ra journal vol.1

(ภาพจากปก)

We mutually depend on each other.

ศลปน : Patree Arthayukti

แนวคด : แสดงสงคมอดมคตของการอยรวมกนของสงมชวตตางๆ เรามความสมพนธ

มความเชอมโยงและตางเปนสวนหนงของกนและกน สมควรอยรวมกนอยางถอยทถอยอาศย

เพราะเราตางพงพากนและกน

RA Journal วารสารบนทกรงอรณ

เจาของ : โรงเรยนรงอรณ

วตถประสงค : เพอเปนชองทางเผยแพรองคความรทเกดขนในกระบวนการเรยนการสอน

ของโรงเรยนรงอรณ และเครอขายโรงเรยนทางเลอก อนจะทำใหเกดการสอสาร แลกเปลยน

เรยนรระหวางโรงเรยนและผปกครอง นกการศกษา ตลอดจนผเกยวของกบการศกษาของชาต

ในการรวมกนสงเสรม สรางความงอกงามทางปญญาใหเกดขน เพอนำไปสการพฒนา

ความเปนมนษยทสมบรณ

ผอำนวยการ สนสา ชนเจรญสข

ผชวยผอำนวยการ อจฉรา สมบรณ

ครใหญโรงเรยนอนบาล สนสา ชนเจรญสข

ครใหญโรงเรยนประถม สกณ บญญะบญชา

ครใหญโรงเรยนมธยม รศ.ประภาภทร นยม

บรรณาธการบรหาร รศ.ประภาภทร นยม

กองบรรณาธการ ปราณ เชาวชยพร นนทยา ตนศรเจรญ

ออกแบบ โสภณ สกแสงแกว

สำนกงาน สวนสอสารองคกร โรงเรยนรงอรณ ๓๙๑ ซอยอนามยงามเจรญ ๒๕

แขวงทาขาม กรงเทพ ๑๐๑๕๐

โทรศพท ๐-๒๘๗๐-๗๕๑๒-๓, ๐-๒๘๔๐-๒๕๐๑-๔ โทรสาร ๐-๒๘๗๐-๗๕๑๔

www.roong-aroon.ac.th, E-mail : [email protected],

www.facebook.com/roongaroon school

การจดการศกษาในยคศตวรรษท ๒๑ น หากเปนไปเพอใหเดกอานออกเขยนไดแลวสอบผานนนไมเพยงพอแลว เพราะสงคมตอนนไมใชภาวะปกต สงคมกำลงอยในภาวะสงคราม ทวโลกกำลงแยงชงนำมน แยงชงอาหาร แยงชงทรพยากร เปนภาวะคกคามโดยไมไดใชอาวธ แตใชเศรษฐกจและการสอสารนำ

สงคมไทยไมไดเตรยมเดกและเยาวชนหรอคนไทยทงหลายใหพรอมทจะเผชญกบภาวะน เราไมรดวยซำวานเปนภาวะความรนแรงทคบคลานเขามาถงในบาน เมอไมรเราจงตกอยในการเบยดเบยนตนเอง แลวกไปเบยดเบยนคนอน ตวอยางจากโครงงานทนกเรยนของเราทำ เรองอาวอดมกด เรองบางปะกงกด แมแตปลากะพง ยงไมมทจะวางไข เพราะคนเบยดเบยนกนเองแลวกไปเบยดเบยนธรรมชาตตอ เปนทอดๆ ไป สดทายแลวเศรษฐกจแบบนจะพาเราไปสความเจรญจรงหรอ? ถาตอไปชาวนา ชาวสวน ชาวประมง ลมละลาย เรากปลกขาวกนเองไมเปน เราสรางอาหารเองไมได สงคมไทยจะดำเนนไปสความทกขยากอยางแนนอน

ดงนนโจทยของเราจงไมใชแคใหเดกอานออกเขยนได แตตองใหเขาใชความรเปน ใชความรเพอแกปญหา วเคราะหปญหา คดเชอมโยงวาอะไรเปนอะไร ตนตอคออะไร ผลกระทบคออะไร แลวเขาจะมบทบาทอะไรไดบาง เขาจะเขาถงความรเหลานไดอยางไร และเมอนนเขาจะใชความรเหลานไดอยางไร

ในวารสาร บนทกรงอรณ ฉบบแรกนเปนการพยายามถอดบทเรยนการจดการเรยนรเพอสะทอนใหเหนเสนทางการพฒนานกเรยนของรงอรณในแตละโรงเรยน ตงแตโรงเรยนเลกทมพอแมและผปกครองเขามาเปนหนสวนในการพฒนานกเรยน อยางใกลชด โรงเรยนประถมทจดการเรยนรอยางบรณาการสชวต และโรงเรยนมธยมทนำโจทยปญหาจรงในสงคมมาเปนโจทยการเรยนร ใหนกเรยนไดใชปญญาคดแกไขปญหาของสงคม ในฐานะพลเมองคนหนงทมหนาทรวมรบผดชอบและพฒนาสงคม ขณะทครจะไมเนนบทบาทของการเปนผสอน แตไปเปนหนสวนในการเรยนร หรอผชแนะการเรยนรทจะรวมเรยนรและทำงานไปกบนกเรยน

หวงเปนอยางยงวาบทความในวารสารฉบบนจะชวยจดประกายและสรางแรงบนดาลใจในการจดการศกษาใหมใหกบสงคมไทย ไปสบทบาทของการศกษาทแท คอ การสรางอดมการณทางสงคม บทบาทของครตองเปลยนไป ครไมใชนกสอน แตครคอนกสราง เพอใหนกเรยนเตบโตเปนคนรนใหมทเปนผนำทศทางการพฒนาสงคมไทยไดในทนท

รองศาสตราจารยประภาภทร นยม

“โรงเรยนเราสวยจง” โดย นางสาวสารศา เลศวฒนากจกล ชน ม.๔

WELCOME

การศกษาคอการปลกบำรงคน ซงตองใชเวลาตลอดชวตของคนแตละคน อกทงใชบทเรยนจากชวตจรง

“ดอกไมบานทรงอรณ ดอกเทยนหยด” โดย ครกง-ธญลกษณ สนทรมฏฐ

ศ.ระพ สาครก จากหนงสอ “หอมทวนลม”

สารบญ

๖

๓๗

๑๕

๑๕

๓๑

๓๗

๒๕

๓๑

ROONG-AROON WAYS

Open Approachกระบวนการเรยนรท ‘เปดศกยภาพ’ เดกและคร

เรยนแกปญหาดวยปญญา ไดคณคาและอดมการณ

เม อพอแมตองมาเขาหองเรยน...เพ อคนหาความเปนพอแมผ เช ยวชาญ

โขนจวร งอรณ สำเรจไดดวย “ใจ” ทเหนคณคา

เรยนรสาระวชา สาระชวต ในมตการทำละคร

SECONDARY

เรยนรจากการงานผานอปสรรคจงเตบโตดวยปญญา

LEARNING ACTIVITY

๔๕

๔๘ วพากษการจดการศกษาไทย...ความทาทายของการสรางมนษยในศตวรรษท ๒๑

VIEW OF THOUGHT

KINDERGARTEN

PRIMARY

CONTENT

ROONG-AROON WAYS

ผงขอมลแสดงวถชวตทพงพงทรพยากรธรรมชาตของชาวบานใน อ.วงสะพง จ.เลย

6

เรยนแกปญหาดวยปญญา

ไดคณคาและอดมการณคำกลาวของ รศ.ประภาภทรขางตนชใหเหนวา เมอสงคม

เปลยน โจทยปญหาของสงคมเปลยน โจทยของการศกษา กตองเปลยนดวยเชนกน

โจทยจรงของสงคมคอโจทยจรงของการศกษา

วกฤตทรพยากรและสงแวดลอมเปนปญหารวมของโลก

ในศตวรรษท ๒๑ ทนบวนจะทวความรนแรงและสงผลกระทบตอชวตของผคนมากขนเรอยๆ ทงในเรองปรมาณและความหลากหลายของทรพยากรทลดลงอยางรวดเรว ความเหลอมลำในการเขาถงทรพยากร ปญหาการพฒนาของภาครฐและภาคเอกชนทละเลยเรองสงแวดลอมจนสงผลกระทบตอชวตความเปนอยของผคนในพนท รวมไปถงภาวะโลกรอนททวอณหภมสงขนทวทกมมโลก

การหาทางออกของปญหาเหลานจงไมใชเรองของใครคนใดคนหนง แตเปนความรบผดชอบรวมกนของประชากรโลกทกคน ไมเวนแมกระทงเดกและเยาวชนในโรงเรยน

รศ.ประภาภทร นยม ผกอตงโรงเรยนรงอรณ กลาวในวงสนทนากบครรงอรณเมอชวงปดภาคเรยนทผานมาวา โลกในศตวรรษใหมนไมใชโลกใบเดมอกตอไปแลว สงคมตอนนไมใชภาวะปกต สงคมกำลงอยในภาวะสงคราม ทวโลกกำลงแยงชงนำมน แยงชงอาหาร แยงชงทรพยากร เปนภาวะสงครามท ไมไดใชอาวธ แตใชเศรษฐกจนำ เปนเศรษฐกจทเนนการบรโภค ลดศกยภาพการเปนผผลตและพงพาตนเอง ตอไปคนจะปลกขาวกนเองไมเปน ผลตอาหารเองไมได แลวสดทายเศรษฐกจแบบนจะพาเราไปสอะไรหากไมใชหายนะ

“ปจจบนน การจดการศกษาใหเดกอานออกเขยนไดแลวสอบผานนนไมเพยงพอแลว การศกษาตองสรางใหเดกใช ความรเปน คดเชอมโยงไดวาอะไรเปนอะไร ตนตอปญหาคออะไร ผลกระทบคออะไร แลวเขาจะมบทบาทอะไรไดบาง เขาจะเขาถงความรและใชความรไดอยางไร บทบาทของการศกษาทแท คอ การสรางอดมการณทางสงคมใหคนรวาอะไรควรอย ควรเปน ควรทำ บทบาทของครกตองเปลยนไป ครไมใชนกสอน แตครคอนกสรางอดมการณทางสงคม ใหนกเรยนเตบโตเปนคนรนใหมทมอดมการณทางสงคม”

7

นกเรยน ม.๓ กบเกษตรอนทรย และไฟปา ทบานอมลอง อ.สะเมง จ.เชยงใหม

ปลายป ๒๕๕๕ นกเรยนชน ม.๓ ออกภาคสนาม

หนวยบรณาการวชาสงคมและภาษาไทย ทบานอมลอง ต.ยงเมน อ.สะเมง จ.เชยงใหม ตลอดระยะเวลา ๑ สปดาห ทใชชวตอยทวดพระบรมธาตดอยผาสม วดทเปนศนยกลางของบานอมลอง และแบงกลมออกสำรวจพนทพดคยกบ ชาวบาน พวกเขาพบขอมลเบองตนวา บานยงเมนเปนชมชนเกษตรกรรมทปลกพชหมนเวยนไปตามความตองการ ของตลาด เชน ขาว สตรอเบอรร เกกฮวย และดอกดาวเรอง โดยชาวบานสวนใหญย งคงใชสารเคมทำการเกษตร ซงทำลายดน สรางมลพษในอากาศ และสงผลกระทบ ตอสขภาพของเกษตรกร แมจะมชาวบานจำนวนไมนอยทอยากเปลยนมาทำเกษตรอนทรย แตกไมมนใจเพราะไมมความร นอกจากนยงมปญหาเรองการเผาปาเพอเกบของปาไปขาย ทสงผลเสยตอดน นำ ปา และกอเกดมลพษ ในอากาศจากหมอกควนไฟปา

การลงพนทพดคยกบชาวบาน ไดรบนำใจไมตรจาก ลงปานาอาท ใหขอมลและตอบคำถามดวยความยนด สรางความรสกเหนอกเหนใจขนในใจของนกเรยน และอยากชวยเหลอลงปานาอาเหลานใหมคณภาพชวตทดขน อยากมสวนรวมดแลพนทตนนำทเปนแหลงทรพยากรของคนปลายนำเชนพวกเขา โจทยของชมชนจงกลายมาเปนโจทยของพวกเขาเชนกน สตรอเบอรรอนทรยได งายจง

ประเดนปญหาทพบกบศกยภาพของนกเรยนชน ม.๓ สรปเปนแนวทางชวยเหลอ ๒ เรองหลกๆ คอ การหาความรเรองการทำเกษตรอนทรยกลบไปแลกเปลยนกบชาวบาน โดยไปดงานและสมภาษณอาจารยยกษ-ววฒน ศลยกำธร ทศนยกสกรรมธรรมชาตมาบเออง จงหวดชลบร แลวจดทำ

เปน Big Book เรอง ‘สตรอเบอรรอนทรยได งายจง’ อกเรองคอการกระตนเตอนชาวบานใหตระหนกถงอนตรายของ สารเคมดานการเกษตร ดวยการกลบมาจดงานขายของและทอดผาปาขนทโรงเรยน เพอหาทนซอชดตรวจเลอดจำนวน ๑๐๐ ชด กลบไปตรวจเลอดใหกบชาวบาน และนำชอการคาของยาฆาแมลงและยาฆาวชพชทชาวบานใชไปหาสารเคม ตงตนในการผลตทเปนชอทางวทยาศาสตร แลวจดทำเปนโปสเตอรอธบายถงอนตรายของสารเคมดงกลาว

ในเดอนมนาคม ๒๕๕๖ นกเรยนกลมน เดนทาง กลบไปจดงานทอดผาปาทวดพระบรมธาตดอยผาสม และนำ

8

ชวนชาวบานคยเรองไฟปาผานละคร “ เทพไฟรสกนอยใจททกวนนคนหนไปใช ไฟฟา

กนหมด ไมเหนความสำคญของไฟเหมอนในอดต ตางกบเทพแหงปาทยงคงมความสำคญและเปนทพงพงของชาวบาน เทพไฟจงไปหลอกชาวบานวาการเผาปาจะทำใหปลกพชผลไดงาย เมอชาวบานสวนหนงหลงเชอและลงมอเผาปา ผลทตามมากลบเปนฝนแลง ดนแหง สายนำเหอดหาย ชาวบานจงรวมมอกบลกนองของเทพแหงปา คอ เทพดน เทพนำ เทพลม และเทพตนไม ตอสกบสามเหลยมไฟ (เชอเพลง ออกซเจน ความรอน) ทเปนลกนองของเทพไฟ จนไดรบชยชนะและกอบกความชมชนกลบคนสผนปาอกครง”

ละครเรองเทพแหงปานเปนสวนหนงของกจกรรม คนความรสชมชนของนกเรยนชน ม.๓ อกกลมหนง ทได รบแรงบนดาลใจมาจากเมอครงออกภาคสนามทบานยงเมน แลวเกดไฟปา และเหตการณนำไมไหลถง ๓-๔ วน ซงเปนสญญาณเตอนวาปาแหงแลงและเรมผลตนำไม ไดแลว สองเหตการณนนำมาสการทำโครงงานเรองทรพยากรปาและนำ เพอบอกเลาใหชาวบานเหนถงความสำคญของธรรมชาต และความสมพนธของปา ดน และนำ

ประเดนทจะสอสารพรอมแลว แตจะสออยางไรให ตรงใจชาวบาน เปนคำถามทนกเรยนใชเวลาถกเถยงกน อยนาน กอนจะสรปทการแสดงละคร สอบนเทงทเขาถง คนทกเพศทกวย เพราะลกๆ แลว นกเรยนกลมนไมไดตองการไปสอนหรอบอกความรกบชาวบาน เพยงแตอยากพดคยในฐานะลกหลานคนหนงทรสกหวงใยหมบานแหงน ซงพวกเขาเคยมาพกพงและเรยนรในชวงเวลาหนง

ดเหมอนความตงใจของพวกเขาจะไมสญเปลา เพราะชาวบานบานยงเมนทจงลกจงหลานมารวมทอดผาปาทวดพระบรมธาตดอยผาสม ดจะถกอกถกใจและสนกกบละครเรองนของพวกเขาอยไมนอย

อยากมสวนรวมดแลพนทตนนำทเปนแหลงทรพยากรของคนปลายนำเชนพวกเขา โจทยของชมชน จงกลายมาเปนโจทยของพวกเขาเชนกน

สอทพวกเขาจดทำขนกลบไปคนความรสชมชน ดวยหวงวา สอเหลานจะชวยกระตนเตอนใหชาวบานตระหนกถงอนตรายของสารเคมมากขน มองเหนวาการทำเกษตรอนทรยนนทำไดและ ไมยากอยางทคด หากวาวนหนงจะมชาวบานเพยงหนงรายลกขนมาเปลยนแปลงไปสวถเกษตรอนทรย พวกเขากมความสขแลว

9

นกเรยน ม.๕ กบลมนำบางปะกง และอาวอดม

จากปลากะพงทอดนำปลาทครนำมาใหรบประทานในมอ

กลางวนเมอตนปการศกษา นำพานกเรยนชน ม.๕ สายศลป โรงเรยนรงอรณ วายเวยนตามปลากะพงไปถง ‘ลมนำบางปะกง’ แหลงอาหารทเคยอดมของคนในพนทภาคตะวนออก และคนไทยในภาคอนๆ แตมาวนนลมนำบางปะกงกำลงปวยไขจากนโยบายการพฒนาประเทศของภาครฐ คนความรสชมชนดวย ‘รายงาน HIA-เวทสาธารณะ’

ขอคนพบของนกเรยนนำมาสการจดทำรายงานการประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Health Impact Assessment ; HIA) ๓ ฉบบ ตามเขตการประกอบอาชพและภมศาสตรของลมนำบางปะกง ไดแก เลม ๑ : แหลงอาหารบางปะกงชวงตน กบ อตสาหกรรมนำดบ เลม ๒ : แหลงอาหารบางปะกงชวงกลาง กบ นคมอตสาหกรรม และโครงการทาเรอ เลม ๓ : แหลงอาหารบางปะกงชวงลาง กบ โรงงานอตสาหกรรม นำเสนอขอมลดานทรพยากร อาชพ และผลผลต

ทางอาหารในแตละพนท รวมถงผลกระทบจากโครงการพฒนาอตสาหกรรมทกอใหเกดขยะ มลพษทางนำและทางอากาศ ซงสงผลใหทรพยากรและแหลงอาหารอนอดมตามธรรมชาตเรมลดหายไปจากลมนำบางปะกง เวทเสวนา ‘เดกวอนถามผใหญ กรณ : แหลงอาหารกบการพฒนา พนทลมนำบางปะกง’

วนเสารท ๑๐ พฤศจกายน ๒๕๕๕ นกเรยนกลมนไดจดเวทสาธารณะเพอนำเสนอรายงาน HIA ทพวกเขาจดทำขน ในชองาน เดกวอนถามผใหญ กรณ : แหลงอาหารกบการพฒนา พนทลมนำบางปะกง ทวดสนามจนทร อ.บานโพธ จ.ฉะเชงเทรา โดยมชาวลมนำบางปะกง ทงชาวบาน ผนำชมชน นกวชาการ อาจารยมหาวทยาลย ตวแทนเยาวชน และตวแทนภาครฐ มารวมฟงเสยงสะทอนของพวกเขาทมตอลมนำแหงน และรวมพดคยแลกเปลยนความคดเหนถงสถานการณปญหาทเกดขนกบชมชนของพวกเขา ภายใตขอสงเกตทวา “ศกยภาพของพนทลดถอยเมอมสงแปลกปลอมจากภายนอกเขามาสชมชน ส งแปลกปลอมเหลาน เขามาไดอยางไร มปจจยใดบางสนบสนน แลวมทางใดบางทจะนำความสมบรณคนสลมนำบางปะกงอกครง”

นกเรยนชน ม.๕ ลอมวงคยกบแกนนำชาวบานบางปะกง

10

รายงาน HIA อาวอดมอนอดม

เวทเสวนาในวนนนจบลงดวยการมอบรายงาน HIA ใหผใหญบานนำไปแจกจายใหกบชาวบานในแตละพนท พรอมดวยความหวงของผจดทำวาขอมลในรายงานและการพดคยกนในวนนจะทำใหชาวบานหนมาตระหนกถงปญหาทเกดขน และลกขนมารวมกนดแลรกษาทรพยากรในทองถนทเปนขมทรพยทางอาหารของตนไว ใหปลากะพงยงคงมแม (นำ) บางปะกงใหอาศยและวายเวยนตอไป HIA-เวทสาธารณะ ‘อาวอดมอนอดม’ อ.ศรราชา จ.ชลบร

ในภาคเรยนตอมา นกเรยนกลมนขยบพนทการทำโครงงานไปยงบานอาวอดม อ.ศรราชา จ.ชลบร ทประสบปญหาไมตางจากชาวบานบางปะกง นนคอ การไดรบความเดอดรอนจากการพฒนาทสงผลกระทบตอสงแวดลอมและวถดงเดมของชาวบาน จนกระทงนำไปสความขดแยงระหวางชาวบานเจาของพนทกบบรษททาเรอทเปนคนนอก (พนท)

จากรายงานการประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Health Impact Assessment; HIA) เรอง “อาวอดมอนอดม” ทนกเรยนกลมนจดทำขน ชใหเหนวากอนหนานอาวอดมนนอดมไปดวยทรพยากร สตวนำ และความสวยงามทางธรรมชาต ชาวบานเลยงชพดวยการทำประมงพนบานกนมาแตรนปยาตายาย ตราบจนกระทงมการกอสรางทาเรอขนหลายแหง อาวอดมกเรมจะไมอดมอกตอไป

ชาวบานบอกเปนเสยงเดยวกนวา อาวอดมในวนนเปลยนไป นำทะเลไมใส ชายหาดไมสวยเพราะเกลอนไปดวยขยะ ฝนฟงกระจายทกลายเปนเขมาจบตามบานเรอน ชาวบานเรมมปญหาสขภาพ และสตวนำลดจำนวนลงอยางนาใจหาย

แมจะเขาใจและเหนใจในความทกขของชาวบาน แตขณะเดยวกนกปฏเสธไมไดวาทาเรอไดกลายเปนสวนหนงของชมชนไปแลว ในเมออยรวมชมชนเดยวกน แทนทจะแบงฝกแบงฝายมองแตในมมของตวเอง นกเรยนเสนอวาจะดกวาไหมถาจะเปลยนจาก “ฉน (ME)” มาเปน “เรา (WE)” แลวจดเวทเสวนาโตะกลมเชญตวแทนฝายตางๆ ทงผนำชมชน แกนนำกลมประมงพนบาน นกวชาการชมชน สมาชกวฒสภา ตวแทนภาครฐและตวแทนจากบรษททาเรอ มารวมพดคยเพอหาทางออกรวมกน ณ สำนกงานเทศบาลนครแหลมฉบง จ.ชลบร โดยมนกเรยนทำหนาทเปนคนกลางดำเนนการเสวนา

แมผลการพดคยในครงนจะยงไมไดขอสรปทเปนรปธรรม แตสงทนกเรยนทำกเปนจดเรมตนใหทกฝายไดมาเปดอกคยกนจนนำไปสการตงคณะกรรมการทมาจากตวแทนฝายตางๆ เพอทำหนาทรางธรรมนญชมชนหรอวสยทศนของอาวอดม ตลอดจนหารอเพอแกไขปญหาตางๆ ของชมชนตอไป

นกเรยน ม.๖ กบเหมองทองคำ จ.เลยเหมองทองคำ ทำรายไดหรอทำรายกน?

