prof. dr. esin aki-yalÇin

59
2017 ANALJEZİK İLAÇLAR Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN Farmasötik Kimya Anabilim Dalı

Upload: others

Post on 30-Nov-2021

21 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

2017

ANALJEZİK İLAÇLAR

Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Farmasötik Kimya Anabilim Dalı

Page 2: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Deri, mukoza, ve pek çok doku ve organda hissedilir.

ͽ Hastalıkların teşhisinde kullanılır.

Prof. Dr. Esin AKI

Hastalanmanın ve yaralanmanın en genel semptomlarından birisidir.Ağrı

MekanikTermalKimyasal ve elektriksel uyarı

etkili dokudan ağrı mediyatörleriniserbestleştirir

Page 3: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Doku zedelenmesine bağlı olarak oluşan ağrı

Akut ağrılar çoğunlukla nosiseptif olmakla birlikte, herhangi bir hasar olmaksızın da vücüt dokusunun şiddetli uyarılması sonucunda da oluşabilir.

Sadece doku hasarı sonucu oluşan nosiseptif ağrı ile santral ve periferik sinir sistemi hasarı sonucu ortaya çıkan nöropatik ağrının mekanizmaları, dolayısıyla tedavileri birbirinden çok farklıdır. Bu nedenle ayırt edilmeleri tedavinin yönlendirilmesi açısından önem taşır.

Ayrıca nosiseptif ağrı ve nöropatik ağrının birlikte olduğu kronik bel ağrısı, kanser ağrısı gibi mikst ağrı tablolarıda oldukça sık görülür.

Page 4: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

• Ağrı reseptörlerinin uyarılması ile endojen bileşikler ve ağrı faktörleri açığa çıkar.

• Düşük güçteki ağrı faktörleri hidrojen iyonları içerirler.

• Ağrı pH < 6 iken meydana gelir.

• Doku hasarında rol oynayan ve ağrı reseptörlerini duyarlı hale getiren ağrı mediyatörleri:

Histamin, Asetilkolin, Kinin, Serotonin, Bradikinin ve Prostaglandinler.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 5: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

1. Akut Ağrı Nosiseptif nitelikte

(Nosiseptör : Zararlı yada zararsız uyarıyı ayırt edebilen reseptör.)

2. Kronik Ağrı:

a. Nosiseptif nitelikte (kanser ağrısı, romatizmal ağrılar)

b. Deaferantasyon ağrısı Nörojenik, Somatosensoriyel uyarıların santral sinir sistemine ulaşmasının kesilmesi sonucu ortaya çıkar. (Tümör vs.. gibi nedenlerle periferik ve SSS üzerindeki ağrı yolları üzerindeki bozukluğa bağlı)

c. Psikojenik ağrı:Ağrı subjektif bir duygu olup, bireysel farklılıklar, yaşanılan çevre ve koşullara göre farklılık gösterebilir.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 6: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Analjezikler ağrıyı tolere etmek için kullanılan ilaçlardır.

Ağrıyı bütünüyle ortadan kaldırmanın ana yolu ağrıyı meydana getiren ana etkeni ortadan kaldırmaktır.

Ör: Boğaz ağrısını kesmenin en iyi yolu ağrıyı meydana getiren bakteriyi bir antibiyotik kullanarak ortadan kaldırmaktır. Bu durumda doğrudan ağrı da ortadan kaldırılır.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 7: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Lokal anestezikler ağrının iletilmesini keserler.

Genel anestezikler ise genel olarak hareketsiz kalma hali ile birlikte ağrıyı keserler.

Santral kas gevşeticiler, trankilizanlar, antihistaminikler gibi santral sinir sistemi depresanları da ağrıyı henüz bilinmeyen bir mekanizma ile kesmektedirler.

Plasebo uygulamalarının dahi ağrıyı kestikleri görülmüştür. Bu ise psikolojik etkiyi açıklamaktadır.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 8: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Genel olarak analjezikler 2 grupta incelenir:

1.Narkotik Analjezikler2.Narkotik olmayan Analjezikler

Prof. Dr. Esin AKI

Page 9: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

• Narkotik Olmayan Analjezikler → Prostaglandin Sentez İnhibisyonu (Ağrı reseptörlerinin sensitizasyonunu önlemek)

• Lokal Anestezikler → Ağrı reseptörlerinde sinyal oluşumunu önleyerek

• Narkotik analjezikler → Merkezi sinir sistemi üzerinden

• Genel Anestezikler → Merkezi sinir sistemi üzerinden

• Psikoaktif İlaçlar (Trankilizanlar, Nöroleptikler, Antidepresanlar) → Ağrı algılanmasını değiştirmek

Prof. Dr. Esin AKI

Page 10: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

NARKOTİK ANALJEZİK İLAÇLAR

Prof. Dr. Esin AKI

Farmasötik Kimya Anabilim Dalı

Page 11: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

(Opioitler)

• Bu gruptaki ilaçlar, güçlü analjezik etki ile birlikte santral sinir sistemi üzerinde oldukça yaygın depresif etki yaparlar.

