prof.as.dr.agim binaj lenda: konceptet baze te kontabilitetit tema i- re : njohuri per...
TRANSCRIPT
Prof.As.Dr.Agim BINAJProf.As.Dr.Agim BINAJ
Lenda Lenda: Konceptet baze te : Konceptet baze te kontabilitetitkontabilitetit
Tema I-Tema I-rere: Njohuri per kontabilitetin si teori dhe : Njohuri per kontabilitetin si teori dhe praktike.praktike.
Leksioni 2Leksioni 2
a- Organizimi i kontabilitetit, forma dhe mbajtja e a- Organizimi i kontabilitetit, forma dhe mbajtja e llogarise.llogarise.b- Librat kontabel, (Ditari, partitari, libri i madh etj) b- Librat kontabel, (Ditari, partitari, libri i madh etj) plani i llogarive, dhe prezantimi i tyre. plani i llogarive, dhe prezantimi i tyre. c- Detyrimet ligjore per dokumentet baze te c- Detyrimet ligjore per dokumentet baze te kontabilitetit (Fatura, Flete-hurje, Flete-dalje etj)kontabilitetit (Fatura, Flete-hurje, Flete-dalje etj)
Leksione 2 oreLeksione 2 oreSeminare 1 oreSeminare 1 oreLaborator 1 ore Laborator 1 ore
Në vëmëndje për studentët.Në vëmëndje për studentët.
Si të dalim mirë në lëndën e kontabilitetitSi të dalim mirë në lëndën e kontabilitetit
Unë do tju tregoj sekrete që pedagogët e tjere rrallë ua tregojnë Unë do tju tregoj sekrete që pedagogët e tjere rrallë ua tregojnë studentëve. Prandaj ky seksion emërtohet “Vetëm për studentët”. studentëve. Prandaj ky seksion emërtohet “Vetëm për studentët”. Nëse pedagogët zbulojnë se unë u kam treguar këto sekrete, me Nëse pedagogët zbulojnë se unë u kam treguar këto sekrete, me siguri do të ketë shumë letra për pyetje të ndryshme.siguri do të ketë shumë letra për pyetje të ndryshme.
Marrja e notave të mira nuk është një çështje fati. Nuk ka asnjë Marrja e notave të mira nuk është një çështje fati. Nuk ka asnjë sekret për këtë. Gjithashtu, nuk është sekret se kryerja e detyrave sekret për këtë. Gjithashtu, nuk është sekret se kryerja e detyrave (në kohë), vajtja në klasë (rregullisht), gjumi dhe ushtrimet e (në kohë), vajtja në klasë (rregullisht), gjumi dhe ushtrimet e mjaftueshme, të ngrënit në mënyrën e duhur dhe studimi gjatë mjaftueshme, të ngrënit në mënyrën e duhur dhe studimi gjatë gjithë semestrit (dhe jo vetëm në kohën e provimit) do ti gjithë semestrit (dhe jo vetëm në kohën e provimit) do ti përmirësojnë notat tuaja. Por kjo është punë e vështirë. Kështu, ajo përmirësojnë notat tuaja. Por kjo është punë e vështirë. Kështu, ajo që ju dëshironi është mënyra për të marrë nota më të mira duke që ju dëshironi është mënyra për të marrë nota më të mira duke mos punuar shumë, apo jo? Mirë, kini mëndjen-sekreti është të mos punuar shumë, apo jo? Mirë, kini mëndjen-sekreti është të punoni me zgjuarsi! Nuk është e njëjtë me të qënit i zgjuar, e cila punoni me zgjuarsi! Nuk është e njëjtë me të qënit i zgjuar, e cila është një çështje fati. Këtu jepet sesi të punoni me zgjuarsi. është një çështje fati. Këtu jepet sesi të punoni me zgjuarsi.
Hapi 1: Përcaktoni përse lënda e kontabilitetit është e rëndësishme Hapi 1: Përcaktoni përse lënda e kontabilitetit është e rëndësishme për ju.për ju. Së pari, mendoni përse po e bëni këtë lëndë. Cilat janë qëllimet tuaja? A Së pari, mendoni përse po e bëni këtë lëndë. Cilat janë qëllimet tuaja? A ju intereson me të vërtetë kjo lëndë? A keni motivim të fortë për të mësuar mbi ju intereson me të vërtetë kjo lëndë? A keni motivim të fortë për të mësuar mbi kontabilitetin? Mbase në listën tuaj të karrierrës kontabilisti vjen menjëherë në kontabilitetin? Mbase në listën tuaj të karrierrës kontabilisti vjen menjëherë në fund. Mbase synimi juaj është të bëni shumë para. Ose, mbase vini në fund. Mbase synimi juaj është të bëni shumë para. Ose, mbase vini në universitet për të kaluar kohën derisa të trashëgoni pasurinë e familjes. Në çdo universitet për të kaluar kohën derisa të trashëgoni pasurinë e familjes. Në çdo rast kjo lëndë është hartuar për ju. Një nga mënyrat më të sigurta për të pasur rast kjo lëndë është hartuar për ju. Një nga mënyrat më të sigurta për të pasur 1 million dollarë është që të filloni me dhjetë mije dhe të mos dini asgjë nga 1 million dollarë është që të filloni me dhjetë mije dhe të mos dini asgjë nga kontabiliteti dhe drejtimi i biznesit. Nëse ju nuk trashëgoni asnjë pasuri, ju nuk kontabiliteti dhe drejtimi i biznesit. Nëse ju nuk trashëgoni asnjë pasuri, ju nuk do të bëheni i pasur pa ditur të flisni gjuhën e biznesit. do të bëheni i pasur pa ditur të flisni gjuhën e biznesit. Kontabiliteti është Kontabiliteti është gjuha!gjuha! Mbase ju dëshironi të filloni një punë më të mirë, por jeni i sigurtë se Mbase ju dëshironi të filloni një punë më të mirë, por jeni i sigurtë se nuk dëshironi që të jeni kontabilist. Shumë mirë! Kjo lëndë nuk do tju bëj nuk dëshironi që të jeni kontabilist. Shumë mirë! Kjo lëndë nuk do tju bëj kontabilist. Ajo do t’ju ndihmojë që të kuptoni disa nga “ritualet mistike” të kontabilist. Ajo do t’ju ndihmojë që të kuptoni disa nga “ritualet mistike” të kontabilitetit që jokontabilistëve shpesh u duken të ngatërruara. Çfarëdo lloj kontabilitetit që jokontabilistëve shpesh u duken të ngatërruara. Çfarëdo lloj pozite drejtimi do të keni në ndonjë organizatë, të jini të sigurtë që do të keni pozite drejtimi do të keni në ndonjë organizatë, të jini të sigurtë që do të keni punë me kontabilistët dhe me informacionin kontabël. Ju duhet ta dini se ata punë me kontabilistët dhe me informacionin kontabël. Ju duhet ta dini se ata mund të kenë një ndikim të madh në jetën tuaj. Shumë organizata e përdorin mund të kenë një ndikim të madh në jetën tuaj. Shumë organizata e përdorin informacionin kontabël për të vlerësuar punonjësit e tyre për pagat dhe në informacionin kontabël për të vlerësuar punonjësit e tyre për pagat dhe në vendimet për ngritjen e punonjësve në përgjegjësi. Ju duhet të kuptoni sesi ta vendimet për ngritjen e punonjësve në përgjegjësi. Ju duhet të kuptoni sesi ta interpretoni këtë informacion. Ju mbase mund të kuptoni se kontabiliteti nuk interpretoni këtë informacion. Ju mbase mund të kuptoni se kontabiliteti nuk është ai që mendoni. Pavarësisht nga fakti, nëse ju do ta doni apo urreni është ai që mendoni. Pavarësisht nga fakti, nëse ju do ta doni apo urreni kontabilitetin, vendosni se ajo çka do të merrni nga kjo lëndë do të jetë e kontabilitetin, vendosni se ajo çka do të merrni nga kjo lëndë do të jetë e dobishme për ju. dobishme për ju.
Hapi 2: Zbuloni atë që pedagogu juaj pret nga ju për këtë lëndëHapi 2: Zbuloni atë që pedagogu juaj pret nga ju për këtë lëndë. . Më pas verifikojeni këtë me pedagogun tuaj. Nëse jeni me fat, pedagogu Më pas verifikojeni këtë me pedagogun tuaj. Nëse jeni me fat, pedagogu
juaj do të jetë i ndjeshëm, i dashur, i kujdesshëm, me sens humori, i juaj do të jetë i ndjeshëm, i dashur, i kujdesshëm, me sens humori, i shkathët, i pëlqen që ti mësojë të tjerët dhe dëshiron që ju të dilni mirë në shkathët, i pëlqen që ti mësojë të tjerët dhe dëshiron që ju të dilni mirë në kurs. Nëse pedagogu juaj është më normal (dhe më pak i përsosur), mbani kurs. Nëse pedagogu juaj është më normal (dhe më pak i përsosur), mbani mend, mend, se pedagogu mbetet pedagogse pedagogu mbetet pedagog. Dhe si pedagog, ai ka pushtet . Dhe si pedagog, ai ka pushtet mbi jetën tuaj. Kështu që, zbuloni se çfarë pret pret jush. Cilat janë mbi jetën tuaj. Kështu që, zbuloni se çfarë pret pret jush. Cilat janë qëllimet e tij për lëndën? Çfarë dëshiron që ju të dini ose të jeni të aftë të qëllimet e tij për lëndën? Çfarë dëshiron që ju të dini ose të jeni të aftë të bëni pasi të përfundoni lëndën? Mbase ai do tjua tregojë (shenjë e mirë), bëni pasi të përfundoni lëndën? Mbase ai do tjua tregojë (shenjë e mirë), por nëse se bën, pyeteni. Ju duhet të thoni: “Profesor Cilido-qoftë-emri juaj por nëse se bën, pyeteni. Ju duhet të thoni: “Profesor Cilido-qoftë-emri juaj (do të ishte më mirë që të përdorej emri i duhur), Çfarë është e (do të ishte më mirë që të përdorej emri i duhur), Çfarë është e pakëndshme në këtë lëndë?” ky është një zhargon edukimi për “cilat janë pakëndshme në këtë lëndë?” ky është një zhargon edukimi për “cilat janë qëllimet e kësaj lënde”? Kjo mund të tërheqë vëmendjen e saj, dhe ti japë qëllimet e kësaj lënde”? Kjo mund të tërheqë vëmendjen e saj, dhe ti japë asaj një ose dy minuta për tu menduar. Ju mbase mund të prisni deri në asaj një ose dy minuta për tu menduar. Ju mbase mund të prisni deri në takimin tjetër të klasës për të marrë përgjigjen tuaj. Sigurohuni që ju dhe takimin tjetër të klasës për të marrë përgjigjen tuaj. Sigurohuni që ju dhe pedagogu juaj të kuptoni qëllimet e njëri-tjetrit. Disa pedagogë pedagogu juaj të kuptoni qëllimet e njëri-tjetrit. Disa pedagogë kontabiliteti presin që të gjithë studentët të bëhen kontabilistë. Nëse ju kontabiliteti presin që të gjithë studentët të bëhen kontabilistë. Nëse ju keni një pedagog të tillë, bëjeni të qartë. i thoni pedagogut tuaj ”Nuk e keni një pedagog të tillë, bëjeni të qartë. i thoni pedagogut tuaj ”Nuk e kam në plan të bëhem llogaritar” (Sigurohuni që të shtoni prapashtesën kam në plan të bëhem llogaritar” (Sigurohuni që të shtoni prapashtesën tar, ose mund të merrni një marrëveshje të shpejtë)zbuloni se çfarë ka në tar, ose mund të merrni një marrëveshje të shpejtë)zbuloni se çfarë ka në këtë lëndë për ju. këtë lëndë për ju.
Hapi 3: Zbuloni se si do të vlerësoheni.Hapi 3: Zbuloni se si do të vlerësoheni. Tani, zbuloni se si do të vlerësoheni. Si teston Tani, zbuloni se si do të vlerësoheni. Si teston pedagogu juaj? A është ai tip i vështirë i llojit: Cila është fjala e treta në rreshtin e peste në pedagogu juaj? A është ai tip i vështirë i llojit: Cila është fjala e treta në rreshtin e peste në fajen 211?” Ose, a shikon ai të përgjithshmen, me anë të pyetjeve: “Shpjegoni sesi fajen 211?” Ose, a shikon ai të përgjithshmen, me anë të pyetjeve: “Shpjegoni sesi kontabiliteti ishte instrument në negocimin e traktatit të treta të Versajës në 1623”. A kontabiliteti ishte instrument në negocimin e traktatit të treta të Versajës në 1623”. A përpiqet ai për hamendësime, ose a janë përgjigjet e shkurtra pikat e tij të dobëta? Cilado përpiqet ai për hamendësime, ose a janë përgjigjet e shkurtra pikat e tij të dobëta? Cilado qoftë metoda, ju duhet të dini se çfarë pritet nga ju dhe sesi këto pritje kalohen në nota. qoftë metoda, ju duhet të dini se çfarë pritet nga ju dhe sesi këto pritje kalohen në nota. Nganjëherë do të gjeni ndonjë pedagog ku prtjet të mos jenë të njëjta me mënyrën sesi ai Nganjëherë do të gjeni ndonjë pedagog ku prtjet të mos jenë të njëjta me mënyrën sesi ai teston dhe vlerëson. Prandaj ju duhet të kuptoni si pritjet e pedagogut dhe vlerësimet. Nëse teston dhe vlerëson. Prandaj ju duhet të kuptoni si pritjet e pedagogut dhe vlerësimet. Nëse ato nuk duket se janë të qëndrueshme, atëherë duhet të përcaktoni se çfarë pret pedagogu ato nuk duket se janë të qëndrueshme, atëherë duhet të përcaktoni se çfarë pret pedagogu në të vërtetë. në të vërtetë.
Hapi 4: Mësoni atë që është e rëndësishme.Hapi 4: Mësoni atë që është e rëndësishme. Zbuloni se çfarë ju duhet që të përmbushni Zbuloni se çfarë ju duhet që të përmbushni qëllimet tuaja dhe pritjet e pedagogëve. Një mësim i madh që ju duhet të mësoni, nëse nuk e qëllimet tuaja dhe pritjet e pedagogëve. Një mësim i madh që ju duhet të mësoni, nëse nuk e keni bërë, është “çfarë merrni nga kontabiliteti (dhe pothuajse çdo gjë tjetër) varet nga ajo keni bërë, është “çfarë merrni nga kontabiliteti (dhe pothuajse çdo gjë tjetër) varet nga ajo që ju sillín në të”.Qëndrimi juaj është i rëndësishëm. Nëse vendosni se diçka ia vlen të që ju sillín në të”.Qëndrimi juaj është i rëndësishëm. Nëse vendosni se diçka ia vlen të mësohet, mësohet, ju do të gjeni mënyrën për ta mësuar atëju do të gjeni mënyrën për ta mësuar atë. Jo se ju duhet ta mësoni atë, por se . Jo se ju duhet ta mësoni atë, por se ju dëshironi ta bëni. ju dëshironi ta bëni. “Dëshiroj” është pjesa më e madhe e të punuarit në mënyrë të “Dëshiroj” është pjesa më e madhe e të punuarit në mënyrë të zgjuar. zgjuar. Dëshira për të mësuar do të bëjë një rrugë të gjatë duke ju ndihmuar të merrni Dëshira për të mësuar do të bëjë një rrugë të gjatë duke ju ndihmuar të merrni rezultate të mira. Fatkeqësisht, ajo nuk do të jetë e mjaftueshme derisa ajo që ju dëshironi të rezultate të mira. Fatkeqësisht, ajo nuk do të jetë e mjaftueshme derisa ajo që ju dëshironi të mësoni të jetë gjithashtu ajo që pedagogu juaj dëshiron që ju të mësoni. Prandaj, duhet të mësoni të jetë gjithashtu ajo që pedagogu juaj dëshiron që ju të mësoni. Prandaj, duhet të siguroheni që ju dhe pedagogu juaj të jeni në të njëjtën gjatësi vale. Nëse nuk jeni atëherë siguroheni që ju dhe pedagogu juaj të jeni në të njëjtën gjatësi vale. Nëse nuk jeni atëherë flisni me njërit tjetrin. Zbuloni përse pedagogu juaj ka një pikëpamje tjetër. Ju mund të flisni me njërit tjetrin. Zbuloni përse pedagogu juaj ka një pikëpamje tjetër. Ju mund të ndryshoni mendimin tuaj mbi atë që është e rëndësishme. Përcaktoni sesi të përqëndroni ndryshoni mendimin tuaj mbi atë që është e rëndësishme. Përcaktoni sesi të përqëndroni përpjekjet tuaja. Jo gjithçka në këtë libër ose leksion ka të njëjtën rëndësi. Përqëndrohuni në përpjekjet tuaja. Jo gjithçka në këtë libër ose leksion ka të njëjtën rëndësi. Përqëndrohuni në atë që është më e rëndësishme për ju dhe pedagogun tuaj. atë që është më e rëndësishme për ju dhe pedagogun tuaj.
Hapi 5: Komunikoni me pedagogun tuaj.Hapi 5: Komunikoni me pedagogun tuaj. Përpiquni të kujtoni se pedagogu juaj është një Përpiquni të kujtoni se pedagogu juaj është një person. Edhe autorët e këtij libri janë njerëz. Ne kemi gra, fëmijë dhe miq. Shumica e person. Edhe autorët e këtij libri janë njerëz. Ne kemi gra, fëmijë dhe miq. Shumica e pedagogëve dëshirojnë me të vërtetë që ju të ecni përpara, por ne kemi nevojë për ndihmën pedagogëve dëshirojnë me të vërtetë që ju të ecni përpara, por ne kemi nevojë për ndihmën tuaj. Pedagogët nuk dinë gjithçka. Në veçanti, ne nuk mund të lexojmë mendjen tuaj. Ju duhet tuaj. Pedagogët nuk dinë gjithçka. Në veçanti, ne nuk mund të lexojmë mendjen tuaj. Ju duhet të lejoni pedagogun tuaj të dijë nëse keni ndonjë problem për të kuptuar materialin që ju prisni të lejoni pedagogun tuaj të dijë nëse keni ndonjë problem për të kuptuar materialin që ju prisni për të mësuar, duke zbuluar atë që pedagogu pret prej jush, ose të zbuloni sesi të pregatiteni për të mësuar, duke zbuluar atë që pedagogu pret prej jush, ose të zbuloni sesi të pregatiteni për testet dhe detyrat e tjera. Flisni me pedagogun tuaj mbi problemet që keni me këtë lëndë. për testet dhe detyrat e tjera. Flisni me pedagogun tuaj mbi problemet që keni me këtë lëndë. Mbani parasysh se pedagogu është qënie njerëzore. Mbani parasysh se pedagogu është qënie njerëzore.
Ky është fakulteti juaj.Mos lini askënd që të pengojë që paratë e paguara nga shteti(tatim Ky është fakulteti juaj.Mos lini askënd që të pengojë që paratë e paguara nga shteti(tatim paguesit) të hidhen në plehra. Të punuarit me zgjuarsi nënkupton të përcaktoni se çfarë është e paguesit) të hidhen në plehra. Të punuarit me zgjuarsi nënkupton të përcaktoni se çfarë është e rëndësishme dhe të përqëndroni vëmendjen dhe përpjekjet tuaja në këto gjëra. Më pas, mos rëndësishme dhe të përqëndroni vëmendjen dhe përpjekjet tuaja në këto gjëra. Më pas, mos hiqni vëmendjen nga synimet tuaja. Nëse keni ndonjë problem,përballuni me të. Nëse nuk hiqni vëmendjen nga synimet tuaja. Nëse keni ndonjë problem,përballuni me të. Nëse nuk kuptoni diçka në klasë ose në libër, bëni pyetje. kuptoni diçka në klasë ose në libër, bëni pyetje. Nëse keni frikë të bëni pyetje në klasë, Nëse keni frikë të bëni pyetje në klasë, mbani mend,më mirë të dukesh i paditur në klasë,sesa të dalesh me rezultat te dobet mbani mend,më mirë të dukesh i paditur në klasë,sesa të dalesh me rezultat te dobet në provim.në provim. Nëse mendoni se nuk po kapni pikat kyçe, flisni me pedagogun tuaj. Nëse dëshironi Nëse mendoni se nuk po kapni pikat kyçe, flisni me pedagogun tuaj. Nëse dëshironi të mësoni, ju mund ta bëni atë. të mësoni, ju mund ta bëni atë.
Kjo është e gjitha. Përpiquni. Ne mendojmë se kështu lënda e kontabilitetit do të duket më e Kjo është e gjitha. Përpiquni. Ne mendojmë se kështu lënda e kontabilitetit do të duket më e këndshme dhe eksperienca më fitimprurëse. Sigurisht, ju mund të përpiqeni të kryeni detyrat, të këndshme dhe eksperienca më fitimprurëse. Sigurisht, ju mund të përpiqeni të kryeni detyrat, të shkoni në klasë, të bëni gjumë dhe ushtrime të mjaftueshme, të hani mjaftueshëm dhe të shkoni në klasë, të bëni gjumë dhe ushtrime të mjaftueshme, të hani mjaftueshëm dhe të studioni gjatë gjithë semestrit. Ato në përgjithësi ndihmojnë, megjithëse janë të vështira. studioni gjatë gjithë semestrit. Ato në përgjithësi ndihmojnë, megjithëse janë të vështira.
Urimet më të mira, jo vetëm në këtë lëndë, por edhe në lëndët e tjera, gjatë gjithë Urimet më të mira, jo vetëm në këtë lëndë, por edhe në lëndët e tjera, gjatë gjithë jetës, për të pregatitur atë kapital njerëzor të konkurueshëm në treg me vendet e jetës, për të pregatitur atë kapital njerëzor të konkurueshëm në treg me vendet e zhvilluara. Sot, në botë ngulet këmbë shumë në filozofinë e një formimi profesional e zhvilluara. Sot, në botë ngulet këmbë shumë në filozofinë e një formimi profesional e civil sa më polivalent duke nxitur dhe krijuar mentalitetin që të mësohemi të civil sa më polivalent duke nxitur dhe krijuar mentalitetin që të mësohemi të mësojmë gjatë gjithë jetës. mësojmë gjatë gjithë jetës.
ORGANIZIMI I KËTIJ leksioniORGANIZIMI I KËTIJ leksioni
NJOHURI PËR KONTABILITETIN SI TEORI DHE PRAKTIKË
Organizimi i kontabilitetit dhe sistemet
më të përdorshme të
tij
Detyrimet ligjore për
dokumentet bazë të kont.
Forma dhe mbajtja e llogarive
Librat e kontabël të detyrueshëm
Nocioni i sistemit kontabël
Plani i llogarive
Dokumentet e magazinës dhe rregullat e ndërtimit të tyre.
Dokumentat e arkës/bankë dhe rregullat e ndërtimit të tyre.
a/1 Organizimi i kontabilitetit. a/1 Organizimi i kontabilitetit.
a/1.1 Forma dhe mbajtja e llogarive.a/1.1 Forma dhe mbajtja e llogarive.Kontabiliteti duhet të organizohet në mënyrë që të lejojë:Kontabiliteti duhet të organizohet në mënyrë që të lejojë:
mbledhjen e plotë, regjistrimin kronologjik dhe ruajtjen e të dhënave bazë;mbledhjen e plotë, regjistrimin kronologjik dhe ruajtjen e të dhënave bazë;disponibilitetin e informacioneve elementare dhe ndërtimin, në kohën e duhur, disponibilitetin e informacioneve elementare dhe ndërtimin, në kohën e duhur, të bilancit dhe pasqyrave financiare të të ardhura dhe shpenzimeve,të lëvizies të bilancit dhe pasqyrave financiare të të ardhura dhe shpenzimeve,të lëvizies së kapitalit,të lëvizjes së mjeteve monetare etj;së kapitalit,të lëvizjes së mjeteve monetare etj;kontrollin e saktësisë së të dhënave dhe të proçedurave të trajtimit.kontrollin e saktësisë së të dhënave dhe të proçedurave të trajtimit.
Këto pëcaktime mbështeten në dispozitat e ligjit “Për kontabilitetin”, që detajon Këto pëcaktime mbështeten në dispozitat e ligjit “Për kontabilitetin”, që detajon detyrimet kontabël tdetyrimet kontabël t
ë njësive ekonomike. ë njësive ekonomike. Në fakt, çdo njësi ekonomike duhet:Në fakt, çdo njësi ekonomike duhet:
të proçedojë me rregjistrimin kontabël të lëvizjeve të çdo elementi pasurie. të proçedojë me rregjistrimin kontabël të lëvizjeve të çdo elementi pasurie. Këto regjistrime përcaktohen kronologjikisht;Këto regjistrime përcaktohen kronologjikisht;konstatimi me inventar, të paktën një herë çdo dymbëdhjetë muaj, i konstatimi me inventar, të paktën një herë çdo dymbëdhjetë muaj, i ekzistencës dhe vlerës së elementeve të pasurisë së njësisë ekonomike;ekzistencës dhe vlerës së elementeve të pasurisë së njësisë ekonomike;ndërtimi i llogarive vjetore në mbyllje të ushtrimit, nisur nga regjistrimet ndërtimi i llogarive vjetore në mbyllje të ushtrimit, nisur nga regjistrimet kontabël dhe inventari. Këto llogari vjetore përfshijnë bilancin, llogarinë e kontabël dhe inventari. Këto llogari vjetore përfshijnë bilancin, llogarinë e rezultatit dhe një aneks, duke formuar një tërësi të pandashme.rezultatit dhe një aneks, duke formuar një tërësi të pandashme.
½½ Librat kontabël të detyrueshëm. Librat kontabël të detyrueshëm.Lidhur me studimin e proçedurës kontabël, janë hedhur shumë ide në fushën e Lidhur me studimin e proçedurës kontabël, janë hedhur shumë ide në fushën e
mbajtjes së librave mbajtjes së librave kontabël.kontabël.Sipas ligjit “Për kontabilitetin”, Sipas ligjit “Për kontabilitetin”, çdo njësi ekonomike detyrimisht duhet të mbajë çdo njësi ekonomike detyrimisht duhet të mbajë
një ditar partitar, një ditar partitar, një libër të madh dhe, së fundi, një libër inventari.një libër të madh dhe, së fundi, një libër inventari.
a/1 Ditari.a/1 Ditari.
Ditari është një libër që rregjistron të gjitha veprimet që përcaktojnë Ditari është një libër që rregjistron të gjitha veprimet që përcaktojnë pasurinë e njësive ekonomike. I quajtur ende “ditar i përgjithshëm”, ai pasurinë e njësive ekonomike. I quajtur ende “ditar i përgjithshëm”, ai mund të ndahet në “ditarë ndihmës”, në mënyrë që të bëhet një mund të ndahet në “ditarë ndihmës”, në mënyrë që të bëhet një zgjedhje e parë e veprimeve kontabël. Ditari quhet edhe libri i zgjedhje e parë e veprimeve kontabël. Ditari quhet edhe libri i regjistrimeve kronologjike, pasi veprimet në të regjistrohen sipas regjistrimeve kronologjike, pasi veprimet në të regjistrohen sipas datave të kryerjes së tyre, e plotësuar kjo edhe me shpjegimet datave të kryerjes së tyre, e plotësuar kjo edhe me shpjegimet përkatëse.përkatëse.
Në këtë libër regjistrohet i gjithë dokumentacioni bazë: (faturë blerje-Në këtë libër regjistrohet i gjithë dokumentacioni bazë: (faturë blerje-shitje, dokumentet e arkës: mandat arkëtimi, mandat pagesa: shitje, dokumentet e arkës: mandat arkëtimi, mandat pagesa: dokumentet e bankës, urdhër-xhirimi, çeku, arkëtim banke, etj.). dokumentet e bankës, urdhër-xhirimi, çeku, arkëtim banke, etj.).
Ky libër ka këto të dhëna:Ky libër ka këto të dhëna:
Data,Data, ku shënohet muaji, viti, data kur është kryer veprimi ku shënohet muaji, viti, data kur është kryer veprimi ekonomik, dmth. data e dokumentit kontabël që vërteton ekonomik, dmth. data e dokumentit kontabël që vërteton kryerjen e veprimit, si dhe numri i tij.kryerjen e veprimit, si dhe numri i tij.