คำถามทเกดขนในใจของนกเรยนชน ม.๖ โรงเรยนรงอรณ ภายหลงลงพนทพดคยกบชาวบานบรเวณรอบเหมองทองคำใน อ.วงสะพง จ.เลย แลวคนพบความจรงอนนาเศราทเดกเมองอยางพวกเขาไมเคยรบรมากอน

ภซำปาบอนและภทบฟา สองภในอำเภอวงสะพงทอดตเคยเปนแหลงอาหาร แหลงทรพยากร และตนนำของลำหวยหลายสาย ซงหลอเลยงชวตของชาวบานมาชานาน ตองกลายสภาพเปนขมเหมองและโรงแตงแรทองคำ กนพนทกวาพนไร สงผลใหในวนนแหลงอาหารบนภของชาวบานและแหลงนำ สะอาดคอยๆ หายไป แทนทดวยสารพษปนเปอนในลำหวยบางสาย เชน ไซยาไนด สารพษสำคญในกระบวนการสกดแรทองคำ

11

และโลหะหนกจำพวกปรอท ตะกว แคดเมยม ทมาพรอมกบแรทองคำ จนชาวบานไมกลานำมาใช ดมกน หรอจบสตวนำในลำหวยเหลานน รวมทงอาการเจบปวยของชาวบานทปรากฏขนหลงการมาของเหมอง เชน ระคายเคองจมกและคอ ผนคนตามผวหนง แผลเรอรง แสบตา แนนหนาอก และผลการ ตรวจเลอดของชาวบานพบวาหลายรายมคาไซยาไนด ปรอท ตะกว และแคดเมยมเกนมาตรฐาน

วถชวตแบบพงพาตนเองและธรรมชาตกำลงเลอนหาย สขภาพของชาวบานถกทำลาย ความจรงทคนพบทำใหนกเรยนกลมนทนนงเฉยอยไมได การทำโครงงานเรองเหมองทองคำและชมชนในหนวยวชาสงคมศกษาครงนจงไมไดจบลงเพยงการลงพนทศกษาขอมล วเคราะหปญหา สรป และเสนอแนวทางแกไขเทานน แตพวกเขายงไดลงมอแกไขปญหาตามศกยภาพทจะทำได ดวยความรสกของการรวมทกขรวมสขรวมรบผดชอบตอสงคม และดวยความหวงวาชาวบานจะมสขภาพและชวตความเปนอยทดขน

ปลกจตสำนกสงคมผานสอ ‘หนงสน’

นกเรยนชวยกนสรางเพจ เหมองทองคำ ทำรายไดหรอทำรายกน? บนเวบไซต Facebook เพอบอกเลาขอมลทคนพบสสงคมวงกวาง และทำหนงสน ๔ ตอน สะทอนเรองความเจบปวยของชาวบาน ผลกระทบของสารพษปนเปอนในนำตอพชผล

ทางการเกษตร และเรองราวการตอสเพอสทธความเปนอยทดของชาวบาน แลวเผยแพรผานเวบไซต Youtube พรอมทงทำเอกสารในรปแบบ Infographic เสนอสถตและขอมลประกอบหนงสนแตละตอน เพอใหคนในสงคมไดรบรขอมลความจรงทเกดขน แลวลกขนมามสวนรวมสรางการเปลยนแปลง

“ผมหวงวาหนงสนชดนจะทำใหทกคนฉกคด วาเปนธรรมแลวหรอทจะมคนกลมหนงมความสขบนความทกขของคนอกกลมหนง เปนธรรมแลวหรอทมคนกลมหนงรำรวยบนความซวยของคนอกกลมหนง ทผมใชคำวาความซวย เพราะทจรงชาวบานเหลานเขามสวนยาง มนา ทำกนพงพาตวเองได แตปจจบนเขาไมสามารถทำอยางนนไดอกแลวนบแตเหมองทองเขามา” นายศภณฏฐ ฐานพลพฒน นกเรยนชน ม.๖ รร.รงอรณ ผกำกบหนงสนทง ๔ ตอน กลาวบนเวทสามญชนคนเปลยนโลก ในงานเทศกาลความเปนธรรม (Just&Fair Society Festival) ทจดขนเมอเดอนมนาคม ๒๕๕๖ ณ จฬาลงกรณมหาวทยาลย

เหตการณทบานอมลอง ลมนำบางปะกง บานอาวอดม และสามภแหงลำนำฮวย เปนเพยงตวอยางปญหาเรองทรพยากรและสงแวดลอมทเกดขนและดำเนนไปในหลายพนทชนบทของไทย ถาโจทยเหลานถกบรรจอยในหลกสตรหรอแผนการสอนใหนกเรยนไดเรยนร การเรยนรของเขาจะมความหมาย และทำใหเขาเตบโตเปนผใหญทใชชวตอยางเกอกล ไมเบยดเบยน ทงกบตนเอง ผอน และธรรมชาต

นำเสนอโครงงานเหมองทองคำ ทำรายไดหรอทำรายกน? ในงานเทศกาลความเปนธรรม

12

เชอมโยงนกเรยนไปสชมชนและปญหา การเรยนโครงงานวชาสงคมเราจะพาเดกลงพนทจรง

หวขอการเรยนรจะองประเดนปญหาในพนทนนๆ (Area based) ซงเนอหาจะหนไมพนเรองทรพยากร สงแวดลอม ฐานการทำมาหากนของชมชน และแรงกระทบจากภายนอก เชน นโยบายรฐ กฎหมาย โครงการพฒนาตางๆ ขณะทในเชงจตสำนก เราอยากใหนกเรยนรและตระหนกวาชมชนชนบทเปนฐานทรพยากรทสำคญของเขา ในฐานะทเปนคนเมอง เขาจำเปนตองรทไปทมาวา สงทเขากน เขาใช ดงทรพยากรมาจากไหนและทงปญหาอะไรไวทนนบาง แลวเราจะทำอะไรกลบไปเพอสรางสรรค บรรเทาปญหา หรอไมมสวนสรางปญหาเพมขน

ฝกฝนทกษะการจดการขอมล

กอนลงชมชน เราจะบอกนกเรยนเสมอวาใหเขาทำตวเปนลกหลาน คอยชวยงานชาวบาน แลวคอยๆ ถามในสงทตวเองสงสย เปนผฟงทด คอย ‘ถาม ฟง จด’ ตอนนขอมลจะเยอะและกระจดกระจาย ครตองพาเขาจดการขอมล อาจจะตงคำถาม พาพดคยใหเลาความประทบใจ เพอใหเหนวาอะไรชดเจนในใจเขา จากนนเอาขอมลของแตละคนมาแลกเปลยนกน จดหมวดหมของขอมล แลวประมวลความรลงในใบงานเพอความแมนยำ ซงจะทำใหนกเรยนเหนองครวมของความรทงหมด พอเราพาตงประเดนคำถามใหเขาคอยๆ สรางโจทย เขาจะไดหวขอโครงงานออกมา

บทบาทของคร

บทบาทของครจะปรบเปลยนไปตามลกษณะการเรยนรของเดกแตละกลม แตจดรวมทเหมอนกน คอ ๑. ครเปนผตงคำถาม เพอใหเขาไมพลาดประเดนทสำคญ และใหความหมายกบประเดน

เบองหลงการเรยนรครเปรมปรต หาญทนงค

หวหนาหมวดวชาสงคมศกษา โรงเรยนมธยมรงอรณ

นนชดๆ เชน เรองนเกยวอะไรกบเขา เขารสกอยางไร ทำไมถงอยากทำ ทำแลวดหรอมประโยชนอยางไร ๒. ครเปนผชแนะแนวทางหรอสรางระบบในการเรยนร ๓. ครเปนผใหกำลงใจ ถาเดกไมรวาสงททำนนดแลว เขาอาจทอถอย การสะทอนของครจะทำใหเขาเชอมนและกลาหาญทจะทำงานตอไป

สรปแลวบทบาทของครคอการเปนผอำนวยใหสงทเดกคดสามารถดำเนนไปได (Facilitator) สรางแรงบนดาลใจ ใหความชวยเหลอยามเมอเขาตองการ บางครงสงทเขาคดอาจมอปสรรคปญหา ครตองหาวธใหเขาเผชญปญหา อาจตงคำถามใหเขาคดและตดสนใจ คอยตรวจสอบการทำงานและการตดสนใจของเขา เพราะบางครงทำไปแลวเจออปสรรค เขาอาจเปลยนแผน เราตองชวนคยวาเกดปญหาอะไร ทำไมไมทำตามทเคยบอกไว มาสางกนวาเปนเพราะอะไร เพอใหเขาไดเรยนรจากบทเรยนตรงนน เปาหมายในใจคร

เราอยากใหเขาเตบโตเปนผใหญทมจตสำนก รสกรสมกบสงคมทเขามชวตอย ใหรวาสงทเขาทำนนมผลกบคนอน แลวจะดมากถาเขาไปไดไกลกวานน เชน ลกขนมาทำสงทสรางสรรคเพอชวยบรรเทาปญหา ขณะเดยวกนเขาตองไดเนอหาและทกษะตางๆ ทจะทำใหเขาปรากฏไมวาจะอยเวทไหนหรอทำงานอะไร เชน ทกษะการคดวเคราะห เหนความเชอมโยงของสงตางๆ ทกษะการสบคนและสรางองคความรใหตวเอง ทนเหตการณ ทนโลก ทนสมย ซงการเรยนรผานการทำโครงงานทำใหเดกไปถงเปาหมายเหลานไดงายกวาการเรยนรแบบอน เพราะเขาเรยนจากโจทยจรง ลงพนทจรง ไปมสวนไดสวนเสย มสวนสรางสรรค และเปนสวนหนงของชมชนนน

13

ผลงานโดย แถว ๑ : ๑. ด.ช.วรวชญ ดาวศภโรจน (กอไผ) ๒. ด.ญ.ณฐชา กาญจนรจวฒ (อนนา) ๓. ด.ช.รศมธนน ภทรบญญนนท (ตนคน) แถว ๒ : ๔. ด.ช.ปลม บณฑตวงศไพศาล (ปลม) ๕. ด.ญ.ประภาทพย เจรญเสนย (ปนทปนท) ๖. ด.ญ.ทอฝน หาญทวสมพล (ตนฝาย)

14

เมอพอแมตองมาเขาหองเรยน...เพอคนหาความเปนพอแมผเชยวชาญ

“ชวตมนษยคอการศกษา นกเรยนทกคนจะเพาะบมศรทธาและฉนทะในการพฒนาชวต จตใจ สความเปนมนษยทสมบรณ โดยมพอแมและคร เปนกลยาณมตร”

คำกลาวนคอเจตนารมณทสำคญในการจดการการศกษาตามวถรงอรณทไดวางไวโดยมงหวงใหนกเรยนรงอรณเตบโตดวยความราเรงแจมใส ในสภาพแวดลอมและบรรยากาศทโรงเรยนเปรยบเสมอนชมชน หองเรยนคอบาน และครคอพอแมคนท ๒

การเพาะบมมนษยทสมบรณนน ทงพอแมและครควรเฝาดการเจรญจต เจรญปญญาของลกใหแนบแนนอยในกายทแขงแรงและเตบโตตามวยอนสมควร เพอเปดโอกาสใหการเรยนรธรรมชาตของเขาทำหนาทไดอยางราบรนและเตมตามศกยภาพ จนสามารถพงพาสตปญญาของตนเองไดเมอเจรญวยขน

ถงแมวาพอแมและโรงเรยนตางมเปาหมายเดยวกน มความรกอนยงใหญทมอบใหกบลก ลกศษยทกคน ในความเปนจรง

กฬาภมปญญาไทย “กระโดดเชอก” ความสนกสนานและเวลาคณภาพกบลก

ภาพฝนของพอแมและคณครทกคนทมงมนตงใจในการรวมสรางมนษยทสมบรณกไมใชเรองงายนกทพอแมทกคนทำไดโดยปราศจากอปสรรค แตกไมใชเรองยากเกนกวาศกยภาพในการเรยนรของมนษย

บนเสนทางของการเปนพอแมในยคสมยนททกอยางสะดวกสบายงายดายไปเสยทงหมด ขอมลความรในการเลยงลกมอยางทวมทนไมวาจะเปนหนงสอคมอตงแตเตรยมตวตงครรภไปจนถงคมอเลยงลกในวยตางๆ เทคนคเลยงลกใหเกงพรอมทงไอควและอคว ฯลฯ หรออยากรอะไรกเขาไปคนหาขอมลจากอนเทอรเนต เวบบอรดกมผคนมาตอบ มาบอกเลา และอกสารพดคอรสอบรมบรรยายในทกๆ เรองไปจนถงมโรงเรยน ผเชยวชาญในการพฒนาเดกเฉพาะดานอกมากมาย ทงหมดนเปนเพยงสวนเลกๆ ทดเหมอนจะชวยสรางความมนใจเพมขน ใหกบพอแมในระดบหนง หากแตความรสำเรจรปเหลานกไมใชคำตอบสดทายทจะนำพาไปสการเรยนรทแทในความเปนพอแม

15

KINDERGARTEN

...เปนผเชยวชาญ...เปนกลยาณมตรทแท...เปนผสรางเหตและปจจยตอวถแหงการเจรญเตบโตของลกโดยตรง

ทำอยางไรทจะชวยใหพอแมมความเชอมนในศกยภาพของลกและของตนเองวาเปนผทเรยนรและพฒนาได และตองเปนผทไมหยดนงในการเรยนร?

เปนพอแม เปนครผเชยวชาญ ทำอยางไร

บทบาทใหมของพอแมในวนนสงสำคญทสดคอ พอแมตองนำเอาศรทธาในความเปนพอแม เปนกลยาณมตรของลกในการทำหนาทของตนใหเตมศกยภาพ ไมรอทจะพงพงผอนเพอทจะปนลกใหไดอยางใจ เชน การพาลกไปเรยนดนตร ศลปะ วายนำ ฯลฯ ทงๆ ทพอแมไมไดชนชมดนตร ศลปะ หรอกฬานนๆ พอแมจงสญเสยบทบาททจะเปนผนำทางจตวญญาณของลก ดงนนการใชวถชวตของบานหรอครอบครวเปนสอและสภาพแวดลอมในการเลยงดจงมคณคาอยางยง เพอใหพอแมเปนตนแบบของสำเนาทถกตองของลก พรอมๆ กนนนในสวนของโรงเรยน บทบาทของครกตองพรอมทจะเปนครผเปนกลยาณมตรเชนกน พรอมทจะเรยนรพฒนากาย-ใจของตนเพอทจะเดนเคยงขางไปกบพอแม และเปนตนแบบทดใหกบลกศษยในการสรางพนฐานความคดและจตใจสำหรบการเรยนรทดงามตอไป

โครงการหองเรยนพอแมของโรงเรยนรงอรณ จงเกดขนเพอรวมสรางพอแม “ครคนแรกของลก” โดยแนะนำแนวคด วธการเพอนำพาใหพอแมคนพบเสนทางการเปนกลยาณมตรทแทของลก เขาใจธรรมชาตการเรยนรของตนเองและลก เชอมนและศรทธาในศกยภาพวาทกคนสามารถเรยนรและพฒนาได จดปรบความสมพนธระหวางตนกบลกใหเหมาะสม สามารถใชเวลาของตนอยางม “คณภาพ” กบลก เกดความเขาใจแนวทางการเรยนการสอนของโรงเรยนทเออตอธรรมชาตการเรยนรของเดกอนนำไปสการสรางวถกจวตรทางบานทสอดคลองกน

นอกจากนน โครงการหองเรยนพอแมยงเปนการสรางชมชนแหงการเรยนรทนกเรยน พอแม และคณครพรอมจะเรยนร พฒนาตนอยตลอดเวลา และมความสมพนธทดตอเพอนผปกครอง ตอคณคร พงพาอาศยและชวยเหลอเกอกลกนตอไป

กอนทจะเปดภาคเรยนของปการศกษา พอแมทกคนของนกเรยนใหมชนอนบาล ๑ จะตองมารวมเรยนรในการอบรมเชงปฏบตการ “เลยงลกดวถไทย” เปนระยะเวลา ๓๐ ชวโมง ซงเปนกระบวนการการเรยนรดวยการลงมอปฏบต (Active Learning) เพอนำไปสการสรางความรความเขาใจใน ๔ สาระหลก คอ

๑. ธรรมชาตการเรยนรของเดกปฐมวย เดกเลกๆ กสามารถเรยนรดวยตนเองได เปนสงแรกทพอแมและคร หนสวน แหงการเรยนรของเดก ตองเขาใจธรรมชาตของเดกแตละคน และมทาททยอมรบความจรงนอยางไมมเงอนไข เขาใจเขา ยอมรบอยางไววางใจและปลอยใหการเรยนรเปนของเขาอยางเตมท โดยไมรบคดแทนหรอดวนตดสนใจแทน ปลอยใหเขาไดเรยนรดวยตนเอง

๒. ความสมพนธท เหมาะสมระหวางพอแมและลก กระบวนการเรยนรของเดกปฐมวยประกอบดวย ปจจยภายในตวเดก คอระบบความคด จตใจ และปจจยภายนอก คอความเปนกลยาณมตรของพอแมและคร โดยมกญแจสำคญทจะชวย ขบเคลอนกระบวนการเรยนรของเดก คอทาท การแสดงออกและปฏสมพนธทเปยมดวยความรก ความเมตตาของพอแม และผใหญทรายลอม ผานสมผสทางกาย การกระทำและนำเสยงทแสดงถงความเมตตา ปรารถนาด ทำใหเดกไดซมซบรบรจาก

ทรงอรณ...การศกษา การเรยนรจงเรมตนทตนเองของครและพอแม

16

KINDERGARTEN

เยบปกปลอกหมอน-ผาปทนอนลกดวยสองมอของพอแม การเรยนรจากการงานในวถชวต

สงแวดลอมทอย ใกลตวเขาตลอดเวลาอยางเปนธรรมชาต จนเขาสามารถแสดงเจตจำนงขบเคลอนการเรยนรดวยตนเอง

๓. เปดรบการรบรทหลากหลายผาน สอ กจกรรมและสงแวดลอมทสงเสรมการเรยนร การเลนกบสงรอบตว เปนอกหนงอาหารอนโอชะในการเรยนรของเดกปฐมวย เชน การงานจรงในชวต งานศลปะหตถการ การเลนในธรรมชาต กจวตรประจำวน การใชชวตตามธรรมชาตของวย ซงลวนแตมคณคามากมาย พอแมควรเปดโอกาสใหลกเขาไปสมผส สมพนธกบสงตางๆ รอบตวเขา เพอใหเขาเหนและเขาใจในธรรมชาตของทกสง และยงเปนการเรยนรทจะปรบตวใหเปนการเปดรบการเรยนรอยเสมอ ซงเปนจดเลกๆ ทสำคญในการเตบโตไปเปนผใหญทมนคงตอไป

๔. บทบาทของพอแมในการสงเสรมการเรยนร เมอพอแมเขาใจธรรมชาตภายในของตน หยดและยอนมองตนเองเปน พรอมทจะหยด รอ ด ฟงลกดวยหวใจ เพราะเดกเลกๆ ยงมภาษานอย และเขากพยายามทจะสอสารกบเราตลอดเวลา

การเลนคอการเรยนรของลก การเลนกบลกคอการเรยนรของพอแม

สาระการเรยนรทง ๔ สาระ ไดรบการออกแบบใหบรณาการอยในการอบรม ๘ ครง อยางเปนลำดบ ตอเนอง ใชเวลาประมาณเดอนละ ๑-๒ ครง ตงแตชวงเวลากอนเปดภาคเรยน ตอเนองไปจนถงชวงเวลาเปดเรยนทพอแมจะไดเหนพฒนาการของลกเมออยทโรงเรยน และครงสดทายจะเปนการจดการความรจากการอบรมในครงน การอบรมทง ๘ ครง มดงน

ดวยภาษากายบาง อากปกรยา สหนาและแววตา และการเอาใจใสกบสงใดสงหนง ทพอแมอาจคดไมถง จะสงผลใหเขาใจลก ลดละความคาดหวงสง หวงผลเลศ แตกลบมาเขาใจลกตามความเปนจรง

17

¤ÃÑé§·Õè ñ ¸ÃÃÁªÒµÔ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§à´ç¡»°ÁÇÑÂ

¤ÃÑé§·Õè ò ¡ÕÌÒä·Â/¡ÒÃÅÐàÅ‹¹ä·Â¡Ñº¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ(More Than Sport)

¤ÃÑé§·Õè ÷àÇÅÒ¤Ø³ÀÒ¾¡ÑºÅÙ¡

¤ÃÑé§·Õè øà¡çº´Í¡¼Å¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ

à»š¹ÊÒÃÐ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒº·áÃ¡·Õèà»š¹àÃ×èÍ§ÊÓ¤ÑÞÂÔè§

â´Â¾‹ÍáÁ‹áÅÐÅÙ¡ÁÒÃ‹ÇÁã¹ÇÔ¶Õ¡Ô¨ÇÑµÃ¢Í§ËŒÍ§àÃÕÂ¹

¾ÃŒÍÁ¡Ñ¹·Ø¡¤ÃÍº¤ÃÑÇ ¾‹ÍáÁ‹ä´ŒÁÕâÍ¡ÒÊÊÑ§à¡µàËç¹

¸ÃÃÁªÒµÔ¢Í§à ç¡ã¹ÇÑÂà ÕÂÇ¡Ñ¹ «Öè§ÁÕ¤ÇÒÁËÅÒ¡ËÅÒÂ

ÁÕºØ¤ÅÔ¡·Õèáµ¡µ‹Ò§¡Ñ¹ã¹¢³Ð·ÕèÍÂÙ‹ã¹ºÃÔº·

¢Í§ÇÔ¶Õ¡Ô¨ÇÑµÃ¢Í§ËŒÍ§àÃÕÂ¹ ä´ŒÁÕâÍ¡ÒÊàËç¹

¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡¨Ò¡¡ÒÃ»¯ÔÊÑÁ¾Ñ¹¸�¢Í§ÅÙ¡

ã¹Ê¶Ò¹¡ÒÃ³�µ‹Ò§æ

à»š¹¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¨Ò¡¼ÙŒàªÕèÂÇªÒÞ ¤×Í

ÃÍ§ÈÒÊµÃÒ¨ÒÃÂ� á¾·Â�ËÞÔ§ ¡Ôè§á¡ŒÇ »Ò¨ÃÕÂ�

ã¹àÃ×èÍ§ÊÑÁ¾Ñ¹¸ÀÒ¾¢Í§¾‹ÍáÁ‹ÅÙ¡

¡ÒÃãªŒàÇÅÒ·ÕèÁÕ¤Ø³ÀÒ¾¡ÑºÅÙ¡ÃÑ¡ (Floor Time)

áÅÐàÅ‹¹¡ÑºÅÙ¡ãËŒÊ¹Ø¡â´ÂÁÕà¤Åç´ÅÑº

¤×Í ¡ÒÃ¨Ñ´»ÃÑºµÑÇàÍ§ãËŒÅÙ¡à»š¹¼ÙŒ¢Ñºà¤Å×èÍ¹

¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ´ŒÇÂµÑÇàÍ§

à»š¹¡Ô¨¡ÃÃÁ¤ÃÑé§ÊØ´·ŒÒÂ à¾×èÍ¡ÒÃ¨Ñ´¡ÒÃ¤ÇÒÁÃÙŒ

¨Ò¡ÊÔè§·ÕèàÃÕÂ¹ÃÙŒ áÅÐ»ÃÐÊº¡ÒÃ³�¢Í§¾‹ÍáÁ‹

·Ø¡¤ÃÍº¤ÃÑÇ ¹ÓÁÒáÅ¡à»ÅÕèÂ¹àÃÕÂ¹ÃÙŒà¾×èÍ¶Í´º·àÃÕÂ¹

à¿‡¹ËÒÊÒÃÐ ·Ñ¡ÉÐáÅÐ¤Ø³¤‹Ò¨Ò¡»ÃÐÊº¡ÒÃ³�

·Õè¼‹Ò¹ÁÒáÅÐÊÃØ»á¹Ç·Ò§ã¹¡ÒÃÊÃŒÒ§ÊÑÁ¾Ñ¹¸�¾‹ÍáÁ‹

à¾×èÍÊ‹§àÊÃÔÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃ¢Í§ÅÙ¡Ã‹ÇÁ¡Ñ¹

¹Ó¡ÒÃÅÐàÅ‹¹¡ÕÌÒÀÙÁÔ»ÞÞÒä·ÂÁÒãªŒ¾Ñ²¹ÒÃ‹Ò§¡ÒÂ

áÅÐ¨Ôµã¨ãËŒÊÁ´ØÅ ªÇ¹¤Ø³¾‹Í¤Ø³áÁ‹àÅ‹¹¡ÑºÅÙ¡

·Ñé§¡ÒÃàÅ‹¹ã¹Ã‹ÁáÅÐ¡ÒÃàÅ‹¹¡ÅÒ§á¨Œ§

â´Âà©¾ÒÐ¡ÒÃàÅ‹¹¡ÅÒ§á¨Œ§·Õèä´Œ·Ñé§¤ÇÒÁÊ¹Ø¡Ê¹Ò¹

áÅÐà»š¹¡ÒÃãªŒàÇÅÒ·ÕèÁÕ¤Ø³ÀÒ¾¡ÑºÅÙ¡

ÊÒÁÒÃ¶¹Óä»ÍÍ¡áºº¡ÒÃàÅ‹¹à¾×èÍ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ

¢Í§ÅÙ¡ä´Œ ÍÒ·Ô àÅ‹¹ÍÕµÑ¡ ¡ÃÐâ´´àª×Í¡

¢ÕèÁŒÒÊ‹§àÁ×Í§ µÕÅÑ§¡Ò ÏÅÏ

¾‹ÍáÁ‹áÅÐ¤ÃÙÃ‹ÇÁ¡Ñ¹¡ÓË¹´à»‡ÒËÁÒÂ¢Í§

¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Í§ÅÙ¡ ÀÒ¾¡ÒÃàµÔºâµ¢Í§ÅÙ¡ã¹ã¨¾‹ÍáÁ‹

áÅÐÃ‹ÇÁàÊ¹Íá¹Ðá¹Ç·Ò§·Õè¨Ðª‹ÇÂ¡Ñ¹Å§Á×Í·Ó

à¾×èÍä»ÊÙ‹à»‡ÒËÁÒÂ·ÕèµÑé§äÇŒÃ‹ÇÁ¡Ñ¹

¤ÃÑé§·Õè ö¡ÒÃµÑé§à»‡ÒËÁÒÂÃ‹ÇÁ¡Ñº¤ÃÙ

¤ÃÑé§·Õè õ ¡Ô¨ÇÑµÃ»ÃÐ¨ÓÇÑ¹¡Ñº¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ(More Than Routine)

à»š¹¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¶Ö§¤Ø³¤‹Ò¢Í§¡Ô¨ÇÑµÃ»ÃÐ¨ÓÇÑ¹

àª‹¹ »ÅÙ¡µŒ¹äÁŒ ¨Ñ´àÃÕÂ§¡ÃÇ´ËÔ¹ Ã‹Í¹·ÃÒÂ

ã¹º‹Í·ÃÒÂ áÂ¡¢ÂÐ à»š¹¡ÒÃÀÒÇ¹Ò¡Ñº¡ÒÃ§Ò¹

ÍÂ‹Ò§ÁÕÊµÔ à»ÅÕèÂ¹¡ÒÃ§Ò¹¡Ô¨ÇÑµÃ §Ò¹àÅç¡§Ò¹¹ŒÍÂ

·Õè¨Óà¨ ·Õè¹‹Òàº×èÍ ·Õè·ÓÍÂÙ‹º¹¤ÇÒÁà¤ÂªÔ¹à´ÔÁæ

ãËŒ¡ÅÒÂà»š¹¡ÒÃ§Ò¹·ÕèÁÕ¤Ø³¤‹Ò´ŒÇÂ¤ÇÒÁµ×è¹ÃÙŒ

¤ÃÑé§·Õè ô ÈÔÅ»Ð¡Ñº¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ(More Than Art)

àÃÕÂ¹ÃÙŒ¡ÒÂã¨µ¹àÍ§¼‹Ò¹§Ò¹ÈÔÅ»Ð

¤×Í§Ò¹¶Ñ¡¹ÔµµÔé§ §Ò¹»˜œ¹´Ô¹ áÅÐ§Ò¹ÊÕ¹éÓ

à»š¹¡ÒÃÀÒÇ¹Òº¹¡ÒÃ·Ó§Ò¹´ŒÇÂÊµÔáÅÐÊÁÒ¸Ô

·Õèá¹‹Çá¹‹ ½ƒ¡½¹¨Ôµà¾×èÍÂŒÍ¹ÁÍ§à¢ŒÒÁÒ´Ù

áÅÐÃÙŒà·‹Ò·Ñ¹¤ÇÒÁ¤Ô´¢Í§µ¹ ÊÒÁÒÃ¶¨Ñ´»ÃÑº

µ¹àÍ§ãËŒà¡Ô´¤ÇÒÁÊÁ´ØÅã¹¡ÒÃ·Ó§Ò¹

áÅÐÊÃŒÒ§¡ÃÐºÇ¹¡ÒÃÊ×èÍÊÒÃ¶‹ÒÂ·Í´ÍÒÃÁ³�

¤ÇÒÁÃÙŒÊÖ¡¹Ö¡¤Ô´ ¼‹Ò¹§Ò¹ÈÔÅ»Ð

¤ÃÑé§·Õè ó ¡ÒÃ§Ò¹¡Ñº¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ(More Than Activity)