• Mutad olarak hepsinde az veya çok, ilaç bağımlılığı yapma potansiyeli mevcuttur.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 12: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

• Küçük dozda Sedatif, Yüksek dozda Narkotik Etkileri vardır.

• Narkotik analjeziklerin ANTİPİRETİK veya ANTİİNFLAMATUVAR etkileri yoktur.

• Analjezik tesirleri tamamıyla santral sinir sistemi üzerindeki etkilerinin bir sonucudur ve periferik bir etkiye bağlı değildir.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 13: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

• Narkotik analjeziklerin önemli bir sakıncası; devamlı olarak kullanıldıklarında hastada ilaç bağımlılığı oluşturmalarıdır.

• İlaç uygulanırken süreye bağlı olarak tolerans gelişimi oluşur.

• Ancak, Analjezik Etkileri NSAIDs lardan daha fazladır.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 14: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

• Genellikle inflamatuar niteliği bulunmayan ve narkotik olmayan analjeziklere yeterli cevap vermeyen orta veya fazla şiddette ağrılı durumların tedavisinde kullanılırlar.

• Akut kullanılışı halinde hastada tolerans ve bağımlılık geliştirme potansiyelleri esas olarak bir sorun oluşturmaz.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 15: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Prof. Dr. Esin AKI

MorfinPapaver Somniferum (afyon) meyvalarından elde edilen bir alkaloit. Diğerleri ise Kodein ve Tebain.

Page 16: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

• Morfin doğal prototiptir.• Etkilerini SSS üzerinden gösterirler.• SSS de ikinci yararlı etkileri öksürüğü baskılamaları.• Ayrıca barsak hareketlerini yavaşlattıkları için diareyi de

keserler, ancak konstipasyon yapmaları istenmeyen yan etkileri arasındadır.

• İstenmeyen etkileri tolerans geliştirilmesi (aynı etkiyi almak için sürekli doz arttırımı gerksinimi olmaktadır), bağımlılık yapmaları ve solunum sistemi depresyonu ile ölüm meydana getirmeleri.

Morfin

Page 17: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

• Beyinde endojen morfin benzeri bileşikler saptanmıştır. Bunlara endorfinler adı verilmektedir. En önemlisi Enkefalinlerdir.

• Peptid yapısındaki endorfinlerin en basit yapılısı enkefalindir. Bunlar nörotransmitter olarak hareket ederler.

• Narkotik analjeziklerin endorfinlerin bağlandığı, serbest sinir uçları olan, opioit reseptörlerine (ağrı reseptörleri) bağlanarak etki gösterdikleri saptanmıştır.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 18: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

• Herhangi bir travma ya da hayati bir tehlike olduğu anlarda organizmanın savunma sistemi olarak beyinde belli bir bölgede bulunan enkefalinerjik nöronlardan enkefalin ağrıyı önlemek amacıyle ortama salıverilir.

• Enkefalin Presinaptik nöronun sonlarındaki reseptörlere bağlanarak presinaptik nöronun kısmen depolarizasyonunu engelleyerek presinaptik nörondan nörotransmitterlerin salıverilmesine engel olarak ağrı duyusunun önüne geçer.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 19: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Endojen opiyatların etkilediği opiyat reseptörleri:

• μ (mü) reseptörler i : Morfinin yüksek affinite ile bağlandığı reseptörler. Beyinde dopominerjik sinir uçlarında bulunurlar. (analjezik + antidiyareik + bağımlılık etkilerinden sorumlu)

• К (koppa) reseptörleri: Beyin korteksindeki nöronlarda bulunurlar. Spinal analjezi, miyozis ve sedasyondan sorumludurlar.

• σ (sigma) reseptörler i: Benzomorfan türevi opioitlerin psikomimetiketkilerine aracılık ederler.

• ε (epsilon) reseptörleri: β-endorfine selektif reseptörlerdir.

