procesot na decentralizacija: mislewe nalibrary.fes.de/pdf-files/bueros/skopje/50447-mak.pdf ·...

Procesot na decentralizacija:

mislewe na gra|anite

Izdava~:Fondacija Fridrih Ebert - kancelarija Skopje

Za izdava~ot:[tefan Denert

AvtoriMirjana Borota PopovskaVasil Popovski

Recezent Sne`ana Kostadinovska Milo{evska

LektorMarija Stankova

PrevodNata{a Zaeva

Pe~atiIva-kopi Skopje

Tira`300 primeroci

CIP Katalogizacija vo publikacijaNarodna i univerzitetska biblioteka “Sv. Kliment Ohridski“ Skopje

342.25:316.653(497.7)”2005”342:316.653(497.7)”2005”

БОРОТА Поповска, МирјанаProcesot na decentralizacija: mislewe na gra|anite / [avtori] Mirjana Borota Popovska, Vasil Popovski, prevod Nata{a Zaeva, Skopje: Friedrich Ebert Stiftung, 2006, 56, 56 str. 22 sm.Nasl. str. na pripeËateniot tekst: Decentralization process: citizens’ views. - Obata teksta me|usebno pe~ateni vo sprotivni nasoki

ISBN 9989-109-28-1

1. Popovski, Vasil 2. Borota Popovska, Mirjana:Decentralization processDecentralizacija - Javno mislewe - Makedonija - 2005COBISS.MK-ID 65147146

6 7

VovedPrimerok

GLAVA 11. Procesot na decentralizacija kako na~in za

pribli`uvawe na vlasta kon gra|anite i za podobruvawe na uslugite

1.1. [to mislat gra|anite za rabotata na lokalnata samouprava?

1.2. Dali otkako e zapo~nat procesot na decentralizacija vo edinicite na lokalnata samouprava e nastanata nekoja promena od aspekt na unapreduvawe na rabotata?

GLAVA 22. Informiranost na gra|anite za procesot na

decentralizacija2.1. Informiranost za prenosot na nadle`nosti po

oblasti2.2. Ocenka na izvorite {to informiraat za procesot

na decentralizacija

GLAVA 33. Koi se o~ekuvawata na gra|anite od lokalnata

samouprava3.1. [to sakaat gra|anite da se podobri vo nivnata

lokalna samouprava?3.2. Dali op{tinata ima organizacionen i

kadrovski kapacitet da gi sproveduva novite nadle`nosti?

9

11

SODR@INA

13

13

18

21

21

41

45

45

48

6 7

GLAVA 44. Gra|anska participacija4.1. Podgotvenost na gra|anite da participiraat vo

raboteweto na lokalnata samouprava4.2. Kolku vreme se podgotveni gra|anite da odvojat za

rabota vo lokalnata samouprava na volonterska osnova

SODR@INA

51

51

53

8 9

Voved

Lokalnata samouprava go pretstavuva na~inot na koj najlesno moàt da se presretnat barawata na lokalnoto naselenie i da se iznajdat solucii za re{avaweto na problemite. Moè da se definira preku trite glavni komponenti: koordinirawe na politikite; participacija na gra|anskiot sektor i biznis zaednicata; efikasnost na lokalnite programi.

Zajaknuvaweto na kapacitetot na menaxmentot i ~ove~kite resursi vo lokalnata samouprava treba da rezultira so koherentni akcii za re{avawe na lokalnite sostojbi. Osnovnoto orudie za unapreduvawe na lokalnata samouprava e decentralizacijata i gra|anskata participacija. Op{to prifateno e deka decentralizaciskoto donesuvawe na odlukite gi promovira pragmati~nite re{enija na lokalnite problemi.

Vo princip, decentralizacijata treba da odvoi pove}e prostor za integrirani programi. Vakvite programi treba da se kombiniraat so participacija na lokalnata vlast i dràvata, privatniot sektor, gra|anskite organizacii ili socijalni grupi koi treba da poddràt razvojni strategii {to }e gi balansiraat mo`nostite za ekonomskiot razvoj, socijalnoto vklu~uvawe i kvalitetot na ìvotot.

Makedonija, so donesuvaweto niza zakoni od ovaa oblast, e ve}e dlaboko navlezena vo decentralizaciskiot proces koj stana realnost za makedonskite gra|ani. Cvrstata re{enost na Republika Makedonija da opstoi vo ovoj proces go pravi negov esencijalen del da se slu{ne misleweto na gra|anite.

Za da se dobijat podatoci koi ukaùvaat kako gra|anite go vospriemaat ovoj proces, kreiran e specijalen pra{alnik so koj direktno se pra{uvaat gra|anite {to mislat za decentalizacijata, kolku se zapoznaeni so prenosot na

Voved

10 11

nadle`nosti i {to sakaat da znaat, kade se informiraat i vo koja mera, kade bi sakale nivnata lokalna samouprava da se angaìra za da gi podobri uslugite i uslovite na ìveewe, kolku se podgotveni gra|anite da participiraat.

Dobienite podatoci imaat zna~ewe za kreatorite i implementatorite na lokalnata politika, i toa za pove}e sferi od menaxmentot vo lokalnata samouprava: kreirawe na prioriteti za odrìv lokalen razvoj, definirawe na strategii, akcioni planovi, unapreduvawe na gra|anska participacija i socijalnoto vklu~uvawe, {to }e rezultira vo podigawe na kvalitetot na ìvotot. Vrednosta na podatocite se zgolemuva i so izbraniot moment vo koj se sprovede istraùvaweto na javnoto mislewe, vo periodot od 20 do 26 juni 2005, odnosno edna nedela pred prenosot na nadle`nostote {to zapo~na na 1 juli 2005.

Se nadevame deka dobienite rezultati }e pridonesat za kreirawe na efikasni politiki na lokalno nivo, deka }e otvorat mo`nosti za ponatamo{ni istraùvawa, koi }e go sledat celiot proces i }e prestuvaat reper za korekcija ili direkcija na ponatamo{nite lokalni praktiki.

Rakovoditel na proektot

Prof. D-r Mirjana Borota Popovska

Voved

10 11

Primerok

Primerokot e reprezentativen i gi pokriva site gra|ani na RM vrz osniva na pol, etni~ka pripadnost, vozrast, raboten status i NUTS regioni. Goleminata na primerokot e 1200 ispitanici.

Site intervjuva bea sprovedeni spored metodot lice v lice, vo domovite na ispitanicite i na nivniot maj~in jazik.

Pra{alnikot e sostaven od zatvoreni pra{awa na koi ispitanicite mo`e da izberat po eden odgovor. Ispitanicite bea zamoleni da odgovorat na sekoe pra{awe, a isto taka im be{e ostavena mo`nost i da go izberat odgovorot ne znam.

Primerok

12 13

GLAVA 1

Procesot na decentralizacija kako na~in na pribliùvawe na vlasta kon gra|anite i

podobruvawe na uslugite

1.2.

[to mislat gra|anite za rabotata na lokalnata samouprava?

Davaweto ocenka za raboteweto na lokalnata samouprava be{e ovozmoèno preku postavuvawe na nekolku pra{awa. Za sekoe pra{awe be{e dadena mo`nost gra|anite da ja ocenat lokalnata samouprava so ocenka od 1 do 5 (kade 1 e najslaba a 5 e najvisoka ocenka). Gra|anite treba{e da dadat ocenka za slednite oblasti: razbirawe i ispolnuvawe na barawata na gra|anite; informirawe na gra|anite; ohrabruvawe na aktivno u~estvo na gra|anite; podobruvawe na uslugite za gra|anite.

