ÖĞRENME KURAMLARI

• Davranışçı Kuram

• Bilişsel Kuram

• Duyuşsal Kuram

DAVRANIġÇI KURAMLAR

Davranışçı kuramlar, öğrenmenin uyarıcı ile

davranış arasında bir bağ kurularak

geliştiğini ve pekiştirme yoluyla davranış

değiştirmenin gerçekleştiğini kabul eder.

İvan Pavlov ve Klasik Koşullanma

Davranışçı akımın en çok bilinen öğrenme

kuramıdır.

1. Klasik (Tepkisel) ġartlanma

• İ. P. Pavlov

• Şartsız Uyarıcı (Et)

• Şartsız Tepki (Salya)

• Nötr Uyarıcı (Zil)

• Şartlı Uyarıcı (Zil)

• Şartlı Tepki (Salya)

Guthrie

Öğrenmeyi, Pavlov gibi koşulanmış tepki

olarak açıklayan Guthrie, öğrenmedeki tüm

zihinsel öğrenmeleri reddetmektedir.

Ona göre öğrenme, uyaran ve tepki

arasındaki ilişkiden ibarettir.

Belli bir durumda bir davranışta bulunan

birey, benzer durumla karşılaştığında hep

aynı davranışı gösterir.

THORNDĠKE

Davranışçı akımın diğer ünlü çalışması

THORNDİKE tarafından yapılmıştır (Kafes-

kedi-balık deneyi ve deneme-yanılma)

Thorndike, öğrenmeyi bir problem çözme

olarak görmüş ve problemle karşılaşıldığında

yapılan deneme-yanılma davranışlarıyla

çözüm üretildiğini savunmuştur.

•Thorndike’nin çalıĢmalarından hareket eden SKĠNNER,

organizmanın davranıĢlarını uyarıcılara karĢı gösterilen

otomatik bir tepki olmaktan çok, kasıtlı olarak yapılan

hareketler olarak tanımlamaktadır. Ġnsanların karmaĢık

uyarıcılara karĢı gösterdiği davranıĢa (operant) edim adı veren

Skinner’in çalıĢması Operant KoĢullanma olarak bilinmektedir.

•Skinner’e göre iki türlü davranıĢ vardır. Bunlar tepkisel ve

operant. Tepkisel davranıĢlar organizmanın dıĢ uyarıcılara

karĢı verdiği verdiği davranıĢlardır. (terleme, titreme, göz

bebeğinin küçülmesi/büyümesi) gibi.

SKĠNNER

Thorndike’nin çalışmalarından hareket eden

SKİNNER, organizmanın davranışlarını

uyarıcılara karşı gösterilen otomatik bir tepki

olmaktan çok, kasıtlı olarak yapılan

hareketler olarak tanımlamaktadır.

İnsanların karmaşık uyarıcılara karşı

gösterdiği davranışa (operant) edim adı veren

Skinner’in çalışması Operant Koşullanma

olarak bilinmektedir.

Skinner’e göre iki türlü davranış vardır.

Bunlar tepkisel ve operant davranışlardır.

Tepkisel davranışlar organizmanın dış

uyarıcılara karşı verdiği verdiği

davranışlardır. (terleme, titreme, göz

bebeğinin küçülmesi/büyümesi) gibi.

Operant davranışlar ise, organizmanın hiçbir

dış uyarana bağlı olmadan ortaya koyduğu

davranışlardır. (Konuşma, yürüme, yemek,

yeme vb.).

Edimsel (Operant) Koşullanma

• B. F. Skinner

Klasik koşullanma bu davranışlardan

hangilerini açıklar

Tepkisel KoĢullanma Edimsel KoĢullanma

•Okul korkusu

•Sınav kaygısı

•Ellerimizin titremesi

•Yüzümüzün kızarması

•Kalp atışının hızlanması

• Heyecandan terleme

•Öfke

(Potansiyel olarak var olan

duygulara dayalı olarak

öğrenme)

•Konuşma

•Yürüme

•Basketbol/futbol oynama

•Bisiklet sürme

•Balık tutma

(Yeni bir şeyler yapmayı öğrenme)

DavranıĢçı Kuramların

Öğretim Ġlkeleri

• Yaparak öğrenme esastır.

