programy ramowe studiÓw do planu studiÓw nr v...

Załącznik nr 2

PROGRAMY RAMOWE STUDIÓW

DO PLANU STUDIÓW NR V

OBOWIĄZUJĄCEGO OD ROKU AKADEMICKIEGO 2007/2008

NA 3,5 - LETNICH

STACJONARNYCH STUDIACH PIERWSZEGO STOPNIA

WYDZIAŁ HODOWLI I BIOLOGII ZWIERZĄT

KIERUNEK OOCCHHRROONNAA ŚŚRROODDOOWWIISSKKAA

SPECJALNOŚĆ OCHRONA ŚRODOWISKA

PRZYRODNICZEGO

PRZEMYSŁOWE TECHNOLOGIE

W OCHRONIE ŚRODOWISKA

ZATWIERDZAM CAŁOŚĆ

STR. 1 - …

BYDGOSZCZ

Pozycja planu: A.1.1

Rodzaj studiów: STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA

Forma studiów: STUDIA STACJONARNE Kierunek: OCHRONA ŚRODOWISKA

Specjalność: Ochrona środowiska przyrodniczego

Przemysłowe technologie w ochronie środowiska

Przedmiot: Język obcy kontynuowany. Język angielski

Godziny zajęć według planu studiów:

Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia

laboratoryjne Seminaria

Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 2 1

IV 2 1

V 2 1

VI 2 2

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje

Rozumienie tekstu czytanego dostosowanego do danego poziomu zaawansowania,

rozumienie tekstu słuchanego dostosowanego do danego poziomu zaawansowania,

umiejętność pisania prac (opis, opowiadanie, list formalny, list nieformalny, CV, list

motywacyjny, recenzja filmu, artykuł), umiejętność mówienia, znajomość języka używanego

w sytuacjach codziennych (przedstawianie się, spotkanie z przyjaciółmi, rozmowa w biurze)

oraz w tematach takich jak jedzenie, rodzina, sport, pieniądze, praca, wygląd fizyczny, szkoła,

przyjaźń, zakupy, film, znajomość słownictwa specjalistycznego – zootechnicznego.

Treści kształcenia

Ćwiczenia

Nauka gramatyki właściwej dla danego poziomu zaawansowania, nauka słownictwa

właściwego dla danego poziomu zaawansowania, nauka prawidłowej wymowy, nauka

czytania, słuchania, mówienia i pisania, ogromna różnorodność tematów, liczne powtórki

i testy sprawdzające stopień przyswojenia materiału, czytanie i tłumaczenie tekstów

specjalistycznych-zootechnicznych w celu nauczenia słownictwa specjalistycznego.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Clive Oxenden , Ch. Latam-Koenig,”English File-intermediate”( students book , workbook) Oxford

University Press , 2000 2. Clive Oxenden , P.Seligson,Ch. Latam-Koenig „English File –pre- intermediate “ (students book ,

workbook ) Oxford University Press,2000

3. Clive Oxenden,Ch.Latham-Koenig “ New English File- intermediate” i “New English File – pre-

intermediate “ (students book ,m workbook) Oxford University Press , 2006 4. P.Keer,C.Jones “Straightforward – intermediate “(students book ,workbook) Macmillan, 2006

Literatura uzupełniająca 1. Zootechny” autor: Jadwiga Mstowska- podręcznik napisany specjalnie dla studentów studiujących

na Wydziale Hodowli i Biologii Zwierząt.

2. dodatkowe artykuły specjalistyczne






Przedmiot: Język obcy kontynuowany. Język niemiecki


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 3 1

IV 3 1

V 2 1

VI 2 2


Swobodne posługiwanie się językiem niemieckim. Opanowanie słownictwa z dziedziny

agroturystyki i zootechniki w stopniu średnio zaawansowanym i zaawansowanym, nauka

tłumaczenia tekstów popularnonaukowych w w/w dziedzinach


Powtórka słownictwa związanego z wybranymi zagadnieniami z życia codziennego.

Słownictwo związane ze studiami, z komunikowaniem się w ramach określonych kontaktów

zawodowych. Podstawowe słownictwo dotyczące biologii i hodowli zwierząt, ukształtowania

terenu, krajobrazu, pogody, organizacji rolnictwa. Powtórzenie gramatyki: czasów, użycia

przypadków, odmiany przymiotnika, budowy zdań złożonych. Strona bierna. Elementy trybu

warunkowego. Zasady komponowanie listów prywatnych i handlowych, życiorys.

Tłumaczenie tekstów fachowych z dziedziny zootechniki (z uwzględnieniem specjalności).

Literatura

Literatura podstawowa

1. Unternehmen Deutsch Neubearbeitung – LektorKlett 2003

2. Lehr – und Übungsbuch der deutschen Grammatik – Hueber 2001

3. Kommunikation in der Landwirtschaft Kursbuch – Goethe-Institut, Cornelsen Verlag

2005

4. Aktuelle Texte 2 Lese – und Arbeitsbuch für Deutsch als Fremdsprache – Klett 1996

5. Teksty z czasopism (m.in. Milchpraxis, Kraftfutter) oraz podręczników w języku

niemieckim związane z zootechniką

Literatura uzupełniająca

1. Basiswissen Schule Biologie – Dudenverlag 2001






Przedmiot: Język obcy kontynuowany. Język rosyjski


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 3 1

IV 3 1

V 2 1

VI 2 2


Kształtowanie kompetencji językowej studentów, a także umiejętności swobodnego

wykorzystania tekstów (korzystanie z literatury fachowej i dydaktycznej związanej ze

specjalnością kierunku studiów oraz umiejętność ustnej prezentacji zagadnień związanych z

wybraną tematyką).


Problemy komunikacji w życiu codziennym.

Zagadnienia związane z perspektywami nowoczesnego rozwoju wsi i alternatywnych

źródeł dochodów na wsi

Ciekawostki z zakresu zootechniki, rolnictwa i ochrony środowiska

Literatura


1. SGH - praca zbiorowa „My prodolżajem izuczat’ russkij jazyk”,

2. Larysa Nabrdalik Język rosyjski dla akademii rolniczych,


1. Czasopisma fachowe aktualnie dostępne na rynku






Przedmiot: Język obcy kontynuowany. Język francuski


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 3 1

IV 3 1

V 2 1

VI 2 1


Czynne posługiwanie się językiem francuskim w mowie i piśmie w ramach podstawowych

struktur językowych i sytuacji z życia codziennego ; samodzielne czytanie ze zrozumieniem

tekstów popularno – naukowych oraz specjalistycznych związanych z problematyką

Wydziału Zootechnicznego ; sporządzanie konspektów artykułów specjalistycznych.


GRAMATYKA : utrwalenie odmian czasowników nieregularnych ; utrwalenie umiejętności

posługiwania się podstawowymi czasami gramatycznymi w mowie i piśmie ; rozwijanie

sprawności posługiwania się strukurami językowymi charakterystycznymi dla języka

francuskiego ; zaimki względne, dzierżawcze, wskazujące oraz zaimki dopełnienia bliższego

i dalszego ; strona bierna ; zdania warunkowe, problem następstwa czasów ; przyimek i jego

rola w zdaniu ; stopniowanie przymiotnika ; praca nad strukurami występującymi

w opracowywanych tekstach specjalistycznych

LEKSYKA : słownictwo zwiazane z najbliższym otoczeniem oraz spędzaniem czasu

wolnego ; utrwalanie słów i zwrotów związanych z pisaniem życiorysu i wypełnianiem

formularza wizowego ; systematyczne poszerzanie słownictwa w oparciu o tłumaczone teksty

popularno – naukowe i specjalistyczne zwiazane z kierunkiem studiów

Literatura


1. « LE NOUVEAU SANS FRONITIERES « t.II CLE INTERNATIONAL Paris 1989

2. « GUIDE PRATIQUE DE LA COMMUNICATION « DIDIER, Paris 1985


1. « RECHERCHE « czasopisma

2. « SCIENCE ET VIE « czasopisma

Pozycja planu: A.2

Poziom studiów: STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Forma studiów: STUDIA STACJONARNE

Kierunek: OCHRONA ŚRODOWISKA



Przedmiot: Wychowanie fizyczne

Godziny zajęć według planu studiów

Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 2 1

IV 2 1


Kształtowanie potrzeb systematycznego uczestnictwa w wybranych formach ruchu

zgodnie z indywidualnymi potrzebami, predyspozycjami i zainteresowaniami oraz poznanie

wiadomości i nabycie umiejętności z minimum dwóch gier zespołowych: przepisy,

sędziowanie.


Wykłady

Ćwiczenia

Pływanie, gimnastyka ogólnorozwojowa, piłka ręczna, koszykówka, piłka siatkowa,

lekkoatletyka.

Literatura


1. Talaga J., A-Z sprawności fizycznej. Atlas ćwiczeń – wyd. I, Warszawa 1995

2. Zbiór przepisów: Technika i taktyka z wybranych gier zespołowych. Zarys programowy z

wychowania fizycznego, Wyd. ATR, Bydgoszcz 2000


Pozycja planu: A.3





Przedmiot: Podstawy ekonomii i przedsiębiorczości


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

I 2 3


Wypracowanie u studentów umiejętności posługiwania się podstawowymi kategoriami i pojęciami

ekonomicznymi oraz praktycznego zastosowanie wiedzy dla celów decyzyjnych. Zdolności

interpretacji zjawisk zachodzących w mikro- i makro skali we współczesnej gospodarce rynkowej.


Wykłady

Ćwiczenia

Przedmiot ekonomii w ujęciu klasycznym i współczesnym. Istota rynku: popyt, podaż, cena.

Konsument jako uczestnik rynku. Decyzje producenta na rynku. Ruch okrężny dochodów i wydatków w gospodarce. Rachunek Produktu Krajowego Brutto. Teorie wzrostu gospodarczego. Budżet

i polityka fiskalna państwa. Dług publiczny i deficyt budżetowy. Nowoczesny system bankowy.

Narzędzia polityki pieniężnej. Inflacja i jej relacje z bezrobociem. Przyczyny i teorie cyklu koniunkturalnego. Handel zagraniczny i polityka handlowa. Ekonomia jako nauka o gospodarowaniu.

Problem rzadkości zasobów. Równowaga rynkowa. Elastyczność popytu i podaży. Optimum

konsumenta i producenta. Równowaga przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej,

monopolistycznej, oligopolu i monopolu pełnego. Przychód, koszty i wynik finansowy przedsiębiorstwa. Metody rachunku PKB. Determinanty wzrostu gospodarczego. Rynek pracy

i problem równowagi w tym obszarze. Pieniądz, jego geneza, cechy i funkcja. Rynek papierów

wartościowych i rynek walutowy. Cykliczny rozwój gospodarki. Bilans płatniczy i handlowy.

Literatura


1. Milewski, E. Kwiatkowski, Podstawy ekonomii, PWN, W-wa, 2005

2. N. Nasiłowski, System rynkowy, PWN, W-wa, 2005

3. B. Czarny, R. Rapacki, Podstawy ekonomii, PWE, W-wa, 2005

4. R. Milewski, E. Kwiatkowski, Podstawy ekonomi, Ćwiczenia, zadania, problemy,

PWN, W-wa, 2005


1. R. Milewski, Elementarne zagadnienia ekonomii, PWN, W-wa, 2003

2. E. Czarny, E. Nojszewska, Mikroekonomia, PWE, W-wa, 2000

3. T. Zalega, Mikroekonomia, WN Wydz. Zarz. UW, W-wa, 2006


Poziom studiów: STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA




Przedmiot: Przedmiot humanistyczny. Współczesne stosunki międzynarodowe


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 2 3


Zdobycie przez studentów wiedzy i umiejętności interpretacji interakcji funkcjonujących

w politycznej i gospodarczej sferze współczesnych stosunków międzynarodowych.


Wykłady:

Ćwiczenia:

Definicja międzynarodowych stosunków politycznych i gospodarczych; podstawowe wizje

rzeczywistości międzynarodowe; polityczne i ekonomiczne atrybuty współczesnej

mocarstwowości; teoria i praktyka procesów integracyjnych we współczesnym świecie,

polityczne i ekonomiczne aspekty globalizacji; Polska polityka zagraniczna po 1989 r.

Przyczyny nierównomiernego rozwoju współczesnego świata Uczestników stos.

międzynarodowych; rola korporacji transnarod. w światowej gospodarce i polityce; polit.

i gospod. uwarunkowania integracji europejskiej; Prezentacja i motywacja argumentów

globalistów i antyglobalistów Podstawowe scenariusze nowego ładu świat. Zasadnicze wątki

politycznej i gospodarczej pozycji Polski we współczesnym świecie

Literatura

Literatura podstawowa:

1.Budnikowski A., Międzynarodowe stos. ekonomiczne, W-wa 2005.

2. Encyklopedia politologii, t. V, Stosunki międzynarodowe, T. Łoś-Nowak (red.), Zakamycze

2000.

3.Kiwerska K., Świat w latach 1989-2004. Wydarzenia – konflikty – procesy, Poznań 2005.

4.Łoś-Nowak T., Stosunki międzynarodowe. Teorie – systemy – uczestnicy, Wrocław 2006.

5.Międzynarodowe stosunki polityczne, M. Pietraś (red.), Lublin 2006

6.Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, funkcjonowanie. E. Haliżak, R. Kuźniar

(red.), Warszawa 2006.

7.Szymborski W., Międzynarodowe stosunki polityczne, Bydgoszcz 2006.

Literatura uzupełniająca 1. Biernat J., Międzynarodowe stosunki gospodarcze. Wybrane zagadnienia, Warszawa

2003.

2. Międzynarodowe stosunki gospodarcze. Materiały do ćwiczeń, M. Niemiec, M.

Wróblewski (red.), Wrocław 2003.

3. Wielka historia świata. Od II wojny światowej do XXI wieku, t. 12, Kraków 2006.

4. Szymborski W., Unia Europejska. Struktura–instytucje–prawo, Bydgoszcz 2005.


Poziom studiów: STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Forma studiów: STUDIA NIESTACJONARNE



Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Przedmiot humanistyczny. Etyka


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 2 3


Poprzez uzyskanie wiedzy teoretycznej z etyki student rozumie podstawowe zjawiska

moralne i ich złożoność. Potrafi samodzielnie analizować i oceniać krytycznie problemy i

konflikty moralne we współczesnym świecie.


Charakterystyka miejsca etyki wśród dyscyplin filozoficznych. Etyka a moralność. Działy

etyki. Podstawowe pojęcia etyczne; wartości, normy, oceny, powinności, cnoty moralne,

sankcje. Historyczny przegląd stanowisk w etyce. Nurt refleksyjny etyki starożytnej

(Sokrates, Platon, Arystoteles). Hedonizm Epikura, psychologizm stoików. Etyka

chrześcijańska średniowiecza (Św. Augustyn, Św. Tomasz).

Ćwiczenia

Główne stanowiska w etyce nowożytnej i współczesnej: naturalizm Th. Hobbesa, teoria

zmysłu moralnego D. Hume'a, formalizm Kanta, utylitaryzm. Etyka protestancka i katolicka.

Etyka niezależna (T. Kotarbińskiego, „non violence”. Zasada czci dla życia A. Schweitzera.

Godność osoby ludzkiej jako centralna kategoria etyki. Prawo do wolności a

odpowiedzialność człowieka. Idea i zasada tolerancji we współczesnej etyce. Moralne

implikacje odkryć nauk biologicznych i medycznych. Bioetyka i jej szczegółowe problemy:

transplantacje, zapłodnienie pozaustrojowe, inżynieria genetyczna, eutanazja. Moralne

problemy współczesności.

Literatura


1. M. Ossowska: Normy moralne, próba systematyzacji, wyd. różne

2. M. Ossowska: Podstawy nauki o moralności, Ossolineum 2001

3. J. Hołowka: Etyka w działaniu, W-wa 2001

4. P. Singer (red.): Przewodnik po etyce, W-wa 2000

P. Vardy, P. Grosh: Etyka, poglądy i problemy, Poznań 2001


1. Jan Paweł II: Pamięć i tożsamość, ZNAK 2005

2. R. Ingarden: Wykłady z etyki, W-wa 1989


Poziom studiów: STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Forma studiów: STUDIA NIESTACJONARNE



Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Przedmiot humanistyczny. Historia filozofii


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 2 3

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje Słuchacz posiadając orientację w podstawowych działach, nurtach i problemach filozofii w przekroju

historycznym, łatwiej rozumie swoje miejsce i własna tożsamość we współczesnej rzeczywistości.


Definicje filozofii, jej przedmiot, metody Filozofia a nauka. Filozofia a religia i światopogląd.

Miejsce filozofii w kulturze Europy. Filozofia starożytna- grecko-rzymska. Filozofia

wczesnochrześcijańska i średniowieczna-zagadnienie wiary i rozumu. Filozofia nowożytna:

racjonalizm, empiryzm, naturalizm. Filozofia krytyczna Kanta. Pozytywizm i ewolucjonizm.

Wybrane zagadnienia filozofii współczesnej

Ćwiczenia:

Powstanie i rozwój pojęć w starożytnej Grecji –presokratycy. Systemy filozoficzne Platona

i Arystotelesa, intelektualizm etyczny Sokratesa. Filozofia moralna starożytności:

Epikureizm, Stoicyzm, Sceptycyzm. Filozofia średniowieczna : Teocentryzm Św. Augustyna.

Filozoficzno- teologiczna recepcja Arystotelizmu Tomasza z Akwinu. Filozofia czasów

nowożytnych – racjonalizm Kartezjusza, empiryzm Fr. Bacona i J. Locke’a, sceptycyzm

empiryczny D. Hume’a. Filozofia krytyczna I. Kanta. Podstawowe zagadnienia i problemy

filozofii dziewiętnastowiecznej i czasów współczesnych. Niemiecka filozofia idealistyczna

i materialistyczna. Pozytywizm i neopozytywizm, ewolucjonizm, irracjonalizm A.

Schpenhauera. Filozofia analityczna, pragmatyzm, psychoanaliza, egzystencjalizm, Filozofia

dialogu –Buber i Levinas. Modernizm i postmodernizm.

Literatura


1. Wł. Tatarkiewicz: Historia filozofii, t. I-III, wyd. różne

2. F. Copleston: Historia filozofii, t. I-IX, wyd. różne

3. M. Krąpiec: Wprowadzenie do filozofii, Lublin 2005


1. G. Reale: Historia filozofii starożytnej, Lublin 1999

2. Z. Kuksewicz: Zarys filozofii średniowiecznej, W-wa 1994

3. E. Gilson: Historia filozofii współczesnej, W-wa 1977

4. R. Tarnas: Dzieje umysłowości zachodniej, Poznań 2002

5. Z. Kuderowicz: Filozofia nowożytnej Europy, W-wa 1989

6. Teksty źródłowe klasyków filozofii na poszczególne zajęcia.


Poziom studiów: STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Forma studiów: STUDIA STACJONALNE



Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Przedmiot humanistyczny. Socjologia ogólna


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 2 3


Uzyskanie wiedzy o funkcjonowaniu społeczeństwa, poznanie procesu i zasad

komunikowania interpersonalnego, rozumienie związku przyczynowo- skutkowego między

zjawiskami społecznymi oraz czynników stymulujących rozwój społeczeństwa. Nabycie

umiejętności oceny rzeczywistości społecznej. Przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w

sferze działań społecznych.


Wykłady:

Ćwiczenia:

Człowiek w otoczeniu społecznym. Struktura społeczeństwa i klasyfikacje grup społecznych

Teoria ról Ch. Cooleya i G.H. Meada Struktura socjometryczna – struktura stosunków

interpersonalnych. Kultura i społeczeństwo. Religia w życiu społecznym Światowe systemy

religijne. Teoria religii E. Durkheima i M. Webera. Sekularyzacja i zmiana społeczna.

Rządzenie i polityka – systemy polityczne, partie polityczne i systemy wyborcze, nowe ruchy

polityczne i społeczne. Demokracje w przemianie. Naród jako grupa wspólnotowa. Sytuacje

społeczne. Zbiorowości oparte na podobieństwie zachowań. Sieciowy układ społeczeństwa.

Charakterystyka grupy: interakcje, cel grupy, normy grupowe i ich przyswajanie. Dynamika

propozycji i ról społecznych.. Globalizacja i jej dynamika. Wpływ globalizacji na życie

codzienne. Globalizacja a nierówności społeczne. Pojęcie komunikacji społecznej. Struktura

komunikacyjna – procesy komunikowania w grupie. Kierownictwo grupowe. Komunikacja

międzykulturowa. Podstawowe środowiska społeczne.. Tożsamość narodowa. Asymilacja

środowisk mniejszościowych. Integracja etniczna i konflikt etniczny. Podstawowe problemy

społeczne: ubóstwo, opieka społeczna i wykluczenie. Socjologiczne aspekty pracy

zawodowej. Zatrudnienie i bezrobocie. Urbanizacja i zmiany środowiska wiejskiego.

Migracje i zmiany demograficzne.

Literatura

Literatura podstawowa 1. A. Giddens, Socjologia, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2004.

2. P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków 2005. 3. A. Kubów, Socjologia. Zarys problematyki i podstawowe pojęcia, Wyd. Forum Naukowe

Passat, Poznań 2006.

4. B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa 2003.

5. H. Mendras, Elementy socjologii, Siedmioróg, Wrocław 2001.

Literatura uzupełniająca 1. D. Walczak- Duraj, Podstawy współczesnej socjologii, Wyd. Omega- Praksis, Pabianice 2006. 2. P. L. Berger, Zaproszenie do socjologii, PWN, Warszawa 1998.

3. J. H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Wyd. Zysk i S-ka Poznań 1994.

Pozycja planu: B.1.1

Rodzaj studiów: STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Forma studiów: STUDIA STACJONALNE




Przedmiot: ZOOLOGIA


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

I 1 2 7


Celem nauczania jest zapoznanie z historią nauk zoologicznych, z podstawami systematyki,

morfologii, biologii i ewolucji zwierząt, w tym z rolą zwierząt w przyrodzie i gospodarce

człowieka, a także z gatunkami chronionymi prawem w Polsce oraz nabycie przez studentów

umiejętności rozpoznawania i klasyfikowania różnych grup zwierząt: zwierzęta pożyteczne,

użytkowe, udomowione, patogeny, szkodniki i pasożyty.

Treści kształcenia Wykłady

Treści programowe stanowią: przegląd systematyczny różnych grup świata zwierzęcego i

określenie ich znaczenia w przyrodzie, przy czym akcent położony jest na gatunki chronione i

grupy o znaczeniu bioindykacyjnym, w szczególności zaś przedmiotem wykładów

następujące jednostki systematyczne: pierwotniaki (Protozoa), płazińce (Platyhelminthes),

obleńce (Nemathelminthes), pierścienice (Annelida), pajęczaki (Arachnida), skorupiaki

(Crustacea) i owady (Insecta) – spośród bezkręgowców (Invertebrata), a także płazy

(Amphibia), gady (Reptilia) i ssaki (Mammalia) – z kręgowców (Vertebrata).

