصله بين بارش تا مينيمم ه<<دايت7گردد. چنانکه در شکل ) روز مي باشد که همين عدد را مي ت<<وان ب<<ه عن<<وان زم<<ان ت<<أخير20الکتريکي، حدود

اولين پالس تغذيه به خروجي چش<<مه دانس<ت. جهت ت<<دقيق اين ام<<ر، مق<ادير ان<<ديس PhreeQC( در ب<<ازه م<<ورد نظ<<ر توس<<ط ن<<رم اف<<زار SId( و دولوميت )SIcاشباع کلسيت )

( نشان داده ش<<ده اس<<ت. رون<<د تغي<<يرات اين پارامتره<<ا8محاسبه و در نمودار شکل ) مويد نتايج ذکر شده در مورد هدايت الکتريکي بوده و از طرف ديگر نشان دهن<<ده اين است که سيستم کارستي با وجود رخداد بارندگي سنگين فوق ال<<ذکر کماک<<ان نس<<بت به کلسيت اشباع است. محاسبات انديس هاي اشباع در ت<<اريخ ه<<اي ديگ<<ر نش<<ان مي

داراي مقدار منفي و نزدیک به اشباع بوده11/2/92 فقط در تاريخ SIcدهد که پارامتر -(. هر چند اين امر مي تواند نش<<ان دهن<<ده زم<<ان ت<<أخير آبه<<اي ناش<<ي از05/0است )

ذوب برف باشد، ليکن به دليل اينکه داده مزبور ب<ه ي<ک نزدي<ک مي باش<د و ص<رفاً در يک تاريخ اندازه گيري شده است، در مورد صحت نتيجه گيري مي بايس<<تي ب<<ا احتي<<اطعمل نمود. اشباع بودن آب جشمه در طول سال می تواند ناشي از موارد زير باشد:

( حجم جريان پايه چشمه نسبت به آب تغذي<<ه يافت<ه از ب<<ارش اولي<<ه زي<<اد ب<<وده و در1نتيجه بارش مزبور توانايي ترقيق زياد آب چشمه نسبت به کلسيت را نداشته است.

( طول زياد تاقديس باعث شده که در هر زمان قس<<مت ه<<اي مختل<<ف تاق<<ديس، ب<<ا2 زمان هاي تأخير متفاوت در آبدهي چشمه نقش داشته باشند. ل<<ذا اختالط اين آبه<<ا در خروجي، باعث متعادل شدن اثر بارش هاي خاص مي گردد. به عن<<وان مث<<ال هنگ<<امي که آب مجاري فواصل بسيار دور به خروجي چشمه مي رسد، خلل و فرج ريز مناطق نزديکتر نيز که کلسيت زي<<ادي را در خ<<ود ح<<ل نم<<وده ان<<د ن<<يز نقش ب<<االيي در آب<<دهي چشمه داشته و در نتيجه اختالط اين دو آب باعث ايجاد تعادل نسبي در ميزان کلسيت آب مي گردد. اين امر را مي توان با مفهوم جريان افشان کاذب)ک<<ريمي و همک<<اران،

( را ن<<يز مي4( توضيح داد. افزايش آبدهي چشمه در انتهاي فصل خشک )شکل1383 توان بر همين مبنا و با توجه به زمان تأخير آبهاي نفوذ يافت<<ه در قس<<مت ه<<اي انته<<ايي تاقديس بویژه ناشی از ذوب برف تفس<<ير نم<<ود. ب<<ا اين وج<<ود جهت ت<<دقيق اين ام<<ر،

اندازه گيري هاي کامل تر از آبدهي چشمه ضروريست.

(: نمودار تغييرات زماني هدايت الکتريکي در چشمه سوسن6شکل )

(: نمودار و داده هاي تغييرات زماني هدايت الکتريکي در چشمه سوسن در7شکل )بازه زماني پس از بارش عمده انتهاي آذر

(: تغییرات اندیس های اشباع کلسیت و دولومیت در چشمه سوسن در بازه8شکل )زماني پس از بارش عمده انتهاي آذر

همزم<<ان ب<ا ب<<روز1391(، در اواس<ط دي م<<اه 9از طرف دیگر، مطابق با ش<کل ) رو به اف<<زايش نه<<اده و در اواي<<ل بهمن م<<اه ب<<ه اوج خ<<ودCaحداقل هدايت الکتريکي،

روز ت<<اخير23ب<<ا ح<<دود Mgرسيده است. اين در حاليست که اين روند در مورد ي<<ون 18/1/92 ت<<ا 26/11/91صورت پذيرفته، ب<<ه ط<<وري ک<<ه اين ي<<ون در بين ت<<اريخ ه<<اي ( ب<<ه ص<<ورت ش<ماتیک10روندي کامالً نزولي داش<<ته اس<ت. همانگون<<ه ک<<ه در ش<<کل )

نشان داده شده است، این امر را مي توان به ابعاد هندسي تاقديس مرتب<<ط دانس<<ت. به علت شکل طویل تاقدیس، آب هايی که در فواصل دورتر تاق<<دیس نف<<وذ یافت<<ه ان<<د

بيشتري می باش<<ند.Mg(، فرصت بيشتري جهت انحالل داشته و داراي ميزان 1)زون Ca را نداش<<ته و چ<<ون Mg( فرص<<ت انحالل 3در حاليکه آب هاي مناطق نزدیک<<تر)زون

زودتر حل شده، اين آبها تا رسيدن به حد اشباع، روند افزايش اين يون را نش<<ان دادهو سپس به میزان تقریباً ثابتی می رسند.