• б(delta) reseptörleri : Enkefalinlere selektif reseptörlerdir. К reseptörleri ile birlikte spinal analjezi oluştururlar.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 20: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Enkefalin ve Opioidlerin Biyokimyası:

• Sinir ağrı mesajını aldığı zaman, bu mesajı cAMP üzerinden iletir.

• CAMP nin analjezi esnasında azaldığı bilinmektedir. • cAMP azaldığı zaman analjezi yaratan cGMP

artmaktadır. • Enkefalin ve opioidler adenilsiklaz inhibitörüdür.• Adenilsiklaz, ATP (5'-adenozintrifosfat)’i cAMP'ye

(3',5'-adenozinmonofosfat) dönüştürür.

Prof. Dr. Esin AKI

Adenilaz SiklazATP c AMP

Page 21: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

•Dopamin ve prostaglandin E1 cAMP yi stimule ederler.

•Opioidler ve enkefalin cAMP sentezini inhibe ederler.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 22: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

• Akut ağrı: Posteperatif ağrı, kırık ve yaralanma ve diğer tür travmalarda oluşan ağrı ve koliklerde kullanılır. Kolik ve benzeri, iç organ hastalıklarına bağlı ağrılara karşı, mümkün olan durumlarda ağrının nedeni teşhis edildikten sonra ilaç uygulanmalıdır.

• Kronik ağrı: Kronik ağrıya karşı uzun süren narkotik analjezik ilaç kullanılması ilaca karşı tolerans ve bağımlılık oluşması sorununu ön plana geçirir. Terminal kanser olgularında narkotik analjeziklerin yeterli dozda ve belirgin aralıklarla devamlı kullanılması esastır.

• Obstetrik analjezi: Doğum esnasında gebenin doğum ağrılarını hafifletmek için Meperidin tercih edilebilir, ancak bebeğin solunum depresyonu içinde doğmasına ve uterus kontraksiyonlarının zayıflamasına neden olabilir.

• Akut myokard infarktüsü: Hastada mevcut şiddetli ağrı, korku anksiyete ve panik halinin geçirilmesi için kullanılırlar. (Morfin yada Meperidin)

• Akut sol kalp yetmezliği: Bu durumda gelişen akciğer ödeminin yaptığı dispneyi (nefes darlığı) hafifletmek için morfin kullanılır.

• Diyare: Narkotik analjezikler anti-peristaltik etkileri nedeniyle çeşitli diyare şekillerinde etkindirler. Bunlardan suistimal edilme potansiyeli düşük olan Kodein tercih edilir.

• Şiddetli öksürük: Kodein veya narkotik olmayan antitüssif ilaçlara cevap vermeyen şiddetli öksürük halinde narkotik analjezikler kullanılabilir.

Page 23: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Merkezi Etkileri:

• Opiat reseptörlerini uyararak ağrı algılanması (analjezik etki) ↓

• Mental aktiviteyi (sedatif etki) ↓

• Anksiyeti ortadan kaldırırlar (trankilizan etki)•

• Öksürük merkezini inh. ederler (antitüssif etki)

• Miyozise neden olurlar (miyotik etki; pupiller konstriksiyon)

• Antidiüretik hormon açığa çıkışını harekete geçirirler (antidiüretik etki)

Prof. Dr. Esin AKI

Page 24: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Periferik Etkileri:

• Gastrointestinal motiliteyi, barsak hareketlerini yavaşlatır. (antidiyarik etki)

• Mesane kas tonüsünü artırırlar.

• Safra kanalı kaslarının kontraksiyonuna neden olurlar.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 25: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Bu grup bileşikler 2 ana bölümde incelenebilirler.

–Opium alkoloitleri (Opioidler)

–Morfin’in ana yapısını korunmak suretiyle elde edilen Yarı-Sentetik ve Sentetik Türevler

Prof. Dr. Esin AKI

Page 26: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Kimyasal yapılarına göre;

• Morfin türevleri

• Oripavin türevleri

• Morfinan türevleri

• Benzomorfan türevleri

• Metadon türevleri

• Değişik türevleri

Prof. Dr. Esin AKI

Page 27: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

17

1615

1413

12 11 10

9

87

5

6

4

32

1HO

HO

CH3NO

O

HO

N CH3

HO

H

A

B

CD

E

MORFİN

7,8-Didehidro-4,5-epoksi-17-metil-morfinan-3,6-diol

- Pentasiklik yapıda - 5, 6, 9, 13, 14. C’lar asimetrik - Doğal kökenli morfin- levojır

Prof. Dr. Esin AKI

Page 28: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

• N-CH3 - optimum etki için gerekli değil.

