Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PROGRAM ZAJĘĆ

WYKŁADY I ĆWICZENIA

III ROK

WYDZIAŁ FIZJOTERAPII

JEDNOLITE STUDIA STACJONARNE

MAGISTERSKIE

Łódź 2007

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

REDAKCJA:

prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski

dr hab. n. med. prof. nadzw. Jolanta Kujawa

mgr inż. Barbara Zbrzezna

Opracowanie programów:

prof. dr hab. n. med. Krystian Żołyński

dr hab. n. med. prof. nadzw. Elżbieta Poziomska-Piątkowska

prof. dr hab. n. med. Krzysztof Buczyłko

dr hab. n. med. prof. nadzw. Anna Jegier

prof. dr hab. n. med. Ewa Majewska

prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski

dr hab. n. med. prof. nadzw. Jan Czernicki

dr n. ekon. Janusz Śmigielski

prof. dr hab. n. med. Adam Dziki

prof. dr hab. n. med. Lucjan Pawlicki

prof. dr hab. n. med. Antoni Florkowski

prof. dr hab. n. med. Grażyna Broniarczyk-Dyła

1

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Przedmioty str Kinezjologia.................................................……………………………………… 3

Kształcenie umiejętności ruchu (2).......................................................................... 12

Metodologia badań naukowych............................................................................... 20

Etyka..............................................................................................................…...... 23

Medycyna sportowa................................................................................................. 25

Patofizjologia ogólna .........................................................................……………. 27

Kwalifikowana pierwsza pomoc medyczna.……………………………………... 31

Fizykoterapia i masaż (1)......................................................................................... 37

Kinezyterapia (1)..................................................................................................... 40

Biostatystyka........................................................................................................... 43

Kliniczne podstawy fizjoterapii w chirurgii ……………………………………... 45

Kliniczne podstawy fizjoterapii w kardiologii …………………………………… 47

Kliniczne podstawy fizjoterapii w ortopedii i traumatologii …………………….. 49

Kliniczne podstawy fizjoterapii w psychiatrii i geriatrii ………………………… 52

Kliniczne podstawy fizjoterapii w dermatologii …………………………………. 55

2

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KINEZJOLOGIA Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III V 50 20 30 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Celem nauczania tego przedmiotu, studentów I roku jest: - powtórzenie i rozwinięcie zagadnień z zakresu anatomii funkcjonalnej i biomechaniki, które stanowią dla fizjoterapeutów bazę, konieczną do nauki tzw. badania czynnościowego i motoryczności człowieka - [poznanie syntetycznej teorii układu ruchu i najistotniejszych elementów kontrolno-sterującej roli układu nerwowego oraz poziomów integracji w OUN, cechy ruchu jako właściwości jego przebiegu w czasie i przestrzeni; - ocena aktów ruchowych w aspekcie kinezjologicznym i ergonomicznym. Badanie proprio(re)cepcji i koordynacji wzrokowo-przestrzennej; - poznanie współdziałanie mechanizmów kontroli postawy ciała. Edukacja i reedukacja posturalna; - nauka oceny pacjentów z dysfunkcjami narządu ruchu w aspekcie podstawowych pojęć klinicznych: patologia (pathology), zaburzenie (impariment), upośledzenie funkcji, sprawności czynnościowej (disability) i ograniczenie lub brak możliwości realizacji czynności w takim zakresie, jaki uważany jest za prawidłowy; - poznanie podstawowych zagadnień z zakresu kinezyterapii – podstawy uczenia się i nauczania czynności ruchowych. Treści programowe: Wykłady: Wykład: 1 Temat: Motoryczność człowieka – jej struktura, uwarunkowania i przejawy. Podstawowe informacje i definicje: anatomia czynnościowa, mechanika, biomechanika. Podstawy biomechaniki klinicznej: statyka, dynamika, kinetyka, kinematyka, osteokinematyka, artrokinematyka. Siła, moment siły, stan równowagi (stabilny, niestabilny, neutralny), siła grawitacji i środek ciężkości. Maszyny proste. Sprawność motoryczna. Plan budowy ciała ludzkiego, symetria i asymetria ustroju. Okolice ciała. Terminologia opisowa: określenia orientacyjne w przestrzeni (pozycja podstawowa, osie i płaszczyzny ciała, kierunki oraz położenia w przestrzeni). Układy narządów istotnych dla aktywności ruchowej człowieka: szkieletowy, mięśniowy, oddechowy, krążenia (sercowo – naczyniowy), nerwowy i wewnątrzwydzielniczy (dokrewny) oraz narządy zmysłów. Wykład: 2 Temat: CCeecchhyy rruucchhuu jjaakkoo wwłłaaśścciiwwoośśccii jjeeggoo pprrzzeebbiieegguu ww cczzaassiiee ii pprrzzeessttrrzzeennii.. Akty ruchowe w aspekcie: rozwojowym, kinezjologicznym i ergonomicznym. Rodzaje ruchów: linearny (translatoryczny), prostoliniowy (rectilinearny) krzywoliniowy (curvilinearny), kątowy

3

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

(rotacyjny, obrotowy). Ruchy w stawach – połączeniach maziowych (osteokinematyka i artrokinematyka): zgięcie, wyprost, odwodzenie, przywodzenie, obwodzenie, rotacje (nawracanie i odwracanie), obwodzenie, protrakcja, retrakcja, horyzontalne odwodzenie i przywodzenie, dewiacja łokciowa i promieniowa, boczne pochylenie tułowia. Wykład: 3 Temat: Układ kostny (szkieletowy). Czynność kośćca. Typy szkieletu. Budowa i czynność kości. Kształt kości: długie, płaskie, krótkie, różnokształtne, trzeszczki, pneumatyczne. Czynnościowa architektonika i właściwości fizyczne kości. Właściwości biologiczne kości. Budowa ogólna połączeń kości. Typu połączeń kości: połączenia ścisłe (więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty). Połączenia wolne kości, czyli stawy (połączenia maziowe). Stałe (powierzchnie stawowe, jama stawowa, torebka stawowa) i niestałe składniki stawów (więzadła, obrąbki, krążki i łąkotki). Mechanika stawów – rodzaje ruchów: nieosiowe, jedno-, dwu-, wieloosiowe (stawy o jednym, dwóch i trzech stopniach swobody). Rodzaje ukształtowania powierzchni stawowych: stawy zawiasowe, obrotowe, śrubowe, kłykciowe (elipsoidalne), siodełkowe, kuliste wolne i panewkowe, płaskie (półścisłe) i nieregularne. Wykład: 4 Temat: Układ mięśniowy i jego podziały. Ogólna budowa i skład mięśni. Makroskopowa charakterystyka mięśni szkieletowych: kształt, ścięgna, przyczepy. Stosunki brzuśca do ścięgna. Zmienność osobnicza w budowie układu mięśniowego. Struktura mikroskopowa mięśni. Narządy pomocnicze (powięzie, kaletki maziowe, pochewki ścięgien, bloczki mięśni, trzeszczki. Fizyczna i biologiczna charakterystyka mięśni. Mechanika mięśni (jedno-, dwu -, i wielostanowe). Charakterystyka rodzajów pracy mięśni. Kształtowanie ruchów. Koordynacja ruchów. Linia działania siły. Działanie siły na ścięgno. Siła mięśnia. Praca mięśnia. Czynnościowa charakterystyka tkanki mięśniowej. Niewydolność czynna i bierna mięśni. Stretching. Rodzaje skurczów mięśni: izometryczny, izotoniczny, koncentryczny, ekscentryczny. Czynnościowy podział mięśni: agonizm, antagonizm, kokontrakcja, stabilizacja, neutralizacja, synergizm. Łańcuchy kinetyczne: zamknięty, otwarty. Wykład: 5 Temat: Układ nerwowy. Tkanka nerwowa i cytologia układu nerwowego. Charakterystyka wypustek nerwowych Budowa i czynność synaps. Podziały układu nerwowego: rozwojowy (ontogenetyczny), topograficzny (anatomiczny), czynnościowy, kliniczny. Ośrodkowy (mózg i rdzeń kręgowy) i obwodowy (nerwy czaszkowe i rdzeniowe) układ nerwowy: ich struktura i czynność. Definicja dróg nerwowych. Kora ruchowa, droga piramidowa i rdzeniowo – mięśniowa. Układ pozapiramidowy. Móżdżek. Proprio(re)cepcja. Doświadczenia sensomotoryczne. Somatognozja. Zaburzenia układu piramidowego – spastyczność. Uszkodzenie układu pozapiramidowego – sztywność. Zaburzenia czynności móżdżku - asynergia. Zaburzenia czucia głębokiego - ataksja. Plastyczność mózgu. Kompensacja i adaptacja. Wykład: 6 Temat: Syntetyczna teoria układu ruchu ( bierny, czynny i najistotniejsze elementy kontrolno – sterującej roli układu nerwowego). Poziomy integracji układu nerwowego. Wzorce ruchowe (stereotypy dynamiczne). Rozwój koordynacji wzrokowo – przestrzennej. Apraksja. Nawyki i automatyzacja czynności ruchowych w motoryczności człowieka. Zdolności – siła, wytrzymałość, szybkość i zwinność – jako podstawowe kategorie motoryczne. Gibkość jako właściwość morfofunkcjonalna człowieka. Koordynacyjne zdolności motoryczne – ich struktura i uwarunkowania. Umiejętności jako zdolności specyficzne człowieka. Proces uczenia się i nauczania czynności ruchowych – istota, uwarunkowania, fazy i zasady stymulacji.

4

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wykład: 7 Temat: Podstawowe kinezjologiczne pojęcia kliniczne: - Patologia (pathology) - rodzaj uszkodzenia układu ruchu (lokalizacja i wielkość) – strukturalne i / lub czynnościowe; - Zaburzenie (impariment) – podmiotowe lub przedmiotowe objawy uszkodzenia układu ruchu; - Upośledzenie funkcji, sprawności czynnościowej (disability) – ograniczenie lub brak możliwości realizacji czynności w takim zakresie, jaki uważany jest za prawidłowy; - Niepełnosprawność (handicap) – niekorzystne następstwa upośledzenia funkcji, przeszkadzające lub uniemożliwiające wypełnianie ról społecznych stosownych do wieku, płci, pozycji społecznej i uwarunkowań społeczno – kulturowych. Analiza kinezjologiczna zaburzeń w zakresie układu ruchu: - Neurogenne. Dotyczące „górnego neuronu” – spastyczność [udar mózgu, choroba Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne (SLA), stwardnienie rozsiane (SM), uszkodzenie pnia mózgu, przerwanie dróg nerwowych rdzenia kręgowego] i „dolnego neuronu” [izolowane dysfunkcje nerwów obwodowych – czaszkowych i rdzeniowych, poliomyelitis, zespół post polio, choroba Guillaina – Barrégo, polineuropatie, zaburzenia transmisji synaptycznej nerwowo – mięśniowej (miastenia)]. - Miogenne. Miopatie (dystrofie, miotonie). Wykład: 8 Temat: Urazy ośrodkowego („górnego”) neuronu ruchowego. Urazy ośrodkowego układu nerwowego. Mózgowe porażenie dziecięce. Udary mózgu (połowicze porażenia spastyczne – hemipareza, jako skutek incydentu naczyniowego w korze ruchowej i tylnej odnodze torebki wewnętrznej), uszkodzenie pnia mózgu (mozaikowe porażenie spastyczne). Urazy rdzenia kręgowego (przerwanie dróg nerwowych rdzenia). Charakterystyka obrazu klinicznego w zależności od poziomu i zakresu uszkodzenia. Dysfunkcje motoryczne i analizy potencjalnych możliwości lokomocyjnych. Powikłania teraplegii (tetraplazy): krążeniowe (hipotonia ortostatyczna), oddechowe (hypowentylacja, infekcje), dysfunkcje układu moczowego – płciowego (tzw. Pęcherz neurogenny) i skórne (odleżyny). Wykład: 9 Temat: Podstawowe informacje i definicje: anatomia czynnościowa, mechanika, biomechanika. Podstawy biomechaniki klinicznej: statystyka, dynamika, kinetyka, kinematyka, osteokinematyka, artrokinematyka. Siła, moment siły, stan równowagi (stabilny, niestabilny, neutralny), siła grawitacji i środek ciężkości. Maszyny proste. Wykład: 10 Temat: Syntetyczna teoria układu ruchu ( bierny, czynny i najistotniejsze elementy kontrolno – sterującej roli układu nerwowego). Poziomy integracji układu nerwowego. Kora ruchowa, droga piramidowa i rdzeniowo – mięśniowa. Układ pozapiramidowy. Móżdżek. Propriocepcja. Wzorce ruchowe. Plastyczność mózgu. Kompensacja i adaptacja. Podstawowe kinezjologiczne pojęcia kliniczne: - Patologia (pathology) - rodzaj uszkodzenia układu ruchu (lokalizacja i wielkość) – strukturalne i / lub czynnościowe; - Zaburzenie (impariment) – podmiotowe lub przedmiotowe objawy uszkodzenia układu ruchu; - Upośledzenie funkcji, sprawności czynnościowej (disability) – ograniczenie lub brak możliwości realizacji czynności w takim zakresie, jaki uważany jest za prawidłowy;

5

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenia: Ćwiczenie: 1 Temat: Zagadnienia ogólne. Odniesienie zasad mechaniki do żywego organizmu człowieka. Ćwiczenie:2 Temat: I. Struktura narządu ruchu. Elementy składowe układu jednostawowego: Połączenie sztywne elementów układu jednostanowego; Połączenia wolne kości, czyli stawy (połączenia maziowe); Mięsień; Neuron; Receptory czucia. Ad.1. Połączenie sztywne: podstawowymi elementami tworzącymi sztywne (nieruchome) połączenia poszczególnych elementów układu jednostawowego są kości, więzadła i ścięgna. a/ Kości – rola w wyzwalaniu ruchu; b/ Więzadła – budowa i właściwości biomechaniczne (zależność „naprężenie - rozciągnięcie”). Biomechaniczna rola więzadeł – połączenia kości między sobą. Typu połączeń kości: połączenia ścisłe (więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty), stawy (połączenia maziowe) – około 206 kości tworzy około 200 stawów. Stałe (powierzchnie stawowe, jama stawowa, torebka stawowa) i niestałe składniki stawów (więzadła, obrąbki, krążki i łąkotki). Rodzaje stawów. Mechanika stawów – rodzaje ruchów: nieosiowe, jedno-, dwu-, wieloosiowe (stawy o jednym, dwóch i trzech stopniach swobody). Rodzaje ukształtowania powierzchni stawowych: stawy zawiasowe, obrotowe, śrubowe, kłykciowe (elipsoidalne), siodełkowe, kuliste wolne i panewkowe, płaskie (półścisłe) i nieregularne. Czynność stawu jest pierwotnie określona przez kształt i różnice w poziomach stykających się ze sobą powierzchni stawowych, a szczególnie przez stopień ich dopasowania do siebie, czy przystawalności (kongruencji), ale również sposób, w jaki powierzchnie te są złączone. Wytwarzanie powierzchni stawowych przez linie rotujące wokół osi zewnętrznych: rotująca linia prosta – powierzchnie cylindryczne lub stożkowe; ruch okrężny postępujący – powierzchnia spiralna; krzywa mniejsza niż półokrąg rotujący wokół jej ścięgna – powierzchnie owalne; hyperbola rotująca wokół wyimaginowanej osi – powierzchnia siodełkowata. Ruch wynikiem siły rozwijanej przez mięśnie. Warunki przejawiania siły mięśniowej. Siły oddziaływania pomiędzy dwoma kośćmi. Znaczenie miejsc przyczepu mięśni. Zależność moment siły - ramię działania siły. II. Przyleganie powierzchni stawowych zapewniają:

1. więzadła stawowe, szczególnie w stawach zawiasowych (takie jak poboczne więzadła stawu łokciowego lub kolanowego i w stawach śródręczno - paliczkowych). Napięcie tych więzadeł zmniejsza się w pozycji pośredniej stawów, gdy wzajemny ucisk powierzchni stawowych jest najmniejszy; 2. napięcie mięśni, których składowe stabilizujące sił wyzwalanych przez nie przyczyniają się do integralności stawu; 3. struktury powięziowe, które pokrywają otaczające staw mięśnie, np. powięź szeroka uda; 4. ciśnienie atmosferyczne. III. Typy ruchu stawowego: 1. ślizgowy; - powierzchniowy (ruch obręczy kończyny górnej po ścianie klatki piersiowej, stawy międzykręgowe); - liniowy (stawy śródręczno – paliczkowe); 2. toczenia się (kołyskowy) – początkowy ruch zgięcia w stawie kolanowym (15 – 20o); 3. kombinowany – ruch zgięcia w stawie kolanowym;

6

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

4. rotacji osiowej (staw ramienno – promieniowy). Liczba stopni swobody zależy od liczby prostopadłych płaszczyzn, w których może być wykonany: - staw ramienno - łokciowy – 1 stopień; - staw kolanowy – 2 stopnie; - staw biodrowy – 3 stopnie. Ćwiczenie: 3 Temat: I. Mięsień. Układ mięśniowy i jego podziały. Ogólna budowa i skład mięśni. 1/ Budowa makroskopowa 2/ Struktura mikroskopowa - budowa sarkomeru (białka strukturalne - szkielet komórki mięśniowej; białka kurczliwe – miofibryle, miofilamenty) - układ sarkotubularny: siateczka sarkoplazmatyczna, kanaliki T, triada

Makroskopowa charakterystyka mięśni szkieletowych: kształt, ścięgna, ścięgna – budowa

przyczepów mięśniowych (połączeń mięśni z kośćmi). Stosunki brzuśca do ścięgna. Narządy pomocnicze (powięzie, kaletki maziowe, pochewki ścięgien, bloczki mięśni, trzeszczki.