Përshkrimi,Përshkrimi, ku shënohet përshkrimi i natyrës së veprimit dhe ku shënohet përshkrimi i natyrës së veprimit dhe numri enumri e data e dokumentit që shoqëron dokumentin bazë që shënohet data e dokumentit që shoqëron dokumentin bazë që shënohet në ditar (p.sh. fatura e shitjes që mund të shoqërojë dokumentinnë ditar (p.sh. fatura e shitjes që mund të shoqërojë dokumentin e e arkëtimit etj.) arkëtimit etj.)
Shuma,Shuma, ku shënohet shuma (në lekë) e veprimit të kryer (pra, debiti apo krediti ku shënohet shuma (në lekë) e veprimit të kryer (pra, debiti apo krediti i llogarisë sipas llojeve të ditarëve, arkës, bankës, shitjeve, blerjeve, etj.)i llogarisë sipas llojeve të ditarëve, arkës, bankës, shitjeve, blerjeve, etj.)Në kolonat pas shumës analizohen llogaritë që debitohen apo kreditohen sipas Në kolonat pas shumës analizohen llogaritë që debitohen apo kreditohen sipas rastit. rastit.
Forma e ditarit Forma e ditarit
a/2a/2. . Për veprimet e hyrjeve të arkës:Për veprimet e hyrjeve të arkës:
Ditari 1 janar 200XDitari 1 janar 200X Në lekë Në lekë
Dokumenti Shuma Llogaritë që kreditohen
Nr. Tipi I dok.
Nr Data Përshkrimi debi llog.5311
581.0M.B/A
lek
411.000Njësia x
411.001Njësia y
Etj
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
12
MAMA
12
2.01.0x3.01.0x
Tërheqje me çek.Nr.__Lik.fat.nr.1, dt.2.1.0X
5.00010.000
5.000-
-10.000
--
--
15.000 5.000 10.000
1- Llogarite që debitohen: 5311 “Arka” =
15.000 lekë 2- Llogaritë që kreditohen:
581.0 Xhirime të brendshme = 5.000 lekë
411.000 Njësia x = 10.000 lekë
--------------------------------Shuma
15.000 lekë Shënim: Artikujt kontabël në fund të çdo muaji regjistrohen në llogaritë përkatëse të Librit të Madh dhe në partitarët përkatës. Kontabiliteti i informatizuar, këto artikuj kontabël i krijon në mënyrë informatike që në momentin e kontabilizimit të dokumentit-bazë (MA apo MP)
Pra, siç shihet, kontabilizohen vetëm MA, të dorëzuara nga arkëtari, duke Pra, siç shihet, kontabilizohen vetëm MA, të dorëzuara nga arkëtari, duke debituar llogarinë 5311 “Arka” dhe kredituar llogaritë përkatëse sipas debituar llogarinë 5311 “Arka” dhe kredituar llogaritë përkatëse sipas natyrës së veprimit kontabël (411.000, 411.001, 581, etj) natyrës së veprimit kontabël (411.000, 411.001, 581, etj) Kur subjektet private punojnë me disa monedha (USD, Euro, etj) ditari Kur subjektet private punojnë me disa monedha (USD, Euro, etj) ditari mbahet sipas modelit të mësipërm në lekë, por i veçantë për secilën mbahet sipas modelit të mësipërm në lekë, por i veçantë për secilën monedhë, duke bërë evidentimin në kolona të veçanta për monedhën e monedhë, duke bërë evidentimin në kolona të veçanta për monedhën e huaj dhe më vete për konvertimin në lekë. huaj dhe më vete për konvertimin në lekë.
Në këto raste forma e ditarit paraqitet :Në këto raste forma e ditarit paraqitet :
Në monedhë të huajNë monedhë të huaj Ditari 2Ditari 2 Janar 200X Janar 200X
Nr. Tipi i Dokumenti Përshkrimi Shuma debi
5314 USD
Llogaritë që kreditohen
dokum. Nr. Data USD lekë 581.0 411.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9
12
MAMA
12
2.01.0x3.01.0x
Tërheqje me çek Lik.fat.nr.2, dt.2.1.0xEtj.
5.0002.000
675.000270.000
675.000-
-270.000
Totali 7.000 945.000 675.000 270.000
Shënim:Shënim: Për çdo monedhë mbahet ditar i veçantë sipas këtij modeli Për çdo monedhë mbahet ditar i veçantë sipas këtij modeli Artikulli kontabël Artikulli kontabël 1- 1- Llogaritë që debitohenLlogaritë që debitohen::
-5314.0 “Arka USD” = 7.000 USD -5314.0 “Arka USD” = 7.000 USD = = 945.000 lekë945.000 lekë 2- 2- Llogaritë që kreditohenLlogaritë që kreditohen::
- 581.1 “Xhirime të brendshme B/A” - 581.1 “Xhirime të brendshme B/A” = 675.000 lekë = 675.000 lekë - 411.000 “Njësia x.” - 411.000 “Njësia x.” = 270.000 lekë = 270.000 lekë
------------------------------------------------------Shuma 945.000 lekë Shuma 945.000 lekë
Pra, siç shihet, kontabilizohen mandat-arkëtimet në monedha të huaja (USD, Euro, etj), Pra, siç shihet, kontabilizohen mandat-arkëtimet në monedha të huaja (USD, Euro, etj), duke duke
debituar llogarinë 53140 “Arka USD” dhe kredituar llogaritë 581, 411, etj., sipas debituar llogarinë 53140 “Arka USD” dhe kredituar llogaritë 581, 411, etj., sipas natyrës së veprimitnatyrës së veprimit. .
4.1.2.1.b Për veprimet e daljes së arkës 4.1.2.1.b Për veprimet e daljes së arkës
Në lekë Në lekë Ditari 3Ditari 3 Janar 200X në lekëJanar 200X në lekë
Dokumenti Shuma Llogaritë që debitohen
Nr. Tipi Dok.
Nr Data Përshkrimi Kredi Llog. 5311
401.000Njësia x
615Rip. etj.
Etj.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
12
MPMP
12
2.01…3.01…
Lik.f.f.1, dt.2.01…Fat.rip.1, dt.2.01…Etj.
5.00010.000
5.000-
-10.000
--
Totali 15.000 5.000 10.000
Artikull kontabëlArtikull kontabël 1- 1- Llogaritë që debitohenLlogaritë që debitohen::
- Llogaria 401.000 Njësia x- Llogaria 401.000 Njësia x = 5.000 lekë = 5.000 lekë - Llogaria 615 riparime - Llogaria 615 riparime = 10.000 lekë = 10.000 lekë
---------------------------------------------------- Shuma 15.000 lekë Shuma 15.000 lekë
2- 2- Llogaritë që kreditohenLlogaritë që kreditohen::- 5311 “Arka lekë”- 5311 “Arka lekë” = = 15.000 lekë15.000 lekë
Pra, siç shihet, kontabilizohen mandat-pagesat që kanë të bëjnë me veprimet në lekë, duke Pra, siç shihet, kontabilizohen mandat-pagesat që kanë të bëjnë me veprimet në lekë, duke debituar, sipas natyrës së veprimit, llogaritë 401.000 Njësia “x” (Furnitorë), llogarinë 615 debituar, sipas natyrës së veprimit, llogaritë 401.000 Njësia “x” (Furnitorë), llogarinë 615 ““Riparime, etj.” dhe kredituar llogarinë 5311 “Arka lekë”. Riparime, etj.” dhe kredituar llogarinë 5311 “Arka lekë”. Në monedha të huaja Në monedha të huaja
Ditari 4 Ditari 4 Janar 200XJanar 200X
Nr. Tipi i
dok
Dokumenti Përshkrimi Shuma Kredi
5314 Arka USD
Llogaritë që debitohen
Nr.
Data USD lekë 401.000 604, etj.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
12
MPMP
12
2.01.0x2.01.0x
Lik.f.f.Nr.1 dt2.01.0xFat.e.ele.Dhjetor 98 Etj.
1.0001.000
135.000135.000
135.000-
-135.000
Totali 2.000 270.000 135.000 135.000
Shënim: Për çdo monedhë të huaj mbahet ditar i veçantë Shënim: Për çdo monedhë të huaj mbahet ditar i veçantë Artikull kontabël:Artikull kontabël:
1-1- Llogaritë që debitohen Llogaritë që debitohen::- Llogaria 401.000 “Njësia x - Llogaria 401.000 “Njësia x == 135.000 lekë 135.000 lekë - Llogaria 604 “Energji elektrike”- Llogaria 604 “Energji elektrike” == 135.000 lekë 135.000 lekë
------------------------------------------------------ Shuma Shuma 270.000 lekë 270.000 lekë
------------------------------------------------------2-2- Llogaritë që kreditohen Llogaritë që kreditohen
- Llogaria 5314.0 “Arka usd” = 2.000 $ = - Llogaria 5314.0 “Arka usd” = 2.000 $ = 270.000 lekë270.000 lekë Pra, siç shihet, kontabilizohen mandat-pagesat që kanë të bëjnë me veprimet me monedha të Pra, siç shihet, kontabilizohen mandat-pagesat që kanë të bëjnë me veprimet me monedha të
huaja, huaja, duke debituar sipas natyrës së veprimit llogaritë 401.001”Njësia y”, llogaria 604 “Energji duke debituar sipas natyrës së veprimit llogaritë 401.001”Njësia y”, llogaria 604 “Energji
elektrike”, etj., elektrike”, etj., dhe kredituar llogarinë 5314.0 “Arka USD”. dhe kredituar llogarinë 5314.0 “Arka USD”. 4.1.2.1.c.4.1.2.1.c. Për veprimet e hyrjes së bankës:Për veprimet e hyrjes së bankës:a) Në lekë a) Në lekë
Ditari 5Ditari 5 Janar 200X Janar 200X
Dokumenti Shuma Llogaritë që kreditohen
Nr. Tipi Dok
Nr. Data Përshkrimi Debillog. 5121
411.000 Njësia x
581 Etj.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
12
U.HAB
050300051301
5.01...5.01...
Lik.f.nr.1,dt.31.12…Derdhje në bankë
10.0005.000
10.000-
-5.000
--
Totali 15.000 10.000 5.000
Artikull kontabël: Artikull kontabël: 1- 1- Llogaritë që debitohenLlogaritë që debitohen::
- llogaria 5121 “Banka në lekë”- llogaria 5121 “Banka në lekë” = = 15.000 lekë15.000 lekë 2- 2- Llogaritë që kreditohenLlogaritë që kreditohen::
- Llogaria 411.000 Njësia x - Llogaria 411.000 Njësia x = 10.000 = 10.000 lekë lekë
- Llogaria 581.0 “Xhirime të brendshme B/A” = - Llogaria 581.0 “Xhirime të brendshme B/A” = 5.000 lekë 5.000 lekë
------------------------------------Shuma Shuma 15.000 lekë 15.000 lekë
Pra, siç shihet, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të hyrjes ne bankës nga Pra, siç shihet, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të hyrjes ne bankës nga klienti,MA banke etj., që kanë të bëjnë me veprimet me lekë, duke debituar sipas natyrës klienti,MA banke etj., që kanë të bëjnë me veprimet me lekë, duke debituar sipas natyrës së veprimit kontabël, llogarinë 5121 “Banka në lekë” në kredi të llogarive përkatëse së veprimit kontabël, llogarinë 5121 “Banka në lekë” në kredi të llogarive përkatëse 411.000 “Njësia x”, llogarinë 581.0 “Xhirime të brendshme”, etj. 411.000 “Njësia x”, llogarinë 581.0 “Xhirime të brendshme”, etj.
Shënim: N.q.s. kemi disa llogari bankare në lekë, do të hapim aq ditarë të veçantë sa llogari Shënim: N.q.s. kemi disa llogari bankare në lekë, do të hapim aq ditarë të veçantë sa llogari kemi. kemi.
Kjo metodë është e thjeshtë dhe nuk lejon gabime. Kontabiliteti i informatizuar edhe për Kjo metodë është e thjeshtë dhe nuk lejon gabime. Kontabiliteti i informatizuar edhe për veprimet e bankës veprimet e bankës
është i organizuar në këtë mënyrë, me ditar të veçantë, për çdo llogari bankare të hapur është i organizuar në këtë mënyrë, me ditar të veçantë, për çdo llogari bankare të hapur në banka të ndryshme, sipas nevojës së veprimtarisë së njësisë ekonomike . në banka të ndryshme, sipas nevojës së veprimtarisë së njësisë ekonomike .
Në monedha të huaja Në monedha të huaja Ditari 6 Ditari 6 Janar 200X Janar 200X
Nr. Tipi i dok
Dokumenti Përshkrimi Shuma Debi
5124 Banka USD
Llogaritë që kreditohen
Nr. Data USD lekë 411.000 581.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9
12
U.XH.A.B.
050301051302
6.01.0x6.01.0x
Lik.f.nr.2 dt2.01.0xDerdhje në bankë
1.0001.000
135.000135.000
135.000-
-135.000
Totali 2.000 270.000 135.000 135.000
Artikull kontabëlArtikull kontabël: : 1-1- Llogaritë që debitohen: Llogaritë që debitohen:
- Llogaria 5124.0 “Banka USD” - Llogaria 5124.0 “Banka USD” = = 270.000 lekë270.000 lekë 2.000 $2.000 $
2- 2- Llogaritë që kreditohenLlogaritë që kreditohen::- Llogaria 411.000 “Njësia x - Llogaria 411.000 “Njësia x 135.000 lekë 135.000 lekë - Llogaria 581.0 “Xhirime B/A”- Llogaria 581.0 “Xhirime B/A” 135.000 lekë 135.000 lekë
Pra, siç shihet kontabilizohen dokumentet e veprimeve të hyrjes së bankës nga klienti, Pra, siç shihet kontabilizohen dokumentet e veprimeve të hyrjes së bankës nga klienti, AB etj., që kanë të bëjnë me veprimet kontabël, duke debituar llogarinë 5124.0 “Banka në AB etj., që kanë të bëjnë me veprimet kontabël, duke debituar llogarinë 5124.0 “Banka në USD” në kredi të llogarive përkatëse 411.000 “Njësia x”, llogaria 581.0 “Xhirime të brendshme”, etj. USD” në kredi të llogarive përkatëse 411.000 “Njësia x”, llogaria 581.0 “Xhirime të brendshme”, etj.
a/3 Për veprimet e daljes nga banka.a/3 Për veprimet e daljes nga banka.
Në lekëNë lekë Ditari 7Ditari 7 Janar 200XJanar 200X
Dokumenti Shuma Llogaritë që debitohen
Nr.
Tipi Dok
Nr. Data Përshkrimi Kredillog. 5121
401.00Njësia x
604E.elekt.
581Xhirim
1 2 3 4 5 6 7 8 9
123
U.XHÇekU.XH
015060056070015061
5.01.0x5.01.0x6.01.0x
Lik.f.nr.1,dt.05.01.0xTërheqje me çekLik.fat.10, dt.5.01.0
100.000200.000
50.000
100.000--
--
50.000
-200.000
-
Totali 350.000 100.000 50.000 200.000
Artikulli kontabël: Artikulli kontabël: 1- Llogaritë që debitohen:1- Llogaritë që debitohen:
- Llogaria 401.000 “Njësia x” - Llogaria 401.000 “Njësia x” == 100.000 lekë 100.000 lekë - Llogaria 604.0 “E.Elektrike”- Llogaria 604.0 “E.Elektrike” == 50.000 lekë 50.000 lekë - Llogaria 581.0 “Xhirime të brend.” =- Llogaria 581.0 “Xhirime të brend.” = 200.000 lekë 200.000 lekë
--------------------------------Shuma Shuma 350.000 lekë 350.000 lekë
2- Llogaritë që kreditohen2- Llogaritë që kreditohen::- Llogaria 5121 “Banka lekë” - Llogaria 5121 “Banka lekë” == 350.000 lekë 350.000 lekë
Pra, siç shihet, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të daljeve të bankës, si MP e faturës Pra, siç shihet, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të daljeve të bankës, si MP e faturës sëfurnitorit,për pagesën e faturës së energjisë elektrike, çeku, etj., sipas natyrës së veprimit sëfurnitorit,për pagesën e faturës së energjisë elektrike, çeku, etj., sipas natyrës së veprimit kontabël, duke debituar llogaritë: 401.000 Njësia “X”, 604.0 “Energjia elektrike”, 581 kontabël, duke debituar llogaritë: 401.000 Njësia “X”, 604.0 “Energjia elektrike”, 581
“Xhirime të “Xhirime të brendshme”, etj., dhe duke kredituar llogarinë 5121 “Banka në lekë”. brendshme”, etj., dhe duke kredituar llogarinë 5121 “Banka në lekë”. Në monedha të huaja Në monedha të huaja
Ditari 8Ditari 8 Janar 200XJanar 200X
Nr.
Tipi i Doku
Dokumenti Përshkrimi Shuma Kredi
5124 Banka USD
Llogaritë që debitohen
Nr. Data USD lekë 401.000 604.0 581.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
123
U.XHÇekU.XH
015061025071015062
6.01.07.01.0x7.01.0x
Lik.f.2 dt 5.01.0xTërheqje me çekLik.fat.10 1.10x
1.0001.0001.000
135.000135.000135.000
135.000--
--
135.000
-135.000
-
Totali 3.000 405.000 135.000 135.000 135.000
Shënim:Shënim: Për çdo monedhë të huaj, sipas bankave ku janë hapur llogari Për çdo monedhë të huaj, sipas bankave ku janë hapur llogari mbahet ditar i mbahet ditar i
veçantë veçantë
Artikull kontabël:Artikull kontabël:
1- Llogaritë që debitohen1- Llogaritë që debitohen::- Llogaria 401.000 “Njësia x” - Llogaria 401.000 “Njësia x” == 135.000 lekë 135.000 lekë - Llogaria 604.0 “E.Elektrike”- Llogaria 604.0 “E.Elektrike” == 135.000 lekë 135.000 lekë - Llogaria 581 “Xhirime të brendshme.”- Llogaria 581 “Xhirime të brendshme.” == 135.000 lekë 135.000 lekë
------------------------------------------------------------Shuma Shuma 405.000 lekë 405.000 lekë
2- Llogaritë që kreditohen2- Llogaritë që kreditohen::- llogaria 5124.0 “Banka USD” - llogaria 5124.0 “Banka USD” == 3.000 USD 3.000 USD
405.000 lekë405.000 lekë
Pra, siç shihet, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të daljeve të bankës, si Pra, siç shihet, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të daljeve të bankës, si MP për pagesën MP për pagesën
e faturës së furnitorit, për pagesën e energjisë elektrike, etj., që kanë të e faturës së furnitorit, për pagesën e energjisë elektrike, etj., që kanë të bëjnë me veprimet në monedha të huaja, sipas natyrës së veprimit kontabël, bëjnë me veprimet në monedha të huaja, sipas natyrës së veprimit kontabël,
duke debituar duke debituar llogaritë: 401.000 “Njësia x”, 604.0 “E.Elektrike”, 581 “Xhirime të brendshme”, llogaritë: 401.000 “Njësia x”, 604.0 “E.Elektrike”, 581 “Xhirime të brendshme”,
etj.dhe etj.dhe duke kredituar llogarinë 5124.0 “Banka USD”. duke kredituar llogarinë 5124.0 “Banka USD”.
a/4 Për veprimet e magazinës (Shitje-blerje) a/4 Për veprimet e magazinës (Shitje-blerje)
a) Për Shitjea) Për Shitje
Ditari 9Ditari 9 Janar 200XJanar 200X
Dokumenti Shuma Llogaritë që debitohen
Nr. Tipi i Dok.
Nr.
Data Përshkrimi Kredi705
Shitje
Kredi 445TVS
H
Kredi 35
Mallra
6035 Nd.gj.
mallra.
41100Njësia
x
41101Njësia
y
Etj.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
12
Fat.Fat.
12
2.01.0x2.01.0x
Shitjenjësia_Shitjenjësia_
10.00020.000
2.0004.000
8.00017.000
8.00017.000
12.000-
-24.000
--
30.000 6.000 25.000 25.000 12.000 24.000
Shënim: Veprimet në llogarinë inventariale 351 “Mallra” dhe 6035 “Ndryshimi i gjendjes së mallrave” bëhen me çmim kosto.
Artikulli kontabël: Artikulli kontabël: 1- Llogaritë që debitohen1- Llogaritë që debitohen::- Llogaria 6035 “Ndryshimi i gjendjes së mallrave” - Llogaria 6035 “Ndryshimi i gjendjes së mallrave” 25.000 lekë 25.000 lekë- Llogaria 41100 “Njësia x” - Llogaria 41100 “Njësia x” 12.000 lekë 12.000 lekë - Llogaria 41101 “Njësia y”- Llogaria 41101 “Njësia y” 24.000 lekë 24.000 lekë
---------------------------------- Shuma 61.000 lekëShuma 61.000 lekë
2- Llogaritë që kreditohen:2- Llogaritë që kreditohen:- Llogaria 705 “Shitje mallra” - Llogaria 705 “Shitje mallra” 30.000 lekë 30.000 lekë - Llogaria 445 “TVSH e llogaritur”- Llogaria 445 “TVSH e llogaritur” 6.000 lekë 6.000 lekë - Llogaria 351 “Mallra”- Llogaria 351 “Mallra” 25.000 lekë 25.000 lekë
-------------------------------- Shuma 61.000 lekëShuma 61.000 lekë
Siç shihet, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të shitjes (faturat), pra dalja e Siç shihet, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të shitjes (faturat), pra dalja e mallrave nga mallrave nga
magazina, duke debituar llogaritë 6035, 41100, 41101, etj., sipas rastit, dhe duke magazina, duke debituar llogaritë 6035, 41100, 41101, etj., sipas rastit, dhe duke kredituar llogaritë kredituar llogaritë
705, 445, 351, etj. 705, 445, 351, etj. Për Blerjet:Për Blerjet: Ditari 10Ditari 10 Janar 200XJanar 200XDokumenti Shuma Llogaritë që kreditohen
Nr. Tipi i
Dok.
Nr. Data Përshkrimi Debi605
Debi 445
Debi35
6035 Nd.gj.mallra.
40100Njësia
x
40101
Njësi
Etj.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
12
Fat.Fat.
1013
5.01.996.01.99
Blerje njësia____Blerje njësia____
10.00020.000
2.0004.000
10.00020.000
10.00020.000
12.00024.000
--
--
30.000 6.000 30.000 30.000 36.000
Artikulli kontabël:Artikulli kontabël:
1- Llogaritë që debitohen1- Llogaritë që debitohen::- Llogaria 605 “Blerje Mallra”- Llogaria 605 “Blerje Mallra” 30.000 lekë 30.000 lekë - Llogaria 445 “TVSH e zbritshme”- Llogaria 445 “TVSH e zbritshme” 6.000 lekë 6.000 lekë - Llogaria 351 “Mallra”- Llogaria 351 “Mallra” 30.000 lekë 30.000 lekë
--------------------------------------------------ShumaShuma 66.000 lekë66.000 lekë
2- Llogaritë që kreditohen2- Llogaritë që kreditohen::- Llogaria 6035 “Ndryshimi gjendjes së mallrave”- Llogaria 6035 “Ndryshimi gjendjes së mallrave” 30.000 lekë 30.000 lekë - Llogaria 40100 Njësia x- Llogaria 40100 Njësia x 36.000 lekë 36.000 lekë
----------------------------------------------------Shuma Shuma 66.000 lekë 66.000 lekë
Pra, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të blerjes (faturat), hyrja e Pra, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të blerjes (faturat), hyrja e mallrave në magazinat e shoqërisë tregtare, duke debituar llogaritë mallrave në magazinat e shoqërisë tregtare, duke debituar llogaritë 605, 445, 351, etj., sipas rastit dhe duke kredituar llogaritë 6035, 605, 445, 351, etj., sipas rastit dhe duke kredituar llogaritë 6035, 40100, 40101, etj. 40100, 40101, etj. Pasi janë kontabilizuar veprimet në ditarët përkatës sipas natyrës së Pasi janë kontabilizuar veprimet në ditarët përkatës sipas natyrës së veprimit kontabël, me artikuj kontabël përmbledhës, bëhet regjistrimi i veprimit kontabël, me artikuj kontabël përmbledhës, bëhet regjistrimi i tyre në partitarët përkatës (analizat e llogarive furnitorë, klientë, tyre në partitarët përkatës (analizat e llogarive furnitorë, klientë, detyrime, etj) dhe në llogaritë e Librit të Madh. detyrime, etj) dhe në llogaritë e Librit të Madh.
a/5. a/5. Partitari dhe teknikat e regjistrimitPartitari dhe teknikat e regjistrimit
Mbartja e të dhënave nga ditari i përgjithshëm në partitarë Mbartja e të dhënave nga ditari i përgjithshëm në partitarë bëhet sipas kësaj radhe:bëhet sipas kësaj radhe:1- Në fillim gjendet llogaria (furnitorë apo klientë) me 1- Në fillim gjendet llogaria (furnitorë apo klientë) me numrin përkatës, në artikullin kontabël të muajit (P.sh. në numrin përkatës, në artikullin kontabël të muajit (P.sh. në rastin tonë muaji janar 200X). rastin tonë muaji janar 200X). 2- Shënohet numri rendor.2- Shënohet numri rendor.3- Shënohet muaji në të cilin referohet artikulli kontabël, në 3- Shënohet muaji në të cilin referohet artikulli kontabël, në kolonën e periudhës. kolonën e periudhës. 4- Te kolona “referim” shënohet numri i faqes së ditarit të 4- Te kolona “referim” shënohet numri i faqes së ditarit të përgjithshëm ku ndodhet artikulli kontabël. përgjithshëm ku ndodhet artikulli kontabël. 5- Te shuma “debi” apo “kredi” shënohet shuma përkatëse 5- Te shuma “debi” apo “kredi” shënohet shuma përkatëse në lekë e debitimit apo kreditimit sipas veprimit kontabël të në lekë e debitimit apo kreditimit sipas veprimit kontabël të kryer. kryer. 6- Në kredi të artikullit kontabël në ditarin e përgjithshëm 6- Në kredi të artikullit kontabël në ditarin e përgjithshëm shënohet numri i faqes së partitarit (p.sh. të furnitorit), ku shënohet numri i faqes së partitarit (p.sh. të furnitorit), ku është mbartur shuma nga ditari, duke bërë kështu lidhjen e është mbartur shuma nga ditari, duke bërë kështu lidhjen e veprimit midis ditarit dhe partitarit. veprimit midis ditarit dhe partitarit. E njëjta procedurë ndiqet dhe për mbajtjen e artikujve E njëjta procedurë ndiqet dhe për mbajtjen e artikujve kontabël nga ditari në Librin e Madh. kontabël nga ditari në Librin e Madh.
Shembull praktik për të ilustruar mbartjen e të dhënave të Shembull praktik për të ilustruar mbartjen e të dhënave të artikullit kontabël në artikullit kontabël në
partitarë dhe në Librin e Madh. partitarë dhe në Librin e Madh.
Partitari i llogarisë 401 “Furnitorë” Partitari i llogarisë 401 “Furnitorë” Kartela e llogarisë 40100 “Njësia x”Kartela e llogarisë 40100 “Njësia x”
Nr. Muaji Përshkrimi Ref. Shuma Teprica
Debi Kredi Debi Kredi
12345
Janar 0xJanar 0xJanar 0xJanar 0xJanar 0x
Pagesa me arkëPagesa me arkëPagesa me bankëPagesa me bankëFatura blerjeje
3/14/17/18/1
10/1,2
5.000135.000100.000135.000
----
36.000
5.000140.000240.000375.000339.000
-----
Janar 200X 375.000 36.000 339.000
Shënim: Me këtë teknikë mbarten të dhënat e ditarit të përgjithshëm dhe në partitarin e klientëve apo të detyrimeve të tjera debitore, si dhe në partitarin e detyrimeve kreditore. Kartela llogarie brenda librit të partitarit hapen aq sa furnitorë, klientë, debitorë apo kreditorë të ndryshëm ka.