Ćwiczenia:

Na zajęciach studenci zapoznają się z elementami morfologii, anatomii i biologii wybranych

grup i gatunków świata zwierzęcego, jak pierwotniaki (Protozoa), robaki (motylice, tasiemce,

glisty, nicienie), pierścienice (dżdżownica), mięczaki (ślimaki, małże), pajęczaki (pająki,

kleszcze, roztocze), skorupiaki (np. raki), wije, owady (np. biegacze, karaczany, pchły, wszy,

pluskwy, mącznik młynarek), a także ze szkieletami ryby, żaby, gołębia i szczura. Ważnym

aspektem niektórych ćwiczeń jest oznaczanie za pomocą kluczy.

Literatura


1. Kawecki Zbigniew : „Zoologia stosowana”. PWN, Warszawa (najnowsze wyd.).

2. Błażejewski Fr., Żelazna E., Błażejewicz- Zawadzińska M., Zoologia ogólna.

Materiały pomocnicze do nauczania zoologii, Wyd. Uczeln. ATR (1997).

3. Błażejewski Fr., Zarys zoologii systematycznej, Wyd. Uczeln. ATR (2001)

Pozycja planu: B.1.2





Przedmiot: Botanika


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 2 3


Zdobywanie umiejętności w zakresie zbierania, gromadzenia, rozpoznawania rodzajów i gatunków

roślin użytecznych dla człowieka, chwastów i ziół. Wzbogacanie wiedzy botanicznej w zakresie obserwacji roślin w ich naturalnym środowisku. Poznawanie podstawowych elementów ekologii

roślin. Poznawanie podstawowych elementów ekologii roślin. Kształcenie umiejętności analizy

porównawczej morfologii i organografii roślin, umiejętności dokumentacji materiałów botanicznych.


Wykłady

Ćwiczenia: Morfologia i systematyka roślin z klasy jedno- i dwuliściennych, z uwzględnieniem analizy

porównawczej poszczególnych organów rośliny, które umożliwiają klasyfikowanie ich w systemy

taksonomiczne.. Zapoznanie z elementami ekologii roślin: formy ekologiczne i formy życiowe. Wybrane zagadnienia ochrony przyrody- gatunki chronione, ochrona siedlisk.

Charakterystyka najważniejszych gospodarczo rodzin: Poaceae, Cyperaceae, Brasicaceae,

Asteraceae, Fabaceae, Rosaceae. Morfologia i systematyka podstawowych gatunków drzew i

krzewów flory Polski. Elementy organografii i histologii w porównaniu z morfologią. Znaczenie roślin niższych (glony, porosty ich rola jako bioindykatorów, mszaki, paprotniki, znaczenie i rodzaje

torfowisk).Morfologia i systematyka roślin z klasy jedno- i dwuliściennych, z uwzględnieniem analizy

porównawczej poszczególnych organów rośliny, które umożliwiają klasyfikowanie ich w systemy taksonomiczne. Charakterystyka najważniejszych gospodarczo rodzin:Poaceae, Cyperaceae,

Brasicaceae, Asteraceae, Fabaceae, Rosaceae. Morfologia i systematyka podstawowych gatunków

drzew i krzewów flory Polski. Zapoznanie z elementami ekologii roślin: formy ekologiczne i formy życiowe. Elementy organografii i histologii w porównaniu z morfologią. Znaczenie roślin niższych

(glony, porosty ich rola jako bioindykatorów, mszaki, paprotniki, znaczenie i rodzaje torfowisk).

Wybrane zagadnienia ochrony przyrody- gatunki chronione, ochrona siedlisk.

Literatura


1. Podbielkowski Z., Podbielkowska M., 1992 Przystosowanie roślin do środowiska. Wyd. Szkolne i

Pedagogiczne. Warszawa 2. Polakowski B. 1991. Botanika. PWN Warszawa

3. Stachak. A. 1989 Botanika dla zootechników. PWN Warszawa


1. Szweykowski J., Szweykowska A., 1998. Botanika t. I i II PWN Warszawa

Pozycja planu: B.2




Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Chemia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

I 1 3 6

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:

Umiejętność stosowania praw chemicznych do konkluzywnej interpretacji wyników badań

analitycznych środowiska naturalnego, umiejętność wykonania podstawowych typów analiz

oraz wyciągnięcia z nich wniosków.


Wykłady:

Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne, stechiometria. Systematyka i nazewnictwo związków

nieorganicznych i organicznych. Budowa atomu, typy wiązań chemicznych. Układ okresowy

pierwiastków, wartościowość. Kinetyka i równowaga chemiczna. Roztwory i sposoby

wyrażania stężeń, woda jako rozpuszczalnik, dysocjacja elektrolityczna. Kwasy i zasady,

iloczyn jonowy wody, pH, hydroliza i bufory. Typy reakcji: kwasowo-zasadowe, wytrącania

osadów, kompleksowania, redoks. Grupy funkcyjne i typy reakcji w chemii organicznej.

Zjawisko izomerii, wzory strukturalne. Węglowodory łańcuchowe i pierścieniowe, alkohole,

fenole, aldehydy, ketony, estry, kwasy karboksylowe, tłuszcze, mydła, aminokwasy, białka

i węglowodany. Ogniwa galwaniczne, elektrody. Podstawy analizy miareczkowej

i spektroskopowej.

Ćwiczenia:

Nauka bezpiecznego wykonywania podstawowych operacji w laboratorium chemicznym.

Sporządzanie roztworów. Wykonywanie różnych typów reakcji chemicznych. Badanie

wpływu stężenia reagentów i obecności katalizatora na szybkość reakcji. Identyfikacja

wybranych jonów. Pomiary pH. Badanie rozpuszczalności metali. Analiza alkacymetryczna.

Oznaczanie śladowych ilości żelaza w próbce ciekłej metodą spektrofoto-metryczną.

Wykrywanie wybranych grup związków organicznych.

Literatura


1. Pajdowski L., „Chemia ogólna”, wyd.8, PWN, Warszawa 1996.

2. Białecka-Florjańczyk E., Włostowska J., „Chemia organiczna”, WNT, Warszawa 2003.

3. Szymura J.A., Gogolin R., „Wybrane zagadnienia z chemii ogólnej i nieorganicznej”, Wydawnictwa Uczelniane ATR, Bydgoszcz 2001.

4. Hart H., Craine L.E.,Hart D.J., „Chemia organiczna – krótki kurs”, PZWL, Warszawa 1998.

Literatura uzupełniająca 1. Atkins P.W., „Podstawy chemii fizycznej”, PWN, Warszawa 1999.

2. Szczepaniak W., „Metody instrumentalne w analizie chemicznej”, PWN, Warszawa, 1996.

Pozycja planu: B.3

Poziom studiów: I STOPNIA

Forma studiów: STACJONARNE

Kierunek: OCHRONA ŚRODOWISKA Specjalność: Ochrona środowiska przyrodniczego


Przedmiot: Matematyka


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

I 1 2 6


Posługiwania się metodami matematycznymi w naukach o środowisku, technicznych lub

rolniczych; opisu matematycznego zjawisk i procesów w przyrodzie; abstrakcyjnego

rozumienia problemów z zakresu nauk przyrodniczych


Wykłady:

Ciągi i szeregi liczbowe. Definicja i podstawowe właściwości funkcji jednej i wielu

zmiennych. Funkcje elementarne. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennej.

Równania i układy równań. Elementy geometrii analitycznej i przestrzennej. Przykłady

zależności funkcyjnych w przyrodzie.

Ćwiczenia:.

Zadania rachunkowe wg treści wykładu

Literatura


1. M. Gewert, Z. Skoczylas, Analiza matematyczna 1. Definicje, twierdzenia, wzory.

Wyd.13 2003

2. Teresa Jurgielewicz, Z. Skoczylas, Algebra liniowa 1, Definicje, twierdzenia, wzory.

Wyd. 10, 2003

3. M.Lassak, Matematyka dla studiów technicznych, wyd. 7, 2004


1. W. Krysicki, L. Włodarski, Analiza matematyczna w zadaniach, cz.1, wyd. 29, PWN 2002

cz.2, wyd.27, 2002

2. M. Gewert, Z. Skoczylas, Analiza matematyczna 1. Przykłady i zadania.Wyd.12, 2003

3. T. Jurgielewicz, Z. Skoczylas, Algebra liniowa 1, Przykłady i zadania. Wyd. 9, 2003

Pozycja planu: B.4





Przedmiot: Fizyka


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 2 2 4


Efektem nauczania fizyki ma być dostarczenie studentom minimum wiedzy niezbędnej do

zrozumienia elementarnych pojęć i praw fizycznych, które występują w opisie procesów

zachodzących w przyrodzie.

Ćwiczenia wykonywane w laboratorium mają na celu ilustrację występowania w

obserwowanych zjawiskach wybranych zagadnień z wykładu, zapoznanie studentów z

problematyką pomiarów, nabycie umiejętności wykonywania obliczeń, w tym również oceny

niepewności wyników pomiarów i obliczeń.


Wykłady:

Charakter fizyki, wielkości fizyczne, jednostki miar, Międzynarodowy Układ Jednostek Miar

(SI). Podstawowe pojęcia i prawa fizyki (mechaniki, dynamiki, grawitacji, hydrostatyki,

termodynamiki, elektryczności, fizyki molekularnej). Procesy fizyczne w zjawiskach

zachodzących w środowisku naturalnym i organizmach żywych (procesy wymiany materii,

transport ciepła, oddziaływanie promieniowania).

Ćwiczenia:

Wyznaczanie wartości podstawowych wielkości fizycznych na podstawie obserwacji zjawisk,

ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk i wielkości występujących w fizyce. Elementarne

wiadomości z teorii pomiaru i szacowania niepewności pomiaru i wyników obliczeń.

Literatura


1. S. Przestalski, Fizyka z elementami biofizyki i agrofizyki, PWN W-wa 1977.

2. H. Szydłowski, Pracownia fizyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN W-wa 1999.


1. E. Boeker, R. van Grondelle, Fizyka środowiska, Wyd. Naukowe PWN W-wa 2002.

2. Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki, red. T. Dryński, PWN W-wa 1967.

Pozycja planu: B.5

Rodzaj studiów: STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Forma studiów: STUDIA STACJONARNE




Przedmiot: Biochemia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 2 2 5


Znajomość podstawowych przemian metabolicznych w organizmach żywych oraz grup

związków chemicznych (białka, węglowodany, tłuszczach itp.).


Wykłady:

Ultrastruktura komórki. Molekularne podstawy biosyntezy białka (replikacja, transkrypcja, zmiany

potranskrypcyjne, translacja, zmiany potranslacyjne). Bioenergetyka organizmu zwierzęcego. Główne szlaki metaboliczne i ich wzajemne powiązania (Metabolizm węglowodanów, Metabolizm lipidów,

Metabolizm związków sterydowych, Metabolizm białek i aminokwasów).

Ćwiczenia:

Aminokwasy (budowa, podział i funkcje aminokwasów, omówienie właściwości fizyko-chemicznych aminokwasów, reakcje barwne: reakcja ksantoproteinowa, cysteinowa, ninhydrynowa oraz tworzenie

kompleksów z metalami, mechanizm powstawania wiązania peptydowego oraz otrzymywanie

i nazewnictwo oligopeptydów). Białka (budowa, podział i funkcje białek, analiza właściwości fizyko-chemicznych białek). Podstawy enzymologii (budowa, funkcje i systematyka enzymów, omówienie

kinetyki reakcji enzymatycznej, oznaczanie aktywności enzymów oraz wykrywanie enzymów

w materiale biologicznym). Witaminy (charakterystyka witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i w wodzie, jakościowe oznaczanie witamin w materiale biologicznym). Węglowodany (budowa,

funkcje, podział oraz występowanie cukrów, reakcje utleniania i redukcji cukrów, znaczenie oraz

mechanizm powstawania osazonów, reakcje wykrywania węglowodanów). Lipidy (budowa, funkcje,

podział oraz występowanie tłuszczów, analiza właściwości fizyko-chemicznych lipidów).

Literatura


1. Kupcewicz B., Roślewska A., Stanek M., Stasiak K., „Materiały do ćwiczeń i seminariów z

biochemii”, Wyd. Uczelniane ATTR, Bydgoszcz, 2005.

2. Malinowska A., „Biochemia zwierząt”, Wyd. SGGW, Warszawa, 1997. 3. Minakowski W., Weidner S., „Biochemia kręgowców”, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 2005.

4. Murray R.K., Granner D.K., Mayes P.A., Podwell V.W., „Biochemia Harpera”, Wyd. Lek.

PZWL, Warszawa, 1994.

5. Filipowicz B., Więckowski W., „Biochemia”, PWN, Warszawa-Łódź, 1983.


1. Stryer L., „Biochemia”, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 1997. 2. Kączkowski J., „Podstawy biochemii”, Wyd. Nauk. Techn., Warszawa, 2003.

3. Kłyszejko-Stefanowicz L., „Cytobiochemia”, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 1995.

4. Kłyszejko-Stefanowicz L., „Ćwiczenia z biochemii”, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 1999.

Pozycja planu: B.6





Przedmiot: Informatyka


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 1 2 2


Opanowanie obsługi komputera w stopniu pozwalającym na obsługę podstawowych

programów wspomagających pracę biurową (MS Word, MS Excel), nabycie umiejętności

wyszukiwania informacji w sieciach komputerowych, rozumienie terminologii

informatycznej, jak również bieżących zagadnień związanych z rozwojem oprogramowania

oraz sprzętu komputerowego.


Wykłady:

Obszar zainteresowań informatyki. Rodzaje komputerów. Budowa komputera. Wprowadzenie

do systemów operacyjnych. Oprogramowanie antywirusowe. Lokalne i rozległe sieci

komputerowe. Internet – protokoły sieciowe, adresy, domeny. Portale, przeglądarki

i wyszukiwarki internetowe. Bezpieczeństwo zasobów w sieciach komputerowych. Podpis

elektroniczny. Licencje na oprogramowanie. Przestępstwa komputerowe w świetle prawa.

Komputery a zdrowie. Historia rozwoju informatyki i komputerów.

Ćwiczenia:

Instalacja oprogramowania i drukarek. Kompresja danych. Przeszukiwanie zasobów

internetowych. Procesor tekstu MS Word: ustawienia strony, formatowanie tekstu, edytor

równań, tabele. Darmowe oprogramowanie biurowe, np. Open Office. Arkusze kalkulacyjne:

wprowadzanie i formatowanie danych, tworzenie formuł i funkcji, tabele przestawne, sumy

częściowe, elementy graficzne. Wirusy komputerowe.

Literatura


1. Groszek M., Kurs Excel 2003 PL. Wyd. Helion, 2003.

2. Kowalczyk G., Word 2003 PL. Kurs. Wyd. Helion, 2003.

3. Krzymowski B., Office XP po polsku. Komputerowa Oficyna Wyd. „HELP”, 2002.

4. Sokół M., Kurs Windows XP PL, Wyd. Helion 2003.


1. CHIP – Czasopismo komputerowe. Microsoft Corporation; http://www.chip.pl

2. PC World Komputer: http://www.pcworld.pl.

http://www.chip.pl/

Pozycja planu: B.7





Przedmiot: Mikrobiologia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 1 2 5


Zajęcia z mikrobiologii mają na celu zaznajomienie studentów z systematyka, morfologią i

fizjologią drobnoustrojów, oraz ich wpływem na zdrowie zwierząt i trwałość produktów

pochodzenia zwierzęcego. Ponadto mają umożliwić opanowanie praktyczne podstawowych

technik aseptycznej pracy w laboratorium mikrobiologicznym i niektórych elementów

diagnostyki drobnoustrojów.


Wykłady:

Budowa komórki prokariotycznej, rozmnażanie bakterii, odżywianie oraz procesy

metaboliczne (cykle oddechowe, fermentacje, fotosynteza, chemosynteza), rola korzystna i

szkodliwa mikroorganizmów w przyrodzie, obieg podstawowych pierwiastków biogennych,

czynniki patogenności drobnoustrojów, wzajemne oddziaływanie pomiędzy

mikroorganizmami, a organizmami wyższymi, systematyka bakterii, wirusy – budowa,

znaczenie, systematyka, wybrane elementy mikrobiologii żywności.

Ćwiczenia:

Opanowanie podstawowych technik mikrobiologicznych: izolacja czystych kultur, oznaczanie

liczby drobnoustrojów, badanie skuteczności dezynfekcji, niektóre techniki diagnostyczne –

ocena morfologii kolonii bakteryjnych, barwienie metodą Gramma, badanie zdolności

rozkładu cukrów, identyfikacja grzybów pleśniowych. Poznają także mikroflorę wybranych

produktów spożywczych (np. jogurt, kefir, mleko)

Literatura


1. Schlegel H.G. 1996: Mikrobiologia ogólna. PWN, Warszawa.

2. Kunicki-Goldfinger W.: Życie bakterii, PWN, Warszawa 2001;

3. Kocwowa E., 1984: Ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej. PWN, Warszawa.


1. Wawrzkiewicz J.: Mikrobiologia weterynaryjna. PWN, Warszawa 1981;

2. Zaleski J.S.: Mikrobiologia żywności pochodzenia zwierzęcego. WN- T, Warszawa 1985

Pozycja planu: B.8




Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Statystyka


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 1 2 3


Posługiwanie się metodami statystycznymi w opracowywaniu danych i analizach

środowiskowych; modelowanie procesów i zjawisk w przyrodzie; przewidywanie skutków

zamierzonego oddziaływania na środowisko.


Wykłady:

Rachunek prawdopodobieństwa. Zmienne losowe i ich rozkład. Metody statystyki opisowej.

Estymacja punktowa i przedziałowa. Weryfikacja hipotez. Analiza wariancji. Korelacja i

regresja.

Ćwiczenia:

Zadania rachunkowe wg treści wykładów.

Literatura


1. J. Kornacki, J. Mielniczuk, Statystyka dla studentów kierunków technicznych i

przyrodniczych, WN-T, W-wa 2001

2. W. Oktaba, Elementy statystyki matematycznej i metodyka doświadczalnictwa, Wyd. 5

PWN W-wa 1980


1. J. Greń , Statystyka matematyczna. Modele i zadania, Wyd. 7, PWN, W-wa 1982

Pozycja planu: C.1





Przedmiot: Ekologia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 1 2 5


Efektem kształcenia jest przekazanie studentów wiedzy na temat podstaw ekologii, zależności

pomiędzy organizmami żywymi a środowiskiem, funkcjonowania elementów biotycznych

i abiotycznych na poziomach osobnika, populacji, biocenozy i krajobrazu. Po zaliczeniu

przedmiotu student nabędzie umiejętności rozumienia i oceny walorów i złożoności

środowiska przyrodniczego, jego zagrożeń pod wpływem szeroko pojętego oddziaływania

człowieka i podejmowania takich decyzji, które będą minimalizowały te zagrożenia.


Wykłady:

Ekologia jako nauka, zakres i podział. Historia ekologii, problemy współczesnej ekologii.

Ekosystem jako jednostka ekologiczna, części składowe, powiązania. Przepływ energii przez

ekosystem, produkcja ekosystemu. Łańcuchy troficzne i ich znaczenie, piramidy ekologiczne,

akumulacja toksyn w łańcuchu troficznym. Obieg materii w ekosystemie. Osobnik i gatunek

w ekosystemie, interakcje osobnicze i międzygatunkowe. Organizacja na poziomie biocenozy

Rozwój i ewolucja biocenoz. Woda jako środowisko życia, grupy ekologiczne. Ekosystemy

lądowe jako składniki krajobrazu.

Ćwiczenia:

Czynniki ograniczające występowanie gatunków. Temperatura jako czynnik ekologiczny.

Woda jako czynnik ekologiczny. Światło jako czynnik ekologiczny. Zasolenie jako czynnik

ekologiczny. Populacja i jej cechy: liczebność i zagęszczenie. Rozrodczość, śmiertelność,

struktura płci i wieku. Struktura przestrzenna i socjalna. Przedstawiciele entomofauny

różnych ekosystemów. Grupy ekologiczne zbiorników wodnych. Formy ochrony przyrody.

Metody badań zwierząt glebowych, przedstawiciele edafonu wybranych gleb. Wskaźniki

biocentotyczne i ich zastosowanie.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Odum E.P. - Podstawy ekologii. PWRiL, 1982 lub nowsze.

2. Krebs C.J. – Ekologia. PWN, 1996.

3. Prończuk J. - Podstawy ekologii rolniczej. PWN, 1982.

4. Remmert H. – Ekologia. PWRiL, 1985.

5. Banaszak J., Wiśniewski H. – Podstawy ekologii. WSP Bydgoszcz, 1999.

6. Trojan P. - Ekologia ogólna. PWN, 1978 lub nowsze. Literatura uzupełniająca

1. Alle W.C. - Zasady ekologii zwierząt. PWN t. 1 i 2, 1958.

2. Richling A., Solon J. - Ekologia krajobrazu. PWN, 1996.

3. Miller G.T. - Environmental Science. Wadsworth Pub. Co. 1988.

Pozycja planu: C.2





Przedmiot: Geologia, geomorfologia, gleboznawstwo


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 2 3 5

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje Student po ukończeniu ćwiczeń z przedmiotu będzie mógł dokonać opisu i zinterpretować wybrane

zjawiska i procesy geologiczne, geomorfologiczne i glebowe. Student zdobędzie umiejętność oceny

właściwości gleby jako filtra antropogenicznych zanieczyszczeń. Zapozna się z morfologią i klasyfikacją gleb Polski. Zapozna się z mapami tematycznymi i nauczy się z nich korzystać.

Treści kształcenia Wykłady: Teoria powstawania Ziemi, zlodowacenia ( przyczyna, zasięg, osady glacjalne), klasyfikacja minerałów i

systematyka skał, skały macierzyste gleb Polski, uziarnienie gleb, struktura gleb organicznych i mineralnych,

oznaczanie odczynu gleb oraz pojemności sorpcyjnej, budowa glebowego kompleksu sorpcyjnego, próchnica

i przemiany substancji organicznychw glebach, postacie wody w glebie oraz skład jakościowy i ilościowy

roztworu glebowego, ocena zasolenia gleb, zawartość mobilnych form metali ciężkich w glebach, mapy

glebowo- rolnicze i mapy degradacji gleb. Genetyczna i glebowo- rolnicza systematyka gleb.

Ćwiczenia: Identyfikacja minerałów i skał. Skały macierzyste gleb Polski. Makroskopowe rozpoznawanie skał osadowych

okruchowych. Procesy egzogeniczne: wietrzenie (fizyczne, chemiczne, biologiczne), działanie wody (procesy).

Mapy topograficzne. Wykonanie przekroju hipsometrycznego. Określenie spadków terenu na podstawie

warstwic i przekroju hipsometrycznego Oznaczanie składu granulometrycznego gleb. Współczynnik filtracji

i właściwości wodne gleb Zawartość węglanu wapnia w glebie oraz zasolenie gleb. Wyznaczanie pojemności

sorpcyjnej gleb. Zasady wyznaczania miejsc poboru, pobierania i przygotowywania próbek glebowych do analiz. Zadania struktury glebowej. Morfologia gleb. Genetyczna i gleboznawczo-rolnicza systematyka gleb

Polski. Zawartość mobilnych form metali ciężkich w glebach. Praktyczne wykorzystanie map glebowo-

rolniczych.