(: روند تغييرات يون هاي کلسيم و منيزيم در چشمه سوسن9شکل )

Mg و Ca(: مدل شماتيک جهت توضيح تغييرات يون هاي 10شکل )

ج: حوضه آبگير: (، آبدهي مهمترين چشمه هاي تاقديس کينو را ارائه داده اس<<ت. متوس<<ط2 )جدول

و3.77 در چشمه هاي سوسن، تنگ سرد و آب سرده ب<<ه ت<<رتيب Ca/Mgميزان نسبت مي باشد، مقايسه اين داده ه<<ا ب<<ا نت<<ايج مرب<<وط ب<<ه س<<ازند آس<<ماري در4.5 و 3.97

( نشان مي دهد که هر1387تاقديس کينو و تاقديس هاي اطراف )کريمي وردنجاني، گ<<ورپي مي باش<<د، ليکن حوض<<ه آبگ<<ير–چند محل ظهور چشمه سوسن، سازند پابده

( نيز مشخص است، عموماً شامل س<<ازند2آن، چنانکه در نقشه زمين شناسي )شکل

( ب<<اعث ب<<االتر1384سروک مي باشد. خلوص باالتر سازند سروک )قب<<ادی و ک<<رمی، در چشمه هاي آن شده است به نح<<وي ک<ه نس<بت م<ذکور در تنه<اCa/Mgبودن نسبت

چشمه بزرگ خارج شده از سازند آسماري، يعني چش<<مه م<<وري )ب<<ا آب<<دهي متوس<<ط ( و در نتيج<<ه از محاس<<بات88/1 ليتر بر ثانيه(، به نحو بارزي پايين باش<<د )ح<<دود 710

بيالن سازند سروک خارج گردد. با توجه به مط<<الب م<<ذکور، و در ص<<ورتي ک<<ه آب<<دهي متر مکعب بر ثانيه فرض ک<<نيم، متوس<<ط1ساير چشمه هاي کوچک تاقديس را حدود متر مکعب بر ثانيه ب<<ر آورد مي گ<<ردد5/26آبدهي چشمه هاي تاقديس کينو در حدود

میلیم<<تر ب<<ارش متوس<<ط900 درصد نف<<وذ، و در نظ<<ر گ<<رفتن 70که با فرض حداکثر کيلوم<<تر1300جهت سطح آهک، مساحت الزم جهت تأمين آب اين چشمه ه<<ا ح<<دود

برابر مساحت سازند سروک در باالدست چشمه خواهد بود. در2مربع، یعنی بیش از مورد این مغایرت، گزینه های زیر قاب<<ل ط<<رح اس<<ت ک<<ه ت<<دقیق آنه<<ا مس<<تلزم انج<<ام

( می باشد:2H و 18Oمطالعات ایزوتوپی )شامل ( ادامه تاقدیس کینو به سمت جنوب شامل سازندهای سروک و آسماری است. ه<<ر1

چند از لحاظ هیدرولیکی این من<اطق می توانن<<د ب<<ا چش<<مه سوس<ن در ارتب<<اط باش<<ند لیکن از آنجا که عمده مس<<احت این ناحی<<ه ش<امل س<<ازند آس<<ماری اس<<ت، در حالیک<<ه متوسط خصوصیات هیدروشیمی چشمه سوسن منطبق بر سازند س<<روک می باش<<د، این گزینه دارای احتمال کمتری خواهد بود. با این وجود در برخی از بازه ه<<ای زم<<انی

پایین می باشد که می توان آن را به خروج آبهای تغذیه یافته از Ca/Mgمتوسط نسبت طریق سازند آسماری مربوط دانست.

( مطالعات زمین شناسی نشان می دهد که تاقدیس های منطقه ب<<ه ص<<ورت ج<<انبی2 می توانند با یکدیگر ارتباط داشته باش<<ند. ب<<ر این اس<اس می ت<<وان بخش<<ی از آب<<دهی چشمه های مورد مطالعه، مخصوصاً چشمه سوسن را به تاقدیس ه<<ای مج<<اور نظ<<یر تاقدیس محال باخ نسبت داد. ارتباط این تاقدیس ه<ا ب<<ا چش<<مه سوس<ن می توان<<د از

طریق گسل مفارون نیز صورت گیرد.

