IV MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA MUZEALNIKÓW

MUZEA NASZYCH CZASÓW 13-15 VI 2010

Przestrzenie kontemplacyjne i kommemoratywne w ekspozycjachna podstawie projektów konkursowych,

Muzeum Katyńskiego ( 1 miejsce ) oraz Muzeum Jana Pawła II i Kardynała Wyszyńskiego (3 miejsce)

w kontekście innych realizacji

15 czerwca 2010

KONTEKST MIEJSCA

Muzeum Katyńskie Warszawska Cytadela

Twierdza rosyjska zbudowana na rozkaz cara Mikołaja I po upadku powstania listopadowego

z zamysłem kontroli nad miastem będącym ośrodkiem polskiego ruchu niepodległościowego.

(otwarcie 4 maja 1834)Kaponiera, Pawilon X – pełnił rolę więzienia śledczego, miejsca straceń działaczy narodowych i

rewolucjonistówmiejsce straceń, kaźni ogromu cierpienia i przelanej krwi

Cytadela Warszawska

Kaponiera – Muzeum Katyńskie - Planowane

Muzeum Wojska Polskiego - Planowane

Pawilon X – Oddział Muzeum Niepodległości

SCHEMAT - STREFY MUZEUM

STREFA ZAWARTOŚĆ

WEJŚCIE 1.1. Brama Nowomiejska1.2. Ścieżka prowadząca do Strefy Prologu1.3. Ścieżka prowadząca z Muzeum Wojska Polskiego

PROLOG 2.1. Warta2.2. Blizna2.3. Sarkofagi2.4. Zaginieni

ODKRYWANIE 3.1. Dom3.2. Ekspozycje: Brak; Poszukiwania; Odkrycie; Kłamstwa; Prawda; Mapa Zbrodni3.3. Szyb (platforma windy)

ŚWIADECTWO 4.1. Głosy4.2. Zamarzanie4.3. Ekspozycja Relikwie4.4. Ekspozycja Miejsca Pamięci4.5. Tunel zewnętrzny: Przejście

UPAMIĘTNIENIE 5.1. Aleja Nieobecnych tzw. Ścieżka Straży5.2. Pamięć (bateria barkowa)

EPILOG 6.1. Tunel wyjściowy Droga6.2. Plac z Krzyżem Katyńskim Apel

STREFA WEJŚCIA

BRAMA NOWOMIEJSKA –oznakowana napisem „Muzeum Katyńskie” Teren pozbawiony środków aranżacyjnych, jednak już w tej strefie pojawia się identyfikacja wizualna Muzeum, porządkująca kierunki zwiedzania na terenie całego obiektu. WEJŚCIE -W obrębie tej strefy przewidziane jest miejsce na organizację czasowych wystaw plenerowych.DZWON – upamiętniający i identyfikujący Muzeum Katyńskie

Katyń, Miednoje, Charków – podziemne dzwony pamięci o pomordowanych Muzeum Powstania Warszawskiego – Dzwon upamiętniający

ODNIESIENIA W INNYCH REALIZACJACH

STREFA PROLOGU

SARKOFAGI ZAGINIENIWARTABLIZNA

PROLOG spaja przestrzenie zewnętrzne i wewnętrzne Muzeum. CEL- pobudzanie wyobraźni i skłonienie zwiedzających do kontemplacji. WARTA – symboliczna przestrzeń odnoszącą się do miejsc, które przez wiele lat skrywały prawdę o mordzie katyńskim. Regularne szeregi drzew nawiązujące do kolumn wojska na apelu. Prostopadłościenna bryła drzew-grabów na planie kwadratu.BLIZNA- Ścieżka prowadząca przez strefę WARTY do Muzeum biegnie wzdłuż uskoku terenowego. Nawiązuje do odkrycia masowych grobów. Jest niejako ujawnieniem tego, co na zawsze miała pogrzebać ziemia i symbolizuje niezgodę na taki stan rzeczy. SARKOFAGI-znajdują się pod murem. Kształt obiektów nawiązuje do wagonów, jakimi wywożeni byli Polacy. Ich forma jest uproszczona, wagony pozbawione detali i pokryte blachą. Wejścia do nich są zaspawane tak jak metalowe SARKOFAGI. Są symbolem wywózek na Wschód odnoszącym się do ofiar Katynia oraz wszystkich innych, których wagony wiozły ku śmierci. ZAGINIENI – poterna -Wejście do Muzeum biegnie wąskim korytarzem