¡Ô¨¡ÃÃÁ “Ç§¹éÓªÒ” â´ÂÁÕªÒãºàµÂÍØ‹¹æ ËÍÁ¡ÃØ‹¹

¡Ñº¢ŒÒÇáµŽ¹ ¢¹Á¾×é¹ºŒÒ¹áÊ¹¨Ð¸ÃÃÁ´Ò

·Õè¹Óä»ÊÙ‹¡ÒÃã¤Ã‹¤ÃÇÞ ¡ÒÃä´ŒÍÂÙ‹¡ÑºµÑÇàÍ§

·ÓãËŒÁÕÁØÁÁÍ§ãËÁ‹æ ·Õè¡ÇŒÒ§¢ÇÒ§ÅÖ¡«Öé§

¤Œ¹¾º¤Ø³¤‹Ò¢Í§¤ÇÒÁàª×èÍÁâÂ§ã¹ÊÃÃ¾ÊÔè§

¡‹Í¹¨ÐÅ§Á×Í·Ó¡Ô¨¡ÃÃÁàÂçº»ÅÍ¡ËÁÍ¹ ¼ŒÒ»Ù·Õè¹Í¹

ÊÓËÃÑºÅÙ¡´ŒÇÂÊÍ§Á×Í¢Í§¾‹ÍáÁ‹

à»š¹¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¨Ò¡¡ÒÃ§Ò¹¸ÃÃÁ´Òã¹ÇÔ¶ÕªÕÇÔµ

·Õè¨Ð¹Óä»ÊÙ‹¡ÒÃ¡ŒÒÇ¢ŒÒÁ¢ŒÍ¨Ó¡Ñ´¢Í§µ¹

áÅÐà¢ŒÒ¶Ö§¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒÊÔè§ãËÁ‹æ

18

KINDERGARTEN

¤ÃÑé§·Õè ñ ¸ÃÃÁªÒµÔ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§à´ç¡»°ÁÇÑÂ

¤ÃÑé§·Õè ò ¡ÕÌÒä·Â/¡ÒÃÅÐàÅ‹¹ä·Â¡Ñº¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ(More Than Sport)

¤ÃÑé§·Õè ÷àÇÅÒ¤Ø³ÀÒ¾¡ÑºÅÙ¡

¤ÃÑé§·Õè øà¡çº´Í¡¼Å¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ

à»š¹ÊÒÃÐ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒº·áÃ¡·Õèà»š¹àÃ×èÍ§ÊÓ¤ÑÞÂÔè§

â´Â¾‹ÍáÁ‹áÅÐÅÙ¡ÁÒÃ‹ÇÁã¹ÇÔ¶Õ¡Ô¨ÇÑµÃ¢Í§ËŒÍ§àÃÕÂ¹

¾ÃŒÍÁ¡Ñ¹·Ø¡¤ÃÍº¤ÃÑÇ ¾‹ÍáÁ‹ä´ŒÁÕâÍ¡ÒÊÊÑ§à¡µàËç¹

¸ÃÃÁªÒµÔ¢Í§à ç¡ã¹ÇÑÂà ÕÂÇ¡Ñ¹ «Öè§ÁÕ¤ÇÒÁËÅÒ¡ËÅÒÂ

ÁÕºØ¤ÅÔ¡·Õèáµ¡µ‹Ò§¡Ñ¹ã¹¢³Ð·ÕèÍÂÙ‹ã¹ºÃÔº·

¢Í§ÇÔ¶Õ¡Ô¨ÇÑµÃ¢Í§ËŒÍ§àÃÕÂ¹ ä´ŒÁÕâÍ¡ÒÊàËç¹

¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡¨Ò¡¡ÒÃ»¯ÔÊÑÁ¾Ñ¹¸�¢Í§ÅÙ¡

ã¹Ê¶Ò¹¡ÒÃ³�µ‹Ò§æ

à»š¹¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¨Ò¡¼ÙŒàªÕèÂÇªÒÞ ¤×Í

ÃÍ§ÈÒÊµÃÒ¨ÒÃÂ� á¾·Â�ËÞÔ§ ¡Ôè§á¡ŒÇ »Ò¨ÃÕÂ�

ã¹àÃ×èÍ§ÊÑÁ¾Ñ¹¸ÀÒ¾¢Í§¾‹ÍáÁ‹ÅÙ¡

¡ÒÃãªŒàÇÅÒ·ÕèÁÕ¤Ø³ÀÒ¾¡ÑºÅÙ¡ÃÑ¡ (Floor Time)

áÅÐàÅ‹¹¡ÑºÅÙ¡ãËŒÊ¹Ø¡â´ÂÁÕà¤Åç´ÅÑº

¤×Í ¡ÒÃ¨Ñ´»ÃÑºµÑÇàÍ§ãËŒÅÙ¡à»š¹¼ÙŒ¢Ñºà¤Å×èÍ¹

¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ´ŒÇÂµÑÇàÍ§

à»š¹¡Ô¨¡ÃÃÁ¤ÃÑé§ÊØ´·ŒÒÂ à¾×èÍ¡ÒÃ¨Ñ´¡ÒÃ¤ÇÒÁÃÙŒ

¨Ò¡ÊÔè§·ÕèàÃÕÂ¹ÃÙŒ áÅÐ»ÃÐÊº¡ÒÃ³�¢Í§¾‹ÍáÁ‹

·Ø¡¤ÃÍº¤ÃÑÇ ¹ÓÁÒáÅ¡à»ÅÕèÂ¹àÃÕÂ¹ÃÙŒà¾×èÍ¶Í´º·àÃÕÂ¹

à¿‡¹ËÒÊÒÃÐ ·Ñ¡ÉÐáÅÐ¤Ø³¤‹Ò¨Ò¡»ÃÐÊº¡ÒÃ³�

·Õè¼‹Ò¹ÁÒáÅÐÊÃØ»á¹Ç·Ò§ã¹¡ÒÃÊÃŒÒ§ÊÑÁ¾Ñ¹¸�¾‹ÍáÁ‹

à¾×èÍÊ‹§àÊÃÔÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃ¢Í§ÅÙ¡Ã‹ÇÁ¡Ñ¹

¹Ó¡ÒÃÅÐàÅ‹¹¡ÕÌÒÀÙÁÔ»ÞÞÒä·ÂÁÒãªŒ¾Ñ²¹ÒÃ‹Ò§¡ÒÂ

áÅÐ¨Ôµã¨ãËŒÊÁ´ØÅ ªÇ¹¤Ø³¾‹Í¤Ø³áÁ‹àÅ‹¹¡ÑºÅÙ¡

·Ñé§¡ÒÃàÅ‹¹ã¹Ã‹ÁáÅÐ¡ÒÃàÅ‹¹¡ÅÒ§á¨Œ§

â´Âà©¾ÒÐ¡ÒÃàÅ‹¹¡ÅÒ§á¨Œ§·Õèä´Œ·Ñé§¤ÇÒÁÊ¹Ø¡Ê¹Ò¹

áÅÐà»š¹¡ÒÃãªŒàÇÅÒ·ÕèÁÕ¤Ø³ÀÒ¾¡ÑºÅÙ¡

ÊÒÁÒÃ¶¹Óä»ÍÍ¡áºº¡ÒÃàÅ‹¹à¾×èÍ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ

¢Í§ÅÙ¡ä´Œ ÍÒ·Ô àÅ‹¹ÍÕµÑ¡ ¡ÃÐâ´´àª×Í¡

¢ÕèÁŒÒÊ‹§àÁ×Í§ µÕÅÑ§¡Ò ÏÅÏ

¾‹ÍáÁ‹áÅÐ¤ÃÙÃ‹ÇÁ¡Ñ¹¡ÓË¹´à»‡ÒËÁÒÂ¢Í§

¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Í§ÅÙ¡ ÀÒ¾¡ÒÃàµÔºâµ¢Í§ÅÙ¡ã¹ã¨¾‹ÍáÁ‹

áÅÐÃ‹ÇÁàÊ¹Íá¹Ðá¹Ç·Ò§·Õè¨Ðª‹ÇÂ¡Ñ¹Å§Á×Í·Ó

à¾×èÍä»ÊÙ‹à»‡ÒËÁÒÂ·ÕèµÑé§äÇŒÃ‹ÇÁ¡Ñ¹

¤ÃÑé§·Õè ö¡ÒÃµÑé§à»‡ÒËÁÒÂÃ‹ÇÁ¡Ñº¤ÃÙ

¤ÃÑé§·Õè õ ¡Ô¨ÇÑµÃ»ÃÐ¨ÓÇÑ¹¡Ñº¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ(More Than Routine)

à»š¹¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¶Ö§¤Ø³¤‹Ò¢Í§¡Ô¨ÇÑµÃ»ÃÐ¨ÓÇÑ¹

àª‹¹ »ÅÙ¡µŒ¹äÁŒ ¨Ñ´àÃÕÂ§¡ÃÇ´ËÔ¹ Ã‹Í¹·ÃÒÂ

ã¹º‹Í·ÃÒÂ áÂ¡¢ÂÐ à»š¹¡ÒÃÀÒÇ¹Ò¡Ñº¡ÒÃ§Ò¹

ÍÂ‹Ò§ÁÕÊµÔ à»ÅÕèÂ¹¡ÒÃ§Ò¹¡Ô¨ÇÑµÃ §Ò¹àÅç¡§Ò¹¹ŒÍÂ

·Õè¨Óà¨ ·Õè¹‹Òàº×èÍ ·Õè·ÓÍÂÙ‹º¹¤ÇÒÁà¤ÂªÔ¹à´ÔÁæ

ãËŒ¡ÅÒÂà»š¹¡ÒÃ§Ò¹·ÕèÁÕ¤Ø³¤‹Ò´ŒÇÂ¤ÇÒÁµ×è¹ÃÙŒ

¤ÃÑé§·Õè ô ÈÔÅ»Ð¡Ñº¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ(More Than Art)

àÃÕÂ¹ÃÙŒ¡ÒÂã¨µ¹àÍ§¼‹Ò¹§Ò¹ÈÔÅ»Ð

¤×Í§Ò¹¶Ñ¡¹ÔµµÔé§ §Ò¹»˜œ¹´Ô¹ áÅÐ§Ò¹ÊÕ¹éÓ

à»š¹¡ÒÃÀÒÇ¹Òº¹¡ÒÃ·Ó§Ò¹´ŒÇÂÊµÔáÅÐÊÁÒ¸Ô

·Õèá¹‹Çá¹‹ ½ƒ¡½¹¨Ôµà¾×èÍÂŒÍ¹ÁÍ§à¢ŒÒÁÒ´Ù

áÅÐÃÙŒà·‹Ò·Ñ¹¤ÇÒÁ¤Ô´¢Í§µ¹ ÊÒÁÒÃ¶¨Ñ´»ÃÑº

µ¹àÍ§ãËŒà¡Ô´¤ÇÒÁÊÁ´ØÅã¹¡ÒÃ·Ó§Ò¹

áÅÐÊÃŒÒ§¡ÃÐºÇ¹¡ÒÃÊ×èÍÊÒÃ¶‹ÒÂ·Í´ÍÒÃÁ³�

¤ÇÒÁÃÙŒÊÖ¡¹Ö¡¤Ô´ ¼‹Ò¹§Ò¹ÈÔÅ»Ð

¤ÃÑé§·Õè ó ¡ÒÃ§Ò¹¡Ñº¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ(More Than Activity)

¡Ô¨¡ÃÃÁ “Ç§¹éÓªÒ” â´ÂÁÕªÒãºàµÂÍØ‹¹æ ËÍÁ¡ÃØ‹¹

¡Ñº¢ŒÒÇáµŽ¹ ¢¹Á¾×é¹ºŒÒ¹áÊ¹¨Ð¸ÃÃÁ´Ò

·Õè¹Óä»ÊÙ‹¡ÒÃã¤Ã‹¤ÃÇÞ ¡ÒÃä´ŒÍÂÙ‹¡ÑºµÑÇàÍ§

·ÓãËŒÁÕÁØÁÁÍ§ãËÁ‹æ ·Õè¡ÇŒÒ§¢ÇÒ§ÅÖ¡«Öé§

¤Œ¹¾º¤Ø³¤‹Ò¢Í§¤ÇÒÁàª×èÍÁâÂ§ã¹ÊÃÃ¾ÊÔè§

¡‹Í¹¨ÐÅ§Á×Í·Ó¡Ô¨¡ÃÃÁàÂçº»ÅÍ¡ËÁÍ¹ ¼ŒÒ»Ù·Õè¹Í¹

ÊÓËÃÑºÅÙ¡´ŒÇÂÊÍ§Á×Í¢Í§¾‹ÍáÁ‹

à»š¹¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¨Ò¡¡ÒÃ§Ò¹¸ÃÃÁ´Òã¹ÇÔ¶ÕªÕÇÔµ

·Õè¨Ð¹Óä»ÊÙ‹¡ÒÃ¡ŒÒÇ¢ŒÒÁ¢ŒÍ¨Ó¡Ñ´¢Í§µ¹

áÅÐà¢ŒÒ¶Ö§¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒÊÔè§ãËÁ‹æ

19

“ËÅÑ§¨Ò¡Å§Á×Í·Ó»ÅÍ¡ËÁÍ¹áÅÐ»ÅÍ¡·Õè¹Í¹ÊÔè§·Õèä´ŒàÃÕÂ¹ÃÙŒ ¤×Í ¤Ø³¤‹Ò¢Í§µ¹àÍ§ áÅÐ¤Ø³¤‹Ò¢Í§ÊÔè§¢Í§ áÅÐÊÁÒ¸Ôã¹¡ÒÃ·Ó§Ò¹ ¤Ø³¤‹Ò¢Í§µ¹àÍ§ ¤×ÍÁÍ§àËç¹¤ÇÒÁÊÒÁÒÃ¶ ¢Í§µ¹àÍ§ã¹¡ÒÃ·ÓÊÔè§·ÕèäÁ‹¤ØŒ¹à¤Â «Öè§ËÒ¡àÃÒÅÍ§àÍÒã¨ãÊ‹ã¹ÊÔè§¹Ñé¹ àÃÒ¡çÊÒÁÒÃ¶àÃÕÂ¹ÃÙŒáÅÐà¢ŒÒ¶Ö§ÁÑ¹ä´Œ...”

¤Ø³ÍÒ¹¹·� ã¨µÃ§¤Ø³¾‹Í¹ŒÍ§à¨á»¹

• ¾‹Í-áÁ‹µÃÐË¹Ñ¡áÅÐàª×èÍÁÑè¹ã¹ÈÑ¡ÂÀÒ¾¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡áÅÐµ¹àÍ§

äÁ‹¾Öè§¾Ò ¾Öè§¾Ô§¤ÇÒÁÃÙŒ¨Ò¡àËµØ»˜¨¨ÑÂÀÒÂ¹Í¡áµ‹à¾ÕÂ§ÍÂ‹Ò§à´ÕÂÇ

ÁÕÊÒÂµÒ·ÕèÁÍ§àËç¹¤Ø³¤‹Ò¢Í§¡ÒÃ¹ÓàÃ×èÍ§ÃÒÇã¹ÇÔ¶ÕªÕÇÔµ ¡Ô¨ÇÑµÃ

¡ÒÃ·Ó§Ò¹ÁÒÅ§Á×Í·Óà¾×èÍÊÃŒÒ§¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒãËŒÅÙ¡ ãËŒÅÙ¡ä´Œ«ÖÁ«Ñº

áººÍÂ‹Ò§¨Ò¡ÊÔè§·Õè¾‹ÍáÁ‹·Óà»š¹µŒ¹áºº

“»¡µÔ¾‹Í¨ÐÅŒÒ§Ã¶àÍ§à¾×èÍãËŒÊÐÍÒ´ áÅÐàÊÃç¨äÇæ¾‹ÍÅÍ§à»ÅÕèÂ¹ä»¶ÒÁÅÙ¡Ç‹ÒÍÂÒ¡ª‹ÇÂ¾‹ÍÅŒÒ§Ã¶ËÃ×Íà»Å‹Ò ÅÙ¡ÃÕºµÍºµ¡Å§·Ñ¹·Õ à¾ÃÒÐÍÂÒ¡·ÓàËÁ×Í¹¾‹Í ¾‹Í¡çáº‹§ÍØ»¡Ã³�áÅÐºÍ¡¢Ñé¹µÍ¹µ‹Ò§æ ¡‹Í¹ Ê‹Ç¹ÅÙ¡¡çà»š¹¤¹¤Ô´áÅÐ¡ÓË¹´Ç‹Òã¤Ã¨Ðà»š¹¤¹ÅŒÒ§Ê‹Ç¹äË¹”

• ¾‹Í-áÁ‹ÁÕ¤ÇÒÁÃÙŒ¤ÇÒÁà¢ŒÒã¨á¹Ç·Ò§¢Í§âÃ§àÃÕÂ¹ ·ÕèàÍ×éÍµ‹Í

¸ÃÃÁªÒµÔ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§à´ç¡ ÁÕ¤ÇÒÁà¢ŒÒã¨áÅÐÊÒÁÒÃ¶»ÃÐÂØ¡µ�

ãªŒ¤ÇÒÁÃÙŒ¹Óä»ÊÙ‹¡ÒÃ»¯ÔºÑµÔä´ŒÍÂ‹Ò§¡ÅÁ¡Å×¹ã¹ÇÔ¶ÕªÕÇÔµ·ÕèºŒÒ¹

áÅÐÊÒÁÒÃ¶»ÃÑºÇÔ¶Õ¡Ô¨ÇÑµÃºÒ§ÍÂ‹Ò§à¾×èÍãËŒàÍ×éÍµ‹Í¡ÒÃà»�´¾×é¹·Õè

àÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡ÁÒ¡¢Öé¹ à»š¹¾‹ÍáÁ‹¼ÙŒà»š¹¡ÑÅÂÒ³ÁÔµÃáÅÐÊ‹§àÊÃÔÁ

¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡ áÅÐÂÑ§à»š¹¾‹ÍáÁ‹·Õèà¡×éÍ¡ÙÅ¾ÃŒÍÁ¨ÐàÍÒã¨ãÊ‹

´ÙáÅÅÙ¡æ Ã‹ÇÁ¡Ñ¹

• ¾‹Í-áÁ‹ÊÒÁÒÃ¶àÃÕÂ¹ÃÙŒ¸ÃÃÁªÒµÔÀÒÂã¹¢Í§µ¹«Öè§Ê‹§¼Åµ‹Í

¡ÒÃàÅÕéÂ§ÅÙ¡áÅÐ»¯ÔÊÑÁ¾Ñ¹¸�ÃÐËÇ‹Ò§µ¹¡ÑºÅÙ¡ ÊÒÁÒÃ¶ãªŒàÇÅÒ

¤Ø³ÀÒ¾ã¹¡ÒÃÊÃŒÒ§¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒÃ‹ÇÁ¡Ñ¹¡ÑºÅÙ¡

“ÊÔè§·Õè¤ÇÃ¾Ñ²¹Ò¤×Í ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒÀÒÇÐÀÒÂã¹¢Í§µ¹àÍ§ÃÙŒ·Ñ¹à¾×èÍ»ÃÑºà»ÅÕèÂ¹ ÂÑé§¤ÇÒÁÍÂÒ¡¤ÇÒÁµŒÍ§¡ÒÃ¢Í§µ¹àÍ§ à¾×èÍ¡ÒÃ¿˜§ ÊÑ§à¡µ áÅÐà¢ŒÒã¨ÅÙ¡ÍÂ‹Ò§á·Œ¨ÃÔ§”

¡ÅØ‹Á¾‹ÍáÁ‹ªÑé¹¤ÅÐ

“¡ÒÃä´ŒÁÒ¹Ñè§»˜œ¹´Ô¹ ·ÓãËŒÃÙŒÊÖ¡Ç‹ÒµÑÇàÃÒÂÑ§äÁ‹ÃÙŒ¨Ñ¡µÑÇàÍ§àÅÂáÅŒÇ¨ÐÃÙŒ¨Ñ¡ÅÙ¡ÁÒ¡á¤‹äË¹ µÍ¹·Ó¡ç¤Ô´¹Ñè¹ ¤Ô´¹Õè áÅÐ¶ÒÁµÑÇàÍ§Ç‹ÒàÃÒ¨ÐàÃÕÂ¹ÃÙŒÍÐäÃ¨Ò¡¡ÒÃ·Ó¡Ô¨¡ÃÃÁ¹Õé”

àÁ×èÍ¼‹Ò¹¡ÒÃÍºÃÁ¤Ãº·Ñé§ ø ¤ÃÑé§¨Ó¹Ç¹ óð ªÑèÇâÁ§

¨Ò¡¡ÒÃ»ÃÐàÁÔ¹ÊÃØ»¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙ Œ¢Í§¾‹ÍáÁ‹·Õ è à¢ ŒÒÃ‹ÇÁ¡Ô¨¡ÃÃÁ

ËŒÍ§àÃÕÂ¹¾‹ÍáÁ‹ ¾ºÇ‹Ò¤ÇÒÁà»š¹¾‹ÍáÁ‹¼ÙŒàªÕèÂÇªÒÞä´Œ¶Ù¡»ÅØ¡ãËŒµ×è¹

¢Öé¹ÁÒ ÊÒÁÒÃ¶ÊÃØ»¤Ø³ÅÑ¡É³ÐºÒ§»ÃÐ¡ÒÃ¢Í§¤ÇÒÁà»š¹¾‹ÍáÁ‹

¼ÙŒàªÕ èÂÇªÒÞ ÍÒ·Ô

• ¾‹Í-áÁ‹ÊÒÁÒÃ¶à¢ŒÒã¨¸ÃÃÁªÒµÔ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡ã¹ÇÑÂ»°ÁÇÑÂ

¸ÃÃÁªÒµÔ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡µ¹àÍ§ ÊÒÁÒÃ¶¾Ñ²¹ÒÅÙ¡´ŒÇÂ·‹Ò·Õ

·Õ è¡‹ÍãËŒà¡Ô´¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙ ŒÃ‹ÇÁ¡ÑºÅÙ¡ÍÂ‹Ò§ÁÕ¤ÇÒÁÊØ¢ à»š¹¾‹ÍáÁ‹

¼ÙŒà»š¹µŒ¹¸ÒÃáË‹§ÈÃÑ·¸Ò à»š¹·Õè¾Öè§¾Ò¢Í§ÅÙ¡ä´Œ

“¨Ò¡à´ÔÁ·ÕèÅÙ¡ÍÒÃÁ³�ÃŒÍ¹ áµ‹ËÅÑ§¨Ò¡à¢ŒÒÃ‹ÇÁâ¤Ã§¡ÒÃ·ÓãËŒàÃÒà»ÅÕèÂ¹á»Å§µ¹àÍ§ á·¹·Õè¨Ðä»à»ÅÕèÂ¹ÅÙ¡à´ç¡àËÁ×Í¹¼ŒÒ¢ÒÇ àÃÒà»š¹ÍÂ‹Ò§äÃ ÅÙ¡¡çÊÐ·ŒÍ¹µÑÇàÃÒÍÍ¡ÁÒà»š¹ÍÂ‹Ò§¹Ñé¹”

¤Ø³áÁ‹ ªÑé¹ Í.ñ/ñ

• ¾‹Í-áÁ‹ÊÒÁÒÃ¶¿˜§ÅÙ¡ÍÂ‹Ò§ÅÖ¡«Ö é§ ÊÑ§à¡µ Í´·¹ÃÍ¤ÍÂ

ÃÐ§Ñº¤ÇÒÁ¤Ò´ËÇÑ§ äÁ‹à¾‹§â·É ¨Ñº¼Ô´ ËÃ×Íá·Ã¡á«§ÅÙ¡ãËŒ

·ÓµÒÁ·Õèµ¹¤Ò´ËÇÑ§ ËÃ×Íã¹¢³Ðà´ÕÂÇ¡Ñ¹¡çäÁ‹ª× è¹ªÁÅÙ¡¨¹à¡Ô¹àÅÂ

ËÃ×ÍÅ§â·ÉÅÙ¡ÍÂ‹Ò§ÃØ¹áÃ§´ŒÇÂÍÒÃÁ³�â·ÊÐ à»š¹¾‹ÍáÁ‹¼ÙŒÁÕÊµÔ

áÅÐÊÑÁ»ªÑÞÞÐã¹ªÕÇÔµ»ÃÐ¨ÓÇÑ¹ ÁÕ¡ÒÃ¡ÃÐ·Ó ¤Ó¾Ù´·ÕèÁÕÊµÔà·‹Ò·Ñ¹

ÍÒÃÁ³�¤ÇÒÁÃÙŒÊÖ¡

กระบวนการเรยนรทงหมดจดขนในวนเสาร-อาทตย รวม ๘ ครง แบงพอแมเปนกลมยอยประมาณ ๒๕ ครอบครว บางครอบครวกมาเรยนรทงพอและแม บางครอบครวพอแมกสลบกนมาและกลบไปถายทอดใหอกฝายรบร และในบางครอบครวกสงปยา ตายายหรอผใหญในบานทมสวนรวมเลยงดลกมาเขารวมกจกรรม โดยมคณครอนบาลทำหนาท เปนกระบวนกร เปนคณอำนวย (Facilitator) ดำเนนกจกรรมเพอนำพาใหพอแมลงมอเรยนรจากการปฏบต

ตลอดระยะเวลาทผานมา ๖ ป จนถงปจจบนปการศกษา ๒๕๕๖ โครงการหองเรยนพอแมของโรงเรยนรงอรณ ไดมการออกแบบกระบวนการเรยนรทมการพฒนามาตามลำดบ มการประเมนโครงการรวมกนทงในสวนของพอแม และคณครอนบาลททำหนาทเปนกระบวนกร ผนำกจกรรม การอบรมประสบความกาวหนาเปนทพงพอใจ เกดดอกผลการเรยนรทเบงบาน สงเกตไดจากการทนกเรยนใหมชนอนบาล ๑ มความคนเคยกบโรงเรยนไดอยางรวดเรวกวาเดม สามารถเรยนรกบเพอนวยเดยวกน เรยนรผานการเลนอยางมความสข เมอถงวนเปดเทอม เดกๆ มความพรอม สามารถปรบตวในวถกจวตรประจำวนทโรงเรยนไดเปนอยางดโดยใชระยะเวลาไมนานนก

ในสวนของพอแมกสามารถเหนภาพความเปนพอแม ผเปนกลยาณมตร รจกธรรมชาตภายในของตนทมผลตอการเรยนรของลก สามารถจดปรบตนเองเปนเบองตน เกดความรความเขาใจในความแตกตางของธรรมชาตของการเรยนรของเดกแตละคน ตลอดจนเขาใจในการจดการเรยนรตามแนวทางของโรงเรยน และความสมพนธในกลมพอแมกนเอง หรอระหวางพอแมและครกมความคนเคยใกลชด มความสมพนธทดนำไปสการไววางใจและความรวมมอกนในการดแลสงเสรมเดกใหมพฒนาการอยางมความสข

ความเปนพอแมผเปนกลยาณมตร

ถอดรหสการเรยนร...ดอกผลทเบงบาน

เยบปกปลอกหมอน-ผาปทนอนลกดวยสองมอของพอแม การเรยนรจากการงาน ในวถชวต

20

KINDERGARTEN

“ËÅÑ§¨Ò¡Å§Á×Í·Ó»ÅÍ¡ËÁÍ¹áÅÐ»ÅÍ¡·Õè¹Í¹ÊÔè§·Õèä´ŒàÃÕÂ¹ÃÙŒ ¤×Í ¤Ø³¤‹Ò¢Í§µ¹àÍ§ áÅÐ¤Ø³¤‹Ò¢Í§ÊÔè§¢Í§ áÅÐÊÁÒ¸Ôã¹¡ÒÃ·Ó§Ò¹ ¤Ø³¤‹Ò¢Í§µ¹àÍ§ ¤×ÍÁÍ§àËç¹¤ÇÒÁÊÒÁÒÃ¶ ¢Í§µ¹àÍ§ã¹¡ÒÃ·ÓÊÔè§·ÕèäÁ‹¤ØŒ¹à¤Â «Öè§ËÒ¡àÃÒÅÍ§àÍÒã¨ãÊ‹ã¹ÊÔè§¹Ñé¹ àÃÒ¡çÊÒÁÒÃ¶àÃÕÂ¹ÃÙŒáÅÐà¢ŒÒ¶Ö§ÁÑ¹ä´Œ...”