Fizyczna i biologiczna charakterystyka mięśni. Biomechanika mięśni. Morfologiczne przystosowanie mięśnia: - budowa „dla siły” – krótkie, liczne włókna o pierzastym układzie; - budowa „dla szybkości” – długie i mniej liczne włókna o równoległym układzie. Mechaniczne przystosowanie mięśnia: - „dla siły” – przyczepy w większej odległości od środka ruchu, większe ramię dźwigni; - „dla szybkości” – przyczepy w bliższej odległości, krótsze ramię dźwigni. II. Odmiany pracy mięśniowej: 1. tonus – ciągły lekki skurcz włókien mięśniowych bez wywoływania ruchu, wynika ze

stałego przepływu impulsów, jest przyrodzoną właściwością wszystkich żywych mięśni poprzecznie prążkowanych; jest różny w różnych mięśniach i w różnych stanach zdrowia fizycznego i psychicznego;

2. praca koncentryczna – zbliża przyczepy kurczących się mięśni do siebie; w większości przypadków to przyczep końcowy zbliża się do ustabilizowanego przyczepu początkowego, ale nie jest to regułą;

3. praca ekscentryczna – mięsień kurczy się a mimo to jego przyczepy oddalają się, włókna mięśniowe wydłużają się kontrolując ruch kończyny przeciw grawitacji;

4. praca statyczna – brak ruchu, jednak kończyna jest utrzymywana w określonej pozycji ustalonej w wyniku skurczu mięśni; od tonusu różni się udziałem świadomości. III. Czynność jednostawowego aparatu ruchu. Jednostka motoryczna (Sherringtona) jako podstawowa element funkcjonalny jednostawowego aparatu ruchu. 1. Budowa jednostki motorycznej a) komponent nerwowy: α - motoneuron i jego wypustki, wielkość alfa – motoneuronów a ich pobudliwość, szybkość przewodzenie impulsu, zjawisko sumowanie w czasie i przestrzeni, procesy torowania i hamowania czynności neuronów, konwergencja i dywergencja; b) komponent mięśniowy: ilość włókien mięśniowych w jednostkach ruchowych (wskaźnik unerwienia), ilość jednostek motorycznych w mięśniach, terytorium zajmowane przez włókna mięśniowe danej jednostki motorycznej w różnych mięśniach, skurcz pojedynczy i tężcowy (czas skurczu, relaksacja itp.). 2. Podział jednostek motorycznych ze względu na testy czynnościowe: ich charakterystyka czynnościowa i implikacje czynnościowe. Różnice w wielkości alfa - motoneuronów różnych

7

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

typów jednostek motorycznych. Zróżnicowanie morfologiczne włókien mięśniowych licznych typów jednostek motorycznych. 3. Zjawisko polaryzacji błon komórkowych („błony pobudliwe”) a/ Neurotrofizm; b/ Potencjał błonowy (spoczynkowy) i jego geneza (czynność pomp jonowych). Potencjał czynnościowy i jego powstanie (depolaryzacja i repolaryzacja); 4 Mechanizm przewodzenia w synapsie nerwowo - nerwowej pobudzającej i hamującej; 5. Mechanizm transmisji mediatorów w synapsie nerwowo - mięśniowej; 6. Elektromiografia (EMG). IV. Sprzężenie elektromechaniczne i skurcz mięśnia 1/ Procesy prowadzące do łączenia się aktyny i miozyny („odblokowanie” jonów wapnia) czyli sprzężenie elektromechaniczne; 2/ Skurcz mięśnia – teoria ślizgowa skurczu wg Huxley’a (cykl „pracy mostka”); Ćwiczenie: 4 Temat: I. Tkanka nerwowa i cytologia układu nerwowego. 1. Neuron. a/ Budowa neuronu: ciało komórki, dendryt, neuryt, struktura osłonki mielinowej; b/ Czynnościowa klasyfikacja neuronów: aferentne, interneurony, eferentne; c/ Rodzaje synaps; d/ Budowa i czynność synaps (nerwowo - nerwowej, nerwowo - mięśniowej czyli płytki motorycznej). 2. Receptory czucia a/ Podział receptorów; b/ Budowa receptorów mięśniowych i wrzeciona nerwowo - mięśniowego (klasyfikacja włókien nerwowych); c/ Budowa receptorów / narządów ścięgnistych; d/ Budowa receptorów stawowych; e/ Budowa mechanoreceptorów skóry (receptorów termicznych, dotyku, bólu); II. Ośrodkowy układ nerwowy. 1. Kora mózgowa: - budowa mikroskopowa kory mózgu; - lokalizacja czynnościowa w korze mózgu; - kora ruchowa (pierwszorzędowa reprezentacja ruchowa); - drugorzędowa reprezentacja ruchowa; - kora czuciowa. 2. Jądra podkorowe (historyczne zwane „zwojami podstawy”); 3. Pień mózgu; 4. Móżdżek: - kora móżdżku; - organizacja neuronalna kory móżdżku; - podział móżdżku (robak i półkule) i drogi łączące móżdżek z korą mózgową i wzgórzem, z rdzeniem i jądrami przedsionkowymi oraz z jądrem czerwiennym i tworem siatkowatym; - funkcja móżdżku. Ćwiczenie: 5 Temat: Uaktywnianie jednostawowego aparatu ruchu. III. Udział informacji aferentych z receptorów czucia w wyzwalaniu aktywności ruchowej 1/ Budowa łuku odruchowego: receptor, droga dośrodkowa, analizator (ośrodek nerwowy), droga odśrodkowa, efektor; czynność wrzeciona nerwowo - mięśniowego, narządów ścięgnistych oraz receptorów stawowych. 2/ Odruchy. Definicja i rodzaje: Odruch miotatyczny (rozciągowy, tzw. „odruch własny mięśnia”) np. - odruch kolanowy;

8

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

- odruch Hoffmanna (H) – wywoływany sztucznie; - odruch cofania (zginania) w odpowiedzi na bodziec bólowy i towarzyszący mu skrzyżowany (kończyna kontralateralna) odruch prostowania. 3/ Rola komórek Renshawa i interneuronów hamujących w procesach odruchowych: -połączenia interneuronu hamującego Ia z α - motoneuronem mięśni antagonistycznych, nazywane odruchem wzajemnego hamowania α - motoneuronów mięśni antagonistycznych -hamowanie interneuronów między sobą (interneurony hamujące Ia w łukach odruchowych zginaczy i prostowników); - rola aferentacji Ib z narządów ścięgnistych (aferentacje z narządów ścięgnistych, przewodzone włóknami Ib, docierają do interneuronów hamujących α - motoneurony jednostek ruchowych mięśnia macierzystego i jego synergistów, które uzyskują również impulsy aferentne ze stawów i skóry; - rola aferentacji typu II z wrzecion mięśniowych [odruch zginania w odpowiedzi na bodziec bólowy (cofania) i towarzyszący mu skrzyżowany (kończyna drugostronna) odruch prostowania); rola aferentacji skórnych w procesach odruchowych (odruch zginania)]. 4/ Rola proprio(re)ceptorów w czynnościach odruchowych. - Czynniki nerwowe a) Rekrutacja jednostek motorycznych; b) Częstotliwość pobudzeń; c) Wzorce pobudzeń. - Czynniki mięśniowe. Właściwości mechaniczne mięśni. Analiza krzywej F(t) w skurczu pojedynczym i w skurczu dowolnym; Zależność pomiędzy długością mięśnia a wielkością „rozwijanej” siły; Szybkość zmian długości (prędkość). Zależność F – V; Moc mięśnia. 5/ Architektura mięśni - biomechaniczny model budowy: - sarkomer; - włókno mięśniowe; - mięsień. Ćwiczenie: 6 Temat: Organizacja neuronalna wielostawowego aparatu ruchu. 1. Drogi wstępujące; 2. Drogi zstępujące; 3. Układ piramidowy; 4. Układ pozapiramidowy; 5. Twór (i układ) siatkowaty: - wstępujący układ siatkowaty; - zstępujący układ siatkowaty. Zmysł wzroku: budowa i czynność oka, kontrola ruchów gałek ocznych, ośrodkowy mechanizm percepcji wrażeń wzrokowych, rola wrażeń wzrokowych w ruchach dowolnych człowieka. Kontrola postawy ciała: pozycja pionowa (wertykalizacja), narząd równowagi, jądra przedsionkowe jako ośrodek odruchów statokinetycznych, rola wrażeń wzrokowych w kontroli postawy ciała, zaburzenia w pionowej postawie ciała i jej korekcja, współdziałanie mechanizmów kontroli postawy ciała. Edukacja i reedukacja posturalna. Podział pozycji wyjściowych ze względu na usytuowanie środka ciężkości: niskie (leżące i siady), średnie, czyli półwysokie (klęczne i przysiady), wysokie (stojąca). Ćwiczenie: 7

Temat: Organizacja układu mięśniowo szkieletowego wielostawowego aparatu ruchu. Kombinacja szeregu stawów łączących sukcesywnie segmenty kostne tworzące łańcuch kinematyczny:

9

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

- otwarty (obwodowy segment kostny kończy się wolno w przestrzeni); - zamknięty (końcowe segmenty są połączone i tworzą pierścień lub zamknięty obwód,

np. obwód miednicy, klatka piersiowa oraz każda sytuacja, gdy staw obwodowy łańcucha napotyka na duży opór).

Potencjalne możliwości ruchowe; stopnie swobody. Sumowanie stopni swobody stawów kończyn: - kończyna górna: 11 stopni od palców do obręczy kończyny górnej; 17 stopni od opuszek palców do tułowia; - kończyna dolna: 6 stopni jako całości do tułowia.

Mięśnie wielostawowe (klasa aktonu). Lokomocja, czyli umiejętność przemieszczania się w przestrzeni: przetaczanie (apedalna), kwadripedalna (pełzanie, czworakowanie, z podporem kończyn górnych na meblach), dwunożna (dipedalna). Analiza chodu: fazy, wyznaczniki. Edukacja i reedukacja chodu. Przygotowanie do nauki chodzenia. Kształcenie ruchowe w kontekście możliwości i zdolności motorycznych: umiejętności ruchowe i wydolność energetyczna. Koordynacja ruchowa (zwinność): zdolności zróżnicowania kinestetycznego, poczucia równowagi, szybkiej reakcji, orientacji czasowo – przestrzennej i rytmizacji. Właściwa nauka chodu zróżnicowana, zależnie od indywidualnych potrzeb pacjenta (odciążenie i stabilizacja). Pomoce stabilne (specjalne poręcze) i niestabilne („balkoniki”, „ambony” z „podpasznikami”, kule: pachowe, łokciowe, trójnogi, laski etc.). Wstawanie z krzesła i rodzaje chodu o kulach – wzorce dwu-, trzy-, czterotaktowe. Lokomocja na wózkach. Kinezyterapia. Ogólna systematyka ćwiczeń: somato – anatomiczne, fizjologiczne, strukturalne, funkcjonalne, stosowane (praktyczne). Podział ćwiczeń uwzględniający zaangażowanie osoby ćwiczącej: czynne wolne, czynne z oporem lub w odciążeniu oraz w odciążeniu z oporem. Warunki uzyskania odciążenia: uniwersalny gabinet usprawniania leczniczego (UGUL), TherapiMaster, środowisko wodne, za pomocą rąk terapeuty. Różnice w nazewnictwie typowym dla gimnastyki i kinezyterapii (wybrane przykłady). Stopniowanie trudności ćwiczeń za pomocą pozycji. Ćwiczenia kształtujące (ogólnorozwojowe): wolne, z przyborami, na przyrządach, ze współćwiczącym. Kształtowanie siły, wytrzymałości, wydolności, gibkości. Kształtowanie zdolności koordynacyjnych i równowagi. Gry i zabawy ruchowe: formy muzyczno – ruchowe, w środowisku wodnym. Ćwiczenia w terenie. Kształtowanie integracji sensomotorycznej. Umiejętności poprawnego wykonywania codziennych czynności – np. tzw. „szkoła pleców”. Ćwiczenie: 8 Temat: Lokomocja, czyli umiejętność przemieszczania się w przestrzeni: przetaczanie (apedalna), kwadripedalna (pełzanie, czworakowanie, z podporem kończyn górnych na meblach), dwunożna (dipedalna). Analiza chodu: fazy, wyznaczniki. Edukacja i reedukacja chodu. Przygotowanie do nauki chodzenia. Kształcenie ruchowe w kontekście możliwości i zdolności motorycznych: umiejętności ruchowe i wydolność energetyczna. Koordynacja ruchowa (zwinność): zdolność zróżnicowania kinestetycznego, poczucia równowagi, szybkiej reakcji, orientacji czasowo – przestrzennej i rytmizacji. Właściwa nauka chodu zróżnicowana, zależnie od indywidualnych potrzeb pacjenta (obciążanie i stabilizacja). Pomoce stabilne (specjalne poręcze) i niestabilne („balkoniki”, „ambony” z podpaskami, kule). Wstawanie z krzesła i rodzaje chodu o kulach – wzorce dwu -, trzy -, czterotaktowe. Lokomocja na wózkach. Literatura: 1. Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka pt. 1. PZWL, Warszawa 1996

10

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

2. Kinalski R.: Kompendium rehabilitacji i fizjoterapii dla studentów oddziałów fizjoterapii akademii medycznych. Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner, Wrocław 2002.

3. Nowotny J. (red.): Edukacja i reedukacja ruchowa. Wydawnictwo Kasper, Kraków 2003.

4. Nowotny J., Saulicz E.: Niektóre zaburzenia statyki ciała i ich korekcja. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego „Remark”, Katowice 1990.

5. Szopa J.: Zarys antropomotoryki. Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie. Wydawnictwo Skryptowe Nr 117, Kraków 1993.

6. Sherborne W.: Ruch rozwijający dla dzieci. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.

11

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KSZTAŁCENIE UMIEJĘTNOŚCI RUCHU (2) Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III V 90 30 60 - egzamin Cele dydaktyczne: Umiejętności: Student potrafi:

• wykorzystać różne aktywności w nauczaniu ruchów oraz planowania i kontrolowania procesu opanowania czynności sportowych,

• wykonać podstawowe ćwiczenia z zakresu gimnastyki podstawowej, zespołowych gier sportowych, ćwiczeń lekkoatletycznych i pływania

• posiada ukształtowany poziom sprawności fizycznej do prowadzenia zajęć ruchowych z osobami chorymi

Wiadomości: • student posiada wiedzę niezbędną do kształtowania zdolności motorycznych osób

w różnym wieku Treści programowe: Wykłady Wykład 1. Temat: Aktywność fizyczna a termoregulacja

Źródła ciepła w organizmie człowieka. Możliwości odprowadzania ciepła. Bilans cieplny. Fizjologiczne mechanizmy termoregulacyjne. Wytwarzanie ciepła podczas pracy fizycznej. Mechanizmy wysiłkowe równowagi cieplnej. Hipotermia i jej typy. Hipertermia. Zasady postępowania w tych stanach. Wykład 2. Temat: Ogólna teoria zespołowych gier sportowych cz. 1.

Specyfika gier drużynowych. Znaczenie gier drużynowych. Sport klasyfikowany i jego determinanty. Zespołowe gry sportowe jako dyscypliny sportu klasyfikowanego. Organizacyjne formy zespołowych gier sportowych w Polsce. Wykład 3. Temat: Ogólna teoria zespołowych gier sportowych cz. 2.

Zespołowa gra sportowa: wartości gry, zespołowa gra jako widowisko sportowe, reguły gry, sędzia zawodów. Możność działania gracza: sytuacyjna możność działania gracza, dyspozycyjna możność działania gracza, kompletne możliwości działania gracza. Kształcenie gracza: fazy kariery zawodniczej, wieloetapowe kształcenie gracza. Etapy kształcenia gracza: etap wstępny, etap podstawowy, etap specjalny, etap profesjonalizacji.