Vo tabelata 1, e dadena prose~nata ocenka za site ispitani op{tini, vo odnos na poodelni aktivnosti. Od dobienite rezultati moè da se vidi deka prose~niot uspeh e mnogu nizok 1,88. Nema nitu preodna ocenka, Kade poodelno, najvisoka ocenka ima za : ”Gi razbira i odgovara na barawata na gra|anite ” 1,96; a najniska za ”Go ohrabruva aktivnoto u~estvo na gra|anite” 1.78.

Tabela 1. Kako moè da ja ocenite dosega{nata rabota na va{ata lokalna samouprava so ocenka od 1 do 5, kade {to 1 korenspondira so nedovolno, 2 dovolno, 3 dobro, 4 mnogu dobro, 5 odli~no.1. Gi razbira i odgovara na barawata na gra|anite 1.962. Gi informira gra|anite. 1.943. Gi unapreduva uslugite za gra|anite 1,854. Go ohrabruva aktivnoto u~estvo na gra|anite 1,78

Totalna prose~na ocenka 1,88

14

Procesot na decentralizacija: mislewe na gra|anite

15

Glava 1

Lokalnata samouprava gi razbira i gi ispolnuva barawata na gra|anite.

Celta na sekoja decentralizacija na vlasta e pribliùvawe na vlasta do gra|anite. Uspehot na decentralizacijata se meri preku toa, kolku e bliska vlasta so gra|anite, odnosno vo koja mera gi razbira i gi ispolnuva nivnite barawata. Prose~nata ocenka {to ja dobila lokalnata samouprava vo ovaa oblast e 1,96. Od toa, kako {to moè da se vidi od tabelata , 39,8% od gra|anite lokalnata samouprava ja ocenile so 1 (edinica- nezadovolitelno), dodeka pak samo 3,1% ja ocenile so 5 (pet- odli~no). Od Tabelata 2, moè da se sogleda deka ne{to malku pozadovolni se gra|anite or ruralnite sredini kade prose~nata ocenka e 2.03, za razlika od gra|anite vo urbanitre sredini kade {to prose~nata ocenka e 1.93.

Tabela 2. Lokalnata samouprava gi razbira i gi ispolnuva barawata na gra|anite.

MESTO NA @IVEEWE Grad Selo Vkupno

1 40.10% 38.80% 39.80%

2 27.40% 22.20% 26.00%

3 17.70% 14.80% 16.90%

4 4.90% 5.80% 5.20%

5 2.30% 5.20% 3.10%

Ne znae 7.60% 13.20% 9.20%

Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

Prose~na ocena: 1.93 2.03 1.96

14


15

Glava 1

Lokalnata samouprava gi informira gra|anite

Informiraweto e zna~aen aspekt na lokalnata samouprava i preduslov za etablirawe i odrùvawe na vrskata so gra|anite. Toa e eden od na~inite so koj }e bide vo mo`nost da ja pribliì vlasta do gra|anite. Prose~nata ocenka {to ja dobila lokalnata samouprava vo ovaa oblast e 1.94. Kako {to moè da se vidi od Tabelata 3 , 41% od gra|anite ja ocenile so 1(edinica-nezadovolitelno) a samo 3,1% so 5(pet-odli~no). Od prose~nite ocenki moè da se vidi deka ne{to poinformirani se gra|anite od urbanite op{tini , kade prose~nata ocenka e 1.95, a pomalku informirani se ~uvstuvaat gra|anite od ruralnite op{tini, 1.92.

Tabela 3. Lokalnata samouprava gi informira gra|anite


1 40.00% 44.90% 41.30%

2 27.80% 20.30% 25.80%

3 16.90% 16.60% 16.80%

4 5.50% 4.60% 5.20%

5 2.60% 4.00% 3.00%

Ne znae 7.20% 9.50% 7.80%

Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%


16


17

Glava 1

Lokalnata samouprava gi podobruva uslugite za gra|anite

Pri~inata poradi koja se zapo~nuva decentralizacijata na vlasta e pokraj dobliùvaweto na vlasta do gra|anite, razbiraweto na konkretnite potrebi na lokalnoto naselenie. Od detektiraweto na potrebite i mo`nostite,treba da proizlezat aktivnosti za kreirawe na konkretni proekti koi }e izlezat vo presret na definiranite potrebi, {to }e ovozmoàt podobruvawe na ̀ ivotot na naselenieto. Eden aspekt na podobruvaweto na kvalitetot na ìvotot na naselenieto e i preku podobruvawe na uslugite. Poradi toa be{e pobarano od gra|anite da ocenat dali e nastanato podobruvawe na uslugite. Prose~nata ocenka e 1.85, i nema razlika me|u gra|anite na urbanite i ruralnite op{tini. Zo ocenka 1 se izjasnile 45% od ispitanicite, dodeka za ocenka 5 se izjasnile samo 2,5% od ispitanicite, kako {to moè da se vidi od Tabela 4.

Tabela 4. Lokalnata samouprava gi podobruva uslugite za gra|anite


1 44.20% 47.10% 45.00%

2 28.20% 22.50% 26.60%

3 14.00% 12.90% 13.70%

4 5.20% 5.20% 5.20%

5 2.20% 3.40% 2.50%

Ne znae 6.20% 8.90% 6.90%

Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%


16


17

Glava 1

Lokalnata samouprava go ohrabruva aktivnoto u~estvo na gra|anite

Za da moè lokalnata samouprava soodvetno da funkcionira potrebno e da nastojuva da gi vklu~uva gra|anite vo nejzinata rabota, i toa na pove}e nivoa, kako na nivo na ispituvawe na misleweto na gra|anite za prioritetnite potrebi taka i na nivo na odlu~uvawe i implementirawe na odlukite i proektite. Za toa kolku lokalnata samouprava fo ohrabruva aktivnoto u~estvo na gra|anite, vo Tabela 5, moè da se vidi deka: prose~nata ocenka e najniska i iznesuva 1.78. Od toa 49.6% od gra|anite se opredelile za ocenkata 1(edinica-nezadovolitelno) , a samo 2,6% se opredelile za 5 (petka- odli~no). Moè da se zabeleì deka gra|anite od ruralnite sredini se malku pove}e ohrabreni za aktivno u~estvo, nivnata prose~na ocenka e 1.86, za razlika od gra|anite vo urbanite op{tini kade {to prose~nata ocenka e 1.75.

Tabela 5. Go ohrabruva aktivnoto u~estvo na gra|anite


1 49.90% 48.60% 49.60%

2 22.50% 16.60% 20.90%

3 12.50% 15.40% 13.30%

4 4.60% 4.30% 4.50%

5 1.90% 4.30% 2.60%

Ne znae 8.60% 10.80% 9.20%

Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%


18


19

Glava 1

1.2.

Dali otkako e zapo~nat procesot na decentralizacija vo edinicite na lokalnata

samouprava e nastanata nekoja promena od aspekt na unapreduvawe na rabotata

Interesen e i odgovorot na pra{aweto ; ”Dali spored va{e mislewe i iskustvo, otkako e zapo~nat procesot na decentralizacija, vo edinicata na lokalnata samouprava e nastanata nekoja promena od aspekt na unapreduvawe na rabotata?”, Tabela 6. Tuka 56.6% od ispitanicite go odbrale odgovorot ne, a 28.7% ne znae. Samo 14.7% mislat deka otkako e zapo~nat procesot na decentralizacija se nastanati nekoi promeni od aspekt na unapreduvawe na rabotata. Vo ruralnite sredini malku pove}e od gra|anite mislat deka ima unapreduvawe na rabotata - 20.3%, za razlika od gra|anite vo urbanite sredini -12,7%. Iako e normalno i o~ekuvano sekoja promena da rezultira so periodi kade {to ima te{kotii za adekvatno ostvaruvawe na aktivnostite i zastoj vo rezultatite, sepak vakvite odgovori upatuvaat na zaklu~ok, deka celosniot proces na decentralizacija seu{te e odvoen od gra|anite; tie go vospriemaat kako ne{to nim dale~no i nekorisno i go kasificiraat vo ramkite na partiskata korist i raspredelba, a ne vo op{toto dobro za gra|anite.