¤Ø³ÍÒ¹¹·� ã¨µÃ§¤Ø³¾‹Í¹ŒÍ§à¨á»¹

• ¾‹Í-áÁ‹µÃÐË¹Ñ¡áÅÐàª×èÍÁÑè¹ã¹ÈÑ¡ÂÀÒ¾¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡áÅÐµ¹àÍ§

äÁ‹¾Öè§¾Ò ¾Öè§¾Ô§¤ÇÒÁÃÙŒ¨Ò¡àËµØ»˜¨¨ÑÂÀÒÂ¹Í¡áµ‹à¾ÕÂ§ÍÂ‹Ò§à´ÕÂÇ

ÁÕÊÒÂµÒ·ÕèÁÍ§àËç¹¤Ø³¤‹Ò¢Í§¡ÒÃ¹ÓàÃ×èÍ§ÃÒÇã¹ÇÔ¶ÕªÕÇÔµ ¡Ô¨ÇÑµÃ

¡ÒÃ·Ó§Ò¹ÁÒÅ§Á×Í·Óà¾×èÍÊÃŒÒ§¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒãËŒÅÙ¡ ãËŒÅÙ¡ä´Œ«ÖÁ«Ñº

áººÍÂ‹Ò§¨Ò¡ÊÔè§·Õè¾‹ÍáÁ‹·Óà»š¹µŒ¹áºº

“»¡µÔ¾‹Í¨ÐÅŒÒ§Ã¶àÍ§à¾×èÍãËŒÊÐÍÒ´ áÅÐàÊÃç¨äÇæ¾‹ÍÅÍ§à»ÅÕèÂ¹ä»¶ÒÁÅÙ¡Ç‹ÒÍÂÒ¡ª‹ÇÂ¾‹ÍÅŒÒ§Ã¶ËÃ×Íà»Å‹Ò ÅÙ¡ÃÕºµÍºµ¡Å§·Ñ¹·Õ à¾ÃÒÐÍÂÒ¡·ÓàËÁ×Í¹¾‹Í ¾‹Í¡çáº‹§ÍØ»¡Ã³�áÅÐºÍ¡¢Ñé¹µÍ¹µ‹Ò§æ ¡‹Í¹ Ê‹Ç¹ÅÙ¡¡çà»š¹¤¹¤Ô´áÅÐ¡ÓË¹´Ç‹Òã¤Ã¨Ðà»š¹¤¹ÅŒÒ§Ê‹Ç¹äË¹”

• ¾‹Í-áÁ‹ÁÕ¤ÇÒÁÃÙŒ¤ÇÒÁà¢ŒÒã¨á¹Ç·Ò§¢Í§âÃ§àÃÕÂ¹ ·ÕèàÍ×éÍµ‹Í

¸ÃÃÁªÒµÔ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§à´ç¡ ÁÕ¤ÇÒÁà¢ŒÒã¨áÅÐÊÒÁÒÃ¶»ÃÐÂØ¡µ�

ãªŒ¤ÇÒÁÃÙŒ¹Óä»ÊÙ‹¡ÒÃ»¯ÔºÑµÔä´ŒÍÂ‹Ò§¡ÅÁ¡Å×¹ã¹ÇÔ¶ÕªÕÇÔµ·ÕèºŒÒ¹

áÅÐÊÒÁÒÃ¶»ÃÑºÇÔ¶Õ¡Ô¨ÇÑµÃºÒ§ÍÂ‹Ò§à¾×èÍãËŒàÍ×éÍµ‹Í¡ÒÃà»�´¾×é¹·Õè

àÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡ÁÒ¡¢Öé¹ à»š¹¾‹ÍáÁ‹¼ÙŒà»š¹¡ÑÅÂÒ³ÁÔµÃáÅÐÊ‹§àÊÃÔÁ

¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡ áÅÐÂÑ§à»š¹¾‹ÍáÁ‹·Õèà¡×éÍ¡ÙÅ¾ÃŒÍÁ¨ÐàÍÒã¨ãÊ‹

´ÙáÅÅÙ¡æ Ã‹ÇÁ¡Ñ¹

• ¾‹Í-áÁ‹ÊÒÁÒÃ¶àÃÕÂ¹ÃÙŒ¸ÃÃÁªÒµÔÀÒÂã¹¢Í§µ¹«Öè§Ê‹§¼Åµ‹Í

¡ÒÃàÅÕéÂ§ÅÙ¡áÅÐ»¯ÔÊÑÁ¾Ñ¹¸�ÃÐËÇ‹Ò§µ¹¡ÑºÅÙ¡ ÊÒÁÒÃ¶ãªŒàÇÅÒ

¤Ø³ÀÒ¾ã¹¡ÒÃÊÃŒÒ§¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒÃ‹ÇÁ¡Ñ¹¡ÑºÅÙ¡

“ÊÔè§·Õè¤ÇÃ¾Ñ²¹Ò¤×Í ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒÀÒÇÐÀÒÂã¹¢Í§µ¹àÍ§ÃÙŒ·Ñ¹à¾×èÍ»ÃÑºà»ÅÕèÂ¹ ÂÑé§¤ÇÒÁÍÂÒ¡¤ÇÒÁµŒÍ§¡ÒÃ¢Í§µ¹àÍ§ à¾×èÍ¡ÒÃ¿˜§ ÊÑ§à¡µ áÅÐà¢ŒÒã¨ÅÙ¡ÍÂ‹Ò§á·Œ¨ÃÔ§”

¡ÅØ‹Á¾‹ÍáÁ‹ªÑé¹¤ÅÐ

“¡ÒÃä´ŒÁÒ¹Ñè§»˜œ¹´Ô¹ ·ÓãËŒÃÙŒÊÖ¡Ç‹ÒµÑÇàÃÒÂÑ§äÁ‹ÃÙŒ¨Ñ¡µÑÇàÍ§àÅÂáÅŒÇ¨ÐÃÙŒ¨Ñ¡ÅÙ¡ÁÒ¡á¤‹äË¹ µÍ¹·Ó¡ç¤Ô´¹Ñè¹ ¤Ô´¹Õè áÅÐ¶ÒÁµÑÇàÍ§Ç‹ÒàÃÒ¨ÐàÃÕÂ¹ÃÙŒÍÐäÃ¨Ò¡¡ÒÃ·Ó¡Ô¨¡ÃÃÁ¹Õé”

àÁ×èÍ¼‹Ò¹¡ÒÃÍºÃÁ¤Ãº·Ñé§ ø ¤ÃÑé§¨Ó¹Ç¹ óð ªÑèÇâÁ§

¨Ò¡¡ÒÃ»ÃÐàÁÔ¹ÊÃØ»¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙ Œ¢Í§¾‹ÍáÁ‹·Õ è à¢ ŒÒÃ‹ÇÁ¡Ô¨¡ÃÃÁ

ËŒÍ§àÃÕÂ¹¾‹ÍáÁ‹ ¾ºÇ‹Ò¤ÇÒÁà»š¹¾‹ÍáÁ‹¼ÙŒàªÕèÂÇªÒÞä´Œ¶Ù¡»ÅØ¡ãËŒµ×è¹

¢Öé¹ÁÒ ÊÒÁÒÃ¶ÊÃØ»¤Ø³ÅÑ¡É³ÐºÒ§»ÃÐ¡ÒÃ¢Í§¤ÇÒÁà»š¹¾‹ÍáÁ‹

¼ÙŒàªÕ èÂÇªÒÞ ÍÒ·Ô

• ¾‹Í-áÁ‹ÊÒÁÒÃ¶à¢ŒÒã¨¸ÃÃÁªÒµÔ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡ã¹ÇÑÂ»°ÁÇÑÂ

¸ÃÃÁªÒµÔ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§ÅÙ¡µ¹àÍ§ ÊÒÁÒÃ¶¾Ñ²¹ÒÅÙ¡´ŒÇÂ·‹Ò·Õ

·Õ è¡‹ÍãËŒà¡Ô´¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙ ŒÃ‹ÇÁ¡ÑºÅÙ¡ÍÂ‹Ò§ÁÕ¤ÇÒÁÊØ¢ à»š¹¾‹ÍáÁ‹

¼ÙŒà»š¹µŒ¹¸ÒÃáË‹§ÈÃÑ·¸Ò à»š¹·Õè¾Öè§¾Ò¢Í§ÅÙ¡ä´Œ

“¨Ò¡à´ÔÁ·ÕèÅÙ¡ÍÒÃÁ³�ÃŒÍ¹ áµ‹ËÅÑ§¨Ò¡à¢ŒÒÃ‹ÇÁâ¤Ã§¡ÒÃ·ÓãËŒàÃÒà»ÅÕèÂ¹á»Å§µ¹àÍ§ á·¹·Õè¨Ðä»à»ÅÕèÂ¹ÅÙ¡à´ç¡àËÁ×Í¹¼ŒÒ¢ÒÇ àÃÒà»š¹ÍÂ‹Ò§äÃ ÅÙ¡¡çÊÐ·ŒÍ¹µÑÇàÃÒÍÍ¡ÁÒà»š¹ÍÂ‹Ò§¹Ñé¹”

¤Ø³áÁ‹ ªÑé¹ Í.ñ/ñ

• ¾‹Í-áÁ‹ÊÒÁÒÃ¶¿˜§ÅÙ¡ÍÂ‹Ò§ÅÖ¡«Ö é§ ÊÑ§à¡µ Í´·¹ÃÍ¤ÍÂ

ÃÐ§Ñº¤ÇÒÁ¤Ò´ËÇÑ§ äÁ‹à¾‹§â·É ¨Ñº¼Ô´ ËÃ×Íá·Ã¡á«§ÅÙ¡ãËŒ

·ÓµÒÁ·Õèµ¹¤Ò´ËÇÑ§ ËÃ×Íã¹¢³Ðà´ÕÂÇ¡Ñ¹¡çäÁ‹ª× è¹ªÁÅÙ¡¨¹à¡Ô¹àÅÂ

ËÃ×ÍÅ§â·ÉÅÙ¡ÍÂ‹Ò§ÃØ¹áÃ§´ŒÇÂÍÒÃÁ³�â·ÊÐ à»š¹¾‹ÍáÁ‹¼ÙŒÁÕÊµÔ

áÅÐÊÑÁ»ªÑÞÞÐã¹ªÕÇÔµ»ÃÐ¨ÓÇÑ¹ ÁÕ¡ÒÃ¡ÃÐ·Ó ¤Ó¾Ù´·ÕèÁÕÊµÔà·‹Ò·Ñ¹

ÍÒÃÁ³�¤ÇÒÁÃÙŒÊÖ¡

21

การเรยนรทเกดขนในการอบรมเชงปฏบตการเลยงลกดวถไทยนน นอกจากพอแม ผปกครองแลว “คร” หนสวนแหงการเรยนร ทมเปาหมายรวมกนในการพฒนาลกศษย กได มโอกาสทดยงจากการรวมเรยนรในโครงการหองเรยนพอแม จนสามารถพฒนาตนใหเปนครผเปนกลยาณมตรทมคณลกษณะ อาท

• ครมทกษะการเปนผจดกระบวนการเรยนร ใหกบ ผปกครอง โดยมการเตรยมการอยางรอบคอบ ตงแตกอนเรมงาน ระหวางการทำงานและสรปการทำงานเพอสะทอนการเรยนร ทเกดขนในแตละครง

• ครมทกษะการคดเชงระบบในการออกแบบแผนการเรยนรอยางเปนบรณาการ อนประกอบดวย เนอหาสาระ กจกรรม กระบวนการเรยนรและการประเมนผล

• ครมโอกาสไดรวมแลกเปลยนเรยนรกบกลมพอแมอยางเทาเทยมกน จงเกดการเรยนรไปพรอมๆ กบพอแม รวมทงเกดความสมพนธทดระหวางกน ระหวางครและพอแม

• ครมทกษะการทำงานเปนทม เกดความสามคคระหวางเพอนคร

“การเปนกระบวนกรนนตองลงมอปฏบต จนเกดความร

ความเขาใจแลวสามารถถายทอดความรความเขาใจนนสผอน รบฟงความคดเหนของกลม นำพากลมไปสเปาหมายของเรองนนๆ ได ตองมปฏภาณ ไหวพรบ วธคดแกปญหาทด ไดแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนคร ทำใหเราไดความรมอหนง มทกษะตางๆ เพมขน เกดความภมใจ มนใจในตวเองมากขนเมอตองมการแลกเปลยนขอมล และแนะนำพอแมในการสงเสรมพฒนาการของลกไดดขน”

ครอญชล กนกกนทรากร ชนอนบาล ๑/๒

ถอดบทเรยนจากหองเรยนพอแม

ความเปนครผเปนกลยาณมตร

ดอกผลทเบงบาน การกาวขามอปสรรคตางๆ เตบโตไปเปนพอแมและครผเปนกลยาณมตรขางตน เมอนำมาวเคราะห ประเมนผลการเรยนรทงหมดพบวา ปจจยแหงความสำเรจเกดขนจาก

๑. การออกแบบกระบวนการเรยนร เปนการอบรม เชงปฏบตการทพอแมมสวนรวมเรยนรผานการลงมอปฏบต ผานประสบการณตรง ผานการลงมอปฏบตดวยตนเองในเรองใกลตวทอยในวถชวต กจวตร เปนการเรยนรธรรมชาตภายในของตน เกดการตระหนกวาการพฒนาและการเปลยนแปลงทตองการใหเกดขนตองเรมทตนเอง ไมใชเรมทลก พอแมสรางการเรยนรขนไดดวยปญญาของตนเอง ดวยการใชวถชวตของบานหรอครอบครวเปนสอและสภาพแวดลอมในการเลยงดทมคณคาอยางยง

๒. กระบวนการเรยนรทพอแมมโอกาสสรางการเรยนรผานปฏสมพนธรวมกบกลม (Group Learning) โดยมสวนรวมกบกลม มวงสะทอนการเรยนร และจดการความรของกลมอยางสมำเสมอเปนระยะ เปนกลยาณมตรทรวมแลกเปลยน

ครอนบาลรวมกนถอดบทเรยนจากหองเรยนพอแม

22

KINDERGARTEN

๖. บรรยากาศการเรยนรทสงเสรมใหเกดปฏสมพนธระหวางครและพอแม การเรยนรเกดขนในโรงเรยน ทงในหองเรยนของลกและพนทนอกหองเรยน มบรรยากาศทเปนธรรมชาต ผอนคลาย กจกรรมจดขนในวนเสาร-อาทตย ทำใหไมรบกวนเวลาการทำงานของพอแม อกทงทมครอนบาลทงหมดทเปนกระบวนกร และทมผปฏบตงานทมความคนชนในกระบวนการอบรมทจดมาหลายครง ไดฝกฝนจนเชยวชาญ ทำใหมทกษะของการเปนกระบวนกรทด มความเขาใจในสงทจะสอนไปในแนวทางเดยวกน มทาททยดหยน ไมตดสนชถกผด แตคอยอำนวยการเรยนรและเปดโอกาสใหพอแมไดปฏบต และเรยนรดวยตวเองรวมกบคร

๗. ทมครกระบวนกร เปนทมครอนบาลทกระดบชน เปนทมงานทมความสามคค มเปาหมายรวมกน ไมไดแบงแยกวาเปนเรองเฉพาะพอแมของชนเรยนของตน แตเปนเรองทเปนประโยชนรวมกนของทกคน มการประชมชวยกนระดมความคดในการสรางสรรคกจกรรม มการเตรยมการ และการจดแบงบทบาทหนาทอยางชดเจน และมทกษะดานอนๆ เชน การจดการสถานการณ แกไขปญหาและดำเนนการอบรมอยางราบรน

เรยนร เปนแบบอยางและความความสมพนธทดของการเปนพอแมผรวมเสนทางความเปน “พอแมผเชยวชาญ” ดวยกน

๓. สาระการเรยนรทเปนประโยชนแกพอแม มการรอยเรยงและเชอมโยงของสาระอยางเปนลำดบของจดประสงคการเรยนร ผานการฟง การใครครวญ ฝกฝนสต ไดแก สาระเกยวกบ การเรยนรเรองภายในตน การเรยนรเรองภายนอกทตองอาศยการสรางสมดลกาย-ใจ เขาใจ เทาทนสถานการณและจดปรบความสมพนธระหวางตน บคคลอนและสงแวดลอม และการเรยนรเรองทนำไปสความเขาใจลก มทาททยดหยน จดปรบความสมพนธระหวางตนกบลกเปนอนดบแรก ประกอบกบการเรยนรจากผเชยวชาญ ทำใหพอแมนำความรทมอยแลวมาผสานสรางความรใหม จนเกดความรความเขาใจดวยตวเองอยางแทจรง เปนความรชนหนง (First hand Knowledge) ทสามารถนำไปประยกตใชใหเหมาะสมกบลกของตนไดจรง

๔. การเรยนรจากสอธรรมชาตและสอใกลตว และยงเปนสอ/กจกรรมการเรยนรทสอถงมตเชงคณคา มการตระเตรยมกจกรรม สอการสอนและขนตอนตางๆ อยางประณตและมแบบแผน เนนการใชสอกจกรรมทหลากหลาย เปนกจกรรมทเกดในชวตประจำวน เชน กจกรรมศลปะปนดน ระบายสนำ ประดษฐสงของจากขยะและวสดธรรมชาต การละเลนและกฬาภมปญญาไทย การปลกตนไม การทำเครองใช เชน เยบปลอกหมอน ผาปทนอนสำหรบลก

๕. กระบวนการเรยนร เปดโอกาสใหพอแมมโอกาสทบทวนตวเอง ทดลองนำความรไปใชจรงในการปฏบตตอลก ดวยภาพยอนรอยการเรยนรในการเรมตนกจกรรมในแตละครงเพอทบทวนการเรยนรในครงทผานมา ตามดวยการบอกกลาวเปาหมายของการเรยนรในแตละครงอยางชดเจน และนำพอแมลงสการปฏบตเปนกลมยอยทมจำนวนไมมากนก และในชวงทายกระบวนกรจะนำพอแมสรปประเมนประสบการณการเรยนรทกครง พรอมใหพอแมบนทกความร ความเขาใจทเกดขนในใบงานหลงจากพอแมนำการเรยนรกลบมาปฏบตจรงกบลก การไดสงเกตและทบทวนตวเองอยอยางสมำเสมอ จะนำไปสการสงสมเปน “ความรฝงลก” (Tacit Knowledge) ของพอแมตอไป

ตวอยางใบงานและคำถาม ทพอแมตองทบทวนทำการบาน

๑. ทานมความรสกอยางไรตอการทำงานในฐานการเรยนร ทงกอนทำ ในขณะทำ และเสรจสนกระบวนการทำงาน ทานไดเกดการจดปรบทตนเองใหเกดความสมดลขณะททำงานหรอไม อยางไร .................................................................................. ๒. ทานมองเหนโอกาสสรางกจวตรประจำวนของตวเองเปนการเรยนรของตวทานและตวลกอยางไรไดบาง .................................................................................. ๓. ทานมองเหนคณคาของงานกจวตรททานไดลงมอทำอยางไรบาง ..................................................................................

23

“...มนกเหนอยนะ เวลาเยบปลอกหมอนเนย เพราะเราไมเคยทำ แตจตตรงนนมนวางแลว จตทอกศล มนตาน มนไมอยากทำ แตกโอเค ทำกทำ ทผานมานทไดประโยชนกคอเอาไปปรบใชได พอเรานงขน มสตมากขน เรารสกเราเปนคนดขน อยางเวลาเรากลบไปทบานบางครงเราหงดหงด ใสอารมณกบคนทเรารก มนไมถกนะ กทำใหเรากลบไปทบทวนวา เราจะโกรธไปทำไม แตพอเราสงบและนง สงททำออกมามนจะทำไดงาย เหมอนการทำงานเวลาเราจดจอ เราตงใจ อยาเพงไปมจตอกศลกบเขา นงและกมอง วเคราะห สงเกต มนนาจะออกมาด เหมอนกบเลยงลกเหมอนกน

...ถาจะตอบเรองการเปลยนแปลง จรง ๆ แลวการเปลยนแปลงตองใชเวลาเหมอนกน แตทน (การอบรม) ทจดไว เขาใหเราทำอยางตอเนอง ตงแตครงแรกแลว เขาใหเราเรมปลอยวาง เรมละ เรมมมมมองใหมวาเรากาวเขามาทน เราตองเปลยน ทโรงเรยนนรบสมครอนบาลตงแตลก ๒ ขวบ เขากใหเวลากบคณพอคณแม ใหเราเขามาสมผส ใหเราเขามาร ใหเราไดกลนกรองในระดบหนงกอนจะตดสนใจ แลวเรองกจกรรมเนย เขารอยเรยงหมดแลว โรงเรยนเขากำลงจะสอกบเราวาเขากำลงทำอะไร คอเราเปนพอเปนแมคน เรากตองมสต เวลาเราดแลลก ลกกเปนมนษยคนหนง เขากคงอยากใหเราทรตเขาดๆ เหมอนกบเรา คดวาการอบรมไมใชแคครงชวโมง แตมนตอเนองมาเรอยๆ มนมอมแพค มนทำใหเรารสกไดวาโรงเรยนกำลงจะสออะไร และทำใหเราเขาใจมากขน”

แมออ-ธนชชา มานะเสถยรกจ

“โรงเรยนรงอรณคอโรงเรยนแหงความรกการมาอบรม

๓๐ ชวโมง สอนใหเรารกลกรกตวเอง รกครอบครว สรางความสมพนธของครอบครว ปยาตายาย และชมชน ชวยปรบทงชวของเราทเดยว ไดเหนศกยภาพของตวเองและของลก”

แมอฟ อ.1/1

จากการจดโครงการหองเรยนพอแมของโรงเรยนรงอรณทผานมา ไดนำมาสรปเปนองคความรในบทบาทของพอแมและทาทการเลยงลกดวยสตปญญา

บทบาทพอแมและการเลยงลกดวยสตปญญา

พอแมคอตนแบบ ลกคอสำเนาถกตองอ.อมรา สาขากร

๑๑ ทาททงหมดนเปนบทบาทและทาททพอแมทกคนควรฝกปฏบตตนจนเปนลกษณะนสย เพอเปนตนธารแหงศรทธาทเปนทพงพาแกลกไดตลอดไป เปนอกกาวหนงบนเสนทางความรวมมอระหวางบานและโรงเรยน ในการรวมเดนทางไปสเปาหมายของชวต...ซงกคอการศกษาสความเปนมนษยทสมบรณ

24

KINDERGARTEN

Open Approachกระบวนการเรยนรท ‘เปดศกยภาพ’ เดกและคร

บรรยากาศหองเรยนทนกเรยนกระตอรอรน แขงกนยกมอตอบคำถาม ขณะทครคอยเขยนคำตอบของแตละคนลงบนกระดานหนาหอง ไมชวาคำตอบของใครถกหรอผด แตนำสงทนกเรยนตอบมาคดเปนโจทยใหมกลบไปทาทายใหนกเรยนไดเรยนรและขบคดตอ คงไมมใครคาดคดวาหองเรยนทมชวตชวา

ท งครและนกเรยนตางตนตวกบการเรยนร เชนนจะเปนหองเรยนวชาคณตศาสตร แตสำหรบหองเรยนคณตศาสตร ทใชวธการแบบเปด (Open Approach) นคอภาพทพบเหนไดเปนปกต

หองเรยนคณตศาสตรทใชวธการแบบเปด (Open Approach)

25

PRIMARY

เปดโอกาสใหนกเรยนสรางความรดวยตวเอง

กระบวนการเรยนรแบบเปด (Open Approach) เปน

นวตกรรมการจดการเรยนการสอนคณตศาสตรของประเทศญปน ทเปดพนทใหกบความคดทหลากหลายของนกเรยน และใหนกเรยนใชพนฐานความรเดมทำความเขาใจความรใหมดวยตนเอง จากโจทยสถานการณปญหาปลายเปดในชวตจรง (Real world situation) ทครสรางขน ซงเปนโจทยทมแนวทางแกไขปญหาหลากหลาย และครกแสดงใหนกเรยนเหนวาครยอมรบแนวคดทหลากหลายนน ไมไดจำกดเฉพาะวธการใดหนงเดยว ทำใหนกเรยนกลาทจะนำเสนอแนวคดของตนเอง ไมกลวผด ไมวาวธการของตนจะเหมอนหรอตางกบเพอน บรรยากาศหองเรยนทเปดกวาง และคำถามทาทายความคดจากคร จะทำใหนกเรยนสามารถเขาใจองคความรทางคณตศาสตรดวยตวเอง

ครโกเมน ออชยภม ครวชาคณตศาสตรฝายประถม อธบายวา คณตศาสตรเปนเรองราวทปรากฏอยในธรรมชาต ทนกเรยนจะตองสงเกต เรยนรและทำความเขาใจดวยตวเอง แตการสงเกตจะเกดขนได ครตองชวยสรางกระบวนการพานกเรยนไปสงเกต ดวยการตงคำถามโดยใชสถานการณปญหาปลายเปดทอยในวถชวตของนกเรยนเปนสถานการณเรมตน ชชวนใหนกเรยนสงเกตและขบคด จนกระทงเขาใจแนวคด (Concept) ทางคณตศาสตรทครซอนไวในสถานการณนนๆ

