prawo rzeczowe vii
TRANSCRIPT
Prawo cywilne
Ochrona własności
Uwagi ogólne
• Ochrona własności wypływa wprost z art 140 k.c.
• Brak zróżnicowania ze względu na formę własności
• Środki ochrony– Bezpośrednie (petytoryjne i posesoryjne)– Pośrednie
Pośrednia i bezpośrednia ochrona własności
• Ochrona pośrednia– Powództwo o
• ustalenie stosunku prawnego• Uzgodnienie treści księgi wieczystej
– Postępowanie rozgraniczeniowe• Ochrona bezpośrednia
– Obiektywna (niezależna od winy)– Roszczenia – korelat uprawnień
właściciela
Roszczenie windykacyjne
• Chroni prawo posiadania• Nieposiadający właściciel przeciwko
posiadającemu właścicielowi• Nie obejmuje obowiązku wydania
rzeczy wynikającego z innych stosunków prawnych
• Możliwy zbieg roszczeń z obu tytułów
Roszczenie windykacyjne II
• Ochrona rozszerzona na niektóre inne prawa
• Istota roszczenia: wydanie rzeczy– w naturze– według aktualnego stanu
• Wydanie pożytków itd. – odrębne roszczenie
• Utrata rzeczy = wygaśnięcie roszczenia
Roszczenie windykacyjne III
• Legitymacja– czynna: pozbawiony posiadania właściciel– Bierna: osoba, która faktycznie włada
rzeczą• Problem dowodu własności
– Zasada jawności praw rzeczowych– Domniemania związane z posiadaniem– Ciężar dowodowy spoczywa na właścicielu
Roszczenie windykacyjne IV
• Obrona pozwanego– Zaprzeczenie tytułu własności powoda– Przeciwstawienie prawu powoda własnego
prawa rzeczowego lub obligacyjnego– Zarzut przedawnienia
• Skuteczny przy ruchomościach• Nieskuteczny przy nieruchomościach
– Nadużycie prawa podmiotowego
Uzupełniające roszczenia właściciela
• Wyrównują szkodę poniesioną przez to, że właściciel nie mógł korzystać z rzeczy
• Roszczenia samodzielne• Problem związane z własnością czy
właścicielem (zwykłe czyrealne)?• Zależne od dobrej lub złej wiary
posiadacza
Roszczenia uzupełniające II
• Posiadacz w dobrej wierze do chwili, kiedy dowiedział się o wytoczeniu powództwa– Nie jest zobowiązany do wynagrodzenia za
korzystanie z rzeczy– Nie odpowiada za jej pogorszenie lub
utratę– Nabywa własność pożytków
Roszczenia uzupełniające III
• Posiadacz w dobrej wierze od chwili, kiedy dowiedział się o wytoczeniu powództwa– Jest zobowiązany do
• Wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy• Zwrotu pożytków
– Odpowiada za zawinione pogorszenie rzeczy lub utratę pożytków
Roszczenia uzupełniające III
• Posiadacz w złej wierze:– Jest zobowiązany do
• Wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy• Zwrotu pożytków• Zwrotu pożytków nie uzyskanych na skutek złej
gospodarki– Odpowiada za pogorszenie rzeczy lub
utratę pożytków, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także, gdyby była w posiadaniu uprawnionego
Roszczenie posiadacza o zwrot nakładów
• Przeciwstawiane roszczeniu windykacyjnemu i uzupełniającym
• Ius retentionis• Zależy od
– Dobrej lub złej wiary posiadacza– Rodzaju nakładów
• Konieczne• Inne (użyteczne i zbytkowne)
Zwrot nakładów II
• Posiadacz w dobrej wierze:– Zwrot nakładów koniecznych, o ile nie
miały pokrycia w pożytkach– Zwrot innych nakładów: jeżeli zwiększają
wartość rzeczy– Możność zabrania części składowych
• Posiadacz w złej wierze: zwrot nakładów koniecznych, w granicach bezpodstawnego wzbogacenia
Zwrot nakładów III
• Posiadacz w dobrej wierze po wytoczeniu powództwa– Zwrot nakładów koniecznych – Właściciel może zatrzymać przyłączone
przedmioty za zwrotem kosztów• Przedawnienie – rok od wydania rzeczy• Odpowiednie stosowanie do rozliczeń z
posiadaczem zależnym
Roszczenie negatoryjne
• Posiadający właściciel przeciwko nieposiadającemu niewłaścicielowi
• Naruszenie w inny sposób, niż przez pozbawienie faktycznego władztwa
• Zazwyczaj działania trwałe i powtarzalne.
• Przywrócenie stanu poprzedniego i zaniechanie dalszych naruszeń
Budowa na cudzym gruncie
• Przesłanki– Wzniesienie budynku lub budowli
naziemnej lub podziemnej– Znacznie przekraczającej wartość zajętej
na ten cel działki– Budowa na cudzym gruncie
• Roszczenie o zwrot vs roszczenie o wykup
Budowa na cudzym - roszczena
• Samoistny posiadacz w dobrej wierze: roszczenie o przeniesienie własności za wynagrodzeniem
• Właściciel: roszczenie o wykup działki przez osobę, która wzniosła budynek
• Roszczenie nie zależy od cech podmiotowych budującego
• Odróżnić: przekroczenie granic przy budowie