Tabela 6. Dali spored Vas, otkako e zapo~nat procesot na decentralizacija vo edinicata na lokalnata samouprava e nastanata nekoja promena (unapreduvawe na rabotata)?


Da 12.70% 20.30% 14.70%

Ne 58.30% 52.00% 56.60%

Ne znae 29.10% 27.70% 28.70%

Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

18


19

Glava 1

Implikacii za kreatorite i implemetatorite na lokalnata politika

Dobienite rezultati govorat deka:• Kaj gra|anite postoi visoka svest , no i visoki o~ekuvawa,

za rezultatite {to lokalnata samouprava preku procesot na decentralizacija treba da gi ostvari.

• Potrebno e lokalnite samoupravi da vloàt napori da se pribliàt do naselenieto i da ja steknat (zgolemat) doverbata, preku unapreduvawe na donesuvawe na odluki, bazirajki gi vrz podobro pribirawe na informacii od site op{testveni agenti, {to }e dovede do podobro razbirawe na barawata i problemite.

• Lokalnite samoupravi treba da go unapredat procesot na komunikacija so gra|anite, {to treba da bide dvonaso~en-zna~i da se ovozmoì povratna vrska , a ne da bide sveden samo na ad hok davawe informacii.

• Unapreduvaweto na komunikacijata zna~i i pottiknuvawe na aktivnata participacija na gra|anite, odnosno aktivirawe na edukativniot, tehni~kiot, socijalniot kapital na zaednicata.

• Podobruvaweto na uslugite e osnovniot princip preku koj konkretno se sogleduva efikasnosta na edna lokalna samouprava, i ova o~ekuvawe e relevantno za gra|anite.

20


21

20


21

GLAVA 2

Informiranost na gra|anite za procesot na decentralizacija

2.1.

Informiranost za prenosot na nadle`nosti po oblasti

Na ispitanite gra|ani im be{e dadena mo`nost da se izjasnat za toa kolku tie smetaat deka se informirani za prenosot na nadle`nostite vo razli~ni oblasti, navedeni vo Tabelata 7. Za sekoja oblast gra|anite moèa da dadat 4 tipa na odgovori , pri {to; 1-voop{to ne sum informiran, 2-delumno sum informiran, 3-dovolno sum informiran, 4-odli~no sum informiran. Presmetuvajki ja srednata vrednost moè da se zaklu~i deka informiranosta na gra|anite se dviì vo opseg od 1- voop{to ne sum informiran do 2-delumno sum informiran, {to upatuva deka pogolemiot broj od gra|anite se neinformirani za celosniot proces. Pri toa, najdobro se informirani vo oblasta obrazovanie so sredna vrednost 1.86, a najslabo vo oblasta za prenos na nadle`nosti za za{tita i spasuvawe na gra|ani i protivpoàrna za{tita- 1.44.

22


23

Glava 2

Tabela 7. Ocenete ja va{ata informiranost za celosniot proces na decentralizacijata na vlasta i prenesuvaweto na nadle`nostitete od centralno na lokalno nivo.1.Voop{to ne sum informiran2.Delumno sum informiran3.Dovono sum informiran4.Odli~no sum informiran

Sredna vrednost

Prenos na nadle`nosti vo obrazovanie 1,86

Prenos na nadle`nosti vo komunalni dejnosti 1,71

Prenos na nadle`nosti vo urbanisti~koto planirawe 1,66

Finansirawe na op{tinite 1,66

Prenos na nadle`nosti za lokalen ekonomski razvoj 1,62

Prenos na nadle`nosti vo kulturata 1,61

Prenos na nadle`nosti za za{tita na `ivotnata sredina 1,59

Prenos na nadle`nosti vo socijalnata za{tita i za{titata na decata 1,55

Prenos na nadle`nosti za za{tita i spasuvawe na gra|ani i protivpo`arna za{tita 1,44

22


23

Glava 2

Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo obrazovanieto

Od Tabelata 8, mo`e da se vidi deka informiranosta za prenosot na nadle`nosti vo oblasta na obrazovanieto e ne{to malku podobra kaj gra|anite vo urbanite sredini otkolku kaj gra|anite vo ruralnite sredni. Od toa, 36% od naselenieto i vo urbanite i vo ruralnite sredini se izjasnile deka se delumno informirani, a 6.6% gra|ani vo urbanite sredini se informirani odli~no, za razlika od 2.5%gra|ani od ruralnite sredini koi go odbrale ovoj odgovor. Vo prosek, 41.2% od gra|anite ne se voop{to informirani.

Tabela 8. Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo obrazovanieto


Voop{to ne sum informiran 39.80% 44.90% 41.20%

Delumno sum informiran 36.10% 36.60% 36.30%

Dovolno sum informiran 17.40% 16.00% 17.10%

Odli~no sum informiran 6.60% 2.50% 5.50%

Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

Glava 2

24


25

Glava 2

Vo odnos na rabotniot status, Tabela 8.1 , najdobro se informirani vrabotenite vo javniot sektor 10% se opredelile deka se odli~no informirani, tuka mo`at da se priklu~at i studentite so 7.1%, dodeka pak za voop{to neinformirani se smetaat 59.2% doma}inki, 52.3% zemjodelci, 50.4% penzioneri i 46.6% nevraboteni.

Tab

ela

8.1.

In

fo

rm

ir

ano

st z

a p

ren

oso

t n

a n

adl

e`n

ost

i v

o o

br

azo

van

iet

o

RA

BO

TE

N S

TA

TU

S

Vr

abo

ten

vo

ja

vn

io

t se

kto

r

Vr

abo

ten

vo

p

ri

vat

ni

ot

sek

tor

Zem

jod

elec

Do

ma}

in

ka

Pen

zio

ner

Stu

den

tN

evr

abo

ten

Vk

upn

o

Voo

p{to

ne

sum

in

for

mir

an27

.00%

39.2

0%52

.30%

59.2

0%50

.40%

31.9

0%46

.60%

41.2

0%

Del

umno

sum

in

for

mir

an40

.00%

37.4

0%34

.10%

28.9

0%33

.10%

38.1

0%35

.40%

36.3

0%

Dov

olno

sum

in

for

mir

an23

.00%

18.3

0%11

.40%

9.20

%11

.50%

23.0

0%14

.60%

17.1

0%

Od

li~

no s

um

inf

orm

iran

10.0

0%5.

00%

2.30

%2.

60%

5.00

%7.

10%

3.40

%5.

50%

Vk

upn

o10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%

24


25

Glava 2

Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo komunalnite dejnosti

Od Tabelata 9, mo`e da se sogleda deka, povtorno, gra|anite vo ruralnite op{tini se pomalku informirani otkolku gra|anite vo urbanite op{tini; 52% od gra|anite vo ruralnite op{tini ne se voop{to informirani , a 47.5%od urbanite ne se voop{to informirani. Odli~no se informirani 4.2% gra|ani na urbanite sredini , a 1.5% od ruralnite. Nema nekoja pogolema razlika vo odnos na delumnata informiranost 34.7% grad i 32% selo i dovolnata informiranost 13,6% grad i 14,2% selo.