Örn; feniletil ile yer değişirse etki ↑

alkil, propil → antagonist etki.

• 6. C’deki OH kalkar C=0 gelirse etki ↑

• 5. C’ a → CH3 Etki ↑

• 14. C’ a → OH Etki ↑

• 3 C’ a → O CH3 Etki ↑

• Arom. halka sübst’ları etkiyi↓

• 9 ve 10. konum sübstitüsyonu etkiyi ↓

• 4. Levojir izomer daha etkili

• 7. ve 8. C’ler arasındaki C=C ve 6’daki OH etki için gerekli değil.

(Kaldırıldığında etki 10 kez ↑)

17

1615

1413

12 11 10

9

87

5

6

4

32

1HO

HO

CH3NO

YAPI-ETKİ İLİŞKİLERİ

Prof. Dr. Esin AKI

C

R

R

CH2CH2 N

Page 29: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

• Hepatik biyotransformasyon ile faz-I’de

N-demetilasyon,

• Faz-II’de –OH gr’leri üzerinden glukuronitleri oluşturularak metabolize edilir.

17

1615

1413

12 11 10

9

87

5

6

4

32

1HO

HO

CH3NO

BİYOTRANSFORMASYON

Prof. Dr. Esin AKI

Page 30: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

MORFİN’İN ANA YAPISI KORUNARAK ELDE EDİLEN YARI SENTETİK

TÜREVLER

O

HO

O

CH3N

DİHİDROMORFİNON (HİDROMORFON)DILAUDID

4,5-Epoksi-3-hidroksi-17-metil-morfinan-6-on

Morfinden 5 kez daha kuvvetli

Page 31: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

OKSİMORFON NUMORPHAN

O

HO

O

CH3NOH O

HO

O

CH3N

H3C

5-METİLDİHİDROMORFİNONMETOPAN

Sadece Oral olarak etkili

Prof. Dr. Esin AKI

Page 32: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

DİHİDROKODEİNON(HİDROKODON)DICODID

O

CH3NO

H3CO

O

H3CO

O

CH3NOH

DİHİDROHİDROKSİKODEİNON(OKSİKODON) EUCODAL

-Morfinden daha az toksik bir analjezik-Antitüssif olarak da kullanılır

Prof. Dr. Esin AKI

Page 33: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

TEBAİN

14

H3CO

OCH3N

H3CO

3

4

5

67

8

15

1112

139

17

6,7,8,14-Tetradehidro-4,5-epoksi-3,6-dimetoksi-

17-metil-morfinan

-Tedavi değeri yok-Sentezlerde başlangıç maddesi olarak kullanılır.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 34: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Oksikodon ve Oksimorfon Sentezi

N

O OCH3H3CO

CH3N

OH3CO

CH3

N

O OH3CO

CH3

H2O2H3O+

Tebain

HO

HO OCH3

Pd/C

H2

N

O OH3CO

CH3

HO

Oksikodon

HO

N

O OHO

CH3

HO

Oksimorfon

HBr

14. Konum hidroksilasyon

- CH30H

- CH30H

Page 35: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

DİHİDRODEOKSİMORFİN

DESOMORFIN

O

HO

N CH3

Prof. Dr. Esin AKI

Page 36: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

O

RO

N CH3

HO

KODEİN R=CH3

DİONİN R=C2H5 Oftalmalojide kull

FOLKODİN R= NHNCH2CH2

Antitussif olarak kullanılırlar, antagonist etki gösterirler

Prof. Dr. Esin AKI

Page 37: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Morfin Türevleri Sentezi

N

O OHO

CH3

H2CH3C

N

O OHHO

CH3

N

O OO

CH3

COCH3

H3COC

(CH3CO)2O(C2H5)2SO4

Etilmorfin MorfinEroin

N

O OHO

CH3

H3C

CH3X

Kodein

7-8 Red.