Literatura

Literatura podstawowa: 1. Baran S., Turski R.: Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. Wyd. AR, Lublin, 1996.

2. Buckman H.C., Brady N.C.: Gleba i jej właściwości. PWRiL. Warszawa, 1971.

3. Dobrzański B., Zawadzki S.: Gleboznawstwo. Wydanie III. PWRL. Warszawa, 1995.

4. Klimaszewski M., Geomorfologia. PWN. Warszawa, 2003

5. Kononowa M.: Substancje organiczne gleby, ich budowa, właściwości i metody badań. PWRiL.

Warszawa, 1968.

6. Mocek A., Drzymała S., Maszner P.,Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wyd. AR, Poznań, 1997.

7. Mizerski W., Geologia Polski. PWN. Warszawa, 2002 8. Praca zbiorowa: Album gleb Polski. PWN. Warszawa, 1986.

9. Praca zbiorowa: Systematyka gleb Polski. Roczniki Gleboznawcze. Tom XL, z.3/4.

10. Saliszczew A.: Kartografia ogólna. PWN. Warszawa, 1998.

Literatura uzupełniająca: 1. Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z., Badania ekologiczno-gleboznawcze.

PWN Warszawa, 2004

2. Kabata-Pendias A., Pendias H.: Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN. Warszawa, 1999.

3. . Mizerski W., Geologia dynamiczna. PWN. Warszawa, 2002

4. Myślińska E.: Grunty organizne i laboratoryjne metody ich badania, 2001. 5. Siuta J.: Gleba – diagnozowanie stanu i zagrożenia. Wyd. IOŚ. Warszawa, 1995

. Pozycja planu: C.3




Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Meteorologia i klimatologia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

I 2 2 6


Ocena i interpretacja zjawisk i procesów meteorologicznych i klimatologicznych

w powiązaniu ze stanem środowiska przyrodniczego. Wyznaczanie podstawowych wskaźników

meteorologicznych i klimatologicznych. Identyfikacja zagrożeń oraz ocena systemów ochrony

atmosfery. Posługiwanie się podstawowymi technikami pomiarowymi. Wykorzystywanie danych

meteorologicznych w opracowaniach meteorologicznych

i klimatologicznych.


Wykłady

Meteorologia i klimatologia - historia, przedmiot i zadania. Rola meteorologii i klimatologii w

ochronie środowiska. Wybrane zagadnienia z atmosfery Ziemi. Skład atmosfery. Uwarstwienie

atmosfery. Zanieczyszczenia atmosfery: przemiany i rozprzestrzenianie. Promieniowanie słoneczne

jako źródło energii. Promieniowanie w środowisku. Bilans promieniowania. Obieg ciepła w

środowisku. Warunki cieplne i termiczne gruntu i powietrza. Krążenie wody w środowisku. Proces

parowania. Wilgotność powietrza. Przyczyny, warunki i produkty procesu kondensacji pary

wodnej. Podstawowe wiadomości z meteorologii synoptycznej. Podstawowe pojęcia z zakresu

klimatologii. Składniki i czynniki klimatu. Klimaty Ziemi. Globalny rozkład podstawowych

elementów. Klasyfikacje klimatów. Regionalizacje klimatów świata. Charakterystyka klimatu

Polski: czynniki kształtujące, podstawowe elementy obrazujące, regionalizacje. Przyczyny zmian

klimatu. Przewidywane zmiany klimatu pod wpływem zwiększonej emisji dwutlenku węgla –

scenariusze i konsekwencje. Pozostałe oddziaływania człowieka na klimat. Strategie ochrony

klimatu na świecie i w Polsce.

Ćwiczenia

Organizacja służby meteorologicznej na świecie i w Polsce. Zasada porównywalności wyników.

Ogródek meteorologiczny. Klatka meteorologiczna. Rodzaje i metody pomiarów promieniowania

słonecznego i usłonecznienia. Obliczanie kąta padania promieni słonecznych. Pomiary temperatury

powietrza, minimalnej przy gruncie oraz gruntu. Obliczenia średniej temperatury oraz amplitudy

dobowej i rocznej. Pomiar wilgotności powietrza metodą psychrometryczną i higrometryczną.

Zasady posługiwania się tablicami psychrometrycznymi. Opracowanie meteorologiczne cz.I

(Metody przedstawiania warunków solarnych, termicznych i wilgotności powietrza).Bezpośredni i

pośredni pomiar parowania ze swobodnej powierzchni wodnej oraz parowania terenowego.

Wyznaczanie wielkości zachmurzenia nieba i rozpoznawanie rodzajów chmur. Metody pomiarów

wysokości opadów atmosferycznych. Rodzaje i pomiar grubości pokrywy śnieżnej. Opracowanie

meteorologiczne cz.II (Metody przedstawiania warunków opadowych. Klimatyczny bilans wodny.

Wskaźniki stopnia uwilgotnienia atmosfery). Pomiar ciśnienia atmosferycznego i jego redukcja do

poziomu morza. Pomiar prędkości i kierunku wiatru. Proces formowania się niżu umiarkowanych

szerokości. Układy barometryczne pola ciśnienia. Mapy synoptyczne. Prognozowanie pogody.

Opracowanie meteorologiczne cz. III (Wyznaczanie początku, końca i długości trwania

termicznych pór roku). Fenologia i fenologiczne pory roku. Materiały źródłowe pomiarów i

obserwacji meteorologicznych. Charakterystyka automatycznych stacji meteorologicznych.

Literatura


1. Kożuchowski K. (red.): Meteorologia i klimatologia. PWN Warszawa.

2. Szwejkowski Z.: Pogoda, klimat i środowisko. UWM Olsztyn.

3. Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopacz-Lembowicz M.: Meteorologia i klimatologia.

Pomiary, obserwacje, opracowania. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Łódź.


1. Bac S., Rojek M.: Meteorologia i klimatologia. PWN Warszawa.

2. Woś A.: Meteorologia dla geografów. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszwa.

3. Szklarczyk M.: Ochrona atmosfery. UWM Olsztyn.

4. Woś A.: Klimat Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.

5. Rojek M., Żyromski A.: Agrometeorologia i klimatologia. Skrypt AR Wrocław

6. Czarnecka M., Koźmiński Cz.: Meteorologia a zanieczyszczenie atmosfery. Akademia Rolnicza w

Szczecinie

Pozycja planu: C.4





Przedmiot: Hydrologia i gospodarowanie wodą


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 2 3 5

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje Zapoznanie studentów z obecnym poglądem na rozwój, zakres, podział i terminologię w

hydrologii, przedstawienie przedmiotu badań jakim jest hydrosfera, omówienie zasad ochrony wód,

obiegu wody w przyrodzie i kształtowania się przepływu wody w rzekach. Gospodarka wodna jako czynnik ochrony środowiska, gospodarka wodna w rolnictwie, bilanse wodnogospodarcze i warunki

korzystania z wód dorzecza, mała retencja wodna.


Wykłady Przedmiot hydrologii, zasoby hydrosfery i jej właściwości, obieg wody, cykl hydrologiczny i jego

bilans, ogólne zasady ochrony wód. Zasoby wodne Polski na tle Europy i świata, organizacja służb

zajmujących się gospodarką wodną kraju. Wody podziemne, ich geneza, charakterystyka i rodzaje. Wody powierzchniowe, źródła, cieki naturalne i sztuczne, profil podłużny i spadek cieku, parametry

morfometryczne rzeki, sieć rzeczna. Obszarowe obiekty hydrograficzne (wody stojące). Jeziora,

zbiorniki wodne naturalne i sztuczne, zanikanie jezior, miary jeziorności, obszary zabagnione, mokradła stałe i okresowe, lodowce, ich powstawanie i typy oraz marzłoć trwała. Systemy

hydrograficzne. Zlewnia, dorzecze, zlewisko, podział dorzecza, podział hydrograficzny kontynentów,

kształtowanie się odpływu. Elementy bilansu wodnego. Opady, retencja powierzchniowa i gruntowa, parowanie terenowe, odpływ podziemny do rzek, jezior i mórz, równowaga zwierciadła wód

podziemnych, spływ powierzchniowy, odpływ rzeczny i cykl hydrologiczny zlewni. Charakterystyka

odpływu rzecznego. Ruch wody w korycie rzecznym, stany wody i przepływ, hydrogram odpływu,

wezbrania i niżówki, ustroje rzeczne. Pomiary stanów wody, wodowskazy i ich rodzaje. Pomiary prędkości i objętości przepływu wody w cieku. Bilans wodny i jego zmiany. Bilans wodny zlewni

i zbiornika wodnego, zmienność bilansu wodnego. Zarastanie rzek i jezior, dynamika wód jeziornych i

ich mieszanie się. Procesy termiczne i dynamiczne w wodach. Promieniowanie słoneczne, ustrój termiczny i lodowy wód rzecznych oraz jeziornych. Ruch materiału stałego, erozja i denudacja zlewni,

erozja koryta rzecznego i ruch w nich rumowiska, typy troficzne jezior, sedymentacja rumowiska

w jeziorach i osady denne. Morza i oceany. Geneza i definicja gospodarki wodnej, jej cele i zadania, gospodarka wodna jako czynnik ochrony środowiska i jako dyscyplina naukowa. Wezbrania

i powodzie, geneza wezbrań, ochrona przeciwpowodziowa i jej organizacja w Polsce.

Gospodarowanie wodą w głównych działach gospodarki wodnej, rodzaje i potrzeby wodne gospodarki

narodowej, bilans wodnogospodarczy i warunki korzystania z wód dorzecza.

Ćwiczenia Wyznaczanie powierzchniowego działu wodnego zlewni rzeki oraz określenie jej charakterystyki geometrii. Pomiary powierzchni na planach i mapach. Wyznaczanie średniego opadu w zlewni rzeki

metodą Thyssena i izohiet. Analiza danych hydrologicznych w oparciu o źródła informacji, wykonanie

hydrogramu odpływu. Obliczanie miar odpływu wody ze zlewni rzeki. Przygotowanie tabeli oraz

konstruowanie wykresu częstości i gęstości częstości przepływów, określenie przepływu NTQ. Wykres czasów trwania przepływów w podziałce arytmetycznej i logarytmicznej, określenie

przepływu ZQ. Wezbrania i niżówki oraz określenie ich parametrów. Obliczanie przepływów

charakterystycznych formułami empirycznymi. Obliczanie przepływów prawdopodobnych wg formuły Dębskiego i Kaczmarka. Konstrukcja krzywej natężenia przepływu (krzywej konsumpcyjnej).

Wykres przebiegu stanów charakterystycznych w profilu wodowskazowym w wybranym pięcioleciu.

Wykres wahań zwierciadła wody podziemnej w ciągu roku Morfometria jeziora, charakterystyki

powierzchni jeziora. Obliczanie pojemności jeziora z krzywej batymetrycznej i pojemności

epilimnionu.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z.: Hydrologia ogólna. Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 1999.

2. Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A.: Przewodnik do ćwiczeń z hydrologii ogólnej.

Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.

3. Byczkowski A.: Hydrologia, t. 1-2. Wyd. SGGW w Warszawie 1996. 4. Kiciński T., Byczkowski A., Skrzynecka J., Wicher M.: Materiały do ćwiczeń z hydrologii.

Wyd. SGWW w Warszawie, 1994.

Literatura uzupełniająca 1. Mikulski Z.: Gospodarka wodna. PWN w Warszawie 1998.

2. Ciepielowski A.: Podstawy gospodarowania wodą. Wyd. SGGW w Warszawie 1999.

3. Allan J.D.: Ekologia wód płynących. PWN w Warszawie 1998. 4. Lampert W., Sommer U.: Ekologia wód śródlądowych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa

2001.

5. Chełmicki W.: Woda. Zasoby, degradacja, ochrona. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2001. 6. Pociask-Karteczka J. (red.): Zlewnia. Właściwości i procesy. Wyd. UJ, Kraków 2006.

Pozycja planu: C.5




Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Ochrona przyrody


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktó

w

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

IV 1 2 6

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z historią ochrony przyrody w Polsce, a także poszerzenie ich wiedzy z zakresu prawodawstwa i różnych form ochrony przyrody w Polsce i na świecie,

biologii i ekologii gatunków chronionych oraz bioróżnorodności w skali globalnej

i regionalnej.

Treści kształcenia Wykłady: Treść przedmiotu obejmuje ocenę zasobów bioróżnorodności, ochronę zasobów przyrody ożywionej

i nieożywionej, cele i zasady gospodarki na obszarach chronionych, metody badania zasobności populacyjnej gatunków chronionych, w tym inwentaryzację przyrodniczą i waloryzację przestrzeni

przyrodniczej, a ponadto metody ochrony gatunkowej, szkody wyrządzane przez zwierzęta chronione

prawem i ich zapobieganie, polskie i międzynarodowe akty prawne, charakterystykę gatunków chronionych roślin i zwierząt, a także ochronę kompleksów faunistycznych w strefach klimatyczno-

roślinnych (biomach) kuli ziemskiej, system obszarów chronionych regionu kujawsko-pomorskiego na tle

programu „Natura 2000”, ocenę aktualnego zagrożenia kręgowców Polski.

Ćwiczenia: Treści programowe ćwiczeń koncentrują się na podstawach rozpoznawania oraz charakterystyce

zagrożonych grup i gatunków bezkręgowców i kręgowców Polski. W szczególności dotyczy to: wybranych gatunków mięczaków Mollusca, pająków Araneae objętych ochroną gatunkową, chrząszczy,

błonkówek, motyli, jętek i ważek, a spośród kręgowców: płazów, gadów, ssaków i ptaków, objętych

ochroną gatunkową w Polsce.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Andrzejewski R., Baranowski M., (red.), 1993: Stan środowiska w Polsce. Wyd. PIOS, Warszawa

2. Dyduch-Falniowska A., Kazimierczakowa R., i inni 1999: Ostoje przyrody w Polsce. Kraków

3. Olaczek R. i in., 1996: Ochrona Przyrody w Polsce, Zarząd Główny LOP. Warszawa

4. Olaczek R., 1998: Przyroda Polski Pod Ochroną, Zarząd Główny LOP –Wyd., Warszawa 5. Głowaciński Zb., (red.) 1992. 2001: Polska czerwona księga zwierząt, PWRiL, Warszawa, 351 ss

6. Polska Czerwona Księga Roślin, 1993, PWRiL, Warszawa.

7. Liro A., Dyduch-Falniowska A., 1999: Natura 2000. Europejska sieć ekologiczna, Warszawa. Literatura uzupełniająca:

1. Łojewski St., E. R. Śpiewakowski; 1995: Zasady długofalowej polityki ekologicznej dla miasta

Bydgoszczy, Katedra Botaniki i Ekologii ATR Bydgoszcz. 2. Mazur S., (red.) 1991: Ekologiczne podstawy gospodarowania środowiskiem przyrodniczym. Wizje –

Problemy – Trudności, nr 77, 1991, Wyd. SGGW-AR, Warszawa

3. Pawlaczyk P., Jernaczek A., 1995: Poradnik Lokalnej Ochrony Przyrody, Wyd. Lubelskiego Klubu

Przyrodników, Świebodzin

Pozycja planu: C.6

Poziom studiów:

STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA



Przedmiot Przemysłowe technologie w ochronie środowiska

Inżynieria procesowa


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 1 3 6


Poznanie teoretycznych i praktycznych podstaw operacji i procesów jednostkowych inżynierii

procesowej.


Wykłady

Inżynieria płynów – przepływy, opory, separacja faz zdyspergowanych (sedymentacja,

filtracja, flotacja, fluidyzacja). Podstawy termodynamiki technicznej – przenikanie,

konwekcja i inne metody wymiany form energii. Procesy wymiany masy. Podstawy destylacji

i rektyfikacji. Ekstrakcja i procesy sorpcyjne. Urządzenia i aparatura w inżynierii procesowej

– rurociągi i armatura, reaktory procesowe, wymienniki ciepła, dobór materiałów

konstrukcyjnych. Szczegółowe technologie ochrony środowiska w aspekcie budowy instalacji

oraz doboru urządzeń.

Ćwiczenia

Zastosowanie operacji i procesów jednostkowych inżynierii procesowej na wybranych

przykładach technologii ochrony środowiska.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Z. Orzechowski ,J. Prywer, R. Zarzycki: Mechanika płynów w inżynierii środowiska,

Wydawnictwo WNT, Warszawa 2001.

2. B. Tabiś: Zasady inżynierii reaktorów chemicznych, Wydawnictwo WNT, Warszawa 2005.

3. S. Michałowski, K. Wańkowicz: termodynamika procesowa, Wydawnictwo WNT,

Warszawa 2005.

Literatura uzupełniająca 1. P. Lewicki: Inżynieria procesowa i aparatura przemysłu spożywczego, Wydawnictwo

WNT, Warszawa 2006.

2. J.Warych:Oczyszczanie gazów. Procesy i aparatura, Wydawnictwo WNT, Warszawa 2005.

Pozycja planu: C.7




Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Instrumenty ochrony środowiska


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktó

w

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 2 2


Zapoznanie studentów z analizowaniem i ocenianiem systemów zarządzania środowiskiem w

skali lokalnej, zasadami i metodami monitoringu, z podstawowymi wskaźnikami oraz

normami stanu środowiska, z oceną stanu środowiska za pomocą bioindykacji oraz z siecią

monitoringu polskiego i powiązaniami z monitoringiem europejskim i światowym.

Rozumienie znaczenia procedury OOŚ w ochronie środowiska, programowania i

współuczestniczenia w realizacji OOŚ

Treści kształcenia:

Wykłady:

Systemy zarządzania środowiskiem. Odpowiedzialność instytucji i przedsiębiorstw za stan

i ochronę środowiska. Ocena i zarządzanie ryzykiem zagrożeń środowiskowych. Monitoring

jako metoda kontroli stanu środowiska. Systemy i techniki pomiarowe w monitoringu

środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska – powietrza,

wody i gleby. Gromadzenie i przetwarzanie danych o środowisku, Teledetekcja i

geograficzne systemy informatyczne. Zasady i przepisy polskie i międzynarodowe dotyczące

ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ).

Ćwiczenia:

Monitoring jezior i rzek w Polsce. Monitoring Bałtyku. Systemy oceny jakości wód

w Europie. Charakterystyka stref samooczyszczania rzeki. Gatunki planktonowe i bentosowe

jako biowskaźniki. Zastosowanie bioindykacji w monitoringu lasu. Oddziaływanie

zanieczyszczeń przemysłowych na środowisko leśne. Monitoring biologiczny w lasach

ogólne zasady ustalania stref uszkodzenia lasu. Ochrona zasobów genowych na przykładzie

leśnego Banku Genów. Monitoring zwierząt łownych. Zwierzęta glebowe jako biowskaźniki.

Porosty i mszaki jako bioindykatory zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Rośliny

zielone i ich zbiorowiska jako wskaźniki siedliskowe. Wykorzystanie zwierząt

laboratoryjnych do badań testowych. Roztocze jako bioindykatory testowe. Metody

wykonywania OOŚ. Raporty OOŚ dla wybranych przedsięwzięć.

Literatura


1. Borsuk S., Goszyński J., Jutrowska E., Monitoring środowiska, Wyd. ATR,

Bydgoszcz, 1998

2. Fałtynowicz W., Wykorzystanie porostów do oceny zanieczyszczenia powietrza,

Centrum Edukacji Ekologicznej Wsi, Krosno, 1995

3. Jaszczak R., Monitoring lasów, Wyd. AR, Poznań, 1999

Pozycja planu. C.8

Poziom studiów:





Przedmiot: Technologie stosowane w ochronie środowiska


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 1 3 5


Poznanie podstaw teoretycznych i praktycznych technologii stosowanych w uzdatnianiu

powietrza, wody, oczyszczaniu ścieków oraz zagospodarowania odpadów.


Wykłady

Technologie uzdatniania powietrza. Metody dezodoryzacji powietrza. Dezynfekcja wody.

Technologia oczyszczania ścieków osadem czynnym. Podstawowe parametry technologiczne

osadu czynnego. Metody zagospodarowania osadów ściekowych. Technologie związane z

gromadzeniem i przeładunkiem odpadów. Omówienie technologii spalania osadów i odpadów

komunalnych. Technologie kompostowania odpadów. Składowanie odpadów komunalnych.

Metody ograniczenia uciążliwości hałasu w środowisku.

Ćwiczenia

Badanie cech fizycznych i chemicznych osadów ściekowych. Skuteczność higienizacji

osadów ściekowych. Wykrywanie obecności pałeczek Salmonella. Zastosowanie metod

fizykochemicznych oraz biologicznych w oczyszczaniu ścieków komunalnych. Badanie

efektów oczyszczania ścieków osadem czynnym. Parametry technologiczne osadu czynnego.

Mikroskopowe badanie osadu czynnego. Oznaczenie NPL bakterii grupy coli

w ściekach na poszczególnych etapach oczyszczania.

Literatura


1.Kumider J. Utylizacja odpadów przemysłu rolno-spożywczego. Wyd. AE Poznań, 1999.

2. Rosik-Dulewska C. Podstawy gospodarki odpadami. Wyd. Ekoinżynieria. Lublin, 2006.

3. Łomotowski J, Szpindo A: Nowoczesne systemy oczyszczania ścieków. Wyd. Arkady

Warszawa 1999.


1. Buraczewski G.: Biotechnologia osadu czynnego. PWN Warszawa. 1994.

2. Piecuch T., Dąbek L., Juraszka B. Spalanie i piroliza odpadów oraz ochrona powietrza

przed szkodliwymi składnikami spalin. Wyd. Uczeln. PK, 2002

3. Piecuch T. Zarys metod termicznej utylizacji odpadów. Wyd. Uczeln. PK, 2006.

Pozycja planu. C.9

Poziom studiów:





Przedmiot: Zagrożenia cywilizacyjne i zrównoważony rozwój


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 2 2 6


Zapoznanie studentów z zagrożeniami cywilizacyjnymi dla środowiska, oceną zasobów

i możliwości regeneracyjnych przyrody; zasadami zrównoważonego rozwoju cywilizacyjnego

jak również politycznymi aspektami tego zagadnienia.

Treści kształcenia Wykłady

Środowisko, zasoby przyrody, twory przyrody. Biosfera jako środowisko globalne. Ogólne

zasady gospodarowania zasobami odnawialnymi i nieodnawialnymi. Wpływ rozwoju

(ewolucji) form życia na stan wód, atmosfery, i litosfery. Nadzieje i obawy związane z

rozwojem nauki i technologii. Przegląd koncepcji i wskaźników rozwoju zrównoważonego.

Wdrażanie zasad rozwoju zrównoważonego w polityce ekologicznej Polski. Promowanie

rozwoju zrównoważonego poprzez wzrost świadomości, etykę ekologiczną i edukację.

Ćwiczenia

Skala problemów środowiskowych, lokalnych, regionalnych i globalnych. Biologiczny

i kulturowy związek człowieka ze środowiskiem. Zagrożenia fizyczne, chemiczne

i biologiczne w tym mikrobiologiczne i parazytologiczne. Katastrofy ekologiczne a klęski

żywiołowe. Globalne przyczyny zagrożeń: przyrost demograficzny, rozwój techniki,

powszechna urbanizacja, zbrojenia i wojny, stosunki społeczno-ekonomiczne i modele życia.