Tabela 9. Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo komunalnite dejnosti






Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

Glava 2

26


27

Glava 2

Vo odnos na rabotniot status,Tabela 9.1, voop{to ne se informirani 69.7% doma}inki , potoa sledat 54.5% zemjodelci, 52.5% penzioneri, 49.7% nevraboteni, 48.2%vraboteni vo privatniot sektor, 47.8% studenti i 38.7% vraboteni vo javniot sektor. Dovolno se informirani samo 13% od gra|anite. Odli~no se informirani samo 6.1% vraboteni vo privatniot sektor, 3.9% vraboteni vo javniot sektor, 3.1% nevraboten, 2.2% penzioneri i 2.7% studenti . Nitu eden anketiran zemjodelec i doma}inka ne se izjasnile deka se odli~no informirani za ovaa oblast.

Tab

ela

9.1.

In

fo

rm

ir

ano

st z

a p

ren

oso

t n

a n

adl

e`n

ost

i v

o k

om

unal

ni

te d

ejn

ost

i

RA

BO

TE

N S

TA

TU

S

Vra

bote

n vo

ja

vnio

t se

ktor

Vra

bote

n vo

pr

ivat

niot

se

ktor

Zem

jod

elec

Dom

a}in

kaP

enzi

oner

Stu

den

tN

evra

bote

nV

kup

no

Voo

p{to

ne

sum

in

for

mir

an38

.70%

48.2

0%54

.50%

69.7

0%52

.50%

47.8

0%49

.70%

48.8

0%

Del

umno

sum

in

for

mir

an40

.00%

32.7

0%38

.60%

23.7

0%32

.40%

31.9

0%33

.90%

33.9

0%

Dov

olno

sum

in

for

mir

an17

.40%

12.9

0%6.

80%

6.60

%12

.90%

17.7

0%13

.40%

13.7

0%

Od

li~

no s

um

inf

orm

iran

3.90

%6.

10%

2.20

%2.

70%

3.10

%3.

50%

Vk

upn

o10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%

26


27

Glava 2

Informiranost za prenos na nadle`nosti vo urbanisti~ko planirawe

Za ovaa oblast, Tabela 10, povtorno, poslabo, se informirani gra|anite na ruralnite sredini, ili, 59.1% voop{to ne se informirani, a 51.9% gra|ani vo urbanite sredini ne se voop{to informirani. Nema nekoja pogolema razlika kaj delumnata informiranost vo odnos na mestoto na `iveewe - 31%grad i 28, 3% selo, a dovolno se informirani samo 11,5% od gra|anite.

Tabela 10. Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo urbanisti~koto planirawe






Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

Glava 2

28


29

Glava 2

Vo odnos na rabotniot status, Tabela 10.1, povtorno najslabo informirani ili voop{to ne se informirani 76.3% doma}inki, 63.3% zemjodelci, 59.6% nevraboteni, 54% vrabo-teni vo privatniot sektor, 49.6%penzioneri, 48.7% studenti i 41.3% vraboteni vo javniot sektor. Odli~no se informirani samo 7.2% vraboteni vo pri-vatniot sektor , 5.7% vo javniot sektor, 5.3% studenti, 5% penzioneri i 2.2% nevraboteni. Nitu eden anketiran zemjodelec i doma}inka ne se izjasnile deka se odli~no informirani za ovaa oblast.

Tab

ela

10.1

. In

fo

rm

ir

ano

st z

a p

ren

oso

t n

a n

adl

e`n

ost

i v

o u

rb

ani

sti

~ko

to p

lan

ir

awe

RA

BO

TE

N S

TA

TU

S

Vra

bote

n vo

ja

vnio

t se

ktor

Vra

bote

n vo

pr

ivat

niot

se

ktor

Zem

jod

elec

Dom

a}in

kaP

enzi

oner

Stu

den

tN

evra

bote

nV

kup

no

Voo

p{to

ne

sum

in

for

mir

an41

.30%

54.0

0%63

.60%

76.3

0%49

.60%

48.7

0%59

.60%

53.8

0%

Del

umno

sum

in

for

mir

an36

.50%

27.7

0%25

.00%

18.4

0%38

.10%

30.1

0%28

.30%

30.3

0%

Dov

olno

sum

in

for

mir

an16

.50%

11.2

0%11

.40%

5.30

%7.

20%

15.9

0%9.

90%

11.5

0%

Od

li~

no s

um

inf

orm

iran

5.70

%7.

20%

5.00

%5.

30%

2.20

%4.

40%

Vk

upn

o10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%

28


29

Glava 2

Informiranost za finansiraweto na op{tinite

Golema e razlikata pome|u informiranosta na gra|anite vo urbanite i ruralnite op{tini za oblasta finansirawe na op{tinite, prika`ana vo Tabela 11. Vo urbanite op{tini 49.8% od gra|anite ne se voop{to informirani, dodeka 62.2% od gra|anite vo urbanite sredini ne se voop{to informirani za toa kako }e se finansiraat op{tinite. Delumno se informirani 31.45%od gra|anite, a dovolno se informirani samo 12.1%gra|ani na urbanite sredini i 7.1% na ruralnite sredini.

Tabela 11. Informiranost za finansiraweto na op{tinite






Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

Glava 2

30


31

Glava 2

Vo odnos na rabotniot status, Tabela 11.1, najslabo informirani ili voop{ti ne se informirani 82.9% doma}inki, 65.9% zemjodelci, 60.4% penzioneri, 55.6% nevraboteni, 49.6%studenti i vraboteni vo privatniot sektor i 39.1%vraboteni vo javniot sektor. Odli~no se informirani 7.8%vraboteni vo javniot sektor, 6.5% vraboteni vo privatniot sektor, 5.5% penzioneri, 4.4% studenti i 2.2%nevraboteni. Nitu eden anketiran zemjodelec i doma}inka ne se izjasnile deka se odli~no informirani za ovaa oblast.

Tab

ela

11.1

. In

fo

rm

ir

ano

st z

a f

in

ansi

raw

e n

a o

p{

tin

ite

RA

BO

TE

N S

TA

TU

S

Vra

bote

n vo

ja

vnio

t se

ktor

Vra

bote

n vo

pr

ivat

niot

se

ktor

Zem

jod

elec

Dom

a}in

kaP

enzi

oner

Stu

den

tN

evra

bote

nV

kup

no

Voo

p{to

ne

sum

in

for

mir

an39

.10%

49.6

0%65

.90%

82.9

0%60

.40%

49.6

0%55

.60%

53.2

0%

Del

umno

sum

in

for

mir

an37

.00%

33.8

0%27

.30%

13.2

0%24

.50%

30.1

0%33

.90%

31.4

0%

Dov

olno

sum

in

for

mir

an16

.10%

10.1

0%6.

80%

3.90

%9.

40%

15.9

0%8.

40%

10.7

0%

Od

li~

no s

um

inf

orm

iran

7.80

%6.

50%

5.80

%4.

40%

2.20

%4.

70%

Vk

upn

o10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%

30


31

Glava 2

Informiranost za prenosot na nadle`nosti za lokalniot ekonomski razvoj

Vo Tabela 12, povtorno se pojavuva golema razlika vo informiraweto na gra|anite na urbanite i na ruralnite op{tini. Voop{to ne se informirani 63.7% gra|ani od ruralnite op{tini, a 53,8% od urbanite za oblasta lokalen ekonomski razvoj. Delumno se informirani 28.3%, a dovolno se informirani 11.7%

Tabela 12. Informiranost za prenosot na nadle`nosti za lokalniot ekonomski razvoj






Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

Glava 2

32


33

Glava 2

Vo odnos na rabotniot status, Tabela 12.1, povtorno najslabo se informirani ili voop{to ne se informirani 80.3% doma}inki, 75% zemjodelci, 59.3% studenti, 58.1% nevraboteni, 55.4% penzioneri, 53.6%vraboteni vo privatniot sektor i 45.7% vraboteni vo javniot sektor. Odli~no se informirani 5.8% vraboteni vo privatniot sektor, 4.4% studenti, 3,9% vraboteni vo javniot sektor, 3.6% penzioneri, 1.9% nevraboteni i 1.3% doma}inki.