12

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wykład 4. Temat: Podstawy treningu zdrowotnego. Trening zdrowotny: definicje, cele, struktura treningu, obciążenia treningowe (intensywność, objętość, częstość), rodzaje treningu, zapis obciążeń i modele treningu zdrowotnego. Wykład 5. Temat: Organizacyjno-metodyczne zasady procesu treningowego. Etapy szkolenia sportowego ich cele i zadania. Uwarunkowania procesu treningowego w różnych dyscyplinach sportu. Czasowa struktura treningu. Podstawy programowania jednostek treningowych w poszczególnych mikrocyklach, mezocyklach, cyklach rocznych i olimpijskich. Wykład 6. Temat: Kontrola treningu zdrowotnego Cele i zadania kontroli treningu. Ocena proporcji masy i wysokości ciała: wskaźnik BMI, wskaźnik Rohrera. Ocena sprawności fizycznej: ocena wytrzymałości, ocena siły kończyn górnych, ocena siły mięśni brzucha. Ocena wydolności fizycznej. Zasady bezpieczeństwa treningu zdrowotnego. Przeciwwskazania do treningu i zagrożenia wynikające ze zbyt dużych obciążeń. Wykład 7. Temat: Żywienie w treningu zdrowotnym Całkowita przemiana materii. Podstawowa przemiana materii. Przyrost czynnościowy. Wybrane metody badania przemiany materii. Bilans energetyczny. Wykorzystanie podstawowych składników dietetycznych w pokrywaniu zapotrzebowania energetycznego. Białka I i II grupy. Aminokwasy egzogenne. Substancje mineralne i witaminy. Wybrane hiperwitaminozy. Ogólne zasady żywienia. Aktywność ruchowa w stanach niedożywienia. Wykład 8. Temat: Podstawy rekreacji ruchowej

Biologiczne podstawy rekreacji ruchowej. Psychologiczne podstawy rekreacji ruchowej. Społeczne i kulturowe podstawy rekreacji ruchowej. Środowiskowe uwarunkowania rekreacji ruchowej. Czynniki rozwoju rekreacji. Funkcje rekreacji ruchowej. Wykład 9. Temat: Wybrane zagadnienia rekreacji osób niepełnosprawnych Wiadomości ogólne. Rola rekreacji w zaspokajaniu minimum aktywności ruchowej. Zasady prowadzenia działalności rekreacyjnej osób niepełnosprawnych. Organizacja rekreacji osób niepełnosprawnych. Bariery ograniczające udział ludzi niepełnosprawnych w rekreacji oraz sposoby ich przezwyciężania. Podstawowe formy działalności rekreacyjnej osób niepełnosprawnych. Rekreacja w wybranych grupach niesprawności: rekreacja ruchowa osób z dysfunkcją narządu ruchu; rekreacja ruchowa osób z upośledzeniem umysłowym; rekreacja ruchowa w rewalidacji inwalidów wzroku. Wykład 10. Temat: Organizacja imprezy rekreacyjnej osób niepełnosprawnych Planowanie strategiczne imprezy rekreacyjnej. Planowanie operacyjne imprezy rekreacyjnej. Regulamin imprezy rekreacyjnej. Obowiązki prawne organizatorów imprez rekreacyjnych. Podstawowe warunki zapewnienia bezpieczeństwa i higieny imprez rekreacyjnych: uwagi ogólne; opieka medyczna; zabezpieczenie obiektów, urządzeń i sprzętu;

13

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

specjalne wymogi higieniczne. Promocja imprez sportowych: pojęcie i struktura promocji; cele, zadania i zasady kształtowania promocji; główne rodzaje promocji. Wykład 11. Temat: Długofalowe konsekwencje treningu zdrowotnego dla organizmu człowieka cz. 1.

Regulacja i adaptacja czynności układu oddechowego i krążenia w długoterminowym procesie treningu zdrowotnego. Profilaktyczne funkcje treningu zdrowotnego wobec zagrożeń cywilizacyjnych układu oddechowego i krążenia. Wykład 12. Temat: Długofalowe konsekwencje treningu zdrowotnego dla organizmu człowieka cz. 2.

Profilaktyczne funkcje treningu zdrowotnego wobec stałości środowiska wewnętrznego organizmu. Termogenne działanie aktywności ruchowej a tempo przemiany materii. Trening zdrowotny w kuracji odchudzającej. Systematyczna aktywność ruchowa a łaknienie, tolerancja glukozy i uwalnianie kwasów tłuszczowych. Wykład 13. Temat: Udział aktywności ruchowej w prewencji i leczeniu układu kostnego oraz w zapobieganiu przedwczesnym procesom starzenia

Wpływ wysiłku i treningu fizycznego na tkankę kostną. Definicja osteoporozy i możliwość jej powstawania. Aktywność fizyczna w zapobieganiu powstawania osteoporozy. Możliwość zastosowania pracy fizycznej w jej leczeniu. Osteoporoza u sportowców. Proces starzenia się. Aktywność fizyczna w opóźnianiu procesów starzenia się. Wykład 14. Temat: Podstawy turystyki. Regiony turystyczne w Polsce, ich walory poznawcze i zdrowotne. Możliwości wykorzystania walorów regionów turystycznych w fizjoterapii. Wykład 15. Temat: Turystyka osób niepełnosprawnych. Istota turystyki osób niepełnosprawnych. Bariery ograniczające udział osób niepełnosprawnych w turystyce. Podstawowe formy aktywności turystycznej osób niepełnosprawnych. Turystyka w wybranych grupach niepełnosprawności. Zasady i formy aktywności turystycznej osób niepełnosprawnych. Ćwiczenia:: (28 godz. ćwiczeń praktycznych na pływalni, 10 godz. ćwiczeń praktycznych na hali sportowej, 22 godz. ćwiczeń teoretycznych) Ćwiczenie 1 Temat: Środowisko wodne, BHP zajęć w wodzie.

miejsce pływania w hydrokinezyterapii charakterystyka ogólna środowiska wodnego wpływ środowiska na organizm człowieka przeciwwskazania i zagrożenia środowiskowe utopienie się a utonięcie, proces tonięcia jako proces umierania bezpieczeństwo i higiena zajęć w wodzie zasady postępowania, wymogi prawne, wyposażenie, regulamin

14

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie 2 Temat: Podstawowe pojęcia, terminologia i formułowanie celów nauczania

1. różnice w formułowaniu celów nauczania przez osoby uczestniczące w procesie nauczania pływania

2. podział pływania ze względu na: cel i rodzaj aktywności ruchowej 3. sposób, technika i styl, podział technik i stylów 4. podstawowe mianownictwo pływackie z uwzględnieniem „technik kombinowanych” 5. szczególne wartości dydaktyczne „dokładanek”

Ćwiczenie 3 Temat: Formy i metody w nauczaniu pływania, organizacja i przebieg lekcji pływania i pływania korekcyjnego.

1. metody nauczania elementów technik pływackich 2. szczególna wartość metody analitycznej w rehabilitacji oraz nauczaniu pływania

korekcyjnego 3. metody nauczania elementów technik pływackich ze względu na sposób wymiany

informacji między fizjoterapeutą a pacjentem 4. formy ćwiczeń praktycznych w pływaniu z uwzględnieniem pływania korekcyjnego

i rehabilitacyjnego 5. lekcja pływania a lekcja pływania korekcyjnego – struktura i cele, krzywa natężenia

wysiłku, osnowa i konspekt lekcji Ćwiczenie 4 Temat: Ciągi postępowania metodycznego w nauczaniu pływania i pływania korekcyjnego, podstawowe techniki pływackie

1. film dydaktyczny „Ciągi metodyczne w nauczaniu podstawowych technik pływackich”

2. pojęcie oswojenia z wodą 3. bariery psychiczne przed kontaktem ze środowiskiem wodnym 4. postępowanie z osobami lękliwymi 5. etapy oswajania z wodą 6. pojęcie lokomocji w wodzie i preferencje doboru prostych sposobów lokomocji

w pływaniu korekcyjnym 7. etapy nauczania pływania

Ćwiczenie 5 Temat: pływanie korekcyjne i korekcyjno-kompensacyjne, toki postępowania korekcyjnego 1. etapy nauczania pływania korekcyjnego 2. formułowanie celów, dobór form i metod w nauczaniu pływania korekcyjnego 3. funkcje kompensacyjne pływania 4. analiza biomechaniczna – dobór ćwiczeń w pływaniu korekcyjnym 5. wybrane elementy toków postępowania korekcyjnego Ćwiczenie 6 Temat: Etap wstępny oswajania z wodą 1. pierwszy kontakt z wodą – tok postępowania 2. adaptacja fizjologiczna do środowiska wodnego 3. ocena poziomu oswojenia z wodą i dobór grup ćwiczebnych Ćwiczenie 7 Temat: Podstawowe umiejętności pływackie

15

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

1. zanurzanie się, obserwacja i orientacja w środowisku 2. ułożenie ciała i zachowanie równowagi 3. pływackie oddychanie 4. proste sposoby lokomocji Ćwiczenie 8 Temat: Gry i zabawy ruchowe w nauczaniu pływania i pływania korekcyjnego

1. przygotowanie i praktyczne przeprowadzenie wybranych zabaw i gier ruchowych w środowisku wodnym z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań do wykorzystania ich w nauczaniu pływania korekcyjnego.

Ćwiczenie 9 Temat: Pływanie kraulem na grzbiecie cz.1

1. technika i metodyka nauczania pracy kończyn dolnych w kraulu na grzbiecie 2. zastosowanie techniki w konstrukcji ćwiczeń korekcyjnych i rehabilitacyjnych

Ćwiczenie 10 Temat: Pływanie kraulem na grzbiecie cz.2

1. technika i metodyka nauczania pracy kończyn górnych w kraulu na grzbiecie 2. koordynacja ruchowo-oddechowa 3. zastosowanie kraulowej techniki pływania na grzbiecie w konstrukcji ćwiczeń

korekcyjnych i rehabilitacyjnych Ćwiczenie 11 Temat: Pływanie kraulem na piersiach cz.1

1. technika i metodyka nauczania pracy kończyn dolnych w kraulu na piersiach Ćwiczenie 12 Temat: Pływanie kraulem na piersiach cz.2

1. technika i metodyka nauczania pracy kończyn górnych w kraulu na piersiach Ćwiczenie 13 Temat: Pływanie kraulem na piersiach cz.3

1. koordynacja ruchowo-oddechowa w kraulu na piersiach 2. zastosowanie kraulowej techniki pływania na piersiach w konstrukcji ćwiczeń

korekcyjnych i rehabilitacyjnych Ćwiczenie 14 Temat: Pływanie żabką cz.1

1. technika i metodyka nauczania pracy kończyn dolnych w żabce Ćwiczenie 15 Temat: Pływanie żabką cz.2

1. technika i metodyka nauczania pracy kończyn górnych w żabce Ćwiczenie 16 Temat: Pływanie żabką cz.3

1. koordynacja ruchowo-oddechowa w żabce 2. zastosowanie żabkowej techniki pływania w konstrukcji ćwiczeń korekcyjnych

i rehabilitacyjnych

16

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie 17 Temat: Pływanie rehabilitacyjne. 1 adaptacja elementów podstawowych technik pływackich dla potrzeb rehabilitacji

- ćwiczenia oddechowe - ćwiczenia koordynacyjne - ćwiczenia z oporem - ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości stawowej - elementy technik łączonych

Ćwiczenie 18 Temat: Pływanie korekcyjne – wady w płaszczyźnie strzałkowej 1. pływanie korekcyjne w plecach okrągłych i plecach wklęsłych

- ćwiczenia rozciągające mięśnie przykurczone - ćwiczenia wzmacniające mięśnie osłabione

Ćwiczenie 19 Temat: Pływanie korekcyjne – skoliozy i wady kończyn dolnych 1. pływanie korekcyjne w płaskostopiu

- ćwiczenia rozciągające mięśnie przykurczone - ćwiczenia wzmacniające mięśnie osłabione

2. pływanie korekcyjne w skoliozach - ćwiczenia rozciągające mięśnie po stronie wklęsłej skrzywienia - ćwiczenia wzmacniające mięśnie po stronie wypukłej skrzywienia

Ćwiczenie 20 Temat: Boczne skrzywienia kręgosłupa i wady kończyn dolnych 1. Klasyfikacja bocznych skrzywień kręgosłupa. 2. Etiologia bocznych skrzywień kręgosłupa 3. Kompensacja bocznych skrzywień kręgosłupa 4. Stopa płaska statyczna. 5. Kolana koślawe. 6. Kolana szpotawe.

Ćwiczenie 21 Temat: Korekcja wad postawy 1. Etapy postępowania korekcyjnego. 2. Zasady ćwiczeń korekcyjnych. 3. Systematyka ćwiczeń korekcyjnych 4. Dobór pozycji wyjściowych w ćwiczeniach korekcyjnych 5. Znaczenie środowiska w korekcji wad postawy

Ćwiczenie 22 Temat: Organizacja procesu korygowania wad postawy 1. Cel, zadania, metody ćwiczeń korekcyjnych. 2. Lekcja ćwiczeń korekcyjnych. 3. Tok i osnowa lekcyjna. 4. Zabawowe formy ćwiczeń. 5. Indywidualna praca z dzieckiem i jego rodzicami.

Ćwiczenie 23 Temat: Gimnastyka korekcyjna – plecy okrągłe 1. Podstawowe postępowanie korekcyjne w plecach okrągłych

17

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

- ćwiczenia rozciągające mięśnie przykurczone - ćwiczenia kształtujące nawyk prawidłowej postawy - ćwiczenia wzmacniające mięśnie osłabione

Ćwiczenie 24 Temat: Gimnastyka korekcyjna – plecy wklęsłe 1. Podstawowe postępowanie korekcyjne w plecach wklęsłych

- ćwiczenia rozciągające mięśnie przykurczone - ćwiczenia kształtujące nawyk prawidłowej postawy - ćwiczenia wzmacniające mięśnie osłabione

Ćwiczenie 25 Temat: Gimnastyka korekcyjna – płaskostopie 1. Podstawowe postępowanie korekcyjne w płaskostopiu

- ćwiczenia rozciągające mięśnie przykurczone - ćwiczenia kształtowania i doskonalenia nawyku prawidłowego ustawiania stóp - ćwiczenia wzmacniające mięśnie osłabione

Ćwiczenie 26 Temat: Gimnastyka korekcyjna – skoliozy 1. Podstawowe postępowanie korekcyjne w skoliozach

- ćwiczenia rozciągające mięśnie po stronie wklęsłej skrzywienia - ćwiczenia kształtujące i doskonalące nawyk przyjmowania prawidłowej postawy - ćwiczenia wzmacniające mięśnie po stronie wypukłej skrzywienia

Ćwiczenie 27 Temat: Ćwiczenia w dysfunkcjach układu oddechowego 1. ćwiczenia oddechowe wolne 2. ćwiczenia oddechowe wspomagane 3. ćwiczenia oddychania torem brzusznym Ćwiczenie 28 Temat: Podstawy rekreacji 1. Podstawowe pojęcia oraz znaczenie rekreacji. 2. Podstawowe formy i metody stosowane w rekreacji. 3. Zasady organizacji imprez rekreacyjnych. 4. Prawne podstawy działalności rekreacyjnej. Ćwiczenie 29 Temat: Podstawy turystyki 1. Podstawowe pojęcia oraz znaczenie turystyki. 2. Rodzaje i formy turystyki. 3. Ogólne zasady organizacji imprez turystycznych. 4. Prawne podstawy działalności turystycznej. Ćwiczenie 30 Temat: Synteza wiadomości i umiejętności z zakresu:

1. pływania 2. pływania korekcyjnego 3. gimnastyki korekcyjnej

18

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Literatura 1. Bartkowiak E.:Sportowa technika pływania.Warszawa 1995. 2. Bartkowiak E.: I ty możesz pływać. Warszawa 1996. 3. Bułgakowa N. Ż.: Pławanije. Moskwa 1984. 4. Czabański B., Fiłon M.: Elementy teorii pływania. AWF, Wrocław 1991. 5. Czabański B.: Uczenie się czynności ruchowych i regulacja zachowania. Wrocław 1995. 6. Dembo A.G.: Sportiwnaja miedicyna i liecziebnaja fiziczieskaja kultura. Fizkultura

i Sport. Moskwa 1979. 7. Dybińska E., Wójcicki A.: Wskazówki metodyczne do nauczania pływania. Kraków

1997 8. Dziennik Ustaw RP 1997 nr 57. 9. Holmer I.: Physiology of swimming man, Acta Psychologica Scandinavica 1974. 10. Iwanowski W., Fecica D.: Wpływ sportu pływackiego na kształtowanie się

fizjologicznych krzywizn kręgosłupa u dziewcząt wrocławskich. Kultura Fizyczna, 1979, 8.

11. Kalinowski A.: Technika pływania ludzi niepełnosprawnych uprawiających wyczynowo sport pływacki. Zeszyty Naukowe. AWF, Wrocław 1985, 37.

12. Karpiński R.: Nauczanie pływania. Katowice 1994. 13. Kępiński A.: Lęk, Warszawa 1987. 14. Kołodziej J.: Pływanie korekcyjne. AWF, Kraków 198, 181. 15. Kutzner – Kozińska M.: Korekcja wad postawy. WSiP, Warszawa 1976. 16. Kutzner – Kozińska M., Demel M.: O pełny zakres i współczesną treść korekty

i kompensacji w procesie wychowania fizycznego. W: Korekta i kompensacja w rozwoju młodzieży szkolnej. Warszawa 1977.