Libri i Madh.Libri i Madh.Përsa i përket Librit të Madh, ai është një dokument që centralizon të gjitha veprimet Përsa i përket Librit të Madh, ai është një dokument që centralizon të gjitha veprimet e së njejtës natyrë, me qëllim që të ndërtojë një listë të përgjithshme llogarish.e së njejtës natyrë, me qëllim që të ndërtojë një listë të përgjithshme llogarish.Kujtohemi që për secilin prej tyre, Libri i Madh jep tre informacione thelbësore për Kujtohemi që për secilin prej tyre, Libri i Madh jep tre informacione thelbësore për kontrollin dhe ndërtimin e dokumenteve përmbledhës të kontabilitetit:a)situatën kontrollin dhe ndërtimin e dokumenteve përmbledhës të kontabilitetit:a)situatën fillestare të llogarisë,b)lëvizjet e bëra gjatë periudhës dhe ,c)situatën e saj fillestare të llogarisë,b)lëvizjet e bëra gjatë periudhës dhe ,c)situatën e saj përfundimtare e quajtur, gjëndje ose teprica e llogarisë.përfundimtare e quajtur, gjëndje ose teprica e llogarisë. Libri i MadhLibri i Madh Kartela e llogarisë 5311 “Arka lekë” Kartela e llogarisë 5311 “Arka lekë”
Nr. Muaji Përshkrimi Ref Lëvizjet Teprica
Debi Kredi Debi Kredi
123
01.01. 0xJanar 0xJanar 0x
Mbartur nga viti XArkëtuar në arkëPagesa me arkë
-1/13/1
-15.000
--15.000
10.00025.00010.000
-
Gjendja më31.01.200X 15.000 15.000 10.000
Shënim: Me këtë teknikë mbarten të dhënat e ditarit të përgjithshëm në artikuj kontabël në Librin e Madh, në kartelat përkatëse të secilës llogari si 5314.arka USD, në llogaritë e bankës, të shpeznimeve, të ardhurave, llogarive inventariale, etj.
Libri i inventarit.Libri i inventarit. Së fundi,Së fundi, libri i inventarit ndryshon në funksion të formës juridike të njësisë ekonomike. libri i inventarit ndryshon në funksion të formës juridike të njësisë ekonomike. Në fakt, për shoqëritë aksionere dhe shoqëritë me përgjegjësi të kufizuar, të detyruara të Në fakt, për shoqëritë aksionere dhe shoqëritë me përgjegjësi të kufizuar, të detyruara të
depozitojnë llogaritë e tyre vjetore pranë gjykatës tregtare, libri i inventarit duhet të depozitojnë llogaritë e tyre vjetore pranë gjykatës tregtare, libri i inventarit duhet të përmbledhë të dhënat e inventarit, duke detajuar veçanërisht zërat e ndryshëm të bilancit përmbledhë të dhënat e inventarit, duke detajuar veçanërisht zërat e ndryshëm të bilancit (psh.makinerit dhe paisjet,mallrat gjëndje,paratë në arkë e në bankë, klientë,furnitorë (psh.makinerit dhe paisjet,mallrat gjëndje,paratë në arkë e në bankë, klientë,furnitorë etj.) dhe vlerësimet e tyre.etj.) dhe vlerësimet e tyre.
Nga ana tjetër, për tregtarët e tjerë që nuk janë të detyruar të depozitojnë llogaritë e Nga ana tjetër, për tregtarët e tjerë që nuk janë të detyruar të depozitojnë llogaritë e tyre pranë gjykatës tregtare, libri i inventarit, në shumë prej informacioneve të njejta me tyre pranë gjykatës tregtare, libri i inventarit, në shumë prej informacioneve të njejta me shoqëritë e sipërpërmendura duhet të përshkruajë llogaritë vjetore, d.m.th. bilancin, shoqëritë e sipërpërmendura duhet të përshkruajë llogaritë vjetore, d.m.th. bilancin, llogarinë e rezultatit dhe aneksin.llogarinë e rezultatit dhe aneksin.
Në përfundimNë përfundim, vemë në dukje që dokumentet dhe librat e kontabilitetit duhet të , vemë në dukje që dokumentet dhe librat e kontabilitetit duhet të ruhen për dhjetë vjet. Ky formalizim, si në mbajtjen e librave kontabël, ashtu edhe në ruhen për dhjetë vjet. Ky formalizim, si në mbajtjen e librave kontabël, ashtu edhe në kohëzgjatjen e ruajtjes së tyre, përbën një nga boshtet e forcës së mundshme të kohëzgjatjen e ruajtjes së tyre, përbën një nga boshtet e forcës së mundshme të informacionit kontabël.informacionit kontabël.
a/6 Nocioni i sistemit kontabël.a/6 Nocioni i sistemit kontabël.
Në këto aspekte tepër materiale, njësia ekonomike duhet të adaptojë një numër Në këto aspekte tepër materiale, njësia ekonomike duhet të adaptojë një numër proçedurash të proçedurash të
trajtimit të informacionit. trajtimit të informacionit. Sistemi kontabël i përgjigjet këtij objektivi meqenëse ai përcakton metodat dhe mjetet e Sistemi kontabël i përgjigjet këtij objektivi meqenëse ai përcakton metodat dhe mjetet e
vëna në vëna në zbatim nga njësia për të organizuar kontabilitetin e saj. Megjithëse kategoria e sistemeve zbatim nga njësia për të organizuar kontabilitetin e saj. Megjithëse kategoria e sistemeve
kontabël kontabël rrjedh gjerësisht nga kuadri i këtij kursi, ne po trajtojmë llojet kryesore te organizimit.rrjedh gjerësisht nga kuadri i këtij kursi, ne po trajtojmë llojet kryesore te organizimit.Sistemi klasikSistemi klasikNë këtë sistem tradicional, veprimet regjistrohen në dy kohë. Në këtë sistem tradicional, veprimet regjistrohen në dy kohë. Në fillim, pjesa justifikuese regjistrohet në ditar, dhe në të dytën, artikulli i ditarit hidhet në Në fillim, pjesa justifikuese regjistrohet në ditar, dhe në të dytën, artikulli i ditarit hidhet në
llogaritë e llogaritë e Librit të Madh.Siç e shohim, kjo proçedurë kërkon një regjistrim të dyfishtë, gjë që, Librit të Madh.Siç e shohim, kjo proçedurë kërkon një regjistrim të dyfishtë, gjë që,
sigurisht, është sigurisht, është një burim gabimesh dhe humbje kohe.një burim gabimesh dhe humbje kohe.
Sistemet e informatizuarSistemet e informatizuar
Shumica e njësive ekonomike tashmë janë të pajisura me sisteme të informatizuara, që Shumica e njësive ekonomike tashmë janë të pajisura me sisteme të informatizuara, që bashkojnë bashkojnë
shpejtësinë, besueshmërinë dhe shumë mundësi të trajtimit dhe përdorimit të informacionit.shpejtësinë, besueshmërinë dhe shumë mundësi të trajtimit dhe përdorimit të informacionit.Në fakt, kontabiliteti i informatizuar lejon njëkohësisht:Në fakt, kontabiliteti i informatizuar lejon njëkohësisht:
të mblidhen në mënyrë kronologjike informacionet, me qëllim që të krijohet ditari ose të mblidhen në mënyrë kronologjike informacionet, me qëllim që të krijohet ditari ose ditarët ditarët
ndihmës;të ushqehet Libri i Madh i përgjithshëm i llogarive;ndihmës;të ushqehet Libri i Madh i përgjithshëm i llogarive;të ndërtohen dokumentet analitike, me qëllim që të mundësojë kontrollin e drejtimit dhe të ndërtohen dokumentet analitike, me qëllim që të mundësojë kontrollin e drejtimit dhe shërbimit të shërbimit të njësisë ekonomike;njësisë ekonomike;së fundisë fundi, të publikohet në mënyrë të shpejtë një pasqyrë, të nxirret , të publikohet në mënyrë të shpejtë një pasqyrë, të nxirret bilanci dhe bilanci dhe dhe pasqyrat financiare.dhe pasqyrat financiare.
Është e qartë që zhvillimi i mjeteve informatike ka zhvendosur përafrimin e kontabilitetit. Është e qartë që zhvillimi i mjeteve informatike ka zhvendosur përafrimin e kontabilitetit. Dikur Dikur
memorje e thjeshtë e ndërtimeve të mërzitshme, kontabiliteti, i pajisur tashmë me mjete të memorje e thjeshtë e ndërtimeve të mërzitshme, kontabiliteti, i pajisur tashmë me mjete të performancës, do të ngjitet gjithnjë e më lart duke ushqyer teknika të shumta financiare dhe performancës, do të ngjitet gjithnjë e më lart duke ushqyer teknika të shumta financiare dhe
tregtare. tregtare. Cilido qoftë sistemi kontabël i adaptuar, është e detyrueshme të ndërtohet një dokument që Cilido qoftë sistemi kontabël i adaptuar, është e detyrueshme të ndërtohet një dokument që përshkruan proçedurat dhe metodat kontabël, me qëllim që të mund të kuptohet organizimi i përshkruan proçedurat dhe metodat kontabël, me qëllim që të mund të kuptohet organizimi i
sistemit sistemit Informatik i përdorur.Në këtë dokument vënd të rëndsishëm duhet të zënë:lista e llogarive,Informatik i përdorur.Në këtë dokument vënd të rëndsishëm duhet të zënë:lista e llogarive,dokumentet kontabël të dokumentet kontabël të shkruajtura, përshkrimi i materialeve dhe proçedurave të zbatuara në shkruajtura, përshkrimi i materialeve dhe proçedurave të zbatuara në informatizimin e kontabilitetit etj.informatizimin e kontabilitetit etj.
b/1 Plani i llogarive.b/1 Plani i llogarive.Me qëllim që të regjistrohen lëvizjet e ndryshme që përcaktojnë ekzistencën e njësive Me qëllim që të regjistrohen lëvizjet e ndryshme që përcaktojnë ekzistencën e njësive
ekonomike, ekonomike, kontabiliteti përdor një plan llogarish që karakterizohet nga një nomenklaturë e përgjithshme kontabiliteti përdor një plan llogarish që karakterizohet nga një nomenklaturë e përgjithshme
dhe një dhe një kodifikim i veçantë.kodifikim i veçantë.
Nomenklatura e përgjithshme.Nomenklatura e përgjithshme.
Plani kontabël i llogarive ndahet në tre kategori të mëdha:Plani kontabël i llogarive ndahet në tre kategori të mëdha:11)llogaritë e bilancit ose të situatës, që lejojnë të ndërtohet bilanci;)llogaritë e bilancit ose të situatës, që lejojnë të ndërtohet bilanci;22)llogaritë e drejtimit, që lejojnë të ndërtohet llogaria e rezultatit;)llogaritë e drejtimit, që lejojnë të ndërtohet llogaria e rezultatit;3)së fundi,3)së fundi, llogaritë speciale, të rezervuara, qoftë për përdorim të llogaritë speciale, të rezervuara, qoftë për përdorim të
brendshëm, qoftë përbrendshëm, qoftë përkontabilitetin analitik.kontabilitetin analitik.Kjo nomenklaturë, e përcaktuar shprehimisht , prezantohet në formën e Kjo nomenklaturë, e përcaktuar shprehimisht , prezantohet në formën e mëposhtme:mëposhtme:
LLOGARITË E BILANCIT
Klasa 1 Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5
Llogaritë e kapitaleve (kap. vet,hua dhe detyrime të ngjashme)
Llogari të aktiveve të AAGJ
Llogari të inventareve dhe prodhimit në proçes
Llogari të të tretëve Mjete monetare të ngjashëme
10. Kapitali dhe rezervat 20.Aktive AGJM 30. 40.Llogari të detyrimeve
50.Letëra me vlerë afat-shkurtëra
11.Fonde të tjera. 21. Aktive AGJM 31.Materialet 41. Llogari për t`u arkëtuar
51. Banka,institucione financiare të ngjashme
12. Rezultati i ushtrimit 22. Aktive AGJF(financiare)
32. Furnizime të tjera
42. Personel dhe llogari të lidhura
52.
13.Interesi i pakcës 23. Aktive AGJ në proçes 33. Prodhimi në proçes
43. Sigurime shoqërore dhe organizma të tjerë socialë
53.Para në dorë dhe vlera të tjera
14. Provizione ligjore
24. Aktive AGJ biollogjike
34. Produkte të gatshëme
44. Shteti dhe kolektivitete të tjerë publike
54.Borxhe dhe letra me vlerë
15. Provizione për risqe e shpenzime
25.Aktive AGJ për shitje
35. Mallra 45. Të drejta dhe detyrime
55.Derivativët dhe aktivet për tregëti
16. Hua dhe detyrime të ngjashme
26. Investime financiare afat-gjata.
36.Aktive biollogjike afat-shkurtra
46. Debitorë dhe kreditorë të ndryshëm
56.
17.Detyrime të lidhur me pjesëmarrjet
27. Të tjera AA financiare
37. Gjëndje të pambritura ose tek të tretët.
47. Llogari të përkoshme ose në pritjes
57.
18. Llogari të brëndshme
28. Amortizime të AAGJ
38. 48. Llogari të përkohshme
58. Xhirime të brendshme
19. 29. Rënie në vlerë AAGJ
39. Zhvlerësimi i inventarëve
49.Llogari të zhvlerësimeve për të drejtat
59.Zhvlerësimi i aktiveve financiare
LLOGARITË E DREJTIMIT LLOGARI TË POSACME
Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8
Llogaritë e shpenzimeve Llogaritë e të ardhurave
60. Blerje të ndryshme 70. Të nga shitjet Kjo klasë rigrupon gjithë llogaritë që nuk kanë vend në klasat 1 deri 7
61.Shërbime nga të tretë 71.Ndryshimi i gjëndjeve të prodhimit
62. Të tjera shërbime 72. Prodhime A.A.GJ
63. Tatime, taksa dhe të tjera derdhje të ngjashme
73. Të ardhura nga subvencionet
64. Shpenzime të personelit 74.
65. Shpenzime të tjera 75. Të ardhura të tjera
66. Shpenzime financiare 76. Të ardhura financiare
67. Shpenzime të veçanta 77.
68. Amortizime dhe zhvlerësime
78. Rimarrje për zhvlerësimet
69.Tatim mbi fitimin 79. Transferim i shpenzimeve
Megjithëse ky kuadër kontabël tregon një listë llogarish me dy shifra, është e Megjithëse ky kuadër kontabël tregon një listë llogarish me dy shifra, është e rëndësishme të rëndësishme të
vërejmë klasën së cilës ato i përkasin, d.m.th. rubrikën e përgjithshme nga e cila varen. vërejmë klasën së cilës ato i përkasin, d.m.th. rubrikën e përgjithshme nga e cila varen. Kjo Kjo
rubrikë e përgjithshme (që figuron në pjesën e sipërme të kuadrit kontabël ) rubrikë e përgjithshme (që figuron në pjesën e sipërme të kuadrit kontabël ) përcaktohet nga përcaktohet nga
shifra e parë e llogarisë. Njëlloj do të flasim për llogaritë e klasës 1, 2 etj, për të shifra e parë e llogarisë. Njëlloj do të flasim për llogaritë e klasës 1, 2 etj, për të shpjeguar shpjeguar
përkatësinë e tyre.përkatësinë e tyre.
4.2.1 Llogaritë e bilancit ose të situatës.4.2.1 Llogaritë e bilancit ose të situatës.
Prezantimi i llogarive të bilancit.Prezantimi i llogarive të bilancit.Pesë klasa të mëdha llogarish, të radhitura nga 1 deri në 5, regjstrojnë burimet, Pesë klasa të mëdha llogarish, të radhitura nga 1 deri në 5, regjstrojnë burimet,
përdorimet dhe përdorimet dhe lejojnë të ndërtohet bilanci. Këto rubrika të mëdha kontabël, të cilësuara si llogari të lejojnë të ndërtohet bilanci. Këto rubrika të mëdha kontabël, të cilësuara si llogari të
bilancit, të bilancit, të situatës ose të pasurisë, janë:situatës ose të pasurisë, janë:
Llogaritë e klasës 1Llogaritë e klasës 1 Llogaritë e kapitaleve dhe detyrimeve të ngjashme. Këto llogari tregojnë ne Llogaritë e kapitaleve dhe detyrimeve të ngjashme. Këto llogari tregojnë ne
bilancin e njesise ekonomike, burimet e financimit afatgjata, fitimin e njësisë bilancin e njesise ekonomike, burimet e financimit afatgjata, fitimin e njësisë ekonomike.P.sh, kapitali aksioner ose individual, rezervat, fitimi, provizionet dhe të ekonomike.P.sh, kapitali aksioner ose individual, rezervat, fitimi, provizionet dhe të gjitha financimet e jashtme që kanë qenë objekt i një huaje afatgjatë ose afatmesme.gjitha financimet e jashtme që kanë qenë objekt i një huaje afatgjatë ose afatmesme.
Llogaritë e klasës 2Llogaritë e klasës 2 Llogaritë e AAGJ. Këto llogari regjistrojnë, në aktivin e bilancit, përdorimet e Llogaritë e AAGJ. Këto llogari regjistrojnë, në aktivin e bilancit, përdorimet e
qëndrueshme të njësisë. Ky nocion i përdorimeve të qëndrueshme mbulon atë të qëndrueshme të njësisë. Ky nocion i përdorimeve të qëndrueshme mbulon atë të investimit, d.m.th blerjen e mjeteve të punës. Këto aktive tëAAGJ janë qoftë të investimit, d.m.th blerjen e mjeteve të punës. Këto aktive tëAAGJ janë qoftë të patrupëzuara (fondi tregtar, patentat, koncensionet, etj.), qoftë të trupëzuara patrupëzuara (fondi tregtar, patentat, koncensionet, etj.), qoftë të trupëzuara (terrene,ndërtesa,makineri,pajisje,etj.)qoftë financiare (huadhënie, tituj (terrene,ndërtesa,makineri,pajisje,etj.)qoftë financiare (huadhënie, tituj pjesëmarrjeje)pjesëmarrjeje)
Llogaritë e klasës 3Llogaritë e klasës 3 Llogaritë e inventarëve.Llogaritë e inventarëve. Këto llogari tregojnë në aktivin e bilancit, Këto llogari tregojnë në aktivin e bilancit,
gjendjen e inventarit dhe të prodhimit në proçes në fund të ushtrimit. gjendjen e inventarit dhe të prodhimit në proçes në fund të ushtrimit. Plani kontabël përdor dy kritere klasifikimi:Plani kontabël përdor dy kritere klasifikimi:• • natyrën fizike të inventareve ose shërbimit.natyrën fizike të inventareve ose shërbimit.
• • rendin kronologjik të ciklit të prodhimit (lëndë e parë, prodhim në rendin kronologjik të ciklit të prodhimit (lëndë e parë, prodhim në proçes, produkte të gatshëme).proçes, produkte të gatshëme).
Llogaritë e klasës 4Llogaritë e klasës 4 Llogaritë e të tretëve.Llogaritë e të tretëve. Llogaritë e klasës 4 janë llogari të tretësh dhe Llogaritë e klasës 4 janë llogari të tretësh dhe
tregojnë, me tepricën e tyre, pozicionin e njësisë kundrejt partnerëve tregojnë, me tepricën e tyre, pozicionin e njësisë kundrejt partnerëve të saj (furnitorëve, klientëve, shtetit, personelit etj.). Debitorët ose të saj (furnitorëve, klientëve, shtetit, personelit etj.). Debitorët ose kreditorët, në funksion të marrëdhënies që njësia ekonomike ka me të kreditorët, në funksion të marrëdhënies që njësia ekonomike ka me të tretët, gjenden qoftë në aktiv, qoftë në pasiv të bilancit. P.sh, klientët tretët, gjenden qoftë në aktiv, qoftë në pasiv të bilancit. P.sh, klientët mbi të cilët njësia posedon të drejta, vendosen në aktiv të bilancit, mbi të cilët njësia posedon të drejta, vendosen në aktiv të bilancit, ndërkohë që marrëdhëniet me furnitorët,vendosen në pasiv. Kjo lloj ndërkohë që marrëdhëniet me furnitorët,vendosen në pasiv. Kjo lloj analize mund të bëhet për pozicionin e të gjitha llogarive të të tretëve, analize mund të bëhet për pozicionin e të gjitha llogarive të të tretëve, herë debitorë, herë kreditorë.herë debitorë, herë kreditorë.
Llogaritë e klasës 5Llogaritë e klasës 5 Llogaritë financiare.Llogaritë financiare. Llogaritë e klasës 5, të cilësuara llogari Llogaritë e klasës 5, të cilësuara llogari
financiare, regjistrojnë në bilanc vlera afatshkurtra. Këto në aktiv financiare, regjistrojnë në bilanc vlera afatshkurtra. Këto në aktiv përfaqësojnë pasurinë, si p.sh. vlerat e lëvizshme të vendosjes, ose përfaqësojnë pasurinë, si p.sh. vlerat e lëvizshme të vendosjes, ose disponibilitetet (banka, arka). Megjithatë, këto llogari të klasës 5 disponibilitetet (banka, arka). Megjithatë, këto llogari të klasës 5 regjistrojnë në pasiv një kategori shumë të veçantë të borxhit me afat regjistrojnë në pasiv një kategori shumë të veçantë të borxhit me afat shumë të shkurtër, përderisa bëhet fjalë për zbulim bankar, p.sh. shumë të shkurtër, përderisa bëhet fjalë për zbulim bankar, p.sh. pagesë të një fature kur njësia ekonomike nuk ka gjëndje mjete pagesë të një fature kur njësia ekonomike nuk ka gjëndje mjete monetare në bankë.monetare në bankë.
Bilanci AKTIVI KAPITALI + DETYRIMET
2Llogari të AAGJ3. Llogari të inventarëve4. Llogari të të tretëve5. Llogari financiare
1.Llogari të kapitaleve dhe detyrimeve financiare(psh huat etj)4. Llogari të të tretëve5. Llogari financiare(Owerdraft)
Pozicioni në bilanc i këtyre llogarive mbështetet në teknikën kontabël të përdorur sipas natyrë së veprimit kontabël.
Në fakt, ne dimë që llogaritë me tepricë debitore (përdorimet neto) figurojnë në aktiv të bilancit, ndërkohë që llogaritë me tepricë kreditore figurojnë në kapital +detyrime të bilancit (burimet neto). Për rrjedhim, është e lehtë të tregohet që disa llogari janë gjithmonë debitore ose zero, ndërkohë që disa janë gjithmonë kreditore ose zero, dhe që disa të tjera mund të jenë në të njejtën kohë debitore ose kreditore.
Llogari gjithmonë debitore ose zero.
Të gjitha llogaritë përfaqësuese të të mirave ose të drejtave, mund të jenë vetëm debitore ose zero (llogaritë e klasës 2 dhe 3). Arsyeja është e thjeshtë: këto llogari janë fillimisht përdorime,
për para se të jenë burime.
Shembulli 1Shembulli 1Një njësi ekonomike blen me likujdim të mëvonshëm një Një njësi ekonomike blen me likujdim të mëvonshëm një
A.A.Gj(Makine) me vlerë 1 000. Gjendja e llogarive në formë T-je A.A.Gj(Makine) me vlerë 1 000. Gjendja e llogarive në formë T-je është e është e
mëposhtmja:mëposhtmja:
Pozicioni i llogarive të bilancitPozicioni i llogarive të bilancit
10001000
1000 10001000
1 000
Debi 2. Akt. A.GJ. Kredi Debi 4. Furnitorë Kredi
Faza 1Faza 1Faza 1
Debi 2. Akt. A.GJ. Kredi
Faza 2
Faza 2
Shitja e A.A.GJata
Shitja e A.A.GJata
-Gjatë fazës 1, një njësi ekonomike blen një A.A.GJ me vlerë 1 000. Disa vjet më vonë, faza 2, ajo e shet këtë aktiv.-Regjistrimi i artikujve tregon që llogaria e aktiveve të qëndrueshme është debitore ose zero-Kjo është e vërtetë për llogaritë e klasës 2 dhe 3.
-Gjatë fazës 1, një njësi ekonomike blen një A.A.GJ me vlerë 1 000. Disa vjet më vonë, faza 2, ajo e shet këtë aktiv.-Regjistrimi i artikujve tregon që llogaria e aktiveve të qëndrueshme është debitore ose zero-Kjo është e vërtetë për llogaritë e klasës 2 dhe 3.
Pa hyrë në detajin e shitjeve të AAGJ, duhet patur parasysh që Pa hyrë në detajin e shitjeve të AAGJ, duhet patur parasysh që llogaria e AAGJ do të kreditohet me shumën e blerjes fillestare, llogaria e AAGJ do të kreditohet me shumën e blerjes fillestare, edhe n.q.se çmimi i shitjes do të jetë më i madh se ky. Maksimumi, kjo llogari do edhe n.q.se çmimi i shitjes do të jetë më i madh se ky. Maksimumi, kjo llogari do të mbyllet (shih skemën e mësipërme).të mbyllet (shih skemën e mësipërme).
Shembulli 2Shembulli 2N.q.se një llogari “inventari” është debitore për 100, është e qartë që ajoN.q.se një llogari “inventari” është debitore për 100, është e qartë që ajonuk mund të japë më shumë se 100...akoma, maksimumi ajo do të mbyllet.nuk mund të japë më shumë se 100...akoma, maksimumi ajo do të mbyllet.
Shembulli 3Shembulli 3N.q.se llogaria “arka” është debitore për 200, që është një përdorim, N.q.se llogaria “arka” është debitore për 200, që është një përdorim, burimi i kësaj llogarie sigurisht që nuk mund të jetë më i madh se 200. burimi i kësaj llogarie sigurisht që nuk mund të jetë më i madh se 200. Nga ana tjetër, llogaria “banka”, për shkak të një pagese bankare, më të Nga ana tjetër, llogaria “banka”, për shkak të një pagese bankare, më të madhe se sa arkëtimet,atëhere gjëndja e saj në një moment të caktuar do madhe se sa arkëtimet,atëhere gjëndja e saj në një moment të caktuar do të jetë kreditore(si një detyrim ndaj bankës).të jetë kreditore(si një detyrim ndaj bankës).Llogaritë gjithmonë kreditore ose zero.Llogaritë gjithmonë kreditore ose zero.Duke përdorur një arsyetim me të mëparshmin, mund të tregojmë që disa llogari Duke përdorur një arsyetim me të mëparshmin, mund të tregojmë që disa llogari mund të jenë vetëm kreditore ose zero (llogaritë e klasës 1). Llogaria kapitale, që mund të jenë vetëm kreditore ose zero (llogaritë e klasës 1). Llogaria kapitale, që regjistron kapitalin fillestare të ortakëve, tregon me tepricën e saj burimin që i regjistron kapitalin fillestare të ortakëve, tregon me tepricën e saj burimin që i siguronë njësisë ekonomike. Ky burim neto është një burim financimi e shënuar siguronë njësisë ekonomike. Ky burim neto është një burim financimi e shënuar në kredi të llogarisë”Kapitali”.Detyrimet, të regjistruara në pasiv të bilancit, në kredi të llogarisë”Kapitali”.Detyrimet, të regjistruara në pasiv të bilancit, janë gjithashtu burime për njësinë dhe figurojnë në kredi të llogarive përkatëse. janë gjithashtu burime për njësinë dhe figurojnë në kredi të llogarive përkatëse.
Këto llogari të detyrimeve(borxheve) paraqesin gjithmonë një tepricë Këto llogari të detyrimeve(borxheve) paraqesin gjithmonë një tepricë kreditore ose zero kreditore ose zero
për dy arsyepër dy arsye: Nga njëra anë: Nga njëra anë, burimi (sjellja e fondeve) është gjithmonë më i , burimi (sjellja e fondeve) është gjithmonë më i hershëm se hershëm se
përdorimi. përdorimi. Nga ana tjetërNga ana tjetër, është e qartë që nuk mund të përdorohen më , është e qartë që nuk mund të përdorohen më shumë shumë
mjete(para,makineri etj) se sa shuma e burimit të finacimit.mjete(para,makineri etj) se sa shuma e burimit të finacimit.