Scenariusz globalnych katastrof ekologicznych. Zmiany klimatu. Ubytek lasów tropikalnych.

Zanik bioróżnorodności przyrodniczej. Pustynnienie i stepowienie krajobrazu.

Zanieczyszczenie wód, atmosfery i pedosfery. Przykłady stosowania zasad ekorozwoju w

gospodarce. Trudności zharmonizowania: efektu ekonomicznego, zaspokajania potrzeb

społecznych i ochrony środowiska.

Literatura


1. Folmer H., Gabel H.L. Opschoor H. Ekonomika środowiska i zasobów naturalnych.

Wyd. J. Krupski i S-ka , Warszawa 1995

2. Martin H.P. Schuman H. Pułapka globalizacji. Atak na demokrację i dobrobyt. Wyd.

Dolnośląskie, Wrocław 1999

3. Nowicki M. Strategia Ekorozwoju. Agencja Reklamy, Wyd. A. Grzegorczyk,

Warszawa 1993

Pozycja planu: C.10



Kierunek: OCHRONA ŚRODOWISKA Specjalność:

Ochrona środowiska przyrodniczego


Przedmiot: Ocena oddziaływania na środowiska


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 1 2 3


Zapoznanie studentów z podstawami prawnymi i przebiegiem procedur Ocen Oddziaływania

na Środowisko. Zdobycie umiejętności wykonania Raportów Oddziaływania na Środowisko.


Wykłady: Miejsce procedur OOŚ w procesie inwestycyjnym oraz rola poszczególnych jednostek na kolejnych

etapach procesu. Procedury OOŚ, ich ramowy przebieg i podstawy prawne. Kategorie inwestycji

mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Raport Oddziaływania na środowisko jako podstawowy dokument w procedurze OOŚ. Rodzaje oddziaływań na środowisko. Typy reakcji

środowiska na czynniki antropopresyjne. Podstawowe zasady i metody prognozowania oddziaływań

na środowisko. Decyzje administracyjne w procesie inwestycyjnym. Hierarchia metod przeciwdziałania negatywnym skutkom oddziaływania na środowisko. Egzekwowanie zapisów

dotyczących ochrony środowiska, zawartych w decyzjach administracyjnych. Przeglądy ekologiczne

jako narzędzie ochrony środowiska. Procedury OOŚ dla strategii rozwoju regionów oraz polityk,

strategii planów i programów różnych gałęzi gospodarki. Scoping - zasady określania zakresu oddziaływania na środowisko. Typowe oddziaływania: dużych obiektów handlowych, inwestycji

liniowych, anten i stacji bazowych telefonii komórkowej, inwestycji przemysłu chemicznego.

Ćwiczenia: Zasady negocjacji sozotechnicznych i udział społeczeństwa w procedurze OOŚ. Analiza wariantów lokalizacyjnych i technologicznych. Oceny oddziaływań maksymalnych w szacowaniu ryzyka

poważnych awarii. Procedury przeciwdziałania poważnym awariom w zakładach o zwiększonym i

dużym ryzyku ich wystąpienia - programy zapobiegania awariom. Podstawowe techniki auditingu

Metody diagnozowania istniejącego stanu środowiska. Metody obliczania wzrostu zanieczyszczenia powietrza. Metody prognozowania: wzrostu ładunku ścieków, wzrostu poziomu hałasu, zmian w fito-

i zoocenozach. Sposoby ograniczania, łagodzenia i kompensowania negatywnych oddziaływań na

środowisko.

Literatura:

Literatura podstawowa: 1. Dzienniki Ustaw

2. Paczuski R. i in., Ochrona środowiska, Wyd. Prawnicze LexisNexis , Warszawa 2001 3. Tyszecki A., Lenart W, Poradnik przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko, 1999

Literatura uzupełniajaca: 1. Problemy ocen Środowiskowych, kwartalnik

Pozycja planu: C.11




Przedmiot:


Problematyka prawna ochrony środowiska


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 2 2


Przedstawienie podstawowych regulacji prawnych w zakresie ochrony środowiska


Ćwiczenia:

Rola państwa i prawa w zakresie regulacji prawnej i edukacji ekologicznej, ochrona

środowiska w świetle prawa międzynarodowego oraz problemy harmonizacji polskiego prawa

ochrony środowiska z prawem Unii Europejskiej. Najważniejsze kierunki regulacji prawnej

ochrony środowiska w Polsce. Ochrona przyrody, gruntów rolnych i leśnych, ochrona lasów,

powietrza i wód, środowiska morskiego oraz ochrona środowiska przed opadami i innymi

uciążliwościami

Literatura:


1. Ciechanowicz J. Prawo ochrony środowiska. Koszalin 1995

2. Lipiński A. Elementy prawa ochrony środowiska. Wyd. II, Zakomycze 2001

3. Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz. U. z 1994r. nr 49 poz. 196

Pozycja planu: C.12




Przedmiot: Przemysłowe technologie w ochronie środowiska

Ekonomiczne aspekty ochrony środowiska


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 1 2 3


Zapoznanie studentów z polityką ekologiczną państwa oraz systemem finansowania

i zarządzania ochroną środowiska w Polce i w Unii Europejskiej. Przedstawione zostanie zarządzanie

użytkowaniem, ochroną i kształtowaniem środowiska w sposób pośredni i bezpośredni, w procesach

produkcyjnych oraz w czasie pozaprodukcyjnej aktywności społeczeństwa i pojedynczych osób. Omówiona

zostanie również konieczność zintegrowania zarządzania środowiskiem z ogólnym systemem zarządzania

w gminie lub w przedsiębiorstwie


Wykłady Środowisko w teorii ekonomii. Kształtowanie a degradacja środowiska. Ekonomia środowiskowa i jej

zainteresowania. Problemy wyceny wartości i własność środowiska przyrodniczego. Kto jest właścicielem

środowiska? Wartość środowiska przyrodniczego. Ekonomia zasobów środowiska. Klasyfikacja zasobów.

Ekonomiczny efekt szczupłości zasobów naturalnych. Ekonomiczne trudności gospodarowania zasobami

środowiska. Globalne zagrożenia środowiska i perspektywy ich rozwiązywania. Ogólna charakterystyka stanu

środowiska w Polsce. Podstawy polityki ekologicznej. Polityka ekologiczna w Polsce. Prawne podstawy

ochrony środowiska w Polsce. Ekonomiczne instrumenty ochrony środowiska w Polsce. Finansowanie ochrony

środowiska w Polsce. Polityka ekologiczna i instrumenty ochrony środowiska w Unii Europejskiej. Postawy

polityki ekologicznej Unii Europejskiej. Porównanie instrumentów ekonomicznych ochrony środowiska w

Polsce i w krajach Unii Europejskiej.

Ćwiczenia Problemy optymalizacji wykorzystania zasobów. Koncepcje wykorzystania i ochrony środowiska w

procesie rozwoju społeczno – gospodarczego. Konserwatorska koncepcja ochrony środowiska.

Techniczno – ekonomiczna koncepcja wykorzystywania zasobów środowiska. Społeczno – ekonomiczne podejście do wykorzystywania i ochrony środowiska. Ekonomiczno – społeczna

koncepcja wykorzystywania i ochrony środowiska. Ekorozwój – rozwój zrównoważony i trwały.

Straty i korzyści ekologiczne. Rodzaje strat i korzyści ekologicznych. Metody wyceny strat i korzyści. Bierna i aktywna polityka ekologiczna. Reaktywna i prewentywna polityka ochrony środowiska.

Środki i warunki realizacji polityki ekologicznej. Instrumenty polityki ekologicznej. Przedsiębiorstwo

w otoczeniu społeczno – przyrodniczym. Polityka środowiskowa przedsiębiorstwa. Program czystej produkcji.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Bernaciak A., 2000, Przedsiębiorstwo wobec wymagań ochrony środowiska, PTOP Salamandra, Poznań 2. Peattie K., 1992, Green Marketing, Lecturer in Strategic Managnent, University of Wales, London Group,

UK, Ltd

3. Piontek F. Piontek B., Piontek W., 1997, Ekorozwój i narzędzia jego realizacji, Wydawnictwo Ekonomia

i Środowisko, Białystok

Literatura uzupełniająca 1. Poskrobko B., 1998, Zarządzanie środowiskiem, PWE, Warszawa

2. Sterowanie ekorozwojem, t. I: Teoretyczne aspekty ekorozwoju, 1998, red. B. Poskrobko, Wydawnictwo

Politechniki Białostockiej, Białystok

Pozycja planu: C.13

Poziom studiów: STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA

Forma studiów: STACJONARNE STACJONARNE

Kierunek: OCHRONA ŚRODOWISKA OCHRONA ŚRODOWISKA Specjalność: Ochrona środowiska przyrodniczego Ochrona środowiska przyrodniczego

Przedmiot:


Techniki odnowy środowiska


Ekonomiczne aspekty ochrony środowiska


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 1 2 3


zapoznanie studentów z formami oddziaływania czynników antropogenicznych na

środowisko, zagrożenia dla naturalnego obiegu geochemicznego pierwiastków w

środowisku, negatywne skutki dla wód powierzchniowych i podziemnych, gleb, osadów

dennych i powietrza. Rozpoznawanie powierzchni zanieczyszczonych i skażonych oraz

powierzchni, które uległy degradacji. Zapoznanie studentów z zasadami rekultywacji

terenów zdegradowanych, w tym z procesami fitoremediacji oraz bioremediacji gleb

i gruntów.

Treści kształcenia Wykłady:

Formy degradacji gleb, rekultywacja gleb zanieczyszczonych chemicznie- techniki

inżynierskie i metody ekologiczne. Zeolity i ich wykorzystanie do rekultywacji. Polimery

jonowe jako adsorbenty zanieczyszczeń. Prawne aspekty ochrony środowiska, ochrony gleb

i gospodarki odpadami.

Ćwiczenia:

Zasady projektowania wysypisk odpadów komunalnych oraz rekultywacji składowisk

odpadów. Określenie wpływu zanieczyszczenia gleb substancjami ropopochodnymi na ich

właściwości oraz metody rekultywacji. Zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi i ich

formy w glebach. Metody poprawy jakości wód podziemnych. Zasady ochrony zbiorników

(jezior) i cieków wodnych. Techniczne i ekologiczne działania umożliwiające renaturyzację

wód. Wymagania przyrodnicze, ograniczenia i skutki renaturyzacji wód. Rewaloryzacja

krajobrazu.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Baran S. Turski R.: Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. Wyd. AR, Lublin, 1996

2. Kempa E.: Gospodarka odpadami miejskimi. Arkady. Warszawa 1983

3. Siuta J.: Gleba- diagnozowanie stanu i zagrożenia, Wyd. IOŚ, Warszawa, 1995. 4. Jurasz F.: Kompleksowa gospodarka odpadami w gminie, Inst. Gosp. Odpadami, Warszawa,

1998.

5. Biszczed S., Sobota J.: Zagrożenia, ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczo- rolniczego, Wyd. AR, Wrocław,1995.

Literatura uzupełniająca 1. Baran S., Turski R.: Wybrane zagadnienia z utylizacji i unieszkodliwiania odpadów. Wyd. AR,

Lublin, 1999

2. Kabata- Pendias A., Pendias H.: Biogeochemia pierwiastków śladowych, PWN, Warszawa, 2000

Pozycja planu: C.14





Przedmiot: Naturalne źródła energii


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

IV 1 2 4


Podstawowe umiejętności metodyczne w zakresie badań i analizy funkcjonalności, efektywności, sprawności, skuteczności, trwałości i niezawodności działania środowiskowych procesorów

energii, nośników i systemów energetycznych; Umiejętne i kompetentne oszczędzanie energii;

Prognozowanie fundamentalnego zagospodarowania i poszanowania środowiskowych źródeł energii słonecznej, naziemnej i podziemnej; Koncepcyjne projektowanie i rozwijanie potencjałów

technologicznych energetyki środowiskowej; Sposoby i środki likwidowania niekorzystnych

środowiskowo następstw działania jak również pozostałości po systemie;

Treści kształcenia Wykłady: Aktualny stan, zapotrzebowanie na energię i możliwości jej generacji, struktura źródeł energetycznych,

przetwarzanie i przesył energii, użytkowanie, recyrkulacja energii. Podstawy bezpiecznego,

zrównoważonego i inteligentnego rozwoju techniki, technologii i recyklingu energii. Efektywność

energetycznych potencjałów działania (ludzi, techniki, zasobów energo-materii i sterowania). Analiza energetyki systemowej i konwencjonalnej oraz zalecenia do innowacji, wdrożeń i jej rozwoju. Podstawy

budowy naturalnych źródeł (procesorów) energii i ich technologia, w zakresie energetyki lokalnej, krajowej,

kontynentalnej i globalnej: wiatrowej, wodnej, słonecznej (kolekcja, akumulacja, foto), paliwowej,

geotermalnej i geotermicznej. Kierunki rozwoju, rynek, sterowanie, zmienność naturalnych źródeł energii.

Ćwiczenia: Badania wybranych źródeł energii: ogniwo fotowoltaiczne, elektrownia wodna, kolektor słoneczny.

Obliczanie zapotrzebowania, zużywania i oszczędzania energii. Bilansowanie, składniki rynku energii. Określanie i programowanie celów, struktury rynku, korzyści i zagrożeń z uwzględnieniem uwarunkowań

prawnych, organizacyjnych, technicznych, informatycznych; kierunki ich rozwoju. Podstawy projektowania,

obliczeń i komputerowe wspomaganie procesorów i technologii słonecznych, wiatrowych, wodnych,

geotermii, biomasy, technologii wodorowych i jądrowych: przetwarzanie aktywne, pasywne, fotowoltaiczne,

charakterystyki i użyteczność. Koncypowanie prooptymalne, rozwiązania konstrukcyjne procesorów,

instalacji, systemów energetycznych. Ograniczanie niekorzystnych następstw, planowanie likwidacji

zużytych obiektów energetycznych, odpadów promieniotwórczych z energetyki jądrowej. Projektowanie

wyciszania pomieszczeń, wentylacji, klimatyzacji, oświetlenia i logistyki systemów energetycznych. Analiza

ekonomiczna procesorów energii: nakłady, koszty, korzyści, zysk, dostępność źródeł, opłacalność inwestycji,

miary oceny, analiza ryzyka, niezawodność i bezpieczeństwo energetyczne.

Literatura:

Literatura podstawowa: 1. J.B.Flizikowski, K.S.Bieliński: Projektowanie środowiskowych procesorów energii. WU ATR

Bydgoszcz, 2000

2. J.Cieśliński, J.Mikielewicz: Niekonwencjonalne źródła energii. Wyd.P.G., Gdańsk 2006

3. A.Johansson: Czysta technologia. WNT Warszawa, 2007

Literatura uzupełniająca: 1. J.Flizikowski: Projektowanie środowiskowe maszyn. WU ATR Bydgoszcz, 1998

2. A.Mazurkiewicz: Transformacja wiedzy w budowie i eksploatacji maszyn. Wyd. ITE Radom 2002

3. M.Ostwald: Podstawy optymalizacji konstrukcji. Wydawnictwo PP, Poznań 2006

4. ENERGIA, Miesięcznik: Zagadnienia energetyki niekonwencjonalnej. Agencja Promocji Poszanowania

Energii, Warszawa

Pozycja planu: C.15





Przedmiot: Technologie bioenergetyczne


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 2 1


Ekonomiczno-rolnicza ocena przydatności odnawialnych źródeł energii – szczególnie

pochodzenia rolniczego. Nadprodukcja biomasy roślinnej na cele żywnościowe, wzrost

zanieczyszczenia środowiska spalinami, ograniczone zasoby paliw konwencjonalnych

wskazują na konieczność energetycznego wykorzystania biomasy. Biomasa jest

surowcem odnawialnym, zaś uzyskane paliwo jest prawie czystym. Z biomasy można

pozyskiwać energię elektryczną, cieplną i mechaniczną.


Wykłady:

Odnawialne źródła energii (OZE). Definicje i pojęcia. Polityczne i prawne

uwarunkowania ich pozyskiwania. Podstawowe informacje o systemie i klasyfikacji

technologii OZE. Klasyfikacja energii z biomasy pod względem rodzaju nośnika

i sposobu odbioru. Rośliny energetyczne: uprawy roczne, drzewiaste szybkiej rotacji,

szybko rosnące plonujące rokrocznie, wolno rosnące gatunki drzewiaste. Inna biomasa –

produkty odpadowe w gospodarstwie rolnym lub w przetwórstwie rolno-spożywczym.

Produkcja biopaliw stałych, płynnych, gazowych. Normalizacja biopaliw.

Zagospodarowanie produktów ubocznych przy produkcji biopaliw. Kompleks agro-

energetyczny, centrum paliwowo – energetyczne, modele organizacji produkcji biopaliw.

Ekonomiczne uwarunkowania wykorzystania biopaliw. Źródła finansowania rozwoju

biopaliw.

Literatura

Literatura podstawowa 1. „Biopaliwo – Gliceryna – Pasza z rzepaku”, praca zbiorowa pod redakcją

Witolda Podkówki, Wydawnictwo Uczelniane ATR w Bydgoszczy, 2004

2. „Biopaliwa”, praca zbiorowa pod redakcją Piotra Gradzinka, Wydawnictwo Wieś

Jutra, Warszawa, 2003

3. Bocheński CI, Biodisel paliwo rolnicze, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2003

4. „Odnawialne źródła energii, praca zbiorowa pod redakcją Grzegorza

Wiśniewskiego, Wydawca Europejskie Centrum Energii Odnawialnej, Warszawa

2003.

Pozycja planu: D.1





Przedmiot: Podstawy produkcji roślinnej


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 1 2 4


Celem przedmiotu jest zapoznanie studiujących z zarysem biologii i znaczenia gospodarczego

ważniejszych roślin uprawianych w Polsce oraz podstawowymi uwarunkowaniami środowiskowymi i agrotechnicznymi produkcji roślinnej.

Treści kształcenia Wykłady: Rola produkcji roślinnej w rozwoju kultury i cywilizacji ludzkiej. Istota, cele, specyficzne cechy

i formy realizacji produkcji roślinnej. Stan aktualny produkcji roślinnej w Polsce i na świecie.

Genetyczne podstawy doskonalenia roślin rolniczych, kierunki i metody hodowli roślin. Agroklimatyczne uwarunkowania produkcji roślinnej. Gleba i topografia terenów rolniczych jako

czynniki produkcji roślinnej oraz charakterystyka agroklimatu i ważniejszych gleb Polski.

Agrocenoza użytków rolnych, jej struktura i znaczenie ekologiczno-rolnicze. Bioindykacyjne metody oceny środowiska rolniczego. Fenologia i jej wykorzystanie w produkcji roślinnej.

Produkcja roślinna w różnych systemach produkcji rolniczej. Użytki rolne w krajobrazie otwartym

obszarów wiejskich.

Ćwiczenia: Właściwości biologiczne, wymagania siedliskowe i znaczenie gospodarcze roślin zbożowych,

bobowatych, okopowych, przemysłowych i zielarskich. Ogólna charakterystyka specyfiki produkcji

warzywniczej. Znaczenie gospodarcze wybranych warzyw. Specyficzne cechy produkcji sadowniczej. Znaczenie gospodarcze wybranych roślin sadowniczych. Ważniejsze cechy

biologiczno-ekologiczne i użytkowe roślinności pastwiskowo-łąkowej. Pochodzenie, biologia

i ekologia chwastów. Możliwości ograniczenia zachwaszczenia i walka z chwastami oraz eliminowanie czynników niekorzystnych i szkodliwych poprzez zabiegi pielęgnacyjne. Znaczenie

produkcyjne i ekologiczne melioracji rolnych. Znaczenie agroekologiczne i produkcyjne

zmianowania roślin. Rola nawożenia w kształtowaniu warunków agroekologicznych. Możliwości

regulowania właściwości gleby poprzez uprawę.

Literatura: Literatura podstawowa:

1. Krężel R., Parylak D., Zimny L.; Zagadnienia uprawy roli i roślin. Wrocław 1999. 2. Orłowski M. (red.); Polowa uprawa warzyw. Wyd. BRASIKA, Szczecin 2000.

3. Pieniążek S. A. (red.); Sadownictwo. PWRiL Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca: 1. Cieśliński Z.(red.); Agromelioracje w kształtowaniu środowiska rolniczego. Wyd. AR

Poznań 1997.

2. Filipek T.; Podstawy i skutki chemizacji agroekosystemów. Wyd. AR Lublin 1999. 3. Jasińska Z., Kotecki A. (red.) ; Szczegółowa uprawa roślin. AWA Wrocław 1999.

4. Sawicka J.(red.).; Agrotechnika i jakość cech roślin uprawnych. Wyd. AR Lublin 2000.

Pozycja planu: D.2


Forma studiów: STUDIA STACJONARNE Kierunek:

Specjalność:

OCHRONA ŚRODOWISKA


Przedmiot: Podstawy produkcji zwierzęcej


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 1 2 5

IV 1 2 6


Zapoznanie studentów z zasadami chowu, hodowli i produkcji bydła, drobiu i trzody

chlewnej w nawiązaniu do uwarunkowań i konsekwencji ich realizacji w środowisku

naturalnym.


Wykłady:

Znaczenie gospodarcze, aktualne kierunki i systemy utrzymania bydła, trzody chlewnej

i drobiu. Zasady pracy hodowlanej. Charakterystyka najważniejszych ras, rodów

i mieszańców bydła, świń i drobiu. Czynniki oddziaływujące na użytkowość mleczną,

mięsną i nieśną..

Ćwiczenia:

Wybrane zagadnienia z żywienia cieląt, krów mlecznych, opasów, tuczników, loch, kur,

indyków, kaczek i gęsi. Rozród bydła, trzody i drobiu. Wymagania stawiane oborom,

chlewniom, pomieszczeniom dla drobiu i wybiegom. Warunki środowiskowe wychowu

i chowu bydła, trzody i drobiu. Technologie wychowu i chowu drobiu grzebiącego

i wodnego, trzody chlewnej i bydła oraz ich oddziaływanie na środowisko

Literatura


1. Juszczak J. Hodowla bydła, PWRiL Warszawa, 1986.

2. Praca zbiorowa pod redakcją Grudniewskiej B. Hodowla i użytkowanie świń. Wyd ART

Olsztyn, 1998.

3. Świerczewska E., Wężyk S., Horbańczuk J. Chów drobiu, Oficyna Wyd. Hoża, Warszawa,

1999.