ครโกเมนยกตวอยางเชนเรองการคณเศษสวนในระดบ

ชน ป.๖ นกเรยนเคยเรยนเรองการคณเศษสวนเบองตนในชน

ป.๕ มาแลว พอมาถง ป.๖ จะเปนการคณเศษสวนทซบซอนขน คอ การคณเศษสวนดวยเศษสวน ซงนกเรยนสวนใหญจะนกไมออก ครจะไปบอกตรงๆ วาคอ เศษคณเศษ สวนคณสวน ไมได แตตองใหนกเรยนใชความรเดมทมอยมาพจารณาและสรางกระบวนการทำความเขาใจดวยตวเอง โดยครมสถานการณพรอมภาพประกอบใหวา มเลาหมอยเลาหนง รวของเลาหมมพนทเปนตารางเมตร เดกคนนมสอย ๑ สวน ๑๐ กระปอง

26

PRIMARY

หรอ ๑ เดซลตร ลองทาสรวแลวได ๓ สวน ๔ ตารางเมตร ระหวางทครเลา นกเรยนจะฟง ดภาพประกอบและจนตนาการตาม ครกใชสถานการณของเดกคนนมาเปนหวขอการอภปรายวา ถาเดกคนนไมไดมสแคนละ แตม ๓ เดซลตร จะทาสไดเทาไร นกเรยนกจะคาดเดาแลววา มสมากขนกตองทาไดมากขนส โดยทไมรสกวานคอการคณ แตเปนเรองราวทเกดขนในชวตประจำวนทวๆ ไป มสมากกทาไดมาก มสนอยกทาไดนอย แตในสถานการณทวไปนครไดซอนเงอนไขใหนกเรยนตองใชความรทางคณตศาสตร (การคณเศษสวน) มาขบคด วาถามสเทานจะทาไดพนทเทาไร ปรบเปลยนตวเลขไปเรอยๆ แลวถาปรมาณสไมไดเปน ๑, ๒, ๓ แตมส ๑ สวน ๓ เดซลตรละ จะทาไดเทาไร นกเรยนกจะคดตามแลววา ๑ สวน ๓ เดซลตรกตองทาสไดนอยลง เรมคดวาตวเลขเศษสวนทครถามตอนตนกบเศษสวนในตอนทายสมพนธกนอยางไร เขาตองนำความรเดมมาขบคดและหาวธการแกปญหาดวยตวเอง แลวอธบายวธการนนใหครและเพอนๆ ฟง นกเรยนบางคนอธบายดวยการวาดรป บางคนใชเสนจำนวน หรอคนทเกงคณตศาสตรกใชสญลกษณทางคณตศาสตรมาอธบาย เราจะเหนความหลากหลายของวธการแกปญหาทมาจากโจทยปญหาเดยวกน

“กระบวนการขางตนสอดคลองกบธรรมชาตการเรยนรของนกเรยนทเรมจากเรองใกลตว เอาตวเองเขาไปเรยนร ลงมอ และขบคด (Hand and Head) จากนนเปนการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน (Heart) ดวยการอธบายความคดของตนเองและรบฟงความคดของเพอนๆ ถงตอนนนกเรยนจะเหนวธคดทหลากหลาย เรมเปรยบเทยบ เรมสงสยวาทำไมเพอนคนนน คดแบบน แลวทำไมคนนคดแบบนน เรมนำความคดของ ตวเองและของเพอนมาประมวล คดวเคราะห และคดสงเคราะห โดยครคอยตงคำถามกระตนในประเดนทอยากใหนกเรยนคดตอเพอขยายมมมองไปสการวเคราะหทลกขน เชน ใน ๓-๔ วธการทนกเรยนบอกมา มอะไรทเหมอนกนบาง วธไหนอธบายสงทครถามไดชดและรวดเรวทสด คำถามของครจะชวยใหเรยน

สงเกตเหนคยเวรดทเปนแนวคดหลกของคาบเรยนนนปรากฏอยในวธการตางๆ ทพวกเขานำเสนอ”

“จากโจทยขางตน นกเรยนจะเหนวา ๓-๔ วธการนน มสงทเหมอนกน คอ การแบง ไมวาจะเปนการแบงภาพ แบงเสนจำนวน หรอแบงจำนวน การจะแกปญหาเรองเศษสวน เขาตองรจกการแบง มองเหนวาเศษสวนคอการแบง ๑ ออกเปนหลายสวน นคอแนวคดหลกของคาบเรยนนทนกเรยนทกคน จะตองเขาใจตรงกนในทายทสด”

เปดพนทการคด ทกคนเรยนคณตศาสตรได

สงทตางออกไปในหองเรยนคณตศาสตรทใชวธการแบบเปด

คอ การเปดพนทใหกบแนวคดทหลากหลายของนกเรยน ไมไดยดตดกบสตรใดสตรหนงหรอวธการใดวธการหนง จงเกดวธการแกปญหาทหลากหลายในโจทยเดยวกน ทำใหนกเรยนทกคนสามารถเขาถงและเขาใจคณตศาสตรได ไมจำกดเฉพาะนกเรยนทเกงคณตศาสตรเหมอนทผานมา

“ธรรมชาตของหองเรยนจะมทงคนทเกงคณตศาสตร คนทอยในระดบกลางๆ และคนทไมถนดหรอไมชอบคณตศาสตร ครจะตองวางแผนไวลวงหนาวาจะทำอยางไรใหนกเรยนทกกลมสามารถเรยนรรวมกนได ดงนนนอกเหนอไปจากบทเรยนและสถานการณปญหาปลายเปดแลว ครตองสรางบรรยากาศถอยทถอยอาศยใหเกดขนในชนเรยน เปดพนทใหนกเรยนทกคนมโอกาสแลกเปลยนความรหรอความคดของตน ไมใหเกดบรรยากาศการโออวดความรหรอเยาะเยยวาความคดของใครผด เชน ถาวนไหนนกเรยนทไมคอยเกงคณตศาสตรกลาพดแสดงความคด อาจเปนแคคำพดสนๆ อยางเหนดวย ไมเหนดวย ครตองรบพดชนชม หรอคนเกงทมกจะตอบตลอดเวลา ครอาจจะบอกวา ครเขาใจวา ด.ช....จะตองรอยางแนนอน ลองดสวาคนอนจะร

27

ไหมวา ด.ช....จะตอบวาอยางไร วธการนชวยเปดพนทใหนกเรยนคนอนไดมสวนรวม โดยเฉพาะนกเรยนท ไมเกงคณตศาสตร สวนนกเรยนทเกงแมไมไดตอบ แตความรจะยงอยกบเขาและเขาจะคอยฟงเพอนวาคดตรงกบตนไหม ทำใหเกดบรรยากาศของการฟงกน และทำใหหองเรยนเปนของทกคน” ครโกเมนกลาว

บรรยากาศการเรยนททำใหนกเรยนรสกมพนทและไดรบการยอมรบเชนน ทำใหนกเรยนทออนคณตศาสตรจนเกดทศนคตดานลบกบวชาคณตศาสตร กลบมามกำลงใจทจะเรยนร เหนไดจากนกเรยนในกลมนหลายคนเรมแสดงความคดเหนในชนเรยนมากขน คอยตามแบบฝกหดจากคร จากทแตเดมจะไมสนใจและครตองเปนฝายถามหรอตดตามงาน รวมทงมผลการเรยนคณตศาสตรทดขน

“การฟงกน ยอมรบความคดเหนทแตกตาง ไมเยาะเยยหรอไมโออวดกน แตชวยกนเรยน ชวยกนแกโจทยของคร ผมวาสงเหลานคอระบบคณธรรมทแทรกอยในวธการเรยนรแบบเปด” ครโกเมนกลาว

เปดประตสการเรยนรในศตวรรษท ๒๑

ครสกณ บญญะบญชา ครใหญฝายประถม โรงเรยน

รงอรณ อธบายวา วธการเรยนรแบบเปดทำใหกระบวนการในหองเรยนเปลยนไป ครตองเอาใจใสกบการใหสถานการณปญหาปลายเปดในแตละชวโมงอยางมาก เพราะถานกเรยนไมรสกวาอยากมสวนรวมหรออยากแกไขสถานการณปญหาทครให ความหลากหลายของความคดในการแกปญหาจะเกดขนนอย ครจงตองพยายามใหนกเรยนรสกวาสถานการณปญหาทเกดขน เปนปญหาของนกเรยนเอง นกเรยนจงจะอยากคดแกปญหา การประมวลความร เพอทำความเขาใจแนวคด (Concept) ทางคณตศาสตรจะงายขน การใชวธการแบบเปดน ครจะมยทธวธททำใหนกเรยนไมรสกวาครเปนผบอกความร แตนกเรยนเปนผทคดไดเอง

“วธการแบบเปดนสอดคลองกบการเรยนรในศตวรรษท ๒๑ ทความรนนหาไดงาย เพราะเรามสอเทคโนโลยตางๆ ทจะเขาหาความรนนไดทนท โรงเรยนจงควรมหนาทสอนนกเรยนใหมวธการและกระบวนการในการเรยนร ทจะเขาไปคนหาและทำความเขาใจดวยตวเอง แตนกเรยนยงมประสบการณนอย เขายงไมรวาตวเองควรรอะไร ดวยวธการใด กระบวนการของครจงเปนเงอนไขใหเขาเกดความคด ความเขาใจ และความรดวยตวเขาเอง การสอนจงมลกษณะทเปลยนไป ครไมใช ผชขาดความคดหรอคำตอบสำเรจรปอกตอไป” คร ใหญโรงเรยนประถม กลาว

สอดคลองกบแนวคดของ ผศ.ดร.ไมตร อนทรประสทธ คณบดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ผนำนวตกรรมนเขามาใชในประเทศไทย ทเคยกลาวไววา “เวลาในหองเรยนไมใชเวลาของคร เวลาของครอยนอกหองเรยน เปนเวลาทครตองไปเตรยมการมา เวลาในหองเรยนซงมอยอยางจำกดนน เปนเวลาของนกเรยน ครมหนาทสนบสนนการเรยนของนกเรยน ไมใชสอนตามทครตองการ”

เปดมมมองคร นกเรยนทกคนเรยนรได

จากกระบวนการเรยนคณตศาสตรดวยวธการแบบเปดท

กลาวมาขางตน จะสงเกตเหนวาหองเรยนจะประสบผลสำเรจตามแผนการเรยนรทวางไวหรอไม ครคอปจจยสำคญ โดยครโกเมนสรปคณสมบตสำคญของคร ในวธการแบบเปดไว ๔ ประการ คอ

๑. ครตองเชอในความจรงทวา คนทกคนสามารถเรยนรไดดวยตวเอง ความเชอเชนนจะทำใหครทำแผนการสอนดวยเปาหมายทชดเจนวา นกเรยนตองเปนคนสงเกตและสรางความรดวยตนเอง

๒. ครตองเปนนกฟงและนกสงเกต สงเกตทงนกเรยนและตวเนอหาทสอน วาเนอหาในคาบเรยนนนมแกนหรอแนวคดหลกอะไร นกเรยนแตละคนมวธการเรยนอยางไร

28

PRIMARY

แลวสรางกระบวนการใหนกเรยนเขาใจแนวคดนนดวยวธการของเขาเอง ดงทอาจารยไมตรเคยกลาวไววา ครตองไมทงเดกทอยขางหลง เพราะเดกทกคนเรยนไดหมด อยทปญญาของครวาจะออกแบบการเรยนรใหสอดคลองกบเดกมากนอยแคไหน การทเดกเรยนไมไดไมใชความผดของเขา แตเปนความจรงทครตองทำ ทำไมไดกยอมรบแลวคอยๆ คด คอยๆ เรยนร ดงนนในวธการแบบเปดน ครตองฟง สงเกต และเขาใจนกเรยนใหมาก

๓. ครตองรจกตงคำถาม เพราะในวธการแบบเปดนครจะไมบอกความรใหนกเรยนตรงๆ แตตองคดวาจะชวนนกเรยนไปคนพบความรดวยตวเองไดอยางไร

๔. ครตองเรยนรจากสงทนกเรยนคด เขาใจสงทนกเรยนเขยนหรอบอกออกมา ถงจะพานกเรยนไปสแนวคดหลกได ดงนนครตองใจเยนและยอมรบความคดเหนทแตกตาง ไมดวนสรปวาความคดของใครถกหรอผด แตคอยทำความเขาใจการคดและการใหเหตผลของนกเรยนแตละคน ตงคำถามเพอชวยขยายความคด ใหนกเรยนสอสารความคดไดชดเจนขน และเชอมโยงความคดทแตกตางน ไปสความรความเขาใจ ในหลกการเดยวกนได

เปดใจครใหพรอมเรยนรและพฒนา

การนำแนวคด Open Approach มาใชจดการเรยนรใน

วชาคณตศาสตรน โรงเรยนรงอรณไดเรยนเชญผเชยวชาญจากศนยวจยคณตศาสตรศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน และ ผศ.ดร.ไมตร อนทรประสทธ ผอำนวยการศนยวจยคณตศาสตรศกษา และคณบดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน มารวมสงเกตชนเรยนและสะทอนผลเพอพฒนาวชาชพครคณตศาสตร และทำใหนกเรยนเขาใจแนวคดทางคณตศาสตร รวาคณตศาสตรไมใชแคการคำนวณ แตเปนบรบทในชวต โดยมระบบการศกษาชนเรยน (Lesson Study) เปนตวชวยพฒนาครใหสามารถจดการเรยนรแบบเปดได

ในระบบการศกษาชนเรยน ครวชาคณตศาสตรตองทำงานรวมกนทกขนตอน ตงแตการทำความเขาใจแนวคดเนอหาในแตละบท และชวยกนวางแผนการสอนตอจากนน ในระหวางทสอนจะมครคนอน (หนงคนหรอหลายคน) มารวมสงเกตการสอนในชนเรยน และนำการสงเกตในแตละครงมาสะทอนผลรวมกนโดยมประเดนในการสะทอน เชน ครคดวาบรรลวตถประสงคไหม มสวนไหนทคดวาอยากจะพฒนา และจะพฒนาอยางไร เพอนำความเหนเหลานนไปปรบเปลยนและพฒนาการจดการเรยนการสอนในครงตอไป ซง Open Approach กบ Lesson Study นควรทำควบคกนไป เพราะบางครง

เวลาของครอยนอกหองเรยน เปนเวลาทครตองไปเตรยมการมา เวลาในหองเรยนซงมอยอยางจำกดนน เปนเวลาของนกเรยน ครมหนาทสนบสนนการเรยนของนกเรยน ไมใชสอนตามทครตองการ

29

ครผสอนอาจยงไมเขาใจแนวคดของบทเรยนนนมากพอ หรออาจมองเหนภาพของหองเรยนไมครบถวน การมเพอนครมาชวยคดและชวยมองจะทำใหครมวธการพฒนาการสอนของตนเองไดดขน

อยางไรกตามวธการสอนแบบเปดและแนวทางการพฒนาครลกษณะนตางไปจากความเคยชนเดมของครไมนอย ดงนนสงทครตองปรบเปนอยางแรกในการสอนคณตศาสตรดวยวธการแบบเปด คอ การปรบใจ โดยมพนฐานมาจากการรวมอบรมปฏบตธรรมทโรงเรยนรงอรณจดขนเปนประจำ สมำเสมอ ทงในและนอกโรงเรยน ซงชวยวางรากฐานจตใจครรงอรณใหออนนอม พรอมเรยนรสงใหมๆ อยเสมอ ดงเชนตวอยางประสบการณของครโกเมนเมอครงเรมนำวธการแบบเปดมาใชในชวงแรกๆ

“ตอนนนยอมรบเลยวารสกกงวลทมคนมาดเราในหองเรยน ไมวาจะคนเดยวหรอหลายคน เพราะธรรมชาตของคนยอมกลวผด กลวพลาด กลววาเขาจะมาตอวา ความรสกนจะออกมากอนโดยไมรตว แตพอผานไปเราเรมมองเหนตวเอง กพยายามกาวขามความรสกกลวไปมองทเจตนาของคนทมาสงเกตการณในหองเรยนแทน แลวเรากพบวา เขาไมได

ตงใจมาดเพอจบผดหรอวากลาวเรา แตมาเพอชวยเหลอเรา สงทอาจารยไมตร อาจารยประภาภทร คณครใหญฝายประถม หรอเพอนครบอกกบเราไมใชการวากลาว แตคอความจรงทเกดขนในชนเรยน และเปนสงทเรากอยากทำใหได พอเรากาวขามความรสกกลวนมาไดกจะกลายเปนความอยากร ใจเราจะเรมเปด เรมฟง เรมยอมรบสงทคนอนบอก และเรมเหนความไมสมบรณแบบของตวเอง รสกวาการทำงานในวชาชพครนยงมอกหลายเรองทเรายงไมเขาใจ ทงในแงของกระบวนการและเนอหา สงเหลานทำใหเรามความสขและสนกกบการออกแบบแผนการสอน การสอน และการพฒนาตนเองในทกๆ วน”

ประสบการณของครโกเมนเปนตวอยางหนงทสะทอน ใหเหนวา วธการแบบเปด หรอ Open Approach น ไมเพยงเปดพนทใหกบความคดและศกยภาพทหลากหลายของนกเรยน แตยงเปนวธการสอนทเปดมมมองของคร ชวยพฒนาครทงในดานสตปญญา จตวญญาณความเปนคร และใจทออนนอมพรอมรบฟงผอนเพอประโยชนในการพฒนาตนเอง

วธการเรยนเชนนจงไมเพยงพฒนาสตปญญา แตยงพฒนาจตใจของทงครและนกเรยนไปพรอมกน

30

PRIMARY

โขนจวรงอรณ สำเรจไดดวย “ใจ” ทเหนคณคา

ยามเยนเดอนมนาคม ๒๕๕๖ สนามฟตบอลของโรงเรยนรงอรณเปลยนเปนเวทการแสดงโขนกลางแจงเหมอนเชนทกปทผานมา ในปนนกเรยนชมรมโขนระดบชนประถมจดการแสดงโขนรามเกยรต ชด จองถนน ยงใกลเวลาแสดง คนดทงนกเรยน คร พอแม ปยา ตายาย ทเฝารอคอยการแสดงชดนมาตลอดทงป ตางจงมอ หอบลกจงหลาน มาปเสอจบจองกนจนเตมพนทหนาเวททขงมานผาดบผนใหญ ตกแตงชอชด

เรอง : ครเบญจพร ศรสรอย, ครนนทยา ตนศรเจรญ

การแสดงอยางเรยบงาย และเมอการแสดงเรมขน ตวละครทยอยผลดเปลยนหมนเวยนกนออกมารายรำ มาเตนแสดงไปตามบทบาท ผชมกอดไมไดทจะยมตามไปกบความนารก นาเอนดของเหลานกแสดงตวนอย

แนนอนวาการแสดงในครงนอาจเทยบไมไดกบการแสดงโขนชดใหญชนคร ทกษะทารำของนกเรยนชมรมโขนกไมไดสวยงามตามมาตรฐาน แตเมอการแสดงจบลง ผชมทกคนตาง

การแสดงโขนรามเกยรต ตอน จองถนน 31

พรอมใจกนปรบมอใหอยางกกกอง เปนเสยงปรบมอทมอบใหกบความตงใจของเหลานกแสดงและนกดนตร รวมไปถงคร ผปกครอง และผทอยเบองหลงทกคน ทรวมแรงรวมใจทมเททำงานอยางหนกมาตลอดระยะ ๑ ป เพอวนนทชาวรงอรณ ไดชม ‘โขน’ ศลปะการแสดงชนสงของไทยจากฝมอลกหลานของเราเอง

ฝกโขน คณคาของการฝกวชาชวต

โขนเปนศลปะการแสดงชนสงของไทยทงดงาม ประณต

เพราะรวมศลปะไทยไวเกอบทกแขนง ทงนาฏศลป ดรยางคศลป วรรณศลป คตศลป วจตรศลป ประณตศลป การแสดงโขนแตละครงจงตองใชเวลาฝกซอมยาวนาน และมคาใชจายสง การนำโขนมาใหนกเรยนชนประถมเรยนรและแสดงจงเปนเรองททาทายไมนอย

ครสกณ บญญะบญชา ครใหญฝายประถม โรงเรยนรงอรณ กลาวถงเหตผลทสนบสนนใหมการแสดงโขนจวรงอรณเปนประจำทกปวา เพราะเหนคณคาของโขนทเปนศลปะชนสง มความละเอยดออน สวยงาม ในขณะเดยวกนกเหนประเดนทเดกจะไดเรยนรและเปลยนผานตวเองจากการฝกซอมโขน ทงเรองการทำความเขาใจวรรณคดเรองรามเกยรต ทการเรยนในวชาภาษาไทยอาจชวยสรางความเขาใจไดสวนหนง แตการทนกเรยนไดมสวนรวมหรอสวมบทบาทเปนตวละครในวรรณคด จะทำใหเขาใจและซาบซงมากขน ขณะเดยวกนนกเรยนกไดเปลยนผานตวเองจากการฝกซอมโขน เพราะโขนเปนงานยากทตองใชเวลาและความอดทนอยางมาก ตงแตการยน การดดมอ ดดแขน ดดตว การเตนเสา การแสดงทาทาง ซงเดกสมยนมกมปญหาวาความอดทนนอย แตกระบวนการฝกซอมโขนจะชวยใหนกเรยนมความอดทนมากขน

อยางไรกตามครสกณเลาวากอนหนานเคยเกอบจะยกเลกการเรยนโขน เนองจากยคเรมตนการแสดงโขนของโรงเรยนรงอรณเกดขนเพอใหนกเรยนชน ป.๖ เรยนรวรรณคดไทยเรองรามเกยรตผานการแสดงโขน นกเรยนชน ป.๖ ทกคน

จงตองเรยนโขน แตดวยทารำทยากและตองฝกซอมอยางหนก ทำใหนกเรยนทไมไดรกทจะเรยนโขนรสกทรมานและแสดงพฤตกรรมตอตาน สรางความหนกใจใหกบครโขนทเชญมาจากขางนอกไมนอย เสยงสะทอนของครโขนทำใหครใหญฝายประถมเกอบจะถอดใจและยกเลกการเรยนโขน แตเมอนกถงนกเรยนอกหลายคนทรกและมความสขกบการแสดงโขน จงปรบเปลยนจากการบงคบเรยนมาเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนเลอกเรยนในรปแบบของชมรมโขน เพอใหการเรยนโขนมจดเรมตนจากฉนทะของนกเรยนเอง

“เราเปดชมรมโขนขนในปการศกษา ๒๕๕๔ แลวเปดรบนกเรยนชน ป.๓-ป.๖ ทมใจรกและอยากเรยนโขนจรงๆ เขามาเรยนร เมอนกเรยนเลอกจะมาเรยนโขนดวยตวเอง เขาจะ

32

PRIMARY

อดทนกบการฝกซอมและคอยๆ เปลยนผานตวเองโดยทเขาไมรตว ทกปเมอถงวนซอมใหญ เราพบวานกเรยนโขนหลายคนยงทำไดไมด แตพอถงเวลาแสดงจรง เมอเดกๆ ไดสวมใสชดโขน หวโขน และเครองโขนทครมอบให เขารสกมพลง และเกดความตงใจขนโดยไมรตว ทกคนจงทำเตมทและทำไดดกวาการซอมครงใดๆ แมวาการแสดงจะไมไดสวยวจตรเหมอนโขนจากกรมศลป แตเราเหนความจรงจง ความตงใจ และความทมเทของนกแสดงโขนทกคนทลวนอยากใหการแสดงประสบความสำเรจและออกมาดทสด ดงนนแมวาเราจะมคาใชจายสง แตเราจะยงคงสรางโอกาสใหนกเรยนไดมประสบการณทหาไดยากเชนนทกป” ครสกณกลาว

ปรบการเรยนการสอนใหเดกเรยนไดอยางเหมาะสม

การแสดงโขนจวรงอรณในแตละปมผคนหลากหลายทง

ในและนอกโรงเรยนเขามาชวยกนทำงาน ในชวงปแรกๆ โรงเรยนรงอรณเรยนเชญคณะครจากโรงละครโจหลยสมาเปนผฝกสอน ตอมาไดเชญครผชำนาญการฝกหดโขนจากวทยาลยนาฏศลป (ปจจบนเปลยนชอมาเปนสถาบนบณฑตพฒนศลป) นำโดย ดร.ชนย วรรณะล และ อ.ประดษฐ ศลปะสมบต มาฝกสอนจนถงปจจบน รวมดวยครศศประภา รตนวราหะ ครวชา

นาฏศลปไทย และคณแมอจฉราภรณ สงขทอง ผปกครองนกเรยนรงอรณ ทมาชวยสอนรำตามคำชกชวนของ ดร.ชนย ผเปนรนพทวทยาลยนาฏศลป ตงแตปแรกทลกเขาเรยนชน ป.๓ จนถงปจจบนลกอยชน ม.๒ แลว เพราะอยากถายทอดวฒนธรรมโขนแบบดงเดมทสงสมจากครบาอาจารยนาฏศลปรนเกาใหลกหลานรนหลงไดสบทอดตอ โดยปรบหลกสตรการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบศกยภาพของนกเรยนวยประถม

“เราสอนตามประเพณของการเลนโขนทครบาอาจารยสอนกนมาแตโบราณ เพราะอยากใหเขาไดของโบราณจรงๆ แตกมปรบบางในสวนทจำเปนและปรบได เพอใหเดกๆ สามารถเรยนรไดและไมรสกยากจนเกนไป โดยปรบทาใหเดกฝกจากงายไปยาก พอทาเรมยากขน เดกจะเรมบน เรากรำใหดเลยวาทครเรยนมาเปนแบบนนะ ทเดกๆ ฝกอยนนเปนทาทปรบใหงายขนแลว ซงเดกเขาจะเหนเองวาทาโบราณดงเดมทครรำใหดนนมเสนหกวา แลวเขาจะเกดแรงกระตนทอยากจะทำใหไดแบบคร นอกจากนการรำโขนตองประกอบดวย “ทา” และ “ท” ทเปนเรองของสหนา แววตา ซงคอนขางยาก ขนอยกบพรสวรรคของเดกแตละคน เวลาสอนเราจะคงทาไว แตยดหยนในเรองของท เพราะเปนทกษะทตองอาศยประสบการณ”

“จากทสอนมาหลายรน ยงไมมเดกคนไหนททำไมได มแตทำไดดมากหรอดนอย แตโดยรวมเขาทำผลงานออกมาไดดและเปนธรรมชาต เพราะเขาเลนโขนดวยใจจรงๆ เวลาฝกซอมเราเหนวาเขาไดอารมณเพราะอยากเปนตวละครตวนน ซงการซอมใหญกอนแสดงจรง

33

มองหรอประเมนเดก เราตองดระยะเวลาทฝกซอมดวย เราเองกวาจะไดมาตองฝกฝนเปนสบป เดกเขามเวลาฝกซอมไมถงปดวยซำ ไดขนาดนถอวาเกงมากแลว” คณแมอจฉราภรณ กลาว