10001000
400 10001000
1000
X 600600 400 600
10001000
X 400400
Debi Banka Kredi
Debi Banka Kredi
Debi Banka Kredi
01/01/200x Debi Hua
Kredi
Debi Hua Kredi
Debi Hua Kredi
01/06/200x
01/10/200x
Tepricë kreditore 1 000 lek
Tepricë kreditore 1 000 lek
Tepricë kreditore 6000 lek
Tepricë kreditore 6000 lek
Llogari e mbyllur
Llogari e mbyllur
Kështu, llogaritë që regjistrojnë detyrimet janë gjithmonë kreditore ose zero.
100
100
100100
100100
Debi Shitje Kredi
Debi Shitje Kredi
Debi Kliente Kredi
Debi Kliente Kredi
Llogaritë debitore ose kreditore.Llogaritë e klasës 4 (llogaritë e të tretëve) dhe një pjesë e
llogarive të klasës 5 (llogaritë financiare) mund të jenë debitore ose kreditore. Dimë që llogaritë e klasës 4 tregojnë, me tepricën e tyre, pozicionin e njësisë ekonomike kundrejt të tretëve “Debitore ose kreditore”, në funksion të marrëdhënies që njësia ekonomike ka me partnerët e saj (kredi ose detyrime), ato vendosen qoftë në aktiv, qoftë në pasiv.
Llogaritë debitore ose kreditore
2
1
1. Njësia ekonomike “X” i shet me likujdim të mëvonshëm klientit të 1. Njësia ekonomike “X” i shet me likujdim të mëvonshëm klientit të saj “Y” 100 lek mallra. Llogaria klienti “Y” do të jetë në aktiv të saj “Y” 100 lek mallra. Llogaria klienti “Y” do të jetë në aktiv të bilancit.bilancit.
2. Po kjo njësi ekonomike merr një derdhje në avancë me vlerë 100 2. Po kjo njësi ekonomike merr një derdhje në avancë me vlerë 100 për një porosi nga klienti i saj “Y”. Atëhere teprica e llogarisë për një porosi nga klienti i saj “Y”. Atëhere teprica e llogarisë është kreditore. Në mbylljen e llogarive, teprica e llogarisë klienti është kreditore. Në mbylljen e llogarive, teprica e llogarisë klienti “Y” do të shfaqet në pasiv të bilancit.“Y” do të shfaqet në pasiv të bilancit.
Llogaria “klientë” paraqet një tepricë kreditore, meqenëse Llogaria “klientë” paraqet një tepricë kreditore, meqenëse klienti“Y” sjell një burim financiar në njësinë ekonomike. N.q.se klienti“Y” sjell një burim financiar në njësinë ekonomike. N.q.se mbyllja e llogarive do të bëhej në fund të këtij veprimi, llogaria mbyllja e llogarive do të bëhej në fund të këtij veprimi, llogaria klienti”Y” do të ishte në pasiv të bilancit.klienti”Y” do të ishte në pasiv të bilancit.
Kjo lloj analize mund të bëhet për të gjitha llogaritë e të tretëve, herë Kjo lloj analize mund të bëhet për të gjitha llogaritë e të tretëve, herë debitorë (kur njësia ka një të drejtë për arkëtuar), herë kreditorë (kur debitorë (kur njësia ka një të drejtë për arkëtuar), herë kreditorë (kur njësia ka një detyrim). Megjithatë, llogaritë e klientëve janë përgjithësisht njësia ka një detyrim). Megjithatë, llogaritë e klientëve janë përgjithësisht debitore dhe figurojnë në aktiv, përveçse në rastin e ilustruar nga debitore dhe figurojnë në aktiv, përveçse në rastin e ilustruar nga shembulli i mëparshëm (paradhënie dhe këste).shembulli i mëparshëm (paradhënie dhe këste).
Llogaritë e furnitorëve, për arsye tërësisht të kundërta, janë Llogaritë e furnitorëve, për arsye tërësisht të kundërta, janë përgjithësisht kreditore dhe figurojnë në pasiv të bilancit, por ndërkaq ato përgjithësisht kreditore dhe figurojnë në pasiv të bilancit, por ndërkaq ato mund të jenë debitore në rastin e paradhënieve dhe kësteve dhe figurojnë mund të jenë debitore në rastin e paradhënieve dhe kësteve dhe figurojnë në aktiv.në aktiv.
Llogaritë “personeli, shteti, organizmat socialë”, janë përgjithësisht Llogaritë “personeli, shteti, organizmat socialë”, janë përgjithësisht kreditore, por gjithashtu mund të jenë edhe debitore dhe të figurojnë në kreditore, por gjithashtu mund të jenë edhe debitore dhe të figurojnë në aktiv të bilancit kur njësia ekonomike i ka paguar detyrime më shumë aktiv të bilancit kur njësia ekonomike i ka paguar detyrime më shumë shtetit apo punonjësëve.shtetit apo punonjësëve.
Së fundiSë fundi, kujtojmë që në bazë të parimit të moskompensimit, ndodh , kujtojmë që në bazë të parimit të moskompensimit, ndodh shpesh të takojmë të njejtat llogari të të tretëve në aktiv dhe në pasiv, dhe shpesh të takojmë të njejtat llogari të të tretëve në aktiv dhe në pasiv, dhe nuk ekziston mundësia që të mbyllin njëra tjetrën (studimi i TVSH do ta nuk ekziston mundësia që të mbyllin njëra tjetrën (studimi i TVSH do ta ilustrojë këtë rast në figurë).ilustrojë këtë rast në figurë).
Një pjesë shumë e vogël e llogarive të klasës 5 (llogaritë financiare), Një pjesë shumë e vogël e llogarive të klasës 5 (llogaritë financiare), mund të takohet njëkohësisht në aktiv dhe në pasiv: bëhet fjalë për mund të takohet njëkohësisht në aktiv dhe në pasiv: bëhet fjalë për llogaritë e bankës dhe çeqeve postale (situatë shumë e rrallë për këtë llogaritë e bankës dhe çeqeve postale (situatë shumë e rrallë për këtë llogari të fundit). Në fakt, dihet që një llogari bankare paraqet një llogari të fundit). Në fakt, dihet që një llogari bankare paraqet një tepricë debitore n.q.se njësia ekonomike disponon gjëndje në bankë, tepricë debitore n.q.se njësia ekonomike disponon gjëndje në bankë, ose një tepricë kreditore n.q.se banka jep një paradhënie (zbulim). ose një tepricë kreditore n.q.se banka jep një paradhënie (zbulim). Nuk do të çuditemi pra, që llogarinë” banka” ta gjejmë herë në aktiv Nuk do të çuditemi pra, që llogarinë” banka” ta gjejmë herë në aktiv dhe herë... në pasiv. Këto tre mundësi të pozicionimit të llogarive në dhe herë... në pasiv. Këto tre mundësi të pozicionimit të llogarive në bilanc, mund të përmblidhen nga tabela e mëposhtme:bilanc, mund të përmblidhen nga tabela e mëposhtme:
BilanciBilanci
4. Llogari të të tretëve
Aktivi Pasivi
5. Llogari financiare
Debi Kredi
X
5. Llogari financiare
Debi Kredi
X
1. Kapitali dhe borxhet
Debi Kredi
X
4. Llogari të të tretëve
Debi Kredi
X
2. Aktive të AAGJ.
Debi Kredi
X
3.Inventarë
Debi Kredi
X
4. Llogari të të tretëve
Debi Kredi
X
Funksionimi i llogarive të bilancit.Funksionimi i llogarive të bilancit.Funksionimi i llogarive të bilancit rrjedh direkt nga teknika kontabël e studiuar Funksionimi i llogarive të bilancit rrjedh direkt nga teknika kontabël e studiuar më parë. më parë. --Llogaritë e aktivitLlogaritë e aktivit, që regjistrojnë përdorimet, rriten në debi dhe zvogëlohen në , që regjistrojnë përdorimet, rriten në debi dhe zvogëlohen në kredi.kredi.ShembullShembull: një blerje aktivi (rritje) do të shënohet në debi të një llogarie aktivi, : një blerje aktivi (rritje) do të shënohet në debi të një llogarie aktivi, shitja (zvogëlim) do të regjistrohet në kredi.shitja (zvogëlim) do të regjistrohet në kredi.--Llogaritë e pasivitLlogaritë e pasivit, që tregojnë burimet, rriten në kredi dhe zvogëlohen në debi., që tregojnë burimet, rriten në kredi dhe zvogëlohen në debi.SShembullhembull: Një huamarrje do të rrisë burimet e njësisë ekonomike dhe për : Një huamarrje do të rrisë burimet e njësisë ekonomike dhe për rrjedhim, do të shënohet në kredi të një llogarie detyrimesh.Në të kundërt, pagimi rrjedhim, do të shënohet në kredi të një llogarie detyrimesh.Në të kundërt, pagimi i kësaj huaje, duke zvogëluar burimet, do të regjistrohet në debi të llogarisë i kësaj huaje, duke zvogëluar burimet, do të regjistrohet në debi të llogarisë përkatëse.përkatëse.Duke e përmbledhur, funksionimi i llogarive të bilancit i bindet llogjikës së Duke e përmbledhur, funksionimi i llogarive të bilancit i bindet llogjikës së mëposhtme:mëposhtme:
Aktivi Pasivi(K+D)
Debi Kredi Debi Kredi
++
RritjeRritje-
Zvogelim --
ZvogelimZvogelim ++
RritjeRritje
b/2. Llogaritë e drejtimit.b/2. Llogaritë e drejtimit.Llogaritë e drejtimit, të ndara në dy klasa të mëdha, shpenzime dhe të ardhura, lejojnë të Llogaritë e drejtimit, të ndara në dy klasa të mëdha, shpenzime dhe të ardhura, lejojnë të
ndërtohet ndërtohet llogaria e rezultatit.llogaria e rezultatit.Prezantimi i llogarive të drejtimit.Prezantimi i llogarive të drejtimit.Llogaritë e klasës 6Llogaritë e klasës 6Llogaritë e klasës 6 janë të destinuara për regjistrimin gjatë ushtrimit të të gjitha Llogaritë e klasës 6 janë të destinuara për regjistrimin gjatë ushtrimit të të gjitha
shpenzimeve sipas shpenzimeve sipas natyrës, të cilat përcaktojnë dhe aktivitetin e njësisë. Megjithatë, duhet të bëjmë dy natyrës, të cilat përcaktojnë dhe aktivitetin e njësisë. Megjithatë, duhet të bëjmë dy
saktësime:saktësime:Nga njëra anëNga njëra anë, duhet të kuptojmë “sipas natyrës” një rigrupim homogjen të shpenzimeve , duhet të kuptojmë “sipas natyrës” një rigrupim homogjen të shpenzimeve
që kanë që kanë të njëjtën origjinë dhe i përkasin të të njejtit kriter klasifikimi (shpenzime të personelit, të të njëjtën origjinë dhe i përkasin të të njejtit kriter klasifikimi (shpenzime të personelit, të
tatimeve, tatimeve, financiare, etj.). financiare, etj.). Nga ana tjetërNga ana tjetër, në kushtet e njësisë ekonomike këto shpenzime shpërndahen në llogarinë e , në kushtet e njësisë ekonomike këto shpenzime shpërndahen në llogarinë e rezultatit në funksion të përkatësisë së tyre.rezultatit në funksion të përkatësisë së tyre.• • në ato të shfrytëzimit;në ato të shfrytëzimit;• • në ato të drejtimit;në ato të drejtimit;• • në ato të veprimeve të veçanta;në ato të veprimeve të veçanta;Kështu,në njësinë ekonomike mund të bëhen tre nivele analize, të ndara qartë në llogarinë e Kështu,në njësinë ekonomike mund të bëhen tre nivele analize, të ndara qartë në llogarinë e rezultatit.rezultatit.Llogaritë e klasës 7Llogaritë e klasës 7Llogaritë e klasës 7 regjistrojnë të ardhurat e njësisë ekonomike, të cilat vetë ndahen në të Llogaritë e klasës 7 regjistrojnë të ardhurat e njësisë ekonomike, të cilat vetë ndahen në të
ardhura ardhura të lidhura me shfrytëzimin, veprimet financiare, veprimet e veçanta.të lidhura me shfrytëzimin, veprimet financiare, veprimet e veçanta.Pozicioni i llogarive të drejtimit.Pozicioni i llogarive të drejtimit.Pozicioni i llogarive të drejtimit në llogarinë e rezultatit nuk përbën asnjë vështirësi të Pozicioni i llogarive të drejtimit në llogarinë e rezultatit nuk përbën asnjë vështirësi të
posaçme dhe posaçme dhe mund të skematizohet në mënyrën e mëposhtme:mund të skematizohet në mënyrën e mëposhtme:
LLOGARIA E REZULTATIT
Shpenzime Të ardhura
Llogari të klasës 6 SHPENZIME
Llogari të klasës 7
TË ARDHURA
X XLlogaritë e shpenzimeve janë gjithmonë debitore ose
zero. (1)Llogaritë e të ardhurave janë gjithmonë kreditore ose
zero. (1)Funksionimi i llogarive të drejtimit. Funksionimi i llogarive të drejtimit tashmë është mjaft i
njohur.- Llogaritë e klasës 6, që regjistrojnë konsumimet e vlerave,
janë përdorime dhe, për rrjedhojë,, rriten në debinë e tyre. Në të kundërt,
megjithëse mjaft rrallë, ato zvogëlohen në kredinë e tyre(në raste kthimesh të mallrave
apo produkteve) . Funksionimi i llogarive të drejtimit (1/2)(1) Njësia ekonomike X i blen Njësisë ekonomike Y një
mall me vlerë 1 000 lekë. (2) Njësia ekonomike X kthen një pjesë të mallit me
vlerë 300 lekë.
2) 1000 300 300 (1 (1
10001000
1) 1000 300 (2300 (2 2) 300
1000 (11000 (1
1) 1000
Debi Blerje mallrash Kredi
Debi Blerje mallrash Kredi
Debi Shtitje mallrash Kredi
Debi Furnitori Y Kredi
a)Kontabiliteti i Njësisë ekonomike X
11
22I njëjti shembull për konabilitetin e njësisë ekonomike Y b)Kontabiliteti i njësisë ekonomike Y
1) 300 300 1000 1000 (2 (2
Debi Klienti X Kredi
Debi Furnitori Y Kredi
33Sigurisht, llogaria e blerjeve do të jetë gjithmonë debitore ose zero.
- Llogaritë e klasës 7 regjistrojnë të ardhurat (burimet) dhe rriten në kredinë e tyre. Në të kundërt, çdo zvogëlim i burimit do të shënohet në debi të llogarisë së të ardhurave.
E kundërta e shembullit të mësipërm mund të ilustrojë lehtësisht këtë funksionim, mjafton të imagjinojmë kontabilitetin e njësisë ekonomike X (shih skemën e mëposhtme):
Llogaria e rezultatitLlogaria e rezultatit
Shpenzime Të ardhura
Klasa 6Debi Kredi
Klasa 7Debi Kredi
++
RritjeRritje-
Zvogelim --
ZvogelimZvogelim++
RritjeRritje
b/3. Llogaritë posaçme.Në këtë rubrikë kontabël regjistrohen veprimet që mungojnë në
bilanc dhe në llogarinë e rezultatit. Llogaritë e klasës 8.Llogaritë e klasës 8 përdoren nga njësia ekonomike për të
realizuar një informacion më të plotë për disa veprime të veçanta, me qëllim që të plotsohen anekset e bilancit dhe pasqyrave finaciare.Psh.llogaritë e tretëve që regjistrojnë të drejtat dhe detyrimet për shitë-blerjet me garanci, qirat financiare, etj.). Këto elemente janë veçanërisht të pasur me informacion për analistin financiar.
Bilanci Llogaria e rezultatit
AKTIVIPËRDORIME-NEVOJA
PASIVIBURIME – DETYRIME
SHPENZIME6
TË ARDHURA7
2.AAGJ 1.Kapitali i vet Të shfytëzimit Të shfrytëzimit
AAGJJM,liçenca,logjistika,fondi tregtar, e drejta e qiradhënies.AAGJMTerrene, konstruksione,nrëtime makineri, paisje informatike etj., AAGJF,Depozita, garanci, aksione
KAPITALI :Aksioner ose individual
BLERJE:Mallra, lëndë të para.SHPENZIME TË TJERA: nëntrajtime, qiramarrje, riparime, sigurime, publicitet, etj.TATIME DHE TAKSA:taksa të tokës, të të mësuarit, profesionit, pullësSHPENZIME TË PUNONJËSVE:Paga, shpërblim page dhe sigurime shoqërore të personelit .SHPENZIME TË TJERA:Humbje, liçenca,patentaZHVLERESIME DHE AMORTIZIME
SHITJE:Mallra dhe shërbimeProdhime të shituraShtesa e prodhimit të vetShitje A.Qëndrushme.SUBVENCIONE TË SHFRYTËZIMIT.TË ARDHURA TË TJERA.
REZULTATI :Fitim ose humbje
REZERVA :Statutore ose të tjera
Aktive Afat-Shkurtra
Detyrimet
3.Inventarë dhe nëproçes.Mallra, materiale të para, produkte të përfunduara, prodhim në proçes4.Keditor.Klientë dhe të tjerë5.Mjete monetare dhe të ngjashme.Banka dhe arka
1.Huamarrje
4.FURNITORË FINACIARE FINANCIARE
Interesa huashKomisione bankare
Interesa të marraKomisiane bankare
4.Detyrime ndaj punonjësve,.fiskale etj.
TE TJERA TE TJERA
Gjoba, penalitete, defiçitite Rimarrje provigjone etj.
DEBI KREDI
BILANCI LLOGARIA E REZULTATIT
AKTIVI PASIVI SHPENZIME TË ARDHURA
Përbërja e pasurisë/
Përdorime
Burime-DetyrimeOrigjina
2-3-4-5 1-4-“5” 6 7
DEBI KREDI
Aktin + Aktiv -
DEBI KREDI
Detyrim - Detyrim+
DEBI KREDI
Shpenzime +Shpenzime -
DEBI KREDI
Të ardhura -Të ardhura +4.3 Kodifikimi kontabël.Struktura e kodifikimit.Plani i llogarive klasifikohet në një kodifikim dhjetor, numri i secilës
nga klasat nga 1 deri 9 përbën shifrën e parë të numrave të të gjitha llogarive të klasës përkatse. Secila llogari mund të ndahet në nënllogari. Numri i çdo llogarie ndarëse fillon gjithmonë nga numri i llogarisë ose nënllogarisë, ndarjen e së cilës ai përbën.Ky kodifikim është jashtëzakonisht interesant për analizën e veprimeve kontabël. Në fakt , ky sistem lejon të hapen aq rubrika sa është nevoja, dhe e kundërta, lejon të rigrupohen llogaritë në llogari të rangut një ose dy me qëllim që të ndërtohen pasqyrat e përmbledhse.Kështu, mjafton të shtojmë një dhjetëshe, për të arritur nënëllogari të tjera dhe në të kundërt, të heqim një apo më shumë për të arritur një përmbledhse llogarish.Kjo metodë, bën që nga një llogari kryesore (përmbledhse),të dalin nënllogari të tjera për të ndjekur aktivitetin e njësië ekonomike në mënyrë të detajuar.
1
2 3 4Rangu i llogarisë llogarisë
Rangu i 3-të
2 0 7 do të thotë Fondi tregtar(në AAGJ JO Materiale)2 1 5 (materiale e pajisje)(në AAGJM)Rangu i 2-të
2 0 do të thotë AAGJJM.2 1 AAGJM
Rangu i 1-rë
Do të thotë llogari të klasës 2
22
01
75
Etj.
1 2 3 4Rangu i llogarisë llogarisë
Rangu i 3-të i klasës 4 Llogaritë e të tretëve4 0 Furnitorë4 1 Klientë4 2 Personel4 3 Organizma shoqëror4 4 ShtetiEtj...
Rangu i 3-të
Përcaktimi i shpenzimit6 0 1 blerje lëndësh të para6 0 7 blerje mallrash
Rangu i 2-të
Natyra e shpenzimit
Rangu i 1-rë
Llogari shpenzimi
1 2 3 4
Rangu i llogarisë lllogarisë
4 04
Aspekte të veçanta të kodifikimit.Aspekte të veçanta të kodifikimit.
Disa aspekte të veçanta të kodifikimit kontabël meritojnë të nënvinëzohen:Disa aspekte të veçanta të kodifikimit kontabël meritojnë të nënvinëzohen:
Llogaritë që përmbajnë shifrën 9 në rangun e tretëLlogaritë që përmbajnë shifrën 9 në rangun e tretë
1000 1000 1000
Debi Banka Kredi 512
Debi Klientë Kredi 419
Në 01/01/200x, njësia ekonomike X derdh një këst 1 000 lekë parapagim për blerje mallrash. Klienti është për ne një burim financimi dhe normalisht del në kredi të llogarisë 419. Në fund të ushtrimit kontabël, me rastin e publikimit të dokumenteve përmbledhse, (dhe n.q.se kjo llogari do të paraqiste gjithmonë të njejtën tepricë), ajo do të figuronte në pasiv të bilancit. Po kështu, ne do të gjenim në të gjithë librat kontabël këto llogari, që përmbajnë një 9 në rangun e tretë.
Shembujt më të shpeshtë do të ishin:409 Furnitorë-debitorë (në rastin e paradhënieve dhe kësteve që u
bën njësia ekonomike furnitorëve).419 Klientë-kreditorë (shembulli i mëparshëm)519.Llogari të zbuluara(overdrafte bankare)609 Zbritje, shtyrje, komisione të marra (llogari kreditore që
regjistrojnë zvogëlimet e shpenzimeve që rezultojnë nga reduktimet me karaker tregtar)
709 Zbritje, shtyrje, komisione të paguara etj.Së fundi,vemë në dukje se llogaritë e drejtimit që përmbajnë një 9 në
rangun e tretë, mbahen gjatë ushtrimit kontabël për të regjistruar veprimet e kundërta me ato të llogarive të rangut 2.
Megjithatë, këto llogari mbyllen në fund të periudhës dhe nuk shfaqen në llogarinë e rezultatit.
ShembullShembull
Gjatë ushtrimit kontabël, Shoqëria X regjistron elementet e mëposhtëm:Gjatë ushtrimit kontabël, Shoqëria X regjistron elementet e mëposhtëm:
Shitjet e ushtrimit, 1 000 (në kredi).Shitjet e ushtrimit, 1 000 (në kredi).
Zbritje të bëra gjatë ushtrimit, 20.Zbritje të bëra gjatë ushtrimit, 20.
Regjistrimet janë si më poshtë:Regjistrimet janë si më poshtë:
(c) 20TK 980Totali=
1000
1000 (a) 1000 (a)
Totali= 1000
(a) (a) 1000 1000
Totali= 1000
20 (b)20 (b)
TD =980TD =980
Totali=1000Totali=1000
(b) 20 Totali = 20Totali = 20
20 (c)20 (c)
Totali = 20Totali = 20
70Debi Shitje Kredi 410
Debi Klientë Kredi
709Debi Zbritje Kredi
Nga një xhirim kontabël (c), llogaria 709 do të mbyllet (nga llogaria 70), me qëllim që të përcaktohet shuma neto e shitjeve që figuron vetëm në llogarinë e rezultatit.
Llogaritë që përmbajnë një 9 në rangun e dytë.Llogaritë që përmbajnë një 9 në rangun e dytë.Llogaritë që përmbajnë një 9 në rangun e dytë janë llogaritë e aktiveve të rezervuara për Llogaritë që përmbajnë një 9 në rangun e dytë janë llogaritë e aktiveve të rezervuara për regjistrimin e provizioneve për zhvlerësimin.regjistrimin e provizioneve për zhvlerësimin.Shembuj:Shembuj:
• • 2907, kjo llogari do të thotë “provizion për zhvlerësimin e fondit tregtar”;2907, kjo llogari do të thotë “provizion për zhvlerësimin e fondit tregtar”; • • llogaria 5903 do të thotë “provizion për zhvlerësimin e A.Financiare”;llogaria 5903 do të thotë “provizion për zhvlerësimin e A.Financiare”; • • llogaria 3970 tregon “provizion për zhvlerësimin e inventarëve” llogaria 3970 tregon “provizion për zhvlerësimin e inventarëve” Duke hequr 9-ën në pozicionin e dytë, është e lehtë të gjendet rrënja e llogarisë me të cilën Duke hequr 9-ën në pozicionin e dytë, është e lehtë të gjendet rrënja e llogarisë me të cilën lidhet provizioni. Kështu, llogaria 4910 regjistron natyrisht një provizion për zhvlerësimin e lidhet provizioni. Kështu, llogaria 4910 regjistron natyrisht një provizion për zhvlerësimin e llogarive klientë (mjafton të heqim 9-ën në rangun e dytë për të gjetur origjinën e llogarisë).llogarive klientë (mjafton të heqim 9-ën në rangun e dytë për të gjetur origjinën e llogarisë).
Llogaritë që përmbajnë një 8 në rangun e dytë.Llogaritë që përmbajnë një 8 në rangun e dytë.Duke iu përgjigjur të njejtës llogjikë të kodifikimit sikurse në llogaritë e mëparshme, llogaritë Duke iu përgjigjur të njejtës llogjikë të kodifikimit sikurse në llogaritë e mëparshme, llogaritë
që që përmbajnë një 8 në rangun e dytë tregojnë amortizimet e llogarive me të cilat kanë lidhje.përmbajnë një 8 në rangun e dytë tregojnë amortizimet e llogarive me të cilat kanë lidhje.Për shembull:Për shembull:
• • llogaria 2815 do të thotë “amortizime të materialeve dhe pajisjeve”llogaria 2815 do të thotë “amortizime të materialeve dhe pajisjeve”• • 28182 do të thotë “amortizime të mjeteve të transportit”.28182 do të thotë “amortizime të mjeteve të transportit”.
Në të njejtën mënyrë me llogaritë e provizioneve, heqja e 8-ës në rangun e dytë lejon Në të njejtën mënyrë me llogaritë e provizioneve, heqja e 8-ës në rangun e dytë lejon lehtësisht të gjendet llogaria së cilës i referohet amortizimi (215 për materialet, 2182 për lehtësisht të gjendet llogaria së cilës i referohet amortizimi (215 për materialet, 2182 për mjetet e transportit).mjetet e transportit).
Llogaritë që përmbajnë një 8 në rangun e tretë ose të katërtLlogaritë që përmbajnë një 8 në rangun e tretë ose të katërtKy kodifikim i veçantë ilustron lidhjen e llogarive rregulluese me llogaritë përkatëse të të Ky kodifikim i veçantë ilustron lidhjen e llogarive rregulluese me llogaritë përkatëse të të
tretëve.tretëve.Shembull: Një njësi ekonomike i shet një mall një klienti, të cilit, për arsye materiale, ajo nuk Shembull: Një njësi ekonomike i shet një mall një klienti, të cilit, për arsye materiale, ajo nuk mund t’ia dërgojë faturën sot. Për ta lidhur shitjen me ushtrimin, ajo përdor llogarinë klientë, mund t’ia dërgojë faturën sot. Për ta lidhur shitjen me ushtrimin, ajo përdor llogarinë klientë, faturë për t’u plotësuar.faturë për t’u plotësuar.
1000 1000 1000
408”Furnitor fatura të pamb.”Debi kredi
418 Klientë,fatura Debi për t’u plotësuar Kredi
I njëjti arsyetim do të lejonte të shpjegohej ky kodifikim për llogaritë e tjera të të tretëve, psh furnitorët (408, furnitorë, fatura të pambërritura), personelin (428, personel i pagueshëm,) etj.
Në përfundim …Dimë që PKP dhe ligji “Për kontabilitetin” përcaktojnë kuadrin e
ushtrimit të kontabilitetit të përgjithshëm të njësive ekonomike. Ky kuadër kërkon mbajtjen e disa librave të detyrueshëm, që janë, Ditari, Libri i Madh dhe Libri i Inventarit. Me qëllim që të klasifikohen këto veprime sipas rradhës dhe metodave, kontabiliteti përdor një listë llogarish të përcaktuar nga PKP.
Këto llogari ndahen në tre klasa të mëdha:llogaritë e klasës 1 deri 5, të quajtura “llogari të situatës ose të
pasurisë”, lejojnë të ndërtohet bilanci;llogaritë e klasës 6 dhe ato të klasës 7, të cilësuara si “llogaritë e
drejtimit”, lejojnë të ndërtohet llogaria e rezultatit;llogaritë e klasës 8 dhe ato të klasës 9 janë rezervuar për
përdorime të posaçme;Për arsye evidentimi, çdo llogarie i referohet një kod. Ky kodifikim
kontabël i bindet një llogjike dhjetore, që me elasticitetin e saj u përgjgjet nevojave të analizës dhe të sintezës.