1. Grodzki H.: Hodowla i użytkowanie bydła. Wyd. SGGW, 2002

2. Żywienie trzody chlewnej - B. Grudniewska, Wyd. ART, Olsztyn 1998;

3. Kompleksowa technologia produkcji trzody chlewnej - B. Grudniewska, Wyd. ART,

Olsztyn 1996;

4. Faruga A., Jankowski J. Indyki - hodowla i użytkowanie. PWRiL Warszawa, 1996.

3. Mazanowski A. Kaczki Wyd. III. PWRiL Warszawa, 1988.

Pozycja planu: D.3


Kierunek:

Specjalność: OCHRONA ŚRODOWISKA



Przedmiot: Leśnictwo


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 1 2 3


Zapoznanie studentów z ekologicznymi podstawami gospodarki leśnej, zasadami hodowli,

ochrony i użytkowania lasu; ze zrównoważonym rozwojem lasów i leśnictwa oraz

z podstawami ochrony i kształtowania krajobrazu leśnego.


Wykłady:

Las jako kompleks biologiczny i produkcyjny. Las jako zbiorowisko roślin drzewiastych

(formy wzrostowe, morfologia i anatomia pnia, korzenia i korony). Ekologia wybranych

gatunków drzew (sosna, świerk, dąb, grab, olsza; wymagania siedliskowe, tempo wzrostu,

zasięg geograficzny, występowanie). Dynamika leśnych zbiorowisk roślinnych (sukcesja,

odnowienia naturalne). Specyfika jezior śródleśnych. Założenia trwale zrównoważonej

gospodarki leśnej. Wpływ czynników abiotycznych i biotycznych na las. Drzewostan, fazy

rozwojowe, pielęgnacja, dynamika biocenoz leśnych. Użytkowanie i ochrona lasu. Typologia

leśna i regionizacja produkcji. Las jako element geograficzny, ekologiczne typy lasu.

Ćwiczenia:

Zbiorowiska borowe (bory sosnowe, bory mieszane; ekologia gatunków charakterystycznych,

praca z zielnikiem*). Zbiorowiska lasowe (lasy liściaste – grądy, łęgi, olsy; ekologia

gatunków charakterystycznych, praca z zielnikiem). Drewno jako surowiec (rozpoznawanie

gatunków drewna). Grupy ekologiczne jezior śródleśnych. Uboczne produkty leśne.

Gospodarka leśna w świetle instrukcji urządzania lasu. Zróżnicowanie siedliskowe i wiekowe

drzewostanów a użytkowanie lasu. Wybrane szkodniki leśne. Ochrona lasu przed

szkodnikami i czynnikami abiotycznymi. Zalesienia gruntów porolnych a kształtowanie

krajobrazu. Studenci wykonują zielnik z 20 gatunków drzew, krzewów i krzewinek,

występujących w zbiorowiskach leśnych. Zielnik i rozpoznawanie gatunków są osobno

oceniane.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Obmiński Z. - Ekologia lasu. PWN, 1978 (lub nowsze).

2. Szymański S. - Ekologiczne podstawy hodowli lasu. PWRiL, 1980.

3. Tyszkiewicz S., Obmiński Z. - Hodowla i uprawa lasu. PWRiL, 1963 (lub nowsze).

4. Haber A., Pasławski T., Zaborowski S. - Gospodarstwo łowieckie. PWRiL, 1977.

5. Krupka J. (red.) - Łowiectwo. PWRiL, 1989.

Literatura uzupełniająca 1. Kiełczewski B., Wiśniewski J. - Las w środowisku człowieka. PWRiL, 1980.

2. Mała encyklopedia leśna. PWN, 1980 (lub nowsze).

3. Kalchreuter H. - Rzecz o myślistwie, za i przeciw. PWRiL, 1983.

4. Krzemień M. P. - 100 słów o łowiectwie, Wyd. MON, 1986.

Pozycja planu: D.4


Forma studiów: STACJONALNE



Przedmiot: Surowce biologiczne i ich wykorzystanie


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

IV 1 2 4


Zapoznanie studentów z towaroznawczą charakterystyką oraz oceną cech jakości i wartością

odżywczą surowców pochodzenia zwierzęcego, a także najważniejszymi technologiami ich

przetwórstwa w aspekcie wpływu na środowisko przyrodnicze.


Wykłady:

Surowce biologiczne produkowane w Polsce i na świecie. Obrót zwierząt rzeźnych

i postępowanie przedubojowe. Artykuły poubojowe – zasadnicze i uboczne. Charakterystyka

i właściwości mięsa i tłuszczu. Technologia produkcji wędlin i konserw. Mleko spożywcze

i przetwory mleczne. Technologie przetwórstwa drobiu.

Ćwiczenia:

Charakterystyka towaroznawcza produktów pochodzenia zwierzęcego i ich wartość

odżywcza. Zasady skupu, oceny przyżyciowej i poubojowej zwierząt rzeźnych. Ubój zwierząt

rzeźnych i badania sanitarno-weterynaryjne. Rozbiór tusz i klasyfikacja poubojowa. Ocena

jakości mięsa. Ocena jakości mleka i jego przetworów. Charakterystyka i ocena jakości jaj,

ryb i miodu. Wpływ technologii przetwórstwa artykułów pochodzenia zwierzęcego na

środowisko przyrodnicze.

Literatura


1. Jurczak M. E., 1999. Mleko produkcja, badanie, przerób. Wydawnictwo SGGW,

Warszawa.

2. Litwińczuk A., Litwińczuk Z., Barłowska J., Florek M. 2004. Surowce zwierzęce

ocena i wykorzystanie. PWRiL, Warszawa

3. Świderski F., 1999. Towaroznawstwo żywności przetworzonej. Wydawnictwo SGGW,

Warszawa.


1. Litwińczuk A., Litwińczuk Z., Borkowska D., Barłowska J., Górska A.2000.

Przewodnik do ćwiczeń z oceny i wykorzystania surowców zwierzęcych. AR Lublin

2. Kortz J. 2001. Ocena surowców rzeźnych. AR Szczecin

Pozycja planu: C.5

Rodzaj studiów:



Specjalność:

OCHRONA ŚRODOWISKA



Przedmiot: Geochemia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

II 1 2 2


Zapoznanie studentów z budową i składem chemicznym Ziemi oraz cyklami geochemicznymi

ważniejszych pierwiastków. Student po ukończeniu kursu powinien rozumieć i umieć

analizować złożone procesy geochemiczne poznać metody ich badań oraz dokonać oceny

stanu środowiska glebowego. Praktycznie zastosować uzyskaną wiedzę w pracy zawodowej

związanej z ochroną środowiska.

Treści kształcenia Wykłady: Geochemia – jej cele i zadania. Prawa chemiczne kierujące rozmieszczeniem pierwiastków w obrębie

poszczególnych środowisk ziemskich oraz rozpoznanie ich proporcji. Budowa i skład chemiczny

Ziemi z uwzględnieniem stref zewnętrznych i wewnętrznych. Klasyfikacja geochemiczna pierwiastków. Porównanie składu chemicznego poszczególnych geosfer. Krajobraz geochemiczny,

rozkład substancji organicznej w biosferze. Obieg materii organicznej ekosystemach. Próchnica

i substancje humusowe- ich rola w kształtowaniu żyzności gleby. Skład chemiczny żywej materii.

Procesy i przemiany chemiczne kierujące rozmieszczeniem pierwiastków w skorupie ziemskiej. Potencjał oksydo-redukcyjny gleby, zmiany potencjału, dostępność wybranych mikroskładników.

Cykle geochemiczne. Geochemia poszczególnych pierwiastków ze szczególnym uwzględnieniem C,

N, P, K, S i Al.

Ćwiczenia:

Obieg pierwiastków biogennych w środowisku. Oznaczanie zawartości glinu ruchomego w glebach

zdegradowanych metodą Sokołowa. Ocena stanu zasolenia gleb polskich Wskaźniki zakwaszenia gleb

polskich Podstawowe elementy żyzności gleb i ich znaczenie Ocena zawartości przyswajalnych form fosforu i potasu w glebie. Mikroelementy w glebach polskich.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Polański A., Geochemia, PWN Warszawa 2000

2. PolańskiA., SmulikowskiB. Geochemia, PWN, 2002

3. Kabata-Pendias A., Pendias H.: Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN. Warszawa, 1999.

4. Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z.: Metody analizy i oceny właściwości gleb

i roślin. Katalog IOŚ. Warszawa, 1991. 5. Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Zb.: Badania ekologiczno-

-gleboznawcze. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 2004..

Literatura uzupełniająca 1. Skinder N.W. Chemia a ochrona środowiska. PWN Warszawa,1990.

2. Wiąckowski S. K., Wiąckowska I. Globalne zagrożenia środowiska. Wyd. WSP Kielce 1998.

3. O’neill P.. Chemia środowiska Wydawnictwo PWN, W-wa. 1998

4. Kucharzewski A., Dębowska M. 2000. Odczyn i zawartość mikroelementów w glebach Polski .

Zesz.Probl.Post.Nauk Roln. 471, 627-635

Pozycja planu: D.6




Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Parazytologia ekologiczna


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

IV 1 2 4


Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie z przeglądem głównych grup taksonomicznych

pasożytów oraz zapoznanie z powiązaniami między pasożytami a ich żywicielami w różnych

aspektach. Ponadto studenci nabywają umiejętności rozpoznawania niektórych gatunków

pasożytów oraz jednostek chorobowych przez nie wywoływanych.


Wykłady:

Zakres parazytologii i przegląd jej historycznego rozwoju; istota pasożytnictwa; drogi

powstawania pasożytnictwa; drogi inwazji; kształtowanie się i typy układów pasożyt –

żywiciel; przegląd systematyczny pasożytów. Stawonogi jako rezerwuary i wektory chorób

transmisyjnych. Morfologiczne przystosowania do pasożytnictwa. Biologia i fizjologia

pasożytów. Fizjologia układu pasożyt-żywiciel. Ekologia układu pasożyt-żywiciel.

Ćwiczenia:

Cykle rozwojowe, chorobotwórczośc, epidemiologia, stanowisko systematyczne

i morfologia wybranych gatunków pasożytów ludzi i zwierząt gospodarskich.

Literatura


1. Deryło A. (red.) 2002. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. PWN, Warszawa.

2. Kadłubowski R., Kurantowska E. 1999. Zarys parazytologii lekarskiej. PZWL.,

Warszawa

3. Niewiadomska K. i wsp. 2001. Zarys parazytologii ogólnej. PWN, Warszawa.


1. Croll N A. 1977. Pasożytnictwo i inne związki. PWN, Warszawa.

2. Lonc E., Złotorzycka J. 1995. Ćwiczenia z parazytologii dla studentów biologii. Wyd.

Uniwersytetu Wrocławskiego.

Pozycja planu: D.7.1




Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Przedmioty obieralne. Kynologia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 1 2 2


Zapoznanie zgodnie z międzynarodowym podziałem F.C.I. z uwzględnieniem wzorców ras i

cech charakterystycznych. Omówienie zagadnień związanych z hodowlą, żywieniem,

użytkowaniem i szkoleniem psów.


Wykłady: Organizacje kynologiczne w Polsce i na świecie. Psy pasterskie i zaganiające -charakterystyka ras. Psy

w typie pinczera i sznaucera, molosowate oraz szwajcarskie psy pasterskie-charakterystyka ras.

Teriery-charakterystyka ras. Jamniki-charakterystyka ras. Szpice i psy pierwotne-charakterystyka ras. Psy gończe i posokowce-charakterystyka ras. Wyżły-charakterystyka ras. Płochacze-charakterystyka

ras. Psy aportujące-charakterystyka ras. Psy do towarzystwa-charakterystyka ras. Charty-

charakterystyka ras. Przepisy prawne o ochronie zwierząt. Znaczenie schronisk w aspekcie

narastającego problemu zwierząt bezdomnych w środowisku miejskim i wiejskim.

Ćwiczenia: Ewolucja psowatych. Wybór psa do hodowli. Wystawy psów rasowych. Zasady prawidłowego

normowania dawki pokarmowej. Biologia, pokrój i anatomia psa. Krycie, ciąża, poród i inseminacja u

psów. Socjalizacja szczeniąt. Etologia i behawioryzm. Profilaktyka i higiena. Schorzenia genetyczne występujące w hodowli psów rasowych. Narządy zmysłów. Osmologia. Szkolenie psów użytkowych.

Kynoterapia. Użytkowanie sportowe psów. Konkursy i próby psów myśliwskich. Hodowla i wybrane

zagadnienia z genetyki.

Literatura


1. Gardner J., 2003: “ Przygotuj psa na wystawę” Wyd. MULTICO Warszawa

2. Anusz Krzysztof , 1997: „Możesz przedłużyć życie swemu psu, geriatria psów”, Wyd.ALFA

3. England Gary C.W., 1998: „Rozród i położnictwo psów według Allena”, Wyd. SIMA WLW.

4. Hall E.J., Murphy K.F., Darke P.G.G., 2005: „Choroby wewnętrzne psów”, Wyd.SIMA WLW.

5. Smyczyński L., 1989: „Psy, rasy i wychowanie”, Wyd.PWRiL Warszawa.

6. Kramer E., 2003: „Rasy psów”, Wyd. Multico Warszawa. 7. Alderton D., 1993:” Psy – ilustrowany przewodnik obejmujący 300 ras psów z całego świata”,

Wyd. WIEDZA I ŻYCIE Warszawa.

8. Ściesiński K. 2003: „Hodowla psów”, Wyd.SGGW Warszawa.

Literatura uzupełniająca 1. Friedl L.W., 1997: „Co dolega mojemu psu?”, Wyd. PWR i L Warszawa.

2. Pawlik-Popielarska B.,2005 : „ Terapia z udziałem psa”, Wyd. Via Medica Gdańsk. 3. Hawcroft T.,1997: „Psy, pierwsza pomoc”, Wyd. CIBET Warszawa.

Pozycja planu:D.7.2




Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Przedmioty obieralne. Łowiectwo


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 1 2 2


Poznanie zagadnień związanych z gospodarowaniem populacjami zwierząt łownych,

i zagospodarowaniem różnych typów łowisk, szacowanie i zapobieganie szkodom

łowieckim.


Wykłady

Krainy przyrodniczo łowieckie, model organizacyjno prawny gospodarki łowieckiej,

ekologiczne podstawy gospodarki łowieckiej, urządzanie łowisk, ochrona zwierzyny,

drapieżniki i ich rola, szkody łowieckie, wykonywanie polowania, użytkowanie zwierzyny.

Ćwiczenia:

Tropy i ślady zwierzyny, inwentaryzacja różnych gatunków zwierzyny, urządzenia łowieckie

i ich rozmieszczenie, poletka i remizy łowieckie – projektowanie i lokalizacja ,metody

wyceny szkód łowieckich, projekt zagospodarowania obwodu łowieckiego

Literatura

1. Łowiectwo Fruziński K. Łow . Pol. 2000.

2. Łowiectwo. Krupka J.,1989 PWRiL

3. NuBlein F.Łowiectwo Galaktyka sp. Z oo Łódź 2005

Pozycja planu:D.7.3





Przedmiot: Przedmioty fakultatywne. Użytkowanie koni i rekreacja konna


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 1 2 2


Nabycie praktycznych umiejętności postępowania ,pielęgnacji i przygotowania do zawodów

koni sportowych. Zapoznanie studenta z terminologią i zasadami różnorodnych konkurencji

hipicznych. Poznanie metod szkolenia i oceny zwierząt w sporcie jeździeckim.

Treści kształcenia Wykłady: Historia jazdy i rozwoju sportu konnego. Pojazdy konne. Hipoterapia i jazda konna osób niepełnosprawnych. Wyścigi konne. Podstawy treningu sportowego. Wpływ treningu na organizm

konia. Zakłady treningowe. Próby dzielności. Wybrane zagadnienia z etologii koni. Naturalne metody

w szkoleniu koni. Etapy szkolenia koni. Podstawy szkolenia koni w skokach przez przeszkody.

Podstawy masażu leczniczego i profilaktycznego u koni. Organizacja zawodów i imprez jeździeckich. Transport koni. Przygotowanie konia i jeźdźca do zawodów. Jazda w stylu western.

Ćwiczenia: Zasady funkcjonowania ośrodka jeździeckiego. Umowa o pensjonat. Wybór i kupno konia. Jazda

rekreacyjna – podstawowe wiadomości. Naturalne metody szkolenia koni. (film). Lonżowanie i zajeżdżanie. Przygotowanie konia do pokazu, prezentacji. Sporty konne (ujeżdżenie, skoki przez

przeszkody) Sporty konne c.d. (powożenie, WKKW, rajdy długodystansowe, woltyżerka, polo). Urazy

i kontuzje koni rekreacyjnych i sportowych. Ćwiczenia fermowe*

- wyposażenie do jazdy konnej

i transportu. Lonżowanie koni, Skoki luzem, naturalne metody szkolenia koni. Podstawy jazdy rekreacyjnej.

Literatura

Literatura podstawowa 1. „Hodowla koni” J.Zwoliński; PWRiL 1980

2. „Jazda konna osób niepełnosprawnych” C.Heipertz-Hengst; PWRiL 1997 3. „Jak osiągnąć mistrzowską formę koni” S.Pilliner, Z.Davies; SIMA WLW 2003

4. „Zasady jazdy konnej”- cz. 1; PZJ 2003, cz. 2; PZJ 2004; cz 3; PZJ 2005

5. „Jeździectwo - skoki przez przeszkody” A.Paalman; Zbrosławice 1979 6. „Akademia jeździecka”-cz. 1,2, 3 W.Pruchniewicz; Chaber PR 2003

7. „Fizjologia konia” –tom I, J. Gil, wydawnictwo „SPORT” Warszawa 2003

8. „Wszechstronne szkolenie koni” –J. Savoir, GALAKTYKA , 2005

9. „Trening konia skokowego” – E. Pollmann-Schweckhorst, Akademia Jeździecka s.c. 2006


1. „Psychologia treningu koni”- K. Skorupski, PWRiL Warszawa 2006

2. „Koń polski” – miesięcznik

3. „Świat Koni” – miesięcznik

4. „ Konie i rumaki” – dwutygodnik

Pozycja planu: D.7.4




Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Przedmioty fakultatywne. Amatorski chów zwierząt


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 1 2 2


Zapoznanie studentów z zasadami chowu ptaków łownych utrzymywanych

amatorsko, ze stopniem oddziaływania ptaków utrzymywanych w małych stadach na

środowisko oraz sposobami przeciwdziałania skażeniom.


Wykłady:

Przydatność różnych gatunków ptaków do chowu w gospodarstwach ekologicznych i

agroturystycznych. Charakterystyka ras i odmian oraz zasady wychowu i chowu perlic,

przepiórek, gołębi, bażantów, kuropatw, strusi, emu oraz amatorskich ras kur i kaczek.

Warunki środowiskowe wychowu i chowu ww gatunków ptaków oraz wymogi stawiane

pomieszczeniom. Profilaktyka wychowu i chowu, ważniejsze choroby. Czynniki wpływające

na użytkowość mięsną i nieśną. Sposoby zagospodarowania odpadów z chowu ptaków

amatorskich.

Ćwiczenia

Żywienie. Warunki utrzymania. Pielęgnacja. Choroby i opieka zdrowotna. Zachowanie.

Literatura:


1. Horbańczuk J. Podstawy chowu strusi. Polski Związek Hodowców Strusi, W-wa,

1996.

2. Mróz E. Bażanty. Oficyna Wydawnicza Hoża, Warszawa, 2003.

3. Nowicki B., Pawlina E., Dubiel A. Gołębie. PWRiL Warszawa, 1996.

Literatura uzupełniająca:

1. Świerczewska E., Wężyk S., Horbańczuk J. Chów drobiu. Oficyna Wyd. Hoża,

Warszawa, 1999.

Pozycja planu: D.8


Forma studiów: STUDIA STACJONARNE



Przedmiot: Seminarium dyplomowe


Semest

r

Wykład

y

(W)

Ćwiczenia

audytoryjn

e

(Ć)

Ćwiczenia

Laboratoryjn

e

(L)

Seminari

a

(S)

Ćwiczenia

projektow

e

(P)

Zajęcia

terenow

e

(T)

Liczba

punktó

w

ECTS

VII 2 15

Efekty kształcenia – umiejętność i kompetencje:

Przygotowanie studentów do wykonania pracy dyplomowej oraz prezentacja i ocena

akademicka głównych jej tez.


Wykłady

Ćwiczenia

Ochrona własności intelektualnej. Wybór tematu pracy inżynierskiej i jego podbudowa

teoretyczna. Przegląd literatury krajowej i obcojęzycznej. Wykonanie eksperymentu

stanowiącego podstawę przygotowania pracy dyplomowej. Opis obiektu i metody badań.

Prezentacja i krytyczne omówienie wyników badań. Dyskusja wyników na tle literatury.

Wnioski.

Literatura


1. Pozycje pomocnicze podawane uczestnikom seminarium przez prowadzących poszczególne

grupy oraz promotorów.


Pozycja planu: D.9


Kierunek:



Przedmiot: Ekologistyka


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

IV 1 2 4


Studenci zostają zapoznani z istotą i skalą problemów elementów logistycznie

zintegrowanego systemu gospodarki odpadami. Poznają idee stosowania bilansów

ekologicznych w ocenie funkcjonowania systemów logistycznych. Zostaną omówione

związki logistyki z systemami proekologicznego zarządzania.


Wykłady

Założenia koncepcyjne ekologistyki - istota i cele główne. Logistycznie zintegrowany system

gospodarki odpadami – założenia formalne. Proekologiczne systemy zarządzania – związki

z logistyką. Koncepcja współbieżnego projektowania wyrobów zorientowanych na recykling.

Postępowanie z odpadami opakowaniowymi w świetle regulacji prawnych. Kompleksowa

analiza gospodarki odpadami w ujęciu systemowym. Transport odpadów.- zasady

i uwarunkowania prawne. Projektowanie zintegrowanych systemów gospodarki odpadami

z poszczególnych gałęzi przemysłu rolno-spożywczego

Ćwiczenia

Bilanse ekologiczne w systemach logistycznych. Logistyczne systemy zbiórki i segregacji

odpadów. Logistyka gromadzenia odpadów. Logistyka usuwania zużytych opakowań.

Omówienie wybranych problemów szczegółowych ekologistyki. Plan zagospodarowania

przestrzennego, rozmieszczenie pojemników na odpady, wysypisk, sortowni, drogi transportu.

Kontenery – typy i ocena przydatności. Systemy i instalacje do transportu odpadów. Sposoby

zbiórki odpadów. Gromadzenie odpadów płynnych. Segregacja odpadów. Minimalizacja

powstawania odpadów, wtórne wykorzystanie odpadów i recykling. Gromadzenie

i przechowywanie odpadów. Sposoby usuwania odpadów. Logistyka gospodarki odpadami

niebezpiecznymi. Logistyka odpadów przemysłowych.

Literatura


1. Blaik P. 2001: Logistyka – koncepcja zintegrowanego zarządzania. Wyd. PWE

Warszawa.

2. Skalmowski K. 2002: Poradnik gospodarowania odpadami. Wyd. Ferlag Dashofer.


1. Korzeniowski A., Skrzypek M. 1999: Ekologistyka zużytych opakowań. Wyd. Ekopress.

2.

Pozycja planu: D 10


Kierunek:




Przedmiot: Atmosfera i jej ochrona


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

III 1 2 5


Zapoznanie z podstawowymi właściwościami atmosfery, jej składem i zanieczyszczeniami

wprowadzanymi i powstającymi w wyniku reakcji wtórnych oraz parametrami jej oceny

zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi. Przedstawienie technologii i urządzeń w

ochronie powietrza.