STREFA ODKRYWANIE

SKRZYNIE - EKSPOZYTORY MAPA ZBRODNIŚWIADKOWIE

OKDRYWANIE - przestrzeń muzealna, będąca połączeniem klasycznych i nowoczesnych środków wystawienniczych.DOM- Instalacja. Narracyjna Koncepcja muzeum zakłada dwie części opowieści: ODKRYWANIE (piętro) i ŚWIADECTWO (parter). BRAK – W tej części odwiedzający Muzeum będzie miał szansę zapoznania się ze wszystkimi istotnymi informacjami na temat Zaginionych. ŚWIADKOWIE – instalacja składająca się z oddzielonych specjalnymi panelami stanowisk- relacje audio nt.1939r. POSZUKIWANIA – ta część zawiera informacje o liczbie więźniów, którzy nie zostali zgładzeni przez NKWD, lecz skierowani do innych obozów, a potem wypuszczeni na wolnośćODKRYCIE – ma za zadanie przedstawić całą lawinę wydarzeń zapoczątkowanych odkryciem grobów Katynia przez hitlerowców i przeprowadzoną w kwietniu 1943 roku ekshumacją KŁAMSTWA - Ta część ekspozycji przedstawia 47-letnie dzieje kłamstwa katyńskiego i podejmowane nieustannie próby walki z nim. PRAWDA – Informacje, zawarte w tej części wystawy, koncentrują się wokół roku 1990, w którym Rosja przyznaje się do zbrodni, oraz konsekwencji tego faktu – przede wszystkim odkrycia masowych grobów w Charkowie i Miednoje. MAPA ZBRODNI - Przedstawia ogrom zbrodni katyńskiej – przedsięwzięcia precyzyjnie zaplanowanego i zrealizowanego przez NKWD.

SZYB- Winda- platforma -Instalacja - podróż w dół, światło stopniowo się rozjaśnia, co potęguje nastrój niezwykłości i symbolizuje dochodzenie do prawdy. W trakcie podróży widzowie mogą obserwować szklaną ścianę, która jest przekrojem przez osady i warstwy ziemi. ŚWIADECTWO to przestrzeń poświęcona głównie eksponatom-relikwiom wydobytym z dołów śmierci. Dzięki zabiegom aranżacyjnym jest strefą wyciszenia i kontemplacji. GŁOSY –zawartość merytoryczną tej instalacji są świadectwa, wspomnienia, listy i pamiętniki więźniów obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. RELIKWIE- Eksponaty prezentowane są w taki sposób, by wydobyć i podkreślić ich znaczenie. Założeniem koncepcji ekspozycji jest umieszczenie ich poza przestrzenią informacyjną i multimedialną. ŚCIANA WOTYWNA –instalacja inspirowana tablicami wotywnymi. Zamiast wotów mają się znaleźć na niej nagrania audio ludzi opowiadających historie swoje i swoich rodzin, związane ze zbrodnią katyńską i jej ofiarami. Instalacja multimedialna ma stanowić Archiwum Historii Mówionej (AHM).

STREFA ŚWIADECTWO

GŁOSY GŁOSY

PRZEJŚCIE – tunel – wyjście na zewnątrz, na światło dzienne ALEJA NIEOBECNYCH - wąskie przejście wzdłuż muru, który znajduje się po lewej stronie, po prawej zaś wysoko ponad głowy wznosi się skarpa. Po prawej stronie ścieżki częściowo wpisane w skarpę stoją granitowe postumenty na nich wypisane profesje ludzi, którzy zginęli w Katyniu.SZYNA KOLEJOWA - wzdłuż muruBATERIA BARKOWA- dawna DZIAŁOBITNIA – w niej na tablicach z ołowiu znajdują się listy ofiar wybite w taki sposób jak wybija się nieśmiertelniki. Od strony skarpy wnętrze zamknięte jest szybą . Na szybach umieszczone symbole religijne zrobione ze szkła. Podkreśla to ekumeniczny charakter tego miejsca i przypomina, że wśród ofiar mordu katyńskiego były osoby różnych wyznań. URNA – W centralnym punkcie wnętrza znajduje się przezroczysty sześcian wypełniony ziemią pochodzącą z grobów Katynia, Charkowa i Miednoje.