Gjatë ushtrimit kontabël, ekzistojnë dy kategori të mëdha veprimesh:
Fillimisht veprimet rrjedhëse, Fillimisht veprimet rrjedhëse, objekti i të cilave është të shprehin objekti i të cilave është të shprehin aktivitetet rrjedhëse të njësisë ekonomike. Këto veprime përbëhen nga aktivitetet rrjedhëse të njësisë ekonomike. Këto veprime përbëhen nga blerjet, shitjet, shpenzimet dhe të ardhurat e ndryshme, si dhe të gjitha blerjet, shitjet, shpenzimet dhe të ardhurat e ndryshme, si dhe të gjitha veprimet që përcaktojnë situatën e njësisë ekonomike (blerja e aktiveve të veprimet që përcaktojnë situatën e njësisë ekonomike (blerja e aktiveve të qëndrueshme, veprimet e huadhënies, të thesarit gjatë arkëtimeve dhe qëndrueshme, veprimet e huadhënies, të thesarit gjatë arkëtimeve dhe pagesave etj.).pagesave etj.).
Në përfundim të ushtrimit kontabël, këto veprime çojnë në ndërtimin e Në përfundim të ushtrimit kontabël, këto veprime çojnë në ndërtimin e një bilanci fillestar, të quajtur “bilanci para inventarit ose paraprak”. Ky një bilanci fillestar, të quajtur “bilanci para inventarit ose paraprak”. Ky bilanc jep një pamje të pakompletuar të njësisë ekonomike dhe nuk do të bilanc jep një pamje të pakompletuar të njësisë ekonomike dhe nuk do të jepte një imazh besnik të saj. jepte një imazh besnik të saj.
Në fakt, disa llogari që figurojnë në bilancin fillestar(paraprak), nuk Në fakt, disa llogari që figurojnë në bilancin fillestar(paraprak), nuk lejojnë të lexohet në mënyrë korrekte situata financiare e njësisë lejojnë të lexohet në mënyrë korrekte situata financiare e njësisë ekonomike. Disa shembuj mjaftojnë për të treguar këtë:ekonomike. Disa shembuj mjaftojnë për të treguar këtë: 𠿡 𠿡 pamjaftueshmëri:pamjaftueshmëri: bilanci fillestar(paraprak) tregon aktivet e bilanci fillestar(paraprak) tregon aktivet e qëndrueshme pa llogaritur dhe regjistruar amortizimin e tyre,vlera e qëndrueshme pa llogaritur dhe regjistruar amortizimin e tyre,vlera e inventarit(mallra,produkte etj.)në këtë bilanc nuk i përgjigjen inventarit inventarit(mallra,produkte etj.)në këtë bilanc nuk i përgjigjen inventarit përfundimtar(sepse nuk është bërë ende).Ky lloj bilanci nuk i përgjigjet përfundimtar(sepse nuk është bërë ende).Ky lloj bilanci nuk i përgjigjet situatës së inventarit përfundimtar .situatës së inventarit përfundimtar .
Së fundiSë fundi, për arsye të ndryshme kohore midis fakteve dhe , për arsye të ndryshme kohore midis fakteve dhe regjistrimit e tyre; midis fakteve ekonomike dhe regjistrimit të tyre regjistrimit e tyre; midis fakteve ekonomike dhe regjistrimit të tyre kontabël, llogaria banka nuk është patjetër e barabartë me vlerën e saj të kontabël, llogaria banka nuk është patjetër e barabartë me vlerën e saj të vërtetë në llogari(sepse duhen bërë rivlersimet e monedhave të huaja me vërtetë në llogari(sepse duhen bërë rivlersimet e monedhave të huaja me me kursin 31.12...... Në të njejtën mënyrë, disa llogari drejtimi kanë nevojë me kursin 31.12...... Në të njejtën mënyrë, disa llogari drejtimi kanë nevojë të korrigjohen.të korrigjohen.
P.sh. të ardhurat dhe shpenzimet janë regjistruar, ndërkohë që vetëm P.sh. të ardhurat dhe shpenzimet janë regjistruar, ndërkohë që vetëm një pjesë e tyre i përkiste ushtrimit kontabël. Në të kundërt, të ardhurat një pjesë e tyre i përkiste ushtrimit kontabël. Në të kundërt, të ardhurat dhe shpenzimet që i referohen ushtrimit, mund të mos jenë dhe shpenzimet që i referohen ushtrimit, mund të mos jenë kontabilizuar.Këto situata pengojnë çdo llogaritje të rezultatit real të kontabilizuar.Këto situata pengojnë çdo llogaritje të rezultatit real të periudhës ushtrimore. Me qëllim që të rregullohen këto pamjaftueshmëri, periudhës ushtrimore. Me qëllim që të rregullohen këto pamjaftueshmëri, kontabiliteti i bën thirrje një tjetër kategorie veprimesh, të quajtura kontabiliteti i bën thirrje një tjetër kategorie veprimesh, të quajtura “veprimet e fundit të ushtrimit”.“veprimet e fundit të ushtrimit”.
Veprimet e fundit të ushtrimit, Veprimet e fundit të ushtrimit, të cilësuara gjithashtu si “punët e të cilësuara gjithashtu si “punët e inventarit”, kanë për objekt të rregullojnë bilancin para inventarit, me qëllim inventarit”, kanë për objekt të rregullojnë bilancin para inventarit, me qëllim që të publikohen dokumentet përmbledhse që të shprehin një imazh besnik që të publikohen dokumentet përmbledhse që të shprehin një imazh besnik të pasurisë së njësisë ekonomike, të situatës së saj financiare dhe rezultatit të pasurisë së njësisë ekonomike, të situatës së saj financiare dhe rezultatit të saj. Punët e inventarit konsistojnë pikërisht në kryerjen e inventarit të të saj. Punët e inventarit konsistojnë pikërisht në kryerjen e inventarit të situatës ative dhe pasive të njësisë ekonomike, d.m.th. llogaritjen situatës ative dhe pasive të njësisë ekonomike, d.m.th. llogaritjen sistematike të gjendjes së të drejtave dhe detyrimeve, duke patur parasysh sistematike të gjendjes së të drejtave dhe detyrimeve, duke patur parasysh elementet që ndodhin gjatë ushtrimit, të cilët nuk kanë qenë të elementet që ndodhin gjatë ushtrimit, të cilët nuk kanë qenë të kontabilizuar. P.sh. amortizimet, megjthëse shprehin një zhvlerësim të kontabilizuar. P.sh. amortizimet, megjthëse shprehin një zhvlerësim të vazhdueshëm gjatë ushtrimit, do të regjistrohen vetëm në fund të periudhës.vazhdueshëm gjatë ushtrimit, do të regjistrohen vetëm në fund të periudhës.
Në të njejtën mënyrë, provizionet për risqe e shpenzime, fakti gjenerues i të Në të njejtën mënyrë, provizionet për risqe e shpenzime, fakti gjenerues i të cilave mund të njihet prej disa muajsh, do të kontabilizohen gjithashtu në cilave mund të njihet prej disa muajsh, do të kontabilizohen gjithashtu në fund të ushtrimit.fund të ushtrimit.
Nga ana tjetërNga ana tjetër, të destinuara për të lejuar mbylljen e llogarive dhe , të destinuara për të lejuar mbylljen e llogarive dhe ndërtimin e dokumenteve pëmbledhës në një datë të caktuar, punët e ndërtimin e dokumenteve pëmbledhës në një datë të caktuar, punët e inventarit krijojnë një ndërprerje në vazhdueshmërinë ekonomike. Në fakt, inventarit krijojnë një ndërprerje në vazhdueshmërinë ekonomike. Në fakt, gjithçka ndodh sikur aktiviteti i njësisë të mbyllej në 31 dhjetor për të gjithçka ndodh sikur aktiviteti i njësisë të mbyllej në 31 dhjetor për të rifilluar në 1 janar të vitit tjetër.rifilluar në 1 janar të vitit tjetër.
Një shembull do ta përsëriste këtë ide: Në 01.10.200x, një njësi ekonomike Një shembull do ta përsëriste këtë ide: Në 01.10.200x, një njësi ekonomike krijon një detyrim qiraje 1 000, duke e shtrirë deri në 30.09.200x. N.q.se ajo krijon një detyrim qiraje 1 000, duke e shtrirë deri në 30.09.200x. N.q.se ajo i mbyll llogaritë në 31.12.200x, në fund të ushtrimit ajo do të duhet të i mbyll llogaritë në 31.12.200x, në fund të ushtrimit ajo do të duhet të nxjerrë në pah pjesën e shpenzimit që i takon ushtrimit të kryer (1000 x nxjerrë në pah pjesën e shpenzimit që i takon ushtrimit të kryer (1000 x 3/12) dhe atë që do të konsumohet gjatë ushtrimit në vazhdim (1000 x 9/12).3/12) dhe atë që do të konsumohet gjatë ushtrimit në vazhdim (1000 x 9/12).
Kështu, veprimet e fundit të ushtrimit rregullojnë llogaritë. Duhet nënvizuar Kështu, veprimet e fundit të ushtrimit rregullojnë llogaritë. Duhet nënvizuar që ato mbështeten në rregullat e vlerësimit e parimet sipas standardeve të që ato mbështeten në rregullat e vlerësimit e parimet sipas standardeve të kontabilitetit, ku primare do të jenë zbatimi parimit të kujdesit dhe kontabilitetit, ku primare do të jenë zbatimi parimit të kujdesit dhe pavarësia e ushtrimeve.pavarësia e ushtrimeve.
Këto dy kategori veprimesh mund të paraqiten nga skema kronologjike e Këto dy kategori veprimesh mund të paraqiten nga skema kronologjike e
mëposhtmemëposhtme::
Bilanci parainventarit
Punët e inventarit(rregullimi i llogarive)
Bilanci pasinvent
arit
Bilanci
Pasqyra e rezultatit
Anekset
Fillimi i
ushtrimit
Fundi i ushtri
mit
Punët rrjedhëse
Për ti bërë më të qarta veprime e mbylljes dhe ato rregulluese, më pas do ti trajtojmë me hollësi në një temë të veçantë.Çështja 5-të. Detyrimi ligjor për dokumentet-bazë të kontabilitetit. Në bazë të ligjit “Për kontabilitetin”, çdo regjistrim kontabël, me përjashtim të rasteve që përcaktohen nga Ministria e Financave, mbështetet në dokumentacionin kontabël, i cili ndahet:A. Dokumentacion justifikues (fillestar) që mbështet, regjistrimet kontabël në librat e kontabilitetit. Dokumentacioni justifikues klasifikohet në:
● ● Dokumentacion-bazë fillestar, ku bëjnë pjesë dokumentet në të cilat formulohen Dokumentacion-bazë fillestar, ku bëjnë pjesë dokumentet në të cilat formulohen veprimet ekonomiko-financiare që kanë të bëjnë me lëvizjen e vlerave materiale e veprimet ekonomiko-financiare që kanë të bëjnë me lëvizjen e vlerave materiale e monetare, detyrimet tatimore, shlyerjet e tyre etj.monetare, detyrimet tatimore, shlyerjet e tyre etj.
Në bazë të ligjit “Për kontabilitetin”, me qëllim që të pasqyrohet drejt Në bazë të ligjit “Për kontabilitetin”, me qëllim që të pasqyrohet drejt veprimtaria e njësive ekonomike, dokumentacioni-bazë duhet të sigurojë në çdo veprimtaria e njësive ekonomike, dokumentacioni-bazë duhet të sigurojë në çdo kohë të dhëna të nevojshme, të besueshme dhe lehtësisht të verifikueshme, si dhe kohë të dhëna të nevojshme, të besueshme dhe lehtësisht të verifikueshme, si dhe të garantuara ligjërisht. të garantuara ligjërisht.
● ● Dokumentacioni përmbledhës, që përmbledh një tërësi ngjarjesh të shprehura me Dokumentacioni përmbledhës, që përmbledh një tërësi ngjarjesh të shprehura me një ose disa regjistrime kontabël. Këto janë gjithnjë me origjinë të brendshme, si një ose disa regjistrime kontabël. Këto janë gjithnjë me origjinë të brendshme, si p.sh ditaret ndihmës, listinget informatike etj. Këto tipe dokumetesh përgatiten në p.sh ditaret ndihmës, listinget informatike etj. Këto tipe dokumetesh përgatiten në bazë të dokumenteve justifikues-bazë dhe justifikojnë regjistrimet periodike në bazë të dokumenteve justifikues-bazë dhe justifikojnë regjistrimet periodike në ditare.ditare.
B. B. Libra të kontabilitetit.Libra të kontabilitetit. Në ligjin “Për kontabilitetin” , në libra të kontabilitetit Në ligjin “Për kontabilitetin” , në libra të kontabilitetit përfshihen: ditari, Libri i Madh, libri inventar, të cilët janë të integruar në ciklin e përfshihen: ditari, Libri i Madh, libri inventar, të cilët janë të integruar në ciklin e trajtimit të informacionit kontabël. Veç tyre, këtu përfshihen edhe libra të tjerë si, trajtimit të informacionit kontabël. Veç tyre, këtu përfshihen edhe libra të tjerë si, libri i faturave që mund të mbahet për qëllime tatimore, i pagave të personelit etj.libri i faturave që mund të mbahet për qëllime tatimore, i pagave të personelit etj.
CC. Dokumente tjerë.. Dokumente tjerë. Këtu përfshihet çdo mbartës i informatave kontabël që mund të Këtu përfshihet çdo mbartës i informatave kontabël që mund të klasifikohet në grupet e mësipërme, qofshin këto në formën e librave, skedave apo klasifikohet në grupet e mësipërme, qofshin këto në formën e librave, skedave apo formave të tjera (mbartësit informatikë).formave të tjera (mbartësit informatikë). Në praktikë shpesh herë ka ndërthurje të dokumenteve të kontabilitetit në vartësi Në praktikë shpesh herë ka ndërthurje të dokumenteve të kontabilitetit në vartësi të teknikave të përdorura, në kushtet e punës me dorë në libër-ditar dhe libër i të teknikave të përdorura, në kushtet e punës me dorë në libër-ditar dhe libër i madh, ato mund të paraqiten të bashkuara (sistemi ditar-libër i madh).Ditaret madh, ato mund të paraqiten të bashkuara (sistemi ditar-libër i madh).Ditaret analitikë luajnë rolin e një libri centralizator.Në kushtet e kontabilitetit të analitikë luajnë rolin e një libri centralizator.Në kushtet e kontabilitetit të informatizuar regjistrimi kronologjikisht mund të jetë i njëkohshëm me atë informatizuar regjistrimi kronologjikisht mund të jetë i njëkohshëm me atë sistematik, etj.sistematik, etj.Çdo dokument justifikues përshkruan me vërtetësi veprimin ose ngjarjen që ka për Çdo dokument justifikues përshkruan me vërtetësi veprimin ose ngjarjen që ka për objekt. Ai duhet të përmbajë të dhëna për shkakun e veprimit, datën, vendin e objekt. Ai duhet të përmbajë të dhëna për shkakun e veprimit, datën, vendin e kryerjes, objektin, treguesit sasiorë e vlerorë, personat që kanë autorizuar dhe kryerjes, objektin, treguesit sasiorë e vlerorë, personat që kanë autorizuar dhe ekzekutuar veprimin, si dhe të dhëna të tjera të nevojshme që i japin dokumentit ekzekutuar veprimin, si dhe të dhëna të tjera të nevojshme që i japin dokumentit forcën e një prove ligjore ose administrative. Dokumenti justifikues bazë përgatitet forcën e një prove ligjore ose administrative. Dokumenti justifikues bazë përgatitet në gjuhën shqipe dhe në kohën kur kryhet veprimi ose ndodh ngjarja.në gjuhën shqipe dhe në kohën kur kryhet veprimi ose ndodh ngjarja.Kërkesa e formës dhe e vlefshmërisë së dokumenteve justifikuese, për t’u pranuar Kërkesa e formës dhe e vlefshmërisë së dokumenteve justifikuese, për t’u pranuar për regjistrim kontabël në kontabilitet, përcaktohen nga sistemet kontable.për regjistrim kontabël në kontabilitet, përcaktohen nga sistemet kontable.
5.1. Dokumentet e magazinës dhe rregullat e hartimit të tyre. 5.1. Dokumentet e magazinës dhe rregullat e hartimit të tyre. Në hartimin e dokumenteve të magazinës detyrimisht zbatohen të gjitha detyrimet Në hartimin e dokumenteve të magazinës detyrimisht zbatohen të gjitha detyrimet ligjore.ligjore.Dokumentet e magazinës janë: Fletë-hyrja dhe Fletë-dalja (Faturë blerje - Faturë Dokumentet e magazinës janë: Fletë-hyrja dhe Fletë-dalja (Faturë blerje - Faturë shitje). Këto dokumente detyrimisht duhet të kenë dokumentet shoqëruese. Fletë-hyrja shitje). Këto dokumente detyrimisht duhet të kenë dokumentet shoqëruese. Fletë-hyrja duhet të ketë bashkëlidhur dokumentet e blerjes (faturën e shitësit dhe dokumente të duhet të ketë bashkëlidhur dokumentet e blerjes (faturën e shitësit dhe dokumente të tjera, si të transportit, zhdoganimet etj.)tjera, si të transportit, zhdoganimet etj.) Dokumentet e magazinës detyrimisht (ose sipas formatit të miratuar) duhet të Dokumentet e magazinës detyrimisht (ose sipas formatit të miratuar) duhet të përmbajnë : përmbajnë : - Emërtimin e dokumentit, numrin rendor (ose serial), si dhe datën.- Emërtimin e dokumentit, numrin rendor (ose serial), si dhe datën.- Emërtimin e njësisë ekonomike, firmën e njësisë ekonomike ( shpk, sha, etj.), - Emërtimin e njësisë ekonomike, firmën e njësisë ekonomike ( shpk, sha, etj.), adresën, numrin e identifikimit të personit të tatueshëm.adresën, numrin e identifikimit të personit të tatueshëm.- Tregimin e personit ose të njësisë ekonomike që urdhëron kryerjen e veprimit, të - Tregimin e personit ose të njësisë ekonomike që urdhëron kryerjen e veprimit, të personit që ekzekuton veprimin, firmën e personit që merr në ngarkim vlerat personit që ekzekuton veprimin, firmën e personit që merr në ngarkim vlerat materiale.materiale.- Numrin e kartelës, emërtimin e artikullit, njësinë e matjes, çmimin, vlerën. Kur është - Numrin e kartelës, emërtimin e artikullit, njësinë e matjes, çmimin, vlerën. Kur është faturë shitjeje, duhet të ketë edhe elementë të tjerë përveç numrit të kartelës, faturë shitjeje, duhet të ketë edhe elementë të tjerë përveç numrit të kartelës, emërtimit, njësisë së matjes, sasisë dhe çmimit pa TVSH, vlerës pa TVSH dhe vlerës emërtimit, njësisë së matjes, sasisë dhe çmimit pa TVSH, vlerës pa TVSH dhe vlerës me TVSH.me TVSH.- Dokumentet e magazinës janë formatizuar edhe në kontabilitetin e informatizuar - Dokumentet e magazinës janë formatizuar edhe në kontabilitetin e informatizuar sipas kërkesave të mësipërme, që përcaktohen në ligjin “Për kontabilitetin dhe sipas kërkesave të mësipërme, që përcaktohen në ligjin “Për kontabilitetin dhe pasqyrat financiare”, si në dhe dispozita të tjera ligjore që kanë të bëjnë me pasqyrat financiare”, si në dhe dispozita të tjera ligjore që kanë të bëjnë me dokumentacionin-bazë të kontabilitetit. dokumentacionin-bazë të kontabilitetit. FATURË TATIMORE SHITJEJE.FATURË TATIMORE SHITJEJE.Në bazë të udhëzimit të Ministrisë së Financave nr.8, datë 5.01.2000, pika 7, fatura Në bazë të udhëzimit të Ministrisë së Financave nr.8, datë 5.01.2000, pika 7, fatura tatimore duhet të përmbajë disa të dhëna bazë. tatimore duhet të përmbajë disa të dhëna bazë. Faturat janë dokumenti-bazë për Tatimin mbi Vlerën e Shtuar. Ato përcaktojnë Faturat janë dokumenti-bazë për Tatimin mbi Vlerën e Shtuar. Ato përcaktojnë detyrimin tatimor të furnizuesit dhe shumën e tatimit të zbritshëm që do t’i lejohet të detyrimin tatimor të furnizuesit dhe shumën e tatimit të zbritshëm që do t’i lejohet të kërkojë blerësi i regjistruar për TVSH. kërkojë blerësi i regjistruar për TVSH. Një person i tatueshëm, i cili bën një furnizim (edhe në qoftë se furnizimi është i Një person i tatueshëm, i cili bën një furnizim (edhe në qoftë se furnizimi është i përjashtuar apo me 0 përqind) detyrohet t’i lëshojë personit që merr furnizimin (edhe përjashtuar apo me 0 përqind) detyrohet t’i lëshojë personit që merr furnizimin (edhe në qoftë se ai, pra blerësi, nuk është person i tatueshëm) një faturë tatimore (neni 36 në qoftë se ai, pra blerësi, nuk është person i tatueshëm) një faturë tatimore (neni 36 paragrafi 1). paragrafi 1).
Fatura duhet të përmbajë:Fatura duhet të përmbajë:- numrin rendor- numrin rendor- numrin serial të parashtypur- numrin serial të parashtypur- datën e lëshimit- datën e lëshimit- emrin, adresën, numrin e identifikimit të shitësit- emrin, adresën, numrin e identifikimit të shitësit- emrin, adresën, numrin e identifikimit të blerësit, kur ai është person i - emrin, adresën, numrin e identifikimit të blerësit, kur ai është person i tatueshëm me TVSH dhe kodin fiskal kur ai nuk është person i tatueshëm me tatueshëm me TVSH dhe kodin fiskal kur ai nuk është person i tatueshëm me TVSH, por tatimpagues i tatimit mbi biznesin e vogël;TVSH, por tatimpagues i tatimit mbi biznesin e vogël;- përshkrimin e hollësishëm të mallrave të shitura ose të shërbimeve të kreyra. - përshkrimin e hollësishëm të mallrave të shitura ose të shërbimeve të kreyra. - sasinë e mallrave të shitura ose vëllimin e shërbimeve të kryera- sasinë e mallrave të shitura ose vëllimin e shërbimeve të kryera- çmimin për njësi pa TVSH- çmimin për njësi pa TVSH- vlerën totale të transaksionit pa TVSH- vlerën totale të transaksionit pa TVSH- shumën e TVSH (në qoftë se zbatohet TVSH) - shumën e TVSH (në qoftë se zbatohet TVSH) - vlerën totale me TVSH - vlerën totale me TVSH - cilësimin “furnizim i përjashtuar” apo me 0 përqind (në qoftë se ai është - cilësimin “furnizim i përjashtuar” apo me 0 përqind (në qoftë se ai është përkatësisht i përjashtuar apo i tatueshëm me 0 përqind). përkatësisht i përjashtuar apo i tatueshëm me 0 përqind).
Fatura lëshohet në jo më pak se tre kopje dhe shpërndahet si më poshtë:Fatura lëshohet në jo më pak se tre kopje dhe shpërndahet si më poshtë:- Faqja 1 (origjinali) për blerësin;- Faqja 1 (origjinali) për blerësin;- Faqja 2, 3, etj (kopjet) për shitësin- Faqja 2, 3, etj (kopjet) për shitësinVetëm origjinali i faturës i jep të drejtë blerësit për të kredituar (zbritur) Vetëm origjinali i faturës i jep të drejtë blerësit për të kredituar (zbritur) TVSH-në e paguar në blerje. TVSH-në e paguar në blerje.
Në qoftë se fatura nuk përmban të gjitha të dhënat e përcaktuara Në qoftë se fatura nuk përmban të gjitha të dhënat e përcaktuara më lart, blerësi nuk ka të drejtë të kreditojë (zbresë) TVSH-në e paguar më lart, blerësi nuk ka të drejtë të kreditojë (zbresë) TVSH-në e paguar në blerje, kurse shitësi nga ana e tij do të paguajë TVSH-në e në blerje, kurse shitësi nga ana e tij do të paguajë TVSH-në e detyrueshme për t’u paguar.detyrueshme për t’u paguar.
Fletë-hyrja: është paraqitur në dy lloje: E jashtme, që përdoret për regjistrimin e blerjeve, dhe e brendshme, që përdoret për lëvizjet brenda njësisë ekonomike dhe në të gjitha rastet e tjera. Tipi i Fletë-Hyrjes së Jashtme
Nr.serialNjësia ekonomike “ X “ Furnizuesi: Njësia ekonomike ”Y”Magazina e mallrave Fletë-Hyrja Furnitori = 401000
Blerje Dt.____ Transportuesi________Nr.____ Mjeti - Targa ________
Dok. shoq. Nr._____,
dt.____
Nr.kart.
Emërtimi Njësi e
matjes
Sasia Çmim pa TVSH
Vlera pa TVSH
TVSH20%
Vlera me TVSH
1 Këpucë palë 20 2.500 50.000 10.000 60.000
Totali 50.000 10.000 60.000
Dorëzuesi Marrësi në dorëzim(____________) (_________________)
Tipi i Fletë-Hyrjes të BrendshmeTipi i Fletë-Hyrjes të Brendshme Nr.serialNr.serial
Njësia ekonomike “ X “ Furnizuesi: Magazina e inventarit Njësia ekonomike “ X “ Furnizuesi: Magazina e inventarit Llog.18Llog.18
Magazina e mallrave Magazina e mallrave Fletë-Hyrja Fletë-Hyrja “Lidhje ndërmjet magazinave” “Lidhje ndërmjet magazinave”Nr.1Nr.1 (E brendshme)(E brendshme)
Dt.____ Dt.____ Transportuesi________Transportuesi________Nr.____Nr.____ Mjeti - Targa ________ Mjeti - Targa ________ Dok. shoq. Nr._____, dt.____Dok. shoq. Nr._____, dt.____
Nr.kart Emërtimi Njësi e matjes
Sasia Çmim kosto (blerjes)
Vlera
1 Karrike copë 20 1.500 30.000
Totali
Dorëzuesi Marrësi në dorëzim(____________) (_________________)
Fletë-daljaFletë-dalja: Është paraqitur në dy lloje: : Është paraqitur në dy lloje: E jashtmeE jashtme, ( Fatura), që përdoret për shitjet , ( Fatura), që përdoret për shitjet jashtë njësive ekonomike, dhe ejashtë njësive ekonomike, dhe e brendshme, brendshme, që përdoret për lëvizjet brenda për që përdoret për lëvizjet brenda për brenda njësive ekonomike dhe në të gjitha rastet e tjera.brenda njësive ekonomike dhe në të gjitha rastet e tjera.
