praca z bohaterem - centralny bank pomysłów...

Praca z bohaterem

- Bohater żywy czy martwy?

Praca napisana w ramach próby harcmistrzowskiej

phm. Monika Radkiewicz

Hufiec ZHP Gdańsk – Portowa

Opiekun próby: hm. Jerzy Skiba

Bohaterowie nie umierają. Żyją wiecznie w sercach i umysłach

tych, którzy podążają ich śladem. - Emily Potter

Praca harcmistrzowska – Praca z bohaterem.


Hufiec ZHP Gdańsk - Portowa 2

Spis treści

Wstęp .............................................................................................................................................................. 3

Rozdział 1 - Bohater ale jaki? ............................................................................................................... 5

Kto dziś jest uważany za Bohatera, dlaczego? .................................................................... 8

Bohater co dla Was znaczy .......................................................................................................12

Rozdział 2 – Bohater w mojej drużynie ..........................................................................................14

Kto jest Waszym Bohaterem? ..................................................................................................14

Co daje drużynie posiadanie Bohatera? ..............................................................................16

Czy Bohater może pomagać w pracy z drużyną? .............................................................18

Rozdział 3 - Poszukiwanie informacji .............................................................................................20

Co utrudnia pracę z Bohaterem? ............................................................................................20

Jak zgłębiamy w codziennej pracy życiorysy Bohaterów? ...........................................22

Czy harcerze znają najważniejsze daty związane z Bohaterem? ...............................23

Rozdział 4 - Marzenia i plany .............................................................................................................26

Rozdział 5 - Bank pomysłów ...............................................................................................................29

Rozdział 6 - Ciekawe formy pracy z Bohaterem ..........................................................................31

Zakończenie ...............................................................................................................................................34

Podziękowania..........................................................................................................................................35




Bohaterowie nie umierają. Żyją wiecznie w sercach i umysłach

tych, którzy podążają ich śladem. - Emily Potter

Wstęp

Najtrudniej jest zrobić pierwszy krok. Jakiś czas temu, po przeczytaniu jednego z artykułów

zaczęłam zastanawiać się, w jaki jeszcze sposób, jakimi formami można prowadzić pracę

z bohaterem oraz czy jednostki posiadające Bohatera pracują z nim na co dzień.

W przygotowanej ankiecie zależało mi na tym, aby jak najszerzej przyjrzeć się pracy w różnych

środowiskach harcerskich oraz na różnych szczeblach. Byłam ciekawa pracy z bohaterem

w gromadzie, w drużynie ale również jak ona wygląda na poziomie szczepu, hufca, chorągwi, czy też

okręgu.

Ankieta była kierowana nie tylko do kadry harcerskiej ale także do osób pełniących funkcję

szczepowych, komend hufców, chorągwi oraz okręgów.

Przygotowując się do napisania pracy wysłałam zaproszenie do krótkiej ankiety

poświeconej pracy z bohaterem. Było skierowane ono do różnych organizacji harcerskich – za

równo drogą e-mailową, jak również była ona umieszczana w różnego rodzaju grupach

dyskusyjnych.

Na moje zaproszenie odpowiedziały gromady i drużyny, komendy z ...

1. Chorągwi Białostockiej ZHP – 1 jednostka

2. Chorągwi Dolnośląskiej ZHP im. Stefana Mirowskiego, - 1 jednostka

3. Chorągwi Gdańskiej ZHP im. Bohaterów Ziemi Gdańskiej, - 14 jednostek

4. Chorągwi Kieleckiej ZHP im. Stefana Żeromskiego, - 1 jednostka

5. Chorągwi Krakowskiej ZHP im. Tadeusza Kościuszki, - 6 jednostek

6. Chorągwi Kujawsko-Pomorskiej ZHP im. Mikołaja Kopernika, - 3 jednostki

7. Chorągwi Łódzkiej ZHP im. Aleksandra Kamińskiego, - 12 jednostek

8. Chorągwi Opolskiej ZHP- 3 jednostki

9. Chorągwi Podkarpackiej ZHP, - 3 jednostki

10. Chorągwi Stołecznej ZHP im. Bohaterów Warszawy, - 12 jednostek

11. Chorągwi Śląskiej ZHP, - 6 jednostek

12. Chorągwi Wielkopolskiej ZHP im. Powstańców Wielkopolskich 1918-19, - 4 jednostki

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chor%C4%85giew_Bia%C5%82ostocka_ZHP

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chor%C4%85giew_Dolno%C5%9Bl%C4%85ska_ZHP

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chor%C4%85giew_Gda%C5%84ska_ZHP&action=edit&redlink=1

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chor%C4%85giew_Kielecka_ZHP

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chor%C4%85giew_Krakowska_ZHP

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chor%C4%85giew_Kujawsko-Pomorska_ZHP&action=edit&redlink=1

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chor%C4%85giew_%C5%81%C3%B3dzka_ZHP

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chor%C4%85giew_Opolska_ZHP

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chor%C4%85giew_Podkarpacka_ZHP&action=edit&redlink=1

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chor%C4%85giew_Sto%C5%82eczna_ZHP

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chor%C4%85giew_%C5%9Al%C4%85ska_ZHP

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chor%C4%85giew_Wielkopolska_ZHP




13. Chorągwi Zachodniopomorskiej ZHP, - 3 jednostki

14. Chorągwi Ziemi Lubuskiej ZHP. - 1 jednostka

15. Naczelnictwa - 1 jednostka

16. Okręgu Olsztyn - 1 jednostka

17. Związku Harcerstwa Polskiego na Litwie - Wileński hufiec – 3 jednostki

18. Oraz 3 jednostki nie podające swojego przydziału

Czyli łącznie 78 gromad, drużyn, szczepów, hufców, okręgów postanowiło zmierzyć się z 22

pytaniami zawartymi w przygotowanej przeze mnie ankiecie.

Niestety żadne jednostki z Chorągwi Lubelskiej, Chorągwi Mazowieckiej oraz Chorągwi

Warmińsko-Mazurskiej nie zdecydowały włączyć się w pomoc w przygotowaniu pracy poświęconej

pracy z Bohaterem.

Cała ankieta składała się z 22 pytań, w czym większość stanowiły pytania zamknięte. Przyjrzymy się im

kolejno.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chor%C4%85giew_Zachodniopomorska_ZHP

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chor%C4%85giew_Ziemi_Lubuskiej_ZHP&action=edit&redlink=1




„Być bohaterem przez minutę, godzinę jest o wiele łatwiej

niż znosić trud codzienny w cichym heroizmie.”

- Fiodor Dostojewski

Rozdział 1 - Bohater ale jaki?

Poprosiłam aby każdy krótko scharakteryzował cechy jakie powinien posiadać bohater. Druhny

i druhowie zwracali uwagę na różne cechy.

Czy musi być znany? - według Druhny Kamiliji z ZHPnL „Bohater powinien być osobą odważną, mającą za

sobą jakieś ważne wydarzenie. Z innej strony, on nie musi obowiązkowo być bardzo znany. Nawet lepiej,

jeżeli można zapoznać drużynę z kimś, kto zasłużył na to, ale nie jest popularny. Bohater, także, powinien być

aktualny. To znaczy, jego czyny muszą być powiązane z teraźniejszością, bo młodzież musi odnajdywać w jego

sylwetce to, co będzie mogła wykorzystać w życiu osobistym, bądź społecznym.”

Związany ze środowiskiem lokalnym? - Druhna pwd. Anna z Chorągwi Śląskiej „Powinien wiązać się

z charakterem środowiska, być spoiwem ludzi - a co za tym idzie musi zrobić "wrażenie" na członkach

drużyny/hufca. Bardzo ważny jest autorytet tej osoby. Powinien mieć cechy przeciętne, czy nawet małe wady

- aby każdy mógł się z nim utożsamiać ale również w jakiejś dziedzinie być wyjątkowy - aby motywować

członków środowiska, pokazać im pewną drogę/możliwość. Ta wyjątkowość, jego największy atut musi być

czymś z czego harcerze będą dumni.”

Osoba, która została wybrana na bohatera – patrona gromady, drużyny, chorągwi czy

naczelnictwa, okręgu powinna posiadać jak najwięcej dobrych cech.

Cechą najbardziej pożądaną wśród osób udzielających odpowiedzi była odwaga (20 osób), po

niej zaraz wymieniano, że bohater powinien mieć dobre serce, być dobrym człowiekiem, patriotą a

także osobą prawdomówną.

Następnie pojawiała się lista najróżniejszych cech, które dobrze aby posiadał bohater. Były to

między innymi: altruizm, ambicja, powinien być bohaterski, charyzmatyczny, otwarty na ludzką krzywdę,

pracowity, uczciwy, nieść pomóc bliźnim, być wierny ideałom i zasadom, wykazujący się determinacją oraz

empatią. Powinien być inteligentny, kreatywny, mężny, odpowiedzialny, przyjacielski, roztropny, być

szczerym człowiekiem, wiarygodnym, wykazywać wytrwałość w dążeniu do ideałów, być wzorem do

naśladowania, bezinteresownym, bliskim dzieciom, być dobrym człowiekiem godnym naśladowania, chętny

do opowiadania, posiadać ciekawy życiorys, być czułym, dawać przykład jak żyć, wykazywać dobrze

rozumianą tolerancję, być dokładnym, posiadać dużą wolę walki, działać wbrew przeciwnościom losu.

Bohater to ktoś wykazujący się dzielnością, godny podziwu i naśladowania, hojny, honorowy, inspirujący,




swoim życiem pokazujący jak postępować w życiu że nie wolno się poddawać nawet w trudnych chwilach,

koleżeński na co dzień, konsekwentny, konsekwentny w działaniu, lider, lojalny, łatwo nawiązujący

kontakty, mądry, pałający miłością do innych, miły, można zawsze na niego liczyć, nie boi się przyznać

komuś innemu racji gdy sam się myli. Nie pozostawi nikogo w potrzebie, świeci przykładem, niezłomny,

obowiązkowy, ofiarny, otwarty na ludzi, pomocny, pracujący na rzecz innych, prawowity, przedsiębiorczy,

przykładny, prawdziwy, rozmowny, rozumny, serdeczny, silny, posiadający siłę woli, skromny, solidny,

wykazujący stałość do trzymania się w życiu podstaw moralnych, stanowczy, sumienny, sympatryczny,

pełen szacunku do przełożonych i podwładnych, wypływająca z niego szczodrość, wyznaczający sobie

szczytne cele, towarzyski, uczący się na własnych błędach, uczynny, uduchowiony, powinien umieć sobie

radzić w wielu sytuacjach, posiada umiejętność bronienia wartości, unikalny w choć jakimś zakresie,

wykazujący dobry upór, uprzejmy, wesoły, wrażliwy, wyjątkowy mądrością, zaradny, zasłużony, zdolny do

wybaczania.

Powinien być wzorem do naśladowania, wiadomo nikt nie jest ideałem, ale powinien mieć

zbiór cech, który jest nadal aktualny i pociągający dla młodego człowieka, tak, żeby nam

pokazywał, że obojętnie w jakich czasach żyjemy możemy być w nim ludźmi i postępować po

ludzku. Bohater powinien posiadać cechy, które harcerze mogą odnieść do siebie i które mogą być

im stawiane za wzór. Młodzi ludzie powinni się identyfikować przynajmniej z kilkoma cechami

przyszłego bohatera. Dobrze żeby taka osoba miała "ludzkie" cechy, żeby można było dowiedzieć

się o jej zaletach ale także i o wadach. Ważniejsze będzie jak sobie z wadami i trudnościami radziła.