Wykłady:

Skład chemiczny, właściwości oraz procesy i promieniowanie w różnych warstwach

atmosfery. Skład chemiczny atmosfery a klimat Ziemi. Efekt cieplarniany. Gazy szklarniowe.

Aerozole naturalnego i antropogeniczne i ich wpływ na klimat.. Aerozole w troposferze

i stratosferze. Właściwości optyczne aerozoli. Procesy chemiczne z udziałem aerozoli.

Wartości ODP (potencjał niszczenia ozonu). Wtórne zanieczyszczenia atmosfery: smog

londyński, kwaśne deszcze, smog fotochemiczny, PAN formaldehyd itp. Szczególnie

niebezpieczne zanieczyszczenia atmosfery: WWA, PCDD, PCDF, PCB. Technologie

zapobiegające zanieczyszczaniu atmosfery oraz stosowane urządzenia –filtry, cyklony.

Ćwiczenia

Bilans cieplny atmosfery i powierzchni Ziemi. Standardy i systemy oceny jakości powietrza.

Naturalne i antropogeniczne zanieczyszczenia atmosfery, Para wodna i cykl hydrologiczny.

Obiegi, transport, właściwości i źródła wybranych składników atmosfery (tlenki węgla, siarki,

azotu, węglowodory, metan tlenek di azotu, ozon, freony) (Ogólne wiadomości o reakcjach

chemicznych w atmosferze. Chemiczne i fotochemiczne reakcje z udziałem tlenu, ozonu,

azotu dwutlenku węgla i wody w poszczególnych warstwach atmosfery. Chemia ozonu

stratosferycznego a dziura ozonowa. Cykl Chapmana, cykle wodoru, azotu, chloru. Metodyki

modelowania poziomów substancji w powietrzu (wzór Pasquille'a). Pionowy gradient

temperatury, inwersja temperatury. Pomiary emisji i emisji substancji pyłowo-gazowych w

powietrzu atmosferycznym i emitorach.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Korupka J., Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Wrocław 1991.

1. O'Neill P., Chemia środowiska, PWN, 1997.

2. Dziewulska-Łosiowa: Ozon w atmosferze. PWN, Warszawa 1991.

3. Pawłowski L., Chemia środowiska. Wyd. Politechniki Lubelskiej, Lublin 1990.

Pozycja planu: D.11





Przedmiot: Geodezja i kartografia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 2 2


Celem zajęć jest przekazanie podstawowej wiedzy na temat przedmiotu geodezja

i kartografia. Studenci zdobywają ogólną wiedzę na temat układów przestrzennych,

rodzajów, przeznaczenia i zawartości podstawowych materiałów kartograficznych, co

pozwoli na umiejętność ich wykorzystywania. Wiedza z metod prezentacji kartograficznej

umożliwi wykonywanie podstawowych opracowań graficznych danych statystycznych.

Treści kształcenia Wykłady Zadania geodezji i kartografii. Podstawowe zagadnienia dotyczące mapy: definicja mapy, układy współrzędnych na mapach, skala mapy. Jednostki długości, powierzchni i kąta.Wysokościowy układ

współrzędnych. Niwelacja: wysokość bezwzględna, wysokość względna, różnica wysokości, metody

niwelacji. Spadek terenu. Metody prezentacji rzeźby terenu (mapa warstwicowa). Profil terenu

(pojęcie profilu, skala profilu). Podstawowe metody prezentacji kartograficznej. Wykresy (rodzaje wykresów i ich zastosowanie). Diagramy (rodzaje diagramów i ich zastosowanie). Kartodiagram

(rodzaje kartodiagramów i zastosowanie). Kartogram (rodzaje kartogramów i zastosowanie).

Ćwiczenia

Praca z mapą - przeliczanie jednostek kątowych (stopnie grady), skala mapy (definicja skali,

przeliczanie długości i powierzchni w skali), Praca z mapą: - układ współrzędnych geograficznych ,

(określanie współrzędnych z mapy),układ współrzędnych geodezyjnych x, y (określanie

współrzędnych z mapy),obliczanie azymutu ze współrzędnych i pomiar azymutu z mapy. Praca z mapą. - obliczanie długości ze współrzędnych, obliczanie pola ze współrzędnych. Mapa warstwicowa

- wykreślanie warstwic na zadanym terenie, Profil terenu wykreślanie zadanego profilu, Wykresy -

wykonanie wykresów prostego i złożonego (sumaryczny, strukturalny). Diagramy - sporządzenie diagramów (prostego i strukturalnego), Kartodiagram - sporządzenie kartodiagramu. Kartogram -

sporządzenie kartogramu.

Literatura


1. Gałda M., Kujawski E., Przewłocki S. (1994) Geodezja i miernictwo budowlane. PPWK

Warszawa

2. Przewłocki S. (2006) Geodezja dla kierunków niegeodezyjnych. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Warszawa

3. Saliszczew A. K. (1998) Kartografia ogólna. PWN Warszawa

Literatura uzupełniająca 1. Pasławski J. (2003) Jak opracować kartogram. UW. Wydział Geografii i Studiów

Regionalnych Wyd.

2. Ratajski L., (1989) Metodyka kartografii społeczno-gospodarczej. PPWK Warszawa-Wrocław

Pozycja planu: D.12

Poziom studiów: PIERWSZEGO STOPNIA



Przedmiot: Podstawy projektowania inżynierskiego


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 1 2 3

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje Ocena możliwości realizacji procesu w skali przemysłowej; doboru surowców; stosowania technologii

bezodpadowych; ocena możliwości zagospodarowania odpadów. Poznanie zasad projektowania inżynierskiego w stopniu umożliwiającym odczytywanie i posługiwanie się dokumentacją techniczną,

jak również wykształcenie umiejętności syntetycznego łączenia wiadomości z techniki, technologii,

planowania produkcji itp. koniecznych do poprawnego zaprojektowania procesu produkcyjnego


Wykłady Zasady opracowania dokumentacji technicznej. Analiza niezawodności przedsięwzięcia

inwestycyjnego. Lokalizacja ogólna i szczegółowa zakładów. Projektowanie programu produkcji.

Bilanse surowcowe i materiałowe. Projektowanie technologii produkcji. Projektowanie doboru maszyn i urządzeń. Przestrzenne rozmieszczenie maszyn i urządzeń. Projektowanie zapasów

magazynowych i pomieszczeń magazynowych. Projektowanie zapotrzebowania czynników

energetycznych. Opracowanie technologicznych wytycznych dla branż. Projektowanie wymogów

transportu wewnętrznego i zewnętrznego. Projektowanie zatrudnienia i pomieszczeń socjalnych. Zagadnienia ochrony przeciwpożarowej w projektowaniu zakładów; wyznaczanie dopuszczalnej

wielkości strefy pożarowej. Zasady opracowania ogólnego planu zagospodarowania terenu. W czasie

realizacji przedmiotu studenci powinni opanować wiadomości dotyczące organizacji procesu produkcyjnego. Do realizacji tego celu niezbędna jest znajomość operacji technologicznych, a także

maszyn i urządzeń technicznych, doboru pomieszczeń produkcyjnych i pomieszczeń pomocniczych

oraz magazynowych, przewidywania zapotrzebowania na czynniki energetyczne, rodzaj i wielkość załogi, pomieszczeń socjalnych itp.

Ćwiczenia projektowe Zajęcia prowadzone w małych grupach seminaryjnych po przydzieleniu każdemu studentowi indywidualnego zadania. Rozliczenie z wykonania poszczególnych etapów jest realizowane na

cotygodniowych zajęciach grupy celem wspólnego opracowania założeń projektu wybranego zakładu

przemysłowego.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Dłużewski M., i inni: Zarys projektowania zakładów przemysłu spożywczego. WNT, Warszawa, 1987

2. Synowiec J. Projektowanie technologiczne dla inżynierów chemików.

3. Urbaniec K.: Optymalizacja w projektowaniu aparatury procesowej. WNT, Warszawa, 1979

4. Lewicki i inni: Inżynieria procesowa i aparatura przemysłu spożywczego, WNT, Warszawa, 1998

5. Pijanowski E., Dłużewski M., Dłużewska A.: Ogólna technologia żywności. WNT, Warszawa Wyd. IV,

1990

Literatura uzupełniająca 1. Piekarski M., Poniewski M.: Dynamika i sterowanie procesami wymiany ciepła i masy. WNT,

Warszawa, 1994

Pozycja planu: E.1.1


Kierunek:



Przedmiot: Środowiskowe zagrożenia zdrowia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 1 2 3


Zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi zagrożeń zdrowia ludzi i zwierząt

wywoływanymi przez czynniki natury fizycznej, chemicznej, biologicznej i geologicznej.

Omówione zostaną zagrożenia zdrowia wywołane przez wirusy, bakterie, grzyby i pasożyty

oraz wpływ toksykantów i ksenobiotyków pochodzenia naturalnego i antropogennego na

organizmy ludzi i zwierząt. Uczący się mają możliwość zdobywania wiedzy teoretycznej i

praktycznej z dotyczącej nowoczesnych metod badawczych stosowanych w stacjach

sanitarno-epidemiologicznych. Na podstawie wyników przeprowadzanych przez studentów

badań uczący się uzyskują wnioski dotyczące szkodliwości różnych czynników

środowiskowych na zdrowie ludzi i zwierząt.


Wykłady:

Charakterystyka środowiskowych zagrożeń zdrowia ludzi i zwierząt. Skutki zdrowotne

ekspozycji ludzi i zwierząt na zanieczyszczenia środowiska. Toksyczne działanie

ksenobiotyków i wolnych rodników na organizm ludzi i zwierząt. Zanieczyszczenia

chemiczne i biologiczne powietrza. Choroby i ubytki słuchu spowodowane hałasem.

Szkodliwe domieszki gazowe i pyły w powietrzu jako czynniki chorobotwórcze układu

oddechowego. Skutki zdrowotne niedoboru i nadmiaru pierwiastków śladowych.

Ćwiczenia:

Ocena ryzyka zdrowotnego powodowanego przez składowiska i spalarnie odpadów.

Parazytologiczna ocena środowiska. Dekantacyjne metody badań koproskopowych.

Flotacyjne metody oceny zagrożeń parazytologicznych. Sedymentacyjne metody badań

koproskopowych. Badania larwoskopowe. Trychinoskopia. Metody mikroskopowego badania

świerzbowców. Badanie fizyko-chemiczne i mikrobiologiczne żywności.

Literatura


1. Dreisbach R. H., Robertson W.O. 1995. Wademekum zatruć. Zapobieganie,

rozpoznawanie i postępowanie. Wyd. Lek. PZWL Warszawa 1995

2. Jethon Z., Grzybowski A. 2000. Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. Wyd.

Lek. PZWL Warszawa

3. Siemiński M. 2001. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. PWN Warszawa



Kierunek:



Przedmiot: Ocena oddziaływania chowu zwierząt na środowisko


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 2 2 5


Zadaniem realizowanego przedmiotu jest zapoznanie studentów ze skutkami produkcji

zwierzęcej realizowanej w środowisku naturalnym oraz możliwościami ograniczenia tych

zagrożeń poprzez stosowanie proekologicznych metod produkcji.


Wykłady:

Zagrożenia dla środowiska wynikające z utrzymania bydła, świń i drobiu. Odchody

zwierzęce – szacowanie wielkości ich produkcji przez poszczególne grupy zwierząt

gospodarskich. Ilość wydzielanego azotu, fosforu oraz wielkość emisji szkodliwych gazów w

zależności od kierunku produkcji, jej skali oraz przyjętej technologii

Ćwiczenia

Chów fermowy – możliwości zagospodarowania odchodów jako czynnik limitujący wielkość

produkcji. Zagospodarowanie odpadów z produkcji bydła, trzody i drobiu. Rola wody

w organizmie i jej znaczenie dla produkcyjności zwierząt oraz ilości wytwarzanej gnojowicy.

Samodzielne wykonanie projektu gospodarstw ekologicznych specjalizujących się

w produkcji mleka, tuczu świń i produkcji drobiarskiej

Literatura


1. Hodowla bydła – red. J. Juszczak, PWRiL, 1986

2. Atlas ras zwierząt gospodarskich – B. Nowicki i in., PWN, Warszawa, 1995

3. Pomieszczenia dla bydła – G. Koller, PWRiL, 1986.

4. Przegląd Hodowlany

5. Przegląd Mleczarski

6. Praca zbiorowa pod red. B. Grudniewskiej – Hodowla i użytkowanie świń.

Wyd. ART. Olsztyn, 1998


1. Siara – eliksir życia osesków – T. Szulc, A. Zachwieja, AR Wrocław, 1998.

2. Miesięcznik „Trzoda Chlewna” na bieżąco

2. Zasady chowu cieląt – Juszczak, A. Dobicki, T. Szulc, PWRiL, 1982,.



Kierunek:



Przedmiot: Technologie rolne a środowisko


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 1 2 3


Zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi zagrożeń dla środowiska glebowego

wynikających z różnych technologii uprawy głównych ziemiopłodów, w tym typów

użytkowych i odmian roślin rolniczych.


Wykłady:

Charakterystyka systemów rolnictwa i dobrych praktyk w rolnictwie, zagrożenia wynikające

ze specjalizacji, intensyfikacji, mechanizacji i chemizacji nawozowej i ochronnej, metody

ekologizacji rolnictwa, możliwości uprawy roślin w rejonach zagrożonych ekologicznie (np.

roślin nie akumulujących substancji toksycznych), zakres i natężenie oraz wykorzystanie

maszyn i urządzeń rolniczych w kontekście poprawy lub pogorszenia jakości i wysokości

plonów na tle wymogów ochrony środowiska.

Ćwiczenia:

Systematyka roślin uprawnych, cechy morfologiczne i fizjologiczne gatunków i odmian

umożliwiającymi ich rozpoznawanie. Wartość biologiczna plonu głównego – jego skład

i wykorzystanie w żywieniu ludzi, zwierząt, w przemyśle, ekologiczne wykorzystanie

i znaczenie plonu ubocznego, osiągnięcia hodowlane i aktualny stan w zakresie doboru

odmian. Ogólna charakterystyka produkcji roślinnej na tle środowiska o różnym stopniu

zagrożenia i degradacji. Specjalizacja, intensyfikacja, mechanizacja i chemizacja produkcji

roślinnej. Systemy rolnictwa – konwencjonalny, integrowany, ekologiczny, precyzyjny.

Agroekologiczne problemy mineralnego i organicznego nawożenia roślin. Trawy na trwałych

użytkach zielonych i w uprawie polowej. Mieszanki i mieszaniny. Ekologizacja

współczesnego rolnictwa.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Jasińska Z., Kotecki A., 1999. Szczegółowa uprawa roślin. Wyd. AR we Wrocławiu. 2. Prusiński J., Skinder Z., 2000. Technologie produkcji rolniczej – stan aktualny i kierunki zmian.

W: Problemy rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w województwie kujawsko-pomorskim.

Wyd. Uczeln. ATR w Bydgoszczy.

3. Prusiński J., Jaskulski D., Skinder Z., 1999. Agrotechnika i technologie w integrowanej produkcji roślinnej. W: Zrównoważony rozwój produkcji rolniczej i kształtowanie krajobrazu wiejskiego w

regionie kujawsko-pomorskim. Wyd. Uczeln. ATR w Bydgoszczy.


1. Praca zbiorowa IUNG w Puławach. 2000. Kodeks dobrych praktyk w rolnictwie.



Kierunek:



Przedmiot: Organizacja i zarządzanie ochroną środowisko


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 1 2 4


Znaczenie marketingu dla rozwoju gospodarki, ewolucja systemu marketingowego,

specyfika funkcjonowania agromarketingu jako zespołu wyspecjalizowanych działań w

składzie specyficznych przedmiotów gospodarczych.


Wykłady:

Znaczenie marketingu dla rozwoju gospodarki, ewolucja systemu marketingowego,

specyfika funkcjonowania agromarketingu jako zespołu wyspecjalizowanych działań w

składzie specyficznych przedmiotów gospodarczych. Pojęcie i rodzaje rynków. Specyfika

agromarketingowa. Analiza zachowań na rynku konsumpcyjnym.

Ćwiczenia

Segmentacja rynków produktowych. Planowanie marketingowe. Zastosowanie działań

marketingowych w podmiotach gospodarczych funkcjonujących na wsi.

Literatura


1. Altkorn J. Podstawy marketingu. Warszawa, 1999

2. Mruk H., Podstawy marketingu. Warszawa, 2000


Poziom studiów:

STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Forma studiów: STUDIA STACJONARNE

Kierunek:



Przedmiot: Odpady i ich zagospodarowanie


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 2 3


Celem przedmiotu jest wyposażenie studentów w niezbędną wiedzę o zasadach

postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę

środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności z zasadą

zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczaniu ilości odpadów i ich negatywnego

oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Przekazana

zostanie wiedza o działaniach, prowadzących do wykorzystania odpadów w całości czy

w części, albo do odzysku z odpadów substancji, materiałów bądź energii i ich wykorzystania.


Wykłady:

Komentarz do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Odpad – pojęcie, podziały

i klasyfikacja. Katalog odpadów. Prawo ochrony środowiska. Obowiązki przedsiębiorców w

zakresie gospodarowania odpadami. Systemy informacji o odpadach. Podstawowe pojęcia

gospodarki i zarządzania odpadami. Hierarchia obowiązków. System usuwania i utylizacji

odpadów. Zarządzanie gospodarką odpadami. Konflikty społeczne związane z inwestycjami.

Wymagania związane z uzyskaniem decyzji administracyjnych dotyczących wytwarzania

i gospodarowania odpadami. Charakterystyka regulacji prawnej ochrony środowiska

w procesie inwestycyjnym. Rynek wykorzystania odpadów. Normy techniczne a ochrona

środowiska. Program czystszej produkcji.

Ćwiczenia

Przegląd technologii stosowanych w gospodarowaniu odpadami przemysłu rolno-

spożywczego: cukrowniczego, drobiarskiego mięsnego, mleczarskiego, owocowo-

warzywnego, piwowarskiego, spirytusowo-drożdżowego, tłuszczowego, utylizacyjnego,

ziemniaczanego, spożywczego. Wykorzystanie odpadów z przemysłu zielarskiego. Procesy

i operacje jednostkowe przy unieszkodliwianiu odpadów. Metody badań odpadów. Osady

ściekowe. Lokalizacja, budowa i eksploatacja urządzeń służących gospodarowaniu odpadami.

Kontrola produktów. Bezpieczeństwo produktów. Kontrola substancji chemicznych. Cele

i mierniki certyfikacji. Czystsza produkcja w gminie. Plany gospodarki odpadami.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Baran St., Turski R., 1999. Wybrane zagadnienia z utylizacji i unieszkodliwiania odpadów. 2. Cavey A. i współ., 1997. Ochrona środowiska w przemyśle spożywczym. FAPA. Warszawa.


1. Rosik-Dulewska Cz.., 1999. Podstawy gospodarki odpadami. Wydawnictwo Ekoinżynieria.


Poziom studiów:



Specjalność:

OCHRONA ŚRODOWISKA


Przedmiot: Biotechnologia w ochronie środowiska


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 2 2


Zapoznanie z technikami inżynierii genetycznej jako podstawowych narzędzi do manipulacji

na genomie, wykorzystywanych w biotechnologii oraz z zastosowaniem biotechnologii w

hodowli zwierząt i ochronie środowiska.

Treści kształcenia Wykłady: Biotechnologia – osiągnięcia i perspektywy rozwoju. Aktualne zastosowania technik podziału komórkowego in

vitro. Uwarunkowania produkcji zwierząt transgenicznych. Przemysłowe wykorzystanie wstawek genetycznych

u bakterii i drożdży. Dobrostan zwierząt a biotechnologia. Czynniki warunkujące dobrostan i jego definicja.

Adaptacja zwierząt do zmiany warunków hodowli – problemy etyki. Procesy biotechnologiczne a stres. Narzędzia inżynierii genetycznej – endonukleazy i wektory. Zastosowanie enzymów i wektorów różnego

pochodzenia. Techniki mechaniczne (manipulatory mikroskopowe). Wprowadzanie genów ex vivo.akteryjnych.

Zastosowanie enzymów w diagnostyce środowiskowej. Wykorzystanie enzymów w życiu codziennym

człowieka. Biotechnologia i inżynieria genetyczna w hodowli zwierząt. Produkcja zwierząt z zarodków

powielanych in vitro. Wzbogacanie zwierząt w dodatkowe geny – problemy z trwałością wstawek.

Biotechnologia i inżynieria genetyczna w dziedzinie środków spożywczych. Zastosowanie naturalnych

i genetycznie modyfikowanych enzymów w technologii żywności. Rola wzbogaconych układów biologicznych

w odtwarzaniu środowiska. Regulacje prawne dotyczące biotechnologii a obowiązujące w krajach Unii

Europejskiej i w Polsce. Moralne i etyczne aspekty współczesnej biotechnologii – dyskusja.

Ćwiczenia: Budowa materiału genetycznego, procesy związane z powielaniem i przechowywaniem informacji genetycznej;

podstawy technik biotechnologicznych tj. izolowanie i oczyszczenie DNA, rekombinowanie i klonowanie,

mechanizmy wprowadzania obcego DNA oraz elektroforeza żelowa; wykorzystanie biotechnologii

w oczyszczaniu ścieków; udział bakterii w procesach fermentacyjnych; najnowsze osiągnięcia biotechnologii

oraz rozważanie etycznych i środowiskowych aspektów tej gałęzi nauki. Praktyczne wykorzystanie

biotechnologii w różnych dziedzinach życia. Biotechnologia w ochronie zdrowia ludzi i zwierząt: pojęcia:

antybiotyk, chemoterapeutyk, selektywna toksyczność, zastosowanie chemoterapeutyków w weterynarii,

hodowli zwierząt i rolnictwie, postęp w biotechnologii szczepionek (DNA szczepionki- zalety, zasosowanie), produkcja środków ochrony zdrowia zwierząt otrzymywanych przy użyciu kultur komórkowych. Warunki

prowadzenia bioprocesów: Bioprocesy – rodzaje biopreocesów przemysłowych, sposoby prowadzenia

bioprocesów na przykładzie bioprocesu mikrobiologicznego. Procesy okresowe i ciągłe – wady i zalety Co to są

biokatalizatory immobilizowane, metody ich unieruchamiania Bioreaktory – zastosowanie

Literatura

Literatura podstawowa 1. Kur J., 1994, „Podstawy inżynierii genetycznej”, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej

2. Chmiel A.,1994, „Biotechnologia, podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne”, Wyd. naukowe PWN, W-wa

3. Kunicki – Goldfinger W., 1994, „Życie bakterii” Wyd. naukowe PWN, W-wa


Poziom studiów:



Specjalność:

OCHRONA ŚRODOWISKA


Przedmiot: Kształtowanie krajobrazu


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 1 2 3


Zapoznanie studentów z podstawami ekologii i kształtowania krajobrazu, specyfiką

i strukturą ekosystemów wchodzących w skład różnych krajobrazów, z obszarami

zurbanizowanymi jako układami ekologicznymi, ze sposobami różnicowania krajobrazu

i podnoszenia jego bioróżnorodności, z metodami zagospodarowania terenów porolnych

i zdegradowanych.