ShënimShënim: : Në praktikën e përditshme të njësive ekonomike, për të shkurtuar Në praktikën e përditshme të njësive ekonomike, për të shkurtuar dokumentacionin përsa i përket lëvizjeve të brendshme, fletë-dalja e një magazine dokumentacionin përsa i përket lëvizjeve të brendshme, fletë-dalja e një magazine mund të përdoret si fletë-hyrje për magazinën tjetër. Pra, për efekt kontabilizimi do të mund të përdoret si fletë-hyrje për magazinën tjetër. Pra, për efekt kontabilizimi do të përdoret një dokument, fletë-dalja e brendshme që do të kontabilizohet edhe si fleët- përdoret një dokument, fletë-dalja e brendshme që do të kontabilizohet edhe si fleët- hyrje për të ngarkuar magazinën ku u magazinua malli dhe si flet-dalje për të hyrje për të ngarkuar magazinën ku u magazinua malli dhe si flet-dalje për të shkarkuar magazinën që doli malli, lënda e parë, apo produkti i gatshëmshkarkuar magazinën që doli malli, lënda e parë, apo produkti i gatshëm
Tipi i Fletë-daljes së jashtmeTipi i Fletë-daljes së jashtme Nr.serialNr.serial
Njësia ekonomike “ X “ shpk Blerësi: Njësia ekonomike ”Y”Njësia ekonomike “ X “ shpk Blerësi: Njësia ekonomike ”Y”Magazina e mallrave Magazina e mallrave Fletë-daljeFletë-dalje
FaturëFaturë Dt.____ Transportuesi________Dt.____ Transportuesi________Nr.____Nr.____ Mjeti - Targa ________ Mjeti - Targa ________Pag.CASHPag.CASH Dok. shoq. Nr._____, dt.___Dok. shoq. Nr._____, dt.___
Nr.kart. Emërtimi Njësi e matjes
Sasia Çmim pa TVSH
VleraPaTVSH
TVSH20%
Vlera me TVSH
1 Këpucë palë 20 2.500 50.000 10.000 60.000
Totali 50.000 10.000 60.000
Dorëzuesi Marrësi në dorëzim(____________) (_________________)
Tipi Flet-daljes së brendshme Tipi Flet-daljes së brendshme Nr.serialNr.serial
Njësia ekonomike “ X “ Marrësi: Magazina Nr.2Njësia ekonomike “ X “ Marrësi: Magazina Nr.2Magazina e mallrave Magazina e mallrave Fletë-daljeFletë-dalje Llog.e brendshme = 18001 Llog.e brendshme = 18001Nr.Nr. (E brendshme) (E brendshme) “Lidhje me magazinën M2” “Lidhje me magazinën M2”
Dt.____ Transportuesi________Dt.____ Transportuesi________Nr.____Nr.____ Mjeti - Targa ________ Mjeti - Targa ________
Urdhëruesi __________Urdhëruesi __________
Nr.kart Emërtimi Njësia e matjes
Sasia Çmimi pa TVSH
Vlera
1 Këpucë palë 20 1.500 30.000
Totali
Dorëzuesi Marrësi në dorëzim(____________) (_________________)
5.2. Rregulla në hartimin e dokumentacionit të magazinës.5.2. Rregulla në hartimin e dokumentacionit të magazinës.Magazinat janë vende të rëndësishme, në të cilat ruhen dhe administrohen Magazinat janë vende të rëndësishme, në të cilat ruhen dhe administrohen mallra, lëndë të para, produkte të gatshme, inventare, vegla pune, mallra, lëndë të para, produkte të gatshme, inventare, vegla pune, ambalazhe, etj.ambalazhe, etj.Për të respektuar detyrimin e mbajtjes së kontabilitetit në gjuhën shqipe, Për të respektuar detyrimin e mbajtjes së kontabilitetit në gjuhën shqipe, dokumentet justifikues (për rastin konkret fletë-hyrje dhe fletë-dalje) duhet dokumentet justifikues (për rastin konkret fletë-hyrje dhe fletë-dalje) duhet të përgatiten në tekste të shkruara në këtë gjuhë. Për dokumentet shoqërues të përgatiten në tekste të shkruara në këtë gjuhë. Për dokumentet shoqërues nga importi, si fatura e furnitorit, etj, njësitë ekonomike detyrimisht duhet të nga importi, si fatura e furnitorit, etj, njësitë ekonomike detyrimisht duhet të bëjnë përkthimin në gjuhën shqipe të teksteve bazë) në një kupon të bëjnë përkthimin në gjuhën shqipe të teksteve bazë) në një kupon të posaçëm, që i lidhet secilit dokument. posaçëm, që i lidhet secilit dokument. Dokumentet e magazinës, siç paraqiten dhe në format, detyrimisht duhet të Dokumentet e magazinës, siç paraqiten dhe në format, detyrimisht duhet të përmbajnë: emërtimin e dokumentit, numrin rendor (ose serial) datën, përmbajnë: emërtimin e dokumentit, numrin rendor (ose serial) datën, emërtimin e njësisë ekonomike, personin që urdhëron kryerjen e veprimit të emërtimin e njësisë ekonomike, personin që urdhëron kryerjen e veprimit të magazinës, mjetin transportues dhe targën e automjetit, numrin dhe datën e magazinës, mjetin transportues dhe targën e automjetit, numrin dhe datën e dokumentit shoqërues, etj (shih tipin e dokumentit).dokumentit shoqërues, etj (shih tipin e dokumentit).Dokumentet e magazinës përgatiten me shkrim të pashlyeshëm dhe të Dokumentet e magazinës përgatiten me shkrim të pashlyeshëm dhe të lexueshëm, pa hapësira boshe, shkrime në anë apo fshirje. Korrigjimi i lexueshëm, pa hapësira boshe, shkrime në anë apo fshirje. Korrigjimi i këtyre dokumenteve lejohet në rast gabimesh gjatë plotësimit, vetëm në këtyre dokumenteve lejohet në rast gabimesh gjatë plotësimit, vetëm në tregues vlerorë, që rezultojnë nga përllogaritjet (shumëzimet, mbledhjet, tregues vlerorë, që rezultojnë nga përllogaritjet (shumëzimet, mbledhjet, etj.). Korrigjime të tjera që prekin të dhëna thelbësore të dokumentit, si: etj.). Korrigjime të tjera që prekin të dhëna thelbësore të dokumentit, si: sasia, çmimi, nuk lejohen. Në raste gabimesh të këtij karakteri, dokumenti sasia, çmimi, nuk lejohen. Në raste gabimesh të këtij karakteri, dokumenti anullohet me mbishkrimin: “Anulluar”, duke e ruajtur në bllok dhe si numër anullohet me mbishkrimin: “Anulluar”, duke e ruajtur në bllok dhe si numër serial.serial.
Për hyrjet .Për hyrjet . Çdo mall, lëndë e parë, produkt i gatshëm, etj, që hyn në Çdo mall, lëndë e parë, produkt i gatshëm, etj, që hyn në magazinë, detyrimisht duhet të dokumentohet me fletë-hyrje të rregullt, pa magazinë, detyrimisht duhet të dokumentohet me fletë-hyrje të rregullt, pa korrigjime, me të gjitha të dhënat bazë të urdhërit të lëshuar nga korrigjime, me të gjitha të dhënat bazë të urdhërit të lëshuar nga administratori (ose i autorizuari, etj.). Sasitë që shënohen në fletë-hyrje administratori (ose i autorizuari, etj.). Sasitë që shënohen në fletë-hyrje duhet të jenë të barabarta me sasitë që merren fizikisht në dorëzim nga duhet të jenë të barabarta me sasitë që merren fizikisht në dorëzim nga magazinieri dhe me fletë-daljen ose me faturën e furnitorit (për mallrat, magazinieri dhe me fletë-daljen ose me faturën e furnitorit (për mallrat, lëndët e para, gjysëm produktet, etj.) të blera brenda vendit, me CMR lëndët e para, gjysëm produktet, etj.) të blera brenda vendit, me CMR (dokumenti-bazë për transportuesin që vërteton dërgimin e mallit në (dokumenti-bazë për transportuesin që vërteton dërgimin e mallit në destinacion), faturën e importit, dokumentet e zhdoganimit për mallrat, destinacion), faturën e importit, dokumentet e zhdoganimit për mallrat, lëndët e para, gjysmë produktet etj, që importohen.lëndët e para, gjysmë produktet etj, që importohen.
Në fletë-hyrje, çmimi për mallrat, lëndët e para, gjysmë produktet etj, të blera Në fletë-hyrje, çmimi për mallrat, lëndët e para, gjysmë produktet etj, të blera brenda vendit, duhet të jetë i barabartë me çmimin e blerjes që shënohet në brenda vendit, duhet të jetë i barabartë me çmimin e blerjes që shënohet në faturën e furnitorit ( firma shitëse), ndërsa për mallrat, lëndët e para, gjysmë faturën e furnitorit ( firma shitëse), ndërsa për mallrat, lëndët e para, gjysmë produktet etj., që importohen nga njësia ekonomike, çmimi të jetë i barabartë me produktet etj., që importohen nga njësia ekonomike, çmimi të jetë i barabartë me koston (çmimi i blerjes + shpenzimet e transportit + taksat e ndryshme doganore koston (çmimi i blerjes + shpenzimet e transportit + taksat e ndryshme doganore (duke përjashtuar TVSH) + shpenzimet e ngarkim - shkarkimit, etj derisa ato të (duke përjashtuar TVSH) + shpenzimet e ngarkim - shkarkimit, etj derisa ato të futen në magazinë).futen në magazinë).
Kur sasia që përmban fletëdalja ose fatura e furnitorit është e ndryshme nga ajo që Kur sasia që përmban fletëdalja ose fatura e furnitorit është e ndryshme nga ajo që fizikisht merret në dorëzim, ose kur një pjesë e artikujve janë të dëmtuar, mbahet fizikisht merret në dorëzim, ose kur një pjesë e artikujve janë të dëmtuar, mbahet një procesverbal me shoqëruesin e mallit dhe fletëhyrja pritet për sasinë që në një procesverbal me shoqëruesin e mallit dhe fletëhyrja pritet për sasinë që në fakt merret në dorëzim . Procesverbali i mbajtur i dërgohet zyrës së financë-fakt merret në dorëzim . Procesverbali i mbajtur i dërgohet zyrës së financë-kontabilitetit për të bërë veprimet përkatëse. Mallrat, lëndët e para, etj. që duhet kontabilitetit për të bërë veprimet përkatëse. Mallrat, lëndët e para, etj. që duhet të jenë të shoqëruara me analizat përkatëse laboratorike, magazinieri nuk i merr të jenë të shoqëruara me analizat përkatëse laboratorike, magazinieri nuk i merr në dorëzim pa patur fletanalizat përkatëse.në dorëzim pa patur fletanalizat përkatëse.
Kur në mallrat apo lëndët e para të importuara ka patur mangësi, duhet të Kur në mallrat apo lëndët e para të importuara ka patur mangësi, duhet të plotësohet dokumentacioni me urdhër të administratorit (apo të ngarkuarit të tij) plotësohet dokumentacioni me urdhër të administratorit (apo të ngarkuarit të tij) si më poshtë:si më poshtë:a) Të hartohet procesverbali me transportuesin e mallit, të lëndëve të para, etj ku a) Të hartohet procesverbali me transportuesin e mallit, të lëndëve të para, etj ku të shënohet sasia e mallit, e lëndës së parë, etj. që mungon, sasia e dëmtuar dhe të shënohet sasia e mallit, e lëndës së parë, etj. që mungon, sasia e dëmtuar dhe vlera përkatëse. Ky procesverbal do të firmoset nga transportuesi i mallit (duke vlera përkatëse. Ky procesverbal do të firmoset nga transportuesi i mallit (duke shënuar emrin e mbiemrin, nga administratori apo i autorizuari i tij, manaxheri) shënuar emrin e mbiemrin, nga administratori apo i autorizuari i tij, manaxheri) dhe nga marrësi në dorëzim i mallit (magazinieri).dhe nga marrësi në dorëzim i mallit (magazinieri).b) Të bëhen vërejtjet përkatëse në tre kopjet e CMR ( dy kopje që merr b) Të bëhen vërejtjet përkatëse në tre kopjet e CMR ( dy kopje që merr transportuesi dhe një kopje që mban magazinieri, për mallrat, lëndët e para, etj. transportuesi dhe një kopje që mban magazinieri, për mallrat, lëndët e para, etj. që kanë ardhur me mungesa ose të dëmtuara dhe të firmosen nga përfaqësuesi i që kanë ardhur me mungesa ose të dëmtuara dhe të firmosen nga përfaqësuesi i shoqërisë dhe transportuesi i mallit.shoqërisë dhe transportuesi i mallit.c) Për çdo parti malli, lëndë e parë, etj. të importuar, magazinieri duhet të c) Për çdo parti malli, lëndë e parë, etj. të importuar, magazinieri duhet të paraqesë në degën e financë-kontabilitetit, fletëhyrjen e shoqëruar me paraqesë në degën e financë-kontabilitetit, fletëhyrjen e shoqëruar me dokumentet përkatëse (kopjen e faturës që shoqëron mallin, lëndën e parë, etj., dokumentet përkatëse (kopjen e faturës që shoqëron mallin, lëndën e parë, etj., kopjen e CMR -së dhe, në rast se është mbajtur procesverbal për mungesa apo kopjen e CMR -së dhe, në rast se është mbajtur procesverbal për mungesa apo dëme, edhe këtë të fundit.dëme, edhe këtë të fundit.
Për mallra, lëndë të para, që janë futur në magazinë pa dokumente shoqëruese, Për mallra, lëndë të para, që janë futur në magazinë pa dokumente shoqëruese, nga magazinieri pritet fletëhyrja për sasitë me mbishkrimin: “për Mallra, lëndë nga magazinieri pritet fletëhyrja për sasitë me mbishkrimin: “për Mallra, lëndë të para, etj., në ruajtje”. Pasi dorëzohen dokumentet që shoqërojnë mallin, të para, etj., në ruajtje”. Pasi dorëzohen dokumentet që shoqërojnë mallin, lëndën e parë, etj., magazinieri e anullon dokumentin “Mallra në ruajtje”, duke lëndën e parë, etj., magazinieri e anullon dokumentin “Mallra në ruajtje”, duke lënë gjurmë dhe pret dokument hyrjeje të rregullt, siç u trajtua më lart, duke i lënë gjurmë dhe pret dokument hyrjeje të rregullt, siç u trajtua më lart, duke i bashkëlidhur këtij dokumenti përveç, dokumenteve të tjera shoqëruese edhe bashkëlidhur këtij dokumenti përveç, dokumenteve të tjera shoqëruese edhe fletë- hyrjen e anulluar: “Mallra, lëndë të para, etj. në ruajtje”. Mbasi është fletë- hyrjen e anulluar: “Mallra, lëndë të para, etj. në ruajtje”. Mbasi është bërë kolaudimi i mallit, lëndës së parë, etj., të bërë hyrje, magazinieri bërë kolaudimi i mallit, lëndës së parë, etj., të bërë hyrje, magazinieri detyrimisht duhet të bëjë etiketimin e mallit ku të jetë shënuar emërtimi i detyrimisht duhet të bëjë etiketimin e mallit ku të jetë shënuar emërtimi i saktë sipas dokumentit, cilësia, afati i skadencës, çmimi i blerjes (çmimi kosto) saktë sipas dokumentit, cilësia, afati i skadencës, çmimi i blerjes (çmimi kosto) dhe numri i kartelës së magazinës, që është dhe në kartelën e informatizuar dhe numri i kartelës së magazinës, që është dhe në kartelën e informatizuar në kompjuter.në kompjuter.
Për daljetPër daljet . . Për çdo dalje (shitje) nga magazina e mallrave, lëndëve të para, Për çdo dalje (shitje) nga magazina e mallrave, lëndëve të para, produkteve të gatshme etj., magazinieri duhet të ketë autorizim nga produkteve të gatshme etj., magazinieri duhet të ketë autorizim nga administratori (ose i autorizuari i tij). Për këto bëhet fletëdalje fature, shënohet administratori (ose i autorizuari i tij). Për këto bëhet fletëdalje fature, shënohet adresa ku shkon malli apo produkti i gatshëm, mjeti që e transporton, targa, adresa ku shkon malli apo produkti i gatshëm, mjeti që e transporton, targa, personi që ka tërhequr mallin, produktin e gatshëm, lëndët e para, etj. sasia, personi që ka tërhequr mallin, produktin e gatshëm, lëndët e para, etj. sasia, çmimi i shitjes për njësi, vlera si dhe numri i analizës. Këtu do të shënohet çmimi i shitjes për njësi, vlera si dhe numri i analizës. Këtu do të shënohet numri dhe data e mandatarkëtimit që vërteton likuidimin e faturës në CASH numri dhe data e mandatarkëtimit që vërteton likuidimin e faturës në CASH (para në dorë) ose numri i urdhërxhirimit të klientit që vërteton pagesën në (para në dorë) ose numri i urdhërxhirimit të klientit që vërteton pagesën në bankë nga klienti.bankë nga klienti. Magazinieri ndalohet të bëjë dalje mallin, produktin e gatshëm, lëndë të Magazinieri ndalohet të bëjë dalje mallin, produktin e gatshëm, lëndë të para, etj pa urdhërdalje (shitje) të administratorit (ose të të ngarkuarit të tij) para, etj pa urdhërdalje (shitje) të administratorit (ose të të ngarkuarit të tij) dhe pa analiza laboratorike.dhe pa analiza laboratorike. Çmimet për shitjen e mallrave, të produkteve të gatshme, lëndëve të para, Çmimet për shitjen e mallrave, të produkteve të gatshme, lëndëve të para, me urdhër të veçantë, caktohen nga administratori (ose i ngarkuari i tij ). me urdhër të veçantë, caktohen nga administratori (ose i ngarkuari i tij ). Lista e çmimeve me firmën e administratorit (ose të ngarkuarit të tij ) i Lista e çmimeve me firmën e administratorit (ose të ngarkuarit të tij ) i dorëzohet magazinierit. Çdo ndryshim çmimi i shitjes shoqërohet me urdhër të dorëzohet magazinierit. Çdo ndryshim çmimi i shitjes shoqërohet me urdhër të veçantë nga administratori ose i ngarkuari i tij. Mbi bazën e këtij urdhri për veçantë nga administratori ose i ngarkuari i tij. Mbi bazën e këtij urdhri për ndryshimin e çmimeve, bëhet vlerësimi i mallrave në njësitë e shitjes me ndryshimin e çmimeve, bëhet vlerësimi i mallrave në njësitë e shitjes me komision të caktuar nga administratori ose i ngarkuari i tij dhe përpilohet komision të caktuar nga administratori ose i ngarkuari i tij dhe përpilohet procesverbali. Një kopje e këtij procesverbali i duhet dorëzuar zyrës së procesverbali. Një kopje e këtij procesverbali i duhet dorëzuar zyrës së financë-kontabilitetit për të kryer veprimet përkatëse kontabile.financë-kontabilitetit për të kryer veprimet përkatëse kontabile.
Magazinieri, dokumentet e hyrjes dhe të daljes duhet t’i dorëzojë në Magazinieri, dokumentet e hyrjes dhe të daljes duhet t’i dorëzojë në zyrën e financë-kontabilitetit me libër dorëzimi në afatet e caktuara, zyrën e financë-kontabilitetit me libër dorëzimi në afatet e caktuara, zakonisht çdo tre ditë dhe në fund të muajit, brenda datës 3 të muajit zakonisht çdo tre ditë dhe në fund të muajit, brenda datës 3 të muajit pasardhës, ose sipas datave të caktuara nga administratori ose i pasardhës, ose sipas datave të caktuara nga administratori ose i ngarkuari i tij. ngarkuari i tij.
ShënimShënim: Dorëzimi i fletëhyrjeve dhe i fletëdaljeve në këto afate nga : Dorëzimi i fletëhyrjeve dhe i fletëdaljeve në këto afate nga magazinieri, i krijon mundësi zyrës së financë-kontabilitetit të nxjerrë në magazinieri, i krijon mundësi zyrës së financë-kontabilitetit të nxjerrë në kohë sa më të shpejtë informacione për të ndjekur në vijimësi gjendjen kohë sa më të shpejtë informacione për të ndjekur në vijimësi gjendjen dhe rezultatet e dhe rezultatet e njësisë ekonomikenjësisë ekonomike..
FLETINVENTARIFLETINVENTARIFletinventariFletinventari është dokumenti që përdoret për të kryer inventarizimin është dokumenti që përdoret për të kryer inventarizimin në magazina, njësi shitje e prodhimi në periudha të caktuara kohe ose në në magazina, njësi shitje e prodhimi në periudha të caktuara kohe ose në fund të periudhës. Inventari i kryer me përgjegjësi e saktësi krahason fund të periudhës. Inventari i kryer me përgjegjësi e saktësi krahason gjendjen e kontabilitetit me gjendjen në fakt. Në rast se zbulohen gjendjen e kontabilitetit me gjendjen në fakt. Në rast se zbulohen diferenca, ato evidentohen, duke përcaktuar dhe përgjegjësitë përkatëse.diferenca, ato evidentohen, duke përcaktuar dhe përgjegjësitë përkatëse.Ai përmban këto të dhëna:Ai përmban këto të dhëna:- Emrin e njësisë apo të subjektit ku kryhet inventari - Emrin e njësisë apo të subjektit ku kryhet inventari
- Emrin e magazinës, të njësisë së shitjes apo të prodhimit dhe të - Emrin e magazinës, të njësisë së shitjes apo të prodhimit dhe të përgjegjësit material përgjegjësit material - Numrin rendor - Numrin rendor - Emërtimin, njësinë e matjes- Emërtimin, njësinë e matjes- Çmimin (çmimi mesatar, blerje apo kosto) - Çmimin (çmimi mesatar, blerje apo kosto) - Gjendjen sipas inventarit (sasi - vleftë) - Gjendjen sipas inventarit (sasi - vleftë) - Gjendjen në fakt (sasi - vleftë) - Gjendjen në fakt (sasi - vleftë) - Diferencat tepëricë-mangut (sasi - vleftë) - Diferencat tepëricë-mangut (sasi - vleftë)
Tipi i fletëinventarit dhe mënyra e plotësimitTipi i fletëinventarit dhe mënyra e plotësimit
Fletë - Inventari Fletë - Inventari
Njësia ekonomike __X__ Njësia ekonomike __X__ Përgjegjësi materialPërgjegjësi material
Magazina e Mallrave Magazina e Mallrave Periudha: 01.01.0X deri 31.12.200XPeriudha: 01.01.0X deri 31.12.200X
Nr. Emërtimi Çmimi me kost
o mesatare
Njësia e
matjes
Gjendja sipas kont.
31.12.0X
Gjendja fakt. 31.12.0X
Diferencat
Sasi Vleftë Sasi Vl. Tepricat Mungesat
Sasi Vl. Sasi Vl.
127.
FasuleSheqerEtj.
7060
kg kg
100200
7.00012.000
98202
6.86012.120
-2
-120
2-
140-
Shuma 19.000 18.980 120 140
Mbyllet me 7 (shtatë) Komisioni
_______________ _________________ _______________
Përgjegjësi material
________________
Fletinventari i magazinës, i plotësuar me të dhënat e mësipërme, është një Fletinventari i magazinës, i plotësuar me të dhënat e mësipërme, është një dokument i rëndësishëm, që vërteton ligjërisht gjendjen e mallrave, dokument i rëndësishëm, që vërteton ligjërisht gjendjen e mallrave, inventareve, lëndëve të para, produktet e gatshme, etj., në fund të periudhës inventareve, lëndëve të para, produktet e gatshme, etj., në fund të periudhës së ushtrimit, të vlerësuar me metodën e kostos mesatare, të ponderuar; por së ushtrimit, të vlerësuar me metodën e kostos mesatare, të ponderuar; por sipas rastit mund të përdoret dhe metoda LIFO e FIFO. Ky dokument i sipas rastit mund të përdoret dhe metoda LIFO e FIFO. Ky dokument i bashkëlidhet dokumenteve përmbledhëse të kontabilitetit, bilancit të bashkëlidhet dokumenteve përmbledhëse të kontabilitetit, bilancit të veprimtarisë së njësisë ekonomike. veprimtarisë së njësisë ekonomike. Në bazë të inventarit bëhen dhe sistemimet përkatëse në kontabilitet, me Në bazë të inventarit bëhen dhe sistemimet përkatëse në kontabilitet, me qëllim që të përputhet gjendja kontable me gjendjen fizike. qëllim që të përputhet gjendja kontable me gjendjen fizike.
Teknikat e sistemimit të tepricave dhe mungesave në magazinë apo njësi Teknikat e sistemimit të tepricave dhe mungesave në magazinë apo njësi shitje e prodhimi pasqyrohen hollësisht në kapitullin e inventareve. shitje e prodhimi pasqyrohen hollësisht në kapitullin e inventareve.
5.3 - Dokumentet e arkës dhe rregullat e plotësimit të tyre.5.3 - Dokumentet e arkës dhe rregullat e plotësimit të tyre. Dokumentet-bazë të arkës janë mandatarkëtimi dhe mandatpagesa.Dokumentet-bazë të arkës janë mandatarkëtimi dhe mandatpagesa. Mandatarkëtimi Mandatarkëtimi : është dokumenti që vërteton hyrjen e mjeteve monetare : është dokumenti që vërteton hyrjen e mjeteve monetare në arkë. Ky dokument plotësohet nga arkëtari kundrejt një dokumenti në arkë. Ky dokument plotësohet nga arkëtari kundrejt një dokumenti (origjinë) të të hollave që futen në arkë. Dokumenti i origjinës mund të jetë (origjinë) të të hollave që futen në arkë. Dokumenti i origjinës mund të jetë çek për tërheqjet nga banka, derdhje nga pronari i kontributit, derdhje për të çek për tërheqjet nga banka, derdhje nga pronari i kontributit, derdhje për të shlyer një detyrim, derdhje për të paguar faturën e mallit, produktit të shlyer një detyrim, derdhje për të paguar faturën e mallit, produktit të gatshëm, shërbimit të kryer, etj. Mandatarkëtimi është dokument justifikues gatshëm, shërbimit të kryer, etj. Mandatarkëtimi është dokument justifikues dhe të tillë e bën nënshkrimi i arkëtarit, i çili duke e nënshkruar, vërteton se dhe të tillë e bën nënshkrimi i arkëtarit, i çili duke e nënshkruar, vërteton se e ka marrë në dorëzim shumën e shënuar në dokument. Mandatarkëtimi e ka marrë në dorëzim shumën e shënuar në dokument. Mandatarkëtimi pritet më vete sipas llojit të monedhave ( lek, USD, EURO, etj.). Pra, arkëtari pritet më vete sipas llojit të monedhave ( lek, USD, EURO, etj.). Pra, arkëtari duhet të disponojë blloqe më vete mandatarkëtimi për aq sa monedha përdor duhet të disponojë blloqe më vete mandatarkëtimi për aq sa monedha përdor në aktivitetin e përditshëm njësia ekonomike. Kur shiten mallra nga njësitë në aktivitetin e përditshëm njësia ekonomike. Kur shiten mallra nga njësitë tregtare (dyqane, minimarkete, markete, etj) me të holla në dorë, tregtare (dyqane, minimarkete, markete, etj) me të holla në dorë, mandatarkëtimi që përpilohet nuk shoqërohet me ndonjë dokument tjetër. mandatarkëtimi që përpilohet nuk shoqërohet me ndonjë dokument tjetër. Ndërsa kur shiten mallra me të holla në dorë nga magazinat e njësive Ndërsa kur shiten mallra me të holla në dorë nga magazinat e njësive ekonomike, mandat arkëtimi duhet të shoqërohet me faturë shitje malli, që ekonomike, mandat arkëtimi duhet të shoqërohet me faturë shitje malli, që vërteton shitjen e mallit (daljen e mallit nga magazina), vlera e të çilit është vërteton shitjen e mallit (daljen e mallit nga magazina), vlera e të çilit është arkëtuar sipas mandatarkëtimit bashkëlidhur. Në njësitë ekonomike me arkëtuar sipas mandatarkëtimit bashkëlidhur. Në njësitë ekonomike me karakter shërbimi, mandatarkëtimi i përpiluar nga arkëtari shoqërohet me karakter shërbimi, mandatarkëtimi i përpiluar nga arkëtari shoqërohet me faturën që vërteton shumën e shërbimit të kryer personave apo njësive faturën që vërteton shumën e shërbimit të kryer personave apo njësive ekonomike. Mandatarkëtimi përgatitet në tre kopje. Një kopje e mban ekonomike. Mandatarkëtimi përgatitet në tre kopje. Një kopje e mban arkëtari për të vërtetuar veprimin e kryer, një kopje i jepet personit që ka arkëtari për të vërtetuar veprimin e kryer, një kopje i jepet personit që ka dorëzuar mjetet monetare në arkë dhe kopja tjetër i dorëzohet kontabilistit dorëzuar mjetet monetare në arkë dhe kopja tjetër i dorëzohet kontabilistit (shefit të financë - kontabilitetit), për të bërë veprimet në kontabilitet. (shefit të financë - kontabilitetit), për të bërë veprimet në kontabilitet.