17. Kutzner – Kozińska M.: Korekcja wad postawy. AWF, Warszawa 1988. 18. Lisowski J., Małachowska-Lisowska M.: Pływanie. W: Podstawy teorii i metodyki

kształcenia umiejętności ruchowych. Motylewski S., Poziomska-Piątkowska E., UM Łódź 2003, t. CCLV

19. Lisowski J., Motylewski S., Małachowska-Lisowska M.: Pływanie. Elementy hydrokinezyterapii. PW WAM, Łódź 2001.

20. Matynia J., Rostkowska E.: Zabawy i gry ruchowe w wodzie. Skrypty AWF, Poznań 1979, 37.

21. Matynia J., Rostkowska E.: Zabawy i gry ruchowe w nauczaniu pływania. AWF, Poznań 1989

22. Onoprienko B.J.: Biomiechanika pławanija. Kijów 1981. 23. Osokina T.I.: Kak nauczit dietiej pławat. Moskwa 1985. 24. Owczarek S.: Korekcja wad postawy. Pływanie i ćwiczenia w wodzie. WSiP, Warszawa

1999 25. Poliesja G.B., Pietrienko G.G.: Leczebnoje pławanije. Kijów 1980. 26. Weiss M. (red.): Fizjoterapia. PZWL, Warszawa 1983. 27. Wiesner W.: Próba oceny umiejętności rozpoznawania informacji od dziecka uczącego

się pływać przez nauczyciela pływania. W: Pływanie sportowe. Gdańsk 1996. 28. Wiesner W.: Nauczanie – uczenie się pływania. AWF, Wrocław 1999. 29. Żukowska Z., Żukowski R.: Pedagogiczne przesłanki swoistych interakcji w procesie

nauczania czynności ruchowych. W: Koszczyc T. (red.): Dydaktyka wychowania fizycznego. Wrocław 1995.

19

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

METODOLOGIA BADAŃ NAUKOWYCH Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III V 32 20 12 - Zaliczenie z oceną

Cele kształcenia W wyniku realizacji programu nauczania student: objaśni podstawowe zasady metodologiczne umożliwiające poprawne przeprowadzenie naukowego postępowania badawczego, umie poprawnie określić fazy postępowania naukowego, zna metody, techniki i narzędzia badawcze. Oceni poprawność metodologiczną badania naukowego. Przedstawi – potrafi rozwiązać, typowe dla nauk medycznych problemy badawcze i zna zasady pisania prac naukowych, kwalifikacyjnych ( magisterskich). Treści programowe:Treści programowe: Wykłady: Wykład 1 Temat: Istota i pojęcie metodologii oraz elementy wiedzy o nauce i poznaniu naukowym. Definicja metodologii. Podział i zadania metodologii ogólnej i metodologii szczegółowej. Pojęcie nauki. Cechy i zasady poznania naukowego. Cele badań naukowych. Prawa nauki. Prawidłowości w nauce. Teoria naukowa. Wykład 2 Temat: Pojęcie , istota i zasady badań naukowych. Cele i funkcje badań naukowych. Zadania badań naukowych. Procesy poznania myślowego: Analiza i synteza; Dedukcja i indukcja; Porównywanie i przeciwstawianie, uogólnienie i wnioskowanie; Poznanie empiryczne. Rodzaje wyjaśnień naukowych: genetyczne, funkcjonalne, teleologiczno-funkcjonalne i logiczne. Wykład 3 Temat: Typy badań naukowych i procedury badawcze. Rodzaje badań i ich zadania : badania podstawowe, stosowane, diagnostyczne, weryfikacyjne, kompleksowe, przyczynkarskie i heurystyczne. Procedury badawcze: diagnostyczne, eksperymentalne, operacyjne, ewaluacyjne, korelacyjne. Wykład 4 Temat: Geneza i znaczenie metod badawczych. Istota pojęcia metoda badawcza. Cechy metod badawczych. Rodzaje metod badawczych i ich zadania: Metoda obserwacyjna, eksperymentalna; monograficzna; badań dokumentów, metoda indywidualnych przypadków, sondażu diagnostycznego, analizy i krytyki piśmiennictwa; analizy i konstrukcji logicznej; metody statystyczne; metody symulacji komputerowej i metody heurystyczne.

20

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wykład 5: Temat: Techniki badań naukowych i narzędzia badawcze. Rodzaje i zadania technik badawczych: Obserwacja; Wywiad; Ankietowanie; Badanie dokumentów; Techniki socjometryczne. Narzędzia badawcze: Arkusz obserwacji; Dziennik obserwacji. Kwestionariusz ankiety, kwestionariusz wywiadu, ( budowa kwestionariusza , wady i zalety, pojęcie i rodzaje kafeterii).Test- rodzaje testów. Wykład 6: Temat : Metodologiczne elementy pracy naukowej. Problem badawczy – jego określenie i znaczenie, oraz rodzaje problemów badawczych. – jego określenie Przedmiot badań - jego określenie i znaczenie. Tezy ( pytania problemowe i problemy szczegółowe, formułowanie tez).Hipotezy i ich znaczenie w badaniach naukowych. Zmienne i ich wskaźniki. Wykład 7 Temat : Prace naukowe. Rodzaje prac naukowych. Czym różnią się prace naukowe od popularnonaukowych. Dzieła i rozprawy naukowe. Monografie. Artykuły i komunikaty naukowe. Referaty naukowe Postery. Wady i zalety korzystania z Internetu. Wykład 8 Temat: EBM – Medycyna oparta na dowodach cz. I Ocena wiarygodności doniesień naukowych. Ocena reprezentatywności grup pacjentów. Randomizacja. Maskowanie: pojedynczo, podwójnie i potrójnie ślepa próba. Intention-to –treat analysis , Pierwszo-i drugorzędowe punkty końcowe. Rodzaje badań: badania kliniczno- kontrolne, badania kohortowe. Wykład 9 Temat: EBM – Medycyna oparta na dowodach cz.II Co kryje się za określeniem „ evidence- based medicine „? Parametry wykorzystywane w opisach badań klinicznych. Parametry oceniające ryzyko interwencji: RR; RRR; ARR; NNT; NNH. Wykład 10 Temat: –Rodzaje wiedzy medycznej i zasady etyki w nauce. Model biomedyczny zakładający materialistyczne i deterministyczne rozumienie świata. Zdrowie w tym modelu sprowadza się do sprawności systemu biologicznego. Model aksjomedyczny , inaczej biopsychospołeczny zakłada iż osoba ludzka jest czymś więcej niż jedynie ciałem lub organizmem biologicznym – jest to istota która czuje, myśli, współdziała, a więc tworzy i działa w świecie wartości. Podstawowe zasady etyki w nauce. Ćwiczenia: Ćwiczenie 1 Temat: Omówienie zasad ( 8) pisania prac magisterskich. Zasada strukturalizacji, hierarchizacji, ciągu wynika, obiektywności, dostatecznego uzasadniania twierdzeń, źródłowości, ścisłości, oszczędności słowa.

21

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie 2. Temat: Fazy działania przy pisaniu prac magisterskich. Omówienie poszczególnych faz. Faza określania ( diagnozy). Faza poszukiwań. Faza decyzji ( realizacji). Plagiat - co oznacza.? Rola promotora i recenzenta. Ćwiczenie 3 Temat: Opracowanie rozprawy promocyjnej. Wymagania ogólne. Omówienie danych dotyczących materiałów ilustracyjnych, załączników, aneksu, wykresów , schematów, rysunków, fotografii. Omówienie trybu i zasad egzaminu końcowego ( obrony pracy ). Literatura:

1. Apanowicz J.: Metodologia nauk. Toruń 2003. 2. Brzeziński J.: Metodologia badań psychologicznych . Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2002. 3. Daniłowicz P., Sawiński Z. i współ.: Podręcznik socjologicznych badań ankietowych.

Warszawa 1992. 4. Lutyńska K.: Wywiad kwestionariuszowy .Polska Akademia Nauk Instytut Filozofii

i Socjologii, Ossolineum Wrocław 1984. 5. Majchrzak J., ,Mendel T.: Metodyka pisania prac magisterskich i dyplomowych.

Poznań 1999. 6 Pilch T., Bauman T.: Zasady badań pedagogicznych – Strategie ilościowe

i jakościowe. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2001. 7 Zendrowski R.: Praca magisterska” – Jak pisać i obronić? Wskazówki

metodologiczne. CeDeWu.Sp.zoo.,Warszawa.

22

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

ETYKA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III V 30 10 20 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Cele kształcenia w zakresie etyki obejmują zapoznanie z rozwojem myśli etycznej w Europie i na świecie, podstawowymi pojęciami współczesnej bioetyki oraz normami etyki w fizjoterapii. Ważnym zadaniem dydaktycznym jest kształtowanie właściwych postaw studentów wobec zadań medycyny, praw i potrzeb chorego, problemów cierpienia, aborcji, rehabilitacji, opieki paliatywnej i terminalnej. Umiejętności: Wyróżnienie zobowiązań etycznych i prawnych. Formułowanie postulatów etycznych środowiska. Treści programowe: Wykłady:

1. Istota i dzieje myśli etycznej Definicje, moralność a etyka, filozofia a etyka, etyka religijna, Etyki

Dalekiego Wschodu (buddyzm, konfuncjonizm). Etycy starożytnej Europy: Platon-cnota i wiedza, Arystoteles-etyka złotego środka, etyka ojcowska Hipokratesa - primum non nocere jako zasada wtórna? Etyka Bliskiego Wschodu – (mahometańska, żydowska). Etyka katolicka: od Tomasza z Akwinu prawa naturalnego po nauki moralne Jana Pawła II.

2. Etyka świecka nowożytnego świata

Imperatyw kategoryczny Kanta, koncepcja utylitaryzmu Benthama i Milla, intuicyzm i emotywizm. Etycy współcześni czy tylko kontynuatorzy tradycji? Podstawy myślenia medycznego-biologizm i humanizm. Potrzeba etyki w medycynie, deontologia lekarska a etyka zawodowa fizjoterapeuty.

3-4. Etyka deontologiczna (deon = to co trzeba czynić), zwana też kodeksową albo normatywną: pojęcie

obowiązku moralnego, skodyfikowany system nakazów i zakazów (norm etycznych). Etyka zawodowa lekarzy, czyli deontologia lekarska a etyka normatywna fizjoterapeutów. Potrzeba etyki w medycynie. Deklaracja deontologiczna pracowników zawodów medycznych – 1992 r.

Cele nadrzędne zawodów medycznych, zadania zawodów medycznych, wzory osobowe w duchu humanizmu, nauka a praktyka, szerzenie oświaty medycznej w społeczeństwie, relacje pomiędzy zawodami medycznymi.

23

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

5. Wyzwania współczesnej deontologii w fizjoterapii Szacunek dla autonomii pacjenta, nie szkodzenie, dobroczynność,

sprawiedliwość, cnoty fizjoterapeuty: współczucie, zręczność, sprawiedliwość, zdolność do odwzajemnienia zaufania, użyteczność a integralność. Problem bólu wynikającego z choroby i bólu podczas fizjoterapii. W każdym działaniu medycznym należy eliminować lub ograniczać cierpienie fizyczne i psychiczne. Ból jako sygnał, ból jako kara, ból spontaniczny „niecelowy”. Informacja medyczna a minimalizacja cierpień – wzajemna lojalność pacjenta i fizjoterapeuty.

Cwiczenia: Ćwiczenie 1. Etyka i praktyka badań naukowych w fizjoterapii. Karta praw pacjenta – 1973 r.. Zgoda na zabiegi w tym procedury

fizjoterapeutyczne. Zalecenia dotyczące badania naukowego. Deklaracja Helsinska z 1964 i jej modyfikacja z Tokio z 1975 r. (pojęcie eksperymentu, komisje bioetyczne konieczność uzyskania opinii przed rozpoczęciem badań do magisterium).

Ćwiczenie 2. Dziecko w fizjoterapii. Problemy aborcji, zapłodnienia in vitro, osoby ludzkiej w medycynie. Zły

dotyk, i dobry dotyk, pedofilia, homoseksualizm w pracy fizjoterapeuty Ćwiczenie 3. Wskazania a etyka zgody na zabiegi fizykoterapeutyczne. Zasada zaufania, swoboda wyboru fizjoterapeuty, wolność decydowania

o wyborze metody, problem zgody zastępczej np. rodziców, zgoda jako wyraz szacunku do osoby poddawanej rehabilitacji a jej skuteczność, problem zgody domniemanej, nakłanianie do poddania się rehabilitacji i jego granice.

. Ćwiczenie 4.Etyka dotyku, masażu i innych form fizjoterapii.

Poszanowanie godności pacjenta. Błąd niewiedzy, zaniechania, niestaranności, błąd przekroczenia uprawnień, błąd użycia metod nienaukowych. Zakres tajemnicy medycznej – ujawnianie tajemnicy zawodowej – wymiana informacji pomiędzy pracownikami medycznymi a dobro chorego, przykłady

Ćwiczenie 5. Medycyna paliatywna Etyka umierania, eutanazja, dyrektywy rozpoznawania śmierci, kryteria śmierci mózgu, deklaracja konferencji w Sydney 1968, deklaracja o eutanazji – Rzym 1980, Pallium czyli płaszcz, podstawowe zasady deontologii w hospicjum.

Literatura:

1. Beauchamp Tom L., Childres Jamek F: Zasady etyki medycznej. KW 1996. 2. Biela A. (red): Eutanazja a opieka paliatywna. KUL, AM, Lublin 1966 wyd. II. 3. Kurkowski J.: Medycyna Problemy i Interesy . Śląska Akademia Medyczna, Katowice

1998. 4. Szewczyk K.: Etyka i deontologia lekarska. PAU, Kraków 1994.

24

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

MEDYCYNA SPORTOWA Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III V 22 10 12 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Zapoznanie studentów z zakresem, problematyką i celami medycyny sportowej jako interdyscyplinarnej dziedziny medycyny, której celem jest ochrona zdrowia osób biorących udział w aktywności fizycznej: od zajęć wychowania fizycznego do sportu wyczynowego oraz od profilaktyki chorób do ich leczenia i rehabilitacji. Wskazanie miejsca i roli fizjoterapeuty w medycynie sportowej. Przygotowanie fizjoterapeuty do aplikacji obciążeń treningowych odpowiednio do przygotowania czynnościowego organizmu wraz z uwzględnieniem wydolności fizycznej oraz przeciwwskazań do stosowania wysiłku fizycznego. Zapoznanie studentów z tematyką dozwolonego i niedozwolonego wspomagania treningu fizycznego. Podkreślenie roli fizjoterapeuty we wspomaganiu leczenia i profilaktyce urazów narządu ruchu. Treści programowe:Treści programowe: Wykłady:

1. Medycyna sportowa ▪ zakres dyscypliny medycznej, ▪ podstawy kwalifikacji i kontroli lekarskiej osób podejmujących aktywność ruchową ▪ organizacja medycyny sportowej w Polsce 2. Wpływ systematycznej aktywności ruchowej na organizm ▪ fizjologiczny wpływ aktywności ruchowej na organizm ▪ ilościowe metody oceny aktywności ruchowej ▪ zalecana dawka aktywności ruchowej w promocji zdrowia i prewencji chorób przewlekłych 3. Wydolność fizyczna organizmu podstawą programowania obciążeń

treningowych ▪ wydolność fizyczna organizmu i czynniki determinujące jej wielkość ▪ ilościowe metody oceny wydolności fizycznej organizmu (V02 max, PWC85 maxT , próg przemian tlenowo- beztlenowych, testy terenowe) ▪ podstawy programowania obciążeń treningowych w zależności od wydolności fizycznej 4. Przeciążenie narządu ruchu u osób systematycznie trenujących

▪ główne przyczyny i mechanizmy powstania przeciążeń narządu ruchu ▪ podstawowe objawy przeciążeń narządu ruchu ▪ ogólne zasady postępowania w przeciążeniu narządu ruchu ▪ metody zapobiegania przeciążeniom narządu ruchu

25

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

5. Charakterystyka najczęściej występujących przeciążeń narządu ruchu w zależności od uprawianej dyscypliny sportowej :

zespół bolesnego barku, „łokieć tenisisty”, zespół „drzazgi goleniowej”, „kolano biegacza”, bóle „ krzyża”, przeciążenie ścięgna Achillesa, zespół bolesnej stopy

▪ podstawy diagnostyki ▪ zasady postępowania medycznego ▪ metody zapobiegania Ćwiczenia:

1. Metody oceny wydolności fizycznej organizmu a. metody oceny wydolności tlenowej organizmu: testy wysiłkowe

submaksymalne i maksymalne na ergometrze rowerowym i bieżni mechanicznej, interpretacja wyniku

b. metody oceny wydolności beztlenowej organizmu: Wingate test c. wykorzystanie pomiaru wydolności fizycznej organizmu do programowania

treningu fizycznego ( sportowcy trening rekreacyjny) 2. Metody diagnostyki nieinwazyjnej wykorzystywane w medycynie sportowej:

a. badanie antropometryczne, elektrokardiogram spoczynkowy, badanie spirometryczne,

b. metodyka badań, interpretacja wyniku, wykorzystanie wyniku w kontroli programowania treningu

c. modyfikacja obciążeń treningowych po uwzględnieniu stanu zdrowia. 3. Zasady odżywiania sportowców i dozwolonego wspomagania zdolności

wysiłkowych organizmu. a. metody oceny sposoby żywienia sportowców - program Food-3 b. metody dozwolonego wspomagania treningu fizycznego c. wybrane elementy dopingu d. następstwa przyjmowania niedozwolonego wspomagania zdolności wysiłku

Literatura:

1. Jegier A., Nazar K., Dziak A. ( red.): Medycyna Sportowa PTMS. Warszawa 2005.

2. Dziak A., Rusin Z.: Traumatologia sportowa. Biblioteka Trenera, Warszawa 1999.

3. Dziak A., Tayara S.: Urazy i uszkodzenia w sporcie. Wyd. Kasper, Kraków 2000.

4. Górski J. ( red.): Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. PZWL, Warszawa 2000.

5. Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PZWL, Warszawa 1999.