Krajobraz jako obiekt badań i podstawowe definicje w ekologii krajobrazu. Wybrane teorie

naukowe w metodologii krajobrazu. Przestrzenne jednostki przyrodnicze. Ekologiczne

podstawy kształtowania i ochrony krajobrazu. Kształtowanie obszarów wiejskich

i zurbanizowanych. Podstawy oceny środowiska przyrodniczego. Gospodarowanie

przestrzenią w różnych typach krajobrazu. Zasady doboru drzew i krzewów do zalesień

i zakrzewień oraz ich wymagania siedliskowe.

Ćwiczenia:

Różnorodność biologiczna w krajobrazie. Podstawy funkcjonowania układów

przyrodniczych. Ekotony i ich rola w funkcjonowaniu krajobrazu. Stabilność krajobrazu.

Zmiany antropogeniczne w układach przyrodniczych. Oceny instrumentalne stanu

i przydatności środowiska. Kompleksowe metody optymalizacji krajobrazu. Sporządzanie

planów zalesień i zadrzewień na obszarach wiejskich. Projektowanie składu gatunkowego

upraw leśnych na gruntach porolnych i terenach zdegradowanych.

Literatura


1. Banaszak J., Wiśniewski H., Podstawy ekologii, Wydawnictwo Uczelniane WSP,

Bydgoszcz,1999.

2. Gorzelak A., (red.), Zalesianie terenów porolnych, IBL, Warszawa, 1999.

3. Kozłowski S., Gospodarka a środowisko przyrodnicze, PWN, Warszawa, 1991.


1. Richling A., Solon J., Ekologia krajobrazu, PWN, Warszawa, 2002.

Pozycja planu: E.1.8.1

Poziom studiów:



Specjalność:

OCHRONA ŚRODOWISKA


Przedmiot: Przedmiot fakultatywny. Agroekologia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 2 1


Wyposażenie studiujących w wiedzę o relacjach zachodzących między organizmami i ich

populacjami w agrocenozach, powiązaniach między komponentami agrocenozy

a środowiskiem rolniczym, agroekologicznych uwarunkowaniach rolniczej produkcji

roślinnej.


Wykłady:

Krajobraz rolniczy, jego powstawanie, struktura, właściwości. Czynniki biotopu terenów

rolniczych, ich znaczenie w kształtowaniu populacji gatunków i struktury agrocenoz.

Siedliska rolnicze – ich właściwości i przydatność użytkowa. Wzajemne oddziaływania

pomiędzy roślinami uprawnymi oraz pomiędzy roślinami uprawnymi i chwastami. Wzajemne

oddziaływania między roślinami a mikroorganizmami oraz pomiędzy roślinami wyższymi

a organizmami patogenicznymi. Wzajemne oddziaływania między roślinami uprawnymi

i chwastami a zwierzętami szkodliwymi i zwierzętami gospodarskimi. Agroekologiczne

uwarunkowania produkcji rolniczej.

Ćwiczenia

Skład gatunkowy i stosunki ilościowe między komponentami agrocenozy oraz ich

ekologiczna charakterystyka. Dynamika agrocenoz, ich zmienność sezonowa i rola w

agroekosystemach. Mechanizmy wzajemnego oddziaływania organizmów i ich

rozprzestrzeniania się w agroekosystemach (konkurencja, kompensacja, antybioza,

antagonizm, allelopatia, tolerancja, odporność itp.). Powiązania pokarmowe pomiędzy

komponentami agrocenozy. Reakcje komponentów agrocenozy na warunki niekorzystne

i stresowe. Modyfikacje środowiska rolniczego poprzez agrotechnikę oraz ich skutki dla

homeostazy przyrodniczej użytków rolnych.

Literatura


1. Tischler W.; Agroekologia. PWRiL, Warszawa, 1971.

2. Prończuk J.; Rolnicza ekologia roślin. PWRiL, Warszawa, 1970.

3. Czuba R., Siuta J.; Agroekologiczne podstawy nawożenia. PWRiL, Warszawa, 1978.


1. Praca zbiorowa. Listowski A. (red.); Agroekologiczne podstawy uprawy roślin. PWN,

Warszawa, 1983


Poziom studiów:



Specjalność:

OCHRONA ŚRODOWISKA


Przedmiot: Przedmiot fakultatywny. Turystyka w zrównoważonym rozwoju

regionalnym


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 2 1


Rozumienie problemów współczesnej turystyki. Rozpoznawanie zjawisk występujących

w terenie. Umiejętność osadzenia turystyki w obecnym czasie.


Wykłady:

Identyfikowanie uwarunkowań rozwoju turystyki. Gospodarka regionu a turystyka. Związki

turystyki z ekologią. Miejsce turystyki w zrównoważonym rozwoju. Marketing

a zrównoważony rozwój. Przyroda – ekonoma – ludzie. Pojęcia podstawowe i typy

turystyki.

Ćwiczenia:

Omawianie istniejących i tworzenie nowych tras turystycznych w oparciu o istniejące parki:

krajobrazowe, narodowe. Realizacja programu Natura 2000 na terenach regionalnych

o zrównoważonym rozwoju. Rodzaje turystyki w zależności od omawianego terenu.

Turystyka i jej wpływ na krajobraz i ludzi. Potencjał ludzki w turystyce. Zasoby regionalne

a forma turystyki. Oferty turystyczne dla różnych środowisk. Ekorozwój a turystyka.

Euroregiony jako struktury sprzyjające rozwojowi turystyki.

Literatura


1. W. Gaworecki – Turystyka, PWE, Warszawa 2007

2. A.S. Kornak, A. Rapacz – Zarządzanie turystyką i jej podmiotami w miejscowości i

regionie, Wyd. AE Wrocław 2001.

3. Pr. Zb. Pod redakcją Z. Korczaka – Obługa ruchu turystycznego, Krak. Szk. Hotel, wyd.

„Proksenia” 2006.


1. T. Łobożewicz, G. Bińczyk – Podstawy turystyki, WSE, W-wa 2001.


Poziom studiów:

STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Forma studiów: STUDIA STACJONARNE

Kierunek:



Przedmiot: Skażenie surowców pochodzenia biologicznego


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 2 2


Wymagania jakościowe, które dotyczą surowców pochodzenia biologicznego i ich

przetworów, a które dla ochrony zdrowia konsumenta musi określić ustawodawca, dotyczą

skażeń chemicznych i promieniotwórczych, skażeń środkami ochrony roślin, metalami

ciężkimi, przenawożenia; które w praktyce nie można usunąć przy pomocy procesów

przetwórczych. Wady jakościowe surowców i ich przetworów z uwzględnieniem stawianych

wymagań (FAO/WHO i wpływu na te cechy czynników środowiskowych będą

wykorzystywane w ostrej walce konkurencyjnej na światowym rynku żywnościowym.


Standardy jakości i normy żywności dotyczące stopnia skażenia żywności na tle ustaleń

międzynarodowych organizacji WHO/FAO oraz prawa i systemy kontroli żywności w UE.

zanieczyszczenia surowców pochodzenia roślinnego oraz ich przetworów związkami azotu

(azotany, azotyny). Kryteria tworzenia krajowych norm jakości wody do picia

i przemysłowej, na tle ustaleń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).

Ćwiczenia

Skażenie produktów i środowiska związkami promieniotwórczymi oraz metalami ciężkimi.

Zdolność przechowalnicza płodów rolnych intensywnie nawożonych azotem mineralnym,

przy jednoczesnym zastosowaniu środków ochrony roślin w okresie ich wegetacji. Wpływ

konserwantów i dodatków funkcjonalnych na wartość zdrowotną – surowców, odpadów

przemysłu rolno spożywczego i ich przetworów (akryloamidy, benzo/a/piren). Techniczno-

ekologiczne aspekty rozwoju opakowań

Literatura


1. Z. Kłos (praca zbiorowa) 1/2003. Qjakości.

2. A. Kurnatowska (praca zbiorowa) 1999. Ekologia. Wyd. Nauk. PWN Warszawa-Łódź

3. A. Lempke (praca zbiorowa) 1985. Towaroznawstwo-Produkty Spożywcze. PWE W-

wa


1. Rogozińska 1997. Przechowalnictwo i Towaroznawstwo Surowców Rolniczych.

Skrypt ATR Wyd.II

2. A. Rutkowski, S. Gwiazda, K. Dąbrowski 1996. Dodatki funkcjonalne do żywności.

Agro-Food Technology


Poziom studiów:



Specjalność:

OCHRONA ŚRODOWISKA


Przedmiot: Produkcja pasz i żywności


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 1 2 3


Podstawowe zagadnienia związane z produkcją pasz i żywności w aspekcie ich

bezpieczeństwa dla zdrowia zwierząt i konsumenta.


Skład chemiczny i podział pasz; zanieczyszczenia pasz; skład chemiczny i podział żywności;

wartość energetyczna żywności; wartość odżywcza białka; dodatki do żywności; zagrożenia

przy produkcji żywności; mleko i jego przetwory, normalizacja; mięso i jego przetwory;

system HACCP.

Ćwiczenia:

Technologie produkcji pasz objętościowych w aspekcie ochrony środowiska; ocena jakości

pasz; pasze treściwe; metody uzdatniania materiałów paszowych dla celów żywieniowych

sposoby utrwalania; żywność specjalnego przeznaczenia; owoce; warzywa; inne produkty;

jakość żywności; systemy zapewnienia jakości w przetwórstwie spożywczym;

Literatura


1. Kołożyn-Krajewska D., Sikora T. 1999. Koncepcja i systemy zapewnienia

bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, W-wa.

2. Praca zbiorowa 1993. Ćwiczenia z żywienia zwierząt i paszoznawstwa, Skrypt AR –

Kraków.

3. Praca zbiorowa, 1995, Surowce spożywcze, SGGW W-wa.


1. Praca zbiorowa, 1998, Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, PWN, W-wa.

2. Ruszczyc Z., 1983, Żywienie zwierząt i paszoznawstwo, PWRiL, W-wa, 1983





Przedmiot: Biogeografia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 2 2


Przedmiot ten jako interdyscyplinarny pozwala studentom na szersze, holistyczne spojrzenie

na zagadnienia biologiczne w powiązaniu z innymi naukami – np. geografią, geologią,

paleontologią, rolnictwem (rozmieszczenie na Ziemi roślin uprawnych) i medycyną

(rozmieszczenie chrorób). Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z czynnikami

kształtującymi rozmieszczenie roślin i zwierząt na kontynentach. Jako wkład własny studenci

przygotowują referaty przedstawiające charakterystykę państw zwierzęcych i roślinnych.


Ćwiczenia:

Zajęcia rozpoczynają zagadnienia wprowadzające dotyczące historii biogeografii,

podstawowych definicji oraz stosowanych metod. Omawiana jest także budowa Ziemi oraz

teoria tektoniki płyt i współczene jej modyfikacje, jak również inne problemy z zakresu

paleobiologii i biogeografii historycznej (ewolucja biosfery), fitogeografii oraz zoogeografii.

Studenci poznają również podstawowe reguły biogeograficzne (Bergmann, Allena, Glogera),

typy dyspersji i kolonizacji organizmów żywych, a także teorię wysp i strefy biotyczne

oceanów oraz rolę rolę człowieka w kształtowaniu szaty roślinnej i rozmieszczeniu zwierząt

na kuli ziemskiej.

Literatura


1. Udvardy M.D.F., Zoogeografia dynamiczna, PWN Warszawa (1978 i nowsze wyd.) 2. Podbielkowski Z., Geografia roślin, WSiP, Warszawa ( 1991 )

3. Wtorow P.P., N.N. Drozdow, Biogeografia kontynentów, PWN, Warszawa (1981) 4. Kostrowicki A.S., Geografia biosfery. Biogeografia dynamiczna lądów, PWN, Warszawa

(1999)

5. Lehman U., G.Hillmer, Bezkręgowce kopalne, Wyd. Geolog., Warszawa (1991)


1. Umiński T., Zwierzęta i kontynenty, WSiP, Warszawa (1977 i nowsze)

2. Podbielkowski Z., Państwa roślinne kuli ziemskiej, WSiP, Warszawa (1977 i nowsze)

3. Pęczalska A., Wędrówki zwierząt morskich, Wyd. Morskie, Gdańsk (1981)

4. Stanley S. M., Historia ziemi, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa ( 2002 ) 5. Małecki J., R. Tarkowski, Zarys paleontologii ogólnej i systematycznej, Uczeln.. Wyd. Nauk.-Dyd., Kraków ( 1999 )

6. Kornaś J., A. Medwecka-Kornaś, Geografia roślin, PWN Warszawa (2002)

7. W. Mizerski, Geologia regionalna kontynentów, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa (2004)





Przedmiot: Ochrona środowiska w Unii Europejskiej


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 2 1


Podstawowe problemy i akty prawne ochrony środowiska w państwach Unii Europejskiej,

wskazanie wzajemnych uwarunkowań rozwoju gospodarczo-społecznego i stanu środowiska.

Możliwościami działań na rzecz poprawy środowiska.


Wykłady:

Międzynarodowe organizacje działające na rzecz ochrony środowiska. Systemy zarządzania

środowiskiem naturalnym i ich ocena. Czystsza produkcja jako filozofia i strategia ochrony

środowiska. Ochrona środowiska jako element wspólnej polityki rolnej w krajach Unii

Europejskiej. Rozwój rolnictwa ekologicznego.

Ćwiczenia:

Rolnicze programy środowiskowe. Ochrona różnorodności biologicznej w krajach UE. Prawo

w ochronie środowiska. Urzędowa ochrona żywności w Unii Europejskiej. Nowe technologie

w aspekcie ochrony środowiska, monitoring w ochronie środowiska.

Literatura


1. Budnikowski A.: Ochrona środowiska jako problem globalny. PWE, Warszawa, 1998

2. Gumkowski Z.: Organizacje rolnicze w Unii Europejskiej. FAPA, Warszawa, 2000

3. Liro A.: Ochrona środowiska w rolnictwie. FAPA, Warszawa, 2000


1. Nowak Z.: Zarządzanie środowiskiem. Cz. I i II. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice,

2001

2. Rowiński J.: Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej. FAPA, Warszawa, 2000





Przedmiot: Owce i kozy w krajobrazie rolniczym


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 1 2 2


Zapoznanie z użytkowaniem owiec i kóz w różnych środowiskach przyrodniczych

z uwzględnieniem zagadnień ekologicznych.


Wykłady:

Aktualna sytuacja i prognozy w hodowli owiec i kóz w Polsce i na świecie. Rola owiec i kóz

w rolnictwie ekologicznym i agroturystyce. Problemy ochrony różnorodności biologicznej

obszarów pasterskich w kontekście przemian społeczno kulturowych. Warunki utrzymania

owiec i kóz w różnych środowiskach;

Ćwiczenia:

Rasy lokalne owiec, ich ochrona i wykorzystanie w rejonach turystycznych (Tatry,

Bieszczady). Miejsce owiec w wykorzystaniu, konserwacji i ochronie terenów nierolniczych,

nieużytków i w Parkach Narodowych Wełna jako surowiec naturalny (ekologiczny);

Właściwości prozdrowotne mleka i mięsa owczego i koziego; Inne produkty pozyskiwane od

owiec i kóz. Choroby zwierząt a zdrowie człowieka, leczenie naturalne zwierząt.

Literatura:


1. Jamroz D., Nowicki B., Kozy – chów i hodowla, PWN, Warszawa, 1994.

2. Praca zbiorowa, Chów i hodowla zwierząt gospodarskich, Fundacja Rozwój SGGW,

Warszawa, 1997.

3. Szczepański W., Czarniawska-Zając S., Milewski S., Hodowla i użytkowanie owiec,

Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, 2001.



Forma studiów: STACJONALNE


Przedmiot: Urządzanie terenów zieleni


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 2 1

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje Zapoznanie z rolą terenów zieleni we współczesnym krajobrazie miejskim i wiejskim oraz z zasadami

ich kompozycji i kształtowania. Rozpoznawanie najczęściej stosowanych roślin oraz wiedza o ich wymaganiach i możliwościach wykorzystywania zwłaszcza do zagospodarowywania powierzchni

zdegradowanych ekologicznie. Umiejętność oceny czynników warunkujących bytowanie roślin i

dobór gatunków do zróżnicowanych siedlisk. Projektowanie, zakładanie i pielęgnacja terenów zieleni ze szczególnym uwzględnieniem powierzchni trawiastych.


Wykłady Znaczenie zieleni w obszarach wiejskich, zurbanizowanych, przemysłowych oraz ich funkcje

i klasyfikacja. Zagadnienia prawne dotyczące terenów zieleni. Normy przestrzenne oraz zasady inwentaryzacji, dokumentacji technicznej i planowania. Elementy małej architektury ogrodowej.

Wpływ urbanizacji na warunki bytowania roślin. Przywracanie żyzności glebie po pracach ziemnych i

w terenach zdewastowanych. Zasady kompozycji i projektowania oraz zakładanie i pielęgnacja

terenów zieleni.

Ćwiczenia Najważniejsze cechy morfologiczne, dekoracyjne i plastyczne drzew, krzewów, pnączy, bylin oraz możliwości

ich wykorzystania w terenach zieleni. Zasady pielęgnacji roślin, w tym formowanie żywopłotów. Zakładanie

rabat i kwietników. Charakterystyka traw gazonowych, dobór gatunków i odmian do mieszanek na trawniki o różnym przeznaczeniu ich zakładanie, użytkowanie i pielęgnacja. Komputerowe techniki projektowania

terenów zieleni.

Literatura

Literatura podstawowa 1. Bartosiewicz A.: Urządzanie terenów zieleni. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne. Warszawa 1998.

2. Borcz Z.: Elementy projektowania zieleni. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław

2002.

3. Haber Z.: Kształtowanie terenów zieleni z elementami ekologii. Wydawnictwa Akademii Rolniczej

w Poznaniu, Poznań 2001.

4. Łukasiewicz A.: Dobór drzew i krzewów dla zieleni miejskiej środkowo-zachodniej Polski. Wydawnictwo

Naukowe UAM, Poznań, 1995.

5. Majtkowscy G. i M.: Trawy ozdobne. Wydawnictwo Działkowiec. Warszawa 2007.

6. Mynett M.: Żywopłoty naturalne i formowane. Multico, Warszawa 2002. 7. Pokorski J., Siwiec A: Kształtowanie terenów zieleni. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne. Warszawa

1998.

8. Rutkowska B., Pawluśkiewicz M.: Trawniki – poradnik zakładania i pielęgnowania. PWRiL, Warszawa 1996.

Literatura uzupełniająca 1. Architektura krajobrazu a planowanie przestrzenne. Praca zbiorowa pod redakcją Krystyny Pawłowskiej.

Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2001.

2. Bugała W.: Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. PWRiL, Warszawa 1979. 3. Cooke I.: Trawy i bambusy praktyczny poradnik. Elipsa, Warszawa, 2005.

4. Godet J. D.: Drzewa i krzewy rozpoznawanie gatunków. MULTICO, Warszawa 1997.

5. Grau, Kremer, Moseler, Rambold, Triebel.: Trawy, GeoCenter, Warszawa, 1998.

Pozycja planu : E.2.1



Specjalność: Przemysłowe technologie w ochronie środowiska Przedmiot: Technologie proekologiczne


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 2 3 2


Zapoznanie studentów z rozwojem technologii organicznej zmierzającej w kierunku

zastąpienia dotychczasowych, zbyt materiałochłonnych i energochłonnych,

zanieczyszczających środowisko, metod produkcji przez inne, znacznie bardziej doskonałe.


Wykłady:

Kierunki restrukturyzacji przemysłu organicznego. Alternatywne surowce węglowodorowe.

Alternatywne surowce niewęglowodorowe. Produkty uboczne i odpady jako surowce.

Rozwój procesów przemiany metanolu i formaldehydu.

Ćwiczenia:

Rozwój syntez z udziałem tlenku węgla. Rozwój bezpośrednich syntez z metanu. Rozwój

procesów jednostkowych. Rozwój średnio- i małotonażowej produkcji. Rozwój katalizy

stosowanej dla przemysłowej syntezy organicznej. Rozwój operacji jednostkowych.

Literatura:


1. M. Taniewski: Przemysłowa Synteza Organiczna. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 1991.

2. E. Grzywa, J. Molenda: Technologia podstawowych syntez organicznych. T.1 i 2. WNT,

Warszawa 1995 i 1996.

3. M. Taniewski: Technologia chemiczna – surowce. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 1997.


1. J. Synowiec: Projektowanie technologiczne dla inżynierów chemików. Wyd. Politechniki

Wrocławskiej, Wrocław 1974.




Specjalność: Przemysłowe technologie w ochronie środowiska

Przedmiot: Wybrane proekologiczne metody separacji w chemii nieorganicznej


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 2 2 2


Zapoznanie słuchaczy z najnowszymi technikami separacyjnymi wykorzystywania zarówno

w procesach technologicznych jak i analizie środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem

metod zagęszczania, rozdzielania i analizy substancji nieorganicznych.


Wykłady:

Wprowadzenie do technik separacyjnych. Fizykochemiczne podstawy metod rozdziału

i przykłady zastosowań. Terminologia procesów ekstarkcyjnych. Zastosowanie technik

ekstrakcyjnych w nowoczesnych technologiach chemicznych.

Ćwiczenia:

Techniki membranowe: Podstawowe pojęcia transportu. Omówienie dyfuzyjnych,

prądowych, ciśnieniowych i rakcyjno-dyfuzyjnych technik rozdziału. Zastosowanie technik

membranowych w analizie. Techniki ekstrakcyjne: Fizykochemiczne podstawy ekstrakcji

w układzie ciecz-ciecz. Typy układów ekstrakcyjnych z udziałem kopleksów metali.

Literatura:

Literatura podstawowa: 1. Membrany i memranowe techniki rozdziału, (red. A.Narebska), UMK, Toruń 1997

2. R. Rautenbach, Procesy membranowe, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne,Warszawa

1996

3. J. Symanowski, Ekstrakcja miedzi hydoksyoksynami, PWN,Warszawa-poznań 1990


1. P. Bocek,M. Deml, P. Gebauer, V. Dolnik, Analytical Isotachophoresis, VCH, Weinheim

1988





Przedmiot: Metody utylizacji i zagospodarowania odpadów


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 2 2 4


Opanowanie fizykochemii i podstaw technologii utylizacji oraz przetwarzania odpadów

przemysłowych i komunalnych.


Wykłady:

Podstawy prawne gospodarki odpadami – ustawa o odpadach, ustawa o ochronie środowiska.

System gromadzenia i zbierania odpadów. Metody odzysku i wykorzystania odpadów na

wybranych przykładach. Metody unieszkodliwiania i utylizacji odpadów. Termiczne

przekształcanie odpadów medycznych i weterynaryjnych oraz niebezpiecznych odpadów

przemysłowych. Spalanie piroliza techniki plazmowe. Metody fizyko-chemiczne i

biologiczne przekształcania odpadów. Detoksykacja, kompostowania, fermentacja

beztlenowa. Składowanie odpadów komunalnych i przemysłowych. Gaz składowiskowy i

odcieki powstające na składowisku. Przepisy prawne dotyczące monitoringu składowiska

odpadów.