Tipi i mandatarkëtimitTipi i mandatarkëtimitNjësia ekonomike “X” Mandatarkëtimi Nr.i serisë____
Arka Nr.1 (Lekë) Nr._____Nr.i llogarisë_____ Data
Arkëtoni nga ___________________________________________Shuma lek ____________________________________________
___________________________________________________________Finançieri Arkëtari
Mandat Pagesa . Është dokument, që vërteton daljen e mjeteve monetare nga arka. Ky
dokument plotësohet nga arkëtari kundrejt një dokumenti urdhërues nga ana e administratorit (ose të ngarkuarit të tij), si p.sh: urdhri për pagesën e faturës së furnitorit, urdhri për pagesën e pagave, të sigurimeve shoqërore, të tatim-taksave, të pagesës për shpenzime të tjera (karburanti, energji elektrike, kançeleri, etj.). Mandatpagesa është së pari dokument autorizues. Nënshkrimi i drejtuesit të njësisë ekonomike shërben për të autorizuar arkëtarin të kryejë një pagesë të çaktuar. Gjithashtu ai është dokument justifikues. Të tillë e bën nënshkrimi i arkëtarit dhe nënshkrimi i personit që ka marrë paratë në dorëzim prej tij. Kur blihen materiale apo mallra me të holla në dorë dhe bëhen hyrje në magazinë, mandat- pagesa që përgatitet për pagimin e vlerës së tyre duhet të shoqërohet nga fatura dhe fletëhyrja e materialeve apo mallrave në magazinë. Mandatpagesa që vërteton daljen e parave nga arka për të paguar pagat e punonjësve duhet të shoqërohet me një listë pagese. Mandatpagesa që vërteton daljen e parave nga arka për të paguar shpenzimet telefonike apo shërbime të ndryshme që i janë bërë njësisë, duhet të shoqërohet me fatura përkatëse. Mandatpagesa plotësohet në tre kopje. Një kopje e mban arkëtari, një kopje i jepet personit që ka marrë mjetet monetare dhe një kopje i dorëzohet kontabilistit (shefit të financë-kontabilitetit) të njësisë ekonomike për të bërë veprimet në kontabilitet. Mandatpagesat priten më vete sipas llojeve të monedhave (lek, USD, EURO etj.). Pra, arkëtari duhet të ketë blloqe mandatpagese, aq sa monedha përdor në aktivitetin e përditshëm të njësisë ekonomike.
Tipi i mandatpagesësTipi i mandatpagesësNjësia ekonomike “X” Mandatpagese Nr.i
serisë____Arka Nr.1 (Lekë) Nr._____
Nr.i llogarisë_____ DataPaguani _______________________________________________Shuma lek ____________________________________________
___________________________________________________________Financieri
Arkëtari Administratori( Drejtori) Marrësi
Rregullat e plotësimit të dokumenteve të arkës.Edhe dokumentet e arkës (mandatarkëtimi dhe mandatpagesa duhet të përgatiten në gjuhën shqipe.Këto tipe dokumentesh, ashtu siç paraqiten në format, duhet të përmbajnë:- Numrin rendor (ose serial) dhe datën.- Emrin e njësisë ekonomike, adresën e saj .- Emrin e personit që urdhëron kryerjen e veprimit, të personit që ekzekuton veprimin, dokumentin shoqërues (numrin e datën ) mbi të cilin bëhet arkëtimi apo pagesa dhe në emër të kujt bëhet (person juridik apo fizik ).- Vlerën e të hollave që arkëtohet apo paguhet me shifër dhe me shkrim.- Dokumentet e arkës (mandatarkëtimi dhe mandatpagesa) përgatiten me shkrim të pashlyeshëm dhe të lexueshëm, pa hapësira boshe, shkrim në anë ose fshirje, të pakorrigjueshme. Në rast korrigjimi të tyre, dokumenti anullohet me mbishkrimin “Anulluar” dhe hartohet dokument i ri, por duke ruajtur në bllok dokumentin e anulluar.
Të dhënat e mandatarkëtimeve dhe mandatpagesave regjistrohen në ditarin e specializuar (libri Të dhënat e mandatarkëtimeve dhe mandatpagesave regjistrohen në ditarin e specializuar (libri
i arkës) të arkëtimeve monetare dhe të pagesave monetare. Ky libër është i detyrueshëm të i arkës) të arkëtimeve monetare dhe të pagesave monetare. Ky libër është i detyrueshëm të mbahet nga arkëtari. Në librin e arkës arkëtari regjistron çdo ditë të gjitha mandatarkëtimet dhe mbahet nga arkëtari. Në librin e arkës arkëtari regjistron çdo ditë të gjitha mandatarkëtimet dhe mandatpagesat që përpilon gjatë ditës, duke shënuar numrin, datën dhe shumën. Në fund të çdo mandatpagesat që përpilon gjatë ditës, duke shënuar numrin, datën dhe shumën. Në fund të çdo dite pune arkëtari përçakton tepriçën e librit të arkës dhe inventarizon mjetet monetare që dite pune arkëtari përçakton tepriçën e librit të arkës dhe inventarizon mjetet monetare që ndodhen në arkë në atë moment. Teprica e librit të arkës duhet të përputhet me gjendjen e ndodhen në arkë në atë moment. Teprica e librit të arkës duhet të përputhet me gjendjen e mjeteve monetare në arkë të rezultuara nga inventarizimi. Dorëzimi i dokumenteve të arkës mjeteve monetare në arkë të rezultuara nga inventarizimi. Dorëzimi i dokumenteve të arkës (mandatarkëtimi dhe mandat-pagesa) bëhet nga arkëtari si rregull çdo ditë, bashkë me një kopje (mandatarkëtimi dhe mandat-pagesa) bëhet nga arkëtari si rregull çdo ditë, bashkë me një kopje të fletë-ditarit të arkës. Kontabilisti (shefi i financë-kontabilitetit) firmos kopjen e ditarit të arkës të fletë-ditarit të arkës. Kontabilisti (shefi i financë-kontabilitetit) firmos kopjen e ditarit të arkës që mbetet në bllokun e arkëtarit, për marrjen në dorëzim të dokumenteve. që mbetet në bllokun e arkëtarit, për marrjen në dorëzim të dokumenteve.
URDHËRSHËRBIMIURDHËRSHËRBIMIUrdhërshërbimi autorizon dërgimin me shërbim të një punonjësi apo dhe drejtuesit të njësisë Urdhërshërbimi autorizon dërgimin me shërbim të një punonjësi apo dhe drejtuesit të njësisë ekonomike dhe në çdo rast i bashkëlidhet mandatpagesës. Nëpërmjet këtij dokumenti vërtetohen ekonomike dhe në çdo rast i bashkëlidhet mandatpagesës. Nëpërmjet këtij dokumenti vërtetohen ditët e shërbimit për efekt të pagimit të shpenzimeve të kryera për dietë (ushqime), fjetje dhe ditët e shërbimit për efekt të pagimit të shpenzimeve të kryera për dietë (ushqime), fjetje dhe biletat e udhëtimit. Ky dokument përmban:biletat e udhëtimit. Ky dokument përmban:- Emrin dhe mbiemrin e personit që dërgohet me shërbim - Emrin dhe mbiemrin e personit që dërgohet me shërbim
- Vendin ku dërgohet - Vendin ku dërgohet - Periudhën që dërgohet me shërbim - Periudhën që dërgohet me shërbim - Masën e dietës (në bazë të vendimit të asamblesë së ortakëve, apo administratorit).- Masën e dietës (në bazë të vendimit të asamblesë së ortakëve, apo administratorit).Ky dokument, në çdo rast, firmoset nga drejtuesi që ka në kompetencë dërgimin me shërbim të Ky dokument, në çdo rast, firmoset nga drejtuesi që ka në kompetencë dërgimin me shërbim të punonjësit apo të vetë drejtuesit. Ai ka dy pjesëpunonjësit apo të vetë drejtuesit. Ai ka dy pjesë: pjesa e parë,: pjesa e parë, që përshkruan shërbimin e kryer që përshkruan shërbimin e kryer dhe dhe pjesa e dytë,pjesa e dytë, llogaritja e shërbimit. llogaritja e shërbimit.
Tipi i Urdhërshërbimit dhe mënyra e plotësimit Tipi i Urdhërshërbimit dhe mënyra e plotësimit Pjesa e parëPjesa e parë
Shoqëria X Sh.p.k.Shoqëria X Sh.p.k. Tiranë, më 2.01.200XTiranë, më 2.01.200XURDHËRSHËRBIMI URDHËRSHËRBIMI
Z. _______________ me detyrë ___Z. _______________ me detyrë ___MenaxherMenaxher___ dërgohet me shërbim në ______ dërgohet me shërbim në ___VlorëVlorë______.______.Prej datës ___Prej datës ___2.01.200X2.01.200X___ deri _______ deri ____10.01.200X10.01.200X________
AdministratoriAdministratori
Nisja nga Nisja nga TiranaTirana më 2.01.0X më 2.01.0X Arrin në Arrin në VlorëVlorë më 2.01.0X më 2.01.0X Nisja ngaNisja nga Vlora Vlora më 10.01.0X më 10.01.0X Arrin në Arrin në Tiranë Tiranë më 10.01.0Xmë 10.01.0XNisja nga _____ më ______Nisja nga _____ më ______ Arrin në ______ më ______ Arrin në ______ më ______
Pjesa e dytëPjesa e dytë PËRMBLEDHJA E SHPENZIMEVE PËRMBLEDHJA E SHPENZIMEVE Emri e mbiemri ____________________ Datë e nisjes _Emri e mbiemri ____________________ Datë e nisjes _2.01.0X2.01.0X__Datë e mbërritjes __Datë e mbërritjes __10.01. 0X10.01. 0X __ Datë e kthimit __ __ Datë e kthimit __10.01. 0X10.01. 0X __ __Dieta ___Dieta ___2.0002.000__ lekë/dita __ lekë/dita Biletë udhetimi çopë 2 x 240 = 480 lekë Biletë udhetimi çopë 2 x 240 = 480 lekë Dietë për ditë ____Dietë për ditë ____88____ x 2.000 = 16.000 lekë ____ x 2.000 = 16.000 lekë Fjetje ___Fjetje ___88__ditëditë___ x 2.000 = 16.000 lekë ___ x 2.000 = 16.000 lekë
------------------------------------------------------Shuma 32.480 lekë Shuma 32.480 lekë
Llogaritari Llogaritari Nëpunësi (Menaxheri) Nëpunësi (Menaxheri)________________________________ ______________________________________
Administratori Administratori ________________________________
5.4 Dokumentet e bankës dhe rregullat e plotësimit të tyre.5.4 Dokumentet e bankës dhe rregullat e plotësimit të tyre. Dokumente-bazë të bankës janë: çeku, urdhër pagese dhe arkëtimi i bankës.Dokumente-bazë të bankës janë: çeku, urdhër pagese dhe arkëtimi i bankës. ÇekuÇeku: është dokumenti që vërteton nxjerrjen e të hollave (Cash) nga llogaria bankare. : është dokumenti që vërteton nxjerrjen e të hollave (Cash) nga llogaria bankare. Çeku është një urdhër me shkrim që drejtuesi i njësisë ekonomike i jep bankës, për të paguar Çeku është një urdhër me shkrim që drejtuesi i njësisë ekonomike i jep bankës, për të paguar personin, emri i të cilit është shënuar në çek, me shumën që shënohet në të. Çeku përbëhet personin, emri i të cilit është shënuar në çek, me shumën që shënohet në të. Çeku përbëhet nga tri pjesë. nga tri pjesë. Në pjesën e parë,Në pjesën e parë, shënohet numri i llogarisë bankare që njësia ekonomike ka shënohet numri i llogarisë bankare që njësia ekonomike ka në bankë, shuma që do të paguhet nga banka, emri i drejtuesit që ka urdhëruar pagesën në bankë, shuma që do të paguhet nga banka, emri i drejtuesit që ka urdhëruar pagesën (administratorit të njësisë ekonomike), data e përpilimit të çekut. Kjo pjesë mbetet në bllokun (administratorit të njësisë ekonomike), data e përpilimit të çekut. Kjo pjesë mbetet në bllokun e çeqeve. e çeqeve. Në pjesën eNë pjesën e dytë,dytë, shënohet emri i dokumentit, shuma e shprehur në shifra dhe në shënohet emri i dokumentit, shuma e shprehur në shifra dhe në fjalë, data e përpilimit të tij, numri i llogarisë së njësisë ekonomike në bankë, emri i bankës në fjalë, data e përpilimit të tij, numri i llogarisë së njësisë ekonomike në bankë, emri i bankës në të çilën drejtohet çeku (çeku ka dhe stemën e bankës që e ka lëshuar), emri dhe mbiemri i të çilën drejtohet çeku (çeku ka dhe stemën e bankës që e ka lëshuar), emri dhe mbiemri i personit të cilit do t’i paguhen paratë, sqarimi i qëllimit të pagesës së parave me anë të çekut personit të cilit do t’i paguhen paratë, sqarimi i qëllimit të pagesës së parave me anë të çekut dhe firma e administratorit (mund të ketë dhe firmë të dytë sipas rastit apo organizimit të dhe firma e administratorit (mund të ketë dhe firmë të dytë sipas rastit apo organizimit të njësisë ekonomike). Firma duhet të jetë e qartë, njëlloj me atë të depozituar në kartelën e njësisë ekonomike). Firma duhet të jetë e qartë, njëlloj me atë të depozituar në kartelën e bankës, ndryshe çeku nuk pranohet. bankës, ndryshe çeku nuk pranohet. Pjesa e dytëPjesa e dytë e çekut është pjesa autorizuese e tij. Kur banka e gjen çekun të rregullt (firma e çekut është pjesa autorizuese e tij. Kur banka e gjen çekun të rregullt (firma është njëlloj me atë të depozituar në kartelën e bankës), ajo e pranon atë dhe kryen pagesën. është njëlloj me atë të depozituar në kartelën e bankës), ajo e pranon atë dhe kryen pagesën. Pjesën e dytë të çekut e mban banka, për të provuar që ajo i ka paguar paratë në bazë të një Pjesën e dytë të çekut e mban banka, për të provuar që ajo i ka paguar paratë në bazë të një urdhri të rregullt. urdhri të rregullt. Pjesa e tretë,Pjesa e tretë, që quhet lajmërim debitimi, i dërgohet njësisë ekonomike për të vërtetuar që që quhet lajmërim debitimi, i dërgohet njësisë ekonomike për të vërtetuar që pagesa u krye. Në pjesën e tretë shënohet numri i llogarisë likuiduese të njësisë ekonomike pagesa u krye. Në pjesën e tretë shënohet numri i llogarisë likuiduese të njësisë ekonomike të hapur në bankë, shuma e paguar, emri i njësisë ekonomike që ka lëshuar çekun, emri dhe të hapur në bankë, shuma e paguar, emri i njësisë ekonomike që ka lëshuar çekun, emri dhe nenshkrimi i marrësit të parave, nënshkrimi i punonjësit të bankës që ka kryer pagesën dhe nenshkrimi i marrësit të parave, nënshkrimi i punonjësit të bankës që ka kryer pagesën dhe vula e bankës. Pra, çeku është dokument autorizues dhe vërtetues. Pjesa e tretë justifikuese e vula e bankës. Pra, çeku është dokument autorizues dhe vërtetues. Pjesa e tretë justifikuese e çekut shërben për të bërë regjistrimin në kontabilitet në kredi të llogarisë banka llogari çekut shërben për të bërë regjistrimin në kontabilitet në kredi të llogarisë banka llogari likuiduese dhe në debi të llogarisë korresponduese përkatëse në varësi të qëllimit të pagesës. likuiduese dhe në debi të llogarisë korresponduese përkatëse në varësi të qëllimit të pagesës. Kjo pjesë quhet konfermë bankare, sepse konfirmon që veprimi është kryer nga banka. Çeku Kjo pjesë quhet konfermë bankare, sepse konfirmon që veprimi është kryer nga banka. Çeku është dokument me numër serial. Kjo do të thotë që në qoftë se çeku përpilohet gabim, ai është dokument me numër serial. Kjo do të thotë që në qoftë se çeku përpilohet gabim, ai nuk duhet të griset, por duhet të ruhet në bllokun e çeqeve duke vënë mbi të shënimin nuk duhet të griset, por duhet të ruhet në bllokun e çeqeve duke vënë mbi të shënimin “Anulluar”. Veprohet kështu sepse çeku është dokument i ruajtjes së rreptë. Çeku plotësohet “Anulluar”. Veprohet kështu sepse çeku është dokument i ruajtjes së rreptë. Çeku plotësohet vetëm me makinë shkrimi. Ky dokument mbahet nga administratori (ose i ngarkuari i tij me vetëm me makinë shkrimi. Ky dokument mbahet nga administratori (ose i ngarkuari i tij me prokurë të posaçme ) dhe lëshohet vetëm nga ana e tij në emër të personit që do të tërheqë prokurë të posaçme ) dhe lëshohet vetëm nga ana e tij në emër të personit që do të tërheqë paratë në bankë. Çeku lëshohet më vete sipas llojit të monedhave (Lek, Usd, Euro etj), për të paratë në bankë. Çeku lëshohet më vete sipas llojit të monedhave (Lek, Usd, Euro etj), për të cilat njësia tregtare ka hapur llogari të veçantë në bankë.cilat njësia tregtare ka hapur llogari të veçantë në bankë.
Tipi i çekut.Tipi i çekut.
ÇEK BANKAR Banka e Kursimeve Sh.A.
Shuma Monedha
Paguani ne urdher te: ____________________
Shuma ne fjale: __________________________________________________
Per: ___________________________________________________________
Vendi _________ Data________ Emri Mbiemri________________________
Numri i Llogarise ______________ Firma ___________________________
Nr. Serise ________ Nr. Llogarise__________ Shuma_________ Kodi 3-12/100
ÇEK BANKAR Banka e Kursimeve Sh.A.
Shuma Moned
ha
Paguani ne urdher te: ____________________
Shuma ne fjale: __________________________________________________
Per: ___________________________________________________________
Vendi _________ Data________ Emri Mbiemri________________________
Numri i Llogarise ______________ Firma ___________________________
Nr. Serise ________ Nr. Llogarise__________ Shuma_________ Kodi 3-12/100
Më pas në urdhërxhirim bëhet përshkrimi i veprimit të kryer, i cili në përgjithësi Më pas në urdhërxhirim bëhet përshkrimi i veprimit të kryer, i cili në përgjithësi
shoqërohet me numrin dhe datën e faturës që po likuidohet. Urdhërxhirimi shoqërohet me numrin dhe datën e faturës që po likuidohet. Urdhërxhirimi përgatitet me makinë shkrimi. Ai mund të jetë i brendshëm dhe i jashtëm. përgatitet me makinë shkrimi. Ai mund të jetë i brendshëm dhe i jashtëm. Urdhërxhirimi i brendshëm përdoret kur njësia blerëse dhe ajo shitëse shërbehen Urdhërxhirimi i brendshëm përdoret kur njësia blerëse dhe ajo shitëse shërbehen nga e njëjta bankë. Ndërsa kur njësia blerëse dhe ajo shitëse shërbehen nga banka nga e njëjta bankë. Ndërsa kur njësia blerëse dhe ajo shitëse shërbehen nga banka të ndryshme, urdhërxhirimi është i jashtëm. Urdhërxhirimi i brendshëm përpilohet të ndryshme, urdhërxhirimi është i jashtëm. Urdhërxhirimi i brendshëm përpilohet në tre kopje. Kopja e parë, e nënshkruar dhe e vulosur nga banka, i dërgohet në tre kopje. Kopja e parë, e nënshkruar dhe e vulosur nga banka, i dërgohet njësisë blerëse (paguese). Në bazë të saj ajo krediton llogarinë banka llogari njësisë blerëse (paguese). Në bazë të saj ajo krediton llogarinë banka llogari likuiduese dhe debiton llogarinë përkatëse, zakonisht llogarinë furnitorë ose likuiduese dhe debiton llogarinë përkatëse, zakonisht llogarinë furnitorë ose kreditorë. Kopjen e dytë e mban banka, për të justifikuar regjistrimet kontable në kreditorë. Kopjen e dytë e mban banka, për të justifikuar regjistrimet kontable në llogaritë e saj dhe kopja e tretë i dërgohet njësisë shitëse (që arkëton shumën). Në llogaritë e saj dhe kopja e tretë i dërgohet njësisë shitëse (që arkëton shumën). Në bazë të saj ajo do të debitojë llogarinë e saj banka llogari likuiduese dhe do të bazë të saj ajo do të debitojë llogarinë e saj banka llogari likuiduese dhe do të kreditojë llogarinë përkatëse, zakonisht llogarinë klientë. kreditojë llogarinë përkatëse, zakonisht llogarinë klientë. Urdhërxhirimi i jashtëm përpilohet në katër kopje. Kopjen e katërt e merr dega e Urdhërxhirimi i jashtëm përpilohet në katër kopje. Kopjen e katërt e merr dega e bankës që i shërbën shitësit. Edhe urdhërxhirimi është dokument me numër serial. bankës që i shërbën shitësit. Edhe urdhërxhirimi është dokument me numër serial. Në rast plotësimi gabim të tyre, dokumenti anullohet duke vënë mbishkrimin Në rast plotësimi gabim të tyre, dokumenti anullohet duke vënë mbishkrimin “Anulluar” dhe ruhet e nuk griset e në vend të tij hartohet urdhërxhirim i ri. Në “Anulluar” dhe ruhet e nuk griset e në vend të tij hartohet urdhërxhirim i ri. Në njësitë ekonomike me një pronar mjafton vetëm firma e pronarit, sepse është ai që njësitë ekonomike me një pronar mjafton vetëm firma e pronarit, sepse është ai që mban përgjegjësi për gjithçka ndodh në njësinë e tij. Çdo njësi ekonomike mund të mban përgjegjësi për gjithçka ndodh në njësinë e tij. Çdo njësi ekonomike mund të kryejë gjatë ditës disa veprime që prekin llogarinë likuiduese. Këto veprime banka kryejë gjatë ditës disa veprime që prekin llogarinë likuiduese. Këto veprime banka i pasqyron në një fletë përmbledhëse veprimesh, së çilës i ka bashkëngjitur të i pasqyron në një fletë përmbledhëse veprimesh, së çilës i ka bashkëngjitur të gjitha kopjet përkatëse të udhërxhirimeve dhe pjesët e treta të çeqeve. Këto gjitha kopjet përkatëse të udhërxhirimeve dhe pjesët e treta të çeqeve. Këto dokumente, së bashku me nxjerrjen e llogarisë, banka ia dërgon njësisë çdo ditë dokumente, së bashku me nxjerrjen e llogarisë, banka ia dërgon njësisë çdo ditë për ditën paraardhëse. Fleta përmbledhëse e veprimeve ka dy anë: debi dhe kredi. për ditën paraardhëse. Fleta përmbledhëse e veprimeve ka dy anë: debi dhe kredi. Në anën debi tregohen njëra nën tjetrën shumat për të çilat është pakësuar Në anën debi tregohen njëra nën tjetrën shumat për të çilat është pakësuar llogaria likuiduese e njësisë, ndërsa në anën kredi tregohen shumat për të çilat llogaria likuiduese e njësisë, ndërsa në anën kredi tregohen shumat për të çilat është shtuar ajo. Këto shuma korrespondojnë plotësisht me shumat e kopjeve të është shtuar ajo. Këto shuma korrespondojnë plotësisht me shumat e kopjeve të bashkëlidhura të urdhërxhirimeve dhe të çeqeve. Nxjerrja e llogarisë përmban të bashkëlidhura të urdhërxhirimeve dhe të çeqeve. Nxjerrja e llogarisë përmban të gjitha të dhënat e llogarisë likuiduese të njësisë, d.m.th. tepriçën e llogarisë gjitha të dhënat e llogarisë likuiduese të njësisë, d.m.th. tepriçën e llogarisë likuiduese të ditës së mëparshme, lëvizjet debi dhe kredi të ditës, që përkojnë me likuiduese të ditës së mëparshme, lëvizjet debi dhe kredi të ditës, që përkojnë me fletën përmbledhëse të veprimeve dhe tepricën e re në fund të ditës. Teprica e re fletën përmbledhëse të veprimeve dhe tepricën e re në fund të ditës. Teprica e re duhet të përputhet me tepricën e llogarisë banka, llogari likuiduese dhe duhet të përputhet me tepricën e llogarisë banka, llogari likuiduese dhe kontabilitetin e njësisë ekonomike. kontabilitetin e njësisë ekonomike.
Tipi i urdhër-pagesesTipi i urdhër-pageses
Banka _________________ Urdhërxhirimi i jashtëm
Fletë kontabile për bankën pritëse
leke
Valuta 45.000
Komisione bankare 500
Gjithsej
45.500
(dyzeteepesëmijë e pesëqind) lekë
Debitoni Numri i llogarisë
Shoqëria "Visari" Sh.p.k. 361 / 361
DEGA E BANKES SE KURSIMEVE Nr.1 Numri i llogarisë
Kreditoni Numri i llogarisë
Shoqëria "Besa" Sh.p.k. 17/0455/7103
DEGA E BANKES
Banka Kombëtare Tregtare Nr.2 Tir. Numri i llogarise
PER: Sa likuiduar fatura Nr.1 dt.02.01.1999
VENDI: Tirane Krediti Banka nisese Banka ndermjetese Banka pritese
Urdheruesi (Emri e mbiemri) Mbajtesi
llog. (Vula) (Vula) (Vula)
Arkëtim bankeArkëtim banke:: Është dokumenti që vërteton derdhjen e të hollave në Është dokumenti që vërteton derdhjen e të hollave në bankë nga vetë njësia ekonomike ose nga një njësi tjetër ekonomike. Ky bankë nga vetë njësia ekonomike ose nga një njësi tjetër ekonomike. Ky dokument lëshohet nga banka në momentin e derdhjes së të hollave .dokument lëshohet nga banka në momentin e derdhjes së të hollave .
Tipi i mandatarkëtimi të bankësTipi i mandatarkëtimi të bankës
BANKA KOMBETARE TREGTARE Tirane, me ________200X
DEGA TIRANE Nr.2
MANDATARKETIMI
Nr. _________
Ne KREDI te: Njësisë ekonomike "X" Sh.p.k. Nr.llogarise 17-045-7103
Shuma 150.000 leke
(_______Njeqindepesedhjetemije lek______________)
ARKETUAR nga: "X"
PERSHKRIMI : Derdhje _______________
Rregullat e plotësimit të mandatarkëtimit të bankës. Rregullat e plotësimit të mandatarkëtimit të bankës. Edhe mandatarkëtimi i bankës duhet të përgatitet në gjuhën shqipe. Ky Edhe mandatarkëtimi i bankës duhet të përgatitet në gjuhën shqipe. Ky tip dokumenti ashtu siç paraqitet në format, duhet të përmbajë:tip dokumenti ashtu siç paraqitet në format, duhet të përmbajë:- Numrin serial dhe datën - Numrin serial dhe datën - Emërtimin e njësisë tregtare, adresën e saj- Emërtimin e njësisë tregtare, adresën e saj- Përshkrimin e veprimit, si: likuidim fature nr.___, dt.____, likuidim - Përshkrimin e veprimit, si: likuidim fature nr.___, dt.____, likuidim situaçioni nr.____, dt._____, ose derdhje, tërheqje, etj.situaçioni nr.____, dt._____, ose derdhje, tërheqje, etj.- Emrin e personit që kryen veprimin e derdhjes- Emrin e personit që kryen veprimin e derdhjes- Vleren e të hollave që arkëtohet ,me shifër dhe me shkrim.- Vleren e të hollave që arkëtohet ,me shifër dhe me shkrim.
5.5 Dokumente të tjera të kontabilitetit dhe rregullat e plotësimit 5.5 Dokumente të tjera të kontabilitetit dhe rregullat e plotësimit të tyretë tyreDokumente të tjera të kontabilitetit që hartohen në njësitë ekonomike Dokumente të tjera të kontabilitetit që hartohen në njësitë ekonomike janë: Situacion punimesh, akt-dorëzim punimesh, shërbimesh, janë: Situacion punimesh, akt-dorëzim punimesh, shërbimesh, proçesverbal, listëpagese, etj.proçesverbal, listëpagese, etj.