STREFA UPAMIĘTNIENIA

PRZEJŚCIE ALEJA NIEOBECNYCH PAMIĘĆ PAMIĘĆ

EPILOG -wyprowadza zwiedzającego z Muzeum. Jest stopniowym wygasaniem narracji. DROGA – tunel - korytarz łagodnie wznoszącym się ku górze i ku wyjściu z Muzeum, na jego ścianach w sposób dyskretny umieszczone są utwory poetyckie podnoszące temat zbrodni katyńskiej. WARTA – ukazuje się z innej perspektywy.KRZYŻ - widoczny jest na tle ściany drzew - WARTYURNA z ziemią, korytarz DROGA i KRZYŻ znajdują się w jednej lini. APEL - Plac apelowy Muzeum zamknięty ścianą instalacji WARTA, na której tle znajduje się krzyż, przeznaczeniem tego miejsca jest organizacja uroczystości i zgromadzeń.

STREFA EPILOGU

DROGA APEL

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

SITE SPECIFIC

Miejsce Pamięci i MuzeumAUSCHWITZ-BIRKENAU

Muzeum KatyńskieMuzeum – Miejsce Pamięci w Bełżcu

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

SITE SPECIFIC

DSH – „Każdy z 12 milionów” – Pl.Piłsudskiego Warszawa

Yad Vaschem

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

The Holokaust Memorial Miami Beach –Florida

Muzeum Jana Pawła II i Stefana WyszyńskiegoŚwiątynia Opatrzności Bożej

NIEZWIĄZANE Z MIEJSCEM – NOWE PRZESTRZENIE ARCHITEKTONICZNE MUZEUM

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

PROPORCJE + RELACJE pomiędzy KONTEMPLACJĄ A NARRACJĄ (informacja+edukacja)

Muzeum Holokaustu w WaszyngtonieYad Vaschem –Sala Imion Wystawa polska - Auschwitz

Mirosław Bałka „How it is?

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

PROPORCJE + RELACJE pomiędzy KONTEMPLACJĄ A NARRACJĄ (informacja+edukacja)

DSH – „Każdy z 12 milionów” – Pl.Piłsudskiego Warszawa

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

PROPORCJE + RELACJE pomiędzy KONTEMPLACJĄ A NARRACJĄ (informacja+edukacja)

KatyńKatyńMuzeum Katyńskie

BełżecMuzeum Powstania Warszawskiego Muzeum Holokaustu w Paryżu

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

INSTALACJE MULTIMEDIALNE I TRADYCYJNE ŚRODKI WYSTAWIENNICZE – wzajemne relacje i odniesienia

NCK – „Zaczęło się w Polsce” - Metro Centrum

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

INSTALACJE MULTIMEDIALNE I TRADYDYCYJNE ŚRODKI WYSTAWIENNICZE – wzajemne relacje i odniesienia

Muzeum Powstania Warszawskiego

Zaginieni –Muzeum Katyńskie

BUW – „Wojenne rozstania”

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

TŁO DŹWIĘKOWE jako narzędzie do kształtowania ekspozycji

GŁOSY–Muzeum Katyńskie

Bijące Serce - MPW

BUW – „Wojenne rozstania”

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

PONADCZASOWOŚĆ

„The Lonley Path” Museum Holocaust Memorial –Miami Florida

Yad Vaschem Canadian War Museum – Memorial Hall - o godz. 11 każdego 11 listopada -iluminacja światła słonecznego pada na kamień nieznanego kanadyjskiego żołnierza

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

PONADCZASOWOŚĆ

Jewish Museum w Berlinie

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

ROLA ARTYSTY

SARKOFAGI Jerzy Kalina – Muzeum Katyńskie Przejście – Jerzy Kalina – Warszawa - Wrocław

Przejście przez morze czerwone Jerzy Kalina

CZYM ODRÓŻNIA SIĘ MUZEUM KATYŃSKIE OD INNYCH REALIZACJI ?

ROLA SCENARIUSZA W KSZTAŁTOWANIU MUZEUM NARRACYJNEGO

Krzysztof Langkierownik zespołu pracowni autorskiej MAKSA sp. z o. o.,

współtwórca marki PROMUZEUM - WYSTAWIENNICTWO.

IV MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA MUZEALNIKÓW

MUZEA NASZYCH CZASÓW 13-15 VI 2010

15 CZERWCA 2010