• Öğrenmede pekiştirme önemli bir yer tutar.

• Becerilerin kazanılmasında ve

öğrenilenlerin kalıcılığının sağlanmasında

tekrar önemlidir.

• •Öğrenmede güdülenmenin çok önemli bir

yeri vardı

BĠLĠġSEL KURAMLAR

Davranışçı kuramlar bireysel farklılıkları

açıklamakta yetersiz kalmaktadır.

20. Yüz yılın başlarında Almanya’da bir

grup bilim adamı (Werteimer öncülüğünde

“Genştalt hareketi ile”) öğrenmede rol

oynayan doğrudan gözlenemeyen bilişsel

süreçlerle ilgilenmeye başladılar.

Bu çalışmalar daha sonra Piaget, Bruner,

Ausubel gibi psikologlar ve eğitimciler

tarafından geliştirilmiş ve bilişsel

kuramlar adı altında toplanmıştır.

BİLİŞSEL YAKLAŞIMIN TEMELİNİ

GENSTALT PSİKOLOJİSİ OLUŞTURUR.

Piaget ve Bruner’e göre öğrenme; kişinin

davranımda bulunma kapasitesinin

gelişmesidir.

ÖĞRENME ĠLKELERĠ

• Yeni öğrenmeler öncekileri üzerine bina edilir.

•Öğrenme bir anlam yükleme çabasıdır.

•Öğretmen bir otorite figürü olmamalıdır.

•Öğrenme, öğretmen ve öğrencinin karşılıklı

etkileşimi ile gerçekleşir.

•Öğrenmede, öğrenilenlere uygulama fırsatı

tanınmalıdır.

FARKLILIKLAR

DavranıĢçı psikologlar, davranışa neden

olan ve davranışı takip eden uyarıcıları

gözleyerek öğrenmeyi açıklamaya

çalışmışlardır.

Davranışçılar için uyaran ve bu uyarana

organizmanın verdiği tepki önemlidir.

Uyaranla tepki arasında zihinde olup biten

süreçler gözlenebilir olmadığı için

davranışçılar bunlar ile ilgilenmezler.

FARKLILIKLAR

BiliĢsel yaklaĢımcılar ise, uyarıcının birey

tarafından algılanmasından itibaren bireyde

meydana gelen içsel süreçler ve öğrenmeye

etki eden bireysel özellikler ile ilgilenir.

DavranıĢçılar, öğrenmeyi davranış

değişmesi olarak tanımlarken, BiliĢsel

Kuramcılar; öğrenmeyi bireyin içsel

kapasitesindeki değişme olarak görür.

DavranıĢçı kuramlar; davranışın

öğrenildiğini belirtirler. BiliĢsel

YaklaĢımcılar ise, bilginin öğrenildiğini ve

bilgide meydana gelen değişmenin davranışa

yansıdığını savunurlar.

DUYUġSAL KURAMLAR

Duyuşsal kuramlar, öğrenmenin doğasından

çok sonuçlarıyla ilgilenir. Bu kuramlar,

sağlıklı benlik ve ahlak gelişimini vurgular.

Davranışçı kuramlar, öğrenmenin edimsel,

bilişsel kuramlar da zihinsel sonuçlarıyla

ilgilenirken; duyuşsal kuramlar, öğrenmenin

benlik ve ahlak gelişimi gibi duyuşsal

sonuçlarıyla ilgilenir.

Kişinin kendisini yeniden yapılandırması

olarak nitelendirilebilecek öğrenme için

davranış, duyuş ve zihnin değişmesi gerekir.

DuyuĢsal değişme gerçekleşmediği

müddetçe ise kişiliğin değişmesi mümkün

değildir.

Öğrenmenin sonul hedefi kişiliği

değiştirmek ise öğrenme davranışsal ve

bilişsel olduğu kadar duyuşsal gelişmeye de

ağırlık vermek zorundadır.