5.5.1. Situacion punimesh:5.5.1. Situacion punimesh: Është dokument me anën e të cilit maten punimet e kryera. Ky Është dokument me anën e të cilit maten punimet e kryera. Ky
dokument hartohet nga drejtuesi teknik i punimeve ( inxhinieri i objektit) dokument hartohet nga drejtuesi teknik i punimeve ( inxhinieri i objektit) dhe firmoset prej tij dhe administratorit të njësisë. Ndërsa, kur punimet dhe firmoset prej tij dhe administratorit të njësisë. Ndërsa, kur punimet kryen në sipërmarrje, situacioni firmoset edhe nga marrësi në dorëzim i kryen në sipërmarrje, situacioni firmoset edhe nga marrësi në dorëzim i punimeve (njësia investitore). Ky dokument vërtetohet nga drejtuesi i punimeve (njësia investitore). Ky dokument vërtetohet nga drejtuesi i njësisë ekonomike. Ai hartohet në 3 kopje, prej të cilave, një kopje mbetet njësisë ekonomike. Ai hartohet në 3 kopje, prej të cilave, një kopje mbetet në sektorin e investimeve dhe dy kopje i kalojnë zyrës së llogarisë. Kjo e në sektorin e investimeve dhe dy kopje i kalojnë zyrës së llogarisë. Kjo e fundit një kopje e dërgon në bankë dhe një kopje e mban për të kryer fundit një kopje e dërgon në bankë dhe një kopje e mban për të kryer veprime në kontabilitet.veprime në kontabilitet.
Tipi i situacionit të punimeveSituacion i punimeve të kryeraShoqëria “X” Nr.___, Dt.____Adresa:__________Tel.Fax.__________Periudha: 01.01.0X deri 31.01.0X
NrAnalizë
Zërat e punimeve
Njësia e matjes
Sasia Çmimi Vlera
1/1 Punime betoni m3 20 2.600 52.000
2/2 Mure tulle m3 10 1.200 12.000
Totali 64.000
Shpenzime plotësuese 15 % 9.600
Fitimi 15 % 11.040
Totali 84.640
T.V.SH 20 % 16.928
Totali 101568
Shënim: Ky dokument hartohet vetëm nga njësitë ekonomike me objekt veprimtarie, ndërtim-montim, në fund të çdo muaji për punimet e kryera . Ky dokument shoqërohet dhe me faturë shitjes ( faturës tatimore ) për efekt të llogaritjes së TVSH- së . Vlera e situaçionit do të jetë vlera e tatueshme mbi të çilat do të llogaritet TVSH në masën 20% . Shuma e vlerës së tatueshme me vlerën e TVSH-së jep vlerën totale të situaçionit. Pra, personi i tatueshëm është i detyruar të llogarisë TVSh-në çdo muaj, pavarësisht nga koha kur bëhet pagesa (shih udhezimin e Ministrisë së Finançave nr.8 dt.05.01.2000 , paragrafi 6.1).
5.5.2. Aktdorëzimi (kolaudimi) punimesh dhe shërbimesh.
Është dokumenti me anë të të cilit dorëzohen punimet apo shërbimet e kryera. Ky dokument hartohet nga njësia ekonomike që kryen punimet apo shërbimet, firmoset nga administratori (ose i autorizuari i tij), nga marrësi në dorëzim i punimeve (njësi ekonomike, shoqëri, apo person fizik) dhe kolaudatori (ekspertë të jashtëm që përfaqësojnë investitorin dhe organin shtetëror) .
Tipi i Aktdorëzim punimeshTipi i Aktdorëzim punimesh
Akt-dorëzim (kolaudimi)Mbahet sot më datën________ mbi dorëzimin e objektit__________________ në
_____________ (emri i objektit)
(vendi i ndërtimit)Investuar nga ________________________ (emri i firmës investitorë)
Projektuar nga______________________ (Emri i firmës projektuese)Zbatuar nga ____________________ (Emri i firmës ndërtuese)Ndërtimi i objektit filloi në datën _____________________ (data e fillimit të punimeve)Vlera e plotë e objektit sipas proçes-verbalit _________________________ LekVlera sipas situaçionit përfundimtar ________________________________ Lek Pasi u kontrolluan punimet u konstatua se : Zbatimi arkitektonik , konstruktiv dhe punimet e rifiniturës (ose të tjera) janë kryer sipas projektit e proçesverbalit ose janë bërë këto ndryshime
të shënuara në projekt, për të çilat kanë të drejtë vetëm organi projektues dhe dega teknike e subjektit privat.Vërejtje që mund të ketë(bëhen shënimet përkatëse për vërejtjet me vlerat përkatëse dhe afatet e rregullimit të tyre)
1- _______________________________________________ = __________ lek2- _______________________________________________ = __________ lek Etj. Afati i rregullimit deri ____________________ (data) - Çilësia e punimeve është __________________________________ (konform kushteve teknike)- Objekti ________________, kalon për shfrytëzim _______________________ (Emri i objektit) (Emri i investitorit) Ky akt dorëzimi mbahet në 4 ( katër ) kopje , njëra i lihet ___________________ (emri i investitorit) 3(tre) kopjet e tjera merren nga ________________________ (emri i ndërtuesit)KomisioniPërfaqësuesi i firmës ndërtuese Përfaqësuesi i firmës investitore(_______________________) (_______________________)
5.5.3. Proçesverbali: 5.5.3. Proçesverbali: Është dokument me anën e të cilit dokumentohen dëmtimet, vjedhjet, (diferençat Është dokument me anën e të cilit dokumentohen dëmtimet, vjedhjet, (diferençat nga inventari në magazina, dyqane), si dhe ndryshimet e çmimeve në njësi shitje. Ky dokument nga inventari në magazina, dyqane), si dhe ndryshimet e çmimeve në njësi shitje. Ky dokument hartohet nga administratori ose nga një komision i hartuar me urdhër të tij. hartohet nga administratori ose nga një komision i hartuar me urdhër të tij. Ai nënshkruhet nga Ai nënshkruhet nga administratori ose komisioni i caktuar nga ana e tij, si dhe përgjegjësi material (magazinieri).administratori ose komisioni i caktuar nga ana e tij, si dhe përgjegjësi material (magazinieri).
Tipi i proçesverbalit (për dëmtimet, diferençat, vjedhjet)Tipi i proçesverbalit (për dëmtimet, diferençat, vjedhjet) ProçesverbalProçesverbal (Mod.1) (Mod.1)
I mbajtur sot më datë _____________ në njësinë ekonomike “ X “ shpk , nga komisioni i çaktuar me I mbajtur sot më datë _____________ në njësinë ekonomike “ X “ shpk , nga komisioni i çaktuar me urdhër të administratorit të shoqërisë së nr.1 dt. 31.10.200X , i përbërë nga urdhër të administratorit të shoqërisë së nr.1 dt. 31.10.200X , i përbërë nga ___________________________________, mbi vlerësimin e dëmeve (apo diferençave, vjedhjeve) të zbuluara ___________________________________, mbi vlerësimin e dëmeve (apo diferençave, vjedhjeve) të zbuluara si më poshtë: si më poshtë:
Nr Emërtimi Njësia e matjes Sasia Çmimi Vlera
1 Sheqer Kg 100 50 5.000
2 Oriz Kg 100 60 6.000
3
4
Mbyllet me nr.4 (katër)
Totali 11.000
K o m i s i o n i(______________) (____________) (_______________)
Administratori Përgjegjësi material (_________) (____________)
Tipi i proçesverbalit, (për ndryshimin e çmimit).Tipi i proçesverbalit, (për ndryshimin e çmimit).
Proçesverbal ( Model 2 )Proçesverbal ( Model 2 )
I mbajtur sot më datë _____________ në njësinë ekonomike “ X “ shpk, nga I mbajtur sot më datë _____________ në njësinë ekonomike “ X “ shpk, nga komisioni i caktuar me urdhër të administratorit të shoqërisë së nr.1, dt. komisioni i caktuar me urdhër të administratorit të shoqërisë së nr.1, dt. 31.10.200X, i përbërë nga ___________________________________, mbi 31.10.200X, i përbërë nga ___________________________________, mbi vlerësimin e dëmeve (apo diferencave, vjedhjeve) të zbuluara si më poshtë: vlerësimin e dëmeve (apo diferencave, vjedhjeve) të zbuluara si më poshtë:
NrEmërtimi Njësi e
matjes
Gjendja 31.10.98
Vlerësimi është çmimi vlerësimiishte
Vlerësimi bëhetçmimi vlerësimibëhet
Diferenca + -
1 Sheqer kg 100 50 5000 55 5500 500 -
2 Oriz kg 100 55 5500 60 6000 500 -
3 Fasule kg 100 80 8000 75 7500 - 500
Mbyllet me Nr. 3 (tre)
Totali - - - 18500 = 19000 1000 500
Diferenca = +500Komisioni
(____________) (______________) (_______________)
Administratori (____________)
5.5.4. 5.5.4. Listëpagesa e punonjësveListëpagesa e punonjësve është një dokument me anën e të cilit evidentohen pagat është një dokument me anën e të cilit evidentohen pagat që u paguhen punonjësve të njësive ekonomike. që u paguhen punonjësve të njësive ekonomike. Ky dokument hartohet nga administratori Ky dokument hartohet nga administratori ose i ngarkuari i tij (specialisti i financës, specialisti i pagave etj.). Hartimi i këtij ose i ngarkuari i tij (specialisti i financës, specialisti i pagave etj.). Hartimi i këtij dokumenti bëhet në bazë të kohëshënuesit dhe librit të normës e raporteve të prodhimit dokumenti bëhet në bazë të kohëshënuesit dhe librit të normës e raporteve të prodhimit (kur aplikohet paga në bazë të normës së realizuar, si në ndërtim, prodhim, etj.). Ndërsa (kur aplikohet paga në bazë të normës së realizuar, si në ndërtim, prodhim, etj.). Ndërsa në njësitë ekonomike(me aktivitet tregtar) përdoret libri xhiros, kur aplikohet sistemi i në njësitë ekonomike(me aktivitet tregtar) përdoret libri xhiros, kur aplikohet sistemi i pagës në bazë të xhiros së realizuar. Kur aplikohet sistemi i pagës fikse (paga bazë), pagës në bazë të xhiros së realizuar. Kur aplikohet sistemi i pagës fikse (paga bazë), përdoret vetëm kohëshënuesi, në bazë të ditëve të punuara efektivisht. përdoret vetëm kohëshënuesi, në bazë të ditëve të punuara efektivisht.
Tipi i listëpagesës Tipi i listëpagesës Njëisa ekonomikeNjëisa ekonomike (________)Listëpagesë për periudhën (_____________)(________)Listëpagesë për periudhën (_____________)
Nr. Emërtimi Paga bazë Shtesa Paga bruto
Ndalesa Paga neto Firma
(mujore) orë etj. Sig. Tatim Dëmtime
Shuma
(15 ditore) suplem. 6=(3+4+5) Shoq. pagë (7+8+9) (6-10)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 Astrit Rama 40,000 5,000 _ 45,000 1,792 3,750 300 5,842 39,158 -
Shuma 40,000 5,000 _ 45,000 1,792 3,750 300 5,842 39,158 _
Hartuesi i listëpagesës Financieri Arkëtari(_____________) (___________) (__________)
Administratori(_____________)
Listëpagesa përbëhet nga tre pjesë. Listëpagesa përbëhet nga tre pjesë. Në pjesën e parëNë pjesën e parë pasqyrohet paga që ka realizuar secili pasqyrohet paga që ka realizuar secili punonjës nga puna që ka kryer gjatë periudhës 15 ditore ose mujore, si dhe shumat që i punonjës nga puna që ka kryer gjatë periudhës 15 ditore ose mujore, si dhe shumat që i takojnë secilit për arsye të tjera: paaftësi e përkohshme në punë, leje e zakonshme, etj. Pra, në takojnë secilit për arsye të tjera: paaftësi e përkohshme në punë, leje e zakonshme, etj. Pra, në pjesën e parë të listëpagesës shënohet paga bruto, e cila përbëhet nga:pjesën e parë të listëpagesës shënohet paga bruto, e cila përbëhet nga:
a-Paga për punën e kryer në fakt (paga bazë), e cila përfshin pagën që i takon punonjësit për a-Paga për punën e kryer në fakt (paga bazë), e cila përfshin pagën që i takon punonjësit për punën që ai faktikisht ka bërë.punën që ai faktikisht ka bërë.
b-Shtesat mbi paga ku përfshihen:b-Shtesat mbi paga ku përfshihen:paga mbi vjetërsinë në punë;paga mbi vjetërsinë në punë;paga për paaftësi të përkohshme;paga për paaftësi të përkohshme;paga për punë jashtë orarit;paga për punë jashtë orarit;paga për tituj e grada shkencore etj.paga për tituj e grada shkencore etj.
Në pjesën e dytëNë pjesën e dytë pasqyrohen ndalesat dhe zbritjet që u bëhen punonjësve nga paga (tatimi pasqyrohen ndalesat dhe zbritjet që u bëhen punonjësve nga paga (tatimi mbi të ardhurat personale, sigurimi shoqëror, sigurimi i jetës, depozitat e kursimit, derdhjet mbi të ardhurat personale, sigurimi shoqëror, sigurimi i jetës, depozitat e kursimit, derdhjet për organizata të ndryshme, detyrime ndaj njësisë ekonomike, etj). për organizata të ndryshme, detyrime ndaj njësisë ekonomike, etj). Në pjesën e tretëNë pjesën e tretë pasqyrohet paga neto për seçilin punonjës, e cila llogaritet si diferençë midis pagës bruto dhe pasqyrohet paga neto për seçilin punonjës, e cila llogaritet si diferençë midis pagës bruto dhe shumës së ndalesave dhe krahas saj ndodhet edhe një kolonë për nënshkrimin. Kur merr shumës së ndalesave dhe krahas saj ndodhet edhe një kolonë për nënshkrimin. Kur merr pagën, çdo punonjës, krahas emrit të tij nënshkruan në këtë kolonë. Listëpagesa përgatitet pagën, çdo punonjës, krahas emrit të tij nënshkruan në këtë kolonë. Listëpagesa përgatitet nga një punonjës i kontabilitetit. Në fund të këtij dokumenti nënshkruan drejtuesi i njësisë nga një punonjës i kontabilitetit. Në fund të këtij dokumenti nënshkruan drejtuesi i njësisë tregtare dhe shefi i financë-kontabilitetit (kontabilisti). Këto dy firma shërbejnë për tregtare dhe shefi i financë-kontabilitetit (kontabilisti). Këto dy firma shërbejnë për autorizimin e pagimit të pagave për shumën e llogaritur. autorizimin e pagimit të pagave për shumën e llogaritur. Pra listëpagesa është dokument Pra listëpagesa është dokument autorizues. Nënshkrimet e punonjësve që kanë marrë pagën e bëjnë listëpagesën dokument autorizues. Nënshkrimet e punonjësve që kanë marrë pagën e bëjnë listëpagesën dokument justifikues. Listëpagesa shërben si dokument për llogaritjen dhe pagimin e pagave dhe justifikues. Listëpagesa shërben si dokument për llogaritjen dhe pagimin e pagave dhe njëkohësisht si dokument bazë për regjistrimin e pagave në kontabilitet. njëkohësisht si dokument bazë për regjistrimin e pagave në kontabilitet.
5.6 Sistemimi dhe arkivimi i dokumenteve kontabël5.6 Sistemimi dhe arkivimi i dokumenteve kontabëlBazuar në ligjin nr. 7726, dt 29.06.1993 “Për Fondin Arkivor Kombëtar dhe Arkivat” është hartuar rregullorja Bazuar në ligjin nr. 7726, dt 29.06.1993 “Për Fondin Arkivor Kombëtar dhe Arkivat” është hartuar rregullorja për dokumentacionin, udhëzimi metodik për ekspertizën e ruajtjes së dokumenteve administrative, lista tip me për dokumentacionin, udhëzimi metodik për ekspertizën e ruajtjes së dokumenteve administrative, lista tip me afatet e ruajtjes së tyre. Ruajtja e dokumenteve të kontabilitetit është e domosdoshme dhe përbën detyrim afatet e ruajtjes së tyre. Ruajtja e dokumenteve të kontabilitetit është e domosdoshme dhe përbën detyrim ligjor.ligjor.Arkivimi dhe sistemimi i dokumenteve duhet t’u përgjigjen kritereve funksionale, të gjetjes sa më shpejt, Arkivimi dhe sistemimi i dokumenteve duhet t’u përgjigjen kritereve funksionale, të gjetjes sa më shpejt, përveç që ato të mos zënë shumë vend.përveç që ato të mos zënë shumë vend.Ekzistojnë dy sisteme arkivimi:Ekzistojnë dy sisteme arkivimi:
- Sistemimi horizontal- Sistemimi horizontal- Sistemimi vertikal- Sistemimi vertikal
Secili sistem ka avantazhet dhe disavantazhet e tij, por në praktikën e përditshme sistemi më i përdorshëm Secili sistem ka avantazhet dhe disavantazhet e tij, por në praktikën e përditshme sistemi më i përdorshëm është sistemi i arkivimit vertikal.është sistemi i arkivimit vertikal.Në një njësi ekonomike, arkivimi dhe sistemimi i dokumenteve duhet të bëhet në dosje më vete, vertikalisht, Në një njësi ekonomike, arkivimi dhe sistemimi i dokumenteve duhet të bëhet në dosje më vete, vertikalisht, sipas këtij rregulli:sipas këtij rregulli:- Dokumentet e arkës, në fund të çdo muaji, pasi janë kontabilizuar mandat arkëtimet më vete dhe - Dokumentet e arkës, në fund të çdo muaji, pasi janë kontabilizuar mandat arkëtimet më vete dhe mandatpagesat më vete, në mënyrë kronologjike ( sipas nr.të serisë), duke vënë mbishkrimin mandatpagesat më vete, në mënyrë kronologjike ( sipas nr.të serisë), duke vënë mbishkrimin “mandatarkëtimi” ose “mandatpagesa nga nr.“mandatarkëtimi” ose “mandatpagesa nga nr......... deri në nr. deri në nr..........., muaji , muaji janarjanar, viti , viti 200X”200X”, sistemohen në dosje , sistemohen në dosje më vete. Mbi dosje vihet mbishkrimi: Dokumentet e arkës, muaji janar 200X.më vete. Mbi dosje vihet mbishkrimi: Dokumentet e arkës, muaji janar 200X.- - Dokumentet e bankësDokumentet e bankës. N. Në fund të çdo muaji, pasi është bërë kontabilizimi i tyre, në bazë të raporteve të ë fund të çdo muaji, pasi është bërë kontabilizimi i tyre, në bazë të raporteve të nxjerra nga banka (ekstrate të llogarive të bankës) sipas nr. të llogarive (Në lek, USD, Euro, etj.), dhe bankave nxjerra nga banka (ekstrate të llogarive të bankës) sipas nr. të llogarive (Në lek, USD, Euro, etj.), dhe bankave ku ka llogari njësia ekonomike, bëhet sistemimi sipas rregullit kronologjik të datës.ku ka llogari njësia ekonomike, bëhet sistemimi sipas rregullit kronologjik të datës.
- - Faturat e klientit (shitjet):Faturat e klientit (shitjet): Në fund të çdo muaji sistemohen sipas numrit rendor pasi lidhen në dosje më Në fund të çdo muaji sistemohen sipas numrit rendor pasi lidhen në dosje më vete me një etiketë me mbishkrim “Faturat e Klientëve”, muaji janar viti 200X, nga nr. ..... deri në nr...... vete me një etiketë me mbishkrim “Faturat e Klientëve”, muaji janar viti 200X, nga nr. ..... deri në nr......
- - Faturat e furnizimit (blerjet):Faturat e furnizimit (blerjet): Në fund të çdo muaji, pasi është bërë kontabilizimi i tyre, faturat e Në fund të çdo muaji, pasi është bërë kontabilizimi i tyre, faturat e furnitorit (blerjes) sistemohen sipas numrit rendor dhe, pasi lidhen në dosje më vete vendoset një etiketë me furnitorit (blerjes) sistemohen sipas numrit rendor dhe, pasi lidhen në dosje më vete vendoset një etiketë me mbishkrimin “Fatura të furnitorit” (blerjes) muaji ________, nga nr.____ deri në nr._____. mbishkrimin “Fatura të furnitorit” (blerjes) muaji ________, nga nr.____ deri në nr._____.
Tipe skedash sistemimi dokumenteshTipe skedash sistemimi dokumentesh
Fig. 1 Fig.2
Fig.3
5.7 Afatet e ruajtjes së dokumenteve në Njësitë ekonomike. 5.7 Afatet e ruajtjes së dokumenteve në Njësitë ekonomike.
Në bazë të ligjislacionit në fuqi, njësitë ekonomike janë të detyruara të Në bazë të ligjislacionit në fuqi, njësitë ekonomike janë të detyruara të sigurojnë ruajtjen e dokumentacionit kontabël në mënyrë të rregullt sigurojnë ruajtjen e dokumentacionit kontabël në mënyrë të rregullt dhe sipas sistemit të caktuar të arkivimit, të inventarit të çeljes, të dhe sipas sistemit të caktuar të arkivimit, të inventarit të çeljes, të veprimtarisë dhe të inventareve të tjerë periodikë, të llogarive vjetore veprimtarisë dhe të inventareve të tjerë periodikë, të llogarive vjetore dhe të raportit vjetor të veprimtarisë, të librave dhe regjistrave që dhe të raportit vjetor të veprimtarisë, të librave dhe regjistrave që kanë mbështetur këto regjistrime, si dhe të bartësve të tjerë të kanë mbështetur këto regjistrime, si dhe të bartësve të tjerë të informatave kontabël. Ato ruajnë, gjithashtu, çdo dokument që ka të informatave kontabël. Ato ruajnë, gjithashtu, çdo dokument që ka të bëjë me proçedurat e përpunimit, të kontrollit dhe të interpretimit të bëjë me proçedurat e përpunimit, të kontrollit dhe të interpretimit të regjistrimeve në kontabilitet. regjistrimeve në kontabilitet. Dokumentet kontabile të sipërpërmendura ruhen në formën e tyre Dokumentet kontabile të sipërpërmendura ruhen në formën e tyre origjinale dhe të lexueshme për të gjithë periudhën e ruajtjes. origjinale dhe të lexueshme për të gjithë periudhën e ruajtjes. Veç rasteve të parashikuara ndryshe nga dispozita të tjera ligjore, Veç rasteve të parashikuara ndryshe nga dispozita të tjera ligjore, dokumentet kontabile ruhen për 10 vjet rresht nga mbyllja e vitit dokumentet kontabile ruhen për 10 vjet rresht nga mbyllja e vitit kalendarik. kalendarik.
5.7.1 Kushtet e ruajtjes së dokumenteve.5.7.1 Kushtet e ruajtjes së dokumenteve. Dokumentat ruhen në vende të caktuara që plotësojnë kushtet e Dokumentat ruhen në vende të caktuara që plotësojnë kushtet e
teknologjisë së ruajtjes të tyre. Ato pajisen me mjete mbrojtëse nga teknologjisë së ruajtjes të tyre. Ato pajisen me mjete mbrojtëse nga zjarri, nga rrezet e diellit, pluhuri e dëmtuesit e tjerë fizikë e zjarri, nga rrezet e diellit, pluhuri e dëmtuesit e tjerë fizikë e biologjikë. biologjikë. Dyert e dritaret sigurohen me rrjeta metalike e brava Dyert e dritaret sigurohen me rrjeta metalike e brava automatike.automatike.
Raftet vendosen në drejtim vertikal me dritaret, 40-60çm larg Raftet vendosen në drejtim vertikal me dritaret, 40-60çm larg mureve. Nuk lejohet pirja e duhanit aty ku ruhen dokumentet. Po mureve. Nuk lejohet pirja e duhanit aty ku ruhen dokumentet. Po ashtu ndalohet përdorimi i furnelave elektrike, me vajguri, fenerë ashtu ndalohet përdorimi i furnelave elektrike, me vajguri, fenerë ndriçimi etj.ndriçimi etj.
Pyetje dhe detyra :Pyetje dhe detyra :1-1- Ç`është Ç`është kontabilitetikontabiliteti, dhe , dhe roli i tijroli i tij në shoqëri? në shoqëri?2-2- Identifikoni Identifikoni llogaritë finançiarellogaritë finançiare kryesore dhe mjetet e tjera të raportimit finançiar. kryesore dhe mjetet e tjera të raportimit finançiar.3-3- Ç`janë Ç`janë njësitë ekonomikenjësitë ekonomike? E si? E si klasifikohen klasifikohen ato? ato? 4-4- Kush janë Kush janë përdoruesit e informacionit kontabëlpërdoruesit e informacionit kontabël??
a)…a)… b)…b)…5-5- Cili është Cili është vendi i profesionit kontabëlvendi i profesionit kontabël në njësinë ekonomike dhe ndarja në dy grupe të mëdha? në njësinë ekonomike dhe ndarja në dy grupe të mëdha?6-6- Cila është Cila është historia historia e shkurtër e zhvillimit të kontabilitetit në botë dhe në Shqipëri?e shkurtër e zhvillimit të kontabilitetit në botë dhe në Shqipëri?7-7- Cilat janë Cilat janë llojet kryesore të kontabilitetitllojet kryesore të kontabilitetit dhe ku qëndron ndryshimi midis tyre? dhe ku qëndron ndryshimi midis tyre?8-8-Cilat janë objektivat e kontabilitetit?Cilat janë objektivat e kontabilitetit?9-9- Shpjegoni Shpjegoni organizimin e kontabilitetitorganizimin e kontabilitetit dhe dhe librat kontabël të detyrueshëmlibrat kontabël të detyrueshëm: ditari, libri i madh etj, dhe si : ditari, libri i madh etj, dhe si
funksionojnë ato.funksionojnë ato.10-10- Cilat janë Cilat janë detyrimet ligjoredetyrimet ligjore për dokumentet-bazë të kontabilitetit, të magazinës, të arkës, të bankës etj? për dokumentet-bazë të kontabilitetit, të magazinës, të arkës, të bankës etj?
Tregoni disa nga të Tregoni disa nga të dhënat kryesoredhënat kryesore të këtyre dokumenteve. të këtyre dokumenteve.11-11- Çfarë kuptoni me nocion të Çfarë kuptoni me nocion të sistemit kontabëlsistemit kontabël? Flisni për ? Flisni për sistemin klasiksistemin klasik dhe për sistemin e informatizuar. dhe për sistemin e informatizuar.12-12- Cilat janë Cilat janë tre kategoritëtre kategoritë e mëdha të planit të llogarive? e mëdha të planit të llogarive?13-13- Prezantoni Prezantoni formën e përgjithshmeformën e përgjithshme të planit kontabël me klasat e tij. të planit kontabël me klasat e tij.14-14- Cilat grupe të llogarive bëjnë pjesë në Cilat grupe të llogarive bëjnë pjesë në llogaritë e detyrimevellogaritë e detyrimeve? Prezantoini ato dhe funksionim e tyre.? Prezantoini ato dhe funksionim e tyre.15-15- Në cilin grup të llogarive bëjnë pjesë Në cilin grup të llogarive bëjnë pjesë llogaritë e posaçmellogaritë e posaçme? Pse përdoren ato? Funksionimi i tyre?? Pse përdoren ato? Funksionimi i tyre?16-16- Prezantoni Prezantoni llogaritë e bilançitllogaritë e bilançit nga grupi 1 deri në grupin 5 dhe ç`përfaqësojnë ato. nga grupi 1 deri në grupin 5 dhe ç`përfaqësojnë ato.17-17- Prezantoni në mënyrë skematike Prezantoni në mënyrë skematike funksionim e llogarive të bilancitfunksionim e llogarive të bilancit..18-18- Paraqisni në mënyrë Paraqisni në mënyrë skematike kodifikimin kontabëlskematike kodifikimin kontabël..19-19- Cilat janë Cilat janë shkollat kryesore të kontabilitetitshkollat kryesore të kontabilitetit??20-20-Cilat janë Cilat janë organizmat botërore të standardeveorganizmat botërore të standardeve të kontabilitetit? Ç`kuptojmë me standarde dhe si janë të kontabilitetit? Ç`kuptojmë me standarde dhe si janë
zhvilluar ato?zhvilluar ato?