N

O OHHO

CH3

Dihidrokodein

N

O OHO

CH3

Dihidrokodon

(O)

CH3O CH3O

Page 38: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

NALTREKSON

17-(Siklopropilmetil)4,5-epoksi-3,14-

dihidroksimorfinan-6-on

O

HO

N CH2CH

O

OHCH2

OH

HO

O

CH2NO

1

23

4

5

67

8

9

10

11

12

13

14

15 16

17

Etki Süresi KısaAkut Narkotik Analjezik zehirlenmelerindeKullanılır

NARKOTİK ANALJEZİK ANTAGONİSTLERİ

HO

N CH2CH CH2

HO

O

NALOKSON (N-ALLİL

NOROKSİMORFON)

N-ALLİLMORFİNNALORPHINE

Antagonistler iyonize

formda olduğu zaman,

uçtaki C üzerindeki (-)

yükün bir sonucu olarak

morfin reseptörleri ile ilave

bir bağ daha yapılabilir.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 39: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

ORİPAViN TÜREVLERİ

Konformasyon daha az değişiklik gösteren şekilde tutulursa, istenmeyen reseptörlerle olan etkileşmeleri uzaklaştırılır. Molekül istenen reseptöre uyacak spesifik konformasyonu kazanmış olur.

Dolayısı ile bağımlılık ve solunum depresyonu gibi yan etkileri de azalır, etkisi artar.

Oripavinlerde 7’nolu C’de büyük hacimli gruplar getirilerek, reseptör ile ilave bir bağ daha oluşturubilir.

Böylelikle güçlü, yan etkileri az, uzun süreli bileşikler oluşur.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 40: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Oripavin Türevleri

Prof. Dr. Esin AKI

O

N CH3

RO

OCH3

CH2CH2CH3H

H

O

N CH2

OH

OCH3

RHH

Oripavin YapısıCOCH3 → AsetorfinH → Etorfin

CH3 → Diprenorfinn- Bu → Buprenorfin

N CH3

O

OH3C

Asetorfin

[5 ,7 (S)]4,5-Epoksi-3-O-asetiloksi-6-metoksi-17-metil-6,14-eteno-7-butil-morfinan

Page 41: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

MORFİNAN TÜREVLERİ

• -Morfinanlar, morfin türevlerinden daha güçlü ve daha uzun etkilidirler.

• Aynı zamanda toksik ve bağımlılık yapıcıdırlar.

• -Morfin üzerinde yapılan değişiklikler morfinanda yapıldığı zaman yine aynı biyolojik cevabı verirler. (Molekülün aynı reseptörlerle etkileşmesi sonucu )

• -Morfinanlar daha basit moleküller oldukları için elde edilişleri daha kolaydır.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 42: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

DEKSTROMETORFAN

d ,l-N-Metil-3-metoksi-morfinan

(N-Allil-3-hidroksi-morfinan)

LEVALLORFAN

H3CO

CH3N

HO

CH2CHN CH2

MORFİNAN TÜREVLERİ

Prof. Dr. Esin AKI

Page 43: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

MORFİNAN TÜREVLERİ

BUTORFANOL

17-(Siklobutilmetil)morfinan-3,14-diol

LEVARFANOL

HO

CH2NOH

Prof. Dr. Esin AKI

N CH3

OH

Morfin’den 4 kez etkinAnaljezik, antitussif, oral kullanılmazPentazosinden 20 kez etkin

Page 44: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

MORFİNAN TÜREVLERİNİN SENTEZİ

- H2O

Siklohekzeniletilamin

R

CH2COCl

+NH2

HCl-

R

C O

POCl3

R NH

N

1-

2-

CH3Br

Red

R

N CH3

H3PO4 / ISI

R

CH3N

Siklizasyon

Prof. Dr. Esin AKI

Page 45: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

BENZOMORFANLAR

O

HO

N CH3

HO

H

A

B

CD

E

4 3

21

9

8

7

6

5

4'3'

2'

1'

R

N R

Prof. Dr. Esin AKI

Page 46: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

CH3NO

A

D

N

CH3

A

D

MEPERİDİN (PETİDİN)VE TÜREVLERİ

Prof. Dr. Esin AKI

Page 47: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

PETİDİN (MEPERIDIN)