26

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PATOFIZJOLOGIA OGÓLNA I KLINICZNA Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III V 50 20 30 - egzamin Cele dydaktyczne: Zapoznanie z pojęciem zdrowia i choroby. Etiologia i patogeneza chorób. Czynniki chorobotwórcze egzo- i endogenne – patomechanizm. Rodzaje odporności (naturalna, nabyta, swoista i nieswoista, komórkowa i humoralna) – podstawowe pojęcia i definicje. Zapalenie (cechy zapalenia miejscowego i uogólnionego). Zapalenie ostre i przewlekłe, swoiste i nieswoiste – przykłady. Zmiany degeneracyjne i wsteczne (starzenie się organizmu, choroby zwyrodnieniowe stawów, osteoporoza, zespoły otępienie, neurodegeneracyjne). Patofizjologia wysiłków fizycznych – wpływ na układ odpornościowy. Doping i wspomaganie w sporcie. Zaburzenia czucia i bólu. Wstrząs – przyczyny i powikłania. Awitaminozy. Patofizjologia ogólna układu krążenia (miażdżyca, niewydolność krążenia, zawał m. sercowego), układu oddechowego (przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma oskrzelowa). Treści programowe: Wykłady:

1. Patofizjologia zapalenia. 2. Zapalna teoria miażdżycy. Następstwa miażdżycy 3. Choroby obwodowego układu krążenia, żylakowatość. 4. Czynniki ryzyka miażdżycy - patomechanizm promocji. 5. Choroba niedokrwienna serca i miażdżyca zarostowa kończyn dolnych. 6. Niewydolność serca, przyczyny i skutki. 7. Nadciśnienie tętnicze, przyczyny i skutki kliniczne. 8. Patomechanizm wybranych patologii układu oddechowego. 9. Zaburzenia gojenia ran. 10. Awitaminozy, zaburzenia wywołane niedoborem soli mineralnych, białek, tłuszczów

i węglowodanów. Ćwiczenia: Ćwiczenie 1. WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU. NOZOLOGIA OGÓLNA. ZAPALENIE. RKZ. OSTEOPOROZA.

Definicja procesu zapalnego. Cechy procesu zapalnego (rubor, tumor, dolor, calor, functio laesa) i mechanizmy ich powstawania. Zapalenie ostre i przewlekłe, miejscowe i uogólnione. Mediatory procesu zapalenia. Udział krwinek białych i płytek krwi w procesie zapalnym. Białka adhezyjne w procesie zapalnym. Rola aktywnych postaci tlenu

27

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

w zapaleniu. Mechanizmy uszkodzenia tkanek w zapaleniu. Fagocytoza, układ dopełniacza oraz krzepnięcia i fibrynolizy .w zapaleniu.

RKZ. Mechanizmy utrzymania fizjologicznego pH płynów ustrojowych. Najczęstsze przyczyny zaburzeń RKZ. Zaburzenia RKZ w zatruciach metanolem, glikolem etylenowym, salicylanami. Następstwa kwasicy. Wpływ zaburzeń pH na krzywą dysocjacji oksyhemoglobiny. Rola nerek i płuc w mechanizmach kompensacji zaburzeń RKZ i restytucji. Mechanizm adaptacji do długotrwałych zaburzeń RKZ.

Definicja osteoporozy. Regulacja poziomu wapnia we krwi. Rola osteocytów, osteoblastów, osteoklastów i białek macierzy kostnej w przebudowie kości. Czynniki ryzyka osteoporozy. Metody oceny gęstości tkanki kostnej i profilaktyka osteoporozy. Ćwiczenie 2. STARZENIE ORGANIZMU. APOPTOZA. CHOROBY ZWYRODNIENIOWE STAWÓW. ZESPOŁY OTĘPIENNE I NEURODEGENERACYJNE.

Proces starzenia

- apoptoza, - molekularne podstawy zjawiska starzenia, - teorie starzenia, - wpływ starzenia na funkcje układów: oddechowego, pokarmowego, endokrynnego

i wydalniczego i narządu ruchu, - ekonomiczne i społeczno-demograficzne konsekwencje starzenia się

społeczeństwa. Choroby narządu ruchu

- zwyrodnienie wielostawowe, - zmiany zwyrodnieniowe dużych stawów /koksartroza, gonartroza/, - choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa, - zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, - inne artopatie /w przebiegu zakażeń swoistych i nieswoistych, hemofilii, dny,.../, - miopatie.

Kolagenozy

- patogeneza, - reumatoidalne zapalenie stawów, - twardzina, - toczeń.

Zespoły otępienne i neurodegeneracja

- rozwój zmian otępiennych, - otępienie starcze /naczyniowe/, - ch. Alzheimera /kryteria rozpoznania, zmiany morfologiczne w oun/.

Ćwiczenie 3. CZYNNIKI FIZYCZNE. WPŁYW CZYNNIKÓW ŚRODOWISKOWYCH NA USTRÓJ CZŁOWIEKA. CZ. I.

Mechanizm działania biologicznego promieniowania: ultrafioletowego, widzialnego, podczerwonego, elektromagnetycznego, ultradźwieki; zastosowanie w lecznictwie, profilaktyce i diagnostyce.

28

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wpływ prądu zmiennego i stałego na ustrój. Zjawiska elektrochemiczne, elektrokinetyczne, elektrotermiczne pod wpływem prądów stosowanych w lecznictwie fizykalnym.

Praktyczne zastosowanie metod fizykalnych w lecznictwie. Krioterapia. Ćwiczenie 4. ZABURZENIA TERMOREGULACJI. GORĄCZKA. CZYNNIKI FIZYCZNE. WPŁYW CZYNNIKÓW ŚRODOWISKOWYCH NA USTRÓJ CZŁOWIEKA. CZ. II.

Mechanizmy termoregulacji. Przyczyny i skutki zaburzeń termoregulacji. Mechanizm powstania gorączki i jej biologiczne skutki. Pyrogeny egzo- i endogenne. Hipertermia a gorączka. Przegrzanie, udar cieplny. Hipotermia, hibernacja, odmrożenia. Czynniki fizyczne oddziałujące na ustrój nurka, lotnika, kosmonauty. Choroba kesonowa, wysokościowa, górska. Eksplozywna dekompresja. Działanie eksplozywnej fali uderzeniowej. Skutki przeciążeń grawitacyjnych i stanu nieważkości. Przyczyny i skutki hipoksii, hipo- i hiperkapni. Adaptacja ustroju do zmian ciśnień. Ćwiczenie 5. ZABURZENIA HORMONALNEJ REGULACJI PRZEMIANY MATERII.

Definicja i przyczyny cukrzycy typu I i II. Hormonalna regulacja poziomu glikemii (insulina, glukagon). Skutki metaboliczne i kliniczne cukrzycy: kwasica ketonowa, śpiączki cukrzycowe, narządowe powikłania cukrzycy. Hipoglikemia: przyczyny, objawy i postępowanie.

Zaburzenia wydzielania i efektów biologicznych hormonów wpływających na metabolizm lipidów i białek: glikokortykoidy, katecholaminy, hormony tarczycy, hormon wzrostu. Ćwiczenie 6. PATOFIZJOLOGIA NARZĄDOWA.

Patofizjologia układu oddechowego: regulacja oddechu, choroby obturacyjne płuc,

niewydolność oddechowa, niedodma. Patofizjologia układu krążenia: wstrząs kardiogenny, wady serca, zaburzenia rytmu

serca, niewydolność krążenia. Witaminy i środki anaboliczne. Przyczyny, mechanizm i skutki niedoboru i nadmiaru

witamin. Ćwiczenie 7. PATOFIZJOLOGIA WYSIŁÓW FIZYCZNYCH. WSPOMAGANIE I DOPING.

Patofizjologia wysiłów fizycznych. Niefizjologiczny wysiłek fizyczny. Wspomaganie i doping. Wspomaganie i doping w sporcie i rekreacji. Metody

wspomagania wysiłku fizycznego. Zasady suplememntacji: witaminy, białka aminokwasy. Podział i patomechanizm środków dopingujących. Odżywianie w sporcie.

29

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie 8. ĆWICZENIE UZUPEŁNIAJĄCE I SPRAWDZAJĄCE.

Literatura

1. Thora P (red): Podstawy patofizjologii człowieka. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002.

2. Maślińskiego S., Ryżewskiego J.: Patofizjologia podręcznik dla studentów medycyny . Wyd. II. PZWL, Warszawa 1998.

3. Tchórzewski H.: Wykłady z patofizjologii. WAM Łódź. 4. Tchórzewski H.: Zapalenie – patofizjologia i klinika. Medpress, 1998. 5. Bręborowicz A.: Zarys patofizjologii narządowej. Poznań 2003.

30

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC MEDYCZNA Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III V 46 14 32 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: W wyniku realizacji programu nauczania student: objaśni pojęcie medycyny ratunkowej i związane z nią definicje i klasyfikacje. Omówi współczesną organizację pomocy w obrażeniach. Przedstawi podstawowe stany nagłe, ich przyczyny, rozpoznawanie oraz postępowanie z poszkodowanym. Omówi postępowanie w stanach bezpośredniego zagrożenia życia. Oceni stan poszkodowanego i udzieli mu potrzebnej pomocy przedmedycznej w tym przeprowadzi czynności resuscytacyjne, ułoży w pozycji bezpiecznej, zatamuje krwotok zewnętrzny i wdroży postępowanie przeciwwstrząsowe. Określi zasady zabezpieczenia miejsca wypadku oraz ewakuacji poszkodowanych w różnych warunkach. Treści programowe: Wykłady: Wykład 1 Temat: Prawne i społeczne podstawy udzielania pierwszej pomocy. Organizacja i funkcjonowanie systemu zintegrowanego ratownictwa medycznego w Polsce. Zagadnienia: Cywilnoprawne i karne skutki udzielania pomocy: Art. 164 Kodeksu Karnego, pojęcia sytuacji konieczności, granic wymagalności, obowiązek ratowania. Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji dotyczące standardów i zakresu udzielanej pomocy przez pracowników ochrony zdrowia. Definicje i pojęcia: wypadek masowy, katastrofa – medyczno-taktyczny podział katastrof. AED – nowy standard w udzielaniu pomocy przedlekarskiej. Organizacja i funkcjonowanie systemu zintegrowanego ratownictwa medycznego w Polsce. Opis działania systemu. Wykład II Temat: Najczęstsze przyczyny nagłego zatrzymania krążenia oraz stany nagłego zagrożenia życia u osób dorosłych i dzieci Zagadnienia: Przyczyny nagłego zatrzymania krążenia u osób dorosłych. Ostra i przewlekła niewydolność oddechowa. Niedrożność dróg oddechowych –przyczyny, rozpoznanie i postępowanie. Niewydolność oddechowa – rozpoznanie i postępowanie

31

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Zaburzenia czynności serca – rozpoznanie i postępowanie. Nagłe zatrzymanie krążenia w sytuacjach szczególnych: hipotermia, podtopienie, zatrucie, ciąża, reakcja anafilaktyczna, ciężki napad astmy, uraz – postępowanie i pierwsza pomoc przedlekarska. Postępowanie i pierwsza pomoc przedlekarska w najczęściej występujących stanach zagrożenia zdrowia i życia u dzieci. Wykład III Temat: Wstrząs – rozpoznawanie i postępowanie. Zagadnienia: Definicja wstrząsu, podstawy patofizjologii wstrząsu. Objawy podmiotowe i przedmiotowe w badaniu chorego we wstrząsie. Fazy wstrząsu. Kliniczne postacie wstrząsu. Wstrząs hipowolemiczny. Wstrząs dystrybucyjny. Wstrząs mechaniczny Zasady postępowania przy udzielaniu pierwszej pomocy choremu we wstrząsie. Pozycja przeciwwstrząsowa, koce termoizolacyjne. Wykład IV Temat: Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych w oparciu o wytyczne BLS. Zagadnienia: Definicje resuscytacji, reanimacji, śmierci, pojecie procesu umierania. Wskazania do podjęcia resuscytacji, decyzje o niepodejmowaniu i zaprzestaniu resuscytacji. Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji (ERC) dotyczące podstawowych zabiegów resuscytacyjnych u osób dorosłych. Sekwencja działania podczas zadławienia. Wykład V Temat: Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u dzieci w oparciu o wytyczne P-BLS. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u kobiet w ciąży. Zagadnienia Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji (ERC) dotyczące podstawowych zabiegów resuscytacyjnych u dzieci. Różnice w budowie anatomicznej i fizjologii układów oddechowego i krążenia w zależności od wieku rozwojowego mające znaczenie dla resuscytacji. Zasady prowadzenia resuscytacji bezprzyrządowej w zależności od wieku rozwojowego dziecka. Postępowanie w przypadku zadławienia u dziecka. Odmienności anatomiczne i fizjologiczne u kobiet w ciąży utrudniające resuscytację krążeniowo-oddechową. Zasady resuscytacji u kobiet w ciąży. Wykład VI Temat: Pierwsza pomoc i postępowanie w nagłych stanach zagrażających zdrowiu i życiu. Zagadnienia:

32

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Postępowanie w oparzeniach i odmrożeniach, rozpoznawanie stopnia ciężkości i powierzchni oparzeń, postępowanie w przypadku oparzeń termicznych i chemicznych. Postępowanie w przypadku wystąpienia odmrożeń. Porażenie prądem elektrycznym, działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka warunki sprzyjające porażeniu, zasady uwalniania porażonego od działania prądu elektrycznego, zasady udzielania pierwszej pomocy porażonym prądem elektrycznym. Ostre zatrucia, podział substancji toksycznych w zależności od mechanizmu działania, drogi wchłaniania substancji do organizmu, objawy zatrucia i postępowanie z zatrutymi w zależności od rodzaju substancji toksycznej. Zasady udzielania pierwszej pomocy po ukąszeniu i użądleniu. Zasady udzielania pierwszej pomocy ofiarom utonięć. Ostre stany zagrożenia życia związane z ciążą - rozpoznawanie i pierwsza pomoc przedlekarska.

Wykład VII Temat: Wypadek komunikacyjny – zasady udzielania pierwszej pomocy Zagadnienia: Etapy oceny miejsca wypadku, podstawowe mechanizmy obrażeń komunikacyjnych, rodzaje wypadków komunikacyjnych. Obrażenia związane z niewłaściwym użyciem pasów bezpieczeństwa, zagłówków i poduszek powietrznych podczas zderzenia. Ocena chorego po urazie.

Ćwiczenia: Ćwiczenie I Temat: Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u osób dorosłych Zagadnienia: Wybrane zagadnienia anatomiczno-kliniczne z zakresu układu oddechowego i krążenia. Topografia ścian klatki piersiowej. Zasady postępowania w NZK według wytycznych BLS. Rozpoznawanie objawów zatrzymanego oddechu, ocena powietrza wydechowego na poziomie ust i nosa ratowanego, obserwacja ruchów klatki piersiowej. Sposoby i metody bezprzyrządowego udrażniania dróg oddechowych, sztuczne oddychanie – sposoby i technika wykonania. Rozpoznawanie objawów zatrzymanego krążenia, badanie i ocena tętna na dużych tętnicach, technika masażu serca. Doskonalenie czynności resuscytacyjnych podczas ćwiczeń na fantomach.

PRZEBIEG ZAJĘĆ: -część teoretyczna – 40 min. prelekcja z zagadnień tematycznych -część praktyczna 120 min demonstracja na fantomie przez asystenta sposobów prowadzenia poszczególnych czynność resuscytacyjnych, 40 min. nauka i ćwiczenie na fantomach umiejętności resuscytacji przez studentów, 80 min. Ćwiczenie II Temat: Rodzaje ran i ich zaopatrywanie

33

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Zagadnienia: Definicja i charakterystyka ran, ciętych, kłutych, szarpanych, tłuczonych, miażdżonych

postrzałowych i oparzeniowych; sposoby gojenia się ran, zakażenia przyranne (tężec, zgorzel gazowa, róża) - etiologia, patogeneza, postępowanie i zapobieganie. Charakterystyka obrażeń wielomiejscowych i kolejność czynności przy udzielaniu pierwszej pomocy. Wykonanie opatrunku za pomocą dostępnych środków opatrunkowych. Nauka nakładania chusty trójkątnej, temblaków i opatrunków procowych, plastrowych, siatkowych i żelowych. Pierwsza pomoc w krwotokach zewnętrznych, opatrunek uciskowy, wskazania do opaski zaciskającej, postępowanie po jej założeniu.

PRZEBIEG ZAJĘĆ: część teoretyczna – 40 min. prelekcja z zagadnień tematycznych -część praktyczna 120 min demonstracja przez asystenta sposobów zakładania poszczególnych opatrunków za pomocą dostępnych środków opatrunkowych, 40 min. nauka i ćwiczenie na umiejętności zakładania opatrunków przez studentów, 80 min. Ćwiczenie III Temat: Zasady resuscytacji krążeniowo-oddechowej dzieci i kobiet w ciąży. Zagadnienia: Różnice w budowie anatomicznej i fizjologii układów oddechowego i krążenia w zależności od wieku rozwojowego dziecka mające znaczenie dla resuscytacji. Zasady prowadzenia resuscytacji w zależności od wieku rozwojowego dziecka według wytycznych P-BLS. Postępowanie w przypadku zadławienia u dziecka. Odmienności anatomiczne i fizjologiczne u kobiet w ciąży utrudniające resuscytację krążeniowo-oddechową. Zasady resuscytacji u kobiet w ciąży. Ćwiczenia praktyczne umiejętności resuscytacji dzieci z wykorzystaniem fantomu.