Swoimi spostrzeżeniami dzieli się z nami druhna Barbara z Łodzi – „Po latach różnych

doświadczeń nieco zmienił mi sie pogląd na te sprawy, więc mogę się moimi przemyśleniami podzielić, a

więc: Przede wszystkim powinien móc pozytywnie "zafunkcjonować" wśród swoich obecnych "zwolenników

- bez względu na poziom jednostki. Powinien być zrozumiały dla tych, którzy mają go naśladować,

szanować, wzorować się na nim. Nie może być dla harcerzy tworem sztucznym, nie pasującym do ich

zainteresowań, sposobu życia, możliwości zrozumienia jego "bohaterstwa". Powinien być kimś w rodzaju

"patrona", starszego kolegi, przyjaciela, a nie - odległej, niedostępnej postaci na piedestale historii - i tylko

wtedy właściwie wypełni swoją rolę wychowawczą. O ile postacie historyczne mają szansę zaistnieć na

poziomie chorągwi, hufca - to w drużynie, czy szczepie - wyglądać to będzie marnie.

Prosty przykład: szczep im. Bohaterskich Dzieci Polskich - czy obecni członkowie szczepu mogą naśladować

swojego "bohatera”? - TAK, bo bohaterstwo to nie tylko walka na wojnie, to również pomoc, obrona

słabszego, dobra nauka, pomoc starszym, niepełnosprawnym, itd...

A teraz szczep im. Aleksandra Kamińskiego - przy całym szacunku do osoby Kamińskiego - to praca np wśród

7-12 latków będzie z takim bohaterem trudna, bo jak przełożyć jego "bohaterstwo" na poziom dziecka? Ono

zrozumie, że był to wybitny człowiek, że dzięki niemu mamy nasze harcerstwo, ale.... no właśnie - a co to




dziecko może zrobić, by poczuć się jak bohater jego szczepu? Na tym poziomie tak wielki bohater może

jedynie dołować dzieciaka, a nie pomóc w procesie wychowawczym.

Należy więc dostosować naszego bohatera do konkretnego środowiska i wówczas wszystkie jego cechy

"ludzkie" będziemy mogli wykorzystać w pracy..... bo my nie "mamy mieć wiedzę" o bohaterze drużyny,

tylko mieć możliwość choć w części spróbować się z nim utożsamić”

Druhna Magdalena z Chorągwi Podkarpackiej pisze tak: „Bohater powinien być dobry. Mieć

odwagę przeciwstawić się złu i ratować biednych w potrzebie. Nie powinien przejmować się opinią innych

ale działać według wyższych wartości i ideałów którym jest wierny. Jestem Chrześcijanką i wole jeżeli

bohaterowie są wierzący, bo wiem co nimi kieruje. Ale w tych czasach bohaterstwem jest oddanie szpiku

umierającym czy organów. To bardzo ciężkie w sumie przedsięwzięcie. Ale nie znaczy to że sami najmniejsi

nie możemy być bohaterami, ponieważ nie trzeba ratować komuś życia, oczywiście jest to spektakularne ale

jeżeli pokonamy sami siebie możemy uznawać się za bohaterów :). Jeżeli spełnimy swoje marzenia,

dojdziemy do wyznaczonego celu jak było trudno - jesteśmy bohaterami!”

Sprawa ma się nieco inaczej w Naczelnictwie tam „bohaterami są błogosławieni lub święci,

i w zasadzie te oto cechy wystarczą, a każda jednostka wybiera tego, którego orędownictwo chce

mieć”.

Zdaniem niektórych osób w drużynie harcerskiej bohaterem powinien być ktoś, kto

zasługuje na pamięć nie tylko za to co zrobił, ale za to jakim człowiekiem był. Powinien mieć coś

wspólnego ze skautingiem, chociażby postawę, która potwierdzałaby, że działa zgodnie

z harcerskimi ideałami (ale niekoniecznie jest skautem/harcerzem). Bohater powinien przykładem

dla innych, nie tylko harcerzy, nie koniecznie na polu harcerskim czy patriotycznym. Powinien być

postacią pozytywną, godną naśladowania w jakimś obszarze. Powinna być to osoba ciesząca się

nieposzlakowaną opinią, być neutralną - nie budzącą kontrowersji. Bohater to osoba wyrazista

"zero-jedynkowa".

W odniesieniu do hufca - osoba taka powinna mieć dla niego znaczenie, najlepiej jeśli jest

związana z regionem, w którym hufiec działa. Dobrze, jeśli zasłużyła się ona dla historii

hufca/miasta w którym on działa. Jego życiorys powinien świadczyć o tym, że z jakiegoś powodu

chcemy pogłębiać o nim wiedzę. Być wzorem dla dzieciaków, ideałem do którego dążą.

Bohater to postać która powinna przynosić nam dumę z tego, że nasza drużyna, chorągiew, okręg

nosi jego imię.

I tutaj nasuwa się kolejne pytanie, które zostało postawione w ankiecie:




Czy Bohater musi być sławny?

Pytanie odnosiło się to tego, „czy bohater musi być

sławny?” Większość osób odpowiedziało, że

niekoniecznie (43), nie (33) a że „tak” odpowiedziały

tylko 2osoby

Kto dziś jest uważany za Bohatera, dlaczego?

W odpowiedzi na to pytanie pojawiały się konkretne nazwiska, m.in. dla jednej Druhny

odpowiadającej na to pytanie takim bohaterem jest Albert Schweitzer, jest to człowiek jak dla niej

niesamowity, który przełamywał tabu, dawał ludziom w trudnych czasach nadzieję, szansę na

zdrowie i życie, który oparł się zawierusze wojennej i gdzieś tam w afrykańskiej dżungli w sposób

pokojowy walczył o godność człowieka. Podziwia go za pacyfizm, upór (3 razy odbudowywał szpital),

wytrwałość, otwarcie na drugiego człowieka i mądrość życiową.

Inne postacie, które wybierane były na Bohatera wraz z uzasadnieniem, to:

Zawisza Czarny - jest on wzorcem godnym naśladowania, był odważnym, prawdziwym rycerzem,

walczył w obronie Polski

Alka, Rudego i Zośkę, „ponieważ walczyli w naszym imieniu i byli bohaterami - są również naszych czasów

- to autorytety”, „bo byli naprawdę odważni, dobrzy, jednym słowem są przykładami dla dzisiejszej

młodzieży”; „ponieważ aktywnie uczestniczyli w wojnie i ze wszystkich sił walczyli za ojczyznę.”

Tadeusza Zawadzkiego, „ponieważ był on bohaterem mojej poprzedniej drużyny. Jest też związany z moim

środowiskiem- był dowódcą akcji Pod Celestynowem, w którym mieszkam. Bardzo lubię tematykę II wojny

światowej, więc również pod tym względem ta postać mi 'pasuje'. Był harcerzem, co także jest dla mnie

ważne.” Zauważalny jest związek z miejscem działania.

Harcerzy, którzy dokonali czegoś w czasie II WŚ (Rudy, Alek, Zośka), ale także tych mniej znanych,

którzy przyczynili się do jakiegoś wielkiego czynu małymi uczynkami oraz tych którzy

najzwyczajniej w świecie zachowali swą tożsamość, nie poddali się okupacji, czy innym takim.

Postacie z Szarych Szeregów. „Ciężko sobie wyobrazić jak trudno było walczyć z wrogiem i stawać

codziennie przed dylematem - wolność lub śmierć. Poza tym dzieli nas od tych czasów w sumie nieduża

odległość, łatwiej sobie top wyobrazić, temat jest bardziej namacalny.”; „"umiał pięknie żyć" i był wierny

swoim ideałom”

Powstańcy Warszawscy za heroiczną walkę dla Ojczyzny

Bohaterami są powstańcy (warszawscy, śląscy), osoby, które sprzeciwiły się wrogowi

Baden Powell i Małkowski – „za wprowadzenie najwspanialszego systemu działania z młodzieżą jaki

można było stworzyć.” „ponieważ był wzorowym człowiekiem, niósł pomóc wszystkim i walczył do końca.”




Kamiński, za jego wkład w harcerstwo i literaturę.; „"umiał pięknie żyć" i był wierny swoim

ideałom”

rot. Witold Pilecki - jeden z 3 najdzielniejszych ludzi II W.Ś. ochotnik do Auschwitz, harcerz,

żołnierz, człowiek honoru i zasad. Dążący do prawdy i ideału. „ponieważ był wzorem ówczesnej

młodzieży, potrafił ich wyszkolić i zmotywować, a jednocześnie sam był normalnym człowiekiem, który

popełniał błędy, ale i był wszechstronnie, plastycznie, muzycznie, społecznie uzdolniony.”

Danuta Siedzikówna ps. Inka, która mimo młodego wieku przeciwstawiała się władzy. Kierowała się

swoimi przekonaniami, które potwierdzają się z moimi. Kochała Polskę, cechowała się odwagą.

Walczyła o lepsze jutro

Wanda Rutkiewicz – „Nie poddała się wspinając na jakikolwiek szczyt, dążyła do celu bez chwili wahania.

Ją (jako, że jest bohaterką mojej drużyny) zawsze mogę nazwać bohaterką, którą dzieci mogą naśladować.”

Jerzy Kukuczka, który dzięki swojej pasji osiągnął bardzo wiele, jednocześnie żyjąc w zgodzie

z samym sobą, cenię sobie go za ambicję.

Piłsudski - za dokonania wojenne i polityczne.

Wałęsa - za dokonania w Solidarności.

generał Sławomir Petelicki – „był to najodważniejszy człowiek, niestety którego nie zdążyłam poznać, ale

podziwiam Go za Jego determinacje i sposób w jaki sprzeciwiał się władzom w imię lepszej przyszłości.”

Harcerską Kompanię Szturmową 37 Pułku Piechoty, za to, że „w 1920 roku mimo, że się bali, to

walczyli z bolszewikami i się im udało.”

Jan Paweł II – „człowiek dobry sam w sobie”; „ponieważ żył ponad podziałami, i wszystkich ludzi szanował

jednakowo”; „pochylał się nad biednymi i chorymi, walczył z własnymi słabościami i chorobami,

przekazywał idee wiary mimo chorób i przeciwności losu, nie zniechęcał się krytyką”.

bohaterami są wszyscy, którzy pragną świętości dla siebie, walczą o nią...

Szukając bohatera najczęściej poszukuje się człowieka nietuzinkowego... Ważne postacie -

kandydaci na bohaterów: Jana Pawła II, Jan III Sobieski, Tadeusz Kościuszko, Maria C. Skłodowska,

Mikołaj Kopernik, żołnierze wyklęci, Dmowski, Piłsudskie, Paderewski, harcerze walczący za Polskę,

Kazimierz Pilat, Orlęta Lwowskie, Kapitan Raginis, Spartanie, polegli pod Monte Cassino itp.

W dzisiejszych czasach „naprawdę niełatwo wskazać dobrego kandydata na bohatera bo tak

np. najbliższy R. Baden - Powell stworzył świetny ruch społeczny, ale z drugiej strony był wojskowym,

który przemocą podbijał afrykańskie społeczeństwo. Bohater przede wszystkim powinien poprzez

swoje działanie wpłynąć pozytywnie na zmianę mentalności u jak największej ilości ludzi (np. Jan

Paweł II, Nelson Mandela) i przy okazji nie dawać powodów do kontrowersji na jego temat.”




Cisi bohaterowie dnia codziennego

W życiu jest wielu bohaterów, to tylko niektórzy z nich wymienieni przez druhny i druhów w czasie

ankiety –

Moja mama –„ze względu na całokształt chociaż najbardziej za siłę, którą w sobie nosi. Wysokie poczucie

moralności, współczucie, duże pokłady miłości i ludzka dobroć to jej wielkie atuty. Nigdy się nie poddaje mimo

tego, że jej życie nie było usłane kwiatami. Mimo wielu przeszkód życiowych nadal nie boi się chodzić

trudnymi drogami. Nie tylko wychodzi cało z opresji, ale zawsze wychodzi najlepiej jak może. Daje z siebie

100% i przedkłada innych ponad swoje własne dobro i bezpieczeństwo. "Mimo wszystko" ma odwagę by

dźwigać na swoich plecach każdy kolejny dzień.”