Tab

ela1

2.1.

In

fo

rm

ir

ano

st z

a p

ren

oso

t n

a n

adl

e`n

ost

i z

a l

ok

aln

io

t ek

on

om

ski

raz

vo

j

RA

BO

TE

N S

TA

TU

S

Vra

bote

n vo

ja

vnio

t se

ktor

Vra

bote

n vo

pr

ivat

niot

se

ktor

Zem

jod

elec

Dom

a}in

kaP

enzi

oner

Stu

den

tN

evra

bote

nV

kup

no

Voo

p{to

ne

sum

in

for

mir

an45

.70%

53.6

0%75

.00%

80.3

0%55

.40%

59.3

0%58

.10%

56.5

0%

Del

umno

sum

in

for

mir

an32

.20%

29.1

0%20

.50%

11.8

0%30

.90%

25.7

0%29

.50%

28.3

0%

Dov

olno

sum

in

for

mir

an18

.30%

11.5

0%4.

50%

6.60

%10

.10%

10.6

0%10

.60%

11.7

0%

Od

li~

no s

um

inf

orm

iran

3.90

%5.

80%

1.

30%

3.60

%4.

40%

1.90

%3.

50%

Vk

upn

o10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%

32


33

Glava 2

Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo kulturata

Vo odnos na informiranosta za prenosot na nadle`nosti vo kulturata vladee pribli`no ednakva distribucija na odgovorite na gra|anite na urbanata i na ruralnata sredina, Tabela 13. Ili, 54.7% smetaat deka voop{to ne se informirani, a od toa 53.1% od urbanite i 59.1% od ruralnite sredini.Vo prosek, 32.2% smetaat deka se delumno informirani , a 9.7% se odli~no informirani. Samo 3.4% se odli~no informirani.

Tabela 13. Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo kulturata






Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

Glava 2

34


35

Glava 2

Vo odnos na rabotniot status, Tabela 13.1, najneinformirani ili voop{to ne se informirani 76.3% doma}inki, 63.6% zemjodelci, 59.9% nevraboteni, 56.8%penzioneri, 54.3% vrabo-teni vo privatniot sektor, 54% studenti i 39.1% vraboteni vo javniot sektor. Odli~no se informirani 5.8% penzioneri, 4,8% vraboteni vo javniot i privatniot sektor 1.8%studenti i nevraboteni i samo 1.3% doma}inki. Nitu eden zemjodelec ne e odli~no informiran za prenosot na nadle`nosti vo oblasta kultura.

Tab

ela

13.1

.In

fo

rm

ir

ano

st z

a p

ren

oso

t n

a n

adl

e`n

ost

i v

o k

ultu

rat

a

RA

BO

TE

N S

TA

TU

S

Vra

bote

n vo

ja

vnio

t se

ktor

Vra

bote

n vo

pr

ivat

niot

se

ktor

Zem

jod

elec

Dom

a}in

kaP

enzi

oner

Stu

den

tN

evra

bote

nV

kup

no

Voo

p{to

ne

sum

in

for

mir

an39

.10%

54.3

0%63

.60%

76.3

0%56

.80%

54.0

0%59

.30%

54.7

0%

Del

umno

sum

in

for

mir

an42

.20%

32.4

0%27

.30%

17.1

0%28

.80%

32.7

0%30

.40%

32.2

0%

Dov

olno

sum

in

for

mir

an13

.90%

8.60

%9.

10%

5.30

%8.

60%

11.5

0%8.

40%

9.70

%

Od

li~

no s

um

inf

orm

iran

4.80

%4.

70%

1.

30%

5.80

%1.

80%

1.90

%3.

40%

Vk

upn

o10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%

34


35

Glava 2

Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo oblasta za za{tita na

ìvotnata sredina i prirodata

Vo Tabelata 14, e prikaàna informiranosta na gra|anite za prenosot na nadle`nosti vo oblasta za za{tita na ìvotnata sredina i prirodata. Vkupno 57.4% od gra|anite voop{to ne se informirani za ovaa oblast, a od niv, 54.8% voop{to ne se informirani od urbanite op{tini i 64.3% od ruralnite. Vkupno 28.3% od gra|anite se delumno informirani , a samo 11.3% se dovolno informirani.

Tabela 14. Informiranost za prenosotot na nadle`nosti vo oblasta za za{tita na ìvotnata sredina i prirodata






Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

36


37

Glava 2

Vo odnos na rabotniot status, Tabela 14.1, povtorno najmalku se informirani ili voop{to ne se informirani doma}inkite- 89.5%, zemjodelcite -68.2%, nevrabotenite -63.4%, vra-boteni vo privatniot sektor -55.4%, penzioneri-54%, stu-denti -52.2%, 43.5% vraboteni vo javniot sektor. Odli~no se informirani samo 4.3% vraboteni vo privatniot sektor, 3.9% vraboteni vo javniot sektor, okolu 2% penzioneri, studenti, zemjo-delci, nevraboteni, a nitu edna doma}inka ne e odli~no informirana za ovaa oblast.

Tab

ela1

4.1.

I

nf

or

mi

ran

ost

za

p

ren

oso

t n

a n

adl

e`n

ost

i

vo

o

bl

asta

za

za

{ti

ta

na

`i

vo

tnat

a sr

edi

na

i p

ri

ro

dat

aR

AB

OT

EN

ST

AT

US

Vra

bote

n vo

ja

vnio

t se

ktor

Vra

bote

n vo

pr

ivat

niot

se

ktor

Zem

jod

elec

Dom

a}in

kaP

enzi

oner

Stu

den

tN

evra

bote

nV

kup

no

Voo

p{to

ne

sum

in

for

mir

an43

.50%

55.4

0%68

.20%

89.5

0%54

.00%

52.2

0%63

.40%

57.4

0%

Del

umno

sum

in

for

mir

an39

.60%

27.3

0%22

.70%

7.90

%31

.70%

28.3

0%25

.20%

28.3

0%

Dov

olno

sum

in

for

mir

an13

.00%

12.9

0%6.

80%

2.60

%11

.50%

16.8

0%9.

30%

11.3

0%

Od

li~

no s

um

inf

orm

iran

3.90

%4.

30%

2.30

%

2.90

%2.

70%

2.20

%3.

00%

Vk

upn

o10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%

36


37

Glava 2

Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo socijalnata za{tita

i za{tita na deca

Vo Tabelata 15, vkupno 58.6% od gra|anite voop{to ne se informirani za prenosot na nadle`nostite vo ovaa oblast i toa pove}eto {to `iveat vo ruralnite op{tini ili 65.2%.Delumno se informirani 30%, a dovolno se informirani 8%.

Tabela 15. Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo socijalnata za{tita i za{tita na decata






Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

38


39

Glava 2

Vo odnos na rabotniot status, Tabela 15.1, doma}inkite- 84.2%, zemjodelcite- 70.5%, nevrabotenite -63% i vra-botenite vo privatniot sektor vodat na listata na neinformiranost, a potoa sleduvaat 58% studenti i 39.1%vraboteni vo ja-vniot sektor. Odli~no se informirani samo 4.3% vra-boteni vo privatniot sektor, 3.5% vraboteni vo javniot sektor, 2.9% penzioneri, 2.7% studenti, 2.3% zemjodelci, 1.9% nevraboteni i 1.3% doma}inki.