PRZEBIEG ZAJĘĆ: część teoretyczna – 40 min. -prelekcja z zagadnień tematycznych -część praktyczna 120 min - demonstracja na fantomie przez asystenta sposobów prowadzenia poszczególnych czynność resuscytacyjnych, 40 min. -nauka i ćwiczenie na fantomach umiejętności resuscytacji przez studentów, 80 min. Ćwiczenie IV Temat: Pierwsza pomoc w przypadku wystąpienia złamań kości. Zagadnienia: Pierwsza pomoc w złamaniach (rodzaje złamań, objawy i rozpoznawanie, ogólne zasady zakładania unieruchomień prowizorycznych, postępowanie w złamaniach zamkniętych, otwartych, powikłanych krwotokiem), Pierwsza pomoc w obrażeniach czaszki, kręgosłupa, klatki piersiowej, brzucha. Zasady stabilizacji odcinka szyjnego kręgosłupa. Nauka prowizorycznych metod unieruchomiania. Ćwiczenia z wykorzystaniem szyn Kramera.

PRZEBIEG ZAJĘĆ: część teoretyczna – 40 min.

34

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

-prelekcja z zagadnień tematycznych -część praktyczna 120 min - demonstracja przez asystenta metod badania chorego urazowego oraz sposobów zakładania unieruchomień prowizorycznych oraz z wykorzystaniem szyn Kramera, 40 min. - nauka badania chorego urazowego i ćwiczenie zakładania unieruchomień przez studentów, 80 min.

Ćwiczenie V Temat: Doskonalenie metod resuscytacji krążeniowo-oddechowej – ćwiczenie na fantomach. Zagadnienia:

Ćwiczenia doskonalące resuscytację krążeniowo-oddechową z udziałem jednego i dwóch ratowników. Sekwencja działań w trakcie podstawowych zabiegów resuscytacyjnych u osób dorosłych. Badanie i ocena stanu poszkodowanego, metody utrzymywania drożności dróg oddechowych, rękoczyn Esmarcha, zredukowany rękoczyn Esmarcha u osób z podejrzenie uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa, bezprzyrządowe i przyrządowe sposoby udrażniania dróg oddechowych. Metody oceny zachowanego krążenia. Zasady wykonywania pośredniego masażu serca. Pozycja bezpieczna.

Zasady resuscytacji w sytuacjach szczególnych: u osób z podejrzeniem urazu szyjnego odcinka kręgosłupa, porażonych prądem, zatrutych, podtopionych.

Resuscytacja dzieci. Postępowanie z chorym po resuscytacji. Pozycja bezpieczna.

PRZEBIEG ZAJĘĆ: część teoretyczna – 40 min. -prelekcja z zagadnień tematycznych -część praktyczna 120 min - demonstracja na fantomie przez asystenta sposobów prowadzenia poszczególnych czynność resuscytacyjnych, 40 min. - doskonalenia na fantomach umiejętności resuscytacji przez studentów, 80 min. Ćwiczenie VI Temat: Postępowanie i pierwsza pomoc w przypadku wystąpienia zwichnięć i skręceń stawów. Zagadnienia: Pierwsza pomoc w zwichnięciach i skręceniach stawów (rodzaje, objawy i rozpoznawanie). Ogólne zasady zakładania unieruchomień prowizorycznych. Praktyczne ćwiczenia unieruchomienia kończyn z wykorzystaniem szyn Kramera. Ćwiczenie umiejętności praktycznego udzielania pomocy w urazach: miednicy, kości udowej, biodra, kolana, podudzia, stopy, obojczyka, barku, ramienia, łokcia, przedramienia i nadgarstka oraz reki,

PRZEBIEG ZAJĘĆ: część teoretyczna – 40 min. -prelekcja z zagadnień tematycznych -część praktyczna 120 min - demonstracja przez asystenta metod badania chorego urazowego oraz sposobów zakładania unieruchomień prowizorycznych oraz z wykorzystaniem szyn Kramera, 40 min.

35

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

- nauka badania chorego urazowego i ćwiczenie zakładania unieruchomień przez studentów, 80 min. Ćwiczenie VII Temat: Zasady postępowania na miejscu wypadku. Zagadnienia: Postępowanie na miejscu wypadku, zabezpieczenie miejsca wypadku. Wzór „łańcucha ratunkowego”, pojęcie złotej godziny. Zasady wzywania pomocy. Segregacja i ewakuacja rannych. Transport rannych. Sposoby wynoszenia i wydobywania rannych z pojazdów zagrożonych zapaleniem się. Chwyt Rauteka.

PRZEBIEG ZAJĘĆ: część teoretyczna – 40 min. -prelekcja z zagadnień tematycznych -część praktyczna 120 min - demonstracja przez asystenta sposobów wynoszenia i wydobywania rannych z pojazdów, 40 min. - nauka sposobów wynoszenia i wydobywania rannych z pojazdów, 80 min. Ćwiczenie VIII Temat: Zaliczenie. Kolokwium – sprawdzian teoretyczny i zaliczenie umiejętności praktycznych. Literatura:

1. Międzynarodowe Wytyczne resuscytacji 2000. Podsumowanie i schematy postępowania

według Europejskiej Rady Resuscytacji. Kraków 2002. 2. Jakubowski J.: Medycyna ratunkowa. Urban i Partner, Wrocław 2000. 3. Rasmus A. (red.): Medycyna Ratunkowa i Medycyna Katastrof. UM, Łódź 2004. 4. Jakubaszko J. (red.): ABC Resuscytacji, Górnicki 2002. 5. Dziak A., Kamiński B.: Pierwsza pomoc. PZWL, Warszawa 1990. 6. Buchfelder M., Buchfelder A.: Podręcznik pierwszej pomocy. PZWL, Warszawa 1999.

36

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

FIZYKOTERAPIA I MASAŻ (1) Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III VI 90 30 60 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne:Cele dydaktyczne: Zapoznanie z miejscem i rolą fizykoterapii w procesie rehabilitacji. Nauka podstaw teoretycznych i praktycznego zastosowania zabiegów fizykalnych i masażu. Treści programowe:Treści programowe: Wykłady: Wykład 1. Rozwój historyczny fizykoterapii. Rola, zadania i cele medycyny fizykalnej. Wykład 2. Podstawowe dane o pobudliwości tkanek i reakcjach na bodźce. Mechanizmy fizjologiczne działania zabiegów fizykoterapeutycznych – reakcje miejscowe i ogólne. Fizykoterapia jako metoda wywoływania adaptacji. Wykład 3. Promieniowanie laserowe- rodzaje generatorów stosowanych w fizykoterapii. Efekty biologiczne wywołane promieniowaniem laserowym małej mocy. Wskazania do stosowania niskoenergetycznych laserów. Zasady BHP obowiązujące przy pracy z laserami. Wykład 4. Światłolecznictwo i mechanizmy oddziaływania światła na skórę. Promieniowanie podczerwone i nadfioletowe. Fotochemioterapia ( PUVA), terapia wybiórcza (SUP). Zagrożenia podczas zabiegów światłoleczniczych (oparzenia, reakcje fototoksyczne i fotoalergiczne, reakcje paradoksalne naczyń). Wykład 5. Podstawy biologiczne termoterapii. Miejscowe i ogólne działanie ciepła. Lecznicze działanie zabiegów cieplnych, postępowanie, wskazania i przeciwwskazania. Wykład 6. Krioterapia – działanie biologiczne zimna. Podział zabiegów krioterapeutycznych (miejscowe, ogólnoustrojowe, krótkotrwałe, długotrwałe). Rodzaje miejscowych zabiegów. Zabiegi z wykorzystaniem gazów chłodzących przy pomocy ciekłego azotu i dwutlenku węgla. Wykład 7. Krioterapia ogólnoustrojowa i jej skutki biologiczne. Wskazania i przeciwwskazania do krioterapii ogólnoustrojowej. Wykład 8. Elektrolecznictwo. Wpływ prądu stałego i zmiennego na organizm. Zabiegi elektrolecznicze z wykorzystaniem prądu stałego. Galwanizacja, jonoforeza. Wykład 9. Prądy impulsowe małej częstotliwości – ich podział i charakterystyka. Prądy diadynamiczne, izodynamiczne, prądy Träberta, TENS. Wykład 10. Terapia prądami niskiej częstotliwości. Wskazania, przeciwwskazania do stosowania mikroprądów. Wykład 11. Prądy impulsowe średniej częstotliwości - działanie biologiczne. Prądy interferencyjne statyczne i dynamiczne. Działania niepożądane prądu stałego oraz prądów małej i średniej częstotliwości.

37

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wykład 12. Podstawowe elementy elektrodiagnostyki układu nerwowo - mięśniowego. Metody jakościowe i ilościowe. Chronaksja, reobaza, wyznaczanie krzywej i/t, współczynnik akomodacji. Elektrodiagnostyka w chorobach układu nerwowego.

Wykład 13. Zabiegi fizykalne stosowane w spastyczności – wskazania i przeciwwskazania do tonolizy.

Wykład 14. Terapia wysokotonowa. Wskazania i przeciwwskazania. Wykład 15. Rola fizykoterapii w kompleksowej rehabilitacji. Ćwiczenia: Ćwiczenie 1 Wyposażenie gabinetu fizykoterapii. Organizacja pracowni, dokumentacja, zasady BHP. Ogólne zasady zabiegów leczniczych, bodźce, czynniki, odczyny. Ćwiczenie 2 Światłolecznictwo, właściwości, widmo, promieniowanie UV, IR, widzialne. Generatory promieniowania, bezpieczeństwo stosowania. Zasady naświetlań miejscowych i ogólnych. Obliczanie dawki promieniowania nadfioletowego. Wskazania i przeciwwskazania do naświetlań. Ćwiczenie 3 Laseroterapia, zapoznanie z rodzajami laserów, bhp, metodyka zabiegów. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów laseroterapii. Ćwiczenie 4 Podstawy biologiczne termoterapii. Miejscowe i ogólne działanie ciepła. Lecznicze działanie zabiegów cieplnych, postępowanie, wskazania i przeciwwskazania Ćwiczenie 5 Miejscowe i ogólne działanie zimna. Wskazania do krioterapii miejscowej i ogólnoustrojowej Stosowanie kąpieli w saunie dla celów leczniczych i odnowy biologicznej. Ćwiczenie 6 Podstawy fizyczne elektroterapii. Wpływ prądu stałego i zmiennego na organizm. Zabiegi elektrolecznicze z wykorzystaniem prądu stałego. Galwanizacja. Dawkowanie, wskazania i przeciwwskazania. Ćwiczenie 7 Jonoforeza, podstawy fizykochemiczne. Roztwory leków wykorzystywane w jonoforezie wskazania i przeciwwskazania. Kąpiele elektryczno-wodne. Zasady stosowania kąpieli całkowitej, dwu i czterokomorowej. Zasady bezpieczeństwa. Ćwiczenie 8 Prądy impulsowe małej i średniej częstotliwości, charakterystyka i podział. Prądy diadynamiczne, działanie biologiczne, przeciwbólowe, wpływ na mięśnie. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów. Ćwiczenie 9 Prądy interferencyjne statyczne i dynamiczne. Działanie biologiczne, metodyka zabiegów. Prądy faradyczne i neofaradyczne. Ćwiczenie 10 Podstawowe elementy elektrodiagnostyki układu nerwowo - mięśniowego. Metody jakościowe i ilościowe. Chronaksja, reobaza, wyznaczanie krzywej i/t, współczynnik akomodacji. Ćwiczenie 11 Podstawowe elementy elektrodiagnostyki układu nerwowo - mięśniowego. Chronaksja, reobaza, wyznaczanie krzywej i/t, współczynnik akomodacji. Znaczenie diagnostyczne w/w elementów w diagnostyce i rehabilitacji – ciąg dalszy.

38

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie 12 Elektrostymulacja mięśni i nerwów jedno- i dwuelektrodowa. Stymulacja prądem prostokątnym i trójkątnym. Elektrostymulacje normalnie unerwionych mięśni. Elektrostymulacja czynnościowa (FES). Ćwiczenie 13 Elektrostymulacja odnerwionych mięśni, elektrostymulacje mięśni gładkich, elektrostymulacje poprawiające ukrwienie. Elektrostymulacja w zwalczaniu bólu, przezskórna elektrostymulacja nerwów (TENS). Ćwiczenie 14 Przeciwbólowe łączne stosowanie zabiegów ultradźwiękowych z prądami impulsowymi. Powtórzenie zabiegów z elektrolecznictwa ze szczególnym uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań do poszczególnych zabiegów. Ćwiczenie 15 Zaliczenie ćwiczeń Literatura: 1. Kwolek A. ( red.): Rehabilitacja medyczna. t.1 ( rozdział 2.1 i 4.1). 2. Mika T., Kasprzak W.: Fizykoterapia. PZWL, Warszawa 2003, wydanie IV. 3. Mika T.: Fizykoterapia. PZWL, Warszawa, 1998. 4. Ponikowska I.: Kompendium balneologii.2001. 5. Sieroń A . i wsp: Zastosowanie pól magnetycznych w medycynie. 2002. 6. Sieroń A., Cieślar G.,Adamek M.: Magnetoterapia i Laseroterapia. Śląska Akademia

Medyczna, Katowice 1994. 7. Straburzyńska-Lupa A. , Straburzyński G.: Fizjoterapia. PZWL, Warszawa 2003,

wydanie III.

39

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KINEZYTERAPIA (1) Rozliczenia godzinowe

Liczba godzin Rok studiów

Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III VI 70 20 50 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Zapoznanie z miejscem i rolą kinezyterapii w procesie rehabilitacji. Nauka badania fizjoterapeutycznego dla potrzeb kinezyterapii. Nauka podstaw teoretycznych i praktycznego zastosowania ćwiczeń i metod kinezyterapeutycznych. Treści programowe: Wykłady: 1. Kinezyterapia – historia leczenia ruchem na świecie i w Polsce, podstawy naukowe

(nazwa przedmiotu, podstawowe pojęcia) nazewnictwo i systematyka. Rola i miejsce kinezyterapii w rehabilitacji. Cele, zadania i zasady kinezyterapii.

2. Zasady działania narządu ruchu: mechanika stawów – znaczenie elementów stawu

w jego mechanice, czynniki ograniczające ruchomość stawów, polaryzacja stawów, łańcuchy stawowe.

3. Wyznaczanie osi ruchu w stawie. Biologiczna ochrona stawu, amortyzacja, elementy

dynamiczne mięśni. Wpływ ćwiczeń na organizm człowieka. 4. Schemat badania narządu ruchu - badanie pacjenta. Składowe badania i systematyka.

Wywiad na potrzeby kinezyterapii, pomiary linijne – podział. Pomiary długości kończyn. Pomiary obwodowe kończyn i innych części ciała oraz ich przydatność dla potrzeb kinezyterapii.

5. Podstawowe metody goniometryczne badań zakresów ruchu, zasady dokonywania

pomiarów, aparatura pomiarowa – pomiary zakresów ruchu w stawach kończyn i stawach kręgosłupa. Badania porównawcze i stosowane testy (np. test palce-podłoga, test Schobera).

6. Siła mięśniowa i jej przydatność w kinezyterapii. Siła w aspekcie anatomicznym,

fizjologicznym i biomechanicznym. Definicje i sposoby oceny siły mięśniowej. Test mięśniowy Lovetta. Dynamometryczne i tensometryczne badanie siły mięśniowej.

7. Badania funkcjonalne stosowane dla potrzeb diagnostyki kinezyterapii miejscowej oraz

badania niespecyficzne w postaci: oceny bólu, oceny czucia, badania palpacyjnego i badania reflektorycznego. Podstawowe testy funkcjonalne – metodyka i interpretacja.

40

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

8. Zasady utrzymywania równowagi ciała. Mechaniczne warunki równowagi i jej rodzaje u człowieka. Badania koordynacji ruchów. Schemat systemu sterowania ruchami człowieka. Koordynacja a sprawność fizyczna.

9. Neurofizjologiczne podstawy badań odruchów w diagnostyce fizjoterapeutycznej.

Zaburzenia czynnościowe narządu ruchu. Badanie zaburzeń czynnościowych narządu ruchu.

10. Systematyka ćwiczeń w kinezyterapii z uzasadnieniem podziału. Ćwiczenia bierne,

czynno-bierne, czynne w odciążeniu, samowspomagane (uwarunkowania i formy wspomagania) - neurofizjologiczne uzasadnienie ćwiczeń, metodyka, cel, wskazania i przeciwwskazania.

Ćwiczenia: 1. Zapoznanie z organizacją pracy i zasadami w kinezyterapii. Wyposażenie sali

gimnastycznej i pomieszczeń do prowadzenia ćwiczeń w sprzęt i urządzenia wspomagające usprawnianie ruchem. Zasady bezpieczeństwa w kinezy-terapii. Badanie pacjenta. Oglądanie, pomiary orientacyjne. Wywiad z pacjentem na potrzeby kinezyterapii – opracowanie pisemne w formie dokumentacji do karty kinezyterapii.