Bohaterem dla wielu osób są ich drużynowi: „bohaterem jest również mój były drużynowy, który mimo

przeciwności losu (sprawy rodzinne, osobiste) nie poddał się i dalej pozostał harcerzem, realizował swoją

pasję i kształcił następne pokolenia w prawdziwym duchu harcerstwa.”; „były drużynowy, który zna się

dosłownie na wszystkim, ma mnóstwo zajęć nie tylko związanych z rodziną, pracą zawodową, ale też tą

społeczną, a mimo to zawsze pomoże i znajdzie czas.”, „jest wielki - zawsze załatwi wszystko, pomoże, zawsze

zaradzi. Zawsze wszystko na czas, strasznie dużo wie o harcerstwie, i w szczególny sposób swą osobą zachęca

do kształcenia się, czyli zdobywania stopni i sprawności”

„koleżanka, która pomimo poruszania się na wózku studiuje i jest optymistką;

Nick Vujicic, który nie posiada rak ani nóg i dzięki swojej niezłomnej postawie i sile charakteru pokazuje, że

nie ma przeszkód, których nie da się pokonać.

W codziennym życiu można spotkać masę bohaterów:

pracowników straży pożarnej, niekiedy policji - narażanie własnego zdrowia i życia dla innych

Strażacy, którzy mimo strachu i mimo tego, że na tym polega ich praca (zawsze mogą ją przecież zmienić)

zawsze ratują ludzi.

Ratownicy medyczni (zespoły karetkowe) - zawsze podejmują się wszystkiego co tylko jest możliwe aby

ratować.

osoby pracujące w fundacjach, z osobami niepełnosprawnymi, opiekunowie w hospicjach,

wolontariusze - dają swój czas by innym, pokrzywdzonym w pewien sposób było lepiej

rodzice - potrafią pełnić dziesiątki zawodów na raz, być jednocześnie lekarzami, nauczycielami,

doradcami i wiele, wiele innych, poświęcają absolutnie wszystko dla swoich dzieci

ratownicy górscy i medyczni - często sami ryzykują, żeby pomagać innym

ludzie, którzy jadą na misję i giną za swoja wiarę

to Ci wszyscy, o których świat milczy, a którzy czynią świat piękniejszym.




Bohaterem można nazwać osobę, która nie myśli tylko o sobie, potrafiła poświęcić się dla

narodu czy innej słusznej sprawy, nie kieruje nią pycha i inne złe cechy, potrafi mieć własne zdanie.

To osoby które działają na rzecz innych i tworzą cos, to tacy bez których wiele rzeczy by nie

powstało.

To ktoś kto jest konsekwentny w wyznawaniu swoich wartości kieruje się nimi na co dzień pod

warunkiem że mu nie szkodzą (wartości te powinny być oparte na podstawowych prawach

moralnych i jeżeli ta osoba jest wierząca to zgodnie z nauką jej wiary). Osoby takie bezinteresownie

pomagają innym, walczą za swoje przekonania czy giną za wiarę. Bohaterem może stać się także

osoba, która nie jest idealna, lecz ciężko pracują nad swoim charakterem i słabościami.

Bohater to osoba, która nie zawsze jest znana, ale zawsze pomaga i dba o innych- czy to znani

i podziwiani bohaterowie walczący o Polskę, a przede wszystkim o drugiego człowieka tak jak np.

Maksymilian Kolbe, czy też wolontariusze, dawcy- cisi bohaterowie dla tych, którym pomagają.

Zwrócono również uwagę na to, że za bohaterów można by uznać niektóre postacie z naszej

historii choć w tym wypadku należy zachować ostrożność bo co kilka lata dowiadujemy się nowych

szczegółów o słynnych osobach i czasami są to niekoniecznie czyny chwalebne. To czy ktoś jest

bohaterem najczęściej weryfikuje czas.

We wstępie mojej pracy druhny i druhowie z różnych organizacji harcerskich podzielili się ze mną

swoimi spostrzeżeniami na temat tego kogo dziś możemy nazwać bohaterem, jakiego cechy

powinny go charakteryzować.

„Po czym można poznać dzisiejszych bohaterów? Dostrzegam cztery główne wyróżniki. Pierwszym jest

absolutna niezależność umysłu, wynikająca ze zdolności do samodzielnych przemyśleń i sceptycyzmu

w stosunku do wszelkich utartych poglądów. Po drugie - w ślad za niezależnym myśleniem powinno iść

zdecydowane i konsekwentne działanie. Po trzecie - odrzucanie wszystkiego, co narzucają nam media, jeśli

człowiek ma przekonanie, że postępuje słusznie. I wreszcie na koniec, osobista odwaga okazywana zawsze

i we wszystkim, bez względu na możliwe konsekwencje. Historia uczy nas, a mogę to także poprzeć własnym

doświadczeniem, że odwagi nie da się niczym zastąpić. Jest najlepszą i najszlachetniejszą ze wszystkich cech,

a także niezbywalnym elementem heroizmu w jego najrozmaitszych przejawach.”1

1 Paul Johnson, Bohaterowie, wyd. Świat Książki, Warszawa, 2009, tłum. Anna i Jacek Maziarscy, s. 317

http://pl.wikiquote.org/wiki/Paul_Johnson




Bohater co dla Was znaczy

Bardzo przypadła mi do gustu wypowiedź jednego Druha: „Zapewne słowo "dużo" nie będzie Cię

satysfakcjonowało”. Coś w tym jest. To „dużo” to między innymi:

„To człowiek, kory jest ważny dla harcerzy, są dumni, że noszą jego imię”

„Oznacza osobę, którą chce się naśladować, iść w jej ślady. Odwagę. Wspólny akcent

Hufca.”; „Znaczy bardzo wiele :) Jest jednym z elementów, które charakteryzuje moje

środowisko.”

„Dla hufca - jest nasza dumą i wzorem! Dużo ludzi go znała więc ma to też wymiar

sentymentalny.”

„Dla Hufca jest łącznikiem między historią a teraźniejszością.”

„Jest patronem i założycielem. Zawsze pozostanie duchem naszego hufca.”

„Wzór do naśladowania, prawdziwy obywatel Polski i świata, symbol historii. Wzór za jakim

warto podążać.”

„Bohater to ktoś kogo wszyscy podziwiamy. W przypadku gen. Petelickiego podziwiamy go

np dlatego, że mieliśmy okazję go poznać. Jest moim bohaterem nie tylko drużynowym ale

także w "cywilu". Był człowiekiem, który bardzo wiele osiągnął i jeszcze więcej zdziałał dla

swojej Ojczyzny (wystarczy spojrzeć na jego "dziecko" - JW GROM, która jest jednostką na

światowym poziomie)”

„Jest dla nas autorytetem. Chciałybyśmy kiedyś być takie jak on.”

„Jest dla nas wzorem bohaterstwa.”

„Jest inspiracją, drogowskazem”

„Jest podstawą obrzędowości i wzorem osobowym”

„Jest to wysokiej klasy odniesienie wychowawcze, ciekawa postać”

„Jest kimś kto przypomina ze nie trzeba wielkich czynów, żeby zasłużyć na uznanie innych”

„Jest naszą inspiracją, motywacją do dalszego działania, przezwyciężeniem wewnętrznego

lenistwa”

„Jest naszym patronem, staramy się pamiętać o nim, pielęgnować jego kult”

„Jest ona naszym patronem, wzorem i inspiracją dla pomagania innym ludziom.”

„Bohater jest przykładem, źródłem natchnienia, motywacją.”

„Człowieka który nas inspiruje i daje motywację do ciągłej pracy nad sobą.”

„Daje siłę w wiarę, że można bardzo wiele jeśli tylko się w to wierzy”

„Daje odwagę, którą każda z nas posiada i że kobieta też może walczyć na rzecz kraju.”




„To ideał, do którego dążymy. Którego cechy czynią go rycerskim i przykładnym :)”

„Osoba która poprzez swoje poczucie "humoru i honoru", pracą nad swoimi słabościami oraz

umiejętnością właściwego zachowania ("jeśli kiedyś nie będziesz wiedział jak sie zachować na

wszelki wypadek zachowaj sie przyzwoicie") w każdej sytuacji może być przykładem i osobą

której przykład uczy.”

„Uważamy, że nasz bohater opiekuje się nami, jest z nami duchem. Jest naszym oparciem

w złych w chwilach. Szanujemy go oraz szerzymy jego dzieła/wkład.”; „Jest kimś, na kim

możemy się wzorować, wracać do niego w chwilach zwątpień”

„Bohater znaczy to ktoś kto "ma pieczę nad Nami". Młodych harcerzy ciężko jest

zainteresować postacią z zamierzchłych czasów, jednak nadal próbujemy”

„Większość działań została jest podporządkowana działalności bohatera. Często był

wspominany na zbiórkach, grach, jest również organizowany rajd, którego tematyką jest

akcja, której był dowódcą.”

„Antek był wodzem gromady zuchowej. Charakteryzowała ich tajemniczość, chęć przeżycia

niezwykłej przygody i duża samodzielność. Ucząc zuchy tego, jakie były zuchy Antka, uczę ich

jacy oni powinni być. Jest on inspiracją dla mnie, jako drużynowej do pracy z moimi zuchami.”

„Ktoś taki, z kogo warto czerpać i brać przykład. Ktoś, kto nie jest niedostępny. Ktoś, kto żył

podobnie jak my, a mimo wszystko jest wzorem do naśladowania.”

„Osoba która poświeciła życie dla naszej drużyny.”

„Promieniści są naszymi "starszymi braćmi" do dzisiaj ....”

„Przypomina o specjalności”

„Bohater, który był szewcem, daje nam powód, by nasze zastępy nazywały się od rodzajów

butów (np. szpilki, baletki, glany)”

„Dla osób które są w drużynie od dłuższego czasu jest on kimś ważnym.”

„Dokładnie moja drużyna to "czarna perła" nie jest to bohater ale jest idea. Coś co jest

bardzo cenne, jest jedyna, najlepsza. Idealna. Jest całym życiem i trzeba wiele poświęcić by

być jej kapitanem. Kto oglądał piratów z Karaibów wie o co chodzi :)”

„Bardzo wiele, pewnie wielu rzeczy nigdy bym się nie dowiedziała nie mając takiej bohaterki,

buduje się dzięki nim szczególną więź, z której nie zdajemy sobie sprawy będąc w drużynie,

ale dopiero po odejściu.”




„Na stu ludzi znajdziesz jednego bohatera,

na tysiąc - jednego mędrca.” - przysłowie indyjskie

Rozdział 2 – Bohater w mojej drużynie

W dalszej części ankiety starałam się ustalić czy pomagające mi zebrać informacje osoby

posiadają swoich bohaterów do których mogą się odwołać w czasie swojej całorocznej pracy. I tak

na pytanie 4) Czy Wasza drużyna posiada bohatera? Do wyboru posiadali takie możliwości: tak;

jeszcze nie, jesteśmy w trakcie zdobywania imienia; nie, u nas w środowisku nie ma takiego

zwyczaju (przejdź do pytania 6); inna odpowiedź.

Analizując odpowiedzi widać już na pierwszym planie, że 70% posiada swoich bohaterów, kolejne

14% jest w trakcie ich zdobywania – co daje nam 84% jednostek biorących udział w ankiecie.

Tylko w 12% nie ma zwyczaju wybierania swoich patronów.

Kto jest Waszym Bohaterem?

Zależało mi również aby mogli pochwalić się swoimi bohaterami stąd pytanie 5 - Kto jest

Bohaterem Waszej drużyny?. Część osób również krótko scharakteryzowała postacie, zwłaszcza te,

które znane są jedynie lokalnie.