การมองเดกอยางเขาใจดวยใจทเปดกวางและความยดหยนของทมครผสอนโขน คอหวใจสำคญททำใหนกเรยนวยประถมมโอกาสเรยนรศลปะการแสดงชนสงของไทยททงยากและมแบบแผนการเรยนเครงครดมาแตโบราณ โดยไมถกสกดดวยมาตรฐานทสงเกนศกยภาพ

คณคาระหวางทาง สำคญกวาปลายทางวนแสดง

องคประกอบสำคญของการแสดงโขนไมไดมเพยง

นกแสดงเทานน หากยงมนกดนตรวงปพาทยทเรมฝกซอมพรอมไปกบนกแสดงตงแตตนปการศกษา ประกอบดวยเพลงหนาพาทยทใชประกอบกรยาอาการ พฤตกรรม และอารมณของตวละคร และเพลงสองชนทใชประกอบการรอง โดยครดนตรไทยจะพจารณาปรบเปลยนบางเพลงเพอใหเดกเลนได

ครเอกภพ ศรรกษา ครวชาดนตรไทย อธบายวา บทโขนแตละตอนจะมเพลงท ใช ในการแสดงกำกบอยตามขนบทกำหนดกนมาแตโบราณ ประกอบดวยเพลงสองชนและเพลงหนาพาทย ซงมทงสวนทตองคงไว หามปรบเปลยน และสวนทอนญาตใหปรบได ในสวนหลงนเองทครดนตรไทยจะหารอกนแลวปรบเปลยนเพอใหเดกเลนได

“คำวาเดกเลนไดน ไมไดหมายถงความยากงายของเพลงเทานน แตรวมถงขนบของดนตรไทยทกำหนดคณสมบตของผเลนในแตละเพลงไวดวย เชน บางเพลงกำหนดคณวฒ วยวฒ หรอบางเพลงกำหนดวาตองเปนผทบวชเรยนแลวถงจะเลนได ครกตองมาคยกนวาจะเปลยนเปนเพลงไหนไดบางทเดกพอจะเลนได รวมทงปรกษา ดร.สรชยชาญ ฟกจำรญ อธการบดสถาบนบณฑตพฒนศลป ทเปนครผใหญควบคไปดวยเพอความถกตอง เชน เพลงบาทสกณ เปนเพลงเสมอชนดหนงทเปนเพลงหนาพาทยชนสง เดกยงเลนไมได เรากปรบเปนเพลงเสมอธรรมดา บางเพลงตองเลน ๕ รอบแบบไมซำกนเลย

เรากปรบใหเดกเลนแบบเดยวทง ๕ รอบ คอตรงไหนทปรบไดเรากปรบเพอใหเดกมโอกาสไดเลนมากทสด แตตรงไหนทปรบไมไดหรอเดกเลนไมไดจรงๆ เชน เพลงหนาพาทยชนสง เพลงยากๆ หรอการต (กลอง) ตะโพนทม ๒ หนา แตตไดถง ๓๒ เสยง ซงยากมาก เรากใหครดนตรไทยของรงอรณและครดนตรไทยทเราเชญมาจากขางนอกชวยเลน”

นอกจากฝกซอมเพลงแลว เดกๆ นกดนตรโขนยงตองฝกดทารำ ฝกฟงเพลง และสงเกตรายละเอยดตามบท เพอใหดนตรทเลนสมพนธกบการแสดง (การรำ) มจงหวะรบสงกนอยางพอเหมาะพอด เชน เพลงรองบางเพลงตองตรบเฉพาะตอนทาย แตบางเพลงตองตทงหวและทาย หรอถาเหนตวนางยกมอขนจบในฉากน นกดนตรตองตรบ เดกนกดนตรจงตอง

เราจะดวาเดกคนนมความสามารถตรงไหน แลวถาเขาพฒนามาอกจดหนงได เรากใหเขา ๑๐๐ แลวนะ เราจะดนกเรยนเปนรายบคคล บางครงผลปลายทางอาจยงไมดมาก แตเรามองวาเรองระหวางทางสำคญกวา

ฟงรองไดและดทารำเปน ซงเปนเรองทตองฝกฝนและสงสมประสบการณ ดงนนหากดทผลลพธปลายทางดานทกษะดนตร เดกๆ นกดนตรโขนอาจไดคะแนนไมมาก แตถามองคณคาทเดกๆ ไดระหวางทางการฝกซอมนบวาเกนรอย

“เราไมมเกณฑวา ๕๐ หรอ ๑๐๐ อยตรงไหน แตเราจะดวาเดกคนนมความสามารถตรงไหน แลวถาเขาพฒนามาอก จดหนงได เรากใหเขา ๑๐๐ แลวนะ เราจะดนกเรยนเปนรายบคคล บางครงผลปลายทางอาจยงไมดมาก แตเรามองวาเรองระหวางทางสำคญกวา ไมวาจะเปนการปลกฝงหรอสรางทศนคตทด และการปรบแกนสยบางอยาง เชน ตอนแรกเดกๆ ยงซนเปนลงเปนคางกนอยเลย แตพอฝกซอมไปเรอยๆ เขาเรมซมซบ เรมเหนบทบาทและความสำคญของตวเอง ความพยามและความตงใจเรมมา เราเหนเขาเอาบทมาทอง สงเกตทารำอยางตงใจ จนใกลวนแสดงเขากรองเพลงและจำไดหมด เพราะเขาใสใจ

34

PRIMARY

เขาเหนคณคา ซงสงหนงทครดนตรและนาฏศลปเนนมาก คอ การสรางใหเดกเปนผเสพ เพราะหากมองทการเปนผผลต เวลาเพยงเทานเขาทำไมไดมากหรอก แตการไดมาเรยนจะทำใหคณคาตางๆ ซมเขาเนอเขาตวเขา แลวเขาจะกลายเปน ผเสพทชวยรกษาศลปวฒนธรรมโขนไดดกวาการเปนผผลต ผมวาทกคนในโรงเรยนมารวมกนทำโขนกเพราะเหนเรองระหวางทางทเกดกบเดก มากกวาผลลพธปลายทางในวนแสดง” ครเอกภพกลาว

นกเรยน-คร เรยนรและพฒนาไปดวยกน

คณคาระหวางทางการฝกหดโขนทเกดขนกบเดกๆ

นกเรยน คอ ความมวนยและความรบผดชอบทตองกำกบ ตวเองใหมาฝกซอมเปนประจำทกสปดาห ตงใจฝกซอมทงในชวโมงเรยนโขนและนอกเวลาทเดกๆ ขอใหครมาชวยฝกซอมเพม นดหมายเพอนๆ มาฝกซอมกนเอง และกลบไปฝกซอมทบาน ทงยงไดฝกเครองความอดทนตงแตวนแรกทเรมซอมจนกระทงวนแสดง

“แมเราจะปรบหลกสตรโขนใหเรยนงายขน แตการฝกโขนกยงเปนงานยากทตองใชความอดทนอยางมาก แรกๆ กอดทนกบการตอทา พอถงวนแสดง เขาตองอดทนกบการแตงตว เพราะเครองแบบแตละชด พระ นาง ยกษ ลง หนกกวา ๔ กโลกรม แตงตวเสรจแลวจะดมนำไมไดเพราะชดใชการเยบตด เดกเขากอดทนกนได คอยชวยเหลอกนเพอใหการแสดงออกมาดทสด เราเคยผานประสบการณตรงนมากอน พอเหนวาเดกทำได เรากภมใจ” คณแมอจฉราภรณสะทอนภาพการเตบโตดานจตใจของเดกๆ ทคอยๆ งอกงามระหวางการเรยนโขน

ไมเพยงแตนกเรยนเทานนทไดประโยชนจากการเรยนโขน ครเองกไดพฒนาตน พฒนาใจไปพรอมกบนกเรยน จากการเขามามสวนรวมทำงานโขน ตวอยางเชนครดนตรไทยและครนาฏศลปไทย

“ในชวโมงสอนเราไมไดรองเพลงไทยเดมอยางเปนเรองเปนราว เราสอนเดกกรองเพลงเลกๆ เพลงเดกๆ แตพอมา

สอนโขนกเปนโอกาสทเราไดรองเพลงโขนทมความประณต และไพเราะ ครนาฏศลปก ได โอกาสแสดงศกยภาพดาน นาฏยศาสตรชนสง ครดนตรไทยกไดเลนเพลงปพาทยชนสง ซงครแตละคนตองไปทำการบานและหาครบาอาจารยชวยฝกฝนเพมเตม เพราะแมจะเรยนมา แตเราไมไดทำจนเปน มออาชพเหมอนคนทเขาเลนโขนประจำ การทำงานโขนจงเปนโอกาสทครจะไดพฒนาตวเองดวย” ครเอกภพกลาว

ครเบญจพร ศรสรอย เปนอกผหนงทอยเบองหลง การแสดงโขนจวรงอรณ ในฐานะครวชาภาษาไทยผสอนเรองรามเกยรต และเปนครผดแลชมรมโขน ทอยกบนกเรยนโขน ตงแตวนเปดรบสมครรบเขาชมรม ดแลการฝกซอม และประสานงานกบฝายตางๆ เรยกวาเปนแมงานทอยกบนกเรยนโขนตงแตวนแรกทยงรำไมเปนจนกระทงถงวนสดทายทเดกๆ ไดแตงหนา แตงตว และสวมหวโขนขนแสดง

“เราเปนครสอนวชาภาษาไทย เรองโขนและรามเกยรตนนอยในเนอในตวเราอยแลว ปญหาอปสรรคอาจจะมบางกเปนเรองปกต แตสงหนงทรสกหนกคอใจของเราเอง เพราะรสกลกๆ ในใจวาโขนเปนศลปะการแสดงชนสงทงดงามและมคณคา เรากอยากใหการแสดงออกมาดทสด บางครงเดกทำไมได ตวเดกเองกเรมลา เราเองกกดดน แตสดทายเรากเรยนรทจะปลอยวาง เพราะทกคนทำเตมทแลว และเมอวนแสดงมาถง สงทเราคอยๆ กอ คอยๆ ปน สงทนกเรยนเฝาอดทนฝกซอมมาแรมป ไดออกสสายตาผชม เราเหนประกายความสขในตวนกเรยนโขน ความสขของครผฝกสอนโขน ครทานอนๆ ผปกครอง และความสขของทกคนทมาชมการแสดงโขนในวนนน เรากหายเหนอย รสกภาคภมใจและมความสขทไดทำงานน”

ตลอดหนงปเตมของการฝกหดโขน นกเรยนเตบโตทงทางรางกาย คอความแขงแรงของกลามเนอทผานการฝกซอมทารำตางๆ และความเตบโตของจตใจ ไมวาจะเปนเรองความอดทน วนย ความรบผดชอบ สมาธ ทมจดเรมมาจากความรกทจะเรยนโขน และทสำคญคอ ความรกในนาฏกรรมชนสงของไทยทหยงลกลงในจตใจของนกเรยนโขนทกคน โดยมผใหญ ทอยรายรอบชวยสรางโอกาสและสนบสนน การแสดงโขนจวร งอรณจงเปนภาพสะทอนหน งทบอกเลาวถการเรยนร และความเปนชมชนของโรงเรยนรงอรณไดอยางเปนรปธรรม

36

PRIMARY

เรยนรสาระวชา สาระชวต ในมตการทำละคร

กวาจะเปนละครหนงเรองใหไดชมกน คนทำละครตองผานกระบวนการทำงานและอปสรรคนานปการ เพราะละครเปนงานกลมขนาดใหญทมคนทำงานจำนวนมาก ประกอบไปดวยหนาทหลากหลาย ตองสอทงสาระและความบนเทง ยงเปนละครองประวตศาสตรทตองตระหนกถงความถกตองของขอมลดวยแลว ความยากยงเพมขนทวคณ กระบวนการทำละครจงเปนโจทย เปนเงอนไข ททาทายใหนกเรยนไดเรยนรและพฒนาศกยภาพอยางหลากหลาย

ความลมเหลวนำไปสการเรยนรในคายละคร

จากโจทย “ทำไมโรงงานอตสาหกรรมถงตงอยในบรเวณทราบภาคกลาง” ในหนวยวชาบรณาการสงคมศกษาและ ภมปญญาภาษาไทย นกเรยนชน ม.๒ เลอกนำเสนอการเรยนรในงานหยดนำแหงความรตอนปลายภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๕๕ ในรปแบบละคร เพราะละครเปนสอสาระและบนเทงทสนกทงคนเลนและคนด โดยไมไดฉกคดวาพวกเขารเรองละครมากนอยแคไหน

ครอารย จนทรแยม ผชวยครใหญฝายมธยม และครหนวยวชาบรณาการสงคมศกษาและภมปญญาภาษาไทย เลาถง

บรรยากาศการทำงานละครของนกเรยนในชวงนนวา นกเรยนทกคนมความตงใจและอยากมสวนรวม แตเนองจากไมมความรดานงานละคร จงทำไปตามทแตละคนเขาใจ หลายคนรวมตวชวยกนเขยนบทอยหนาคอมพวเตอร บางคนเดนมาดเพอนเขยนบทเปนครงคราว ขณะทอกหลายคนไมรวาจะทำอะไร แตกนงอยในหอง ไมไปไหน เพราะอยากมสวนรวม

“เราเหนความตงใจของเขาทรวมกนทำทงหอง แตเปนลกษณะวาใครทำไดกทำ คนทไมรวาจะทำอะไรกวางบทบาท ตวเองไมถก แตเขากไมไปไหน นงตรงกนอยในหอง ซงเปนภาพทแปลกมาก เพราะปกตถาใหทำงานกลมใหญแบบน ภาพจะโกลาหลมาก แตนเขาคอนขางเงยบ เพราะใจเขาไปดวยกน เพยงแตเขาทำละครไมเปน”

การขาดความรและความเขาใจสงผลใหละครตอนปลายภาคของพวกเขาไมสนกอยางทตงใจ แตถงกระนนครอารยกมองเหนถงความตงใจของนกเรยนแตละคน และรวานกเรยนกลมนมความสนใจเรองละคร ในภาคเรยนตอมา เมอนกเรยนเรมเรยนประวตศาสตรสมยอยธยา ครอารยจงวางแผนปลายทางการเรยนดวยการนำเสนอความรผานละครองประวตศาสตรเรองสรโยไท โดยจะจดคายละครใหนกเรยนไดเรยนรกระบวนการทำละครอยางทพวกเขาเคยรองขอไว

“เทอมทแลวนกเรยนเรมมาบอกวา “คร หาคนมาสอนการแสดงใหเราหนอย คร เราอยากเรยนเขยนบท” ไดยนอยางนแลวเรายนดมาก เพราะถาการเรยนรเกดจากความตองการของ

37

SECONDARY

ฉากจบละครเรอง “พระนเรศวร”

38

SECONDARY

นกเรยน กเปนเรองงายทครจะพาเขาเรยนร ตอนตนภาคเรยนท ๒ เรากแจงใหนกเรยนทราบวาเขาจะตองเรยนรเพอเขาใจเรองราวประวตศาสตรสมยอยธยา แลวสอการเรยนรดวยละครเรองสรโยไทตอนปลายภาค โดยครจะหาครมาสอนการทำละครให พอมเปาหมายวาจะไดเรยนและทำละคร เหนไดชดวานกเรยนเตมทกบการเรยนรมาก เขารสกเปนเจาของเรองราว เอานยายเรองสรโยไทมาอานกอน ชวยกนวางแผนการออกภาคสนามศกษาประวตศาสตรตามรอยนยาย รวมทงทำพธกรรมขอ บรมราชานญาตตอองคพระมหากษตรยเพอทำละคร แลวกลบมาสรปการเรยนรและเขยนบทละครรวมกนกอนจะเขาคายละคร”

คายละคร “ปลกฝนใหหยงราก รวมฝากละครใหผลใบ” จดขนเปนระยะเวลา ๕ วน ทโรงเรยนรงอรณ เปนชวงเวลาทนกเรยนชน ม.๒ ทกคนไดมากนนอนและเรยนรการทำละครจากครละครมออาชพ คอ ครชาง-ชนประคลภ จนทรเรอง และครจาก คณะละครมรดกใหม

พวกเขาไดเรยนรเรองการเขยนบท ทกษะการแสดง และบทบาทหนาทตางๆ ของงานละคร ทสำคญคอการทำความเขาใจในคณคาของละครทวา ละครเปนสอเชอมโยงระหวาง นกแสดงกบคนด นกแสดงตองเขาใจเรองราว แลวเอาเรองราวทจะแสดงมาเปลยนตวเองกอน จงจะเชอมโยงไปสคนดได เมอนกแสดง คนด และเรองราว หลอมรวมเปนหนงเดยว เมอนนองคความรจงจะเกดขน

ความลมเหลวของละครในภาคเรยนทแลว ทำใหนกเรยนยอมรบฟงการบอกสอนและการแกไขจากครละคร จนรและเขาใจงานละครมากขน มองเหนวาตวเองจะมสวนรวมไดอยางไร ในบทบาทไหน เขยนบท กำกบ ทำฉากและเวท จดหาเสอผา ดแลเรองเสยงและแสง หรอเปนนกแสดง โดยยดเรองความเสยสละและความสามคคเปนหลกในการทำงาน ตามแกนเรอง “สรโยไท” ทพวกเขาตองการสอถงความเสยสละและความสามคคของบรรพชน

“ตอนนนนกเรยนคนทไดรบเลอกใหทำหนาทผกำกบเกดภาวะเครยดถงกบไปแอบรองไห เพราะบทบาทเขาตองสอนและสงเพอนได แตเพอนในหองตางคดวาตวเองแน ไมมใครยอมฟง ครจงตองเขามาเปนตวกลาง ชใหนกเรยนเหนวา ผกำกบเปนตำแหนงทตองเสยสละมาก ตองเปนผนำ แลวเปนเรองทกขมากทบอกไปแลวไมมใครฟง ใหนกเรยนมองเหน ซงกนและกน เหนความเสยสละของเพอน ไมใชมองเหนแตบทบาททตวเองทำ พอไดคยกน เขากรองไห ปรบเปลยนตวเอง แลวชวยกนทำละครจนสำเรจ”

ความสามคคและความเสยสละของพวกเขาทำใหละครเรองสรโยไทในงานหยดนำแหงความรตอนปลายภาค ไดรบเสยงปรบมอกกกองจากคนด และไดรบคำชนชมจากครของคณะละครมรดกใหมวา พวกเขาสามารถทำละครททงสนก ไดอารมณ และพาคนดเขาถงคณคาหรอแกนเรองทตงไวได

ฝกทกษะชวตทบานเรยนละครมรดกใหม จ.เลย

ขณะกำลงสนกกบการเรยนรผานละคร ครไดใชโอกาสน

พานกเรยนไปเรยนรทกษะชวตผานการเขาคายละครทบานเรยนละครมรดกใหม ณ บานแกงปลาปก อำเภอปากชม จงหวดเลย เปนเวลา ๑๑ วน

บานเรยนละครมรดกใหมตงอยทามกลางธรรมชาตปาเขา โรงละครเปนลานดนกลางแจง หองเรยนอยตามรมไม หองอาหารมเพยงเสาและหลงคาคลม แสงสวางยามคำคนมาจากแสงเทยนเพราะไมมไฟฟา ในแตละวนนกเรยนรงอรณจะใชชวตรวมกบนกเรยนของบานเรยนละครมรดกใหมทเปนรนพ ตนแตเชามด

คายละคร “ปลกฝนใหหยงราก รวมฝากละครใหผลใบ”

39

มาเขาหองเรยนฝกพนฐานทกษะตางๆ เชน แมทาแมบท รองเพลง เลนดนตร ฝกภาษาองกฤษจากเรองราวธรรมชาตรอบตว ฝกเขยนและอานบนทกประจำวน ฝกละคร ชวยกนทำอาหารและการงานตางๆ จากนนเขาฐานเรยนรและฝกซอมละคร

ไมเพยงแตทกษะการทำละครทเพมพนขน แตวถของบานเรยนละครมรดกใหมยงชวยใหนกเรยนรจกปรบตวอยกบความขาดแคลนและกาวขามขอตดขดตางๆ ครอารยทใชชวตอยกบนกเรยนตลอด ๑๑ วน เผยถงปจจยททำใหนกเรยนเปลยนแปลงวา

“ความเปนคนจรงของครชาง ความจรงจงของครและนกเรยนของครชาง ความดบของพนททไมมอะไรเลย การจด

สถานการณจรงใหเผชญ เหลานคอโอกาสใหนกเรยนไดฝกฝนตนเองเตมท ทกคนมความสขกบการเรยนร เลนเกม ทำกจกรรมตามฐาน ทำงาน หาผกหาหญา รองเพลง ไดอยกบกระบวนการความเปนพนองของโรงเรยนครชาง ทำใหนกเรยนไดสลายตวตนบางจดและปลดเปลองความเปนเดกเมองออกบาง ระยะเวลา ๑๑ วน นานพอทเขาจะรสกวาความทกขเปนเรองธรรมดา เพราะเขาไดเจอความรกความผกพนของคน และความตรงไปตรงมาของสถานทและของผคน สงทเปลยนแปลงไปอยาง เหนไดชดเมอกลบมาโรงเรยน คอ นกเรยนกนงายอยงายขน ทผานมาถาเพอนลมสงอาหารหรอทำอาหารไมอรอย เขาจะโวยวาย แตเดยวนเขาไมบนแลว บอกวาเดยวเพอนเสยใจ”

ครชาง-ชนประคลภ จนทรเรอง สอนนกเรยนทคายละครทบานเรยนละครมรดกใหม จ.เลย

40

SECONDARY

ครอารยมองวา ความเปลยนแปลงครงนนาจะเปนผลมาจากความสำเรจของละครเรองสรโยไทในเทอมทแลว เพราะแตเดมหองนมความรสกตดลบอยในใจวาพวกเขาทำละครกนไมเกงและเคยลมเหลวมาแลว แตเพราะเขาเปดใจรบฟงการแกไขจากครละคร ทำใหละครเรองสรโยไทของพวกเขาประสบความสำเรจและไดรบการยอมรบ ซงกอใหเกดความภาคภมใจรวมเลกๆ ของทงหอง และเปนบทเรยนใหพวกเขาเปดใจรบฟงคำตเตอนของผอนมากขน

เรยนรจากความสำเรจ นกเรยนผานคายละครมา ๒ ครง มความรและประสบการณ

งานละครมาพอสมควรแลว ในภาคเรยนท ๓ ครจงใหนกเรยนเรยนรประวตศาสตรผานการทำละครอกครง โดยใหนกเรยน รบผดชอบหนาทเดม แลวจะประเมนใหคะแนนจากพฒนาการและการเรยนรดวยตวเองของแตละคน

กระบวนการทำละครองประวตศาสตรของนกเรยนชน ม.๒/๑ ปการศกษา ๓/๒๕๕๕

โจทยทคร โยนมาทาทายใหนกเรยนไดใชศกยภาพทำงานชนใหญ คอการทำละครเรองสมเดจพระนเรศวรมหาราช ในแกนเรอง “การทำหนาทของตนเอง” โดยศกษาขอมลจากพงศาวดารเรองไทยรบพมาและการออกภาคสนามตามรอยประวตศาสตรทพระบรมราชานสาวรยสมเดจพระนเรศวรมหาราช จ.กาญจนบร แตกอนออกภาคสนาม ครอารยไดแจงโจทยใหมทเปนโจทยใหญแกนกเรยน นนคอ ใหนกเรยนสลายกลมทมอยออกใหหมด

“เราเหนปญหาวาเขาไมคอยฟงกน แบงกนเปนกลม เวลาทำงานจะจบกลมเดมๆ ไมยอมสลายจากกน เลยโยนโจทยใหวา ถาเขายงอยกนเปนสวนๆ แบบน พวกเขาไมมทางทำละครสำเรจได เพราะละครคอหนงเดยว ทกคนตองพรอมใจกนทำและไปดวยกน ปรากฏวาเขายอมรบฟง ซงแปลกมาก เพราะทผานมาพอครบอกปญหา เขาจะมขออาง ไมคอยฟง แตแปลกมากทครงนเขายอมรบวาเขาแบงกนเปนกลมเปนกกจรงๆ แลวกขอไปจดการกนเอง จนในทสดเขาสามารถกระจายกลมเดมแลวจดกลมทำงานกนใหมหมด พรอมทงอธบายเหตผล ใหครฟงไดวา ในกลมใหมนทำไมใครตองอยกบใคร ใครจะ ชวยเหลอใครไดบาง”

ชมภาพยนตรเรองขนรองปลดชเพอสรางแรงบนดาลใจ และวเคราะหถงหวใจของบรรพบรษผรกษาแผนดนไทยไวใหลกหลาน • แตงเพลงตามแกนเรอง ละครเพอเชอมใจบรรพบรษกบใจนกเรยน • สบคนขอมลเชงประวตศาสตรและภมศาสตรตามแกนเรอง • ออกภาคสนามตามรอยประวตศาสตร • นำเสนอขอมลเพอแลกเปลยนเรยนร • สบคนขอมลเพมเตม • วางโครงเรองและเขยนบทละคร • ฝกซอมและจดเตรยมงานละคร • จดแสดงละคร เพอการแลกเปลยนเรยนร

41

การสลายกลมในครงนเปนจดเรมตนใหนกเรยนกาวออกจากมมและกลมของตนเองมาเรยนรจกเพอนในหองมากขน กำแพงทเคยมระหวางกนคอยๆ ทลายลง ดงนนเมอเกดความขดแยงระหวางกนจนงานละครไมคบหนา พวกเขาจงตดสนใจแกปญหาดวยการเปดใจคยกนอยางตรงไปตรงมา

“กอนหนานเราเคยเลาใหเขาฟงวารนพชน ม.๖ สมยอยกบครอารย เรามวนเปดสภาคยกนตรงๆ คอ ยำกนเลย ใครคดเหนอยางไรกคยกน พๆ เขาคยกนเอง แตครอยดวยเพอไมใหสถานการณรนแรง และใหการคยจบลงดวยการเรยนรระหวางกน วนหนงเขากมาบอกวาอยากเปดใจคยกนเองในหอง เพราะไมอยางนนละครเขาตองลมแนๆ เรากอนญาต โดยใหหลกการคยไววา เขาตองฟงกน ยอมรบซงกนและกน จรงใจตอกน มเมตตาตอกน แลวคยใหจบในวงน อยาไปคยนอกรอบ เขากรบฟง วนนนเขามากนตรงเวลา ชวยกนจดโตะเปนวงประชมเหมอนการประชมผบรหาร ดเอาจรงเอาจงมาก ซงทผานมาแตละคนกเจอปญหาและเกบสะสมกนมาสกระยะแลว พอคนแรกเรมเปดตวเอง คนอนๆ กทยอยบอกความอดอนตนใจของ ตวเองบาง เปนชวงเวลาทเขาไดฝกการเผชญหนาและแกปญหากนตรงๆ ฝกการทำเรองยากๆ เพราะไมใชเรองงายทจะพดความรสกออกมาตรงๆ วาฉนไมชอบเลยทเธอทำแบบน ทเธอไมทำงาน เอาแตเลน ฉนรสกวาเพอนไมยอมรบฉน ฉนเหงา เขาคยกนทกคนเลย พดไปกรองไหกนไป ปดหองคยกนอย ๒ วนหลงเลกเรยนตอนเยน จนสดทายเขากสรปวา เขาจะทำละครดวยกน”