1-Metil-4-fenil-4-piperidin

karboksilik asit etil ester

N CH3

COOC2H5

1

23

4 56

N

CH3

COOC2H5

A

D

MEPERIDIN SENTEZİ

Prof. Dr. Esin AKI

Page 48: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

MEPERİDİN SENTEZİ

EtOH/H2SO4

N

CH2

CN

N

CH2

COOC2H5

CH2CNCH2CH2Cl

CH2CH2Cl

SOCl2

CH2N(CH2CH2OH)2CH2Cl + HN(CH2CH2OH)2

Benzil klorürDietanolamin

N

CH2NaNH2

1)Hidroliz

H2/Pd

N

H

N

CH36

54

3 2

1N CH3

COOC2H5Metilasyon HCl

MEPERIDIN HCl

Prof. Dr. Esin AKI

l

Page 49: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

N

COOC2H5

R

MEPERİDİN YAPISINDAN TÜREYEN ANALJEZİKLER

ANİLERİDİN

R=

FENERIDIN

R=

CH2CH2 NH2

CH2CH2

Prof. Dr. Esin AKI

Page 50: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

ANILERIDIN

H+

Pd/C

NO2

CH2CH2Cl

+

NH

COOC2H5

NO2

CH2CH2 N

CH2 CH2

COOC2H5

N

H2N

ANILERIDIN SENTEZİ

Prof. Dr. Esin AKI

Page 51: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

KETOBEMIDON

1-Metil-4-(1-oksopropil)-4-fenil

piperidin

ALFAPRODIN

1,3-Dimetil-4-propanoiloksi-4-fenil

piperidin

N

CH3

COC2H5

N

CH3

O COC2H5H3C

Her ikisinde de etki Meperidin’den daha fazladır. Morfin’e yakın etkili.

HO

Page 52: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

FENTANIL

N-(1-(2-feniletil)-4-piperidinil)-N-fenil-propanamid

Fentanil morfinden 50 kat, Meperidin’den de 500 kat daha etkili, yan etkisi daha az bir analjezikti. Morfinden hızlı etki başlangıcına ve daha kısa etki süresine sahiptir.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 53: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

1,1-DİFENİL AMİNO ALKANLAR(DİFENİL PROPİLAMİN GR)

6-(Dimetilamino)4,4-difenil-

3-heptanon

METADON

. HCl

CH3

CPh

Ph CH2CHN(CH3)2

C C2H5

O3

4

5

7 H3C

PhPh

C

N

O

Et

CH3

CH3

Prof. Dr. Esin AKI

Page 54: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

METADON SENTEZİ

H2OC

Et

NH

Ph

Ph

C

CH2CHN(CH3)2

CH3

H2O

EtMgBr

CH2CHN(CH3)2

CH3

C CNPh

Ph

NaNH2

CH3

CH3ClCH2CHN

CH3

+ HPh

Ph

C CN

C C2H5

O

CPh

Ph CH2CHN(CH3)2

CH3

Prof. Dr. Esin AKI

Page 55: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

DEKSTROMORAMID

N-(2,2-Difenil-3-metil-4-morfolinobutiril)pirrolidin

CPh

Ph CO N

CHCH2 N O

CH3

Dekstromoramid’de morfinin 2 katı kadar kuvvetlidir. Ancak yüksek bağımlılık riski vardır ve solunum yavaşlatıcısıdır.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 56: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

DEKSTROMORAMID SENTEZİ

CHCH2 N O

CH3

CO NPh

CPh

NaNH2

H3CCHCH2

Cl

N O

CO NC

Ph

Ph H

NH

H

COCl

Ph

Ph

C

Prof. Dr. Esin AKI

Page 57: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

DİĞERLERİ

MEPTAZINOL

3-(3-Etilhekzahidro-1-metil-1H-azepin-3-il)fenol

N

C2H5

CH3

OH

Solunum merkezini minimum inhibe ederek yeterli analjezi oluşturur.Doğum, travma, ameliyetlarda kullanılır.Bağımlılık yapma riski düşüktür.

Prof. Dr. Esin AKI

Page 58: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

Tramodol

(trans(+)-2-[(dimetilamino)metil]-1-(3-metoksi-fenil)-

siklo hekzanol

Prof. Dr. Esin AKI

H3CO

OH

NCH3CH3

Mü, kappa ve delta reseptörlere eşit derecede ve morfine oranla daha düşük afinite gösterdiği saptanmıştır. Morfin bağımlılarına injekteedildiğinde hafif bir yoksunluk sendromuna neden olur. Solunumu deprese etmez.

Page 59: Prof. Dr. Esin AKI-YALÇIN

PENTAZOSİN

SOSEGONTESTA

2-Dimetilallil-5,9-dimetil-2’-

hidroksibenzomorfan

FENAZOSIN

2’-Hidroksi-5,9-dimetil-2-

feniletil-6,7-benzomorfan

HO

NH3CCH3

CH2CH CCH3

CH3

6

7

2'

59

2

HO

NH3CCH3

CH2CH22

6

7

59

1

BENZOMORFANLAR

Kappa reseptörler üzerine parsiyel agonistve mü reseptörler üzerinde antagonist etki yapar.