W ten sposób na naszej liście znalazły się tak wyjątkowe osobowości i postacie jaki:

Aleksander Kamiński "Kamyk"

Alf Liczmański – bohater Hufca

Anna Dydyńska-Paszkowska

Antek Cwankiewicz "Cwaniak"

Bi-Pi Bolesław Wieniawa-Długoszowski, adiutant Józefa

Piłsudskiego - bohater szczepu Chorąży Marcin z Wrocimowic Czarna Trzynastka Wileńska ma np. dwóch bohaterów - dh

Józefa Grzesiaka "Czarnego" i dh Marynę Grzesiakową - założycieli Trzynastek

DYSK - skrót od Dywersja i Sabotaż Kobiet - Odział kobiecy walczący w Powstaniu Warszawskim

Elżbieta Zawacka "Zo"

Emilia Plater

gen. Mariusz Zaruski - bohater Szczepu

Gen. Stanisław Sosabowski Henryk Kuppo – „młody chłopiec, który został rozstrzelany

w czasie okupacji sowieckiej. On walczył o prawo bycia chrześcijaninem, o wolność. Wybrałyśmy właśnie niego, bo jest dobrym przykładem dla nas i pochodzi z miasteczka, w którym działa drużyna. Ten bohater jest aktualny dla naszego środowiska, staramy się utrzymywać kontakt z jego rodziną.”

Hieronim Derdowski hm. Adam Błaszkiewicz, „który mimo masy innych

obowiązków (jako dyrektor gimnazjum, ojciec, mąż i dziadek) zawsze znajduje czas dla harcerzy, mimo że większość na jego miejscu by z tego zrezygnowała. I oczywiście świeci przykładem, uśmiechem i radą.”

hm. Aniela Libionka hm. Elżbieta Gargul – „Bohaterem drużyny jest

nauczycielka a przede wszystkim harcerka, Namiestnik Zuchowy. W czasie wojny prowadziła tajne komplety a po odzyskaniu niepodległości budowała harcerstwo w naszym mieście, organizowała kursy drużynowych, zastępowych zuchowych a także działała aktywnie na rzecz szkoły w której uczyła. Warto szukać bohatera w swoim najbliższym otoczeniu i promować jego osobę.”

hm. Józefa Drożdża - bohater hufca

Jadwiga Falkowska Jan Heweliusz – „w drużynie patronem jest Jan Heweliusz

tak jak patron szkoły, w której pracuję drużynowa. Jest on wzorem do naśladowania - " Czyny nie słowa niech świadczą o dokonaniach".

Janusz Korczak

Jerzy Kukuczka Józef Grzesiak ,,Czarny" - Ale szczep jest imienia Szarych

Szeregów Józef Jezierski ps. "Aksak" (1919 - 2009), „pochodzący z

rodziny założycieli naszej miejscowości, Sobienie - Jeziory, żołnierz AK, powstaniec warszawski, trener szermierki, działacz społeczny, miłośnik przyrody. Bardzo wytrwały, skromny, zaangażowany i wierny swoim ideałom oraz pasjom.”

Józefa Kantor

Kazimierz Porębski

ks. phm Stefan W. Frelichowski

Olga i Andrzej Małkowscy Orlęta Lwowskie płk Jan Kiliński

Powstańcy Wielkopolscy

ppłk Jacek Bartosiak

Rewolucja 1905r

Romuald Traugutt

Stefan Czarniecki Szare Szeregi "Rój - Tom" - działający na terenie powiatu

legionowskiego hufiec Szarych Szeregów Szare Szeregi, aczkolwiek zamysłem było i jest aby drużyny

w szczepie mieli imiona bohaterów z łódzkich Szarych Szeregów

Phm. Antoni Pachnicki ps. Jedwabnik - Członek Łódzkich Szarych Szeregów

Święty Wojciech

Tadeusz Kościuszko

Tadeusz Zawadzki "Zośka"

Wanda Rutkiewicz Władysław Drobny harcmistrz, pedagog, pierwszy

Komendant Hufca Żory.

Władysław Jagiełło

Wydzielona Organizacja Armii Krajowej "Wachlarz"

Zawisza Czarny

gen. Sławomir Petelicki

ppłk Jacek Bartosiak (śp. snajper JW GROM)

rtm Witold Pilecki ("ochotnik do Auschwitz")

mjr Jan Piwnik ("Ponury")

gen. Stefan "Starba" Bałuk (Cichociemny)

Postacie te wykazały się heroizmem, odwagą i wieloma innymi wyjątkowymi cechami dzięki

czemu wpisały się w karty historii nie tylko Polski ale również świata. Dzięki czemu później stali się

patronami różnych jednostek.



Hufiec ZHP Gdańsk - Portowa

16

Następnie poprosiłam o odpowiedzenie na

pytanie: Czy warto mieć bohatera? Zdecydowana

większość zdecydowanie odpowiedziała, że tak - 95%

(71% -zaznaczyło 5, 24% - wybrało 4). Tylko 4% nie

uważa bohatera za kogoś niezbędnego, a mniej niż

1% uważa, że nie jest on wcale potrzebny.

Co daje drużynie posiadanie Bohatera?

Bohater, jeśli jest właściwie wybrany - daje możliwość integracji drużyny wokół niego, jest to

cos co łączy, scala. Daje pewien wzór i poczucie wspólnoty. Przede wszystkim możliwość

odwoływania się do tej osoby, pokazywania harcerzom dlaczego ta osoba jest tak ważna

i motywowanie ich do pracy nad sobą. Utożsamiamy się z nim w niektórych sytuacjach życiowych,

dążymy do tego, aby być w życiu takim jak on, pomaga nam przetrwać w niektórych sytuacjach, nie

ulec namowom i wpływom innych. W ten sposób można zwiększyć identyfikację harcerek/harcerzy

z drużyną, bo zazwyczaj bohater/ka jest cechą indywidualną dla drużyny, można ciekawie powiązać

obrzędowość i wzbogacić program.

Uczy to doceniać ludzi, którzy stają się naszymi bohaterami. Bohater jest dobrym wzorem do

naśladowania, tym bardziej w dzisiejszych czasach powinno się mieć bohatera. Dzieci i młodzież

mają tendencje do naśladowania wielu zachowań ludzi z mediów, internetu, telewizji. „Jedną

z głównych ról posiadania bohatera drużyny jest zwrócenie uwagi na postawę tego bohatera, na

jego dobre cechy, które zanikają w dzisiejszych czasach, a są jednak naprawdę ważne.” Posiadanie

bohatera wiąże się z posiadaniem autorytetu, do którego możemy się odnosić.

Posiadanie bohatera daje kilka ważnych rzeczy dla drużyny: 1) natchnienie - jest dobrym przykładem

prawidłowego życia; 2) zapoznanie się z losem innych ludzi; 3) temat do zbiórek; 4) rozszerza

światopogląd drużyny; 5) drużyna może szerzyć informacje o lokalnym bohaterze, również dalej po

za hufcem i przybliżać tą wyjątkową postać.

Posiadanie bohatera może być również źródłem systemu motywacji członków drużyny

w postaci posiadanych plakietek, odznak, sprawności itp.), daje możliwość poznawania nowych

miejsc, nawiązywanie do cech bohatera takich jak np. odwaga - uczenie przez przykład. Od osoby

bohatera można wyprowadzić rzeczy i elementy charakterystyczne dla danej drużyny, takie jak:

barwy, nazwy zastępów. Wokół niego i jego dokonań może obracać się większość gawęd.

Naczelnictwo harcerskie zyskuje Jego orędownictwo, modlą się do niego podczas spotkań, ale też




17

poznają jego życie i kształtuje się w nich chęć do tego aby właśnie go naśladować w codziennym

życiu.

Jedno ze środowisk przyjmując za bohatera Aleksandra Kamińskiego „połączyło przyjemne

z pożytecznym organizując wyjazdy do miejsc związanych z jego działalnością, czy prowadząc

szczepową gazetkę i nazywając ją "Biuletynem Kamykowym". Odpowiednio dobrany bohater

stwarza wiele możliwości dla środowiska, by poznawać, uczyć się i rozwijać.”. Można też dzięki

temu lepiej poznać miasto, z którym związanym był bohater dzięki odwiedzaniu miejsc związanych

z nim.

Odpowiednio dobrany bohater ułatwia harcerzom poznawanie historii dzięki wymaganiom na

barwy, plakietki itp. oraz wspiera pracę śródroczną z bohaterem powoduje zdobycie u nich pewnej

konkretnej wiedzy, nie tylko historycznej. Może go wpleść w elementy obrzędowości drużyny.

Przykład życia bohatera pozwala kształtować pewne cechy harcerzy, dzięki świadectwu jego życia

widzą, że można żyć inaczej, lepiej, pełniej, bardziej dla innych, że są ludzie, którzy potrafią

poświęcić się dla wyższej sprawy itp.; oswajanie dzieci i praca z pojęciem bohatera, autorytetu,

możliwość zwrócenia im uwagi na potrzebę posiadania wzorców i bycia samemu wzorem dla

innych.

Przyglądając się pod kątem praktycznym życiorys bohatera i jego działania mogą posłużyć jako

tematy do naszych zbiórek, przygotowywanych biegów, czy biwaków; może być też to pomysł na

zagospodarowanie tablicy w szkole gdzie odbywają się zbiórki aby szersze grono nie tylko harcerzy

mogło poznać tego bohatera. Można pielęgnować pamięć o nim poprzez organizowanie różnych

wydarzeń, ważne daty z życia bohatera mogą być świętem drużyny. Jest to źródło wielu nowych

pomysłów na prace drużyny. Drużyna może się wybierać na biwaki do miejsc związanych ze swoim

bohaterem, jeżeli był on kimś znanym to można poszukać, czy w muzeum znajdziemy coś bliskiego

naszemu bohaterowi.

Bohater może być i powinien być źródłem satysfakcji, dumy oraz służyć zwiększeniu

świadomości jego dokonań oraz jego wkładu jaki wniósł w historię.

Praca z bohaterem daje przede wszystkim lepsze spojrzenie na historię poprzez bliższe

poznanie jej konkretnego wycinka. W przypadku Legionowa jest tak, że „jako hufiec pracują dość

często z bohaterem poprzez spotkania harcerzy z żyjącymi jeszcze uczestnikami działań wojennych

i powojennych Szaroszeregowców. To niesamowite lekcje historii, na które dzieciaki nie mają szans

w szkole. Poza tym takie spotkania to niesamowite przeżycie dla nich.”




18

Członkom drużyn, które posiadają bohatera „daje to pewne poczucie i świadomość, że to

nie są żarty jakieś "latanie po lesie" czy coś jak inni to nazywają, ale że chodząc na zbiórki

w mundurze z plakietką drużyny z imieniem patrona oddają mu szacunek za jego działanie.”

Utożsamiają się z nim. Bohater stanowi skarbnice wzorców wychowawczych.

Czy Bohater może pomagać w pracy z drużyną?

To pytanie miało na celu aby każda osoba mogła zastanowić się nad tym czy posiadanie

bohatera przynosi jakieś wymierne korzyści w pracy z drużyną. Każdy został poproszony

o uzasadnienie swojej odpowiedzi. Jeśli tak to dlaczego; jeśli nie to również dlaczego.

Wszyscy niemal jednogłośnie odpowiedzieli twierdząco „Jeśli jest właściwie wybrany - TAK” na

postawione pytanie. Tak – bohater jest pomocny w prowadzeniu drużyny – takiej odpowiedzi

udzieliło ponad 96% osób biorących udział w ankiecie. Przyjrzyjmy się dlaczego udzielili takiej

odpowiedzi. Część odpowiedzi pokrywała się z pytaniem zadanym wcześniej, czyli:

Druhna Magda ze Stalowej Woli pisze tak: „Osoby, które zdają na krzyż muszą dokładnie znać ich

historie i myślę że trochę próbują przez to sie z nimi utożsamiać coś ich z nim łączy. Nie pójdziemy

jak oni walczyć ale mam poczucie łączności z nimi i robię co mogę dla nich - szanuję język, wolność

i pamiętam!”. Dzięki temu harcerze mają się na kim wzorować; bardzo często jest on powiązany ze

specjalnością drużyny; można na jego życiorysie budować ciekawe zbiórki, biegi, biwaki; pozwala

on lepiej zrozumieć co to znaczy być dobrym człowiekiem. Bohater drużyny pomaga uczyć

młodzież patriotycznych i społecznych odruchów, przynajmniej w ten sposób jest on

przedstawiany w niektórych środowiskach, jak wynika z tej krótkiej ankiety. Przykład życia

bohatera pozwala kształtować pewne cechy harcerzy. Dzięki świadectwu jego życia widzą, że

można żyć: inaczej, lepiej, pełniej, bardziej dla innych; Istnieją ludzie, którzy potrafią poświęcić się

dla wyższej sprawy. Już sama praca z pojęciem bohatera, autorytetu, stwarza możliwość zwrócenia

uwagi dzieciom na potrzebę posiadania wzorców, a także przypomina o konieczności bycia

samemu wzorem dla innych. Umożliwia to odnoszenie się do bohatera w codziennym życiu

naszych wychowanków. Dzięki bohaterowi można uczyć harcerzy dobrych wzorców. Lepiej jest,

kiedy za przykład podajemy młodym ludziom konkretną postać. To daje im możliwość wyobrażenia

sobie konkretnych rzeczy, zrozumienia, że nie uczymy ich tylko gdybać, ale ktoś naprawdę był

dobry, wzorowy, sumienny. Daje im możliwość posiadania kogoś kogo będą chcieli naśladować.