สำหรบนกเรยนแลวการเปดใจคยกนครงนนบเปนประสบการณใหมททำใหพวกเขารจกและเขาใจกนมากขน นกเรยนบางคนยอมรบวาตอนแรกๆ ไมกลาพด เพราะกลวเพอนโกรธ แตเมอเหนเพอนๆ เรมเปดใจพดออกมาตรงๆ ขณะทคนอนกนงฟง ไมมการทะเลาะหรอลกขนมาวากน กรสกผอนคลายและกลาพดบอกความรสกของตวเองออกมา

“หนไมเคยเปดใจคยแบบนมากอน ตอนแรกเพอน กบอกวาใหเปดใจคยกนตรงๆ ใหใชเหตผล ใครไมพอใจอะไร

รสกอยางไรกพดออกมา แตตอนนนหนกลว กยงไมกลาพด จนเหนเพอนๆ เขาเรมพดกนทละคนๆ แลวเขากไมไดทะเลาะกน หนกเลยกลาพดบาง” นกเรยนคนหนงเลาถงความรสกการ เปดใจคยกนในวนนน ขณะทนกเรยนอกคนบอกวา

“ตอนนนงานคอนขางตดขดเยอะ แมวาบทจะเสรจแลว แตงานกยงไมไปไหน เกดความไมเขาใจกน ทะเลาะกน เรากเลยคดวาตองมาปรบความเขาใจกนเพอใหงานเดนไปได วนนนเราเปดใจพดคยเรองทผานมาทงหมด อะไรทเราทำไมดตอเพอน ออกมายอมรบ ออกมาขอโทษ ผมกออกมาขอโทษ คอบอกเรองทเราทกขใจใหเพอนฟง บอกเพอนวาเราพรอมจะปรบเปลยนตว แลวเพอนละพรอมหรอเปลาทจะปรบเปลยนตวเองเพอเขามารวมเปนหนงเดยวกน เราปรบความเขาใจกน จนนำไปสความเปนหนงเดยวของหอง คอตอนนเรากยงมความคดเหนขดแยงกนอย แตเราสามารถพดคยกนได”

ผลจากการคยกนวนนนทำใหงานละครทเคยตดขดสามารถเดนหนาตอไปได คนทเคยนอยใจวาตนเองไดบทนอยกปรบเปลยนมมมองใหม เขาใจวาทกคนคอองคประกอบสำคญทจะทำใหละครสมบรณ ไมวาจะตวเอก ตวรอง ตวประกอบ คนอยหลงฉากหรอคนทำความสะอาดสถานท เพราะถาเอาตวเอกไปเลนคนเดยวกลางเวท ละครกคงไมสนก ถาสถานทไมสะอาด คงไมมใครมาด ละครกคงลม เพราะฉะนนทกหนาทลวนมความสำคญ

เราปรบความเขาใจกน จนนำไปสความเปนหนงเดยวของหอง คอตอนนเรากยงมความคดเหนขดแยงกนอย แตเราสามารถพดคยกนได

42

SECONDARY

เตบโตบนเสนทางการทำละคร การเปดใจคยกนในครงนนไมเพยงสลายขวกลมและ

สรางความสมพนธอนดในหมนกเรยนเทานน แตยงทำใหพวกเขารจกเพอนและเหนความสำคญของแตละคนมากขน จนเกดเปนวถการทำงานละครของหอง คอ การผลดเปลยนใหคนท ไมคอยมบทบาทในหองไดมารบบทเดนเพอฝกฝนตวเอง แทนทจะเลอกแตคนเดมๆ โดยดตามความเหมาะสมและเลงเหนแลววาเพอนนาจะมศกยภาพทำได เพยงแตยงไมมโอกาสเปดศกยภาพของตวเองออกมา กใชงานเปนตวชวยพฒนาศกยภาพและปรบแกบคลกภาพหรอนสยบางอยาง

ตวอยางเชนนกเรยนทรบบทเปนสมเดจพระนเรศวร แตเดมจะไดรบบทเลกๆ ทไมโดดเดนมากนก เพราะเพอนมองวาเขาไมคอยมสมาธกบงาน แตมาครงนเพอนๆ มองเหนศกยภาพของเขาวาเปนคนเขมแขง เสยงดง และแสดงละครไดด บวกกบ รปลกษณภายนอกทผวเขม เหมาะจะเปนพระองคดำ จงตกลงใหเขาแสดงเปนพระนเรศวร บทเดนทสดของเรอง การไดรบ บทสำคญกระตนใหเขาตงใจทองบทและฝกซอมการแสดง จนแสดงออกมาไดดสมบทบาทและไดรบการยอมรบจากเพอนๆ โดยเฉพาะในเรองการมสมาธและมความรบผดชอบกบงาน มากขน

เชนเดยวกบนกเรยนคนอนๆ ทไดพฒนาตวเองและเตบโตขนจากการทำละครในครงน ครอารยเลาวานกเรยนทเคยขาดความเชอมนกกลาแสดงออกมากขน คนทไมคอยมบทบาท กสามารถกาวขนมาทำงานสำคญและเปนทยอมรบของเพอน คนทแตเดมไมคอยโดดเดนกเปลยนมาเปนผนำ หลายคนมความรบผดชอบ มวนยมากขน นกเรยนหลายคนมผลการเรยนดขนอยางเหนไดชด เพราะการทำงานละครชวยเปดศกยภาพของเขา ทสำคญคอนกเรยนสามารถเชอมโยงแกนเรองของละครมาสตวเองได

“แกนของละครเรองสมเดจพระนเรศวรทนกเรยนวางไว คอ การรหนาทของตนเอง เขากพยายามเอาแกนนมาใชกบ ตวเอง เขาวางแผนและทำงานละครกนเองทงหมด ครเปนแค ทปรกษา ในสปดาหสดทายกอนแสดง นกเรยนมาบอกวา อยากเขาคายละครทโรงเรยน เปนคาย ๓ วน ๒ คน คงเหนวา

เขาเขาคายกบครละครในเทอมกอนแลวประสบความสำเรจ เรากอนญาต แตตงเงอนไขวานกเรยนตองเปนเจาของเรองน ใหเขาไปทำจดหมายขออนญาตเขาคายมาใหเปนกจจะลกษณะ ซงเขากระตอรอรนกนมาก จนกระทงจดคายซอมละครขนมาได แลวเขากจดการฝกซอมกนเอง ครแคเขามาชวยดและอยเปน ทปรกษา”

ด.ช.วรรณ ธรรมรมด หวหนาโครงการเขาคายละครยอมรบวากอนหนานตนไมคอยกลาแสดงออก ไดรบผดชอบ แตงานเลกๆ เลนบทเลกๆ ถาบททตองออกเยอะกปฏเสธเพราะไมกลา แตพอเทอม ๓ ครอารยใหโจทยวาใหอานเรองไทยรบพมา ตนก ไปซอมาอานจนจบเพราะชอบศกษาประวตศาสตร พอเพอนเหนวาตนเขาใจเรองราวกชวนมาชวยเขยนบท กำกบฉาก ทำเสอผา และแสดงบททมบทพดมากขน ทำใหคอยๆ เขาไปมสวนรวมกบการทำละครมากขน

“การทำละครชวยพฒนาผม ทำใหผมกลาแสดงออก กลาแสดงความเหน กลาตดสนใจ ซงเปนการพฒนาโดยทเราไมรตว มารอกทคอเราเปลยนไปแลว ผมวานาจะเปนเพราะผม

ฉากหนงในละครเรอง “พระนเรศวร”

43

ไดรบหนาทสำคญและเปนทยอมรบของเพอนมากขน ทำใหผมรสกวาควรรบผดชอบใหมากขน และเปดกวางรบฟงความคดเหนของคนอนมากขน คดวาถาเราทำงานทเพอนมอบหมายใหด ยงกวาทเพอนคดไว เพอนจะดใจ แลวเพอนกจะเชอถอเรา เลยทำใหผมคอยๆ พฒนาตวเองขนมา”

“สำหรบผมแลว ละครชวยฝกความรบผดชอบ สรางความเปนผใหญ และความเปนผนำ ขนแรกตองเปนผนำจตใจตวเอง คอ นำใจทจะคดออกนอกกรอบ คดพฒนาตนเองใหเดนหนาไปเรอยๆ สอง ฝกความสามคค คอ ทกคนมหนาทรบผดชอบรวมกน เราตองทำหนาทของเราใหดทสด เพอใหงานสวนรวมออกมาดทสด เหมอนพลเมองทมหนาท ละครกมหนาทของแตละคนทตองรบผดชอบ สดทายคอ การยอมรบกน ยอมรบในความ ผดพลาดทเกดขน แลวนำมาพฒนาในครงตอไป”

เชนเดยวกบ ด.ญ.กมลมาศ จตตประมวลบญ ทบอกวา การทำละครทำใหเพอนในหองสามคคกนมากขน จากทเคยแบงแยกกนเปนกลมกสามารถรวมกนได ไดเรยนรการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน ฝกความอดทน ความมวนย และการแกไขปญหาเฉพาะหนา และทสำคญคอ การแสดงละครทำใหตนกลาแสดงออกมากขน

“กอนหนานหนเปนคนขอาย ไมกลาแสดงออก แตเพราะบททไดรบบงคบใหหนตองพดเสยงดงเพอใหคนทอยขางหลงไดยน บงคบใหตองกลาแสดงออก ซงเปนบททเพอนเลอกให คดวาเพอนคงอยากใหเราไดฝกฝนเรองน แลวหนกอยากฝกตวเองใหกลาแสดงออกมากขนดวย เพราะการเรยนทนตองนำเสนอเยอะ

นกเรยนไดเรยนร เพราะครไววางใจครอารย จนทรแยม ผชวยครใหญฝายมธยม

“การเปนครประจำชนทำใหเราไดอยกบนกเรยนตลอด แลวมองเหนนกเรยนแตละคนชด ความใกลชดกนทำใหเราไดทำบทบาทคร คอ เสรมจดดและแกจดดอยของนกเรยนแตละคน ดงนนครตองดนกเรยนใหออกวาความสามารถเขาอยตรงไหน จดด จดดอยเขาคออะไร แลวใชเขาใหตรงกบศกยภาพทเขามหรอเปน จากเหตการณการเปดใจคยกนทำใหเราไดเรยนรวา การทคร ไววางใจนกเรยน ใหเกยรตเขา มองเขาอยางผใหญคนหนง เขาจะดงศกยภาพออกมาใชและจดการงานตางๆ ได หรอหากมปญหา เขากวางใจทจะมาปรกษาคร เหนชดวานกเรยนเตบโตและมวฒภาวะมากขน เพราะจรงๆ แลวนกเรยนเขาอยดวยกนตลอด เขามองเหนกนชด แลวเขากมทกษะในการแกปญหาอยแลว ครเพยงเปดพนท เปดโอกาส แลวคอยใหคำแนะนำ ชวยใหเขามนใจวาสงทเขาทำนนถกตองแลว แลวเขาจะพฒนาตอไปเรอยๆ”

เลยยอมเลน แลวกชวยไดจรงๆ ตอนนหนรสกวาตวเองมความมนใจมากขน กลาพดนำเสนอมากขนคะ”

ในงานหยดนำแหงความรตอนปลายปการศกษา ๒๕๕๕ นกเรยนทกคนชวยกนทำละครองประวตศาสตรเรองสมเดจ พระนเรศวรมหาราชออกมาอยางยงใหญ ทงการแสดงทสมบทบาท ฉากทสวยงาม แสงและดนตรทสรางอารมณรวม ยงไปกวานนคอความรวมแรงรวมใจกนของนกเรยนทกคนทรวมเปนหนงเดยวเพอละครเรองน คณคาของการทำละครจงไมใชเพยงผลงานการแสดงทปรากฏตอผชม หากคอศกยภาพและทกษะชวตทปรากฏอยในตวนกเรยนทกคนบนเสนทาง การทำละครเรองน

เลนดนตรเปดหมวกทเชยงคาน จ.เลย

44

SECONDARY

เรยนรจากการงานผานอปสรรคจงเตบโตดวยปญญา

หลกสตรไมไดกำหนด ครไมไดบอก แตดเหมอนเปนประเพณของโรงเรยนรงอรณไปแลวทนกเรยนชน ม.๖ จะตองทำละครเวทกอนจบการศกษา ในเดอนมนาคม ๒๕๕๖ ทผานมา นกเรยนชน ม.๖ รนท ๑๑ ของรงอรณ หยบยกเรองราวมตรภาพระหวางเพอนของกลมวยรนเมองกรงในยคโกหลงวงมาทำเปนละคร ‘อนธพาล’ ทไดแรงบนดาลใจมาจากภาพยนตรเรอง ‘อนธพาล’ และ ‘๒๔๙๙ อนธพาลครองเมอง’

‘ละคร’ เวทฝกการทำงาน “งานนเปนการรวมใจกนทำครงสดทายของเดก ม.๖

รงอรณทกคน ทงหองวทยและหองศลป ๔๒ คน ถาจะนำเสนอในรปแบบอนอาจทำไดยากและไมคอยนาสนใจ เพราะเราเรยนไมเหมอนกน แตละครเปนงานกลมขนาดใหญทเราทำรวมกนได มบทบาทหนาทหลากหลายใหไดใชความสามารถเพอใหงานมประสทธภาพ ฝกการทำงานไดด สอไดงาย และคนดกสนก” นายพรหมมาต พรยะแพทยสม ฝายขอมลและฉาก อธบายเหตผลทพวกเขาเลอกทำละครเปนงานชนสดทายของชวตนกเรยนมธยม

กอนหนานพวกเขาเคยทำละครกนมาหลายคร ง พอมองเหนวาใครเชยวชาญงานไหน ทนททไดโครงเรองจนพอมองเหนภาพของละครเรองนแลวกแบงงานกนทำตามความถนด เชน เขยนบท ออกแบบเวท หาอปกรณประกอบฉาก ดแลเรองแสง เสยง และเอฟเฟกต จดหาเสอผา และคดเลอกนกแสดงในบทตางๆ เพอใหทนระยะเวลา ๒ สปดาหกอนวนแสดงจรง

อยางไรกตามอาจเพราะความเรงรบและความมนใจวา ‘รงาน’ กนดอยแลว ทำใหพวกเขามองขาม ‘บางสง’ ทสำคญไป

‘หนหนาคยกน’ การแกปญหาทงายทสด

“เรากระจายงานกนไปตามทเคยทำละครกนมา ใครถนด

งานไหนกรบไปทำ เพราะตอนนนเรามเวลานอยมาก แตละคนกทำในสวนทตวเองไดรบผดชอบ จนมาวนหนงเราเรมมองเหนวา เราไมรเลยวาเพอนคนอนทำอะไรไปถงไหนแลว ไมมใครรความคบหนาของงานในภาพรวม เพราะเราขาดการสอสารระหวางกน และเรากไมไดตงคนดภาพรวมมาตงแตแรก พอเปนแบบนเราเลยเรยกรวมตว ชวนทกคนมาลองวงคยกนเพอตามความคบหนาของงาน ถามถงปญหาของแตละฝาย แลวชวยกนมอง ชวยกนแกไข” นายสราษฎร อนทรโชต ผรบบท ‘แดง ไบเลย’ เลาถงปญหาทเกดขน

45

LEARNING ACTIVITY

โปสเตอรละครเรอง “อนธพาล”

46

LEARNING ACTIVITY

การนงลองวงเปดอกคยกนเปนวถของรงอรณทนกเรยนคนเคยเปนอยางด ทผานมาพวกเขาเคยมประสบการณและเรยนรการเผชญหนาคยปญหากนอยางตรงไปตรงมา ดวยทาททยอมรบ ใหเกยรตและเปนกลยาณมตรตอกน การคยกนครงนจงชวยคลคลายปญหาและความกงวลในใจของทกคน เพราะแมจะเคยทำละครกนมาหลายครงจนเรยกวา ‘รงาน’ และ ‘เปนงาน’ กนดอยแลว แตคำวา ‘ละครเรองสดทาย’ กอนโบกมอลาชวตนกเรยนมธยมกทำใหพวกเขารสกกดดนอยไมนอย

เรยนรจากปญหา เหนคณคาคนทำงาน

การแสดงจะเรมขนในชวงเยนยำของวนสดทายกอนปดภาคเรยน แตกวาทกอยางจะพรอมใหนกแสดงไดซอมเปนครงแรกกในคนกอนวนงาน และมาซอมใหญอกครงในวนรงขนกอนแสดงจรง ซงไมสามารถซอมกบแสงไฟไดเพราะเปนเวลากลางวน รอบแสดงจรงจงเปนครงแรกทพวกเขาไดเหนภาพรวมของการแสดงทงหมดไปพรอมๆ กบคนด และเปนรอบเดยวกบทพวกเขาพบวา เครองเสยงทเตรยมไวมปญหา ทำใหเสยงของนกแสดงไปไมถงผชมทอยตรงกลางและดานหลง

“ตอนซอมใหญเรายงไดยนเสยงทวถง เพราะไมมคนดและไมมเสยงพดลมตวใหญนบสบตวดงรบกวนเหมอนตอน

แสดงจรง เราไมทนนกวาสงเหลานจะมผลกบเสยง พอขนแสดงเรากยงไมรวาเสยงไปไมถงคนดในครงหลง จนกระทงถงฉากทมมกตลก เราเรมเอะใจวาปลอยมกไป ทำไมคนดเงยบ ไมขำกนเลย หรอวามกเราจะไมโดน” นายศภณฏฐ ฐานพลพฒน ผรบบท ‘ป ระเบดขวด’ เลาถงเหตการณในวนนน

ผานไปพกใหญกวานกแสดงและทมงานหลงเวทจะรบรถงปญหาทเกดขน ไมตองรอใหใครบอกทกคนกรวาจะแกปญหานอยางไร เพราะถงตอนนคงหาไมโครโฟนมาเพมไมทน หนทางเดยว ททำไดคอพงตนเอง ในฉากตอๆ มาคนดจงไดเหนนกแสดง ทกคนพรอมใจกนพดเสยงดงขน บางคนกตะโกน จนเสยงไดยนไปถงคนดแถวหลงสด

การแกปญหาเฉพาะหนาทำใหละครดำเนนไปอยางราบรน และจบลงดวยเสยงปรบมอกกกองของคนด แตในใจของ นกแสดงและทมงานทกคนยงคงรสกผดหวงกบปญหาเรองเสยงทเกดขน เพราะเปนงานชนสดทายททกคนทมเททำงานกนอยางหนก พวกเขาจงคาดหวงความสมบรณแบบ แตเมอยอนกลบไปมองการทำงานทผานมา ทกคนกยมไดกบคณคาบางอยางทคนพบ

“กอนหนาน เรามปญหากนอยบาง มความรสกวา คนนบทนอย คนนนบทเยอะ แตเมอถงเวลาแสดงและเกดปญหาเรองเสยงขน เหนเลยวาทกคนรวมใจทำกนเตมทมาก ไมเกยงแลววาบทจะนอยหรอมาก ทกคนพยายามทำหนาทของตวเองใหดทสด เพราะ ณ เวลานนมนไมใชการแสดงของใครแลว แตเปนการแสดงของทกคน เปนงานของรนเรา” นายพสษฐ ตนเดชานรตน หนงในนกแสดงเผยถงความรสกในการทำละครครงน

“หนรสกภมใจและประทบใจกบการทำละครเรองน ปญหาทเกดขนเปนความผดพลาดทางเทคนค แตในเรอง ของคน หนเหนเลยวาเพอนทกคนทำเตมทและทำไดดมาก ตรงนนาจะสำคญกวา” นางสาวพรดา พวภมเจรญ ผดแลฝายฉากเลาถงความประทบใจของตน

แมจดเรมตนจะมองหาแตผลสำเรจปลายทาง แตเมอกาวผานกระบวนการทำงานมาดวยกน ทมทงอปสรรคปญหาใหตองแกไข และผลสำเรจใหภาคภมใจ พวกเขาจงไดคนพบวา การไดเรยนรและไดพฒนาตนของคนทำงานตางหากทเปนคณคาแทของการทำงานในครงน

47

วพากษการจดการศกษาไทย...ความทาทายของการสรางมนษยในศตวรรษท ๒๑เรยบเรยงโดย รองศาสตราจารยประภาภทร นยม

ปจฉมนเทศ ศษยพบอาจารยกอนจบการศกษา ปการศกษา ๒๕๕๕

48

VIEW OF THOUGHT

การศกษาเพอปวงชน การทำงานวชาการหรอการจดการศกษาเพอรบใชสงคม

ของโรงเรยนรงอรณและสถาบนอาศรมศลปนนเรมตงแต หลกการของการกอตงสถาบนเมอป พ.ศ.๒๕๔๐ ซงมเจตจำนงใหเปนองคกรทไมแสวงหาผลกำไร หากแตเปนสถานศกษาและสถาบนอดมศกษาทผเรยนเรยนจากการปฏบตงานจรง โจทยจรง ปญหาจรงของกลมคน ชมชน และสงคม โดยเฉพาะทสถาบนอาศรมศลป บางครงไดรบเงนอดหนนจากบคคล องคกร หรอหนวยงานทไดรบประโยชนจากโครงการนนๆ ดวย บางครงกเปนการลงทนของสถาบนเอง เพอเปนแบบเรยนสำหรบนกศกษา ซงเปนเชนนในทกหลกสตร จงเปนการรบใชสงคมโดยตรงอยแลว เชน การเปดศนยการเรยน “โจะมาโลลอละ” ในหมบานชาวปกาเกอะญอทบานสบลาน อ.สะเมง จ.เชยงใหม เพอตอบโจทยของชมชนชาวปกาเกอะญอ ในการใหการศกษาแกบตรหลานโดยไมตองพรากออกจากวถวฒนธรรมชมชน ซงเปนงานวทยานพนธของนกศกษาปรญญาโท ศกษาศาสตรแบบองครวม โดยทำเปนงานวจยและพฒนาหลกสตรทองถนและกระบวน การเรยนการสอนทสอดคลองกบวถวฒนธรรม เปนชดงานวจยรวมกบเขตพนทการศกษาเชยงใหม เขต ๒ และโรงเรยน บานแมลานคำ หรอตวอยางการอนรกษและฟนฟยานตลาดเกาชมชนรมนำจนทบร รวมกบประชาคมในชมชนพฒนาเปนแหลงทองเทยว เรยนรวถวฒนธรรมทองถนรมนำจนทบร เปนงานวทยานพนธของนกศกษาปรญญาโท สถาปตยกรรมศาสตรเพอ

มลนธอโชกา (ประเทศไทย) โดยสน จกรธรานนท และศภสรา อารยะพงษ ไดเขาสมภาษณรองศาสตราจารยประภาภทร นยม รองอธการบดสถาบนอาศรมศลป อดตผอำนวยการโรงเรยนรงอรณ ผกอตงโรงเรยนรงอรณ และสถาบนอาศรมศลป ภายใตคณะกรรมการมลนธโรงเรยนรงอรณ ถงสถานการณการจดการศกษาของไทยในปจจบน เพอนำมาวเคราะหขอมลเกยวกบนวตกรรมสงคมดานสขภาวะในการทำงานวจยชนหนงของมลนธฯ

ทงนรศ.ประภาภทร ไดกรณาเรยบเรยงขอมลจากการสมภาษณ มาเปนบทความทนาสนใจเพอนำมาเผยแพร ใหสงคมไทยไดตระหนก และเพอใหเกดประโยชนในวงกวางตอไป

ชมชนและสงแวดลอม เปนตน จะเหนไดวาสถาบนอาศรมศลปบรณาการทง ๓ ดานเขาดวยกน คอ ดานวชาการ/วจย ดานการเรยนการสอน และดานบรการวชาการ เขาเปนอนหนงอนเดยวกน บนฐานปฏบตการจรง (Work-Based Learning) นนเอง

ยงไปกวานน เพอใหการขยายฐานวชาการเพอรบใชสงคมใหกวางขวางมากขน ทางสถาบนฯ จงไดตดสนใจรวมมอกบมหาวชชาลย ซงนำโดยอาจารยเอนก นาคะบตร และ ดร.ศกด ประสานด ทมความพยายามพฒนาหลกสตรผประกอบการสงคมระดบปรญญาตรขน เพอเปดโอกาสใหบคคลในระดบทองถน ชมชนตางๆ ซงมประสบการณการทำงานเพอชมชนและสงคมในดานตางๆ อยแลว สามารถเทยบโอนหรอถายทอดประสบการณเหลานนเขาสระบบการเรยนรทมมาตรฐาน ใหเปนการสรางองคความรทสามารถเผยแพร ถายทอดใหเปนประโยชนตอ ผอนไดอยางชดเจนตอไป เพอสรางผประกอบการทางสงคม ทมความมนคงทงในการหาเลยงชพพงพาตนเองพรอมๆ กบ กจการนนๆ คนกำไรใหสงคมหรอชมชนของตนไดในเวลาเดยวกน ซงตางจากคนทำงานเพอสงคมใน ๒-๓ ทศวรรษทผานมา ทประสบความยากลำบากในการเลยงชพของตนเอง พงพาตนเองในเชงเศรษฐกจไดนอย เปนตน

ดงนนหลกสตรผประกอบการสงคมทอาจารยเอนก นาคะบตร และ ดร.ศกด ประสานด รเรมไวนนจงสอดคลองกบหลกการของสถาบนอาศรมศลป โดยเฉพาะประเดนทสำคญและชดเจนกคอ การจดการเรยนการสอนของหลกสตรมลกษณะสอนฟร เรยนฟร ผสอนเปนผมจตอาสามาถายทอด

49

วชาและบรหารหลกสตรโดยไมมคาตอบแทน สวนผเรยนไมตองเสยคาลงทะเบยนหนวยกต เพยงแตจายคาธรรมเนยมเลกนอย และจดหาอาหารการกนมาเอง สวนสถาบนอาศรมศลปชวยสนบสนนดานอาคารสถานท นำ-ไฟ และรวมบรหารหลกสตร ถอวาเปนการลงขนรวมกนของคณาจารยจตอาสา ซงมาจากผร นกวชาการ ทมจตใจเสยสละ และเหนความสำคญของการพฒนาทรพยากรมนษย คอคนไทยทมคณภาพ