2. Pomiary linijne długości, pomiary orientacyjne, badania skrócenia czynnościowego w kończynach dolnych. Skrócenie rzeczywiste a czynnościowe. Ćwiczenia wykonywane na sobie i na pacjentach. Prawidłowa dokumentacja zapisu badania.

3. Pomiary linijne obwodowe, pomiary orientacyjne. Ćwiczenia wykonywane na sobie i na

pacjentach. Wyciąganie właściwych wniosków z przeprowadzonych badań. Prawidłowa dokumentacja zapisu badania.

4. Pomiary zakresu ruchu w stawach kończyn dolnych i górnych w formie demonstracyjnej

na sobie i na pacjentach. Prawidłowa dokumentacja zapisu badania. 5. Pomiary zakresu ruchu w stawach kręgosłupa formie demonstracyjnej na sobie i na

pacjentach. Test Schobera. Wykrywanie przykurczów w stawach – podstawowe testy. Prawidłowa dokumentacja zapisu badania.

6. Kliniczna Metoda Oceny Siły Mięśniowej. Ocena siły mięśni obręczy kończyn górnych i

kończyn górnych. Ćwiczenia wykonywane w formie demonstracyjnej na sobie i na pacjentach. Prawidłowa dokumentacja zapisu badania.

7. Kliniczna Metoda Oceny Siły Mięśniowej. Ocena siły mięśni obręczy kończyn dolnych i kończyn dolnych. Ćwiczenia wykonywane w formie demonstracyjnej na sobie i na pacjentach. Prawidłowa dokumentacja zapisu badania.

8. Kliniczna Metoda Oceny Siły Mięśniowej. Ocena siły mięśni tułowia. Ćwiczenia

wykonywane w formie demonstracyjnej na sobie i na pacjentach. Prawidłowa dokumentacja zapisu badania.

9. Badania funkcjonalne stosowane dla potrzeb diagnostyki kinezyterapii miejscowej, oraz

badania niespecyficzne w postaci: oceny bólu, oceny czucia, badania palpacyjnego i badania reflektorycznego. Prowadzenie prawidłowej dokumentacji.

41

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

10. Badanie równowagi i koordynacji ruchów. Badanie podstawowych odruchów fizjologicznych. Wykrywanie zaburzeń czynnościowych narządu ruchu. Prowadzenie prawidłowej dokumentacji.

11. Ćwiczenia bierne, czynno-bierne i samowspomagane. Metodyka wykonania. Praca na

sobie i z pacjentami. 12. Ćwiczenia czynne w odciążeniu. Metodyka wykonania. Wykorzystanie systemu

bloczkowo-ciężarkowego dla prowadzenia w/w ćwiczeń. Praktyczne wykonanie ćwiczeń. Praca z pacjentami.

13. Zaliczenie praktyczne semestru z wykazaniem znajomości anatomii czynnościowej

układu mięśniowego i kostno-stawowego. Literatura:

1. Zembaty A.: Kinezyterapia. Tom I i II. Wyd. Kasper Sp. z o.o., Kraków 2002, 2003. 2. Nowotny J.: Podstawy fizjoterapii. Część I i II. Wyd. AWF, Katowice 2000. 3. Milanowska K.: Kinezyterapia. PZWL, Warszawa 2001. 4. Dega W, Milanowska K.: Rehabilitacja Medyczna. PZWL, Warszawa 2001. 5. Kilar J. i wsp: Badanie narządu ruchu. PZWL, Warszawa 2000. 6. Garrison S.J.: Podstawy rehabilitacji i medycyny fizykalnej. PZWL, Warszawa 2001. 7. Rosławski A., Skolimowski T.: Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych. PZWL,

Warszawa 2000. 8. Bober T., Zawadzki J.: Biomechanika układu ruchu człowieka. Wyd. BK, Wrocław

2001.

42

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

BIOSTATYSTYKA Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III VI 20 8 12 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: W wyniku realizacji programu nauczania student: objaśni wskaźniki i współczynniki statystyczne. Przedstawi metody badania zmienności biologicznej. Prawidłowo dobierze test statystyczny. Zinterpretuje wyniki obliczeń i opisze materiał badawczy. Zinterpretuje i oceni wyniki badań w publikacjach naukowych. Treści programowe:Treści programowe: Wykłady: Temat 1. Wprowadzenie do przedmiotu. Podstawowe pojęcia statystyczne. Rodzaje badań i cech statystycznych. Metody doboru próby do badań. Zasady organizacji i prowadzenia badań populacyjnych w ocenie środowiska naturalnego i stanu zdrowia ludności. Metody zbierania wywiadów środowiskowych i zdrowotnych – budowa narzędzi badawczych. Temat 2. Opracowanie i prezentacja materiału statystycznego. Grupowanie materiału empirycznego. Budowa szeregów statystycznych. Metody analizy rozkładów empirycznych. – miary przeciętne, miary położenia, miary zmienności i asymetrii. Temat 3 Podstawowe metody badania zależności statystycznych w zastosowaniu do analiz uwarunkowań stanu zdrowia. Metody zależności statystycznych : dwie cechy mierzalne – zależność o charakterze prostoliniowym , zależności krzywoliniowe, zależności pomiędzy cechami mierzalnymi i niemierzalnymi, zależności między dwoma cechami niemierzalnymi. Temat 4. Testowanie hipotez statystycznych : testy parametryczne i nieparametryczne

Ćwiczenia:

Ćwiczenie 1 Podstawowe pojęcia statystyczne. Rodzaje badań i cech statystycznych. Badanie statystyczne i jego organizacja. Etapy badania statystycznego. Projektowanie badania. Wybór tematu pracy zaliczeniowej. Opracowanie ankiety związanej z tematem pracy zaliczeniowej i przystosowanie jej do analizy komputerowej Ćwiczenie 2. Budowa narzędzi badawczych. Grupowanie materiału empirycznego. Budowa szeregów statystycznych. : punktowego , rozdzielczego. Wskaźniki struktury. Wskaźniki podobieństwa struktur. Wskaźniki natężenia. Prezentacja graficzna szeregów statystycznych.

43

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Zastosowanie programu Microsoft Word do budowy narzędzi badawczych (projektowanie ankiety) Ćwiczenie 3. Charakterystyki liczbowe struktury zbiorowości. Miary położenia, miary rozproszenia, miary asymetrii i koncentracji dla szeregu prostego. Analiza i obliczenia poznanych miar oraz prezentacja graficznej materiału empirycznego w oparciu o program kalkulacyjny Microsoft Excel – praktyczne zastosowanie komputerów badaniach medycznych Ćwiczenie 4. Charakterystyki liczbowe struktury zbiorowości. Miary położenia, miary rozproszenia, miary asymetrii i koncentracji dla szeregu rozdzielczego. Analiza i obliczenia poznanych miar w oparciu o program kalkulacyjny Microsoft Excel – praktyczne zastosowanie komputerów w badaniach medycznych – 2 godziny. Ćwiczenie 5. Metody zależności statystycznych - analizy korelacyjne miedzy cechami niemierzalnymi (wskaźnik Yule’a), analiza korelacyjna między cechą niemierzalną i mierzalną (stosunek korelacji), analiza korelacyjna pomiędzy cechami mierzalnymi (współczynnik korelacji rang Spearmana, współczynnik korelacji). Liniowa funkcja regresji. Analiza zależności statystycznych w oparciu o program kalkulacyjny Microsoft Excel – praktyczne zastosowanie komputerów w badaniach medycznych – 2 godziny Ćwiczenie 6. Testowanie hipotez statystycznych – podstawowe pojęcia. Testowanie hipotez nieparametrycznych (test niezależności chi-kwadrat). Miary zależności oparte na chi-kwadrat.(współczynnik C-Pearsona; współczynnik V-Cramera, wskaźnik T-Czuprowa). Zastosowanie testów statystycznych (parametrycznych i nieparametrycznych) w oparciu o program kalkulacyjny Microsoft Excel – praktyczne zastosowanie komputerów w badaniach medycznych – 2 godziny Literatura : 1. Andryszek Cz., Martini-Fiwek J. : Zbiór zadań z zastosowań statystyki w medycynie. Skrypt dla studentów medycyny. Łódź 1997. 2. Domański Cz., Iwaszkiewicz-Zasłonka A., Jaszewski R., Zasłonki J.: Zastosowanie metod statystycznych w badaniach pacjentów z chorobą niedokrwienną serca leczonych operacyjnie. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź 2003. 3. Stasiewicz S., Rusnak Z., Siedlecka U.: Statystyka.Elementy teorii i zadania. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej. Wrocław 1998.

44

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KLINICZNE PODSTAWY FIZJOTERAPII W CHIRURGII Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III VI 30 10 20 - egzamin Cele dydaktyczne: Zapoznanie z najczęściej spotykanymi chorobami chirurgicznymi. Zapoznanie z podstawowymi zaburzeniami patofizjologicznymi w okresie okołooperacyjnym. Zaznajomienie ze standardami postępowania okołooperacyjnego. Demonstracja przypadków leczonych w klinice. Nauczenie postępowania fizjoterapeutycznego u chorych chirurgicznych w okresie przed, około- i pooperacyjnym. Demonstracja sprzętu stosowanego do fizjoterapii chorych chirurgicznych. Przedstawienie środków farmakologicznych stosowanych w procesie fizjoterapii chorych chirurgicznych. Zapoznanie z niefarmakologicznymi metodami walki z bólem pooperacyjnym. Przeprowadzenie wywiadów i badania fizjoterapeutycznego, oraz prowadzenie dokumentacji w stopniu niezbędnym w praktyce fizjoterapeuty. Treści programowe: Wykłady: 1. Ostre choroby jamy brzusznej – krwawienia, niedrożność, perforacje. 2. Urazy brzucha i klatki piersiowej 3. Nowotwory złośliwe narządów jamy brzusznej. Żywienie w chirurgii. Zakażenia

w chirurgii 4. Choroby dróg żółciowych, wątroby i trzustki. Choroby żołądka i dwunastnicy. 5. Oparzenia i odmrożenia. Chirurgia endokrynologiczna. Chirurgia sutka.

Ćwiczenia: Ćwiczenie 1 Organizacja pracy bloku operacyjnego i oddziału chirurgicznego, ruch chorych w szpitalu, prowadzenie dokumentacji medycznej. Wywiady zbierane z chorymi i poszkodowanymi w wypadkach. Świadkowie zdarzenia-wypadku. Planowanie badań diagnostycznych w chirurgii ogólnej. Rany – rodzaje, zasady leczenia. Desmurgia. Podstawowe informacje o zasadach unieruchomienia kończyn. Ćwiczenie 2 Badanie chorych chirurgicznych. Objawy otrzewnowe. Badanie per rectum. Kwalifikacja do leczenia chirurgicznego. Ropne choroby skóry i tkanki podskórnej. Krwawienie – przyczyny, postępowanie. Oparzenia – ocena rozległości, pierwsza pomoc, zasady leczenia szpitalnego. Odmrożenia – zasady postępowania.

45

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie 3 Ostre choroby brzucha – objawy, ogólne zasady postępowania. Zapalenie otrzewnej – przyczyny. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. Zasady rozpoznawania obrażeń jamy brzusznej – punkcja, laparoskopia, laparotomia zwiadowcza, badania obrazowe i endoskopowe. Nowotwory przewodu pokarmowego – ogólne zasady diagnostyki i leczenia. Choroby zapalne przewodu pokarmowego. Ciała obce w przewodzie pokarmowym. Ćwiczenie 4 Obrażenia klatki piersiowej – złamania elementów kostnych, odma. Rehabilitacja chorych po operacjach jamy brzusznej i klatki piersiowej. Choroby naczyń obwodowych – wskazania do leczenia chirurgicznego chorób tętnic i żył. Ćwiczenie 5 Chirurgia tarczycy – kwalifikacja do leczenia chirurgicznego, powikłania po leczeniu chirurgicznym. Chirurgia sutka – nowotwory złośliwe i łagodne – wskazania do leczenia. Rehabilitacja chorych po leczenu chirurgicznym chorób gruczołu tarczowego i sutka. Literatura:

1. Łapiński J.: Chirurgia. PZWL, Warszawa 1977. 2. Jarell B.E.,.Carabasi R.A.: Chirurgia.

46

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KLINICZNE PODSTAWY FIZJOTERAPII W KARDIOLOGII Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III VI 50 20 30 - egzamin Cele dydaktyczne: Przekazanie studentom wiedzy na temat różnych jednostek chorobowych oraz korzyści wynikających z zastosowania kontrolowanego wysiłku fizycznego, w niektórych chorobach wewnętrznych. Programowanie procesu rehabilitacji i zrozumienie uwarunkowań jego skuteczności oraz przeciwwskazań do stosowania zabiegów fizjoterapeutycznych w:

chorobach układu sercowo-naczyniowego (choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze), otyłości, cukrzycy, szczególnie typu 2.

Treści programowe:Treści programowe: Wykłady: 1 Miażdżyca : patogeneza i następstwa kliniczne 2 Choroba wieńcowa – patofizjologia- czynniki ryzyka 3 Choroba wieńcowa – postacie kliniczne , postępowanie lecznicze. Rola fizjoterapii w rehabilitacji medycznej. 4 Niewydolność serca. Patofizjologia, objawy kliniczne. Rola i znaczenie usprawnienia. 5 Nadciśnienie tętnicze- czynnik ryzyka czy choroba. 6 Podstawy badania podmiotowego i przedmiotowego w Klinice Chorób Wewnętrznych i i Rehabilitacji Kardiologicznej czI. 7 Podstawy badania podmiotowego i przedmiotowego w Klinice Chorób Wewnętrznych i Rehabilitacji Kardiologicznej cz II. 8 Rola i znaczenie badań dodatkowych w kardiologii. Interpretacja wyników. 9 Badania obrazowe w kardiologii. 10 Fizjologia wysiłku . Implikacje kliniczne. Ćwiczenia: Ćwiczenie 1 – Temat: Podstawy elektrofizjologii serca. Wykonywanie badań EKG przez studentów pod kontrolą asystenta: przygotowanie pacjenta do badania , przygotowanie aparatu , wstępna analiza wyniku badania. Pierwsza historia choroby. Ćwiczenie 2 – Temat : Znaczenie testu wysiłkowego w diagnostyce i rokowaniu w chorobie niedokrwiennej serca . Zarys historyczny wykonywanych badań wysiłkowych : zasady wykonywania testu wysiłkowego ,przygotowanie chorego i sprzętu do badania , wstępne zapoznanie się z zasadą działania bieżni ruchomej; test Brucea .

47

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie 3 – Temat : Test wysiłkowy w praktyce klinicznej. Przygotowanie do samodzielnego wykonania testu wysiłkowego na bieżni Ruchomej , zapoznanie się z obowiązującymi protokołami – zmodyfikowany protokół Brucea ; wskazania i przeciwskazania do testu wysiłkowego; powikłania. Ćwiczenia 4 – Temat : Test wysiłkowy w chorobie niedokrwiennej serca. Test wysiłkowy jako ważny instrument w diagnostyce choroby wieńcowej oraz w ustalaniu rokowania u chorych po zawałach. Interpretacja wyniku – rola horyzontalnego obniżenia odcinka ST ( wieńcowego) lub jego uniesienia , fala Parde i ewolucja zmian w EKG we wczesnej diagnostyce zawału serca. Ćwiczenie 5 – Temat : Diagnostyka nadciśnienia tętniczego – ABPM . Całodobowe monitorowanie ciśnienia tętniczego – zapoznanie ze sprzętem , przygotowanie pacjenta i sprzętu do badania. Znaczenie wyniku badania w diagnostyce i ustalaniu postępowania leczniczego , samodzielne wykonanie badania. Druga historia choroby. Ćwiczenie 6 – Temat : Znaczenie badania echokardiograficznego w diagnostyce choroby wieńcowej . Rys historyczny i zasada badania, wskazania do wykonania badania echo, różnice w badaniu TEE i TTE, wskazania i przeciwskazania , uczestniczenie w badaniu , interpretacja wybranych wyników. Ćwiczenie 7 – Temat : Rehabilitacja kardiologiczna w praktyce klinicznej . Schematy rehabilitacji wg. standardów PTK, etapy rehabilitacji kardiologicznej, kwalifikacja chorych , wskazania i przeciwskazania, zapoznanie z sprzętem w Pracowni Rehabilitacji Kardiologicznej . Ćwiczenie 8 – Temat : Programowanie rehabilitacji w chorobie niedokrwiennej serca. Znaczenie tolerancji wysiłku w rehabilitacji kardiologicznej, programowanie bezpiecznej aktywności fizycznej – zasady, przygotowanie pacjenta i sprzętu do rehabilitacji, samodzielne nadzorowanie cyklu ćwiczeń . Literatura:

1. Braunwald , Goldman: Kardiologia Wydaw. Med.Urban&Partner, Wrocław 2005 2. Opolski , Filipiak , Poloński: Ostre zespoły wieńcowe Wydaw. Med.Urban&Partner,

Wrocław 2002. 3. Bromboszcz , Dylewicz : Rehabilitacja kardiologiczna. Wydaw. ELIPSA-JAIM S.C.

Bibl. Specjal. Rehabilit., Kraków 2005. 4. Standardy Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku PTK . Folia

Cardiologica, 2004.