„Bohater może pomagać w pracy z drużyną stając się jej silnikiem napędowym do działania. Może

stać się odnośnikiem do wielu sytuacji na pozór trudnych, wydających się harcerzom nie do




19

przejścia. Czasami postawienie osoby trzeciej na naszym miejscu, w naszym problemie - pomaga

nabrać dystansu do danej sytuacji i pomóc odnaleźć wyjście z labiryntu (patrząc na niego

z perspektywy lotu ptaka- trzeciej osoby)”.- Druhna pwd. Joanna z Chorągwi Gdańskiej. „Bohater

jest integralną częścią drużyny jak Drużynowy czy kadra drużyny, bo przecież uczymy się od

najlepszych, prawda?”- Druhna Natalia z Chorągwi Stołecznej.

Niektórzy Druhowie i Druhny przedstawiają iście techniczne podejście do tematu, które jest

jak najbardziej zrozumiałe czyli przede wszystkim daje możliwość rozbudowania programu pracy

o dodatkowe punkty jak np. "Kampania Bohater". Daje też możliwości pracy tematycznej

i kształtowania "cichych bohaterów" - np: "Napisz jak w tej sytuacji zachowałby się Jan Bytnar?”.

Inspiruje do zrobienia ciekawych zbiórek w oparciu o jego życiorys. Można oprzeć o bohatera

obrzędowość drużyny. W jednej z drużyn wielopoziomowych w Bydgoszczy jest bieg na "chustę

z Drzewkiem" /"Drzewko" to logo drużyny; znak pełnego członkostwa w drużynie/szczepie”/. Jego

posiadanie rozszerza horyzonty dzieciom, mobilizuje do działania, pokazuje, że nie trzeba oddawać

życia na wojnie, żeby móc być bohaterem, uświadamia jak ważne w życiu są pasje, zachęca

do aktywnego podziwiania świata i jego cudowności. Można co roku organizować różne inicjatywy

które będą umieszczane w planie rocznym np. wyjazd do Oświęcimia czy do Warszawy

na symboliczny grób. Ale także zbiórki i spotkania w miejscowości takie jak kominki czy gry

terenowe poświęcone swojemu patronowi, oglądać filmy o nim jeśli jakieś powstały.

Posiadanie bohatera może stać się okazją do zaistnienia lokalnie np. udział w obchodach

(a dla harcerzy jest to okazja do kształtowania patriotyzmu i przybliżania im wiedzy historycznej

i wartości jakie niósł życiem bohater). Można podjąć służbę i przeprowadzić zbiórki i kupowanie

darów dla domu dziecka, które założył Janusz Korczak, który jest patronem jednej z drużyn

działających w Krapkowicach na terenie Chorągwi Opolskiej. Może stać się pretekstem do

integracji np. spotkania z drużynami, które mają tego samego bohatera. Pretekst do zwiedzenia

bądź wzięcia udziału w różnych imprezach, np. biwak w szkole im. bohatera (zdecydowanie łatwiej

przekonać szkołę do noclegu), udział w imprezie muzeum im. Bohatera.

Nie powinniśmy pozostać obojętni wobec 4% głosów. Dlaczego zdaniem niektórych posiadanie

bohatera nie pomaga w prowadzeniu drużyny?– „Jeśli jest postacią odległą, niezrozumiałą dla zwykłego

harcerza - NIE, bo może on jedynie nauczyć sie nieco danych historycznym o bohaterze, ale nigdy nie będzie się

z nim utożsamiał.” Pytanie czy patron został dobrze dobrany? Może należy przeprowadzić kampanię

bohater w celu przypomnienia ideałów swoich harcerzom? A może wybrać innego bohatera?




20

„Nie wyrzucaj bohatera z twojej duszy,

dzierżyj święcie twoją najwyższą nadzieję.”

- Zaratusztra

Rozdział 3 - Poszukiwanie informacji

Poszukując informacji na temat Bohatera sięgamy po różne źródła. Najczęściej wybieramy

Internet, książki, archiwa, muzea, foto kroniki ale korzystamy również z relacji żyjących krewnych

oraz członków rodzin.

Próbujemy nawiązać kontakty i wymieniać się informacjami z innymi drużynami, które posiadają

tego samego Bohatera, zasięgamy wiedzy w Komisjach Historycznych Chorągwi oraz badaczy danej

postaci. Poszukujemy tablic i pomników upamiętniających wydarzenia, których uczestnikiem był

nasz Bohater. Sięgamy po źródła pisane, kroniki, teksty autorskie oraz dotyczące bezpośrednio

naszego Bohatera.

Co utrudnia pracę z Bohaterem?

Jako największą trudność wskazywano „odległość miejsc z nim związanych” oraz „strzępy

informacji na jego temat”. Część środowisk uważa również, że tym co im utrudnia pracę jest „nie

czasowość Bohatera” oraz „brak materiałów źródłowych”.

http://pl.wikiquote.org/wiki/Zaratusztra




21

Wpływają na to również brak chęci u dzieci chłonięcia historii, problemy z pamięcią, utrudnia

pracę brak możliwości utożsamiania się z bohaterem. Utrudnieniem jest również to, że Bohater nie

żyje i nie można się z nim spotkać czy zaprosić go na zbiórkę, rajd, biwak, obóz...

Jedna z Druhen w ten sposób podsumowała to pytanie: „Jak może coś utrudniać. Jeśli się

przyjmuje imię bohatera trzeba o nie dbać tak samo jak o swoje. Chyba byle jakich osób się nie

wybiera.” A pewien Druh "Jeśli bardzo chcesz, znajdziesz sposób. Jeśli nie chcesz - znajdziesz

wymówkę".

Mając na uwadze trudności jakie pojawiają się w pracy z obecnie posiadanymi Bohaterami

zapytałam czy planują ich zmienić. Prawie wszyscy napisali, że nie biorę tego pod uwagę, ponieważ:

„Przede wszystkim nasi bohaterzy są o tyle uniwersalni ze swoimi historiami, że do wszystkiego

da się je dopasować. Dodatkowo, w razie K (Kryzysu) mamy rozszerzenie w postaci wzorów

osobowych.”

„Uważamy, że nie powinno się zmieniać bohatera, który jest z drużyną od wielu lat, tylko

uwspółcześniać jego myśli, przekładać je na teraźniejszość.”

„Z tym nam dobrze, poza tym to wielka osoba - można powiedzieć, że od Niego wzięły się 13 -

czarne trzynastki :) Jesteśmy jedną z Nich :)”

„Zależy promować osoby związane z naszym środowiskiem działania . Nie wszyscy harcerze

z innych drużyn wiedzą o działalności dh Gargul”

„Nie, ponieważ trzeba by wymieniać sztandar i proporce :) A poza tym to już tradycja i nasz

bohater dostarcza naprawdę wiele pozytywnej inspiracji do pracy z harcerzami, nawet nie

zawsze w ciągu roku mamy czas realizować nasze wszystkie pomysły z nim związane.”

„Sami go wybraliśmy jest to jedyna postać biorąca udział w Bitwie pod Grunwaldem z naszego

województwa a my jesteśmy jedyną drużyną Grunwaldzką w chorągwi.”

„Nasz bohater jest od lat z nami. jesteśmy przywiązani do niego.”

„Jesteśmy zadowoleni z takiego bohatera i wiąże się on z wieloma tradycjami w naszym

szczepie.”

„Tego bohatera mamy od jakiś 10 lat i jest on dla Nas wciąć aktualny :)”; „Uważamy, że nie

powinno się zmieniać bohatera, który jest z drużyną od wielu lat, tylko uwspółcześniać jego

myśli, przekładać je na teraźniejszość.”

„Obecny bohater wiele dobrego wniósł do życia hufca i poszczególnych harcerzy. Chcemy jak

najdłużej pielęgnować współpracę z nim zdając sobie sprawę, że z każdym rokiem będzie

ubywać osób, które są świadkami historii.”




22

„Bohater/ka reprezentuje pewne ponadczasowe wartości i harcerki wciąż są zainteresowane, a

tematyka związana jest dla nich powodem do dumy.”

„Jest dobrym bohaterem . Nie jest kryształowo czystym . Na jego błędach można się uczyć.

można uczyć że człowiek robi błędy ale najważniejsze że wie kiedy należy zacząć pracować bez

błędów.”

„Nie, ponieważ raz wybrany jest patronem naszego kręgu, choć ludzie w kręgu się zmieniają, on

trwa i wstawia się za nami”

„Władysław Drobny jest i będzie integralną częścią historii naszego hufca. Nie sztuka zmieniać

go, bo stracił na aktualności. Sztuką jest tak go przedstawić, aby dla naszych harcerzy był ciągle

na czasie.”

Jak zgłębiamy w codziennej pracy życiorysy Bohaterów?

Mając na uwadze wcześniejsze pytanie, kolejne dotyczyło tego w jaki sposób pracują gdy już

mają wygospodarowany czas dla bohatera. Najczęstszą odpowiedzią bo pojawiajacą się 59 razy

była o przygotowywanej specjalnej zbiórcę poświeconej mu w całości. Biwaki i rajdy organizują

42 drużyny, 23 oglądaja film o swoim bohaterze. Oprócz powyższych odpowiedzi pojawiały się

również przygotowywane przez drużyny:

biegi,

gry miejskie i terenowe,

rajdy tematyczne

cytowanie jego powiedzeń – te najbardziej

cenne są wplatane w pracę jako elementy

obrzędowe,

czytanie książek jego autorstwa,

konkursy wiedzy dla zastępów,

kominki, wieczornice mu poświecone.

odwiedzanie miejsc w których był i z którymi

jest związany nasz bohater.

Przygotowywanie plakatów o nim,

apele przy pomniku

gry planszowe – w tym przeprowadzanie gier

planszowych przygotowanych/zrobionych

przez członków drużyny poświęconych

Bohaterowi

przeżywany miesiąc Bohatera

zdobywanie plakietki z nim związane,

odwiedzanie wystaw w muzealnych gdzie są

pamiatki z nim związane

pzreżywanie urodzin drużyny

obóz w całości poświęcony patronowi

wyjatkowa obrzędowość drużyny

poświęcenie mu kilku godzinnego bloku na

biwaku czy jakimś innym wyjeździe

zdobywanie sprawności drużynowej

poświęconej Bohaterowi

Wygląda na to, że tego rodzaju podejmowane wysiłki przez kadry drużyn i szczepów

powinny przynosić efekty... i rzeczywiście! Wszyscy, którzy posiadali bohaterów czyli ponad 70




23

drużyn/szczepów przyznało, że ich podopieczni znają go mniej lub bardziej ale najczęściej wiedzą

kim on jest i czym się zajmuje. Dzieje się tak dlatego, że uczą ich, opowiadając jego historię

i dbają o to, żeby pamiętali.

Drużyna ubiegająca się o to, aby ich patronem został Stefan Frelichowski realizowała

odpowiednio zbudowaną kampanię. „Zadania były tak dobrane i rozpisane, by przybliżyć postać

księdza tak bardzo, jak tylko to możliwe. By harcerze nie zapomnieli sylwetki ks. phm. Stefana W.