Tab

ela

15.1

. I

nf

or

mi

ran

ost

za

pr

eno

s n

a n

adl

e`n

ost

i v

o s

oc

ija

ln

a za

{ti

ta i

za{

tita

n

a d

eca

RA

BO

TE

N S

TA

TU

S

Vra

bote

n vo

ja

vnio

t se

ktor

Vra

bote

n vo

pr

ivat

niot

se

ktor

Zem

jod

elec

Dom

a}in

kaP

enzi

oner

Stu

den

tN

evra

bote

nV

kup

no

Voo

p{to

ne

sum

in

for

mir

an39

.10%

62.6

0%70

.50%

84.2

0%54

.70%

58.4

0%63

.00%

58.6

0%

Del

umno

sum

in

for

mir

an43

.50%

23.7

0%22

.70%

11.8

0%33

.10%

32.7

0%30

.70%

30.5

0%

Dov

olno

sum

in

for

mir

an13

.90%

9.40

%4.

50%

2.60

%9.

40%

6.20

%4.

30%

8.00

%

Od

li~

no s

um

inf

orm

iran

3.50

%4.

30%

2.30

%1.

30%

2.90

%2.

70%

1.90

%2.

90%

Vk

upn

o10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%

38


39

Glava 2

Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo oblasta na za{tita i spasuvawe na gra|anite i protivpoàrna za{tita

Za ovaa oblast, prikaàna vo Tabela 16, postoi najmala informiranost kaj gra|anite, ili, 67% od gra|anite voop{to ne se informirani, 23% se delumno informirani, a dovolno samo 7.7%.

Tabela 16. Informiranost za prenosot na nadle`nosti vo oblasta na za{tita i spasuvawe na gra|anite i protivpoàrna za{tita






Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

40


41

Glava 2

Vo odnos na rabotniot status, Tabela 16.1, povtorno doma}inkite -78.9%, zaedno so studentite- 72.6%, nevra-botenite- 69.3% vodat na listata na voop{to neinformirani, a potoa sleduvaat: 66.2% vra-boteni vo privatniot sektor, 65.5% penzioneri, 63.6% ze-mjodelci i 60.9% vraboteni vo javniot sektor. Odli~no se informirani samo 4.7% vra-boteni vo privatniot sektor, 3.6% penzioneri i okolu 1% nevraboteni, studenti, vra-boteni vo javniot sektor. Nitu eden zemjodelec ili doma}inka ne se odli~no informirani za ovaa oblast.

16.1

.In

fo

rm

ir

ano

st z

a p

ren

oso

t n

a n

adl

e`n

ost

i v

o o

bl

asta

na

za{

tita

i s

pas

uvaw

e n

a gr

a|an

ite

i

pr

oti

vp

o`

arn

a za

{ti

taR

AB

OT

EN

ST

AT

US

Vra

bote

n vo

ja

vnio

t se

ktor

Vra

bote

n vo

pr

ivat

niot

se

ktor

Zem

jod

elec

Dom

a}in

kaP

enzi

oner

Stu

den

tN

evra

bote

nV

kup

no

Voo

p{to

ne

sum

in

for

mir

an60

.90%

66.2

0%63

.60%

78.9

0%65

.50%

72.6

0%69

.30%

67.2

0%

Del

umno

sum

in

for

mir

an28

.30%

21.9

0%34

.10%

19.7

0%21

.60%

23.0

0%19

.90%

23.0

0%

Dov

olno

sum

in

for

mir

an9.

60%

7.20

%2.

30%

1.30

%9.

40%

2.70

%10

.20%

7.70

%

Od

li~

no s

um

inf

orm

iran

1.30

%4.

70%

3.60

%1.

80%

0.60

%2.

10%

Vk

upn

o10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%

40


41

Glava 2

2.2.

Ocenka na izvorite {to informiraat za procesot na decentralizacija

Na ispitanicite im be{e dadena mo`nost da gi ocenat i izvorite za informirawe za celosniot proces na decentralizacija i prenos na nadle`nosti od centralno na lokalno nivo, Tabela 17. Za sekoj izvor gra|anite moèa da dadat 4 tipa na odgovori , odnosno: 1 voop{to ne informira, 2 delumno informira, 3dovolno informira, 4 odli~no informira. Od presmetuvaweto na srednata vrednost, moè da se zaklu~i, deka informiranosta na gra|anite se dviì vo opseg od 1 voop{to ne informira do 3dovolno informira. Zna~ajno e deka ima razlika me|u poso~enite izvori vo odnos na informiraweto. Taka, vo prvata grupa se izvorite za koi gra|anite smetaat deka informiraat vo opsegot od 2delumno do 3dovolno. Toa se: televizijata so prose~na najvisoka vrednost 2.74, potoa vesnicite so 2.49 i radioto so 2.19. Vtorata grupa izvori na informirawe se oceneti od gra|anite vo opsegot od 1 voop{to ne informira do 2 delumno informira. Od niv najvisoka prose~na ocenka dobile: nevladinite organizacii 1.52, potoa op{tinata 1.49 i na kraj Ministerstvoto za lokalna

samouprava so 1.43.

Nema nekoja zna~ajna razlika vo odgovorite na ispitanicite od ruralna ili od urbana op{tina, nitu kaj ispitanicite od razli~na etni~ka pripadnost, nitu kaj ispitanicite so razli~en raboten status.

42


43

Glava 2

Tabela 17. Ocenete kolku sekoj od navedenite izvori ve informira za procesot na decentralizacija i prenos na nadle`nosti od centralno na lokalno nivo .

1.Voop{to ne informira 3.Dovolno informira

2.Deluno informira 4.Odli~no informira

TELEVIZIJATA 2.74

VESNICITE 2.49

RADIOTO 2.19

NVO 1.52

OP[TINATA 1.49

MINISTERSTVOTO ZA LOKALNA SAMOUPRAVA 1.43

Sredna vrednost 1.97

Implikacii za kreatorite i implementatorite na lokalnata politika

Dobienite rezultati govorat deka:• Gra|anite se relativno slabo informirani, odnosno

pogolemiot broj od niv ili voop{to ne e informiran ili delumno e informiran za procesot na decentralizacija i za prenosot na nadle`nostite. Vakvata slaba informiranost moè da pridonese za: namaluvawe na podr{kata na lokalnite samoupravi od strana na gra|anite, {to moè da se odrazi vo nepla}awe na lokalnite danoci i taksi ili neu~estvo vo op{tinski proekti.

• Gra|anite od urbanite op{tini se podobro informirani od gra|anite vo ruralnite op{tini . Voop{to, nivoto na informiranost treba da se podigne i vo urbanite i vo ruralnite sredini. Sepak, vo ruralnite op{tini }e treba da se vloàt pove}e napori.

• Najdobro se informirani vrabotenite vo javniot sektor, a najslabo se informirani, za site oblasti; doma}inkite,

42


43

Glava 2

zemjodelcite, nevrabotenite. Ova e seriozen podatok koj upatuva na toa, deka treba da se vloàt napori za socijalna inkluzija na ovie grupi, {to e vsu{nost tokmu celta na sekoja lokalna samouprava. Podobruvawe na kvalitetot na ìvotot i socijalno vklu~uvawe, osobeno na marginaliziranite grupi, treba da bide edna od prioritetnite celi na sekoja lokalna samouprava.

• Vo site oblasti treba da se zgolemi nivoto na informirawe. Kako osobeno kriti~ni kaj oddelni grupi na gra|ani koi se direktno zasegnati se pokaàa slednite oblasti: finansirawe na op{tinite, lokalen ekonomski razvoj, za{tita na ìvotnata sredina i prirodata i socijalna za{tita i za{tita na decata.

• Site op{tini, osobeno ruralnite, treba da go podignat nivoto na informirawe za celiot proces.

44


45

Glava 3

44


45

Glava 3

GLAVA 3

Koi se o~ekuvawata na gra|anite od lokalnata samouprava

3.1.

[to sakaat gra|anite da se podobri vo nivnata lokalna samouprava?