48

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KLINICZNE PODSTAWY FIZJOTERAPII W ORTOPEDII I TRAUMATOLOGII Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III VI 75 20 55 - egzamin Cele dydaktyczne:Cele dydaktyczne: Po zakończeniu cyklu zajęć wiedza zdobyta przez studentów pozwoli: Rozpoznać poszczególne typy i rodzaje obrażeń chorób układu narządu ruchu, Orientować się w możliwości i celowości zlecenia i wykonywania badań dodatkowych

laboratoryjnych i obrazowych (RTG, USG, CT, MNR, scyntygrafia, biopsje, punkcje), a także odpowiednio i prawidłowo interpretować niektóre z nich ( szczególnie laboratoryjne i RTG),

Udzielić prawidłowo pierwszej pomocy medycznej każdemu choremu o profilu urazowo-ortopedycznym.

Przewidzieć możliwości wystąpienia powikłań w trakcie udzielania pierwszej pomocy medycznej oraz w trakcie dalszego leczenia.

Orientować się we współczesnych możliwościach leczenia zachowawczego i operacyjnego obrażeń i chorób układu narządu ruchu.

Przewidzieć i zaplanować schemat postępowania fizjoterapeutycznego w określonych obrażeniach narządu ruchu.

W trakcie całego cyklu zajęć student powinien opanować:

umiejętność przeprowadzenia wywiadu u chorych z obrażeniami i chorobami układu narządu ruchu i na tej podstawie odtworzyć mechanizm urazu, a następnie przewidzieć rodzaj doznanego przez chorego obrażenia.

umiejętność prawidłowego przeprowadzenia badania ogólnego, odcinkowego i miejscowego układu narządu ruchu (badania ortopedycznego) i w połączeniu z wiadomościami zdobytymi, a określonymi w punkcie poprzednim, zaplanować kolejność (algorytm) dalszego postępowania diagnostycznego i fizjoterapeutycznego.

umiejętność rozpoznawania złamania i zwichnięcia w obrębie układu narządu ruchu na podstawie badania przedmiotowego i obrazu rtg.

Treści programowe: Wykłady:

1. Złamania kości i zwichnięcia stawów. Definicja, etiologia, patogeneza; objawy kliniczne, podział złamań. Pierwsza pomoc na miejscu wypadku i pomoc medyczna.

2. Powikłania wczesne i późne złamań kości. Brak zrostu, wadliwy zrost, zrost opóźniony, staw rzekomy. Najczęstsze zakażenia bakteryjne złamania; zasady profilaktyki i leczenia. Pourazowy zespół Sudecka.

3. Złamania i zwichnięcia w obrębie obręczy barkowej kończyny górnej. Definicja, podział, lokalizacja; objawy kliniczne. Zasady diagnostyki klinicznej i

49

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

radiologicznej. Metody leczenia zachowawczego i operacyjnego. Powikłania i niepowodzenia.

4. Złamania otwarte i postrzałowe w obrębie narządu ruchu: obraz kliniczny, diagnostyka; przegląd metod leczenia; powikłania i niepowodzenia.

5. Złamania miednicy. Uwagi anatomiczne; podział złamań miednicy; złamania panewki stawu biodrowego; objawy kliniczne; zasady diagnostyki. Metody leczenia zachowawczego i operacyjnego; powikłania wczesne i późne. 6. Obrażenia pourazowe kręgosłupa szyjnego i piersiowego. Ogólne uwagi o budowie

i fizjologii kręgosłupa; patomechanizm uszkodzeń. Objawy kliniczne w zależności od poziomu i typu uszkodzeń. Złamania stabilne i niestabilne. Zwichnięcia. Pierwsza

pomoc medyczna, transport. Zasady leczenia zachowawczego i operacyjnego. Powikłania wczesne i późne. 7. Złamania i zwichnięcia kręgosłupa lędźwiowo – krzyżowego.

Definicja, patomechanizm; objawy kliniczne; zasady diagnostyki i leczenie w stanach stabilnych, niestabilnych i powikłanych uszkodzeniach stożka rdzenia i ogona końskiego.

8. Sródstawowe złamania i zwichnięcia pourazowe w obrębie stawu łokciowego. Uwagi Anatomiczne i fizjologiczne o stawie łokciowym. Objawy kliniczne; zasady diagnostyki; podział złamań śródstawowych. Zasady leczenia zachowawczego i operacyjnego. Powikłania wczesne i późne.

9. Złamania kości przedramienia. Definicja, podział; lokalizacje anatomiczne; objawy kliniczne; zasady leczenia zachowawczego i operacyjnego.

10. Sródstawowe złamania i zwichnięcia w obrębie stawu kolanowego. Definicja patomechanizm, obraz kliniczny i radiologiczny; podział złamań. Zasady leczenia zachowawczego i operacyjnego. Niepowodzenia i powikłania wczesne i późne.

Ćwiczenia: 1. Praktyczne podstawy badania ortopedycznego. Instruktaż szczegółowy na pacjencie.

Film naukowy. Ćwiczenia w praktyce. a. Badanie : ortopedyczne: ogólne, odcinkowe, miejscowe.

2. Złamania łopatki i obojczyka. Zwichnięcia stawu ramiennego oraz stawu barkowo – obojczykowego. Uszkodzenia splotu ramiennego oraz nerwów; promieniowego, łokciowego i pośrodkowego. Złamanie głowy, guzka większego i mniejszego kości ramiennej. Definicja, objawy kliniczne, diagnostyka; zasady leczenia, powikłania i niepowodzenia w leczeniu.

3. Złamania nadkłykciowe i przezkłykciowe kości ramiennej. Definicja; patomechanika; objawy kliniczne. Diagnostyka, zasady leczenia, powikłania wczesne i późne.

4. Urazowe zwichnięcia stawu łokciowego; złamania wyrostka łokciowego kości łokciowej; izolowanie złamania kości promieniowej. Złamania typu Monteggia, Gazeazzi, Essen Lopresti, Coblera, Smitha i Bartona. Definicja; patomechanika; objawy kliniczne i radiologiczne. Zasady leczenia; niepowodzenia i powikłania.

5. Złamanie kości łóżeczkowej i księżycowatej nadgarstka. Okołoksiężycowate zwichnięcia nadgarstka; zwichnięcia w stawach śródręczno – nadgarstkowych; zwichnięcia w stawach śródręczno – paliczkowych; złamania paliczków palców. Uszkodzenia ścięgien zginaczy i prostowników palców ręki. Definicja, patomechanika, objawy kliniczne i radiologiczne. Zasady leczenia; niepowodzenia i powikłania.

6. Złamania szyjki kości udowej; okołokrętarzowej i trzonu kości udowej. Definicja, patomechanika; objawy kliniczne; diagnostyka radiologiczna. Zasady leczenia; niepowodzenia i powikłania.

50

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

7. Obrażenia tkanek miękkich w obrębie stawu kolanowego. Uszkodzenia wiązadeł rzepki. Uszkodzenia łękotek. Uszkodzenia wiązadeł pobocznych. Uszkodzenia wiązadeł krzyżowych. Typy niestabilności pourazowych. Definicje; objawy kliniczne; diagnostyka kliniczna; niepowodzenia i powikłania.

8. Obrażenia tkanek miękkich i kości w obrębie stawu skokowo – goleniowego. Uszkodzenia wiązadeł pobocznych, więzozrostu piszczelowo – strzałkowego. Zwichnięcia urazowe stawu skokowo – goleniowego. Złamanie kostek goleni: przyśrodkowej, bocznej, obu kostek. Złamanie przedniej i tylnej krawędzi dalszej nasady kostek goleni i uszkodzenie więzozrostu piszczelowo – strzałkowego. Definicja, patomechanizm; objawy kliniczne i radiologiczne. Podział złamań kostek goleni. Zasady leczenia; niepowodzenia i powikłania wczesne i późne.

9. Najczęstsze powikłania w gojeniu obrażeń narządu ruchu. Obrzęk limfatyczny i żylnych. Zator tłuszczowy. Przykurcze stawów. Zaburzenia zrostu; zrost opóźniony, staw rzekomy. Zaniki mięśniowe. Zespół Sudecka oraz przykurcz Volkmana. Zasady leczenia fizjoterapeutycznego.

10. Zasady stosowania fizjoterapii w pourazowych uszkodzeniach narządu ruchu. Kinezyterapia. Fizykoterapia. Wskazania, przeciwwskazania. Demonstracja filmu oraz chorych, u których stosuje się fizjoterapię.

11. Współczesne metody protezowania chorych oraz rehabilitacja po amputacjach kończyn. Wskazania; rodzaje protez, zasady pielęgnacji i usprawniania kikuta. Demonstracja chorych. Film poglądowy.

12. zasady postępowania rehabilitacyjnego z chorymi po alloplastykach stawów: biodrowych, kolanowych, ramienno – łopatkowych. Demonstracja chorych praktycznymi ćwiczeniami stosowanie kinezyterapii i fizykoterapii.

13. Rola zaopatrzenia ortopedycznego w leczeniu dysfunkcji narządu ruchu w ortopedii i traumatologii. Ortezy i stabilizatory. Gorsety i kołnierze. Kule i wózki. Obuwie ortopedyczne. Demonstracja chorych. Zasady wypisywania wniosków na zaopatrzenie ortopedyczne.

14. Skuteczność, wskazania i przeciwwskazania oraz błędy w stosowaniu zbiegów kinezyterapeutycznych i fizykoterapeutycznych u pacjentów z chorobami i obrażeniami narządu ruchu.

Literatura: 1. Żuk T., Dziak A.: Ortopedia z traumatologią narządów ruchu. Podręcznik dla studentów. PZWL, Warszawa 1997. 2. Kubacki J.: Zarys ortopedii i traumatologii. Podręcznik dla studentów rehabilitacji. AWF, Katowice 1999.

51

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KLINICZNE PODSTAWY FIZJOTERAPII W PSYCHIATRII I GERIATRII Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III 30 20 10 20 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Przekazanie studentom wiedzy dotyczącej zagadnień schorzeń psychicznych u osób

w podeszłym wieku Nabycie praktycznych umiejętności postępowania psychorehabilitacyjnego Przedstawienie zasad zachowań etycznych w stosunku do chorych w tej grupie wiekowej Nauczanie studentów praktycznych umiejętności nawiązywania kontaktu psycho-

terapeutycznego Treści programowe:Treści programowe: Wykłady: Wykład I. Temat: Problemy zdrowotne osób w wieku podeszłym 1. Fizjologia wieku podeszłego, kliniczne objawy starzenia. 2. Problemy somatyczne w wieku podeszłym 3. Problemy psychologiczne osób w wieku senioralnym. 4. Ogólne zasady rehabilitacji pacjentów w podeszłym wieku. 5. Relacje pacjent – fizjoterapeuta. Wykład II. Temat: Psychozy u osób w wieku podeszłym 1. Schizofrenia o późnym początku – rehabilitacja pacjentów psychiatrycznych. 2. Zaburzenia afektywne i depresje – postępowanie fizjoterapeuty u osób z depresją. 3. Zaburzenia psychiczne w chorobach somatycznych – rehabilitacja i zabiegi fizjoterapeutyczne. 4. Opieka fizjoterapeutyczna nad osobami zaburzonymi psychicznie. 5. Prawa psychiczne chorych w Polsce. Wykład III. Temat: Choroba Alzheimera 1. Przyczyny, rozpoznawanie, postępowanie. 2. Ocena stanu klinicznego i sytuacji życiowej chorego. 3. Interwencje psychologiczne w terapii osób z procesem otępiennym. 4. Występowanie zaburzeń psychicznych i zachowania u chorych z łagodnym i umiarkowanym otępieniem. 5. Kwalifikowanie i dobór metod fizjoterapeutycznych.

52

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wykład IV. Temat: Inne zespoły otępienne 1. Otępienie naczyniopochodne. 2. Otępienie w chorobie Parkinsona. 3. Zaburzenia mowy w procesach otępiennych. 4. Konsekwencje zdrowotne i społeczne łagodnych zaburzeń funkcji poznawczych. 5. Metody fizjoterapii u pacjentów z otępieniem. Wykład V. Temat: Zagadnienia etyczne związane z opieką nad osobami w podeszłym wieku 1. Podmiotowe traktowanie osób starszych. 2. Wspieranie i ochrona osób w podeszłym wieku. 3. Fizjoterapia i rehabilitacja pacjentów sztucznie podtrzymywanych przy życiu. 4. Trudności fizjoterapii u osób w podeszłym wieku. Ćwiczenia: Ćwiczenie I.

Temat: Zaburzenia depresyjne u osób w podeszłym wieku

- epidemiologia zaburzeń afektywnych i depresyjnych u pacjentów po 65 rż - czynniki ryzyka epizodu depresyjnego u chorych w podeszłym wieku - współchorobowość somatyczna i polipragmazja jako przeszkody w skutecznej terapii przeciwdepresyjnej u chorych po 65 rż - pozafarmakologiczne sposoby oddziaływania terapeutycznego 2 godz. – część teoretyczna - kontakt terapeutyczny z pacjentem w podeszłym wieku 2 godz. – zajęcia przy łóżku chorego

Ćwiczenie II.

Temat: Zaburzenia osobowości u osób w podeszłym wieku - epidemiologia - obraz kliniczny - zaburzenia osobowości a uszkodzenie OUN i depresja

2 godz. – część teoretyczna - kontakt terapeutyczny z pacjentem w podeszłym wieku, 2 godz. – zajęcia przy łóżku chorego

Ćwiczenie III. Temat: Zespoły otepienne 1. Epidemiologia zaburzeń otępiennych. 2. Obraz kliniczny otępień i ich podział. 3. Terapia zaburzeń otępiennych (farmakoterapia oraz pozafarmakologiczne formy terapeutyczne). 2 godz. – część teoretyczna 4. Zajęcia praktyczne z pacjentami z zaburzeniami otępiennymi.

2 godz. – zajęcia przy łóżku chorego

53

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie IV. Temat: Zaburzenia psychotyczne u osób w podeszłym wieku 1. Epidemiologia i charakterystyka zaburzeń psychotycznych okresu inwolucji. 2. Metody leczenia zaburzeń psychotycznych u osób w podeszłym wieku. 2 godz. – część teoretyczna 3. Zajęcia praktyczne – badanie pacjentów z tymi jednostronnymi chorobami.

2 godz. – zajęcia przy łóżku chorego Ćwiczenie V. Temat: Zagadnienia etyki w psychiatrii i psychologii 1. Teorie etyczne 2. Zakres etyki medycznej (zagadnienie społeczne, prawne) 3. Charakterystyka i rozwiązywanie konfliktów etycznych 4. Etyka w psychiatrii, psychologii. Literatura:

3. Bilikiewicz T. i wsp.: Psychiatria. Warszawa, Wyd. PZWL, Warszawa 2002. 4. Brzeziński T.: Etyka lekarska. PZWL, Warszawa. 5. Kaplan H.J., Sadock B.J., Sadock V.A.: Psychiatria kliniczna. Wyd. Med. Urban &

Partner, Wrocław 2004. 6. Katona C., Livingston G.: Depresja u osób w wieku podeszłym. Via Medica, Gdańsk

2003. 7. Pużyński S.: Depresje i zaburzenia afektywne. PZWL, Warszawa 2004. 8. Tomb D.A.: Psychiatria. Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław 1998. 9. Wiener J.M.: Medycyna behawioralna. Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław 1996.

54

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KLINICZNE PODSTAWY FIZJOTERAPII W DERMATOLOGII Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

III VI 30 10 20 - egzamin Cele dydaktyczne: W wyniku realizacji programu nauczania student pozna: czynność i funkcje skóry, skóra jako organ immunologiczny, podstawowe jednostki chorobowe skóry gładkiej, skóry owłosionej i paznokci- objawy, patogeneza, sposób postępowania. Nabywa umiejętności rozpoznawania chorobowych zmian skóry. Zastosowuje odpowiednie postępowanie fizjoterapeutyczne zalecane przez lekarza w przypadku chorobowych zmian skóry i paznokci. Określi metody profilaktyki chorób skóry. Treści programowe:Treści programowe: Wykłady: 1. Anatomia i fizjologia naskórka, skóry i jej przydatków. Semiotyka. Kliniczna ocena

stanu skóry. Cera i jej znaczenie w zabiegach fizjoterapeutycznych. 2. Choroby skóry o podłożu infekcyjnym: ropne, grzybicze i wirusowe – wskazania

i przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych. 3. Choroby skóry o podłożu genetycznym, immunologicznym (alergicznym)

i autoimmunologicznym (łuszczyca, choroby alergiczne, pęcherzowe i tkanki łącznej) – wskazania i przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych.

4. Znamiona barwnikowe, stany przednowotworowe i nowotwory skóry – wskazania i przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych.

5. Uszkodzenia skóry wywołane czynnikami fizykalnymi. Przezskórne podawanie leków. Ćwiczenia: 1. Budowa i czynność skóry. Semiotyka. Choroby ropne skóry. Gruźlica skóry. 2. Grzybice. Choroby pasożytnicze skóry. Choroby wirusowe. 3. Rumieniowe dermatozy. Choroby alergiczne skóry. Łuszczyca. 4. Choroby pęcherzowe o podłożu autoimmunologicznym. Choroby tkanki łącznej 5. Znamiona i nowotwory łagodne. Stany przedrakowe i raki in situ. Choroby gruczołów

łojowych i potowych Literatura: Jabłońska S., Chorzewski T.: Choroby skóry dla studentów medycyny i lekarzy. PZWL, Warszawa 2001.

55