Frelichowskiego, wzbogaciliśmy próby na stopnie, na miano członka drużyny, na harcerkę/

harcerza o pytania i zagadnienia sięgające życiorysu księdza.”

Niektórzy zdobywają znaczek, inni przygotowują i grają w Geochatchng o Bohaterze, jeszcze inni

biorą udział w Starcie Hufca gdzie w czasie gry poznają swojego patrona.

Konieczność zapoznania się z postacią bohatera w niektórych środowiskach wynika

z wplatania konkretnych wymogów w karty prób - od próby harcerza po kolejne stopnie.

Co temu sprzyja? Bohater „Jest ukazywany jako przykład, ideał do naśladowania, nasila do

działania i zakazuje się poddawać w złych chwilach. Na sztandarze drużyny, na plakietce,

w piosenkach, w książkach, na plakatach i w sercach jest z nami Kamiński.” Wniosek z tego, taki,

że współpraca z Bohaterem jest pogłębiana na każdej płaszczyźnie, przesiąka niektóre drużyny do

samego szpiku. I właśnie do takich prób bym gorąca zachęcała każdą drużynę, szczep oraz

chorągiew, naczelnictwo.

Pozostałe drużyny, szczepy będą albo dopiero przechodzić kampanię bohater albo w ich

środowisku nie ma zwyczaju wybierania Bohatera dla drużyn, szczepów.

Czy harcerze znają najważniejsze daty związane z Bohaterem?

Trudno nie zgodzić się ze zdaniem kadry harcerskiej, że ważniejsze od dat jest znanie sylwetki

Bohatera.




24

Kolejne pytanie miało związek z obchodzeniem przez drużynę, szczep, krąg w jakiś

szczególny sposób urodzin swojego patrona. Blisko 40 środowisk świętuje urodziny – organizując

z tej okazji specjalne biwaki, rajdy w czasie których przypominana jest postać Bohatera.

W jednostkach gdzie Bohater występuje w liczbie mnogiej – bo ma związek z konkretną grupą

ludzi świętuje się inne wspólne dla nich wszystkich wydarzenia.

Część środowisk z racji tego, że dokładna data nie jest znana bardziej świętuje urodziny

bezpośrednio w związku z powstaniem drużyny.

Zastanawiało mnie również czy środowiska harcerskie odwiedzają miejsca związane ze

swoimi bohaterami. Pytanie nie dotyczyło środowisk, które go nie posiadają. To wszyscy

stwierdzili, że tak. Ponieważ mają lokalnego bohatera. W ich okolicy są miejsca z nim związane

więc mają tą sprawę ułatwioną. Inni chociaż do stolicy mają 10 h pociągiem, ale co roku jeżdżą na

Arsenał więc zawsze mają okazję ku temu

Nie - odpowiedziały te środowiska, które bardzo by chciały ale z powodu odległości nie jest to

możliwe. Starają się łączyć odwiedziny przy okazji wyjazdów w jego okolice.

Czego Wam brakuje w pracy z Bohaterem?

Postawiłam również pytanie czego brakuje im w pracy z Bohaterem. Okazuje się że wiele

środowisk ubolewa nad brakiem wystarczających informacji o swoich bohaterach.

„Materiałów na jego temat opracowanych tak, by nadawały się do pracy z drużyną. Lwią część

czasu poświęcamy na ich przygotowanie w oparciu o książki historyczne.”; „Uporządkowania

archiwów materiałów na jego temat”

„Nasza patronka nie bardzo jest znana w świecie harcerskim. Brakuje nam o niej jakiegoś filmu -

rozsławienia jej.”

„Brakuje mi uprzystępnienia tej postaci młodym harcerzom, porównania go z obecnie

działającymi osobami. Spotkań z ludźmi, którzy mogliby o nim opowiedzieć.”

”Czasu na omówienie tego tematu głębiej”

„Strasznie żałuje ,że nie możemy poznać rotmistrza osobiście i aby dowiedzieć się więcej o Nim nie

z książek czy akt ale od samego źródła.”; „To że on już nie żyje i nie możemy spędzać z nim czasu”;

„O niemożliwe już rozmowy z jego rówieśnikami i kolegami z pola służby”




25

Miejsca związane z Bohaterem:

„Chciałabym, aby drużyna mogła jechać do miejsc związanych z bohaterem, ale niestety są

one za bardzo oddalone.”;

„Najbardziej o miejsca związane z Nim, zobaczyć gdzie był, w jakich warunkach mieszkał..

dotknąć materialnej strony jego życia :)”

„Chciałabym aby harcerze odwiedzili rodzinne miasto dh. Eli- Bochnie, tam znajduje się

również jej grób- jeszcze tam nie byliśmy ze względu na dużą odległość”

Nawiązania współpracy:

„O współpracę z innymi drużynami noszącymi imię ks. phm. Stefana W. Frelichowskiego „

„Nawiązanie współpracy z drużynami z miejsc gdzie bohater walczył o wolność Naszą i Waszą

(np. USA, FRANCJA,)”

„Chciałbym nawiązać współprace z rodziną bohatera.”

Konkretnych form pracy:

„Brak pomysłów, jak można lepiej przedstawić druhnom jego postać. Trudno jest wybrać

atrakcyjne metody.”; „zainteresowania harcerzy, oraz bohatera który inspiruje”.

„publikacji zawierającej metody i formy pracy harcerskiej związanej z konkretnym bohaterem”

„Więcej ciekawych gier czy biwaków związanych z bohaterem.”; quizów.

„Biwaku organizowanego np. dla hufca przez naszą drużynę jest dobrym pomysłem , ponieważ

osoby spoza drużyny nie znają często S.Sosabowskiego”.

„Aby więcej środowisk zdobywało sprawność bohatera.”

Zawsze należy stawiać sobie pytanie co można zrobić jeszcze lepiej. Więc i takie pytanie pojawiło się

w ankiecie. Podobnie, aby móc się rozwijać należy myśleć o przyszłości.




26

„Tylko wzorowanie się na wielkich i kryształowo czystych charakterach

rodzi piękne idee i szlachetne czyny.” - Albert Einstein

Rozdział 4 - Marzenia i plany

Poprosiłam aby osoby udzielające odpowiedzi na poszczególne pytania, pod koniec

podzieliły się również swoimi marzeniami i planami z tym, co by chcieli przygotować,

zorganizować w swojej drużynie w związku z Bohaterem.

Ponieważ jedynie myśląc o przyszłości, mając plany możemy mówić o możliwościach dalszego

rozwoju.

Plany i marzenia jakie snują kadry drużyn, komendy hufców i chorągwi:

Formy wyjazdowe:

biwak jego śladami,

biwak z zaproszonymi drużynami, z którymi łączy nas postać bohatera; „Zlot drużyn i

szczepów z całego ZHP, które mają tego samego bohatera”

przygotować biwak o naszym bohaterze w miejscu gdzie mieszkał itp..odwiedzić

najważniejsze miejsca związane z Jagą - jej miejsce urodzenia, Warszawę.

„taki porządny biwak, gdzie będzie mega klimat podobny do czasów naszego bohatera.

Taki biwak na którym mielibyśmy takie różne stroje tej epoki. a także dobrym elementem

byłaby gra harcerska na jego temat, albo nawet z jego udziałem... ;) Oczywiście chodzi mi

o to że ktoś się w niego wcieli.”;

„uczynić biwak śladami Kamyka tradycją środowiska.”

zorganizować rajd jego imienia, który polegałby na inscenizacji środowiska bohatera i jego

czynów; „tematyczny rajd do Warszawy”

zorganizować rajd jego śladami

zorganizować 3 wędrówki śladami Św. Wojciecha spod Bydgoszczy do legendarnego Truso

zorganizować pielgrzymkę do miejsc związanych z patronem

obóz; „raz na jakiś czas (np. na 8 lat) można zrobić obóz środowiska gdzie fabułą będą

właśnie Szare Szeregi”

http://www.poezje.hdwao.pl/cytaty-4-albert_einstein.html




27

objazd szlakiem bohatera

zorganizować wycieczkę do miejsc z nim związanych, „Wyjazd na Białoruś - do miejsc,

gdzie mieszkał.”

spotkać się z rodziną bohatera, porozmawiać z bliskimi mu osobami; „spotkanie z wnuczką

O. i A. Małkowskich”; „Wycieczkę do domu rodzinnego bohaterki, muzeum lub innego

ważnego miejsca bohatera.”

Rejs jachtem Mariusz Zaruski

„Wyprawę w góry (trudne do zrealizowania, z racji wieku dzieci i niepełnosprawności niektórych).”

„wymiana ze skautami zza granicy, żeby oni poznali naszego bohatera, a my ich..:)”

przygotować wyprawę expedycję

Formy stacjonarne:

Kominek z rodziną bohatera

Gra terenowa

gra miejska – „Wieka gra miejska o jego życiu angażująca też chętne osoby z poza harcerstwa”

gra fabularna, tematyczna, całodzienna gra

grę z innymi środowiskami tego imienia

imprezę dla naszego miasta

przygotować Dzień z Bohaterem, w wyniku czego każdy harcerz mógł się z nim lepiej utożsamiać

„wieczorek literacki, gdzie przybliżalibyśmy twórczość literacką naszego Bohatera”

plansze z historią życia Bohatera i miejsce gdzie je można powiesić lub wykorzystać w czasie

wystawy

jeśli będzie to bohater, który zmarł to na pewno odwiedzenie jego grobu, rodziny; Uczczenie

rocznicy jego śmierci

wzbogacenie obrzędowości drużyny

przygotowanie plakietek drużyny

przeprowadzenie zajęć z astronomii (patron Heweliusz)

spotkanie z grupą rekonstrukcyjną




28

Tworzenie materiałów z nim związanych

przygotowanie prezentacji multimedialnej

nagrać film na podstawie jego życiorysu, „Film fabularny oparty na faktach, który nasi

wędrownicy i harcerze planują nakręcić w oparciu o przeżycia naszych Szaroszeregowców”

przedstawienie opowiadające o jego życiu – „scenę z prawdziwego zdarzenia z aktorami, wszystko

świetnie przygotowane”

zorganizować pokaz filmów gdzie występuje Bohater

wraz z IPN zorganizować wystawę dla wszystkich mieszkańców naszej miejscowości;

„przygotować wystawę na rynku”

nazwanie jednej z ulic, placu lub ronda jego imieniem

wspomnienia o nim w postaci publikacji

Przygotowanie publikacji - zbioru materiałów - pomysłów - inspiracji jak pracować w ciągu roku

z bohaterem.

odzyskać sztandar "Czarnej Trzynastki" przedwojennej oraz kroniki Trzynastki pisanej przez

Antoniego Wasilewskiego.

„Nie chciałabym na siłę przygotowywać osobnych przedsięwzięć tylko na temat bohatera.

Nieważne, jak barwna byłaby to postać. Jestem zwolenniczką pracowania z bohaterem na co dzień,

wplatania jego postaci w każde wydarzenie, tak aby był stale obecny w życiu harcerzy.

Robienie osobnych evetów na cześć bohatera jest sztuczne

- w naszym wypadku sprawdza się działanie bieżące.”




29

„Żadnego bohaterstwa nie da się zaplanować;

może się ono jedynie przytrafić.” - Karel Čapek

Rozdział 5 - Bank pomysłów

W jaki sposób kadra w raz z wychowankami z różnych organizacji harcerskich pielęgnuje pamięć

o swoim bohaterze?

Drużyny Grunwaldzkie, która również wzięły udział i podzieliły się swoimi przemyśleniami na

temat Bohatera mają: start szczepu zawsze o tematyce rycerskiej, rajd szczepu Władek, święto

szczepu w rocznicę bitwy pod Grunwaldem co roku 15 lipca, zdobywanie plakietki szczepu oparte na

zdobywaniu wiadomości o Jagielle, co roku zbiórka w każdej drużynie o bohaterze szczepu.