Ćwiczenia:

Oznaczanie miedzi i ołowiu w odpadach stałych. Odzysk ałunu ze złomu aluminium.

Recyklin surowcowy. Rozkład odpadowego PET-u w reakcji glikolizy z glikolem

etylenowym. Alkaliczna hydroliza odpadów zawierających poliester. Detoksykacja. Analiza i

neutralizacja ścieków pogalwanicznych. Badanie właściwości nawozowych odpadów

komunalnych – oznaczanie zawartości węgla organicznego. Badania właściwości

technologicznych odpadów komunalnych. Badania właściwości paliwowych odpadów.

Literatura: Literatura podstawowa: 1. E.S. Kempa: Gospodarka odpadami miejskimi. Arkady, Warszawa 1983.

2. G. Borowski i inni: Przyrodnicze użytkowanie osadów ściekowych. Lublin 1996.

3. J. Bernacka, L. Pawłowska: Przeróbka i zagospodarowanie osadów z miejskiej

oczyszczalni ścieków. IOŚ, Warszawa 1996.

4. S. Biedugnis: Optymalizacja gospodarki odpadami. PWN, Warszawa 1992.


1. Synowiec, U. Rzeszot: Ocena oddziaływania na środowisko. Poradnik. IOŚ, Warszawa

1995.

2. S. Kozłowski: Gospodarka a środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa 1991.





Przedmiot: Informatyka chemiczna


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 2 3


Zapoznanie studentów z zapisem konstrukcji podstawowych urządzeń przemysłu

chemicznego i spożywczego.


Wykłady:

Podstawowe pojęcia biotechnologii. Fizjologia drobnoustrojów przemysłowych. Wpływ

parametrów fizyko-chemicznych na wzrost drobnoustrojów. Podstawowe przemiany

metaboliczne. Podział drobnoustrojów.. Wzrost nieograniczony i ograniczony.

Ćwiczenia:

Hodowla okresowa i ciągła. Pozyskiwanie szczepów. Doskonalenie cech produkcyjnych

szczepów.. Wybrane procesy biosyntezy i biotransformacji. Modelowanie matematyczne w

biotechnologii Rodzaje biokatalizatorów. Bioreaktory. Zastosowanie biotechnologii

w praktyce.


1. Chmiel: Biotechnologia. Podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne. PWN, Warszawa

1994.

2. U.E. Viesturs, I.A. Szmite, A.W. Żilewicz: Biotechnologia. Substancje

biologicznie czynne, technologia, aparatura. WNT, Warszawa 1992.

3. U.E. Viesturs, A.M. Kuzniecow, W.W. Sawienkow: Bioreaktory. Zasady

obliczeń i doboru. WNT, Warszawa 1990.

4. S. Aiba, A.E. Humphrey, N.F. Millis: Inżynieria biochemiczna. WNT, Warszawa 1977.


1. S. Russel: Biotechnologia. PWN, Warszawa 1990.





Przedmiot: Recykling polimerów


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 1 2 3


Zapoznanie się z podstawowymi właściwościami syntetycznych związków

wielkocząsteczkowych..


Wykłady:

Chemiczna i fizykochemiczna budowa syntetycznych związków wielkocząsteczkowych i

podstawowe metody ich przetwórstwa.. Ekobilans i negatywne skutki stosowania tworzyw

polimerowych.. Zjawisko biodegradacji.. Reakcje chemiczne polimerów. Sposoby

powtórnego wykorzystania tworzyw polimerowych. Recykling surowcowy i materiałowy.

Wpływ mikroorganizmów żywych na niektóre trudne do degradacji polimery syntetyczne,

metody badań skutków biodegradacji.

Ćwiczenia:

Stabilność cieplna PVC. Badanie twardości i relaksacji polimerów metodą wciskania kulki.

Identyfikacja polimerów. Rozdział mieszaniny polimerów i oznaczanie ich gęstości. (z

geometrii). Badania cech wytrzymałościowych polimerów podczas rozciągania. Wytłaczanie

tworzyw polimerowych - ćwiczenie pokazowe. Mielenie tworzyw polimerowych -

ćwiczenie pokazowe.


1. J.W. Nicholson: Chemia polimerów. WNT, Warszawa 1996.

2. Praca zbiorowa: Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT,

Warszawa 2000, wyd. II.

3. Praca zbiorowa: Mała encyklopedia polimerów. WNT, Warszawa 1976.

4. W. Szlezyngier: Tworzywa sztuczne. Tom 2. OWPR, Rzeszów 1996.

5. Sęk D., Włochowicz A., Chemia polimerów i polimery biodegradowalne. WPŁ Bielsko-

Biała l996.

Literatura uzupełniająca: 1. Praca zbiorowa pod redakcją Błędzki A.K., Recykling materiałów polimerowych. WNT

Warszawa 1997

2. Saechtling H., Tworzywa sztuczne - poradnik. WNT Warszawa 2000





Przedmiot: Rekultywacja terenów zdegradowanych


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 2 2 3


Poznanie metod, oceny i przeciwdziałania degradacji gleb i gruntów.


Wykłady:

Źródła skażeń i degradacji gleb oraz gruntów. Metody oceny poziomu zanieczyszczeń.

Stosowane techniki analityczne w ocenie poziomu degradacji gleb i gruntów. Zasady

kompleksowej oceny poziomu skażeń. Współczesne kierunki w technologii rekultywacji gleb.

Wykorzystanie zhumifikowanych osadów w technologiach rekultywacji.

Ćwiczenia:

Podstawy technologii rekultywacji terenów zdegradowanych. Rekultywacja składowisk

odpadów komunalnych i przemysłowych. Rekultywacja gruntów zanieczyszczonych

produktami naftowymi. Przykłady technologii szczegółowych.

Literatura:


1. J. Siuta: Gleba - diagnozowanie stanu zagrożenia. IOŚ, Warszawa 1995.

2. A.Synowiec, U. Rzeszot: Ocena oddziaływania na środowisko. Poradnik. IOŚ, Warszawa

1995.

3. S. Kozłowski: Gospodarka a środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa 1991.

4. R. Staszewski: Kontrola chemicznych zanieczyszczeń środowiska. Skrypt PG, Gdańsk

1990.


1. Chmiel: Biotechnologia. WNT, Warszawa 1991.

2. M. Adamek, R. Koślarz, W. Zieliński: Wskazówki metodyczne wykonywania rekultywacji

gruntów. IOŚ, Warszawa 1995.





Przedmiot: Aparatura ochrony środowiska


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 2 1 3


Poznanie budowy, działania i obsługi typowych urządzeń stosowanych w ochronie

środowiska i w dziedzinach pokrewnych.


Wykłady:

Urządzenia do transportu cieczy, gazów i ciał stałych. Zbiorniki magazynowe. Urządzenia

dozujące, rozdrabniające i przesiewające. Mieszadła i mieszalniki. Aparatura do rozdzielania

mieszanin niejednorodnych . Granulatory niskociśnieniowe i ciśnieniowe.

Ćwiczenia:

Aparaty do wymiany ciepła. Wyparki, zatężanie roztworów Krystalizatory. Aparaty do

destylacji i rektyfikacji. Absorbery, adsorbery i ekstraktory. Suszarki, obliczenia czasu suszenia,

bilans materiałowy i cieplny

Literatura:


1. H. Błasiński, B. Młodziński: Aparatura przemysłu chemicznego. WNT, Warszawa 1985

2. J. Pikoń: Aparatura chemiczna. PWN, Warszawa 1978.

3. H. Błasiński, E. Rzyski: Aparatura przemysłu spożywczego. Politechnika Łódzka, Łódź

1979.

4. R. Koch: Atlas aparatury chemicznej. PWN, Warszawa 1972.

5. J. Pikoń: Podstawy konstrukcji aparatury chemicznej. PWN, Warszawa 1979.


2. J. Krukowski, S. Niewiadomski, S. Żurakowski: Maszynoznawstwo chemiczne PWN,

Warszawa 1980.

3. R. Koch, A. Noworyta: Procesy mechaniczne w inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa

1992.

3. J. Kuropka: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych.Wrocław 1991.





Przedmiot: Procesy biotechnologiczne w ochronie środowiska


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 2 2


Zapoznanie studentów z podstawami biotechnologii, które są niezbędne do poznania

i zrozumienia zjawisk zachodzących na poziomie molekularnym i komórkowym

w biologicznych procesach ochrony środowiska.


Wykłady:

Biotechnologiczne metody oczyszczania ścieków, odpadów stałych i gazowych.

Biodegradacja zanieczyszczeń zawartych w glebie. Biotransformacja związków mineralnych.

Mikrobiologiczne ługowanie minerałów. Mikrobiologiczne zatężanie metali. Biologiczne

źródła energii. Biotechnologia w rolnictwie.

Literatura:


1. J. Paluch: Podstawy mikrobiologii przemysłowej. WNT, Warszawa 1972.

2. U.E. Viesturs, I.A. Szmite, A.W.Żilewicz: Biotechnologia. Substancje biologicznie

czynne, technologia, aparatura. WNT, Warszawa 1994.

3. A.Chmiel: Biotechnologia. PWN, Warszawa 1994.

4. K.W. Szewczyk: Technologia biochemiczna. Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa

1997.


1. G. Buraczewski: Biotechnologia. PWN, Warszawa 1990.

2. S. Russel: Biotechnologia. PWN, Warszawa 1990





Przedmiot: Katalityczne zwalczanie zanieczyszczeń


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VI 3 2


Zapoznanie studentów z definicją i pojęciem katalizy oraz zastosowaniem katalizy do

ochrony środowiska naturalnego


Wykłady:

Ważniejsze definicje w katalizie, pojęcia aktywności i selektywności. Rodzaje katalizy i jej

charakterystyka, typy katalizatorów i zasady ich działania, kinetyka reakcji katalitycznych

i energia aktywacji. Budowa i własności katalizatorów metal/nośnik. Fizykochemiczne

metody pomiaru dyspersji i powierzchni właściwej katalizatorów heterogenicznych.

Ważniejsze grupy reakcji katalitycznych w przemyśle i ochronie środowiska. Budowa

i zasada działania trójfunkcyjnego katalizatora do unieszkodliwiania spalin samochodowych.

Katalizatory do usuwania siarki z paliw oraz niektórych substancji szkodliwych ze

środowiska naturalnego (woda , powietrze). Dezaktywacja i regeneracja katalizatorów

Literatura:


1. B. Grzybowska-Świerkosz; Elementy katalizy heterogenicznej. PWN, Warszawa 1993;

2. G.C. Bond; Kataliza heterogeniczna – podstawy i zastosowania. PWN, Warszawa 1979;


1. J.M. Thomas, R.M. Lambert; Charakterisation of catalysts. J. Wile& Sons, Christer-

New York-Brisbane-Toronto 1980;

2. C.N. Sarrerfield; Heterogeneous catalysis in practice. Mc. Graw-Hill Co., New York

1980;

3. B.C. Gattes: Catalytic chemistry. J. Wiley & Sons Inc., New Yorf-Chichester- Brisbane-

Toronto-Singapore 1992;

4. B.E. Leach; Applied Industrial Catalysis. Academic Press, New York 1984;

5. Yournal of Catalysis, czasopismo-miesięcznik od 1962, Academic Press New York;

6. Applied Catalysis, czasopismo-dwutygodnik, od 1981, Elsevier





Przedmiot: Zanieczyszczenia, ich rozprzestrzenianie i kumulacja


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 2 1 2


Zapoznanie z metodami obliczania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń gazowych

i pyłowych w atmosferze


Wykłady:

Wpływ zjawisk meteorologicznych i warunków topograficznych na rozprzestrzenianie się

zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym.. Liniowe i powierzchniowe źródła emisji.

Równowaga. Typy równowagi w atmosferze. Pionowy profil wiatru. Róża wiatrów. Wpływ

warunków topograficznych i pokrycia terenu na kształtowanie się elementów

meteorologicznych. emisji. Ruch smugi gazów wyrzuconych z komina.

Ćwiczenia:

Metody określania emisji zanieczyszczeń Metody obliczania stanu zanieczyszczeń powietrza dla

liniowych źródeł Rozwiązanie równania dyfuzji turbulencyjnej typu Pasquilla i Suttona. Modele

matematyczne.

Literatura:


1 . M. Nowicki: Ochrona Atmosfery. Zeszyty problemowe Nr X/84-85.

2. J. Juda, St. Chróściel: Ochrona powietrza atmosferycznego. WNT, Warszawa 1974.

3. K. Olszewski: Wpływ zjawisk meteorologicznych i warunków topograficznych na

rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w atmosferze. Ośrodek Doskonalenia Kadr

Ochrony Środowiska, Debe 1979.





Przedmiot: Podstawy chemii bioorganicznej


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

V 2 1 4


Nabycie wiedzy o budowie, własnościach i zachodzących w organizmie przemianach

związków biologicznie czynnych takich jak: aminokwasy, białka, kwasy nukleinowe,

węglowodany, tłuszcze, witaminy


Wykłady:

Budowa i chemiczne właściwości organicznych związków heterocyklicznych; kwasy

nukleinowe – ich budowa i synteza, struktura DNA i RNA, komplementarne parowanie zasad

w DNA; stereochemia, budowa i właściwości chemiczne aminokwasów; budowa i funkcje

biologiczne peptydów i białek; struktura, właściwości chemiczne i stereochemia sacharydów;

Podstawowe reakcje monosacharydów; budowa disacharydów i polisacharydów; lipidy:

budowa i występowanie glicerydów, fosfolipidów, sfingozydów; budowa i biosynteza

wybranych witamin; chemia organiczna szlaków metabolicznych; katabolizm tłuszczów,

węglowodanów, białek; przekształcanie pirogronianu w acetylo-CoA; cykl kwasu

cytrynowego.

Ćwiczenia:

Związki heterocykliczne- nazewnictwo, metody otrzymywania, mechanizmy reakcji, reakcje

substytucji elektrofilowej z udziałem pirolu, furanu i tiofenu, reaktywność i orientacja;

tłuszcze-nazewnictwo,hydroliza tłuszczów, estry kwasu fosforowego; klasyfikacja

węglowodanów, nazewnictwo pochodnych aldoz, wydłużanie i skracanie łańcucha

węglowego aldoz; aminokwasy- nazewnictwo, konfiguracja, metody otrzymywania i rekacje

aminokwasów, geometria wiązania peptydowego; mechanizm działania enzymu; kwasy

nukleinowe- nazewnictwo.

Literatura:


1. P.Kafarski, B.Lejczak: Chemia bioorganiczna. PWN, Warszawa 1994

2. J. M. Berg, J. L. Tymoczko, L Stryer: Biochemia. PWN, Warszawa 2007

3. J. Mc Murry :Chemia organiczna. PWN, Warszawa 2007

1. J. Ciba: Poradnik analityka tom 2: Analiza instrumentalna, WNT 1991


Poziom studiów:



Specjalność:

OCHRONA ŚRODOWISKA


Przedmiot: Skażenie surowców pochodzenia biologicznego


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 2 2


Wymagania jakościowe, które dotyczą surowców pochodzenia biologicznego i ich

przetworów, a które dla ochrony zdrowia konsumenta musi określić ustawodawca, dotyczą

skażeń chemicznych i promieniotwórczych, skażeń środkami ochrony roślin, metalami

ciężkimi, przenawożenia; które w praktyce nie można usunąć przy pomocy procesów

przetwórczych. Wady jakościowe surowców i ich przetworów z uwzględnieniem stawianych

wymagań (FAO/WHO i wpływu na te cechy czynników środowiskowych będą

wykorzystywane w ostrej walce konkurencyjnej na światowym rynku żywnościowym.


Wykłady:

Standardy jakości i normy żywności dotyczące stopnia skażenia żywności na tle ustaleń

międzynarodowych organizacji WHO/FAO oraz prawa i systemy kontroli żywności w UE.

zanieczyszczenia surowców pochodzenia roślinnego oraz ich przetworów związkami azotu

(azotany, azotyny). Kryteria tworzenia krajowych norm jakości wody do picia

i przemysłowej, na tle ustaleń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).

Ćwiczenia

Skażenie produktów i środowiska związkami promieniotwórczymi oraz metalami ciężkimi.

Zdolność przechowalnicza płodów rolnych intensywnie nawożonych azotem mineralnym,

przy jednoczesnym zastosowaniu środków ochrony roślin w okresie ich wegetacji. Wpływ

konserwantów i dodatków funkcjonalnych na wartość zdrowotną – surowców, odpadów

przemysłu rolno spożywczego i ich przetworów (akryloamidy, benzo/a/piren). Techniczno-

ekologiczne aspekty rozwoju opakowań

Literatura


3. Z. Kłos (praca zbiorowa) 1/2003. Qjakości.

4. A. Kurnatowska (praca zbiorowa) 1999. Ekologia. Wyd. Nauk. PWN Warszawa-Łódź

3. A. Lempke (praca zbiorowa) 1985. Towaroznawstwo-Produkty Spożywcze. PWE W-

wa


1. Rogozińska 1997. Przechowalnictwo i Towaroznawstwo Surowców Rolniczych.

Skrypt ATR Wyd.II

2. A. Rutkowski, S. Gwiazda, K. Dąbrowski 1996. Dodatki funkcjonalne do żywności.

Agro-Food Technology

Pozycja planu:E.2.12.2




Przedmiot: Przedmiot fakultatywny. Zabezpieczenia antykorozyjne obiektów

przemysłowych


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 2 2


Zaznajomienie studentów z podstawami projektowania i wykonania kompleksowego

zabezpieczenia urządzenia, aparatury, instalacji, budowli, obiektu przemysłowego

i produkcyjnego przed niszczącym działaniem czynników korozyjnych


Wykłady: Kryteria doboru i nakładania metalowych i organicznych powłok ochronnych. Procesy katodowe,

polaryzacja katodowa, procesy elektrokrystalizacji, struktura metali wydzielonych elektrolitycznie,

wydzielanie metali z roztworów soli prostych i kompleksowych. Podstawowe właściwości kąpieli galwanicznych. Technologie nakładania powłok cynkowych, miedzianych , chromowych, niklowych.

Nakładanie powłok metodą zanurzeniową. Skład materiału malarskiego i klasyfikacja. Przygotowanie

powierzchni metalu do malowania. Techniki nanoszenia materiału malarskiego. Uszkodzenia

eksploatacyjne i wady powłoki. Renowacja powłoki i rodzaje wyrobów lakierowych. Dobór rozpuszczalników i rozcieńczalników Podstawowe właściwości i funkcje pigmentów. Systemy

ochronne.

Ćwiczenia: Ćwiczenia z zakresu zabezpieczenia metali przed korozją Analiza i uzupełnianie kąpieli do

niklowania. Porównanie wgłębności kąpieli do cynkowania oraz miedziowania. Wyznaczanie

warunków prądowych procesu elektropolerowania miedzi. Wpływ parametrów procesu na wydajność prądową kąpieli do chromowania, miedziowania. Malowanie metodą fluidyzacyjną

z proszku PE. Zanurzeniowe fosforanowanie stali. Anaforetyczne malowanie stali. Określenie

efektywności ochrony czasowej. Badanie materiału malarskiego w stanie ciekłym. Malowanie metodą zanurzeniową. Badanie powłok organicznych w różnych środowiskach.

Literatura:

Literatura podstawowa: 1. H. Bala: Korozja materiałów-teoria i praktyka, Politechnika Częstochowska, 2002

2. B. Surowska: Wybrane zagadnienia z korozji i ochrony przed korozją, Politechnika Lubelska, 2002

3. Ochrona przed korozją – poradnik 4. Powłoki malarsko lakiernicze-poradnik

5. A. Kozłowski, J. Tymowski, T. Żak: Powłoki ochronne. Techniki wytwarzania, PWN W- wa 1978

6. J. Baszkiewicz, M. Kamiński: Korozja materiałów, Politechnika Warszawska, 2006 7. T. Hryniewicz: Technologia powierzchni i powłok, Politechnika Koszalińska, 2004


1.T. Hryniewicz: Ćwiczenia laboratoryjne z technologii powierzchni i powłok, Politechnika Koszalińska, 2001

2.. Z. Zenowicz, K. Gauda: Powłoki organiczne w technice antykorozyjnej, Politechnika Lubelska,

2003

3. Poradnik galwanotechnika, Praca zbiorowa, WNT W-wa 2003

Pozycja planu:E.2.13




Przedmiot: Żywność i jej zanieczyszczenia


Semestr Wykłady

Ćwiczenia

audytoryjne

Ćwiczenia


Ćwiczenia

projektowe

Zajęcia

terenowe

Liczba

punktów

(W) (Ć) (L) (S) (P) (T) ECTS

VII 1 3 1

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje Zapoznanie z podstawami chemii żywności, tj. ze składem chemicznym i analizą żywności

oraz występujących w niej zanieczyszczeń.


Wykłady:

Definicja i zakres toksykologii żywności, trucizny-zatrucia, kryteria oceny higieniczno-

toksykologicznej związków chemicznych. Naturalne i dodawane do żywności związki

obojętne i szkodliwe w surowcach i produktach żywnościowych: inhibitory enzymów,

inaktywatory witamin, hamaglutyniny, glikozydy oraz substancje utrudniające wykorzystanie

składników mineralnych i białka. Zanieczyszczenia żywności. Zasady dobrej praktyki

rolniczej, przemysłowej, handlowej, gastronomicznej i kuchennej,

Ćwiczenia:

Klasyfikacja produktów żywnościowych, budowa i skład chemiczny żywności,

charakterystyka, struktura, właściwości fizykochemiczne podstawowych jej składników

(woda, składniki mineralne, sacharydy, lipidy, białka, witaminy, barwniki, substancje

zapachowe, dodatki do żywności). klasyfikacja, charakterystyka, występowanie,

dopuszczalne stężenia, właściwości fizykochemiczne (metale ciężkie, mikotoksyny,

pestycydy, związki chloroorganiczne, antybiotyki i in.). Metody stosowane do oznaczania

zawartości składników żywności: metody spektroskopowe, metody chromatograficzne i in. –

aparatura, podstawowe pojęcia, zakres stosowania, przykłady zastosowań.

Literatura:


2. Nikonorow M.: Urbanek-Karłowska B. Toksykologia żywności. PZWL, Warszawa 1987;

3. Z.E. Sikorski:. Chema żywności, WNT, Warszawa 2002

4. Z.E. Sikorski (red.): Chemiczne i funkcjonalne właściwości składników żywności, WNT,

Warszawa 1996

5. M. Kryłowska-Kułas: Badanie jakości produktów spożywczych, PWE, warszawa 1993;

6. A. Cygański: Matody spektroskopowe w chemii analitycznej, WNT, warszawa 2002


1. Z. Witkiewicz: Podstawy chromatografii, WNT, Warszawa 2000;

programy ramowe studiÓw do planu studiÓw nr v...

Documents