หลกสตรนไดผานการพจารณาอนมตจากคณะกรรมการสภาสถาบนฯ และความเหนชอบของสำนกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) แลว เมอวนท ๒๕ ตลาคม ๒๕๕๕ เปนหลกสตร ๔ ป ชนปท ๑ จะเนนเรองผเรยนรจกตนเอง รจกชมชน รจกสงคมและสถานการณโลก พอขนชนปท ๒ ผเรยนจะตองเสนอโครงการทดลองประกอบการสงคมของตนเองทเปนรปธรรม พรอมกบการเรยนภาควชาการทจดเปนกลม (Learning Module) มไดเรยนทละรายวชา แตเปนการบรณาการ และในปสดทายผเรยนจะมกจการของตนเองทชดเจน ดำเนนการไดจรงเปนเครองพสจนและประกอบการประเมนผลเพอจบ การศกษา

ในขณะนนอกเหนอจากผเรยนซงมาจากมหาวชชาลยแลว ยงมกลมผสนใจทจะสงเยาวชนในพนทตางๆ เขามาเรยนในหลกสตรน เชน นกเรยนของโรงเรยนมชยพฒนา นกเรยน ของบานเรยนวดพระธาตดอยผาสม นกเรยนของกลมการแพทยวถธรรม ซงกลมเยาวชนเหลานไดผานการเรยนร ฝกอบรมบนฐานการงานมาตงแตระดบมธยมแลว บางกลมมความสามารถเรยนไป ทำงานอาชพหารายไดไปดวย ดงเชน นกเรยนของโรงเรยนมชยพฒนา ทซงคณมชย วระไวทยะ ไดวางรากฐานการเรยนบนการงานอาชพและฝกทกษะการบรหารจดการพรอมๆ กบการทำงานจตอาสามาแลวอยางเขมแขง ดงนนจงไดรวมปรกษาหารอถงแนวทางการเปดรบใหนกเรยนหรอเยาวชนเหลานเขามาศกษาตอตงแตยงอยมธยมดวยการลงทะเบยนเรยนแบบ Pre-degree หรอการเทยบโอนประสบการณมาสระดบปรญญาตรไดในระดบหนง เมอนกเรยนจบจากมธยมปลายแลว จงมาลงทะเบยนเรยนเพมเตมอกบางสวน กจะจบเรวกวา ๔ ป เชน อาจจะจบภายใน ๒ ป เปนตน

จะเหนไดวา การเปดโอกาสทหลากหลายทางการศกษาดงกลาวนมาจากมมมองหรอทศนคตในการจดการศกษาตาม

ความตองการและบรบทของผเรยนทเรยกวา Demand-side Driven ซงตรงขามกบวธการจดการศกษาตามแบบแผนของ ผจดทเรยกวา Supply-side Driven ทำใหการศกษาถงมอของเยาวชนและคนไทยอกมากมาย ซงมความจำเปนในการประกอบอาชพตามบรบททหลากหลายของสงคม โดยเฉพาะ ในภาคเกษตรกรรมและการผลตบนฐานทรพยากรทองถน ซงเปนคนสวนใหญของประเทศ ใหเขาไดมโอกาสยกระดบการเรยนร คขนานไปกบการพฒนาอาชพและการดแลสงคม โดยวธการศกษาเชนนกจะชวยเพมทกษะ ความสามารถของบคคล และสรางความเขมแขงในการพงพาตนเองของชมชนทองถนตางๆ ไปดวย

กลยทธในการทำงานดาน การศกษา

เรมจากความเชอทวา เดกหรอคนทกคนเรยนร ได

เปนธรรมชาตทมอยแลวในมนษยทกคน แตอาจจะมวธการทแตกตางหลากหลาย เชน เรยนรจากประสบการณตรง เรยนรจากการเหนตวอยาง เรยนรจากการลงมอทำ เรยนรจากการฟงและการเชอมโยงเหตและผล หรอแมแตการเรยนรทมาจากการด การฟง การอาน จากความรของผอนทไดบนทกหรอแตงเปนตำราไว หากแตสงทสำคญคอ การเรยนรนนๆ ตองถกเชอมโยงเขาหาตนเองอยางลกซง ไมวาจะเปนการใหความหมายหรอเชอมโยงกบประสบการณเดม จนเกดความเขาใจ ตระหนกถง “คณคา” กระทงสามารถนำไปประยกตใชใหเกดประโยชนได ดงนนการจดการศกษาจงตองเรมจากการสรางผทเปนกลยาณมตรทเขาใจธรรมชาตการเรยนรน และสามารถสรางแรงบนดาลใจใหผเรยนเกดเจตจำนง/หรอนสยในการใฝรใฝเรยน นำตนเองไปสมผส สมพนธกบสงตางๆ ดวยทาทของผใฝเรยน เรยกวาเปน Active Learners ซงตางจากการเปนนกเรยนวางายเพราะ นงรอเรยน (Passive Learners) ใหครมาปอนวชาเพอไปสอบเทานน ระบบการศกษาทดจงเปนระบบความสมพนธขนาดเลก ทคร ๑ คน สามารถดแลใหผเรยนทกคนพฒนาธรรมชาตการเรยนรของตนอยเสมอ หองเรยนขนาดใหญจะไมเออใหเกด

50

VIEW OF THOUGHT

กระบวนการนได จะกลายเปนการจดจำและลอกเลยนความรสำเรจรปแบบทางเดยว การศกษาเชนนนจะไมสรางคน แตสรางระบบเหมาเรยน การจดการศกษาจงตองลงมอทำดวยตนเอง ดวยความมงมนและมเปาหมายทชดเจนในการสรางคนทเรยนรเปน จากนนจงชวนผทมวสยทศนเชนน มองการศกษาเชนนมาชวยกนทำ ดวยการเหนคณคาซงกนและกนจนเกดความรวมมอแบบเครอขายมากกวาเปนการบรหารจดการเชงระบบทตายตว เชน Linear system

การขบเคลอนเชงนโยบายหรอการขยายงาน

แมวาการทำงานการศกษาตามความเชอนจะแตกตางจากการจดการศกษาในระบบใหญกตามท แตภารกจของเราไมใชการไปลมลางหรอทวนกระแส เพยงแตมองเหน เขาใจบางสงทอย ในระบบใหญทมผลกระทบตอเราบาง แตมใชทงหมด จงเปนเพยงการหาวธการ หรอการจดการตอเรองนนๆ มใหเปนปญหามากจนเกนไป เชนทโรงเรยนรงอรณใชหลกสตรแกนกลางกจรง แตมวธการเรยนการสอนของตนเองได มวธการประเมนผลของตนเองทสามารถแปลงไปสการจดทำแบบรายงานผลการเรยนตามระเบยบของกระทรวงศกษาฯ ได โดยไมกอใหเกดปญหาในการสอสาร เปนการพจารณาตามเหตตามปจจย ทำเรองยากใหเปนเรองงาย อยางไรกด การนำเสนอผล การปฏบตทด (Good Practices) ทเกดขนจรงใหเปนตวอยางแกผทสนใจมาศกษาดงาน จากทงภายในประเทศหรอจากตางประเทศ นบเปนการแลกเปลยนเรยนรทไดประโยชนทง ๒ ฝาย เราเองไดกระจกสะทอนตนเอง บางครงเกดการปรบเปลยนรปแบบ วธการจดการเรยนการสอน เพอใหทนตอการเปลยนแปลงของสงคม ของการใชสอเทคโนโลย หรอพฒนาการของเดกและเยาวชนในยคปจจบน จากการแลกเปลยนเรยนรเหลานเอง เปนเหตใหเกดการพฒนาเครอขายโรงเรยนทจดการศกษาในรปแบบใหมทแตกตางจากระบบใหญมากขน มความหลากหลายมากขน จนถกจดวาเปน “การศกษาทางเลอก” เพราะเหตผลทแทจรง กคอ รปแบบการจดการศกษาแบบเดยวไมอาจจะสนอง

ความตองการทเปลยนแปลงไป หรอสภาพบรบทของสงคมทแตกตางไดทวถง จงเปนธรรมดาอย เองทจะตองเกดการแสวงหาแนวทางอนๆ ในยคทการเขาถงความรเปนไปอยางไรพรมแดนมากขน และจากการแลกเปลยนเรยนรและพรอมทจะเออเฟอเผอแผกนและกนนนเอง ทเปนโอกาสใหเราไดรวมทำงานกบกลมอนๆ พรอมทงการรวมนำเสนอแนวทางการจดการศกษาตลอดจนการวดประเมนผลทสอดคลองกบการเรยนรในศตวรรษท ๒๑ ดวย ดงนนการขยายการศกษาท หลากหลาย จงมใชเปนไปดวยรปแบบของรงอรณอยางเดยว แตพบวาการศกษาทางเลอกมมากมาย ขนอยกบบรบทและการตอบโจทยของสงคม ชมชนนนๆ ไมวาจะเปนรปแบบในเมอง ในชนบท ในชมชนทองถนหรอแมแตครอบครว จดแบบบานเรยนกมมากขน จะเหนไดจากอกทางหนงคอ กลไกทางกฎหมาย ทเปดโอกาสใหมการจดตงศนยการเรยนไดจากผจดทหลากหลายขน ถงแมวาการบรการจากเจาหนาทรฐจะยงไมสะดวกกตาม แตกมอาจจะชะลอนโยบายการกระจายการจดการศกษาทเคยผกขาดอยกบรฐตอไปได

เดกนอยชาวปกาเกอะญอ ตองการรปแบบการจดการศกษาทตางจากเดกในเมอง

51

ความทาทายในการทำงาน

ดงทไดกลาวแลววา การทำงานการศกษาคอการสรางคน ฉะนนเปาหมายสงสดทนาจะทาทายกคอ การสรางคนใหเปนมนษยทสมบรณ นนหมายถงทกมตของการเจรญขนไมวาทางกายทแขงแรง ทางปญญาทมความร ความคดทสรางสรรค มจตใจทรกและเมตตา ละอายและเกรงกลวตอบาป เปนตน ทง ๓ มตน มความสมพนธกน และสงผลตอกนและกน หากจะพฒนาใหสมบรณตองใชกระบวนการพฒนาอยางเปนองครวม ดวยความลกซง ละเอยดออน ประณต แททจรงแลวมนษยมคณสมบตพเศษทซอนอยในตวทกคน และรอโอกาสทภาวะการเรยนรเชนนจะปรากฏขน โดยอาศยสต สมาธ และปญญา เปนเครองนำพา ในปจจบนนจะสงเกตเหนไดวาความรเรองการเจรญสต สมาธ ปญญา เรมแพรหลายในโลกตะวนตก และไดรบการพฒนาเปนการจดการเรยนการสอนภาคปฏบต ในสถาบน การศกษาหลายแหงและไดรบการยอมรบอยางแพรหลาย

ดงนนจงไมนาแปลกสำหรบประเทศไทยและประเทศในซกโลกตะวนออกทเคยเจรญรงเรองมาบนฐานวฒนธรรมและองคความรเหลาน จะถอเปนขอไดเปรยบในการนำมาพฒนาใหเหมาะสมกบเดก เยาวชน และคนในยคปจจบนได นอกไปจากน การพฒนาดานจตใจและสตปญญานเอง กำลงจะกลายเปนกญแจสำคญ เชน ภมคมกนใหมนษยสามารถเผชญตอปญหาทรนแรง และซบซอน อนเกดจากความรเทาไมถงการณของมนษยเองทไดทมเทและใชทรพยากรโลกไปพรอมทงปลอยหรอสรางพษภยไวมากมาย จนขาดสมดลของธรรมชาตทโลกจะเยยวยาตนเองไดทน หากมนษยในยคศตวรรษท ๒๑ ยงคงยำอยกบท ใชสตปญญาความรชดเดมทไดกอปญหาไวมากมายน ดำเนนชวตและถายทอดกนตอๆ ไป กยากทมนษยทงมวลจะอยได แมดาวเคราะหดวงน กอาจจะเปลยนสภาพไปจนไมมใครคาดเดาได

เมอเปนเชนน จงเปนความทาทายของการจดการศกษาเพอสรางคนในอนาคต มใชคนของวนวาน หรอวนน วาจะสามารถขยายศกยภาพภายในของมนษยใหงอกงามขนทนตอปฏกรยาถดถอยของโลกไดหรอไม โดยนยยะนเรองการศกษาเพอพฒนาพลงของสตปญญามนษยจงเปนโจทยทตองการ

การทดลองอยางจรงจง การเรยนรแนวนจะแตกตางจากการเรยนทเคยอยในระบบการศกษาทวๆ ไป เพราะแทนทจะเรยนความร ทมผคนพบไวแลวและเปนความรภายนอกทงสน กลบตองสรางทกษะการหนกลบไปเรยนรทภายในกาย-ใจของตนเอง และคนพบความรใหม-สดของตนเอง ทมอาจลอกเลยนจากตำราหรอคำสอนของใครได

ยกตวอยางทประเทศภฏานมนโยบายนำหลกการ GNH (Gross National Happiness) เขามาเปนเปาหมายของการศกษา โดยระดมนกการศกษาทวโลกมาประชมกน ๓-๔ วน เพอหาแนวทางนใหนำไปปฏบตได ดฉนเองและทานอาจารย ดร.อาจอง ชมสาย ณ อยธยา ไดเขารวมการประชมน และทนายนดคอ ทานอาจารยอาจองไดชวยจดอบรมสมาธใหกบครและผบรหารการศกษาของภฏานทงประเทศ เมอหนกลบมาดทประเทศไทยเอง แมวาจะยงไมมนโยบายในเรองนในแวดวง การศกษาไทย แตกมไดหมายความวาหมดโอกาส เพราะความไดเปรยบของทนภมปญญาดานการฝกพฒนาจตใจ ปญญา ในสงคมไทยยงคงมอย มครบาอาจารยทจะมเมตตาอบรมสงสอนไดอยเปนจำนวนไมนอย เมอเปนเชนนเองเราจงไมรอชาทจะดำเนนการทดลอง เพอทจะสรางกลยาณมตรรนใหมขนกอนโดยการเรมทำวจยแบบปฏบตการสรางหลกสตรครสตขน โดยคาดวาจะไดรบการสนบสนนจากมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ ราชวทยาลย (มจร.) และทโชคดคอ ไดรบความเมตตาจาก

ครและผปกครองโรงเรยนรงอรณรวมปฏบตธรรม เจรญสตในหลกสตร “ครสต”

52

VIEW OF THOUGHT

พระพทธยานนทภกข (หลวงพอมหาด เรก) ท ใหความอนเคราะหทดลองสอนกบกลมทดลองหลายกลม เพอพฒนาหลกสตรทเหมาะสมและสามารถนำไปใชไดทงครระดบตางๆ พอแม ผปกครอง ตลอดจนสถาบนหรอองคกรสถานศกษาตางๆ โดยเฉพาะโรงเรยนวถพทธตอไป

อยางไรกตามจดเรมตนททาทายมากทสดคอ การทดลองทตวเราเองวาจะสามารถเรยนรในระดบจตตปญญานได และเปนกลยาณมตรใหกบคนรนตอไปไดมากนอยเพยงใด

วพากษการเรยนรของคนในสงคมไทย

ปจจบนสอมอทธพลมากในสงคม บางครงเราปรบตว

ไมทน กลาวคอแทนทเราจะใชสอเปนเครองมอขยายฐานและโอกาสการเรยนรของเราใหกวางขวางขน กลบกลายเปนวาเราเสพสอทไมไดเลอก หรอไมรวาตองเลอกจนสอเหลานนมอทธพลกลอมเกลาจตใจ วธคด ทศนคต พฤตกรรม และความเสพคนตางๆ ของเราไปโดยไมทนรตว เคยมนกการศกษาผทรทนและพยายามจะเตอนพอแมทงหลายวา อยาปลอยใหทวเลยงลกเลกแทนเรา เขาจะสญเสยความสามารถในการเรยนรลงไป เพราะสมองทำหนาทนอยมากเพยงแตรบโดยไมตองคด และไมตองตดสนใจทจะเลอกอะไร ทแยกวานนคอเดกเกดความเขาใจวาทกสง ทกอยางจะปรากฏและตอบสนองตนไดอยางสำเรจรปอตโนมต ไมตองใชความพยายามลงมอทำใดๆ เลย และไมรจกการอดทนรอคอย ดงนนสภาพแวดลอมของสงคมยคสอพาไปนจงมพลงชกจงสรางนสยของผคนโดยเฉพาะเดกและเยาวชนคนไทย และมอทธพลเหนอกวาการเลยงดของพอแม ครอบครว และโรงเรยน เพราะเขาจะซมซบรบมาโดยตรงไดอยางรวดเรวและยากทจะหลกเลยง

เมอสถานการณสงคมเปนเชนน การจดการศกษาในแบบ แผนเดมจงหมดความหมายลงไปทกท ในบทบาทหนาทการสรางคนทไมทนตอสถานการณ ทนทางสงคม ทนทางทรพยากร ทนทางบคคลทเคยมมาแตอดตซงเคยเปนทพงทงทางกาย

จตใจและภมปญญากพลอยหมดคณคาไปดวย เพราะผนำ ยคใหมใหความสำคญกบการพฒนาเศรษฐกจ การเงน การคาพาณชย จงพาสงคมกาวกระโดดสความเปนสงคมบรโภคสนคาใหทน ทกสงทกอยางถกตคา ตราคาเปนสนคา แมแตคาของคนกตองวดกนทเงนเดอน รายได ความรำรวย มากกวาคณคาในจตใจ ในขณะทละทงทนเดมไป กยงไมสามารถเขาพฒนาทนใหมในดานการผลตทแทจรงได การพฒนาความรจากทนเดมทจะเปนฐานสำคญของการผลตหรอการจดการทรพยากร และทนภายในประเทศถกมองขามไป แตกลบกลายเปนการจดการศกษาเพอพฒนาบคลากรเพอปอนในดานการบรหารจดการธรกจการคาและดานแรงงานอตสาหกรรม การผลตและการประกอบสนคาและการบรการเทานน สวนการลงทนโครงสรางพนฐานตางๆ กเปนไปเพอการคาพาณชยมากกวาจะเปนไปเพอเพมขดความสามารถของการจดการทรพยากรเพอความ ยงยน

จากสถานการณดงกลาวนชใหเหนวา การจดการศกษากด ความสามารถทางการเรยนรของคนไทยโดยทวไปกด กำลงเผชญปญหา ๒ ประการ กลาวคอ หนงการกาวกระโดดและเกดการขาดตอนการเรยนรทควรจะเตบโตมาจากรากฐานทนทางสงคมของเราเอง และสองคอเปนการตามกระแสการ

ครและนกเรยนชน ม.๓ รร.รงอรณ ชวยกนสรางแหลงอาหารเลยงปลาทชมชนอโตนอย อ.ลำปลายมาศ จ.บรรมย

53

พฒนาเฉพาะหนามากกวาทจะเลงเหนถงเปาหมายระยะยาวของสงคมทงระบบ ทกวนนเราจงตกอยในสภาพการวงตาม แกปญหาเฉพาะหนาในเรองการศกษาเรยนร ทงในระบบ การจดการศกษาและการศกษาตลอดชวตของคนไทย เชนการรณรงคใหเดกไทยรกการอานซงเปนวฒนธรรมการเรยนรทด แตยากทจะเกดขนไดในบรรยากาศทแมผใหญกอานไมออก เชนกน คออานตวเองไมออก อานสงคมไมออก ทกหนทกแหงทกคนลวนมงไปสการตอบสนองความอยากและความพอใจเฉพาะหนา จงปฏเสธการอานโดยไมรตว ดงนน เราจงไมสามารถสรางรสนยมหรอวฒนธรรมการเรยนรทดได

พอแม ผปกครองหรอในครอบครวเองกแทบจะลมบทบาทการสงตอภมปญญา ความร คณธรรมจรยธรรมพนฐานใหกบเดกๆ ในปจจบนจงเกดคานยมสงลกไปเรยนทกอยางนอกบาน

ตงแตเรยนทโรงเรยนปกต เรยนพเศษสารพดวชา เรยนแมแตการเลนการออกกำลงกาย การทำอาหาร ทกๆ การเรยนรจงกลายเปนสนคา ในขณะเดยวกนสถาบนครอบครวกออนแอ หมดพลงทจะชวยสรางเยาวชนคนไทยทมวฒนธรรมรกการเรยนรได และฝากความหวงหรอผลกภาระใหกบโรงเรยนตางๆ ตลอดจนมหาวทยาลย ซงตกอยในกระแสการลอกเลยนความร มากกวาการสรางความรและการเรยนรดวยตนเองเชนกน

มคำถามอย ๑๒ ขอทนาจะเปนการตรวจเชคอาการดานการเรยนรของสงคมไทย การหาคำตอบใหกบคำถามทง ๑๒ ขอนอาจจะไมยาก แตทยากมากกคอ การหาผตอบวาใครควรจะเปนผตอบ ถาเปรยบเปนอาการปวยของสงคมกตองถามวา ใครคอหมอทจะตรวจรกษาอาการเหลานไดนนเอง คำถามมอยวา

54

VIEW OF THOUGHT

สถานการณสขภาวะของคนไทยในชวง ๑๐ ปทผานมา

ในชวง ๑๐ ปทผานมา คนไทยสนใจเรองสขภาพมากขน

โดยเฉพาะคนในเมองจะใหความสำคญกบการใชผลตภณฑ และบรการเพอสขภาพกนมาก เชน อาหารเสรม วตามน สนคาและบรการสขภาพตางๆ เชน Fitness เปนตน จนกระทงเกดการกระตนแรงจงใจในการซอและทำใหเกดกลมผทคดวาจำเปนตองซอและบรโภคสงเหลานตามมา จนกระทงธรกจเหลานสามารถตงราคาสนคาสง เนองจากผบรโภคยนยอมจายเพอซอสขภาพแบบสำเรจรป แตในขณะเดยวกนกมกระแสสขภาพอกแบบหนงทเนนการดแลสขภาพดวยตนเอง ใหอยในวถชวตปกตทรจกตนเอง สงเกตตนเองทงกายและใจเปน สามารถปรบสมดลใหชวตอยในภาวะปกตสข หรอสขภาวะ ไดตามเหตปจจยและกาลเทศะ แนวการบำบดดวยการแพทยแผนไทยกมคานยมมากขนเชนกน

อยางไรกดทงการดแลปองกน และการรกษาบำบดเยยวยาการเจบปวยในภาพรวมของสงคมไทยดขน การทำงานของกระทรวงสาธารณสขมประสทธภาพมากขน การเปลยนแปลงในระดบโครงสราง จากระบบใหญสระบบยอย ทำใหการเขาถงระบบสขภาพของคนทกคนทำไดงายขน คนเขาถงบรการสาธารณสขไดทวถงมากขน ในภาคชนบทมการพฒนาสถานอนามยใหยกระดบเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพประจำตำบล (รพ.สต.) ชวยใหการทำงานมประสทธภาพ แมแตสถานการ สงตอผปวยกสะดวกขน การเผยแพรความร เรองสขภาพอนามยโดยอาสาสมคร (อสม.) ทำไดถงครวเรอน จงนบวา สขภาวะของคนไทยนาจะดขน

แตในขณะเดยวกนสงคมไทยกยงตองเผชญกบภาวะคกคามเชนเรองความปลอดภยและความมนคงทางอาหาร ซงเกดผลกระทบจากระบบการผลตและการจดจำหนาย รวมไปถงยารกษาโรคดวย ซงเปนระบบทเชอมโยงกบธรกจขนาดใหญ ทงในระดบประเทศและระดบโลก เพราะทกอยางถกทำใหเปนสนคาไปหมด ดงนนการผลตเอง ขายเองแทบจะหมดไปจากรากฐานของสงคมซงระบบเชนนสงผลเสยไปถงวฒนธรรมการ

บรโภคอาหารและยาของคนไทย ทแมจะมขอไดเปรยบคอความอดมสมบรณในการผลตอาหาร แตกลบถกนำไปสระบบ ทจะตอบสนองให เกดสนคาสำเรจรป โดยแททจรงแลวครอบครวไทยทกบานสามารถทจะปลกพชผกสวนครวไวกนเองได แตเรากำลงถกชนำใหเปนผซอของสำเรจรป แมแตอาหารทปรงสำเรจพรอมรบประทาน ซงเนนรสชาตและดงดดให ผบรโภคสนองความพงพอใจ ความสะดวก มากกวาคณคาทางโภชนาการ

ดงนนการเรยนรของคนไทยจงมโจทย มแบบฝกหดทจำเปนตองเรยนรทเรมจากตนเองเชอมโยงไปสครอบครว ชมชน และสงคมไทยเรองสขภาวะนไดมากมาย รวมไปถงการใชความรสมยใหม ความรทางวทยานพนธ ความรดานภมศาสตร ประวตศาสตร ทรพยากรธรรมชาต และอนๆ มาบรณาการภายใตแนวคด (Theme) ของสขภาวะนใหเปน ประเดนหลก (Core Subject) ซงถอวาเปนแนวคดของโลก (Global Theme) ซงสำคญพอๆ กบแนวคดดานสงแวดลอม พลงงาน อาหารและยา เทคโนโลยสอ ฯลฯ หากการเรยนร Core Subject เหลานอยในหลกสตรการเรยนการสอนในโรงเรยน และอย ในแวดวงของสอไปพรอมๆ กน คนไทยกนาจะใชศกยภาพของตนไดเตมท ลกกวาระดบความรความคดทวๆ ไป แตไปถงระดบจตสำนกได และอาจจะเขาถงการตระหนกรถงความเปนหนงเดยวกนของมนษยและโลก และสภาพสงตางๆ ทจตมนษยสามารถเกอกลใหเกดสมดล และเกดความเจรญทพอเพยงได

ทมา : บทสมภาษณ รองศาสตราจารยประภาภทร นยม รองอธการบดสถาบน

อาศรมศลป อดตผอำนวยการโรงเรยนรงอรณ ผกอตงโรงเรยนรงอรณ และสถาบน

อาศรมศลป ภายใตคณะกรรมการมลนธโรงเรยนรงอรณ

โดย : สน จกรธรานนท และศภสรา อารยะพงษ มลนธอโชกา (ประเทศไทย)

สมภาษณเมอวนเสารท ๒๖ กรกฎาคม ๒๕๕๖ ทสถาบนอาศรมศลป

55

อมเอมดวยความสบายใจ เจาของผลงาน : ด.ญ.ณชนนทน ชวทย (แพรว) ชน ม.๑/๑ แรงบนดาลใจ : เกดจากความรสกขณะหนงซงเปยมสขและสบายใจ ในการสรางสรรคงานศลปชนใหม

ROONG AROON SCHOOL

ra journal vol.1

Documents