Zaczynając od tych najprostszych, jak:

zdjęcie bohatera wiszące w harcówce,

czy jego wizerunek towarzyszący nam w

ważnych momentach w życiu drużyny,

szczepu,

elementy obrzędowości

plakietki drużyny

sprawności z nim związane

poświecone tej postaci zbiórki

poznając piosenki o nim, układając

własne

wplatanie w próby na stopnie

Udostępnianie informacji na fb o

świętach związanych z bohaterem

gawędy przy ognisku

gry

turniej zastępów o znaczek Bohatera

konkursy dla zastępów

nazwy zastępów inspirowane zawodem

jaki wykonywał

odwiedzanie miejsc związanych z

bohaterem

wędrówki do miejsc związanych z jego

życiem,

święto kręgu - w dzień święta patrona

modlitwa za jego wstawiennictwem

czytanie książek o nim

Jeśli gdzieś w okolicy jest pomnik

związany z działaniem bohatera, można

się nim opiekować: sprzątać go, zapalać

znicze

W niektórych drużynach aby zostać dopuszczonym do złożenia przyrzeczenia trzeba znać bohatera:

kim był i czym się zajmował. Zastępowi przybliżają tez swoim zastępom sylwetkę bohatera podczas

zbiórek.

http://cytaty.o.pl/zadnego-bohaterstwa/

http://cytaty.o.pl/zadnego-bohaterstwa/

http://cytaty.o.pl/author/karel-capek/




30

Wymagające zaplanowania:

regularne wyjazdy do miejsc zw. z

bohaterem/ką,

spotkania z członkami rodziny naszego

Bohatera

spotkania z ludźmi z nim/ą związanymi -

dokumentowanie przebiegu spotkań

(filmowanie),,

upamiętniając ważne daty z jego życia:

rocznicę urodzin, śmierci „W dzień śmierci

bohatera odbywa się apel przy grobie

bohatera oraz we wsi, w której został

zabity.” Powołanie radą drużyny dnia, które

będzie Świętem obchodzonym przez całą

drużynę/szczep, może to być np. dzień

urodzin. Na Wszystkich Świętych pójść na

jego grób zapalić znicz.

organizowanie w drużynie/szczepie

kominków

organizowanie spotkań okolicznościowych

organizowanie biwaków – „Organizujemy

zbiórki o tematyce powstania styczniowego,

obchodzimy uroczystości z nim związane.

Będąc na biwakach odwiedzamy miejsca z

nim związane (wyboru miejsc biwakowych

również dokonujemy tak, by odwiedzić np.

miejsca stacjonowania Traugutta)”.

organizowanie rajdów tematycznych

związanych z bohaterem

organizując gry i akcje pod jego szyldem

patron tramwaju – jedno ze środowisk

zgłosiło swojego bohatera do konkursu na

patrona tramwaju. Ich sukcesem jest to, że

wygrał.

udział w Rajdach Pamięci organizowanych

przez inne środowiska a skupiające osoby

zafascynowane tak jak dane środowisko

daną postacią. W Chorągwi Gdańskiej

organizowany corocznie Zlot Westerplatte

przez Hufiec Gdańsk-Portowa im. Obrońców

Westerlatte.

pisanie o nich w naszej prasie harcerskiej

informacja w gazetce szkolnej

konferencje na temat bohatera

publikacje poświęcone bohaterowi

turniej historyczny

W Chorągwi Lubuskiej Druhna Anna ze swoją drużyną organizują corocznie wyjazd do Holandii w celu

wspólnych obchodów daty związanej z ich bohaterem.

Druh Grzegorz z Chorągwi Krakowskiej planuje z drużyną wędrowniczą w urodziny popłynąć w rejs na

jachcie, który jest imienia gen. Mariusza Zaruskiego, który jest patronem ich szczepu.

23% - 1 raz w miesiącu wplatamy w zbiórkę jakieś

informację na temat bohatera (18 jednostek)

18% - 1 raz w roku, przy okazji jego urodzin lub innej

ważnej daty z nim związanej (14 jednostek)

9% - 1 zbiórka w ciągu roku (7 jednostek)

42% - raz na kwartał, udaje nam się poświęcić więcej

czasu naszemu bohaterowi (33 jednostki)

8% - W ogóle, widnieje on jedynie w dokumentacji i

kronice. Na co dzień z nim nie pracujemy (6 jednostek)




31

„Stan umysłu, w którym człowiek zdolny jest czegoś takiego dokonać,

[...] przypomina stan występujący u mistyków religijnych bądź zakochanych;

mój codzienny wysiłek nie jest owocem celowego zamiaru czy planu,

lecz potrzebą serca.” - Albert Einstein

Rozdział 6 - Ciekawe formy pracy z Bohaterem

Druhny i Druhowie proponują takie formy, które sami uważają za atrakcyjne:

festyn dla osiedla,

zbiórki i biwaki tematyczne – „bloki

programowe np. na biwakach. Można zrobić

wtedy ruchową grę terenową z elementami

informacji o bohaterze, z fabułą.”

rajdy dla całego hufca,

rajd śladami Bohatera

biegi po mieście dla mieszkańców,

wystawy w szkołach, bibliotekach, rynku,

gry - oddające bardzo klimat czasów w których

żył bohater, wcielanie się w jego sytuacje

gra tematyczna,

gra terenowa po miejscach z nim związanym z

wykorzystaniem materiałów źródłowych.

Gdzie np. na każdym punkcie osoby

dowiadują się nową informację o bohaterze i

opracowują ją

gra miejska śladami bohatera

gra paragrafowa, w której zawrze się

anegdoty z życia wzięte

gry na motywach RPG

gry terenowe nawiązujące do najsłynniejszej

bitwy bohatera

bieg śladami bohatera ( fr.),

obóz wędrowny,

pielgrzymka śladami Bohatera

wyjazd zagraniczny (Lwów - miejsce działania

bohatera)

happening

fotoalbum

konkurs plastyczny na przedstawienie

Bohatera

przedstawienia - teatr inspiracją do poznania

życia; teatr faktu z życia naszego Bohatera

z bohaterem do innych drużyn - krąg wokół

bohatera

punkty zadaniowe

napisanie o nim książki; stworzenie artykułu

/ publikacji na temat bohatera

parada oszustów

stworzenie albumu,

kominek, wieczornica

wyprawianie urodzin z konkursami wiedzy o

nim,

https://cytaty.eu/autor/alberteinstein.html




32

utworzenie w drużynie sprawności dot.

Bohatera i wysłanie jej do GK w celu

zatwierdzenia

bieg sprawdzającego wiedzę i umiejętności,

robienie czegoś na jego podobieństwo np.

jeśli bohaterem jest taternik to wyjazd w tatry

jednym z jego szlaków,

zgłaszanie go do różnych konkursów i

przedstawianie osobom z poza środowiska

wystąpienie do miasta o nazwanie ronda/ul.

jego mieniem,

wyznaczenie szlaku turystycznego na jego

cześć,

festiwal piosenki z prezentacją tej stworzonej

na jego cześć; napisanie piosenki pod gitarę o

bohaterze.

Wielki Turniej - ale nie tylko pytania, ale inne

ciekawe zadania z nim związane

scenki z jego życia

wyjście do muzeum / na wystawę

gra planszowa

krótki, ale ciekawy filmik, a potem krótkie

pytanka do niego

rysowanie plakatów,

tworzenie gazetek, wykonanie broszury

zimowisko - co 2 lata zimowisko w miejscu zw.

z bohaterem

organizowanie spotkań z rodziną, przyjaciółmi

bohatera; jeśli to możliwe spotkania z

osobami, które znały bohatera; wywiady z

ludźmi z nim związanymi,

zwiedzanie jak największej ilości miejsc

związanych z nim albo też tych, które noszą

jego imię

geocaching - super sprawa to geocaching ze

skrytkami związanymi z bohaterem

gawęda ( fragment życiorysu), gawęda

opowiedziana przez zaproszonego gościa,

który badał życie naszego Bohatera

bieg patrolowy

kalambury

Dzień Bohatera, miesiąc Bohatera

inscenizacja bitwy, rekonstrukcje wydarzeń

film - napisać scenariusz i nagrać film, każdy

zastęp może nagrać inne sceny

bieg na chustę

tworzenie albumu

konferencja dla hufca/ gminy -

zaprezentowanie bohatera szerszej

publiczności,

quiz na temat bohatera

odznaka związana z bohaterem

oglądanie/ nakręcenie filmu na temat

bohatera

współpraca z drużynami/ instytucjami, którym

patronuje bohater

uroczyste apele

zadania na stopnie związane z bohaterem

zgłoszenie Bohatera do tematu prezentacja

maturalna

memorial na cześć bohatera

konkurs wiedzy na temat bohatera

festiwal imienia bohatera




33

stworzenie portretu bohatera

znicz na grobie na wszystkich świętych

wieczór poezji - ciekawy był by wieczór poezji

z tamtego okresu żeby się wcielić w ich życie..

Lub poezja o nich samych.

tworzenia konta/fanpage bohatera na portalu

społecznościowym i aktywne prowadzenie,

np. publikacja informacji, zdjęć

słuchowisko

robienie tego co bohater i odwiedzanie miejsc

z nim związanych - chyba najlepsza forma

pracy z bohaterem, żeby harcerze zapamiętali

coś o nim np. wycieczka do radia, bo bohater

miał swoje audycie radiowe, ale robienie

swoich własnych audycji; redagowanie gazet

bo bohater angażował się pisarsko

Inne spektakularne propozycje:

Gra nocna – „Wymyśliłam niesamowitą grę nocną pt. "ochotnik do Auschwitz". Polegającą

na marszu patrolu po lecie i wykonywaniu zadań jednakże aby wykonać zadanie i otrzymać

wskazówkę do następnego zadania musi się znaleźć ochotnik do samodzielnego go wykonania.

Po drodze oczywiście są patrole niemieckie, bomby, ostrzały, labirynty i inne "atrakcję" związane

z klimatem II W.Ś”; „scenariuszów gier jest wiele - ogranicza nas tylko”

Turniej o Znaczek Korczakowski – „zastępy przez cały rok starają się zachowywać jak Korczak

(zgodnie z jasnymi cechami) i podczas podsumowania roku na obozie, jeden zastęp dostaje ładnie

wykonane znaczki z wizerunkiem Korczaka. Noszą je przez jeden rok.”

„Nasz bohater daje możliwość takiej nietypowej formy która jest stosowana. Ponieważ ma na

swoim koncie wiele ciekawych pouczających ale też zabawnych powiedzeń to na co dzień bardzo

często członkowie szczepu się nimi posługują.”

„Jedną z ciekawszych form był festiwal piosenki w środku osiedla, podczas którego harcerze

śpiewali piosenki powstańcze i współczesne. Wrażeń było mnóstwo, a przede wszystkim impreza

cieszyła się dużym zainteresowaniem mieszkańców.”

„RAJD - rajdy (mimo że są bardzo pracochłonne) są bardzo uniwersalną formą pracy. Można

je zrobić w najróżniejsze sposoby, na najróżniejsze tematy - dlatego uważam, że to najlepsza

forma.”




34

„Stan umysłu, w którym człowiek zdolny jest czegoś takiego dokonać, [...]

przypomina stan występujący u mistyków religijnych bądź zakochanych;

mój codzienny wysiłek nie jest owocem celowego zamiaru czy planu,

lecz potrzebą serca.” - Albert Einstein

Zakończenie

Moje zaskoczenie w trakcie pisania tej pracy, wynikało z tego, że na moje pytanie z pod

tytułu: „Bohater żywy czy martwy?” przynajmniej w wyniku udzielonych odpowiedzi przez

środowiska dzięki, którym on powstała należy odpowiedzieć zdecydowanie, że Bohater jest

w nich żywy. W większości pracują one ze swoimi patronami. Faktycznie intensywność jest

znacznie wyższa w momencie przeprowadzania kampanii Bohater. W drużynach, środowiskach

z dłuższym stażem najczęściej ta praca jest mniej skoncentrowana ale nadal jest – to powinno nas

cieszyć. Informacje związane z Bohaterem są wplatana w czasie całorocznej pracy.