Na pra{aweto ” Kako slednive segmenti bi sakale da gi vidite podobreni vo va{ata lokalna samouprava”, gra|anite imaa mo`nost da gi dadat slednive odgovori: 1 potrebno e da se zadrì sega{niot kvalitet na usluga i rabota, 2 potrebno e delumno podobruvawe na kvalitetot na uslugata i rabotata, 3 potrebno e golemo podobruvawe na uslugata i rabotata.

Gledajki ja srednata vrednost na odgovorite, moè da se zabeleì deka za site segmenti odgovorite se vo opsegot od 2 potrebno e delumno podobruvawe, do 3 potrebno e golemo podobruvawe na uslugata i rabotata. Pritoa kako {to moè da se vidi od Tabelata 18, pove}eto od gra|anite se opredelile deka, kako prioritetni segmenti vo koi e potrebno golemo podbruvawe se:

Lokalniot ekonomski razvoj, {to podrazbira utvrduvawe na razvojni prioriteti i vodewe na lokalna ekonomska politika kako i razvoj na pretpriemni{tvoto 2.73;

Komunalnite dejnosti, {to podrazbira odrùvawe na javna ~istota, rabota so voda, snabduvawe so voda za piewe i otpadni vodi, odrùvawe na javni povr{ini i javen prevoz 2.72;

Obrazovanieto {to podrazbira osnivawe, finansirawe i administrirawe na osnovni i sredni u~ili{ta, prevoz i ishrana na u~enici 2.71;

so ista sredna vrednost na odgovorite e i Socijalna za{tita i za{tita na deca i stari lica, {to podrazbira sopstvenost,

46


47

Glava 3

finansirawe i odrùvawe na detski gradinki i domovi za stari lica, 2.71;

Ponatamu se podredeni:Za{tita na ìvotnata sredina, {to podrazbira za{tita

na prirodata, kvalitet na vozduhot, vodata i upravuvaweto so otpadot 2.69; Urbanizmot, {to podrazbira prostorno i urbanisti~ko planirawe 2.66; Razvoj na programi za kultura, {to podrazbira institucionalna i finansiska poddr{ka na kulturnite ustanovi i proekti 2.59;

Za{titata i spasuvawe na gra|anite i materijalnite dobra i protivpoàrna za{tita 2.57.

Tabela 18. Kako slednive segmenti bi sakale da gi vidite podobreni vo va{ata lokalna samouprava.

1. Potrebno e da se zadrì sega{niot kvalitet na usluga i rabota;

2. Potrebno e delumno podobruvawe na kvalitetot na uslugata i rabotata;

3. Potrebno e golemo podobruvawe na uslugata i rabotata

Sredna vrednost

Lokalen ekonomski razvoj 2.73

Komunalni dejnosti 2.72

Obrazovanie 2.71

Socijalna za{tita i za{tita na deca i stari lica 2.71

Za{tita na ìvotna sredina 2.69

Urbanizam 2.66

Kultura 2.59

Za{tita i spasuvawe na gra|anite i materijalnite dobra i protivpoàrna za{tita

2.57

46


47

Glava 3

Interesno e da se naglasi deka nema zna~ajna razlika vo odgovorite kaj gra|anite vo odnos na etni~ka pripadnost, urbana ruralna op{tina, obrazovanie, raboten status ili godini na starost.

Sega{niot kvalitet na uslugite vo site segmenti, gra|anite go ocenuvaat kako mnogu slab, {to moè da se sogleda od Tabelata 19, spored toa kolkav e procentot na gra|anite {to se opredelil za odgovorot deka e potrebno da se zadrì sega{niot kvalitet na usluga i rabota

Samo okolu 8% od gra|anite smetaat dega sega{niot kvalitet na uslugi treba da se zadrì vo kulturata i za{titata i spasuvawe na gra|ani i materijalni dobra i za{tita od poàri, a samo 4-5% od gra|anite smetaat deka sega{niot kvalitet na uslugi treba da se zadrì vo site ostanati oblasti.

48


49

Glava 3

3.2.

Dali op{tinata ima organizacionen i kadrovski kapacitet da gi sproveduva

novite nadle`nosti?

Vo odnos na pra{aweto za organizacioniot i kadrovskiot kapacitet za sproveduvawe na novite nadle`nosti, prestaveno vo Tabela 20, vo prosek, 44.4% od gra|anite smetaat deka ovoj kapacitet op{tinata go poseduva. Sepak, 29.9% ne se zapoznaeni so ovoj podatok , a 25.7% smetaat deka op{tinata nema institucionalen kapacitet za da gi sprovede novite nadle`nosti.

Tabela 19. Spored Va{e razmisluvawe, dali Va{ata op{tina ima kapacitet (organizacionen i kadrovski) da upravuva i kvalitetno da gi sproveduva novite nadle`nosti?


Da 43.20% 47.70% 44.40%

Ne 26.10% 24.60% 25.70%

Ne znam 30.70% 27.70% 29.90%

Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

48


49

Glava 3

Implikacii za kreatorite i implemetatorite na lokalnata politika

Dobienite rezultati govorat deka:• O~ekuvawata na gra|anite od lokalnata samouprava se

golemi.• Postoi golemo nezadovolstvo kaj gra|anite za kvalitetot

na uslugite od site oblasti na nadle`nostite koi preminuvaat vo lokalnata samouprava.

• Lokalnite samoupravi treba da posvetat ednakvo vnimanie i napori za podigawe na kvalitetot na uslugite vo site oblasti {to preminuvaat vo nivna nadle`nost. Neminovno e da zapo~nat da voveduvaat praktiki so koi postojano }e se meri kvalitetot na uslugi, da vospostavuvaat standardi i da ja zgolemat efikasnosta.

• Kako prioritetni oblasti vo koi e potrebno golemo podobruvawe se: lokalniot ekonomski razvoj, komunalnite dejnosti, obrazovanieto, socijalnata za{tita, iako i drugite ne se za zanemaruvawe.

• Pzitivno e {to 44% od gra|anite mislat deka nivnite lokalni samoupravi imaat kapacitet da se spravat so novite nadle`nosti. Potrebno e lokalnite samoupravi da rabotat na pridobivawe, preku informirawe na onoj procent na naselenie od 29% {to ne znae za toa so kakvi kapaciteti raspolaga nivnata lokalna samouprava.

50


51

50


51

GLAVA 4

Gra|anska participacija

4.1.

Podgotvenost na gra|anite da participiraat vo raboteweto na lokalnata samouprava

Na pra{aweto: ”Dali vie li~no bi moèle da zemete aktivna uloga vo nekoi op{tinski proekti na volonterska osnova?”, odgovorite upatuvaat deka gra|anite od ruralnite op{tini, i toa 51.7%, se poraspoloèni da u~estvuvaat volonterski vo op{tinski proekti, a samo 39.9% gra|ani od urbanite op{tini se raspoloèni za toa (Tabela 20).

Tabela 20. Dali Vie li~no bi moèle da zemete aktivna uloga vo nekoi op{tinski proekti na volonterska osnova?


Da 39.90% 51.70% 43.10%

Ne 46.10% 37.80% 43.80%

Ne znam 14.00% 10.50% 13.10%

Vkupno 100.00% 100.00% 100.00%

52


53

Glava 4

Tab

ela

20.1

. D

ali

Vi

e l

i~n

o b

i m

o`

ele

da

zem

ete

akti

vn

a ul

oga

vo

nek

oi

op

{ti

nsk

i p

ro

ekti

n

a v

ol

on

ter

ska

osn

ov

a?R

AB

OT

EN

ST

AT

US

Vra

bote

n vo

ja

vnio

t se

ktor

Vra

bote

n vo

pr

ivat

niot

sek

tor

Zem

jod

elec

Dom

a}in

kaP

enzi

oner

Stu

den

tN

evra

bote

nV

kup

no

Da

47.0

0%42

.10%

43.2

0%13

.20%

28.1

0%62

.80%

47.8

0%43

.10%

Ne

40.9

0%44

.20%

40.9

0%68

.40%

65.5

0%23

.90%

37.9

0%43

.80%

Ne

znam

12.2

0%13

.70%

15.9

0%18

.40%

6.50

%13

.30%

14.3

0%13

.10%

Vk

upn

o10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%

Tab

ela

20.2

. Dal

i V

ie

li

~no

bi

mo

`el

e d

a ze

met

e ak

tiv

na

ulo

ga v

o n

eko

i o

p{

tin

ski

p

ro

ekti

na

vo

lo

nte

rsk

a o

sno

va?