(: آبدهي بزرگترين چشمه هاي تاقديس مورد مطالعه2جدول )

موريدره کوللبدآب سردهتنگ سردسوسننام چشمه متوسط آبدهي )متر مکعب بر

240.951.10.140.350.71ثانيه(

Ca/Mg3.773.974.52.9----1.88متوسط نسبت

آسماريسروکسروکسروکسروکسروکسازند

( تاقدیس کینو در قسمت ش<<مالی ن<<یز دارای پالنج ک<<املی نمی باش<<د. در نتیج<<ه این3 امکان وجود دارد که خروجی چشمه سوسن مربوط به تاقدیس ه<<ای ش<<مالی منطق<ه باشد. بررسی تغییرات آبدهی و تغییرات اندیس های اشباع که در بندهای قبلی اشاره

شد می تواند موید این فرض باشد.

نتيجه گيري و پيشنهادات:

بررسي هاي هيدروژئولوژي، زمين شناس<<ي و هيدروش<<يميايي نش<<ان مي دهن<<د ک<<ه م<<تر مکعب در ثاني<<ه از س<<ازند س<<روک در پالنج24چشمه سوسن با آبدهي متوس<<ط

جنوب غربي تاقديس کين<<و خ<<ارج مي گ<<ردد. ب<<ا توج<<ه ب<<ه رون<<د تغي<<يرات هي<<دروگراف چشمه و ضرايب فرود، عمده آبدهي چشمه مربوط به جريان پاي<<ه اس<<ت. ط<<ول زي<<اد تاقديس باعث گرديده که زمان تأخير جريان مجرايي که در قس<<مت ه<<اي ش<<مالي ت<<ر تاقديس نفوذ يافته باال بوده و در نتيجه در تمام طول سال )حتي پس از بارندگي ه<<اي

( باالتر از يک باشد. افزايش آبدهي در انتهاي فصلSIcسنگين( انديس اشباع کلسيت )خشک را نيز مي توان به اين موضوع نسبت داد.

با توجه به صعوبت اندازه گيري آبدهي، الزم است بستر سازي چش<<مه انج<<ام و ب<<ا نصب دستگاه هاي ثبات نسبت به اندازه گيري مداوم آبدهي اقدام گردد، اين ام<<ر ه<<ر چند به دليل شرايط توپوگرافي مح<<ل مس<<تلزم هزين<<ه زي<<ادي خواه<<د ب<<ود، ليکن جهت بررسي دقيق تر خصوص<<يات هي<<دروژئولوژي تاق<<ديس، مخصوص<<اً جهت برنام<<ه ري<<زي

منابع آب ورودي به سد شهيد عباسپور الزم به نظر مي رسد. در طول مطالعه حاضر س<<ه ب<<اران س<<نج در ارتفاع<<ات مناس<<ب نص<<ب گردي<<ده ک<<ه پيشنهاد مي شود با تعيين متولي، نسبت به برداشت مداوم ميزان بارش و در ص<<ورت لزوم نمونه آب باران از آنها جهت مطالع<<ات تکمیلی مانن<<د بررس<<ی ه<<ای ایزوت<<وپی و بررسی رابطه بین بارش و میزان تخلیه چش<<مه در رژیم ه<<ای هی<<درولوژیکی متف<<اوت

اقدام گردد.

مراجع:، نشر دانش امروز. ايران(، زمين شناسي1370درويش زاده، علي)-1 1:100000سازمان زمين شناس<<ي و اکتش<<افات مع<<دني کش<<ور، نقش<<ه ه<<اي زمين شناس<<ي -2

منطقه مورد مطالعه (، لزوم توجه به ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی سنگ1384قبادی، محمد حسین؛ کرمی، رامین)-3

های کربناته در مطالعات زمین شناسی مهندسی کارست، چه<ارمین کنف<رانس زمین شناس<یمهندسی و محیط زیست.

کاذب، تعب<<ير جدي<<دي(، جريان افشان1383، عزت اله ؛ زارع، محمد)، حاجي ؛ رئيسيکريمي-4 از جري<<ان در محيطه<<اي کارس<<تي، مجموع<<ه مق<<االت هش<<تمين هم<<ايش انجمن زمين شناسي

.526- 532، دانشگاه صنعتي شاهرود، جلد دوم، صفحه ايران و زمين(، روش اس<<تفاده از مطالع<<ات هيدروش<<يمي، بيالن1387، حس<<ين) وردنج<<انيک<<ريمي-5

در تع<<يين ارتب<<اط هي<<دروليكي من<<ابع آبي)مطالع<<ه م<<وردي: ش<<مال شهرس<<تان اي<<ذه(،شناسي.دوازدهمين همايش انجمن زمين شناسي ايران

(، هيدروژئولوژي کارست، مفاهيم و روش ها، انتش<<ارات ارم1389کريمي وردنجاني، حسين )-6شيراز.

7- Sauter, M. (1992).Quantification and forecasting of regional groundwater flow and transport in a karst aquifer (TGA), TGA, C13, 1992.