Przyznam się szczerze, że stawiając to pytanie byłam pesymistką, wydawało mi się że ten

rodzaj pracy w naszych środowiskach jest martwy.

Głównym celem pracy było przedstawienie korzyści płynących z pracy z Bohaterem i że jest

on faktycznie przydatny bo za nim idą konkretne wzorce osobowe. Myślę, że to się udało.

Dlatego jednym z rozdziałów jest „Bank pomysłów”, czyli nic innego jak wasze ciekawe

propozycje i pomysły jak pracę z Bohaterem przekuć w realne działania w czasie roku

harcerskiego, tak aby był on stale żywy.

Wierzę, że zebrany materiał będzie pomocny dla wszystkich środowisk poszukujących

inspiracji do tego jak pracować z Bohaterem, tak aby zwiększać świadomość naszych

wychowanków że Bohater to nie ktoś martwy a jednak ktoś ciągle żywy z kogo możemy czerpać

i przybliżać się do ideału podejmując walki z własnymi słabościami.

https://cytaty.eu/autor/alberteinstein.html




35

„To, co się w największym wysiłku tworzy, winno wyglądać tak, jakby powstało szybko,

prawie bez wysiłku, z zupełną łatwością, na przekór prawdzie.” - Michał Anioł

Podziękowania

Dziękuję tym wszystkim, którzy znaleźli czas na udzielenie mi odpowiedzi na przygotowaną

przeze mnie ankietę w wyniku czego mogła powstać ta praca. Bez Was było by to nie możliwe.

Dziękuję...

Druhnie pwd. Joannie z Zarządu ZHPnL

Druhnie Aureliji z drużyny harcerskiej działającej w Wilenskim Hufcu Maryi im. Pani

Ostrobramskiej ZHPnL

Druhnie Kamiliji Sinkiewicz z 11 Mejszagolskiej Drużyny Harcerek "Delta" im. Henryka Kuppo

ZHPnL

Druhowi hm. Michałowi z Kręgu Wędrowników działającego w Naczelnictwie

Druhowi Michałowi z drużyny wędrowniczej działającej w Elblągu, podlegającej Olsztynowi.

Druhnie pwd. Agnieszce z 13 MDW "Modus Vivendi" im. rot. Witolda Pileckiego Hufiec

"Biebrzański" ZHP im. 9 PSK w Grajewie, Chorągiew Białostocka

Druhnie Wiktorii z drużyny wędrowniczej Hufiec Karkonoski Chorągiew Dolnośląska

Druhnie/Druhowi phm. Z gromady i drużyny harcerskiej z Hufca Kwidzyn Chorągiew Gdańska

Druhnie pwd. Joannie z 9 DH im. Jana Heweliusza Hufiec Kartuzy Chorągiew Gdańska

Druhnie pwd. Zosi pracującej z harcerzami starszymi i wędrownikami z Hufca Gdańsk – Portowa,

Chorągiew Gdańska

Druhnie Oli z 51 WGDH "Rozbitkowie" im. K. Porębskiego, Hufiec Gdynia, Chorągiew Gdańska;

Druhowi Jesion z drużyny harcerskiej działającej w Hufcu Gdynia Chorągiew Gdańska;

Druhnie phm. Patrycji z Komendy Hufca Gdańsk – Śródmieście Chorągiew Gdańska;

Druhnie pwd. Magdzie z drużyny wędrowniczej działającej w Hufcu Gdańsk – Portowa Chorągiew

Gdańska;

Druhnie Harcerce Orlej z drużyny harcerskiej działającej w Hufcu Bytów, Chorągiew Gdańska;

Druhnie Kamili z 63 DHG ,,Potok" im. Jadwigi Falkowskiej, Hufiec Gdańsk – Portowa Chorągiew

Gdańska;

Druhowi pwd. Kamilowi pracującemu z harcerzami starszymi, Hufiec Gdańsk – Portowa

Chorągiew Gdańska;

Dh. podharcmistrz pracującej/mu z gromadą Hufiec Kartuzy Chorągiew Gdańska;

Druhnie pwd. Joannie z drużyny wielopoziomowej z Hufca Gdańsk – Portowa Chorągiew

Gdańska;

Druhowi w stopniu ćwika działającego w drużynie harcerskiej z Hufca Gdańsk – Portowa,

Chorągiew Gdańska;

https://cytaty.eu/autor/michalaniol.html




36

Druhnie Weronice z drużyny działającej wielopoziomowo w Chorągwi Gdańskiej;

Dh. pwd. z wielopoziomowej Drużyny Harcerskiej, Hufiec Ostrowiec, Świętokrzyski Chorągiew

Kilecka;

Druhnie pwd. Annie z drużyny wielopoziomowej działającej w Hufcu Oświęcim, Chorągiew

Krakowska;

Dh. hm. ze szczepu działającego przy Hufcu Kraków Nowa Huta, Chorągiew Krakowska;

Druhnie Aleksandrze ze Szczepu Unia, Hufca Kraków Nowa Huta, Chorągiew Krakowska;

Druhnie pwd. Oldze z 96 Szczep Niger, Hufiec Kraków Śródmieście, Chorągiew Krakowska;

Druhowi Grzegorzowi z Drużyny Wędrowniczej, Hufiec Kraków Podgórze, Chorągiew Krakowska;

Druhnie Joannie z Drużyny Wędrowniczej, Chorągiew Kujawsko – Pomorska;

Druhnie Irenie z Drużyny Wielopoziomowej, Hufiec Inowrocław, Chorągiew Kujawsko –

Pomorska;

Dh. hm. z Hufca Bydgoszcz - miasto, Chorągiew Kujawsko – Pomorska;

Druhnie Annie z Drużyny Wielopoziomowej, Chorągiew Lubuska;

Druhnie Kasi z drużyny harcerskiej, Hufiec ZHP Trybunalski, Chorągiew Łódzka;

Druhnie Oldze z 917 Łódzkiej Drużyny Harcerek, Hufiec Łódź-Bałuty, Chorągiew Łódzka;

Druhowi Andrzejowi działającemu w Drużynie Harcerskiej, Hufiec Łódź-Górna , Chorągiew

Łódzka;

Druhnie Klaudii działającej w Gromadzie Zuchowej, Hufiec ZHP Zgierz, Chorągiew Łódzka;

Druhowi Andrzejowi z Drużyny Harcerskiej, Hufiec Łódź-Górna , Chorągiew Łódzka;

Druhowi Mateuszowi działającemu w Drużynie Harcerskiej, Hufiec Kutno, Chorągiew Łódzka;

Druhowi Krzysztofowi z Gromady Zuchowej Hufiec Harcerzy Łódź Polesie

Druhowi Zdzisławowi działającemu w Hufcu Łódź-Górna , Chorągiew Łódzka;

Druhnie hm. Barbarze działającej w hufcach łódzkich: Bałuty, Polesie, Chorągiew Łódzka;

Druhnie pwd. Conchita z 88 PŁDH Horyzont oraz GZ Top Dzieciaki, Hufiec Łódź Śródmieście,

Chorągiew Łódzka;

Druhnie Marcie działającej w Gromadzie Zuchowej oraz Drużynie Wędrowniczej z Hufca Łódź

Widzew, Chorągiew Łódzka;

Druhnie Joannie z drużyny wielopoziomowej w Hufcu Pabianice, Chorągiew Łódzka;

Druhnie Angelice z drużyny starszoharcerskiej, Hufiec Krapkowice, Chorągiew Opolska;

Druhowi pwd. Łukaszowi z 8DH Szarańczaki, 3DW Adrenalina, Hufiec Krapkowice, Chorągiew

Opolska;

Druhnie Karolinie z Drużyny Harcerskiej, Hufiec ZHP Opole - Miasto, Chorągiew Opolska;

Druhowi Szymonowi z drużyny wielopoziomowej, Hufiec Krosno, Chorągiew Podkarpacka;

Druhnie Magdalenie z Drużyny Harcerskiej, Hufiec Stalowa Wola, Chorągiew Podkarpacka;

Druhnie Martynie z Drużyny Harcerskiej, Hufiec Krosno, Chorągiew Podkarpacka;

Druhnie pwd. Agnieszce Bąder z 9 Sobieńskiej Drużyny Wędrowniczej "Sprzysiężeni" im. Józefa

Jezierskiego ps. "Aksak", Hufiec Celestynów, Chorągiew Stołeczna;

Druhnie hm. Beacie działającej w Szczepie, Hufiec Pruszków, Chorągiew Stołeczna;

Druhowi phm. Marcinowi działającemu w Drużynie Harcerskiej, Hufiec Warszawa Centrum,

Chorągiew Stołeczna;




37

Druhnie Izabeli działającej w Drużynie Harcerskiej, Hufiec Warszawa Mokotów, Chorągiew

Stołeczna;

Druhnie Paulinie z 155 WDH-a, Hufiec Warszawa-Mokotów, Chorągiew Stołeczna;

Druhnie Paulinie z drużyny wielopoziomowej, Hufiec Legionowo, Chorągiew Stołeczna;

Druhnie Magdalenie z 33 pCDSH Włóczykije, Hufiec ZHP Celestynów, Chorągiew Stołeczna;

Dh. phm. działającemu/ej w Chorągwi Stołecznej;

Druhowi Ryszardowi "Rico” z 125 WDW GROM, Hufiec Warszawa-Żoliborz, Chorągiew Stołeczna;

Druhnie Klaudii z 41 PDH "Sokół", Hufiec Pruszków, Chorągiew Stołeczna;

Druhowi hm. Tomkowi, Hufiec Legionowo, Chorągiew Stołeczna;

Druhnie Natalii z 125 WDW HSG SDRI GROM im. ppłk Jacka Bartosiaka, Hufiec Warszawa Żoliborz,

Chorągiew Stołeczna;

Druhnie Agnieszce z Gromady Zuchowej, Hufiec Beskidzki, Chorągiew Śląska;

Druhnie pion. Magdalenie Śmieja z 21 GGZ, Hufiec Ziemi Gliwickiej, Chorągiew Śląska;

Druhnie pwd. Annie z Drużyny Wędrowniczej, Hufiec Beskidzki, Chorągiew Śląska;

Druhnie pwd. Annie z Komendy Hufca Żory, Chorągiew Śląska;

Druhnie Ali z drużyny harcersko-starszoharcerskiej, Hufiec Uroczysko, Chorągiew Śląska;

Druhnie Magdzie z drużyny starszoharcerskiej, Chorągiew Śląska;

Druhnie Zofii z 40 SGZ „Polne Skrzaty", Hufiec Poznań „Piast", Chorągiew Wielkopolska;

Druhowi Jakubowi z 11 HDP,12 HDP, Hufiec Wschowa, Chorągiew Wielkopolska;

Druhnie Marysi z drużyny wielopoziomowej, Hufiec Piast Poznań Stare Miasto im. Powstańców

Wlkp, Chorągiew Wielkopolska;

Druhowi Janowi z Drużyny Harcerskiej, Hufiec Szamotuły, Chorągiew Wielkopolska;

Druhnie phm. Alicji z Drużyny starszoharcerskiej/wędrowniczej , Hufiec Koszaliński , Chorągiew

Zachodniopomorska

Druhnie pwd. Kasi z HKTP PTTK Sezam im. Aleksandra Kamińskiego w Koszalinie, Hufiec Ziemi

Koszalińskiej , Chorągiew Zachodniopomorska

Druhnie pwd. Kamili z Drużyny Harcerskiej, Hufiec Szczecin , Chorągiew Zachodniopomorska

Druhnie phm. Oliwi działającej w Szczepie

Druhnie Kasi z drużyny harcerskiej

Druhnie Gabrieli z 19 WDH "Pasieka"

Powodzenia w pracy z Bohaterem. Mam nadzieję, że ta praca będzie dla Was źródłem inspiracji.

Do zobaczenia na harcerskim szlaku!


Hufiec ZHP Gdańsk – Portowa

Kontakt e-mail: [email protected]

praca z bohaterem - centralny bank pomysłów...

Documents