VO

ZR

AS

T

18-2

5 go

d.

26-3

0 go

d.

31-4

0 go

d.

41-5

0 go

d.

51-6

5 go

d.

Nad

65

god

.V

kup

no

Da

49.4

0%53

.10%

44.3

0%40

.60%

37.3

0%14

.30%

43.1

0%

Ne

36.0

0%32

.00%

42.1

0%46

.50%

51.3

0%80

.00%

43.8

0%

Ne

znam

14.6

0%14

.90%

13.6

0%13

.00%

11.4

0%5.

70%

13.1

0%

Vk

upn

o10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%10

0.00

%

52


53

Glava 4

Vo odnos na rabotniot status, Tabela 20.1 , 62.8% od studentite bi zele aktivna uloga, 47% nevraboteni i vraboteni vo javniot sektor, 43%zemjodelci, 42% vraboteni vo privatniot sektor, 28% penzioneri i samo 13% doma}inki.

Vo odnos na vozrasta, Tabela 20.2, 53% na vozrast od 26-30 godini i 49% na vozrast od 18-25 godini bi zele aktivna uloga na volonterska baza vo op{tinata.

4.2.

Kolku vreme se podgotveni gra|anite da odvojat za rabota vo lokalnata samouprava

na volonterska osnova Od tie {to odgovorile deka se podgotveni da u~estvuvaat

volonterski, ili 43% od anketiranite gra|ani, interesno e deka 28% od ruralnite i 23% od urbanite op{tini bi u~estvuvale kolku {to e potrebno, volonterski na op{tinski proekti (Tabela 21) .

Tabela 21. Dokolku bi u~estvuvale vo op{tinski proekti volonterski, kolku slobodno vreme vo tekot na godinata bi mo`ele da odvoite?

MESTO NA @IVEEWE

Grad Selo Vkupno

1 - 2 dena 9.90% 9.50% 9.80%

Edna nedela 6.30% 8.90% 7.00%

1 - 2 nedeli 3.30% 5.80% 4.00%

Pove}e od 2 nedeli 7.20% 4.90% 6.60%

Kolku {to e potrebno 23.00% 28.60% 24.50%

54


55

Glava 4T

abel

a 21

.1.

Do

ko

lk

u b

i u

~est

vuv

ale

vo

op

{ti

nsk

i p

ro

ekti

vo

lo

nte

rsk

i,

ko

lk

u sl

ob

od

no

v

rem

e v

o t

eko

t n

a go

di

nat

a b

i m

o`

ele

da

od

vo

ite

?R

AB

OT

EN

ST

AT

US

Vra

bote

n vo

ja

vnio

t se

ktor

Vra

bote

n vo

pr

ivat

niot

se

ktor

Zem

jod

elec

Dom

a}in

kaP

enzi

oner

Stu

den

tN

evra

bote

nV

kup

no

1 -

2 d

ena

10.0

0%12

.20%

4.50

%6.

60%

5.80

%10

.60%

10.6

0%9.

80%

Ed

na

ned

ela

8.70

%5.

40%

9.10

%7.

90%

2.90

%11

.50%

6.80

%7.

00%

1 -

2 n

edel

i2.

20%

5.80

%9.

10%

2.

90%

4.40

%4.

30%

4.00

%

Po

ve}

e o

d 2

n

edel

i8.

30%

4.70

%9.

10%

2.60

%7.

90%

13.3

0%4.

70%

6.60

%

Ko

lk

u {

to e

p

otr

ebn

o24

.80%

24.8

0%27

.30%

5.30

%14

.40%

32.7

0%29

.80%

24.5

0%

Tab

ela

21.2

. D

ok

ol

ku

bi

u~e

stv

uval

e v

o o

p{

tin

ski

pr

oek

ti v

ol

on

ter

ski

, k

ol

ku

slo

bo

dn

o

vr

eme

vo

tek

ot

na

god

in

ata

bi

mo

`el

e d

a o

dv

oi

te? V

OZ

RA

ST

18-2

5 go

d.

26-3

0 go

d.

31-4

0 go

d.

41-5

0 go

d.

51-6

5 go

d.

Nad

65

god

.V

kup

no

1 -

2 d

ena

6.70

%15

.40%

13.6

0%6.

70%

7.30

%1.

40%

9.80

%

Ed

na

ned

ela

10.4

0%5.

00%

6.10

%11

.80%

2.60

%4.

30%

7.00

%

1 -

2 n

edel

i4.

30%

5.00

%2.

90%

3.90

%5.

20%

1.40

%4.

00%

Po

ve}

e o

d 2

n

edel

i6.

70%

7.50

%6.

40%

5.90

%7.

80%

2.90

%6.

60%

Ko

lk

u {

to e

p

otr

ebn

o28

.00%

29.9

0%24

.60%

22.8

0%22

.80%

8.60

%24

.50%

54


55

Glava 4

Vo odnos na rabotniot status, Tabela 21.1, najraspoloèni da odvojat vreme kolku {to e potrebno se studentite - so 32.7%, potoa nevrabotenite- 29.8%, zemjodelcite -27.3%, so po 24% vrabotenite vo privatniot i javniot sektor, a najmalku se spremni da u~estvuvaat doma}inkite -5.3% i penzionerite -14.4%.

Vo odnos na vozrasta, Tabela 21.2, gra|anite na vozrast od 18 do 30 godini so 28% bi u~estvuvale kolku {to e potrebno, no ne e pomalku za potcenuvawe i starosnata kategorija od 31 do 40 godini, koja bi u~estvuvala kolku {to e potrebno- so 24.6% i kategorijata od 41 do 65 godini koja bi u~estvuvala so 22.8%. Samo starosnata kategorija nad 65 godini bi u~estvuvala kolku {to e potrebno- so 8.5%.

Imlikacii za kreatorite i implementatorite na lokalnite politiki

• Kaj gra|anite postoi dobro raspoloènie za u~estvo vo op{tinski proekti, i toa volonterski. Ova e osobeno zna~aen podatok, bidejki otvara mo`nosti i podgotvenost da se aktivira intelektualniot potencijal vo op{tinite.

• Za u~estvo vo op{tinskite proekti na volonterska osnova se pozainteresirani gra|anite od ruralnite op{tini, otkolku tie od urbanite.

• Celnata grupa , {to e najpodgotvena da u~estvuva volonterski kolku {to e potrebno vo op{tinski proekti, se studenti, nevraboteni i zemjodelci na vozrast od 18 do 30 godini.

• Vrabotenite vo javniot sektor i vrabotenite vo privatniot sektor se grupa koja ima iskaàno dobar interes za volontersko u~estvo vo op{tinski proekti , no so stav deka bi odvoile pomalku od slobodnoto vreme. Sepak, treba da se nastojuva ovaa grupa da se aktivira, po~ituvajki go nivniot odnos kon vremeto {to moàt da go odvojat.

• Doma}inkite i penzionerite, kako i vozrasnata grupa nad 65 godini e najnezainteresirana za participacija.

56


procesot na decentralizacija: mislewe nalibrary.fes.de/pdf-files/bueros/skopje/50447-mak.pdf ·...

Documents